장음표시 사용
281쪽
unionem, inhaesionem , eatasim, zelum, liquefactionem , fruitiο-nsm , languorem , et sereorem; item laesionem amantis, si hi num a malum non est ei conveniens. Tandem omnis actio agentis propter sinem est amoris essectus l . 587. Ad inordinali amoris remedia quod allinet, praeeipua sunt, l. ut incipienti amori deordinato resistamus: nam ut recte Seneca 2ὶ, imbecillis est primo omnis asseetus, deinde ipse
se conellaι , et vireb. dum procedit, parat: eaeeluditur faeilius, quam erpellitur. Si autem in consuetudinem abeat, in alteram veluti naturam eonvertitur, Vixque est Spes, ut evellatur. 2. menset cogitatio avocari statim debet ab objecto alliciente , allerique honesto objecto desigenda e cum enim c0gnitio sit amoris caussa . ut diei uin est s33, mutato objeelo cognitionis, mutatur et caussa amoris. 3. sensus cohibendi sunt, praesertim oculi , ei lactus ;nam species ad mentem per sensus deseruntur. De prima muliere dieitur Gen. 3, v. 6. Vidiι mulier , quod bonum esset lignum ad vescendum. ει pulcrum oculis, aspeetuque deleetabile r et tulit da fruetu illius, eι comedit. Et c. 6. v. 2. Videntes filii Dei filias hominum, ele. 4. Mens sanetis est, honestisque rebus applicanda , atque otio bellum indicendum : nam et ipse Diogenes s4
dicere solebat amorem vacantium Oeeustationem 5. cibo, et poluparee utendum , et caro mortificanda ; haec enim eoneu piseil adversus spiritum. 6. expendenda mala manantia ex amore perverso,
omnia sellieel peccata, ab illa erroris et perversi amoris radice venientia, cum qua omnis silius Adam nascitur, ut ait S. Augustinus 5ὶ 7. eum eodem Augu,tino 6ὶ enixe a Deo postulandus est amor sanctus, qui aedificat eaelestem ei vitatem Ierusalemel saepe repetendum: Da quod jubes, et jube quod vis ... D amor qui semper ardes, eι numquam emingueris, earitas Deus meus aeeende me. lla enim amor impurus, et noxius a nobis
recedet. nihilque amabimus, nisi in Deo, et propter Deum. Denique prae oeulis habenda sunt, alleque menii figenda aurea ejusdem S. Doctoris verba 73: ,, In hac vita virius non est, , , nisi diligere , quod diligeudum est. Id eligere. Prudentia est; ,, nullis inde averti molestiis. Forti ludo est; nullis illecebris, , , Temperantia est; nulla superbia, Justitia est. Quid autem eliis gaillus quod praecipue diligamus, nisi quo nihil melius inve -- nimus Τ Hoc Deus est, cui si diligendo aliquid vel praeponitu Hine seqnitur. am 'in me teterarum passionum radie m. et originem .. Amor inquit s- Angit linus i 14. de eiv. e. T. Inhians hallere quod amatur . eupiditasse esti idem haben . eoque fruens. laetitia est. Fugiens quod et adversatur. timor est: M idqne eum feeiderat sentiens, tristitia est Vule S. Thom. t. 2. q. II. a. a. ni Epis l6. 31 I 585. ill Apud Laertium lib. 6.ssi Lih. 22. de civ. eap. n. s61 Llh. 10. Contes . ea P 23. σὲ Epist. M. al. 53. tap. 4.
282쪽
δε mus, vel aequamus, nos ipsos diligere nescimus. Tanto enim , , nobis melius est, quanto magis in illum imus, quo nihil meri lius est. Imus autem non ambulando, sed amando. . . . Ad eum, , ergo qui ubique Praesens est, et ubique lotus, non pedibus,, ire licet, Sed moribus. Mores autem nostri, non ex eo quod is quisque novit, Sed ex eo quod diligit, dijudieari solent. Nonis faciunt bonos, vel malos mores, nisi boni, vel mali amore , . . 588. Quemadmodum vero objectum amoris est bonum . ita
objecludi odii est malum; appetitus enim sicut naturaliter sertur in id quod apprehenditur ut conveniens, ita aversatur id quod apprehenditur ut repugnans, et noetium it . Quare odium est
aversio a malo apprehenso, ut repugnante, et noxio.
589. Odium , sicut amor, aliud est appetitus intellecti vi , aliud appellius sensitivi. Hoc posterius proprie est passio, prius vero illud est passio improprie. Lltrumque dividitur in odium ab
minationis, et inimicitiae. Hoc personam respicit, et opp0nilur amori anile iliae: illud respicii rem , quae apprehenditur ut repugnans , et noxia. Quapropter odium inimicitiae semper est malum , quia respicit personam proximi, quam tenemur amore Pro sequi ; odium vero abominationis potest esse honum , si odio ha beatur res mala in seipsa , sicuti est odium precati: si autem rex bona in seipsa, sit nobis mala, non licet rem ipsam odio prosequi , maxime si eam amare teneamur 2ὶ.590. Caussae odii sunt l. malum verum, vel appareus; 2. amor: nam, advertit ut S. Thomas 3ὶ . . necesse est, quod amor sit
prior odi O , et quod nihil odio habeatur , nisi per hoc quod
is contrariatur convenienti, quod amatur 4ὶ , ,.. 3. invidia . quationum alterius existimamus malum nostrum , vel bonum nostrum diminuens s 53. 4. ira, qua serimur in vindie iam ob ossensam ab altero acceptam, quae si diutina sit, mutatur in odium is . 5. superbia, ob quam superbi impense se amant, et satile se credunt maxime laesos. s. accedit ipsa eorporis constitutio: nam ii,
ist utile S. Thonum l. 2. q. m. a. i. 29 Naturaliter homo aversatur mortem. et omnia illa quae naturali eiul tonsill tioni repugnat i Fare autem aversatio vaeat a enlpa. nisi sorte quis nolit se Divinae voluntati ita disponen ii subicere; non enim qui haee aversatur. odit rem bonam in seipsa. sed poenam odit, et malum quod sibi repugnat. Si qui autem virtutem odion bent, ut erant illi qui eleebant Iob. 22. v. Il- scientiam viarum tuarum nesta inmmi , vel qui odernnt veritatem redarguentemi li pereant. eoque magis. quo se luntariis obvolvunt tenebris. Vide S. Thom. loe . est. a. 5. 39 l. 2. q. 2 s . 2. 49 Quomodo autem amor, qui opponitur odio. possit esse odii ea sa. explicat
s. Thomas loe . et t. ad 2. qitia scilieet tune amor. et odium sunt eontraria. tum ver- antur ei rea idem ἔν at si sint de contrariis. lnne amor unius est eaussa . quare eius
eontrari iam odio habeatur. 59 vide S. Thom. 22. q. 31. a. 6' 6I idem ibid. ad 3. S. Augustinus Epist. 36. al. 14s. Invetera cens ira sit odiram. dum qnasi lusti doloris admissa duleedo. diutius eam in vase delinet. donee totumace cat, va que corrumpat ...
283쪽
qui trigidi, et sicei temperamenti sunt; odium facile nutriunt:
aecedente autem calore aeuilur, et alle insigitur. Hae sunt generales quaedam odii eaussae: peculiares autem totidem sunt, quot sunt eaussae molestia assicientes. 59l. Primus odii esse eius est divisio animorum, ita ut qui . Seodio prosequuntur, aversentur mulsa colloquia. et consuetudinem ; imo quand0que ita sunt affecti , ut nequeant de alio cogitare , quam de aecepta noxa, vel injuria. Alter effectus est malevolentia , seu voluptas ex malo inimici; item invidia, sive tristitia de bonis ejus; insuper indignatio, sive dolor ex ejus rebus prosperis. Tertio ex odio manant contentiones, calumniae, irrisiones, maledicta, rixae; imo saepe machinationes in hostis moristem , vel aperte, vel per insidias; et aliquando odium in demo tui etiam eadaver saevire saeit. Denique odium est passio plusquam brula lis: nam bruta non solent odio habere alia bruta ejusdem speeiei.
592. Huic autem passioni medendum est, i. vigilando, ne odium tordis inlima teneat l . 2. perpendendo ejus laeditatem 2 . 3. considerando mala , in quae incurrit qui alium odit 33. 4. meditando beneficia, quibus nos Deus assecit, eum essemus inimici eius; et exemplum, quod nobis Christus Dominus praebuit, qui pro nobis trucem pertulit, et pro suis persecutoribus, et earnificibus ora vil ).
593. Desiderium, quod et eo neupiscentia dici solet. est appetitus boni delectabilis absentis; qua ratione disseri ab amore,
quo bonum appelimus in seipso, abstrahendo a praesente, Vel absente. Si desiderium in sola voluntate consistat, passio diei nequit, quia passio, ut dictum est A , eum e0rporali tras mutatione conjungitur. Itaque desiderium , prout est paSSio, concupiscentia proprie Vocatur, estque de bono absente delectabili seeun-
M santi non aperire penetrale tordis, quam admittere non saeile retessuram letὲ Seneea 1 - 2. de ira e. 3 l. is cogita. inquit. laedam esse. et ex eerabilem vim M notendi. et alienissimam homini. eulus beneneto etiam Meva mansueseunt 31 Praeelare S. Augustinus ser. m. at 16 de ver. Dom. e. 2. - Non potefit fieri. M ut qui odit alterum . non ibi prius noeeat . illum enim laedere tonatur ex Dinseevs... se vastat intrinsecus. Quantum autem nimus noster torpore major est, tantum ei. . prospieere debem n . ne ipse laedatur. Laedit autem uimum auum . qui odit alte-- rum. Et quid laeturus est ei quem odit Quidquid nocet. forinsecus noeeit sibi at . . lende stitia noeeat . in tua Mnim sibi ipse inimicus est . qui odit alterum. Sed quia .. non sentit quid sibi mali faciat in alterum saevit. eo perieulosius vivens. quo nonia sentit quid Melim mali agitiquis et eviendo ensum perdidit. ete. iii Vide enm d. Angli t. Euar. in Psal. 68. n. s. ubi exponens verba illa. Dderunt me stratis . .. Aeeipiant, inquit, membra vocem hane. discant odio haberi gratis
284쪽
dum sensum si . Huiusmodi autem concupiscentiae vel naturales sunt, illae videlicet, quae seruatur in bonum sensibile naturas animali congruum, ut cibus, et polus: atque hae sinitae sunt. natura enim intendit semper aliquid finitum, et terium ; ideoque homo non nisi linitum cibum. et polum concupiscit. Vel sunt de rebus, quae apprehenduntur ut convenientes animali ; et hujus generis eoneu piscentiae dieuntur non naturalas, et vocari soleat eupiditates: hae autem in stultae sunt ; sequuntur enim apprehensionem rationis. eui competit in infinitum procedere s2 . Desideriorum porro caussae, et effectus eadem sunt, ac amoris; nisi
quod ea quae in promptu sunt, nullum serme excitent desiderium ; in vetita autem desiderium inardescit. Nitimur in vestium semper, cupimusque Messala. Sie interditι is invidet aeger aquis. Ad desideria ergo perii uent omnia quae ab homine suo , sive
bona, sive mala; quare necessum est, ut desideria moderemur nostra ad rectae rationis normam. Id autem praestabimus , si regulam S. Augustini sequemur 3ὶ: Si vultis armati esse eontra
lentationes in seculo, erescat, eι roboretur desiderium Ierusalem aeternae in eordibus vestris. Nisi tale desiderium regnet ineorde. homo rabidam seinper patietur famem ; res enim creatae neque uni immensam cordis nostri capacitatem explere. Nutriamus igitur earilalem. Nutrimentum autem earitalis esι imminutio eupiditatis r perseetio nulla eupiditas, ut idem Augustinus ait 4ὶ.594. De iuga vix est quidpiam quod dicere debeamus: nam ut S. I homas advertit o) u passio quae directe opponitur conia eupiscent lae . in nominata est, quae ita se habet ad malum,n sicul eoncupiscentia ad bonum. Sed quia est mali absentis .i, sicut et timor, quandoque loeo ejus ponitur limor; sicut etu quandoque cupiditas loco spei ia Fugimus aulem malum absens , quod vel est culpae, et poenae, Quia vero at S. Augustinus 6ὶ ait: v nemo est, qui non magis dolorem iugial. quamn appetat voluptatem v demus oportet sugae l0cum , sed justae:
fugiamus a poena , Sed magis a culpa , propter quam meremur poenam. Magna enim caecitas est, omni cura , alque conatu sugere temporalia mala, quae Sunt peccati puenae; tanta vero sa-cilitate peccata perpetrare, quae sunt illorum malorum caussae.
Denique sectemur ejusdem Augustini monitum 73 1, Vis a Deo
v sugerer ad ipsum nise Vis fugere ab irator suge ad pla-
285쪽
D salum. Placabis eum , si speres in misericordia ejus ; atquen il .i de celero peccare ea veas, ut de praeterilis depreceris, utu ubi dimittantur n. De Gaudio, eι Delectatione. 595. Ut desiderium respieit bonum absens . ita gaudium, et delectatio sunt circa honum praesens, et possessum. Dissert autem gaudium a deleel lione, quod delectatio potest esse etiam de his quae naturaliter eo neu piscimus; gaudium vero locum habet lanium in delectatione, quae eonsequitur rationem l). Quare de omnibus, de quibus esι deleelatio potest esse staudium in habentibus
rationem, quamvis non semper de Omnibus sit gaudium, quandoque enim aliquis sentit aliquam delectationem secundum eorpus, de qua ιamen non ςaudet secundum rationem, ut S. Thomas Observat 23. 596. Duplex autem est deleelationis species: altera quidem in appetitu intellectivo, seu in voluntate: alque ilaec est simplex voluntatis motus gaudentis de spirituali bono habito, et possesso. Allera est in appelitu sensitivo. tum aliqua tras mulatione torporali : et haec passio est 33. Et si vero delectationes spirituale' , et intelligibiles se ipsis potiores sint delectati unibus sensibilibus corporalibus, tum quia bonum spirituale praestat eorporali; lumquia deleelationes spirituales lolae simul percipiuntur per simplicem volunt alis ac lum; corporales vero successionem admittunt. nec sunt totae simul; lum quia firmiores illae sunt, istae auleu nuxae; eum corporalia bona sint eorruptioni obnoxia , secus bona spiritualia 4ὶ: nihilominus quoad nos delectationes corporales vehementiores sunt, non modo quia sensibilia sunt nobis magis nota; verum elia in quia conserunt contra corporales desectus, ac molestias 5 . Hinc S. Thomas cum Aristotele insert si), hominibus necessarias esse quasdam delectationes etiam corpura Ies , quia indigent eis sicut medicina contra tristitias. Praesertim vero juvenes maxime indigent delectatione. in iis enim propter augmentum sunt multae commotiones spirituum, et humorum . . .n ideo propter hujusmodi laborem , juventus mazime quaerit delectationem. Insuper melantholici secundum naturalem dispositionem semper indigent medicina contra tristitias, quia e Orpus
ιγ Verum gaudium no a est. nisi honori in mali enim homines. ul S. Augustinus ait l. 2. de Ser. Do m. νιν monte n. 81. non staudere. 1ed yestire dieuntur proprie. 2 l. et q. 31 a. 3 32 lind. a. 4.
49 S Angustinus see. 17s. at 27. de div. n. l. .. Deleel alio. inquit. tot dis liv-M mani de lumine veritati . de amuentia sapientiae, delectatio eordis humani. eordis n. se delis. tardis sancti. non invenitur voluptas, cui possit aliqua ex palle tem parari. . . ia alterius generis est longe alivd est, ele IJ S. Tliom. De. eit . . . b.
286쪽
eorum eorrosionem patitur quamdam propter sieeitatem eon Ie-αionis; et ideo habent vehementem appetitum delectationis , per quam hujusmodi tristitia repellatur ... Et inde est, quod frequenter Aunι intemperasi . et pravi. Delectationibus ergo corporalibus tamquam medie in is utendum est , id est, parce, prout necessitas postulat ad repellendas tristitias , non ad fovendam voluptatem. Maxime vero laborandum eSt, ne quaepiam delectatio obrepat, quae minus congruat cum Divina Lege, et reclaratione. Ad rem S. Bernardus st): - Ε duobus malis longe meri lius est in nee essitate gradi, quam in cupiditate. Multiplex illaris Sed ista amplius, et per omnem modum, imo ultra Omnem, . modum , multiplicior invenitur se. 597. Deleelationes praeterea aliae sunt honestae , ac licitae;
aliae turpes , et illicitae s 2 ; aliae quae nihil molestiae habent admixtum 33: aliae, quibus molestia aliqua adjungitur, eri u modi sunt pinnes eorporales deliciae 4).598. Multae sunt delectationis . caussae, quas Angelicus recenset 5 , videt ieet l. boni possessio, et cognitio 63. 2. Vari las, et mulatio; nulla enim sinita res est tam jucunda; quae
2 De,eribimus avrea S. Augustini verba Ser. l59. al- 17. de ver. Apost. num. 2. inter omnia quae deletiant. plua te deleetet ipsa Iustitia i non ut alia non deletlent... sed plus ipsa deletlet. Deleelant enim quaedam naturaliter infirmitatem nostram. . . ut eibus. et poliis delectant efiirientes. atque sitientes i ut nos delectat haee lux ... quae de ea elo landitur sole exorto. . . delectat ea nora vox et guavissima tantilena iri deleelat odor bonusi delectant eliam laetum nostrum quaecumque perlinent ad ear- .. ni liquam voluptatem. Et haec omnia, quae nos delectant in sensibus eorporis. ali- . . qua ibella sunt. Deleetant enim. ut dixi. oculos spectacula ista magna naturae i sedis delectant oculos etiam spretaeula theatrorum. ilaee lieita. illa illieita. Psalmusis sacer suaviter eantatus deleelat auditum i xed deleelant etiam auditum eant ira hi- .. 1irionum. Hoe lieite, illud illieile ... Delectat gustum cibus non prohibitus ἐν deleetantri gustum etiam epulae saerilegorum sacrificiorum . noe lieite. illud illicite. Pelectant, . tonjugales amplexus. delectant etiam meretricum. Iloe lieite . illud illieite. Videlisis ergo eliarissimi. esse in istis torporis sensibus lieitas, et illieitas deleelationes. Iu- .. 1litia si e delectet. ut vineat etiam lieitas delectationes i et ei deleetationi. qua li- ., tile deleviaris. praepone institiam ... idem tamen Augustitius ser. de ulli. Dauniie. I. Ouii a l. a nullis refrenat istilis. vicinus est et illitatis.
3ὶ Deleelationes spirituales non habent directe seeundum se ipsa quidpiam tristitiae admixtum. lieet indirecte eis admisceri possit alnietio . vel dolor. Vide S. Thom.
i4 Vide S. Gregorium M. Hom. 33. in Evang. Hal delectationes s. Thomas T. Euhie. Iret. ι 2. appellat deleelationes per Meldens. Ei nullis. inquit, signum est . quia . . si essent hi in modi vere. et simplieiter deleel bilia. in omni statu delectabilia es-- senti quod patet esse falsum , quia non eodem deletio hili gaudet natura superimis pleta. pnta tum homo nimis eomedit . et natura bene disposita. . Gaudent enim lio. mines repleti. quibusdam aeutis. et amaris, eo quod saeiunt digerere libum . eum .. tamen nihil eorum sit naturaliter deleelabile. ι51 3. 2. q. 32. 2. t. Hq. si Utraque requiritur , ut quis deleeletiir i nam si qnis possideat honum quod non e gnosti . noa propterea delectatur ι eognitio enim fleui amori . ita deleetationis
287쪽
semper deleelet il). 3. Spes, et memoria rei adipiscendae, quae
aliquo modo praesens est in apprehensione s2 . 4. Ipsa iri stilia solet aliquando deleelationem excitare, vel propter memoriam rei dileelae, vel propter memoriam tristitiae, a qua quis evasit 33. 5. Accedunt aliorum operationes, quibus vel aliquod consequimur bonum 4); vel augetur aestimatio nostra per aliorum laudes 5ὶ; vel aliorum operationes putantur quodammodo nostrae ob amoris vim 6). 6. Bene licentia est etiam delectationis
caussa 7ὶ 7. Item similitudo 83 8. item admiratio 9 . 599. Plures quoque sunt delectationis essectus. l. Dila latio cordis, et quodammodo propter gaudium illius diffusio l0ὶ . Ex qua
cordis dilatatione sequitur etiam quandoque corporis sanitas; Spiritus enim puriores evadunt, et Saul lati eonserunt. 2. Silis, et desiderium rei non perseete habitae, vel intensio actus tollenssastidium; qua ratione dicitur Ecel. 24. v. 29. Qui edunt me adhue esurienιr et qui bibunt me adhue sitient l l . 3. impedimentum usus rationis, si delectationes corporales sint, et nimiae; nam spirituales rationem magis persiciunt si 2 . 4. Persectio Op rationum, quas homo alacrius propter delectationem exequitur si 3 . 5. multorum colluvies mal0rum , si delectationes sint inhonestae l4 . 600. Contra illicitas delectationes haec sutilo remedia; i. saepe a licitis abstinere, ut dictum est l53. 2. Diligenter lustrare , expendereque turpitudinem, anxietatem , crudelem Ser-
tu Vide eumdem S. Thom. 7. Ethiel leel. l4. Hi ne varietas rerum in hoe adspeelabili mundo miris ea deleetat. sed neque singulae. neque tota earum eoileelio. eum n. nilae sint. delectare plene persecieque queunt. In De o igitur tantummodo plena potiri deleetatione possumus i ipse enim solus sie ut est omnino immutabilis. ita ess in-nnite perseelus i ideoque perseele explere potest appetitum nostrum. P al. 15. v. 10.
adimplebis me laetitia eum vultu lusi deseetationes in Matera tua usque in sinem.
Gratior est fruetus. guem ama productior ediι ἐν Ultro objeetorum vilius esι pretium.
l. 4. Moral. et Cassiodorum l. 8- Epist. 20. et Chrysostomum nom. 37. in Cor. 4, ita SS. Martyres et in ipsis tormentis gaudebant . quia digni habebantur pro Nomine Iesu ton lumeliam pati. 5J ita solent plerisque hominibus plaeere etiam adulatorum laudes. iii Noe spiritu anelus Apostolus ad Phil. i. v. 18. serihehat: - Dum omni modo. ire per oecasionem . sive per veritalem christus annuntietur . et in hoc gaudeo ... sed et gaudebo. Seio enim . quia hoe mihi provenit ad salutem ... 7J Benesaeere aliis est amoris esseelusi amor autem deleelationem parit. si bonum amatum iam possidetur. 83 Ut similitudo est ea lassa amoris . ita et deleetalionis. 9J Vide S. Thom. l. 2. q. 3 l. a 8. si0J Vide S. Tlmin. l. 2. q. 33- a. i.
288쪽
vitutem ttin, ei alia incommoda etini huius 23 , tum suturae
vitae 3ὶ, quae seeum asserunt illicitae voluptates. 3. Earum vanitalem 43. 4. verarum deliciarum sinceritatem. atque praestantiam ; ideo enim terrenis rebus tantopere delectamur, quia eaelestium , et divinarum sumus obliti. Nam , ut S. Givgorius M. dmonet 5ὶ: , , Si eonsideremus qu e, et quanta Sunt, quae, , nobis promittuntur in ea elis, vilescunt animo omnia , quae, , habentur in terris se. 60 l. In ipsis vero delectationibus, quae secundum se li-eilae sunt, adhibenda moderatio est. Nam ut Seneca ail 6 : v luptas vergit ad dolorem, nisi modum teneat. Et quandoque nimia laetitia , praesertim repentina , ob spiritus magno impetu erumpentes e corde, moriem aecersit.
602. Denique lenendum est S. Augustini 7ὶ moniliam, qui
loquens de mundi amatoribus . , , Gaudium, inquit, ipsorum is quasi phreneticorum est. Quomodo autem phreneticus gauis dei in insania plerumque, et ridet; et plangit illum qui sa-
, , nus est: Sic et nos, eliarissimi, si receperimus medicinam, , de coelo venientem , quia et nos omnes phreneti ei eramus ,
, , tamquam salvi sueti, quia ea quae diligebamus non diligimus, , , gemamus ad Deum de iis qui adhuc insaniunt. Potens est , , enim, ut et ipsos sal os laetant De dolore, eι tris lilia. 603. Quemadmodum delectatio respicit bonum praesens, ita
- pia . . non ipsi vo in platem . sed ipsos voluptas hahel, tu liri avt inopia torqnentur ... ant topia strangi lantur. Miseri. si degeri nivr ah illai miseriores . si obruuntur. Sient deprehensi in mari syrtico . modo in sileo relinquuntur, moilo torrente Nndaia flutinant ne .... ita hahenti. magnae voluptates in magnum malum evasere . tapta - . , que coepere. Quae quo plures majore que gunt. eo ille minor, ae plurium servia is est . fine n felicem vulgus appellat ... Pudere Christianos deberet se ab et linteo vineiphilosopli . II idem Seneea epist. 95. pleraqne ennmerat mala. qnae ex gulae villo oriunt ne in eoepore. Digna plane est quae legatur epistolai nam mores etiam depravatos aetatis nostrae deseribere videtur.
39 Meditentur saepe voluptuosi verba Apoe. 33. v. 7. Ouantum stlorificavit M. et
in deliniis fuit. tantum date illi tormentum . et laesum
s. Augustinus aer. 357. al. 23. de ver. Apost. e. 4. sq. ., Ubi. inquit, sunt deliciae is vestrae. propter quas ambulatis per vias pravas ' Non dieimus t hi erunt. eum hae eia vita transierit ι sed modo ubi sunt cum mesternum diem hodierni abstulerit. et .. hodiernum erastinus ablaturus sit . quid eorum quae diligitis. non transeurrit, et . . transvolal Quid non fugit pene antequam ea pilne , cum ex ipso hodierno die nullari possit vel hora retineri r ita enim seeunda exeluditne a tertia . sient prima exelu sari est a fiet unda. Ipsius horae nnius, quae pr3esens videi ne. nihil est praegen . Omnesia enim partes elus, et omnia momenta fugitiva snnt. Propter quid peetat homo, ai
ri non exeareatus efii. cum peecat. et tum pecearet . altendat. ele.
289쪽
dolor, et tristitia sunt de malo praesenti. Dolor autem prout est in appelitu sensitivo , passio dititur animae, sicut molestiae corporales dicuntur passiones eorporis st). Differt vero dolor a tristitia, sicut delectatio a gaudio, ut dictum est 23. Nam si dolor ex interiori apprehensione mali caussatur . tristitia dieitur ; si vero
dolor ea lassatur ex perceptione exterioriS sensus, maxime lactus,
distinguitur a tristitia. et dolor eorporalis dieitur, non quod sit solius eoi poris, sed quia est animae dolentis in corpore 3 . Itaque tristari quis potest iam de malo praesenti, quam de praete
rilo, et suturo. praesenti tamen in mente, vel immaginatione, quia interior apprehensio ad ea extendere se potest: dolere autem non nisi de praesenti in seipso malo quis pol est, quia sensus exteriores nonnisi praesentia mala sentire queunt 4). Ceterum vocabula doloris, et tristitiae saepe commulantur, et tristitia vocari
604. Dolorum multiplicitas allendi potest ex diversitate caus-Sarum eorpus male a meientium , ejusque constitutionem vel dissolventium . vel perturbantium ; quae eum pene inlinitae sint, dolorum eorporis numeruS decerni vix. aut ne vix quidem potest. Doloris quoque interni, si e tristitiae quae sunditur per mala nobis propria sine habitu diue ad alios. varia multiplicitas est pro varietate malorum, quibus sumus obnoxii. Si autem obieelum tristitiae sil aliquid estraneum , sic tristitiae species enumerantura S. Thoma 63 post Damascenum 7 . l. misericordia . quae est de malo alterius, propter quod exellamur ad subveniendum proximo; 2. invidia, ob quam bonum allerius existimatur malum proprium I 3. anaietas 8ὶ, sive angustia, eum non appa
3 S. Thom. loe . et t. dolorem diseria Maluit in anima operante per appetitum gen- ilivum i iis eoque ipsum ponit inter animae passiones. is Doloe . ait. 1etundum quod .. est in appetitu sensilivo. propriissime dieitne passio animae. sie ut molestiae me-- Porales proprie passiones eorporis die tantur .. Et ad I. Dolor dieitur esse eorρο-ris . quia mussa Gloria est in eorpore, puta eum patimur aliquod noeivum cor' Pori ; sed motus doloris semper est in anima. idem repelit 3. p. q i5. a. 1' indeque probat vere in Christo tuisse sensum doloris. Non quod sensatio in sola menti pereeptione eonsistat i quod improbavimus Tom. l. S 2ι5. sqq. sed quia anima Per Petilum sensitivum, qui est saeullas niens negano eorporeo . eum dolet patitur in eor- P re. S. Hilarius l. l0. de Tria. n. ι4. Ea. inquit . nainra eorporum est, ni ex . . e n ortio 2nimae in gen um qnemdam animae sentientis animata. non sit hebes ina-M nimi que materies ι sed et aliaeta sentiat, et eompune la doleat, et algens rigeat . ., et eon sola gaudeat. et inedia labeseat. et pingueseat et . Ex quodam enim obli- .. nentis 1e penetranti que animae transeursu. se eundum ea in quibus erit. aut oble .. ttatur. ut laeditur. ete. Ex his antem procedit ad deelarandum dolores in chri. sto pallente. Quae eerte eum S. Thomae doetrina plane tongruunt, os eadlinique quam onge retesserint Philosophi reeentiores ah a vita M. Patrum doetrina. 49 s. Tliom. loe . eit. a. 2. ad 2. II vide S. Thom. ibid. a. 7.
290쪽
rei extrinsectim refugium ; 4. acedia . quatenus membra etiam exteriora immobilia redduntur, ne operentur. 605. Generatim vero sunt tristitiae, sive doloris caussae, i. malum praesens, idque magis proprie quam bonum amissum ; de hoc enim ideo tristamur, quia ejus amissio malum reputatur l . 2. Concupiscentia. quatenus bonum concupitum retardatur, vel omnino aufertur sy . 3. amor, sive appetitus unitatis eodem modo quo concupiscentia. est doloris caussa s3 3. 4. potestas cui non potest resisti , si tamen remaneat inclinatio appetitus in eo ni rarium 4ὶ; nisi enim haec remaneat, non erit dolori, aut iri litiae locus 5ὶ. 5. desperatio boni optati. 6. memoria inali perpetrali 6 7. Additur iracundia, et invidentia, quia ira, ei in idia, semper admixtam habent tristiliam. Denique ipsa corporis constitutio, ob quam nonnulli prae aliis sunt magis tristitiae o noxii. ut senes, et aegri, iique in quibus melancholicus humor
606. Transeuntes ad tris liliae esse elus, hos S. Thomas 8 enumerat. l. Tris lilia impedit, vel elia in aufert facultatem addiscendi 9 . 2. aggravat animum, et quandoque homo remanet stupidus si0ὶ 3. debilitat operationem ei rea id quod eum tristitia facimus illin. 4. noeel etiam corpori plusquam ceterae passiones l27. Haec autem intelligenda sunt de nimia tristitia, vel dolore:
nam moderatus moeror ad reciae rationis praeseriptum exactus,
IJ Ilae ratione M. Martyres magna perfusi erant i api ilia in tormentis . etsi P lestall. a qna eri elabantur. non poterant absque trilpa resistere . nam divina earilaleaeeensi. et propter pem suturorum bonornm. inellabantur p olius quam retraheren- nr ah appetilia tormentorum. Atque hine erant illa S, ignatii M. verba in Epist. ad Rom. .. Itinam lanae bestiis. quae mihi gnni praeparatae. - ignis. erux. bestiae. t .. sraelio D sin m. membrorum divisio. et tot uis eorporis eontritio . et lota tormenta is diaholi in me veniant. tantum ut christo fruae ... chris ns autem, etsi milli fribseeretur potesIali. qnam absolute non posset effugere. quia lamen ut pro nobis magis pateretur. voluit ut natura humana in ipso omnia sufflineret quae eiusdem naturae erant propria i ideirco summa suit leutilia amelus in Passione sua. vide S. Thon . 3. p. q. 40 a. s. 6J Nullum est malum . de quo eonei pere tristitiam dignum gli. si eum peceat . quoid prinei paliter, et verissime malum est tonseratur. Potissimum ergo de preeatis eommissis debemus tristari, eaque expiare poeni lentia , quae ut ait S. Thomas I. I.
q. 35. a. 8. d 2. est de malo proprio. quod est per se objectum tristitiae. 79 vide Plinium Hist nat . 1 7. e. 19. 8J l. 2 et 37. a. l. Rqq.
sy Art. et t. ad 3. S. Tliomas animadvertit, S. Gregorium M. intermisisse exposilionem Erethielis propter tristitiam, vide erus Homit. ιθ - lih, 2 num. 24. l09 idem S. Gregorius l. l. Mor. e. 36. al. 37. M saepe ait . gravitatem foedi . ., quasi ex latere subjunela tristitia sequitur; alque omne opus, quod men i hona in-- lentione inehoat. hoe velamine moeroris obumbrat ... ιl9 Propterea. alebat Apostulus l. Cor. t s. v. 7. Non eae tristitia, aut eae ne-
erasume. hilarem enim datorem diligit Deus. 12J Vide chrys'stomum Epist. 3.