장음표시 사용
431쪽
daeium quidem pernicio εum . esse illieitum . quia Opponitur suri existenti in eo, ad quem sermo dirigitur; secus vero mendacium jocosum, eι Osciosum, quo nullum alterius laeditur lus. Itaqne Grotius ipse quinque ex ei pil ea sus , in quibus mendae tum non sit illicitum. l. si quid salsum dieatur insanti, aut amenti. 2 si is ad quem sermo dirigitur, non deeipiatur, ei iam si tertius aliquis inde salsam hauriat persuasionem. 3. si is, ad quem Fermo dirigitur, non sit aegre laturus detePlionem Suam , ex qua commodum atquod ei accedit. 4. si quis habeat jus supereminens in jura aliorum ; eitatque Platonem; qui imperium habentibus ei cedit salsum posse die e re l . 5. si vita innueentis . aut par aliquit servari aliter non potest 23. Praeiverant Priscillia ui-stae . de quibus S. Augustinus 3ὶ seribit : eeteris haeretieis con-vineuntur esse pejores. Ipsi enim soli. vel rerIe maxime ipsi r periuntur . ad Oceu landam suam quom putant veritatem, do9matizare mendacium.
83l. Videntur aulom mendacia praesertim niueiosa licita esse. l. quidem . quia si eul Lex Divina praeeipit, ne Oeeidamus, ita ne mentiamur. Sed ad servandam vitam pia,sumus injustum aggressorem oecidere. ut die tum est . igitur et mentiri pis Fumus
ad avertendum a nobis, vel ab aliis aliquod malum, quod aliter nequit averti i5 .
882. ll. S. Hieronymus ad secundum recen Silum genns mendacii refert S. Pauli sermonem. quo Antiochiae reprehendit Petrum ut nimium ludat Eantem; eenset enim, Petrum satis intellexisse non id serio fieri, interitu vero eonsulium infirmitati ad ,tan
.lo epho qui fratres suos quasi exploratores, et lares accusavit.
19 Quamquam vel ipse Homerus scripserit
Me mihi invisus pariter eum faueibus Oret. cujus mens aliud eunda, quam lingua profatur. Et Aristotelest per se mendaeium est foedum, et vituperabile, Et Soph'eles t Ouid
miserius est homini libero, quam vorari mendarem p .llamon Grolina amplam ita i 3et ital in Print i pthua, Maxifitra libus. et di diei bn at tam die adi . si id expedire lu- dieent bono. sive publieo, sive proprio altorius, tu eujua iura superem nen tua lis hen .eriis autem o is amplius eredeli nam ut diei inr Ecel 31. v. 4. A mendare quid rerum ilicetur Z Et eum prov. 29. v. 2. die iuri Prineeps. qui libenter audit verba men Oeli. Omnes minis ros habeι amplor i quid pa et de ipsis Principi ling . 1l pole late haberent dieendi salsum Niliit magia Peinei pinus eordi ex e debet . quam veri in semper loqui . alioquin subditis Mita semper erunt suspeeli. interea Grotius vix a Macchia. ellismo reeedere videtur. Gnser ea quae diximus S M8. sqq. 2I Cum liaee nitantii ν salsa desinitione mendacii. Reipsis ruunt.
432쪽
Item in Salomone, qui eum imperavit, ut dilideretur insans. de quo hinae iuulgeres litigabant, voluntatem non habuit, ut scinderetur l . 884. lV Obstetri ei bus etiam 2D3ptiis, quae Hebraeorum
insantes mentiendo servarunt. Deus bene feeit, aedillea ilque domos. ut dicitur Exodi l. v. 20. sq. Et similiter in direptione deri elio sola domus Raab, quae exploratores Hebraeorum servaverat , et mentita suerat, a dosuῆ ser at a suit, ut habetur los. s. v. 25. Has autem mulieres laudant Chrysostomus. Augustinus Hieronymus, Ambrosius et deque ipsis haesitant Augustinus, et Thomas, an sint aeternis affectae praemiis. Denique Abrahamus mentitus suit, tum Saram uxorem dixit esse sororem Luam Gen. 2. et 20. et dae ob, eum Gen. 27. dixit Isaaeo patri. se esse Esau; et Uisaeus, tum 4. Reg. 8. v. l0. dixit ita rael, ut responderet Benadabo Regi Syriae , sanaberis, quem lamen Sciebat moriturum 2). Prop. l. Falsum eae intentione dicere . seu mentiri, numquam licet. sive mendatium siι perniciosum , sive joe sum . sive osticiosum ; et sire verbis , sive faelis. sire nutibus exprimatur. Il. Hyperbolieae autem, et tigura Iae loquutiones, eι signa , itemque belli sIratagemata menda-eia non sunt.
885. Prob. l. p. ratione S. I Itomae s 3 . Quod est per se
malunt ex genere, num illam potest esse licitum. Omni, autem falsa loquutio ex intentione. et omne mendacium si e perniciosum, Sive locosum. Fi e officiosum, est per se malum ex genere; eSi enim . aetus cadens super indebitam materiami nam voles sunt Signa eorum quae in mente gerimus, ut die tum est s4 ;idenique dicendum de saetis, et nutibus, cum assumuntur loco vocum ad exprimendus mentis coiice plus. Est autem contra naturam , ut quis voce . aut saetis vel nutibus signis te et id quod non habet in inente. Omnis ergo salsa loquutio ex intentione, Oln- neque mendacium sile perniciosum, sive jucosum, sive ossicio Sum. et sive verbis. sive saetis . et nutibus expressum. semper
est illi ellum 5 , et Christi praeceptu opponitur Mail. 5. v. 37.
IJ Ralionem ira ne plane demonstrativam iniqua fide negligpns Grolin . t M. eit. S 17. n. S. stribit i is Non platent tinti ipso eo us lilii a I si holae attorum paulo is ante seculorum . ni quae unum ex veteribus Augullinum serme in omnibus 1equen- . . dam M hi delegerit Cital qtie in margine S. Tliomas tuler reliros. Tnm vero eidem exprobra i Scholae. quod interpretationes laetias . si te reatrietiones mentates a d. miserit, Quaenam aulem liaee in suiliss Stholain ua versam proscindere. eiusque
433쪽
Sir autem sermo vester, es ι. esι: non , non . quod Gutem his
abundantius est, a malo est. Quibus verbis omne salsiloquii .el mendacii genus Christus reprobat si . 886. Prob. 2. p. ex eodem S. Tituma 2 . Et quidem si loquutiones, et signa sunt liyyel bolica , aut ligurata , ex ip,omodo loquendi, aut faciendi intelligitur, non id Signiticari. quod vox exprimit secundum communem aeceptionem , sed aliquid aliud ; ideoque nihil verbis . aut factis significatur, quod non res- Pondeat mentis conceptibus. δε Quare S. Augustinus 3ὶ: Quid- quid . inquit, figurale lit, aut dicitur, non est mendacium. , . Omnis enim enuntiatio ad id quini enuntiat reserenda est. Om- , , ne autem ligurale aut iactu in . aut dictum. quod enuutiatri quod signisseat. eis quibus intelligendum prolatum est 887. De strata gematibus sive insidiis, astutiisque rei militaris , idem S. Thomas ostendit . ea non eSse mendae ia, modo nihil dicatur salsum dicio, vel saelo. ,. Aliqui S , inquit, νο- , , test salti ex dicto, fiet iacto uo, tro, quia ei propositum, aut
., intellectum no Strum non aperimus. Hoc autem semper saia, , cere non tenemur . quia etiam in doctrina sacra multa sunt, , occultanda, maxime ins Idelibus, ne irrideant, Secundum il- , , lud Mailli. 7. Nolite sanetum dure canibus. Unde multo ma-- gis ea quae ad impugnandum inimicos paramus, sunt eis oc- , , culianda . . . et talis Oeculi alio pertinet ad inationem insidia -
, , rum , quibus iletium est uti in bellis justis. Nec proprie liu - , jusmodi insidiae vocantur fraudes. nec jus liliae repugnant, nec , , ordinatae voluntati. Esset enim inordinata voluntas, si aliquis, . vellet nihil sibi ab aliis occultari , . . itaque aliud est dicere salsum . aliud veritatem eo lare. Primum semper e,l illicitum ; alterum est licitum, nisi is qui interrogat, jus habeat exigendi inani se latione in veritatis, uti ebi judex re, pectu ejus qui judi-
PMac pem Thomam. p ople ea quod vana. vel alter ejusdem Scholae putavit lita lagrestrictio a mentalea Z St Thomam ei laret. innuere debebat, quo loel Timui δε usum probarit mentalium reiarietionum quod latere nullo modo potvisseti est enim lasn
e dens illam Thomam reprobasse. quam ex tradita ratione constat. ipsum docuisse . qn det mqite mendae iam e fie per ae malum ex genere . quia e t eontra n in ram uno significare id et nod non habetue in monte. Quod autem Sthola S Anguia nilis prae cete eis delegeri l. qnem sequeret ne, imprimisque S. Thomas. lil vitia te tete nonnisi Gro-ltus pol rat . qui Arminianus erat. 3I Ex his eolligitur, qvam vehementer sit decepiti'. ite ceperitque BMbryracius in Bol. ad F g. e. is. l. l. Pusenu. de ome. ham et civ. dum ait: . . t his inium lus est vh lectione, quae in te fiumitur, quod Sacra scriptura mendacium. et mendaces damnet. nulla sim ni restrittione adjecta ... Verba Christi quae deseripsimna. obfio in te omne mendae in m reprobant : nam si ia malo est omnis sermo. praeler est. ea. non. non . omne omnino mendae tum damnatur. scimus, Gnillelmum Geol, im de prim jur. nδι.
434쪽
calur, et qui requisitus secundum formam juris, lene lur verilalem confiteri, ut idem S. Τ humas demonstrat l . 888. Ad primum respondemus, discrimen esse inter praece pia non occidendi, et non mentiendi. Et Si enim, ut S. Thomas advertit 2 , hominem in sua distri itale manentem occidere sit
secundum se malum; tamen hominem peccatorem occidere potest esse bonum , sieul Oeeidere bestiam. Pejor enim est malus homo , quam bestia, et plus nocet. Non ergo omnis occisio hominis est per se mala , sed tantum oecisio hominis manentis in sua dignitate, nihilque molientis adversus S0cietatem, et commune bonum. Celerum omne mendacium Semper est per se ma.
luin, ut demonstratum est 3). Mendacium, inquit Angelicus 4 .
non solum habet rationem peccati eae damno quod insertur proximo , sed eae sua inordinatione. Non licet autem aliqua illieila in ordinatione uti ad impediendum nocumenta et desectus aliorum . . . Et ideo non est lieitum mendacium dicere ad hoe quod aliquis alium a quocumque perieulo liberet. Licet lamen veritatem nee ullare prudenter sub aliqua dissimultilione. 889. Ad secundum respondet idem S. Thomas 5ὶ, sententiam Hieronymi non placuisse Augu*liuo , , quia Paulus in Canon, ni ea Scriptura , se ilicet Gal. 2. in qua nefas est credere ali- , , quid salsum esse , dicit , quod Petrus reprehensibilis erat. Un-
., de verum est . quod Petrus peccavit, et Paulus vere eum , non
,, simulatorie reprehendit s6ὶ c. 890. Ad tertium . quod ad Iosephi dicta, et sacta cum fratribus suis pertinet, respondemus . to Sephum non fuisse mentitum. Nam quod ait fratribus, exploratores estis, sic est intelligendum, ut S. Augustinus exponit s7ὶ: Si verum non dicitis, eae- ploratorum poena digni estis . . . Eslis autem potuisse diei pro habebimini, et depulabimini, innumerae similes loquutiones docent. Cundilio nata igitur fuit Iosephi loquutio ; neque proinde
ulla suil in ea salsitas: nam propositio conditio nata vera efit, ut diximus 8 . si unum sequitur ex altero , etiamsi utrumque sit salsum. S. Bonaventura 9) putat, lusephum non assi mando, sed interrogando suis Se loquulum . . 89 l. Quod vero fratres tanquam de scypho furto sublato ac-
6J Vide eumdem S. Thomam in e . 2. Epist. ad sal. lecl. 3. Grolin ulem l .eil. I l3. n. 2. in not. ln bdella illat pro si Hieronymi sententia Cyrillum Alex. et Tertullianum i sed iniqua prorsus fide i nam ii in opposita luere sententia. ul ex eo. rum ver his. quae refert Natalis Alexander Hist. Eeci. see. t. Dis . X r. ubi et ex S. Angustino reselt . Hieronum iam suam gen enllam retraetas sp: quod crotius relicuit.
435쪽
ensarit, figurata loquutio fuit, uti et totum ipsum Iosephi laetumstgura erat. S. Augustinus sint , , Magis, inquit, movet quid sibi
, , velit ista actio ioseph, qua fratres suos, donec eis aperiretri quis esset, toties ludist cavit, et tanta expectatione suς pendit: quod licet tanto sit suavius, eum legitur, quanto illis sit in o-- yin alius , eum quibus agitur; tamen sapientiae illius gravitate. , , nisi magnum aliquid isto quasi ludo signis caretur . nec ab illuo fleret, nee ea Seri plura contineretur, in qua est tanta sancti - tatis auctoritas , et prophetandorum tanta intentio futurorum 2 , , . Quidnam significavit sc3phus insertus saeculo Benjamini,
tri valla iei iis in Diet. Phil. art. Ioseph. mulla more ηno e gerit impia. Hista.riam sidelitatis, et ea si italis Iosephi, qui noluit eommiseeri uxori Domini ni Pulip ris. eomparat eum historia . ut vocat. Hippolyti . et Phaedrae i Bellerophontis, et Str. noboeae, aliisque poetarum sabuli i lum vero ait i li est di melle de saxo ir quelleia est l' originale de loules e es histoires ta Dissisite seitu est. quaenam harum histo. riarum ari prototypa . Quasi non omnes norint, Libros Mosaiens longissimo annorum spatio praeeedere sabulas poetarum, quorum antiquiores fuerunt Homimis , et Hesiodus. qui Haruisse diei titur tempore Salomonis. ut in chroni eo refert Elisebuis. Ut auis lem qui xque videat. quam versa ins etiam in pia tarum tabulis sverit volt atrius. panea subneelimus. Et quidem sabula Hippolyti . et Phaedrae longe diversa est ab historia Io-spsit i nam Phaedra fingitur suisse noverca Hippolyti, mulier aulem quae Iosephum lentavit. erat ejus domino. Hippolytus eonscenso eurru fugam arripuit . et eurru per sco, pnios . et saxa tracto . infelix ille loris implieitus . in partes fuit diseerplus. Quidnam simile in historia Ioseph Bellerophontes autem etsi nugatur repta lisse Stenoboeam uxorem Praelii dicitur lamen suisse non servus emptilius , ut erat Ioseph Putipharis. sed hospes Praelii nee dicitiae eonleeltis in ea reerem . ni Ioseph . sed missus ad Iobatem in .yeiam . ut ibi sub praelex in pugnae interiret. Videte insignem volt atrii tu se iliam in ipsa mytologia . tametsi de ea ut mimus poeta magnopere gloriaretur. Pertit illo. et post memora iam Aleorani narrationem, quae eum. Cenesi pugnatita Ioseph. inquit, polir mἔriler le1 linnnes grates de son . . Roi . larea to ut te petipleta a vendre ses terres Pharaon. et i ut e la nation se ni e selave potir a voir du hlε. . . C est la apparem ment P origine du polivole despotique Ioseph. ut sibi gratiam
Regia demereretur, coegit populum ad suas terra1 Pharaoni vendendus, toliaque natio manei ta servituta fuit, ut frumentum haberet. Inde, uti eonjicitur, orso est
potestatis despolieae. Mentitur Volt atrius lia te scribens. Non habebat opus Ioseph n demereri gratiam Pharaonis. qui eum jam pr eposuerat universae ter prae AEgypti. ut diei lue Gen. 4 l. v. 43. Neque dos plius coegit populum ad vendendas terras Pharaoni. sed populum coegit sanies ι neque nationem subjeeit Josephus ser iluti. ενd ipsa natiose subleeit . ut lamen evaderet. Cen 47. v. is. Eme nos in servitutem regiam, et praebe semina. Haee autem gerullus non init directe personarum, 1ed terrarum, quae noe ita suerunt servituti addictae. ut nihil AEgyptiis e Set reliquum. Nam ibid. v. 24.
dieitur i Quintam partem Regi dabula . quatuor reliquas permitto vobis. Ubi est
hie potestas despoliea I Anne magnum erat . quintam partem Duel viam dare Regi. qui providente Iosepho is populum servarat a morte. eique trumenta quoque dabat, quae territ ut semina mandarentur Qui iram hie despolismus r. immo quae non hie libera. litas Rose digna. pnpuloque alutaris . qui ceteroqui fame periisset Et nihilo minua nitate ius hane singularem admirandonique losephi providentiam non modu despotismi damnat, sed ex ea repetit despotis mi originem. cur vero relicuit qua ε in eodem e. 47. Gen. v. 20. qq dieitur: is Emit igitur Ioseph omnem terram AE pli veιiden. tibiis singulis possessiones suas prae magnitndine fami . . . Praeter terram Sater. - dotnm qnae a Rege tradita suerat eis i quibus et . tatuta ei baria ex horreis publi.
436쪽
eleganter explicat S. Ambrosius si , loliusque rei seriem praen-gurasse demonstrat id quod contingit in D. Paulo, qui erat de Benjamini Tribu . Recolatur Auibrosiana expositio tanto Poctore digna : nam longum minis foret eam describere. 892. la in vero in SapientisSimo Salomonis judicio nullum exstitit mendae ium; suil enim mera comminatio ad diseernendum quaenam esset vivi infantis era mater. Comminatio autem quaedam loquutio conditionalis e St. 893. Ad quartum respundet S. Tlminas i 23: Ob tetrices non sunt remuneratae pro mendacio, sed pro timore Dei, et benevolentia , eae qua processit mendacium sa) idem dicendum de Raab fili. Atque ob hanc rationem, non propter mendacium, hae mulieres laudatae fuerunt a nonnullis Patribus. Quod si aeternis Sunt asse elae praemiis, id n0n suil propter mendacium . sed quia ad Deum conversae, opera secerunt, quibus ilam aeternam sunt
hae stante si an illae mulieres fuerint aeternis assertae praemiis ι nonnulla sunt line loco addenda. llaque S. Angustinus ine. til. n. 33 . . Raab quidem. inquit. ex Ieri ho li- . . berala in Dei populum tran illam set t. lilii prolitiens posset ad aeterna. et immortaliari munera pervenἰre. quae nullo int quaerenda mendoeio... Obstetrices autem illae . . quamvis Hebraeae. si erutidum earn em l nium mou a puerunt, quid. aut quantum . . est ques eis proluit re mnner allu temporalis. qni feterunt sibi domo . nisi proficien-
. . do perlini erint ad eam domum, de qua Deo eant aliari Beati qui habitant in domo . . tua. in aeeula seculorum laudiabunt te 3 Multum autem latendum est propinquareri in laiae, et quam vi te ipsa nondum. lam lamen spe. atque indole animn m esse lauis . . dandum. qui numquam nisi hac intentione mentitur . qua vult prodesse alicui ... te dissimili modo loquitur Q. l. in Exodum. quam cronovius ei lal, Et litet ibi Augustinus dieat . incertum erae . an ipsum menda etiam obstetritum sverit praemio dignum; statim lamen ait, Quod potuit non ad laudem. sed ad reniam pertinere. Ad uitetit ei Diligentius de hae quaestione di Serenuum est, uti disseruit in i l. de men-ilatio. et ton. line tril. Ne latum quidem unguem a S. Augustino recessit S. Thorna . ips que v. henienter imponit cronox in . tilans a. a. q. 1id. a 4. d 4. Nam primum quidem a pl. 3. ejn M.qnae l. in resp. ad 2. expresse Thom δε docuerat, D tibi e triles sui obe is n. lini ratas non pro mendacio. sed pro limore Dei. et benevolentia. Deinde in ei l. a. 4. non quaesivit. an mendae tum sit peeea lumi de hoc emm quaesierat ari. Praeced sed an su pe era lummortale. Quia vero sibi obdeeerat auctoritatem Saneli stegorii M. alentis . benignitalis mettodem; quae Dbstetritibus retribui potuit in aeterna v na. ob tul pam mendacii suis iase mulatum in terrenam retribntione mi ex quo sequi videbatur, mpndacium etiam n me insumi es e petealam mortale. quia p iv δbat aeterna vita. respondet Angelicus. in abale trie ibus illis duo esse distinguenda. ut iam distinxerat art. praee ed. scilicet men. dacium. et amelum benevolentiae in Judaeos. e reverentiae. et timoris in Deum. M. eundum hi ne asseclum ex quo commendatur in eis in Ie virtutis . ni Angri tinus dixerat loe . eit. in nri. si per ori. et Thoma au. deberi eis remunerationem aetervam, n nn qnidem ae luali debito is e merito. qnnd est ex tari: a te superna in tali. si . tiliae earuale amelns ille fuerit seiunc inq; sed in spe. ul li quilur Aus il lini qi aleianu4 se ilicet illem et offectus redis tib .il triviis indol. m. et aliquo modo di ponebat ad vita in aeternam. si vera enii, idet et ii r aes ii dami, a l. pi r ip tim nullo modo I
437쪽
894. De Abrahamo, quod non fuerit mentitus, ipsa Seri-
plura lesialve Gen. 20. v. l2. nam Sara vere erat Abrahami soror ex parte patris. lae abus etiam mentitus minime fuit . quia
primogenita Esau ex jure ipsi debebantur; et mystiee Iacob praeis figurabat Christum . qui iniquitates nostras portare debebat; item que signisseabat populum gentilem , qui Iudaeis primogenitis erat substituendus. Denique nec Elisaeus suit mentitus. Ut enim omittamus . quod non uulli in Textu Hebrai eo legunt n)o rvo nam
n nn mn M, 'iure ab , Lade, die: virendo non vides, eι Ostendiι mihi Dominus, quod moriendo morietur. Attamen Stantes ieetioni p et Vulgatae 4. Reg. 8. v. l0. Vade. die eici sana beris : porro Ostendiι mihi Dominus. quia morte morietur; haec ita intelligenda sunt, ut Elisaeus praedixerit Benadabo; ipsum quidem non esse ex eo morbo inter iliarum vi ipsius morbi, imo potius sanandum . habita ratione morbi qui lethalis non erat; es-xe lamen moriturum violenta morte ipsi inserenda ab eodem Ha-χaele . quem Benadabus ad Elisaeum rogandum miserat, prout Dum inus ipsi Elisaeo ostenderat: atque ila revera aecidit, ut ibid. v. l6. habetur: Cumque venisset dies altera. tulit uarael in stragulum, et infudit aquam, eι e andit guper foetem ejus: quo mortuo, regnaviι Hazael pro eo. Itaque in verbis Elisaei nullum suil mendacium.
Utrum dilectio inimieorum siι praecepta jure naturae. 895. Censuere olim quidam apud Themistium si . amieis bene metendum, male inimicis. Crudelem hanc sententiam . quam ipse Soerales 2 . et Pythagoras 3 . damnarunt, plerique ex
junioribus juris naturae tractatoribus ex parte restituere sunt aggressi. Grolius enitia . etsi taleatur 4 , ultionem , quatenus dum-ι at animum dolentis eas attat, illieitam esse etiam naturaliter.
nihilominus dolet i5 , eum qui injuria me parat astitere. mihi
eo ipso dare jus , hoc est faculiatem quamdam moralem adversus se in insinitum , spectata mera justitia expletrice, sive lure naturali stricte aecepto, quamvis id Evangelio prohibeatur: neque
ni se mereri aeternam remi noretionem. qnam per aelum peeeati nemo pol est mpeerit sed forte aliquam remuneration m lemyoralem , non quod per LP um ae lum ineri daeii formaliter eam fuerint promeritae r nam per peeeatum etiam veniale nem a Nereium sed propter esset iii in bonum in te eqitulum in vita servata infantihus Helirae . eum. Sie autem Angeliens explieal auctoritatem Gregorii. qnta per illud mendatin mnna sunt quidem promeritae vitam aeternam . sed nee etiam promeritae fiunt Pama mittere. Nilial ergo haesitans est in S. Tliomae loel rina . quod saxeal patronis men .laeti a me iosi.
438쪽
earitalem per se obstringere videri in gratiam nocentis l .iPusen dorsus quoque, licet adserat 2ὶ, pacem adversus omnes homines, ut tales, eaercendam , esse statum hominis naturalem : tamen docet s33, homines in flatu naturali ita omnes debere amicos credere, ut tamen iidem moae hosIes fleri queant; et,ila pacem istam eum omnibus habere . quasi quae rimae in bellum enumpere possit 4ὶ Ite in eccius autem de eodem si alii naturali loquens: ,. In statu naturali, inquit 53, hosti quatenus hostili., erga n0S animo est, etiam innoxiae utilitatis ossi ei a jure dene- , , gamus, , . Et paulo p0St 6ὶ Sl aluit, inimicis non esse denegandas res, quibus abundamus. 896 Videtur autem dilectio inimicorum non esSe praeseripla jure naturae. l. quia quod est jure naturae praeeeplum, numquam non fuit praeceptum. Dilectio autem inimicorum aliquando non fuit praecepta : ait enim Chrisius Mall. 5. vers. 43. Audistis quia dictum est: Diliges proximum tuum. et odio habebis inimicum tuum. Ego autem dico vobis: Diligite inimicos vestros. Dilectio igitur inimicurum non jure naturae praecepta est, sed lantum positivo Christi praecepto.
897. I l. in statu naturali id omne licet in hostes privatos , quod licet publicis Potestatibus adversus Reipublicae hostes. Atqui Dei publieae hostibus licile denegantur innoxiae utilitalis ossicia. v.
g. aquatio , commeatus, ete. Ergo spectato jure naturae . haec
eadem ossicia licile denegantur hosti in statu naturali. 898. lli. Natura inclinat in deles lationem contrarii. Sed inimici sunt nobis contrarii. Ergo iure naturae inclinamur in eorum
Prop. l. aure naturae tenetur homo inimicos diligere, non qua inimici, sed qua homines sunt; ll. et . eontra illud peeeat, si inimieos odio habeat: lli. aut eis deneget communia benevolentiae, eι dileetionis signa; l V. petuliaria vero signahenevolentiae, et dilectionis sunι inimicis jure naturae exhibenda , si necessitas postulet; eatra neeessitatem vero satis est animi praeparatio ad ea eahibenda ; et ad perseetionemearitatis pertinet ea exhibere. 899. Prob. l. p. dure naturae tenetur homo diligere proximum sicut seipsu in . qua ratione convenit cum eo in natura , et
in capacitate percipiendi gratiam , a sequendique aeternam heali -
12M .ee reprehat vel ipse Cronovina in no . ibid. Dat sane. lmi t. jus perpetuis inimicitiis. M peraequendi, ae visissim laedendi. II De lur. nat. et gen . l. 2. e. I ll. l3, ibid. I l2.
439쪽
tudinem, in cujus communicatione sun datur caritas; hoc est enim primum legis naturalis praeceptum . ut Deum Super omnia , proximum sient nos ipsos diligamus. Atqui homo qua homo est. nou convenit quidem cum inimicis, qua inimici sunt; ila enim eommunicaret cum malo ipsorum : quod esset perversum ; tamen cum iis, qua homines sunt, communicat in eadem natura, et ea pacitate gratiae, et aeternae beatitudinis; non enim inde illi excidunt . qua homines sunt. Iure igitur naturae tenetur homo inimi- eos diligere, non qua inimici, sed qua homines sunt stin. 900. Hinc sequitur 2. p. qui enim inimicos odio habet, eos non amat: transgreditur ergo naturae jus, quo tenetur illos diligere. Quia vero deleelari in malo alterius pertinet ad odium; idcirco ultio, etiam juridiea, si principaliter seratur in malum inimi ei, est contra jus naturae; multoque magis ultio privata, quae
non aliud habet objectum, quam malum illius, de quo vindicta sumitur 23. 90 l. Pendet hine demonstratio 3. p. Nam denegare inimi eis
eommunia benevolentiae, et dilectionis signa, uti sunt communes preees etc. pertinet ad ultionis livorem. Ullio vero privata. cum nascatur ex odio, pugnat eum jure naturae, quo tenemur inimi-
902. Prob. postrema pars. Nemo tenetur extra ea sum neces- Sitalis homini etiam a mi eo spe ei alia signa benevolentiae . et dile-etionis exhibere: multo minus ergo tenetur ea actu inimici ex bibere ; non enim melior est eorum eonditio . quam amicorum.
Si tamen nee essitas postulet, et ea minime exhibeantur; id pertinet ad livorem privatae ultionis, ad quem etiam pertinet non
habere, extra casum nee essitatis, animum paratum ad ea exhi
benda, si necessitas exigat s 4 . Illa ergo exhibere, si nulla adsit
1 I S. Tliomas 2. 2. q. 2I. a. 8. A qne ex hae ratione eon lati qu3m salsum stit quod Pii semiorsus dieit. hominem in statu naturali ita debere erim aliis 'aeem n here. ut mox ea erumpat in bellum i nam si quae ea uaga hominem extra eivilem ntietatem, degentem, compelleret ad bellum. haee non esset ex flatu ipso natur li. ged ex humana corruptione. qua naturae jura violarentur
29 S. Thomas 2. 2. q. 108 a. t. Profligata hine manet positio Grolii adserentis facultatem in insinitum adversus eum qui injuria asseeit. speelalo lure naturae. Nam si haee saeullas eo needere lur, posset quis privatam ullionem de inimieis sumere i liaet enim laeultas eontineretur in amplissima saeuitate illa in infinitum. Ut praeteream iis neqne in vindieatione duridiea hane saeuitatem in insinitum habere loeumi nam inter vindiealionem. et erimen debet esse proportio, si enim poena excedit meritum eulpae, est indusia. S. Thom31 2. 2. q . 25. o. s. Qua ex ratione eonflgitur sententia Grotii alentis. earitatem non videri per ae cturinstere in gratiam noceritis. Nam earilas urget per se . ne eommi nia benevolentiae . et uiseeilonis signa . etiam in fratiam nocentis denegentur, ni veἰimus eum ulei sei , et odio habere. 4J s. Thomas loe . eit. Ex qua doetrina concidit proposilio Heineeeii concedentis Jus denegandi hosti in statu naturali omela innoxiae utilitatis . nulla laeta re trietio ne; et praeeipientis dumtaxat . ne inimi ei a negomus res quibus abundamus. Utrumque
440쪽
necessitas, e St opus supererogationis; ideoque pertinet ad perlectionem earitalis.
903. Ad primum respondet S. Thomas lὶ: ,. Quod dieitur,
, odio habetis inimicum tuum, non est ex lege sumplum , quia D nusquam hoc in littera invenitur; sed est additum ex prava, . interpretatione Iudaeorum , qui ex quo praecipiebatur dileetio, , proximi concludebant, quod inlinici essent odiendi ., . llaque dilectio inimicorum semper fuit lege naturae praecepi a. Christus autem eam tonstrinavit , addiditque quod ad persectionem pertinet eari lati S.
904. Ad secundum respondemus eum eodem S. Thoma 2 , nec publieis Potestatibus licere bellum genere adversus hostes ex privata uleiseendi cupiditate. Neque innoxiae utilitatis ossicia hostibus in bello denegantur . nisi ob justam defensionem, et in ipso belli eo nili
elu : qua de caussa etiam liceret homini in statu naturali eadem osse ia hosti negare : non quod ea denegatio sit permissa jure naturae adversus hostem extra conssiclum , etiamsi hostili sit animo , sed quia jure naturae conceditur jus justae defensionis. quae aliter haberi non potest, quam ea offitia denegando, Addimus ex S. Augustino, etiam in bello justo ratione caussae , posse esse excessum crudelitatis in hostes 3).905. Ad tertium dicimus eum S. Thoma ὶ, naturam inclinare ad habeo dum odio inimicum , qua inimicus. est, sive ad
detestandum malum inimiciliae . quam in nos exercet: ita enim est nobis eunt rarius. At vero inclinat ad ipsum amandum . qua-lenufi nobiseum convenit in natura et capax est pereipiendae grai ae, et consequendae beatitudinis aeternae ; ita enim non repponitur , sed convenit nobiscum 53.
tarum usura moderata prohibila sit jure naturae. 906. Exploratum et ipsis ethnicis Philosophis init, ii Auram si iam eumque esse illicitam seipsa , alque adeo jure naturae pro-
falsum est: iram si inimi ei non indigeant . non lenemur eis dare res . qmbris abunda
mus. Si antem indigeant. non possent eis denogari ometa innoxiae utilitatis in s alneliam naturali, si nulla taret neees ιtas defendendi propria. Si vero ne te Illa ore tuendi propria. tune denegari possent ex ipso iure nati rae. noa ad nieiseendum. sed ad propria infle des adendo. st in 3. Sent. d 30. q. l. a. . ad 2. t2 2. 2. q. s. a t. ita vide eliis .erba quae deseripsimus supra I lsa. 4J l M, eit. at 2. SI Vide inter celeros Clirusos omium Hom. 24. ν 22. ad Popilium. et alibi saepe . Conser etiam s. Thomam 2. 2. et 08. a. t ubi explicat. qnando nece e Ril. v l ex.pediat pelionem inridicam inimieis r mitteret et thid. q. 83 a. 8. ubi docet . ignahenevolentiae exhibenda e se inimico veniam petenti, vel tum necessari 3 sunt ad ipsum reeone illiandum.