장음표시 사용
441쪽
hibitam il). Nihilum tuus Calliari, ei Valdenses usuras licere contendebant 2 . Horum licui alios errores, ita et hunc renovavit Calvinus ta), eumque Sequuti sunt Carolus i Molinaeus. Ioannes Cluppen burgius , Claudius Salmasius . Gerardus Noodrus, Nicolaus Broedersen , aliique 4ὶ qui usuram quidem immoderatam . et quae
in pauperes exercetur, damnant tamquam humanitati repugnan-lem ; at vero usuram moderatam . cum Scilicet pecunia mutuo
datur in eommodum, et utilitatem eorum qui mutuo petunt. quamvis lucrum exigatur ratione solius mutili , et deducatur in paclum, ab omni liberant culpae labe . Hanc sententiam Protestantes communiter tenent, atque inter ipsos Grolius 5 . Pulandor
novissime Antonius Genuensis l3 . qui data opera hane defendit
sententiam . Theologosque omnes Seholae . qui eam unanimi eon sensione reiiciunt; habet tamquam pedi sequos Aristotelis, minimeque comparandos cum Lockio, Maiyrio, Hum , Montesquio . et
Forbnelo , qui . si illum audimus i 4 . materiam hanc quod Theologi scholastici non secerant in profunde expenderunt si 53.
907. Videtur autem ita dieendum l. quia si u ura adverRar tur juri naturali , non potuisset Deus permittere ludaeis De ut. 23. v. ls. ut usuram aeciperent non quidem ab aliis audaeis, quod erat vetitum. sed ab extraneis: nam ossicia legis naturalis omni
bus eommunia sunt. Prohibitio igitur illa solos spectabat Judaeos luter sese ob peculiares rationes illius populi si63.
1J Vide Platonem Dial. S de repti l l. hristotelem. l. Polit. e. .s sq. Seneeam l. F. de Epnes. e. 30. Cieeronem Parad. 6. Plutarenum in vita Calonis. ete. IJ vide noatrum Monetam adv. Calli. et Vald. l. 5. e. 34. 3 2. 3I in octavum Deealogi prae t plum. t consor Danielem Cone inam in dii pliei opere, quorum untim ita lice eompo ilum.
mentarius. 5ι De Jur. hel. et pae. l. 2. e. 12 S 20. ubi sub dubio relinquit. an nsura jurena inrae sit prohibila. quamvis in hane sententiam inelineti adserit tamen prohibitam esse in Evangeli . 69 De lur. nat et gen . l. 5. e T. S s. et de ome. ho m. el. ei v. l. l. ea . 15. I M. 7i in nol. ad ei l. loe. Pnsend. el in Trael. de la Morale des Peres tan. s. s 7. sq.s8i De Iliae . nai. et gen l. 3. S 307. sq. isi in Epistolis super peeutrialidi in oppro inseripto. Deli': impie9O det danars. il in sermonibus Politit 1. flet I De spiritu legum L 2 l. e. 20. in versione it altea. sed e . 6. in Gallica editione qua,ntimur IEi l. 22. e. is. sqq. si δὲ in Leel .laeono m. civ. p. 2. e. 3. t ιιι lbid S 4. 35J Nolandum .I Genuense in seripsi se post constitutionem Bonedicii X lv. l. No T. 745, reprobantis usuram etiam moderatam, et quamquam mutuum detur di ili ad
363 Pittendorflua s s eit. Addit vero i Salis apparet . Mosen voluiιse instituere remp. Popularem Quod apprime eιt eontra Divinam Seripturam. l. quidem . quiδ noa
442쪽
vellet egregie augere, me in partem tueri haud admisso: nam
ipse interea excludor a lucro: quod eo inparare mea pecunia potuissem, si in meos usus eam cun vertissem. Licite ergo possum ex mutui, aliquid percipere si . 909. lli. Minus est habere actionem, quam rem. Qui aulem mutuatur. rem non habet, quam dat mutuo, sed solam actionem in multi alarium , quae saepe cum molestia instituitur. igitur aliquid minus habet . quod certe est prello aestimabile, et modica usura pensandum 23. 9l0. lv. Ε Republica est, ut pecunia sub usuris lueetur mercatoribus; ita enim alitur pan perum industria, commercia so- ventur , et superflui tolluntur sumptus, quos saepe iaciunt qui aere alieno sunt gravali 3 . 9li. v. Po sum rem meam alteri u lendam concedere vel gralis, vel paeta mercede, ut in commodato, et in locato. Quid ergo prusibet, quominus pecuniam meam alteri pus im erederagratis, alteri Fub paela pensione i4ὶ non enim injustum est.
cum aliis res non gratis communicare, sed inercedem aliquam
9l2. V l. Pecunia licet seipsa sit sterilis physiee, tamen industii a Dominum redditur ei viliter Mecundis ima per commercia. Sed aliae res, ut , estis, aedilicium. jumentum. lie et sint Se ipsis Meriles, tamen pro eis putest aliquid exigi. igitur mulio magis pro pecunia, quae ei viliter est maxime laueti sera 6 . 9l3. Vll. lus utendi re usu consiimptibili , eum obligatione eam nun Statim . sed post certum intervallum temporis eam jn suo genere restituendi, est aliquid prelio aestimabile. Pro hac igitur mura , quae cedit in favorem ejus, qui re illa utitur, potest moderata exigi usura 7 . 9l4. Vili. Plures instituuntur eontractus inter eos qui uSuras impugnant, qui tamen eum usura coincidunt. ut emptio census annui; montes, qui vocantur pietatis; eambia, etc. Qui Setiam non rideat eos, qui non usuras se exigere testantur, sed dumtaxat id quod interest . sive ob lueriam cpsqan A. et damnum emergens r Nani si huc licet ob non solutam eonvento tempore pecuniam : cur non licebit in antecessum certum quid stipulari . quia peeunia nostra est interea penes alium . in cujus gratiam
non tenemur damnum laeere. aut lucrum negligere i8ὶ
443쪽
st 5. IX. Usura moderata concessa fuit ab onillibus Legumlatoribus tam antiquis, quam recentibus. Quod autem sit ab omnibus , ubique . et omni tempore , fieri non potest absque aliqua
gravi insita ratione. Oportet ergo, aliquam esse justam caus- am usurae moderatae si . sis. X. Mutans saepe maximum subit periculum amittendae peeuniae mutuatae. JuSle ergo potest aliquam mercedem exigere
9l7. X . Denique usura non exigitur tamquam pretium pe-euniae mutuo traditae. sed tamquam pretium commoditatis, et utili latis, quam percipit ille eui mutuo datur. Commoditas autem, et utilitas sunt pretio aestimabiles 3 . Non ergo usura moderata est contra ius naturae Prop. I. Ouaelibet usura quamlibet moderata . et e*iqua, est prohibita jure naturae; ll. nisi forte adsint veri tituli damni emergentis, ri tueri cessantis. 9l8. Demonstratur l. p. ratione S. Τliomae 5 . Quod est per se, et intrinsece injustum, veritum est jure naturae; non enim est malum. quia prohibitum , sed est prohibitum , quia malum. Quaelibet autem usura ulut moderata et exigua, pereepla pro pecunia mutuata. est per se, et intrinsece injusta. injustum est enim pretium exigere pro re non sua. Pecunia autem mutuo Iradita, line ipso transit in dominium uiuiuatarii. Quod quidem adeo eertum est, ut mutua larius ipse piis it eam aeceptam distrahere . prout ei placet et ei si pecunia mutata pereat quo eumque eas u. ipsi , non mutuanti perit, qui jus non habet in pecuniam mutuatam. sed in ipSum mutuatarium. ut ab ipso exigat tantumdem, quantum aceepit. in eodem genere. Pecunia ergo mutuata non est amplius sub dominio mutuantis, sed sub dominio mutuatarii. Mutuans ergo aliquid si vel minimum recipiat pro pecuniam uiuata ideae dieendum de aliis rebus quae uSu consumuntur,nt vinum. triti eum . ete. recipit pretium pro re non sua. Floe autem est per se. et intrinsece injustum, ideoque prohibilum jure naturae. Uεura igitur quamlibet moderata , et exigua, vetita
49 Ηια sunt aegi menta retentium luris naturae Seripiorum stantium pro usura moderata . ex ratione P tita , quorum maximam partem sibi obiecerat S. Tlis mas ia oeis mox et lanilia . aliaque multa addiderat. qn φ viue eum suas responsionibus apud ipsum. SI 2. 2. q. 78. a. l. et q. 3. de malo a. 4.is: Torquφl haee ratio eog , qui u uras moderatas patri ei nantur. Quidam, ut Pu' eadora x . domons rationem stum illunt. sed ad induetas restituenda se eonserunt. ut usuras moderatos exeusent. D. his aulem die emus paulo pos l. riuue autem v aliem
444쪽
9 I9. Prob. 2. p. ex eodem S. Thoina si . C0mpensatio dam
ni emergenti S, vel tueri e essantis, non lit ad captandum luerum ex mutuo, sed ad Vitandum damnum: iboc autem non est vendere usum pecuniae, sed damnum vitare, quod ne tuo tenetur subire ob mutuum traditum. Requiruntur autem multae conditiones, ne hoe obtentu, usura pallietur; easque alibi 2ὶ recensuimus. 920. Ad primum respondet S. Thomas δ): Aecipere usu - , ram ab extra uel S, non fuit e0ncessum audaeis quasi lietium, , sed permi Ssum . . . Cujus quidem permissio uis ratio fuit . quia , , proni erant ad a Varii iam , unde permiSbum fuit eis minus ma-m,nilastum est. non posse ob mitiuum i quid e1igi ultra astitem. QMidam . ut Geo iiii, . ad denalus consultum δpyeitant , quo Fit ιntroductus usus si uetus rerum. quae hau pereunt, et transeunt in iter ius dominium. Sed numqn id Senalus eonsul in m paleii saeero tu tum . quod i per se, et ini in Sele est inlusivm . ut demonstratum est ea uiurat Genuensis Post Lockiiim . tium . M. IIesum . aliosque, ad eommodum . et utili. i. i.m mitiuatarii se ree pii , mo Theoissos Schuiae cum Platone, et Aristotele para. togismi aecusat in ea demonstratione, quδ i di Ierint . usuram reeipi tamquam stu
eium pecuniae mutuatae . eum iamrn recipisti ne ut pretium eommodi. et utilitatis mutuatarii. At tim demonstrationis non intellexit I nam sive usura reeipiatur ni is cius peenniae mutuatae . Si e ut Prrtium sommodi . et utilitatis mutuarii . semper exigitur ex re non ex tante εub dominio mutuantis, MIeoque mutuans pretium exigit pro te non sua i quod est sin ium. Bori tyracius sal putat dixisse. eos qui nivram absolute damnant . esse ignaros verorum justitiste prine piorum, et nimio veterum .pνιε sertim Patrum. studio teneri. Sed quid faciemus eum homine, qui alios ateusat de Veris ignoratis lus liliae principiis i ipse vero ιgnorat . vel ignorare simulat. ln m a. tuo transferri rei inuina toe dominium a ideoque M usura exigatur. rmpi pretivm pro, . non ana Montes quin s autem de ι'esprit ara totae. l. 2 i. e. 16. ait, δε La Plutoso. .. phie d' a riuole a tant ei e poriee en oecident. eile plui heat eoup avx e prit, an ... liis , qui dans Ies tems a' ignora nee soni ies beat esprat . Lea tholastiquis a eata in saluerent, et prirent de te Philosophe leur doelmne sue te Plei h int. νε ti iis iata tonsonuirent avre t Usure et te e nil. mnerent . . . Cum Philosophia Aristotelia transistata fuisses in Oecidentem l Cicero degebat in Occiuente; legerat Philosophiam Ari- lotelis , quem saepe ei lat. Erat gitur illa Philosophia tune translata in Oelidontem. Ηoe erit reliquum , ut luontefiquius Cieero. 11 aetatem ad tempora ignorantiae revocetyaeutis ingeniis valde Naeuiι ; haec enim temporibus ignorantiae sunt insenia
sublimiora i sublimissimi ingemi tuit Montesqu us aurea hae aetate . lamel si in tua-iradietiones innumeras merit i/ysus . gra si inosque docuerit errores etiam ad erauaneligionem, atque nescierit vel ipsum praest gere titulum operi stio. in quo nihil mi niis agitur quam da opiritu legum; omni . Fero ita Perturbata traelarit , ut illud o pus non immerito quis εδεesδm dicerat. Sed haec efit conditio in seueissimorum nostro eum temporum. eos de ignorantia aecusare. qm pro veritate stant. et pro Religione.
Seholastiei insano illum prolequu ι iamine lunt, eaeque τιο doetrinam runt mutuataeirea meuniam Renori danuam eamque cum usura confuderunt. atque camnarunt.
uirum Patres Eeelesiae universi, vel 3pso satente Barbeyraeio. qna id eis vitio vertit. oenus quodeumque damnarunt. Fuerunt ne ipsi quoque Se lalisti. Aristotelemque lasa no dilexerunt studio Quid reseri. si demonstrat nem a Scolastieis adhibitam Aristote es adhibuerit 3 Non agitur de auetoritate Aristote is . sed de rationa qua uli lue. si haee plane demon trat i si eius vim nemo linus eludere haetenus pol nit, vel umquam poterit quid aliud eontinent verba Montesquit . quam gravem contumelia mi putidumque errorem interea qui pro ipso Apologram seripsiti videat, an ille pre uniae loenus putaruiniustum . il 2. 2. q s. a I. ad 3. 2I in Epit. Theol. Dogm. et uor. Nat. A ex l 3 tr. 2. seel. 6 e. et ar l. 2
445쪽
ι, tum, se ilicet accipere usuras a gentibus, ut hilaretur majuso malum. sellieet accipere usuras a ludaeis Deum colentibus ... Ceterum Ps. 14. v. 5, usura universi in damnatur, cuin dicitur: Domine quis habitabiι in tabernaculo tuost Et inter alia respondetur : qui pecuniam suam non dedit ad usuram, et munera 1uper innotentem non accepit. Ubi usura in eode in gradu constituitur, ae munerum aeceptio super innoc senium , ut signisseetur .nlrumque adversari legi naturali. idipsuiu habetur ΕZech. 8. v. 8. l .
ii, ineredibili audaeia Gennensis lae. eil. S 20. eorrumpit textum Divinae Seri plurae deui. 23. v. ls. sq. ubi enim ibi diei uri Non foenerabis fratri tuo ad usuram pecu niam ι nee fruges. nee quamlibet aliam rem . sed alieno; ille sic habet i Non 'eneraberia 'atri tuo PAUPERI; foeneraberis ALIENIGENO. Ex hae v. ro die riptu
rae sanit e torrupit ne infert. neque ι oler Iudaeos suisse interdie tam is uram. Disteum Pan peribus . et ex hoe lox tu ita ab ipso eorrupto vult exso latet lagendos teteros seri plurae lex tua Veleris Testamenti. qui v uram damnant. unis umquam pula set . d laniam malam stilem deventuros hominea esse I la hoe Genuensis exeessit vel ipsos beleroiloxns. qui id non gnnt ausi saeere.
Pergit ille ad novum Testamen in m. multaqiis S et t. fingit . ut interpretetne verust christi Lueae 6. v. 35. mutuum date. nihil inde sperantes s et eontra Tridentini De
ereta sibi saeuitatem arrogat interpretandi eaput illud ex suo. ut alib. lnquit. Dein re, stitver us universorum Milesiae Patrum interpretationem ι multaque insulsa proteri , ut eruditionem Graeeae linguae ostentet i atque ip am vulgatam versio aem eae
pit . eontenditque. eam potuisse si e hab re i mutuum date neminem desperare 'eimul. una in re audacine pat vel ipso Erasmo. qui in sita versione relinnit. mutuum date. nihil inde xyerantes; qnae respondet Graeeo textui . ω δανείζτε ,
μηδε ἐν α πελπιζοντι. . Quomodo v rha christi ex Eeclesiae sensu sint intelligenda . deelaea it S. Ti, imas 2. 2. qnaest. 78 art. ad 4. ubi explieationem vide. a te ut et qaae l. 13. de malo art. 4. ad 3. Sed abs re non erit panea dieere de interpretatione . sive paraphrasi Gennen is su per et t. t. g. Lueae. ut v rha Christi in suum trahat errorem. itaque eontWndit S 22 christum ibi liiqni do actaristis. ol poneris. ideat de egenis, et Pauperibus . . . um ., deito, che festi cristo parti nel Ivogo presente degli actaristi. e poneri, eioh de biιπnοε i. e veri ... titque arguit ex sequentibu verbis eodem v. 35. αυσπεβς ιν β πί πυε αγαν 'tui κ. ποψωεω ci qnae ip e intrepretatne i Dis o biti no . e. , venenio eon i bi synosi. e poveri ... Ad eos prouneol. qni Graeee Miunt. Quis um' quam uxit. acharisius signisse a re egentes; ot ponerus significare paupere/ l semet Erosmiis . qui erri e Graeeam linguam ea Ilebat . vertit, Ipse benignuν eri erga ingra- ωε. ει malos, ni habet vulgata vorsio. Et sane αχάροςοι est ab a privativo, et χαρος grati. . qu si expers gratiae . sive ingratus i . μή σοι antem nemin di trepon' ν. ligni deat malum, malignum stele lumi quare Aristoteles S. Polit e. lι. tyr nnum appellat ponerophilum. qnasi improbitat a xmant. m. Si posset igni fleare pauperem , eum Maliti s v la. dieitne in oratione Dominiea ι α α ρυ σαε α μῆ dπ- πον πρου, ted libera no1 a malo , peieromus a Dos . ni liberaret nos a Paupere et uno nihil magis ridie itum. G nnensis ergo eum interpretatne steharistus pro estenti Bus. et ponerus pro pauperibus, vim saera Textui insert in ei iamque Modit Grae-e tulo mali . unod antem subdit, quosdam Crilleos sacros ob et vasse. in qu busdam te tibiis legi iuudi ν', idest μηδενα, ω πελπι ζα, νει i ideυqne enm μηδε να sti eeri 3 live ma erilinus . ti v I x πψω ι ravi gumi debere aelive . ae signineare . neminem eos Perare taeere; multa dieit absona i nam μηδεν . non μηδὲ να legerunt omnes Eetie aiae Patre si neque ut in in proferre Deo se Gennensis potest. A. εληνι ονοι vers nni to in do reddi potest desperare faeientes a sient en an ιλ. ζω siguisseat ε Per . ita ii Ind α' prappo illam non signis eat nνgalionem spei. seti despero. sed signisse ut inde ina ut 1i a iperetur et ive. ut conse usis praeeipit'. deberet re ldi. neminem is
446쪽
92l. Ad secundum patet responsio ex dietis si in; si quis enim
damnum patitur non fictum , Sed verum . et reale, ob pecuniam multi alam , et luero quod potuisset e re percipere ex Pecunia sua. privetur ; tunc adhibitis certis conditinnibus, quas alibi reten, uimus s2 . potest aliquid accipere , non quidem propter mutuum, sed ut damnum vitetur. 922. Ad tertium respondemus. argumentum illud, si quid probaret, probaturum quoque licita e se usuras cum pauperibus: qui enim iis minuo da l. rem non liabet. Sed actionem, quae quidem adversus pauperes, qui nihil possident. non solum cum molestia. sed si ustra saepissime instituitur. Itaque negamus , illud quod mutuans minus habet . non habendo rem , Sed actionem ς esse aliquid aestimabile pretio, quod possit exigi ultra sortem. Nam ipsa mutui natura in hoc consistit, ut multians non habeat rem, sed actionem in mutua larium. Quod ergo mutuans aliquid minus habeat habendo actionem, non rem, oritur ex ipso mutuo, quod non est pretio aestimabile . ne pretium exigatur ex eo quod jam transiit in dominium in uiuatarii.
923. Ad quartum dicimus . nihil quod est contra justitiam ,
p0sse esse e vera Reipublicae utilitate. Usura autem etiam moderata , est contra justitiam . ut demonstratum est 3ὶ, Per contractus societalis, qui liciti sunt, si debitae accedant conditiones foveri licite potest indu tria pauperum, commercium, uno verbo, Rei p. utilitas. Nun est Rei p. utilita . quae ii Surarum Pa trianos impellil ; e,t seeuritas furtis in quocumque casu etiam sui luito. quae in contractibus societatis non exstat. Volunt ipsi lucrum ea pere ex pecunia absque ullo periculo sortis, et obtendunt Rei p. utilitatem. 924. Ad quintum respondet S. Thomas s43. in commodalo. et locatu . non transferri dominium rei, sicut in mutuo; ideoque dispar est Pallo. 925. Ad sextum respondemus, eum eodem S. Τhoma 5 . pecuniam neque pbysice . neque civiliter esse sterilem , imo la
sperare facientes r quotl eerte sensiim abs irdum redd. ret. Si quil autem seire Felit .
in enaui uane interpretat nem Genuensi 4 aee peri . adeat nos notum in Pastorali tu .
447쪽
eundissimam , quo u que manet sub dominio ejus qui eam possidet. perque eam potest lucrari, in sillulis licitis eum meretis. Dieitur ergo sterilis id quod ii urae patroni non intelligunt, vel potius intelligore nolunt in quia pecuniae principalis usus esι commutatio . . . Gmmulatio autem est usus quasi consumens substansium rei commuta se, inquantum fami eam abesSe ab eo, quieommusat. n ideo si quis pecuniam atteri eoneedat ad usum eommutationis qui est proprius pecuniae. et pro hoe usu pr tium aliquod queraι ultra sortem, erit contra ju titiam. Non ergo pecunia absolute sterili η est, sed sterilis evadit ei. qui ham commutat, qui, eum non amplius sit sub ejus dominio , sed transeat in dominium ejus, cui suit commulata . luite, non illi potest lanetum reddere: ideoque eommulanti sterilis est. 926. Ad septimum dicendum . moram illam , quaecumque sileoneessa mutuatai io in traditione multii , non posse efficere, ut res mutuata non transeat in dominium mutuatarii, hoc ipso quod ei traditur. Translata vero re in mutuatarii dominium . is est vere illius dominus, quaecumque ei sit concessa mora, licet teneatur restituere lant vindem in eodem genere. yo,t praefinitum tempus; qui usque tatneu tempu- non sit elapsum. ipse est vere dominus rei. Si quid ergo pro mora exigeretur. hoc esset pro re exi tente sub dominio mutuatarii. dri nec non esset in mora eulpabili ultra tempus praeseriptum. Exigeretur ergo a mutuante pretium pro re non sua. quud est injustum.
9 27. Ad netavum re pondemus , een us annui R immunes esse
ah n urae labe : nam in iis non venditur pecunia . sed jus adip am . et si sor, perit absque culpa eensuaturit . censuanti . noneenxvatario perit. Contra vero est in mutuo. Montes pietatis liciti sunt, eosque approba, it Concilium I ridentinum sess. 22 de Besorm. e. 8. sq. quod enim in iis exigitur . non percipitur ratione mutui . sed pro expensis ministrorum, aliarumque rerum. et pro Montium indemnitate. Quare autem ob non solutam pe-euniam convento tempore. et non in antecessum liceat exigere aliquid . dem in Atrat S. Thmnas si in seribens: ,. Ex pecunia inu- , , tu ala potest ille qui mutuat, incurrere damnum rei jam habitae, , , dupliciter. Uno modo, ex quo non redditur sibi pecunia stari tuto termino. et in tali casu ille qui mutuum accepit. tene- , , tur ad interesse. Alio modo infra tempus deputatum . et tuneri nian leuetur ad intere se ille . qui in uiuum aceepit Dobsebato enim ille qui pecuniam multiavit. sibi cavisse ne detrimen lum, , incurreret. Nec ille qui mutuo aecep t. debet damnum ineur- , , rere ex stultitia mutuantis. Et est etiam simile in emptione.
, , Qui enim emit rem aliqnam, lan in m pro ea jusle dat, quanis tum valet: non autem quantum ille qui vendit, ex ejus eari rentia damni fleatur
448쪽
928. Ad nonum jam pridem responderat idem S. Thomas ilὶ ζ., Dicendum , quod jus positivum prinei paliter intendit bonum
is commune multitudinis: eontingit autem quandoque, quod si , , impediatur aliquod malum, provenit in aximum detrimentumia eum munitati et et ideo quandoque jus positivum permittit ali- , , quid dispensa lixe , non quia sit justum id fieri. sed ne eo m-
munitas maius incommodum patiatur: sicut etiam Deus aliqua , , per millil mala sieri in mundo, ne impediantur huna. quae, , ex his malis ipse elicere novi l. Et hoc modo jus positivum, , permisit usuras propter multas commoditates . quas interdum, , aliqui consequuntur ex pecunia mutuata , licet sub usuris , , .lla in nihilum redigitur Genuensiana ratio; redditurque gravis insita ratio, eur usurae moderatae permissae sint a legibus civilibus, ne scilicet impediretur bonum commune multitudinis.
929. Ad decimum respondemus . duplex esse periculum ;alterum 'eli, alterum juris. Et quidem periculum faeti est, cum
res exponilur dubiis rerum ea sinus: mutuatarius autem non liberatur onere solvendi, etiamsi res pereat ab*que sua culpa ;idque periculum est mutuo intrinsecum Periculum vero juris mutuo extrinsecum . est cum mutuans Su Scipit in se periculum sortis. pacto quodam adjuncto mutuo, et de hi turem onere solvendi liberat, si res pereat absque ejus culpa. Ob hoc posterius periculum, nisi sorte sit collusorium, potest aliquid exigi ultra sortem: nam mutuans solvit mul nataritim a periculo. quod ipsum Sequitur mutuum . ideoque suscipit in se onus prelio aestimabile. Prius autem illud periculum, non absolvit ab usura, si aliquid exigatur ultra sortem et quia cum mutua larii fi leneatur in quocumque casu reddere integram sortem, id quod exigitur ultra ipsam, exigitur ratione mutui. 9,0. Ad undocimum, quod est praecipuum adversariorum sundamentum. responsio patet ex dictis 2ὶ: nam licet mutua larius commodum, ut utilitatem percipiat ex pecunia ei mutuo tradita: nihilominus postquam haec translata est in ejus dominium. Si mutuans exigeret prelium pro eum modo, et utilitate mutua tae pecuniae. pretium exigeret pro re non sua: quod est injustum . Utique commodum, ei utilitas est aliquid pretio aestimabile, si separari potest ab ipsa sub lantia rei. quae datur incommodum , et utilitatem . sicut aceidit in locatione. At vero in mutuo commodum , et utilitas est in ipso usu pecuniae mutua tae . nec ullo modo ab ipso distinguitur; nain quo nudo posset quis sapere commodum. et utilitatem ex mutuo. nisi haberetu Sum pecuniae mutuatae 3 Qui ergo ratione commodi. et utilitatis praestitae mutuatario. aliquid exigit, id exigit ob usum pecuniae ei creditae. Usus autem pecuniae non est abςque domini i
449쪽
QUA EST. xl l . ART. i. 4 lbtranslatione a mutua ule in mutua larium. Perspicuum e , t ergo colludere in re gravissima eos, qui ad tuendam usuram moderatam ad commodum, et utilitatem multi alarii se recipiunt l .
De mutuis Conjugum ossiciis. 93l. Priina omnium societatum , ut ostendit S. Tliomas 2 . est societas conjugalis, Prima, inquit, combinatio est personarum , scilicet maris. et foeminae. Hujusmodi enim combinatio
est pr0pter generationem . . ut sic per generationem conservetur in specie, qu9d idem numero conservari non potest. Nulla autem societas posset subsistere inter immines mortales, nisi per generationem genus humanum conservaretur, ei propagaretur: nam brevi tandem destrueretur. Progredimur ergo ad conjugum osset a. Ae l. quaeremus de ipso conjugio, an homo sit naturaliter animal eonjugale 3 2. an conjugium sit naturaliter in dissolubile' 3. an polygamia sit naturaliter interdicias 4. an idem die endum de polyandria Τ 5. demum declarabimus ossicia viri erga
uxorem , et vicissim uxoris erga virum.
Utrum hδmo sit naturaliter animal conjugale. 932. Videtur autem negandum 3 . l. quia si homo esset naturaliter animal conjugale , nemo nuptias renueret. Multi autem sunt , qui nuptias reuuunt, eoelibem ducentes vita in 4). Non ergo homo est naturaliter animal eoujugale. 933. II. Si homo esset naturaliter conjugalis, conjugium
Audiendiis est inter telerox Patres S. Ambrosius, qui l. de Tubia e. 1 s. n. 43. . . Quia, inquit. pleriqite refugientes praecepta legis. eum dederint pecuniam argoli to- ., ibus. non in pecunia usuras exigunt. Sed de mere ibit eorum tamquam n urarum emolumenta percipiunt: ideo audiant quid lex dicat 'eque mutam. inquit . esea. rum aecipies. neque omnium rerum quaseumque foeneraveris fratri tuo ... Et esea . . usura est . et vestis usura est, et quud cumque sorti accedit . usura est ... 29 Polit. lee. i. 3J Negabant Entra litae. Adamiani. et Manichaei. Vide S. Angustinum l. de hae res. haer. 25. St. et 46. Hi enim nuptias tamquam malas damnabunt. ideoqtie ut ton. trarius institutis naturae. ιὰ De his loquens Genuensis l. 2. de offle. e 2. S l. deseribit verba Senerae Tra sici in Hippolyto v. 461
Coelibem vitam probeι Sserilis juventus. hoe erit quidquid rides
ius aevi turba, et in semet ruet. H. ec sunt verba Nutricis Hippolyti, quae ipsum ad nuptias impellebat. Cur Genuen,
450쪽
esset ex jure naturae; ideoque caderet sub praecepto naturali, quod transgrederentur ii omnes qui a conjugio abstinent. 934. III. Si homo naturaliter esset animal eonjugale, etiam
in statu innocentiae talis suisset: nam per peccatum mutata non
suit eius natura. Atqui docentibus Athanasio i , Nysseno 2 , Damasceno 3ὶ aliisque antiquis Patribus s4 , si permansisset sta
tus innocentiae, genus humanum non fuisset multiplicatum per commixtionem maris , et foeminae , sed alio modo , uti sunt mul
tiplicati Angeli. Homo igitur non ex natura, sed in poeuam peceati utitur conjugio. 935. IV. Aetus tonjugii turpitudinem secnndum se habet
adjunctam , non enim est sine concupiscentia. Sed quod secundum se turpe est, non potest esse a natura , quae semper ad honestalem inelinat. Non ergo actus eonjugii est naturalis 5ὶ. Prop. I. Homo naturaliter est animal conjugale, i l. non quidem eae necessitate, naturae , ut in brutis, IlI. sed ratione naturali ad conjugium inclinante. 936. Prob. l. p. ratione S. Thomae 63. - Homo est animal, , naturaliter politicum, ut supra dictum est 7ὶ. Ergo multo maia gis est in natura hominis, quod sit animal conjugale ... Ea, , enim quae Sunt Propria , et magis necessaria, magis videntur
retieuit responsionem Hippolyti ab eodem Seneca ibidem deaeripiam iNon alia mastis est libera. et vitio tarent. Ritusque melius, vita. quae privos colat. Ouam quae. reliciis monibus. in vas uinat.
Non illum avarae mentia instammat furor. Qui se dieavit montium insontem jugis: Non aura populi. M vulgus inridum bonis i Non pestilens invidia. ete.
Cur. lnquam, haee et alia bene multa quae ihi sequvntur in eam mendationem vitae eoelibis . Gennen is pratermisit. eaqne lantum protulit . quae nutrix Hippolyti insidiatrix pro nebat Sed pergit ille. et S ε . .. Si quis . ait, sponte se an a jure nuptiarumis spoliavit, quo solutior Reipublieae vaearet. ei paelo, et et vili lege velantur ι quodia laetum eum Cleritis ei Monaeliis, alieubi eum militibus, nee lamen dispulo. 13pten-- ter neo ne. quod alte ins loel . . . Istiusmodi eo lihes appellaverat iam clerilem turbam unitis aevi. et in remel ruentem. Nune non allam agnoseli rationem eselibatus. qu m ut quis lolutior Reip. varet. De Deo antem. rebusque divinis . nihil ei interest ditere. ni neque de volo quo quis Deo melibem promittat vitam, nullum vero stli da gnostit Paetum. qnam quod ori inr ex studio vaeandi Reipnblieaei nuptiasque Clericis. et M penis ex hoe paelo. et ex eivili lege veritas alatnit i de natura voti . se de legibu Beelesiae nihil sollieiliis. Atque de hoe etiam genere eoelibatus. quod neque ipsi vel erodoxi reprobat. etiam dubitat . an sapienter . nee ne sit eonstitulus. Praeelarae in usum tyronum ieetionest Temereae quis indiearet, si dieeret. illum verbis liare dubia suis aperuisse diseipulis II in Psal. M. ιθ L. de hom. opisse. eap. 37. I L. 2. de Di de ea P. 30. 3J Vide Leqnien in not. ad .ei . t Dama cent. 5J Alias obieetiones vide apud S. Tho m. in si ppl. 3. P. q. 4 i. a. i. sqq.