장음표시 사용
151쪽
pollimi comparati. Uulnrra sui it quae cerebrum accepit sed quae sponte sua , ut vulnera corporis, mira machinae coni tritistiane sa-
Cum igit; ir in corpore nili: l sit qlici' vestigiis naturalibus non recpondeat, in infantes uategra trans ait tam tur. Psittaci itaque, psittacose dem voce cailcm garrulitate praeditos edunt. Quia verb vesci gia acquisita in solo remanent cerebro, nec toti corpori respondent irili parumper, citin vici licci motibus illis quae in alsectibus violentis excitari sistent impressa fuerunt, vestigia illa in insantes transiuitii non debunt. Sic plittacus qui Domino suo salutem dicit, psittacos non edet ita institutos ut pollini idem facere, nec viri Docti suscipient liberos sibi similes. Qq. navis igitur quicquid in cerebro matris agitur, in cerebro insantis etiam agatur eod in tempore ε, materque nil il videre , sciat ire,
imaginari pollit, quin protinus idem videat, sentiat, imaginetur infans ; ac denique quamvis omnia falsa matrum vestigia corrumpant imaginationem infantium : nihilominus ciuia vcstigia illa non sint naturalia, co quem explicuimus sensit , mirum videri non debet, si ut plurimum deleantur, i .itim atque infantes prodierunt in lucem. Tum citim causa qliae velligi a illa formabat fovebatque desinit. Naturalis corporis constitutio ad ipsbium destructionem tendit, & objecta sensibilia alia imprimunt vestigia profunda & plurima, quae illa omnia penitiis delent, quae in infantibus, dum erant in utero matris formata fuerant. Si enim quotidie contingit ut dolor acerbus dolorum quos antea stimus perpelli sensum cxtinguat, quanto magis sensitioncs vividou, quales sunt sensitiones infantium, quum primum objecta agunt in organa sensuum delicatalla , delebunt vestigia pleraque , quae ex objectis vcluti quodam repercussu tantiim acceperunt, cum adversus illorum impetum uteri materni clypeo defenderentur. Ubi tamen vestigia ex vchementi quodam allectu , & cum violentis lima fanguinis & spirituum agitatione matris o tarmata fuere, in cerebrum ac etiam in totaim corpus infantis tanta vi agunt, ut vestigia in eo imprimant aeqtie profunda & firma ac vestigia naturalia , ut patet ex exemplo Equitis Dygbi, ut& infantis illius qui natus est mente captus & si actus membris citius ita cerebro omnibusque membris tantum attulerat detrimenti imaginario matris ; ac denique exemplo generalis humanae naturae corri ptionis.
Nec est quod quis miretur filios Regis Britanniae eade in infirmitare qui pater non labora illa. Primo enim ejusmodi vestigia toti corporiticin imprimuntur ut vestigia naturalia. Secundb, mater cui noli eadem erat infirmitas , illam firma coiistitutione sua ab infantibus tuis arcuit. Quippe, quod tertium crit, mater multo magis agit in cor brum infantis quam pater, ut patet ex supra dictis. Verum observandum cst, haec argumenia quibus ostendimus , liberos Jacobi Regis Angliae infirmitatis patetnae participes este non debuisse. Di iligod by Corale
152쪽
buisse, non impedirutamen quominus peccatum originale, sive summa illa qua in res sentibiles serimur propensio, ac prope infinita quam a parentibus hausimus a Deo aversio pollit explicari , quippe vestiagia cerebro primorum Parentum ab objectis sensibilibus insculpta, supre profundillima ; assectibus violentis comitata, & adaucta perpetuo rerum sensibilium & ad vitae consei vationem necessariarum usti, non modo in Adamo & Eva, sed criam, quod notatu dignum est, in Sanctorum sanctiis mis, in cunctis hominibus & sceminis ex quibus
oriundi sirmus, corroborata , adeo ut nihil in natura adversiis lianc corruptionem reniti potuerit, i. antum igitur abest ut vestigia illa pii morum Parentum paulatim deleantur , quin potius de die in diem augescere debeant i, certe nisi Jesii-Christi gratia hunc torrentem perpetuo coerceret, quod olim cecinit Poeta Ethnicus suam nancisce
Nos nequIores , mox daturos Progeulem vitiosiorem.
Nam, quod sed uid observatum velim , vestigia quae in piissimis matribus pietatis selisium excitant, nullam infantibus quos utero gestant communicant pietatem vestigia ver. quae ideas rerum sensibilium excitant,& ex quibus violenti nascuntur affectus, in infantibus sensim & amorem rerimi sensibilium haud dubie excitant. Supponamus, e3 pli grati , matrem quandam ad Delia morem serri motu spiti tuum qui vestigium imagine senis venerandi imprensum comitatur, quia nempe ilia ideam Dei imagini senis allisavit; id enim ut in capite de communi id arum vinculo videbitur, feri potest , quamvis nulla sit inter Deum imagi item senis analogia : hoc supposito , certe mater in cerebro itis aris nihil aliud praeter imaginem senis , & propensi otiem quandam v c. stis ienes , quod ab amore t Dei quo assicitur longe differt, emcere piatcrit. Nulla sunt enim vesti- .gia in cercbro quae alias ideas ab idcis rerum s libi litim possint excitare; corpus enim iiistituendae menti destinatum non fuit. Quod si
quandoque illam compellet , id in sui inet ipsius gratiam tantum
Mater itaque cujus cerebrum vestigiis plenum est quae natura sita ad res sinsibiles reseruntur, qrixque propter concupiscentiam sibi inhaerentem corporis ciue imperium , delere non potest ; illa sxestigia )necessario communicat infanti , ipsuntqtie licet justa sit, peccatorem
gignit. Mater illa justa est,quia Deum amore optionis conaplcctens aut saltem complexa, nullum ob concupiscentiam quamvis ipsius motibus per sonat uim o cmperet, sibit reatum. At verb infans Deum amore optionis nunquam dilexit, ipsuis cor ver .s Deum nulla propensione inflexum est ; unde manifesto liquet in isto inordinationis .as pecturbationis statu, nil esse quod iram Dei movere non debeat.
153쪽
At vero postquam l .ipi: i mate faciunt reget, ii . Ω justificati , sive p r cordis disii olitionena, similem dispolitioni quae in justis etiam per
phanta irrat. rena an et, sive sorsen per anum ouendam liberuina moris erga D um qito sunt ii liint, dum per aliqimi momenta ab im-l 'it coi Poris . iiii te sacramenti liberati s tetulit. Cum enim Deus cosiit ab ipsis .si arctur condiderit, in jii stiria ac in ordine a Deo praescripto ccnsendi non sunt, nisi Deum ament aut amaverint, aut salicio nisi ipsorum cor eodem modo sit dispolit uni ac si ipsiuin actu ania- villen . o Tunc iri uam licet concupiscentiae per infantiam morem perant, ipsorum concupiscentia non amplius est peccatum , ipsos reos iraeque obnoxios haud amplius cnicit, eadem ratione justi sunt accepti Dco, grati rari non amittunt, 'alii per seminum motus concupi D erraria' i ouuntur. Infantes enim sunt cerubro adeo molli de ab objectis c bilioribu& tam vivide lainque vehementer assiciuntur, ut penes eos
non sit ipsorum imprestioli ibus resistere : Vertim rebus quae non sunt instituti mei explicandis aequo diutius inlisto. Suffciat si ex sit pra i ictis possim colligere, haec omnia falsa vestigia quae matres cerebro infantium imprimunt, insorum mentem adulterare, & imaginationem labefactare unde tit ut plerique homines res secus quam sint imaginari soleant , rerum quas percipiesiit falsas ideas sibi csot-
I. Isitationes qua in infantis ex utero matris exeuntis imagi/ Iisiue, mutuo cum nutrice , genitrice, altisque commercio, eo ti=gunt. II. P cιptae ad eas bene educandos utilia traduntur. CApite praecedenti cerebrum insantis quatenus est in utero materno consideravimus, jam quid i pii, ut primis in in lucem prodiit, contingat, examinandum venit. Quum primum tenebris emerget Slumine potitur, aeris circumjacentis frigus ipsius arrias extemplo invadit , mollibus mulieris ipsi ina suscipientis amplexibus delicatula ipsius membra heduntur. Cuncta objecta externa ipsi imbelli ac incr- mi , utpote inusitata & incognita terrorem incutiunt. Lacrymae M agitiis quos edit ipsius dolorum formidinumque arsumnata sunt celetillima Quid enim aliud si int quam preces in ipsius gratiam a natura fusae , ut circunstantes adversus dolores quos patitur quos PQ extim stit ipsum tutentur. Sed ut anxietas in qua ipsius animus tunc temporis velfatur clare
possit ilitelligi, recordandi m est fibras ipsius celebri esse mollisi mases delicatissimas, ac proinde objecta externa in eas altillime imprimi. Si enim etiam minima imaginationem debilem possunt laedem, quanto magis
154쪽
magis tantus objectorum inusitatorum numerus laudet & turbabit imaginationem infantis φVersim ut agitationes & dolores infantium nativitatis instanti, Mvulnera quae ipsorum imaginatio accipere debet , vividi iis imaginemur : In quem quae se non adduceremur terrorem, si gigantes nobis quinquies aut suxies proceriores ad nos incautos ipsorumque confiij nescios accederent φ aut si novam quandam animalium ab iis quae videre solet is prorsus disti milium speciem, vel duntaxat si equum alatum, seu aliam quampiam Poetarum chimaram e nubibus in terram delabentem cerneremur φ quiuia alta cerebro imprimerent vestigia portenta ejuscemodi, qu5tque cerebra hisce semel tantiim visis perturbarentur
Quotidie videas viros quibus est ccrebrum firmum nec novis suscipiendis imprestionibus aptum , multo rerum usu exercitos ; non imbelles, nec sui ita impotes ut nullius sint consilij, e vcntu tamen insiperato & terribili rationis usu privari. Infantes a singulis objectis selisiis ferientibus sibique non familiaribus patiuntur. Singula animalia, ipsis animalia novae speciei sunt, quippe nihil eorum quae jam vident, antea viderant : omni virtute & experientia sunt destituti ; Ipsorum cerebri fibrae sunt maxime delicatae atque flexiles. Qui igitur ipse rum imaginatio tot variis objectis illaesa maneret. Matres equidem objectorum imprestionibus infantes jam parumperastuc secerunta, ea scilicet objecta fibris cerebri infantium dum in ipsarum utero essent imprimis do : unde fit ut iis quae oculis maternis ut ita dicam , viderunt multo minus offendantur cum eadem suis usurpant oculis : Nec etiam diffiteor falsa vestigia Sc vulnera quae ad tot terribilium objectorum conspectum accepit imaginatio infantis, paulatim comprimi ac sanari, i pus enim ut pote non naturalibus, tota corporis constitutio contraria est , illaque , ut capite superiori monuimus, delet. Quod si non contingeret, omnes infantes nascerentur insipientes. Nihilominus tamen nonnulla semper imprii fiuntur vestigia adeo fortia Z alta, ut deleri per totam vitam nequeant.
Si ad ca quae in semetipsis aguntur, & ad suas cogitationes seribat tenderent homines, quae jam dicta sunt apud se haud dubie experirentur. Inclinationes quasdam,& aversiones seu odia quaedam occulta in se sentirent, quorumque nulla a Ita potest afferri causa praeter vestigia illa ab infantia insculpta. Clim enim illarum inclinationum& aversionum causae nobis unice competant, certe natura humana non
nituntur. Deinde, clim illae causae nos fugiant, ipsas eo tempore in nos egisse oporici, quo circunstantiatum quae nobis monumenti locci esse potuitiant , memores esse nondum valebamus. Quodnam autem
illud tempus est, nisi tempus infantiae' Cartesus in una ex sitis epistolis scripsit se luscos sngulari quodam
amore complecti. Cujus rei causam anxie disquirens, comperit tan-dcm puellam quam infans diligebat, hoc laborasse vitio, amor nempe Diuitigod by Corale
155쪽
quo illam prosequebatur ad omnes ipsius similitudinc ni aliqua in rore serentes pervaserat.
Verum levibus illis inclinationum nostrarum inordinationibus, in errorem raro conjicimur: Quod stopitis erremus, id inde est nempe quod mens aliqua in re semper hae va sit; & i ultitiae cui dana pene omnes incaute dediti stimus. Qui familiarium ingenium attente examinabit, id nulla dissicultate comperiet. Et quamvis nota et ipsi stultitiae alicujus specialis exemplar simus & ab aliis habeamur ; alios tamen stultitiae etiam alicuius iis specialis arguimus, eosque non aliter quam
secundiim magis & miniis disterre censemus. Jum autem variae hominum indoles e X Variis quas ex utero matris
exeuntes accipiunt imprullioniblis , ut jam de inclinationibus speci libus & extraordinariis demonii ratum est , haud dubie 'nalaunturia Clim enim istud stultitiae genus ut plurina inia sit firmum lc permanens , a mobili spiritutina animalium conititutione pendere nequit Unde concluditur id aliunde manam non polle, quam ex fallis vestigiis fibris cerebri imprellis, clim memoria id nondum rccordari valeret , hoc est ab infantia. Haec igitur est origo citis secunda errorum
humanorum, nempe perturbatio cerebri orta ex imprelli ite objictorum externorum nati v. tatis is itanti. Vertim haec causa non tamquam crederes desinit. Mutuum & necessarium cum nutricibus aut etiam cum matribus,
quae ut plurimum liberali carent c ducatione , colloquium, infantium ingenium jam alteratum penitus turbat SI corrumpit. Mulierculae illae ipsis nihil praeter nugas fabulasqtie ridiculas aut terrificas obtrudunt..Ipserum menti nihil praeter sensibilia objiciunt, & verba si a ita dic
ponunt eoque oris habitu cloquuntur , ut fallis sensitium judiciis confirmandis sint valde idonea. Quid plura φ Infirmitates suas, abs irdas sormidines, ridiculas superistitiones & caetera id genus matres infantium menti veluti semen quoddam inserunt. Quo pacto in velitarcinquirenda aut delibanda nusquam exerciti ; ad extremum veritatis discernendae, rationisque in rebus cogia oscendis adhibendar incapaces fiunt. Hinc tandiu inhaerens timiditas & piat illa: a imitas qu.edam. Non pauci enim sunt, qui quindecim aut viguiri annos nati , nutricis in
Infantes equidem ad veritatem meditandam scientiasque abstractas sublimes comparandas non videntur maxime idonei. Cum enim tibiae ipsorum cerebri stat tenerrimae objectis debilioribus tenuioribus quam facillim ἡ commoventur ipibrum vero mens sensat onus accipiens fibrarum agitationi necessario congruas, a Metaphysicis & purae intellectionis meditationibus ad sensationes sua ς tota dei lectitur. Infantes itaque toties timque facile per ideas sensuum confusas distracti, puras veritatis ideas attente satis perpendere nequeunt. Verum primb infans septennis errores a sensibus ortos longe facibus exilit, quam si Xλgenarius, cujus inciatum praejudicia infantiae pec
156쪽
totam vitam praepedivεre. Secundo ideis veritatis claris &distinctiususcipiendis infantem idoneum non esse , concedatur , saltem moneri
potest, ipsius fictassis semper & ubique fallaces esse; si illum veritatem
non doceas, cet te ipsum in erroribus fovere nec non confirmare in i quum est Infantes cli. m teneriores , quamvis sensationibus jucundis & injuci in iis oppressi sint id tamen brevi de facile ediscere s lent, qticid pio vectiores non nisi post longrim tempus pollunt edit cere: ut, exempli giatia , ordinem dc analogiam qux cli inter singulas voces, Sc res quas audiunt, videntque. Quamvis iit haec a se la pene pendeant memoria , ipso S tamen ratio Ine sita uti, vel ex methodo quam
ineunt dum linguam sibi vernaculam ediscunt, fatis sit perque patet. Vertim si facilitas, illa qua fibrae cerebri infantium imprestiones ob- I I. jeezbrum selisibili tim vividas recipiunt, sit causa cur scientiis abstractis Praee umi nupti judicantur, in promptu remedium est. Haec enim mihi conce--ben. e. 'dantur oportet et nempe , metus, desideria, spes,dolor, voluptas ab ' infantibus omnino , quantii in fieri potest amoverentur ; certe statim atque voces audire dc reddere possent , possent pariter dissici lima quae quoetu abstrii: illima , Mathematicas saltem se ii sibiles, Mechanicen&alia eiusnaodi vitae necessaria,doceri. Sed qui, quae si, mens ipserum scientiis abstractis posset incumbere , dum desideriis & pavoribus perpetuo agitatur: Quod notatu adeb digni via est,ut nihil magis. Quemadmodum enim vir ambitiosiis , facta mox facultatum aut honoris jactura, vel ad insperatam evectus dignitatem, quaeitiones Metaphysicas, seu aovationes Algebraicas set vere non pollet, sed ea solun D, ita re quae instans suaderet animi motus. Ita infantcs In quorum cerebrum, pomum, vel tragemata non levius agunt,quani dignitates in quadragenarium ad veritates abstractas & auscultatidas pulli me se iit dispositi. Ita ut ad infantium progressum in sciuiuiis nihil magis emciat, cpiam praenii a Sc poenae quibus perpetuo alliciuntur aut teirentur. Nee id modb,mens infantium poenarum formidine praemiorumque . spe indes nenter districta, a pietate deterretur. Pietas sensuum captum longe magis exuperat quam scientia ; illam multo sapit minus natura hominis corrupta quam hanc. A studio scientiarum non omnino abhorret ingenium humanum , a pietate prorsus. Si igitur variis Mvehementibus agitationibus a studio licet jucundo dimovemur ; quant , miniis infantes voluptatibus sensibilibus quibus r. munerantur, pae- 'nisque quibus terrentur omninb addicti, satis sibi conservabunt libertatis, ut res ad pietatem pertinentes I militit sapere. Angustae mentis capacitati pauca sussiciunt, ut impleatur ', Jam autem mentem plenam, novae cogitationes subire nequeunt , nisi caspritis excutiat , quae totam ipse S capacitatem occupabant. At vero
mentem rebus sensibilibus evacuare, hoc opus, hic labor cst. Quod ut intelligatur, attendendum est, nos naturae proponsione v cisiis bonum per tur, serri .e C. ira autem voluptas sit , quo bonum a malo distinguimus , hinc necessario ut voluptas nos ante omnia iassiciat
157쪽
& occupet. Cum igitur rerum sensibilium , utpote corpori humano conducibilium usus, in se voluptatem includat, haec bona, sensibilia
scilicet , mentis nostrae capacitatem occupare aliquatenus necessiim. est. Donec Deus iis nescio quem affundat amarorem, qui nobis illorum taedium & fastidium ingeneret; gratia sa a nimirum, suavitatis. Melestis,omni hus terrenis si avitatibus longe superiolis, sensum in non tua. bis excitando : Danao menti caelestim delectatio in qua omnis terrena delectatio: seperetur. moniam verb a malo non minus abhorremus quam bonum prosequimur , dolor autem est chaiaeter .malo impressus a natura ; quicquid de voluptate dictum est , de dolore , vice veris , intellectum, velim.
Clim igitur ea quae tu nobis voluptatem dc dolorem excitant, totam impleant mentis capacitatem, nec ea abjisere, aut corum sensum ex arbitrio fugere, penes nos sit. Hinc manifestis liquet infantes non seclis. ac caeteros homines ad pietatis amorem induci non poli. , nisi secundum Evangeli j praecepta, a rern in omnitura set sibilium quar aut Vehementia desideria cxcitant, aut ingentes incutiunt terr oes, Pi ivatione, initium fiat Omnes affectus in ordinati , gratiam delectationemque
illam internam, quam Divini auxilii ope in ossicio nostro praestando percipimus, suffocant & extinguunt. Insantes tenelli non secus ac adulti poIIent ration quam vis careant experientia ; easdem etiam habent properationes innatas, quamvis ad alia ferantur objecta. Assuescant rationem sequi ducem , ii ratione praediti si int. Ad ossici j su 1 praestationem, ipsi, rum inci: nationes litui temperando &moderando, sunt exeitandi Qui ipsos rerum sensibalium impressone , ad officin m adigunt, ipsorum satie rationem extinguunt rectioresque corrumpunt inclinationes In Officio quidem tum. nate videntur, sed videntur modb, reapse non stant. Viruas in intima. psorum mente, nec in lino sedet pectore, illam vix norunt, multo minus diluunt. Mens ipsorum desideriis , pavoribus ,.odio, Scamor rerum sensibilium intricata, in l=bertatem sese asserere,& ratione uti nequit. Insantes itaque sic ab incunabulis abiecte & serviliter educati, nescio quam erga res quae virum probum Christiani imque decent indifferentiam paulatim contrahunt, quam per tot m vitae curriculit Πλtenaciter retinent; unde fit ut dummodo authoritate, aut arte sua supplicia declinare possitit, in omnes concupiscentias laxatis prorumpant . habenis; quippe qui, revera alia non cognoscant bona, quam bona.
sinsibilia. Interdum equidem infantes sitis uim ope sutar instituendi, sed ubitantum ratio non sufficit. Primo ipsis ratione demonstrandum cst quia se in tum offici j; si rationes illas quibus octicio fungi tenemur non possunt capere, ad tempus relinquendi sunt; nam certe si ipsos vi cxterna cogas ad ea facienda quae non credunt sibi esse facienda , eos
minime institues, metui cmpetit institutio, pion corpori. . Quod si id
158쪽
r cusent facere, quod ipsis ratio evincit estu faciendum, illud est quod tolerari non debet, quin severitas tunc rite potest adhiberi. Tunc qui χι parci filio suo parcit, illum magis odit quam diligit, inquit sepiens. 'Si castigationes mentem non erudiunt, nec virtutis amorem imprimunt, corpus saltem aliqua ratione instituunt ac informant , impe- 'diuntque quominus Vitium degustetur, melitique proinde tyrannice dominetur. Ceterurit observandum est , poenas mentis capacitatem non implere, ut eam Voluptates implere silent, statim atque dolor timorque ςx iis ortus desiit, mens etiam ab ipsis cogitationem alior- sit in eo lectit. Tunc enim imaginationem non sellicitant ; affectus non movent, concupiscentiam non irritant ue integram denique menti faciunt copiam quodii t cogitandi. Iis itaque erga infantes uti possu-nius, ad eos in ossicio exteriae saltum continendos.
Verum si quandoque poenis sensibilibus insantes terrere aut etiam multare conducat, hinc non est concludendum ipses praemiis sensibilibus esse addocendos. Quae statis vehementer seriunt, tum demum duntaxat sint adhibenda, clim id ineluctabilis postulat necessitas. At vero nulla incumbit necessitas eos afficiendi praemiis sensibilibus , imusque ea praemia inducendi, quasi ipserum operum essent finis. Hoc pauo enim meliores ipserum actiones sinistre detorquerentum, & adsensualitatem, ut ita dicam, potius quam ad virtutem ferrentur volu-ptatum semel delibatarum vcstigia imaginationi alte. inhaerent; bono- . rum sensibilium ideas perpetuo excitant. ,. importuna movent desideria. quae mentis tranquillitatem turbantinconcupiscentiam denique ubique irritant, vellit sermentum quod ci incia corrumpit : Verum haec .accu/rate explicandi non est. luc. Iocus. .
159쪽
I. De imaginatione mulierum. II. De imaginatione virorum III. De imaginatione s uam.
N Parte superiori caiisas Physicas inordinationum imaginationis generali quadam idea explicuimus. In hac parte has causas erroribus generalioribus ima-
errorum causis quae Morales dici possunt loquemur.3 Ex iis quae capite praeceiiciati dicta sunt clare satis
patuit, tenuitarem librarum cerebri annumerari inter praecipuas causas quae nos ab attentione in veritatibus subobscuris requisita, aVCrtunt.
I. Haec autem fibrarum mollities in mulieribus ut plurimum occurrit; unde fit ut rerum sensibilium sint adeo peritae. De ritu circa vestitumia .is '' linguam recepto decidere , elegantcs agendi rationes discernere mulierum est. Circa laxe viros scientia, tertia dc sagacitate superant. Quicquid gustu discernitur, ad ipsas ctiam pertinet, sed ut plurimumvcritatibus paulo difficilio, ibus detegendis ineptae sunt. Quicquid abstractum est ipsas fugit. Ad ibi vendas quaestiones complexas dc intricatas imaginationem frustra adhibcrciat solam rerum superficiem intuentur, ipsarum verb penetralia debili & limitata imaginatione sua non possunt introspicere , aut lingulas partes inter se invicem non interrupte conferre. Res nihili ipsas agit div crsas leviori strepitu terrentur , minimo motu detinentur, uno verbo rerum modus non veiti reali ras totam ipsarum menti capacitatem implere potest. Clim enim tenuiora objecta ingen. US l, lycatis cerebri libris excitent motus; in mente protiniis clio . H :dia Reiones ita vividas, ut iis tota. occupetur. At
160쪽
At vero si certi, coli stet molliti cm fibrarum cerebri esse praecipita in Musam horumcu ci ct tu ria ; illam in omnibus trulli et ibus reperiti notiaeque ccrtum est. Aut ii tepcriatur mollities illa spii itiis animales tantam liuerdum habent cum fibris cerebri ius arum proportione nr iit mulieres uuaedam ingcnii solidioris quam homines reperiantur. lngenii vis ac seliditas consistit in certo quociam tempera mendo crasti tudinis,& agitationis spirituum animalium cum libras cerebri : sunt autem foeminae quae justo illo potiantur temperamento. Mulieres sunt, ries SI constantes, homines Vero, debiles & in conssantes. Sunt muli res doctae, strenuae, audaces. Sunt vice versa homines molles & estorminati, nullius consilii, inertes. Uno verbo ctim vitia quaedam, cuidam sexui, artati aut conditioni tribuimus, rem ut plurimum duntaxat licse habere intelligimus, nullam esse regulam geucralem quae careat exceptione, haud ignari. Singulos cnim liomines , singulasque is minas ejusdem aetatis, ejuQdum regionis, aut ejustem familiae, cerebrum codem modo constitu tum habere existimandum non est , certe credibilius est rem itidem se habere de imaginatione ac de facie, quemadmodum enim duae facies non reperientur per omnia similes, ita non possimi inveniri imaginationes prorsus inter se similes. Nam sicut temere si apponenda non est iis ilitas essentialis in rebus inter quas nullum deprehenditur discrimen ; ubi pariter persecta ii an percipitur identitas, non surit constituendae differentiae essentiales. Atque haec duo vitia hominibus idni perquam familiaria. ,
Fibrae igitur cerebri,ut quicquid de iis dici potest,dicamus, in in lantibus ut plurimum sunt mollillimae & delicatillimae ; in ei ate aetate
durescunt & corroborantur et Pleraeciae t. maen muliereς, & nonnulli viri fibras habent per totam vitam tene rim is .ia icquam praeter a dc-tcrminare tutum non est. Sed quid imit is: ibus de in sentibiis diuti iis immorantiir' Veritatem investigare a et docure noli seragunt. Ipsorum errores magni non sunt momenti, i pio mi enim iii iis fides aegre adhibetur. De u Iris quorum mens firma ust atque Vigens, Quippe veritati inveniendae ac docendae vidciatur idonei, loqitiari: ur. Mens ut plui imum ab anno trigesimo ad quin au .igesimum usque perfectionem stram attingit. Tunc tempori r fibrae nctia parta am contraxere seliditatem, voluptates & dolores sensibiles in ca vix a quia , adeo ut nihil hac aetate timendum 8c piaecavendum videatur, pia tela I sectus violentos , qui rato moVebuntur , si occasio sed tal 5 Vitetur. Mens itaque rebus sensibilibus non amplius intutaupta , veri trirem facili negotio potest contemplari. Vir sic conuitiatus , praejudiciorum iii fanti ae immunis, meditationia puero alluctus , claris &distinctis intellecitis mirionibus duntaxat incumbens , confiuis sensuum idcis sedulb rejcetis , ac pei petuae; quantum ipsi per te ni pus liceret, meditationi interita. is , Vix certh ac ne vix erraret. Verum de cjiismodi homine in c.irum loquor: sermodet hominibus ordinariis, ille vero est e traorditialix .