장음표시 사용
221쪽
sortim I. De Sagis ' o veneficis imaginariis, seu de iis qui imaginationisti, tori. f se fascinantes credunι , se de Ucani opis. II. Concluduntur duo primι Gisi. Nihil est in quo vis imaginationis magis stupendam se pr. dbem
quam in ingenti illo lemurum , daemonophaniarum , fascinorum, characterum Magicorum , incantamentorum, lycanthroporum,ac omnium in genere quae a Cacodaemonis potestate pendere cruduntur timore quo nonnulli tenentur.
Nihil est formidabilius ac terribilius menti, quodque in cercbro altiora imprimat vestigia , quam idca potcstatis alicujus invisibilis, in id perpetuo intentae ut nos,ipinis viribus impares, laedat. Quicquid hanc ideam excitat nunquam linc terrore & anxia cui iositate Exauditur. Homines rerum novarum & in lentium avidi tertificas illas' soiciei, potentiae dc malignitatis praelii iamrum seu veneficoriim histolias narrant. cum voluptate v ipses aliis hominibus ac ut iam sibi incliseis hupascemodi fabulis terrorem incutere juVat. Non mirum itaque est si ejusmodi fascinatores sint adet, frequentes in region ibus nonnullis in quibus haec opinio con rentuum Magorum, qui Sabbatha dicuntur, nimis invaluit, apud hosce populos fabulae omnium ineptissimae circa fastina & incantamenta haben rur historiae auehenticae ; immb in illis regionibus infanos & Phantasticos quorum imaginatio tam hisce fabulis qtram propria cordis corruprione pertaerbata fuit ; pro veris veneficis aut magis comburere non dubitant. Non me latet complures foro qui aegre serant, quhd pleraque veneficia imagiivationis vi audeam tribuere ; homines gavdciat rebus terrificis ; iis succenserit qui ipsos ab errore depellere conantur ; aegris imaginariis similes, qui praescripta a Medicis ipsis aliquid funesti ostendentibus remedia sedulis dc religiose observant. Superstitiones haud facile profligantur, nec impune impugnantur. Illa denique pro-- pensio qua ad suem Daemonographorum deliri is adhibendam impellimur ab eadem causa oritur & fovetur quae efficit ut superstitiosi, lint pertinaces, uti facile est probatu. Nihilominus tamen haud abs re sorsan erit hic brevi describere , quo modo ejusmodi opiniones, . meo quidem. judicio in valcscant. Pastor seu opilio in ovili narrat post coenam coram uxore & Ii - . . ,us,bbat. ris gesta fuerunt in conventu Magorum, seu in Subb.uho. Cum autem ipsitus imaginatio vaporibus vini satis jam aestuet ; de se nihil toties huic imaginario conventui interstii se autumat , de eo energice& vivide loquit . Ingenita Pastori eloquuntia , cum apta tellus f et miliae Diuitiaco by Corale
222쪽
miliae dispositione ad rem adeo novam & terribilem accipiendam conjuncta, ingentia sine dubio edere debet vestigia in imaginationibus debilibus , nec fieri potest quin mulier, de tenelli liberi his auditis
obstupescant, toti o upentur, ac convincantur. Maritus est & parens qui ea narrat quae ipse vidit & fecit ; a suis amatur & colitur ; cur ipsi fidem non adhiberent ' Idem per multos dies repetit Pastor. Veluia imaginationis matris & liberorum magis & magis crescundi Iis allue- facti,metiique excuta,convictio remanet; ac ipsos denique Sabbathum adeundi remque suis oculis usurpandi incedit cupido : sese ungimi: dein compositis in lecto membris , ista cordis dispositione ipsorum imaginatio effervescit; vestigia ipsorum cerebro a Pastore impressa, satis adaperiuntur ut, per iamnum, omnes ceremoniae Magicae sibi luscriptae motus , tanquam praesentes & extrinsecus excitatos judicent. Postquam expergefacti surrexerunt sese mutuo interrogant, ac sibi mutub quid viderint narrant. Hoc modo vestigia visionis confit inant, ac qui intcr eos imaginatione pollet fortiori , intra paucas noctes imaginariam Sabbathi historiam conflat. Hoc pacto Pastor peritos fecit veneficos, qui longe plures aliquando institue iit, si ima- Sorciani ginatione sorti Sc vivida praediti, ab ejusmodi fabulis narrandis prae
Multi saepe extiterunt venefici sinceri , hoc est, qui se revera tales istimabant, qui omnibus ingenue nuntiabant, se Sabbathum frequentare ; idque tam alte imbiberant, ut quamvis multi postquam prope illos pernoctassent affirmarent ipsos e lecto non egressos fuisse, ab illa tamen opinione dimoveri non poterant. Nemo est qui nesciat fabulas lemurum & spectrorum ita terrere infantes ut sali dc in tenebris manere non pollini. Tunc enim cum c xebrum nullis assiciatur vcstigiis a parte objecto tu in praessentium,vestigium ipsorum cerebro fabulae ope impressum , deintegrb aperitur nec xarb adeo vehementer ut spectrum descriptum sibi adesse judicent. Ejusmodi tamen historiae ipsis non obducuntur nisi tanquam fabulae; . illas narrant eum non prae se serunt externum habitum qui in veris histoliis narrandis geri solet , immo narratio saepe languida& frigida est. Non mirimi igitur est quod qui se Sabbatho interfuisse credit, quique ideb rem confidenter ae vivide narrat, nonnullos sibi maxime addictos adeo facile persuadeat circa omnes quas describit circunstantias, & vestigia suis similia in ipses transmittat. Dum homines nos alloquuntur, cercbro nostro vestigia iis quae habent similia instulpunt. . Si alta habent eo loquuntur modo quo alta etiam nobis indere possint vestigia; nos cnim alloqui nequeunt, quinctiam nos sibi iiiiii ies aliquatenus emciant. Infantes in utero materno nil aliud vident quam quod videt mater ; atque etiam ex utero egresti pauca imaginantur quae a parentibus non producuntur; homines enim vel sapient illimi imaginationem alteriam, hoc cst, opinionem , & con-siu tribuum,ducem potius sequuntur quis rationem. Itaquc in locisa Y 3
223쪽
ubi coinburuntur venefici , ibi ni illos veneticos reperiri necesse est, quia, nempe , in iis locis veri creduntur esse venefici, de ista opinio variis qui circa illos habentur sermonibus magis magisque confirmature ipsos plectere delinant ; instar in s morum habeant ; tandem fiet ut nulli amplius reperiantur vcnefici. ini enim tales sunt per imaginationem suam inordinatam tantum, quorum procul dubio maximus cst
numerus, errores suos abdicabunt.
Veros veneficos morte electendos esse extra dubium est nec ij et iam qui imaginationis vitales sunt penitus in sentes haberi debent, quoniam ut plurimum se veneficos esse sibi persuadent quia ea sunt cordis dispositione ut Sabbathum frequentare cupiant, ac sese ea de causa aliquo illiverint unguento. Sed dum in omnes illos nefarios indiscriminatim animadvertitur , vulgaris persuasio invalescit, veneficorum imaginariorum numerus adaugetur , atque hoc pacto innumeri misere pereunt & damnationi aeternae addicuntur. Sapientis lime igitur multa Par lamenta poenas non sumunt de veneficis ; in terris ipsorum iurisdictionis ejusmodi homines longe pauciorcs reperiuntur ; S sce teratorum invidia, odium, ac malignitas id criminis praetendere non possunt ut innocentes opprimant. Lycanthroporum, seu hominum in lupos transsormatorum meistus , non est chimaera miniis ridicula. I liquis imaginationis perturbatae impetu eb vesaniae adducitur, ut singulis noctibus se in lupum transmittari credat. Hoc imaginationis errore ad ea facienda disponitur quae lupi facere solent, aut quae ab ipsis fieri audivit : domo igitur media nocte eXit, per vicos grai latur, in ob v ium infantem irrumpit, ipsum mordet Sc male mulctat. Plebs vero stupida & supe istitiosa arbitratur fanaticum illuni revera in lupum evalilia.Quia nempe infelix ille id ipsemet credit, idque nonnullis clam in aurem insusurravit qui
rem silentio premere non potuerunt.
Si ea cerebro vestigia, quae homines persuadent se lupos iactos fuisse
facile possent imprimi 1, si per vicos noctu errare atque in eundem modum quo male feriati illi lycanthropi debacchari, cerebro penitus non perturoato, aeque facile esset, ac facile est sabbatho litteret se per noctem, somno non interrupto, egregiae illae metamorphoseon hominum in lupos historiar eosdem prorsus nanciscerentur effectus ac historiae de Sabbatho, nec pauciores haberemus lycanthropos quam veneficos. Vertim persuasio illa qua quis se in lupum fuissc transmutatum credit, perturbationem cerebri lupponit quae longe difficilius producitur,quam perturbatio hominis qui se in Sabbathum convenire duntaxat imaginatur; hoc est, qui per noctem ea se videre arbitratur quae actu non existunt, qui que expergefactus somnia sua a cogitationibus quas interditi habuit distinguere non potest. Non rard contingit ut per quietem nonnulli somnia habeant a debui vida, ut expergefacti illorum exacte recordentur, quamquam somnium illud non versetur circa terribilia , non dissicili igitur negotio nonnussi Disitigod by Coos le
224쪽
nonnulli possitiit sibi persuadere se Sabbatho interfuisse ; ad id enim
satis est, si cerebrum vestigia per si,mnum facta conservet. Praecipua causa cur somnia nostra pro rcbus actu existentibus non ha-Aeamus, inde est quhd non possimus somnia illa colligare cum rebus inter vigilandum agitatis; hinc enim mera esse somnia comperimus. Jam autem venefici imaginari j hoc κειτηειω non possunt judicare an ipsorum Sabbathum nil si praeter merum semnium. Sabbathum enim seu Veneficorum conventus nunquam habetur nisi noctu,&quae in Sabb tho agitantur nullo possunt colligari vinculo cum caeteris diei actionibus. Inter ili haec nihil est commune. Moraliter igitur impostibile est ut hoc pacto ab errore expediantur. Nec etiam necesse est ut quae vcnefici imaginari j per Sabbathum vidisse putant, inter se connectantur ordine quodam naturali *eb enim majorem realitatem habere creduntur, qud magis habent absurditatis de confusionis. Sufficit igitur ad eos decipiendos, ut ideae reium in Sabbatho gestatum sint vividae & rer- siticae; quod necessarib continget, quia ibi nova, inlislantia, & inusitata prorsus agitari creduntur.
At verb ut quis se in gallum, capram, Iupum, bovem transmutatum fuisse credat, tanta Opus est imaginationis perturbatione, ut id non nisi raro admodum contingere queat. Eiusmodi perturbationes aliquando tamen accidunt, sive sit poena divinitus inflicta, ut id refert Scriptura de Nabuchodonoetor, sive exundante in cerebro melancholia
ut id observant Medicorum filii.
Quamvis persuasum habeam veros veneficos esse perquam rarissimos, Sabbathum merum esse s in nium, & Paclamenta seu Curias quae dclationes veneficij respuunt ad aequitatem magis accedere, nolim tamen negare posse dari veneficos seu fascinantes, in nramenta, fascina, &c. Diabolumque interdum suam excrere potentiam in homines speciali Dei permissione. Sed Scriptura sacra nos docet regnum Satanae suilia eversum; Angelum coeli Daemonem catenis viresium in abyssum detrusisse,unde non emcrget nisi in fine mundi ε, Jesum - Christum' hunc fortem armatum armis spoliasse, tempusque advenisse, quo Princeps mundi e mundo climinatur. Usque ad Servatoris adventum regnaverat quidem , atque etiamnum hodie forsan regnat in iis locis ubi Servatotis cognitio nulla habetur; at nullo jure nullaque potestate in regenitos in Christo amplius potitur. Ipsos nequidem potest tentare, nisi Deus permittat, nec per mittit, nisi fideles telitationem pollini vincere. Ij igitur Diabolum nimio dignantur honore,qui historias narrant tanquam ipsius potestatis argumenta, ut iaciunt novi quidam Daemonographi, quippe ejusmodi
hi coriae Daemonis timorem incuti rint infirmis. Adspernandi Daemones sunt ut spernuntur carnifices. Coram Deo duntaxat tremendum cst.
Ipsius sela potentia timenda. Ipsius judicia debent formidari, nec ad iram legum de Evangelij ipsius contemptu provocandus est. Is iane at-- tentione nostra dum loquitur, aut cum quis de ipso verba facit, dignus cssi. Ad ver, cum homines de Damolium potestate mentionem apud.
225쪽
nos habent,trepidare &obstupefieri ridiculum est.Μetus noster Ad verissario gloriosus est. Venerari & metui gaudet, sibi congratulatur, cum mentem nostram coram ipsa deprimimus. . . Porro huic secundo libro finem imponendi jam tempus est. Ex iis 1A. ...ti. igitur quM hoc & praecedenti dicta sitiat observatum velim. Primo om-
istori nes cogitationes quaS mens habet per corpus & ut ita dicam depeli itera corpore,ese tantum in usum ipsius corporis. Secundb,cas omnes cilia falsas dc obscuras. Tertio, eas in eum utrum duntaxat este institutas ut nos bonis sensibilibus ac iis omnibus quae ea nobis conferre possunt, uniant, istamque unionem nos in errores innumeros aerumnasque lugendas injicere ; licet non semper hasce miserias sentiamus, quemadmodiim non cognoscimus errores e quibus oriundae sunt Ecce hujusce rei exemplum omni uim maxime insigne. Unio qua cum matribus conjuncti suimus in ipsarum utero,quae strictis lima est omnium quas cum hominibus habere possumus, maxima etiam nobis attulit mala ; nempe peccatum,& concupiscentiam om- nium aerumnarum nostrarum originem Unionem tamen illam non miniis arctam sui se,ut corpuS nostrum ut par est consormaretur,oportuit.
Huic unioni quae nativitate nostra interrupta fuit alia succellit, qualiberi cum parentibus & nutricibus conjunguntur; haec secunda uniona in is stricta fuit quam prima ideo miniis nobis attulit mali, ad id s)Ilim nos induxit ut parentes & nutrices in omnibus imitaremur ii silue
crederemus. Hanc secundam unionem,non quidem ut primam ad corporis conformationem , sed tantum ad ipsius conservationem,ut omnia cognosceremus quae isti conservationi conducere possunt,& corpus ad motus hisce rebus comparandis necessarios disponeremus, nobis necessariam fuisse manifestb patet. Unio denique, qua cum caeteris hominibus nunc conjungimur,nobis etiam valde noxia est,quamvis aeque stricta non sit, quippe quae corporis conservationi sit miniis necessaria. Ex hac enim unione fit, ut opinione vivamus,quae apud caeteros homines aestimantur & amantur,aestimemus etiam & amemus ; etiam conscientii nostra & id eis quas de rebus percepimus repugnantibus. Hic non loquor de unione qua cum mente aliorum hominum conjungimur , ista enim unio eruditioni nostrae potest in servire. Sermo tantii m cst de unione sensibili quae exstat inter imaginationem nostram & habitum externum eorum qilibuscum res nobis est. Hinc igitur liquet omnes cogitationes quas per corpus de a corpore habemus esse falitas,& eo perniciosiores menti, quo corpori utiliores fiant. Quae cum ita sint, in id nos incumbere par est,ut ab illusionibus senis sinim, imaginationis phantasmatis, & impressoni imaginationis alienae in nostram, nosmet liberemus.Omnes confusas ideas,quas hausimus ex servitute in qua corpus nostrum nos detinet, respuamus, solasque ideas claras & evidentes quas mens excipit unione qua cum verbo, aut sapientia , dc veritate aeterna conjungitur; ut id Libro sequenti de intel-
Iectu seu mente pura, semus exposituri, admittamus. D EDiuitigod by Corale
226쪽
cogitatis essentialis es menti.Sentire es imaginara nihil aliud sen. praeter ipsim modificationes. II. Omnes non eo noscim. mo..isi alio, es-mens potest suscipere. IN. Ista mo/feattones div.rsa sunt a cognitione nostra re amore ne ro , immo qμι ηοη si Ner siluun Iur. UJUSCE tertij Libri materia paulo siccior &sterilis videbitur. In eo examinatur mens in se ipsa considerata, ae sine ullo respectu ad corpus ut vitia ipsi propria ,& errores quos a se ipsa tantum habet agnoscantur. Sensuς & imaginario errorum & illusionum sunt sontes foecundi 8c inexhausti , at verbinens per seipsam agens urι ori m nlis obnoxia est. Duobus primis Libris vix potuit inino ni finis : tertius hic ars rh inchoatus est. Multa equidem dici possent de natura aut proprietatibus mentis 3 verum hic non tam proprietates mentis q)i' m ipsius infimmitates dc vitia disquiruntur. Ne quis igitur miretur si liber hie non sit ejusdem amplitudinis ac superiores, etsi pauciorem detegat errorum Diuitig Ooste
227쪽
namerum. Non est etiam qubd quis aegre ferat nos in illo de rebus siecis, abstractis , & arduis agere sensus S imaginatio non post uni seni- per moveri inter loquendum, nec etiam debent. Quum quid abstractum est, si illud sentibile velis emcem , obscuritatum ipsi ut plurimum effundis, si1ssiciat si illud intelligibile reddas. Quid eorum querelis injustius qui cuncta equidem scire vellent, sed animum rei cuiquam applicare recusant φ si ab ipsis attentionem exigas, indignantur. Nisi ipsios tangas , sensibus & a nectibus blandiaris, ipsis nunquam feceris satis. Quid facias φ Ipsis satisfacere penes nos non est , id qui' de R. dem fatemur. Qui fabulas amatorias & Comedias componunt ad id
Α' ' quidem tenentur ut placeant & attentionem captent, nobis verti satis erit si eos pollimus crudire qui totam attentionis vim intendunt Errores sensitum dc imaginationis ex natura & constitutione corporis oriuntur,& ex imperio ipsius in mentem deteguntur; sed errores
intellectus non polliunt patefieri , nisi consideratione ipsius mentis &idearum quae ipsi ad cognoscenda objecta necessariae sunt. Lyt itaque
pollimus penetrare crrores intellectus puri, in hoc libro naturar mcntis & ideatum intellectualium examini insistendi nec ei litas incumbit. Primo de mente, ut est in se ipsa, dcline ullo respectu ad corpus cui unitur loquemur c unde fit ut quae de illa dicturi sumus, diei possent de puris i iuclligentiis, & potiari jure de eo quod. hic appellabimus intc licetum purula; , Pcr intellectum enim 'rum nihil aliud a signamus
quam facultatem qua posci. mens cognoscendi Ob .cta exturna, nulliscorum formatis imaginibus in cerebro , quibus ea sibi repraesentet. Deinde de id eis intelleetualibus agemus, quarum ope intellectus purus
Sela evisa. Objecta ex te ina percipi p.
3io essenti t- Nemo est, opinor, qui super ca re serio meditatus non agnoscat με essentiam mentis consistere in sola cogitatione, quemadmodum cs- materiae consistit m sola extensione ; & pro variis modificatiora mλm ιν nibus cogitationi S, mentem mox velle, & mox imaginari , aut destas modi, ni que multas alias formas speciales suscipere; quemadmodum juxta ρ varias modi iicationes exiciali OAiS,m Meria mox est aqua, moX lignum, . .f., ἡ in X igni S, aut alias innumeras habet formas speciales. isti . Hic duntaxat lectorem. velim . monitum, per lianc vocem scogit.ιno pHm,m in me liosa liuelligere modificationes peculiares mentis, hoc est hanc vele c μῆ- illam cogitationem ; sed cogitationem omnibus Onan: s generis modit g ε aut cogit itionibus siuscipiendis idoneam, quemadmodum .is M. P mr extentionem non intelligimus talem aut talem extentionem ut qua . quadratam aut rotundam , sed extensionem omnibus modificationi tis e- ἀιρνe- hus aut figuris recipiςndis aptam. Atque ista comparatio non potesth φήμ' . ne gotium facessere, nisi quia id eam cogitationis claram non habemus ut extention is; cogitatio non cognoscitur nili sensu quodam interno. seu ut id inscrius explicabo. . paria, ρ. . HAud etiam putem quemquam polle concipere mentem quae non cogitet, licet facili negotio possit concipi mens quae nec sentiat, ncc.
228쪽
Imaginetur, nec etiam velit; quemadmodum non potest concipi materia quae non sit extense, quamvis facile concipi possit materia quae nec sit terra, nec metallum, nec quadrata, ncc rotunda , quae etiam non sit in motu . Hinc conclud cie est, quemadmodum fieri potest ut extet materia , quae nec terra sit, nec metallum , nec quadrata , nec rotunda , nec etiam in motu ; fieri pariter polle ut mens nec calorem
nec Rigus, nec tristitiam nec gaudium sentiat, nihil imaginetur, nihil etiam velit ; adeo ut omnes illae modificationes ipsit non sint essentiales. Sola igitur cogitatio est essentia mentis , non sectis ac extensio laesi essentia materiae. Sed quemadmodum si materia aut extenso esset sine motu , plane foret inutilis ad varias illas formas quibus d cstinata est, nec potest concipi ens intelligens illam talem, hoc est sine motu Sc ad formam ineptam condere voluisse ; ita si mens aut cogitatio esset sine volumiate;
manifestb patet ipsam fore prorsus inutilem , quandoquidem haec
mens versus obj cista perceptionum suarum nun Quam ferretur ; a debui concipi nequeat ens intelligens illam in hoc statu voluisse condere. Nihilominus tamen sicut motus non est essentialis materiae, clim supponat extensionem, ita vi velle non cst essentiale menti, quandoquidem τε velle supponat perceptionem.
Cogitatio igitur seta proprie constituit essentiam mentis, & varii cogitandi modi, ut sentire, dc imaginari nihil aliud sunt, quam modificationes quibus est idonea , quibusque non semper modificatur. Sed v, velle est proprietas quae illam semper comitatur , si v c corporiuniatur , sive ab eo sejungatur ; quae tamen ipsi non est essentialis, quandoquidem supponit cogitationem , & mens concipi potest sine
voluntate , quemadmodum corpus sine motu.
Facultas tamen volendi a mente scparari nequit, quamvis ipsi non sit essentialis. Sicut mobilitas inseparabilis est a materia quamvis ipsi non sit essentialis. Quemadmodum enim concipi nequit materia quae non pollit moveri ; fieri etiam nequit ut concipiatur mens quae non possit velle, aut ad omnem inclinationem naturalem si inepta. Par ker quemadmodum ficile concipio materiam existere posse sine ullo motu, sic concipio mentem posse existere sine ulla impressio ite Aut horis Naaturae versiis bonum, ac per consequens sine voluntate: Voluntas enim
nihil aliud est quam impressio Aut horis Naturae, quae nos fert versus bonum in genere , uti fusilis id exposuimus primo Capite Tractat sis de Sensibus. Quae in illo Tractatu de Sensibus , & mox de natura mentis diximus, non supponunt nos omnes cognoscere modificationes Quas mens pote it Luticipere, talia non lupponimus, quin potius censemus in mente nudis ali.
esse capacitatem recipiendi vicissim innumerabilem modificationum αει quia
varietatem, quas ipsa non cognoscit. mens nostis
Minima portio materiae potest recipere figuram trium, sex, decem,
229쪽
haberi possunt figurae numeri angulorum & laterum innumerabilis. Infinitus est numerus variarum specierum uniusciijusque ex his 'guris; numerus infinitus triangulorum diversis speciei, bc plures sunt adhuc Durae quatuor, sex , decem, decies mille laterum , dc polygoni infiniti. Circulus enim, ellipsis, &in genere omnis figura regularis , aut irregularis curvilinea potest considerari ut polygonus inhia tus. Ellipsis, exempli gratia, ut polygonus infinitus , sed cujus anguli sunt inaequales, aut latera inaequalia, clim majora sint versus pari tam ilia- metrum quὶm versus magnum , ita de polygonis in initis magis eompositis & irregularibus. Minima igitur cerae portio potest suscipere numerum infinitum var- riarum modificationum, quas mens nulla potest capere. Cur igitur mentem corpore longe nobiliorem negaremus posse suscipere alias modificationes praeter eas quas jam suscepit. Si nullum unquam voluptatis aut doloris sensum habuissemus, nullum unquam colorem, nullamque lucem unquam vidissemus , si denique respectu omnium rerum id essemus , quod sunt caeci & surdi respectu colorum & senorum, an ideo recte possemus concludere nos nequaquam et se capaces omnium sensationum quas nunc habu mus. sensationes enim illae nihil aliud sunt quam modificationes mentis nostrae , ut id probavimus in Tractatu de Sensibus. Constet igitur in mente capacitatem recipiendi varias modificationes esse majorem capacitate concipiendi ; hoc est , quemadmodii mmens non potest exhaurire aut capere omnes figuras quas meserta potest susscipere , non potest etiam capere varias omnes modificatio nes quas poeens Dei manus potest in mente producere, tamcisi aeque distincte conciperet capacitatem mentis ac capacitatem materiae,' a Dclverum non es , ob rationes Capite VII. secundae Partis hujusce Libit afferendas. Mens nostra hic in terris pnicas reclini modificationes, quia corpori unitur a quo dependet. Omnes ipsius sensationes ad corpus rcferuntur ,& ς im Deo non potiatur, nullas habet modificationes ab ista fruitione productas: Materia ex qua corpus no i rum compactum est Paucas admodum per hujus vitae tempus potest recipere modifica-tiones. Haec materia non potest reselvi in terram & vaporem nisi post moric m. Nunc non potest fieri, aer, ignis, adamas, metallum non potest fieri quadrata, rotunda, triangularis : ipsam esic carnem oportet , humanamque habere figuram , ut mentis unionem admittere possit. Res eodem modo se habet de mente. Ipsam sensationes caloris, frigoris, coloris, lucis, sonorum , odorum, saporum, mullaarimque aliarum modificationum recipere necesse est , ut unita cum corpore maneat. Omnes istae sensationes ipsam ad machinae suae conservationem applicant. Istae sensationes ipsam agitant & terrent statim atque minimum organum solvitur aut frauitur, iis itaque s sensationibus)mens subje lassi oportet, quandiu ipulis corpus corruptioni obnoxiii m
230쪽
ella. At vero cuna immortalitate induetur , ipsiusque partium sol tionem non amplius tameFι mis velit in ite est , inentem hisce sensatio nibus infestis quas vel inviti habemus non amplius obnoxiam futuram , sed innumeris aliis toto genere diversis, Divina Majcstate & bonitate d gnis, quarum nullam habemus ideam, quaeque omnem sensim longius emperam. Frustra igitur quis si naturam mentis ita penetrassὸ crederet, ut ipsam cogn:tionis & amoris capacem duntaxat esse , jure posset asseverare. Hoc equidem ab iis qui sensationes sitas objectis externis, aut etiam priaprio corpori tribuum , quique affectus in corde cile existi mant, defundi posset. Ac revera si menti detrahas Omnes passiones,
seu affectus & sensationes, quicqti id residui in ea agitosci potest, i titillam plisis est quam sequela quaedam cognitionis Sc amoris. At vero non possum caperc , quo pacto qui hisce sensuum illusionibus valedixerunt, possint tamen sibi posvadere, omnes nostras sensationes & pausones nihil aIiud esse praetur cognitionem δέ amorcm, hoc est species
quasdam ;udiciorum confusorum, quae mens fert de objectis relate ad corpus quod animat. Non possum capere quomodo lux, colores, odores, dic. possint dici judicia mentis, quin distincte percipio lucem, colores , odores , aliasque sensationes esse modificationes proistis diis versas a judiciis. Sed eligamus sensationes vividiores, quae mentis attentionem magis defigant. videamus quid isti homines dicant de dolore aut voluptate. Post . Authores celeberrimos censent, hasce sinsationes nihil aliud esse quam seqiicias quasdam facultatis cognostendi & volendi qua , pollemus: dolorem, exempli gratia, nihil aliud esse praeter sollicituudinem quandam , repugnantiam', & aVersionein voluntatis erga res m d ,
quas corpori sibi charo noxias esse cognoscir. At sic dolor cum tristi- M-tia evidenter coniunditur : tantum abest ut dolor sit si quela cogniti nis mentis & actionis voluntatis, quin utiamque potius praeceia it. Si, exempli gratia, ardens pruna hominis dormientis, aut inansigin tergum actas calefacientis manui admoVeretur ι nemo est, opinor,
qui aliqua cum verisimilitudine posset asserere , hunc hominem sta- L .m cognoscere in manu motis quosiam seri fame ipsius corporis constitutioni contrarios; voluntatem deinde his motibus obviam ituaram ; doloremque fore sequelam istius cognitionis mentis, istiusque
oppositionis voluntatis. Contra vero coristare mihi videtur, hominumiiIIum dolorem primo & ante omnia esse percepturum', cum piuna manum ipsius attingeret, hancque metiris cognitionem & voluntatis
oppositionem nihil aliud esse quam sequelas doloris, quamvis leverxsuit cauta tristitiae dolorem sequentis. Vel sim dolor ille a tristitia quam parit longe disseri. Primum quod imens fert i, dolor est : hane sensationem , nulla antecedi cognitio : et ac per se nunquam jucunda esse porest : contra vero di isti ia , postremum est quod mens sentit, ipsim sempes praecedit cognitio, ac screa