장음표시 사용
241쪽
Quod etiam in intellectu cujus ope mens ilia detegit botra ἰngentem generat levitatem & inconstantiam. Verum equidem eii intellectum , si sorte incidat in oblecti; m quoddam quod aliquam cum infinito habeat convenientiam, ab inconstantia & agiratione per aliquod tempus deli flere. Cum enim agnoscat, objectum illud indui testera ac charactere objecti quod mens desiderat, tum in illo diti fatis defigitur , eique adhaerescit. eriam illa applicatio, seu potius illa tenacitas intellectas in examinandis objeciis inia finiris, aut nimium vastis , ipsi aeque inutilis est , ac levitas illa qua oblecta ipsius capacitati adtempeiata considerare solet. Debilior est quam ut pollit tantum objectum assequi ; ipsius conatus irriti sempermanebunt. Objecti infiniti, ut ita loquar, comprchensio, mentem non potest emcere scatam , ipsius enim capax non cst, sed amor de fruitio boni infiniti, cujus voluntas capax est per motum amoris quem ipsi Deus in dc sinenter imprimit. Quis postea mirabitur ignorantiam & caecitatem hominum , quandoquidem ipsorum mens inconstantiae & levitati cordis subjecta, atque ideb ad quicquam scrib & attente expendendum inepta , nil possit penetrare quod memorabilem includat dissicultatem. Attentio enim intellectus objectorum intellectualium respectu , idem est quod oculorum nostrorum acies intenta respectu objectorum visibilium. Et quemadmodum qui in objecta circumjacentia oculos circumferre& defigere nequit ; minimas ipserum partes minimasque relationes quibus istae particulae inter se mutuo conveniunt satis discernere non potest. Ita qui non potest aciem mentis in ea quae scire cupit defigere , ea etiam cognoscere nequit ut singulas partes , OmneSque re
lationes quae inter se invicem aut inter alia objecta sunt discernere
Omnes tamen cognitiones non in alio quoquam, haud dubie sitae sunt , quam in claro conspectu relationum quas res inter se habent.
Cum igitur, ut id sepe in quaestionibus dissicilibus accidit, mens uno
intuitu ingentem relationum numerum quas duae aut plures res habent inter se invicem, contueri debet, certe nisi istaec attent illime c-i sideraverit,uel si confuse tantum ea cogito scat, mutuas relationes per
cipere, atque ideb solidum de iis serre judicium nunquam poterit.,isma A., inter Varias causas ob quas rebus aΓstractis non satis attendimus. reo a ne praecipua in eo consistit quod eas res abstractas veluti eminus videamus, occurrantque indesnenter intellectui nostro res ipsi multo pro-zias, ' Intenta mentis applicatio admovet, ut ita loquar , ideas objectorum quibus sese Vplicat. Sed cupe contingit, ut dum mens speculationibus Metaphysicis attenta es , inde dimoveatur, interventu sensationis cuiusdam ab ips1 propinquioris quam ideae illae Metaphysicae ; ad hoc enim emciendum minimus dolor vel levior voluptassiumcit : Atque hujiisce rei causa h. ec est , dolor scilicet & voluptas dc in genere onuius sensationes sum in ipsa mente, illae ipsam longu
242쪽
propius attingunt & modificant , quam ideae simplices objectorum purae intellectionis, quae licet menti praesentes illam tamen nec amciunt nec modificant. Cum itaque mens sit limitatissima, nee 1 sensu doloris aliarumque sensationum possit abstinere, ipsius capacitas ejus hujiati modi sensationibus impletur , nec eodem tempore aliquid sentire, dc de aliis objectis quae sentiri nequeunt libere cogitare potest. Bonibus muscae , aut alius quilibet lenis susurrus dummodo usque ad praecipuam cerebri partem, ita ut mens illum percipere queat, communicetur, nos, etiam eniXe reluctantes, potest arcere a consideratione veritatum abstractarum lc sublimium ; omnes enim ideae abstractae non modificant mentem, at idem de sensationibus dici nequit.
Hinc nascuntur stupiditas dc sepor ingenij respectu sublimium Ve- , litatum Ethicae Christianae ; hinc est quod homines illas non cognoscant nisi cognitione speculativa Sc sterili, ni ipsis adsit gratia Jesu-
Christi. Omnes Deum esse , ipsum esse adorandum & colendum norunt equidem ', at vero quis eum colit & adorat sine gratia, 'uae Gladulcedinem & voluptatem ex his ossiciis degustandas, nobis praebet. Pauci sunt qui non agnoscant vanitatem & instabilitatem bonorum terrenorum , inamb pauci extant qui non convincantur, convictione equidem abstracta, sed certissima tamen &evidentissima, istaec bona indigna cile quae a nobis amentur & inquirantur. At verb ubinam eos reperies, qui haec bona in praxi aspernentur , quique ad ea comparanda operam suam conferre recusent ; Ιj certe soli impressiones sensuum impetusque concupiscentiae possitnt vincere, quibus agnita ex istorum sonorum possessione nata amaritudo fastidium creavit, aut
uos gratia, delectione quadam interna, affecit sensu & amore rerum
altitualium. Sola igitur mentis contemplatio eo nos nunquam ad-άucit , ut qua par est, Vi, concupiscemiae conatibus obluctemus. Huic contemplationi accedere debet motus quidam cordis internus. Lumen
illud mentis solum est , ut loqui amant, gratia sussiciens , quae ad
nostram condemnationem duntaxat conferre valet, quae nobis infirmitatem nostram manifestat, quantumque ad illum a quo omnis pendet vis nostra precibus confugere opus habeamus. Sed motus ille cordis aut sensus internus, est gratia vivida quae speratur. Illa nos movet, nos sustentat, & cor nostrum ita persuadct, ut sine ea nemo sit qui ex corde cogitet : Nemo est qui recogitet corde. Omnes veritates in Ethica . ςZ;llaia constantillimae in secretis ingeni j recestibus & adytis delitescunt, & amo,. nMω- quandiu ibi remanent, steriles & inessicaces sivit, quoniam eas anima rati, volu- non gustat. Sed voluptates sensuum sunt propinquiores menti, jam autem clim fieri nequeat ut quis non sentiat, utque etiam non amet
- voluptatem suam , fieri etiam nequit ut quis terrae valedicat, &-- praestigias de illusiones sensuum suis propriis viribus duntaxat eti una abdicet. Haud tamen inficiari velim , justos quorum cor delectatione antevertente seu praeveniente versus Deum vivide inflexum suit, posse
243쪽
sine hac speciali gratia quasdam patrare actiones meritorias & concupiscentiae motibus obsistere. Nonnulli generos & constarius legis Di vinae observatores sent, fidei sal virtute ,, assidui' rerutri sensibilium privatione , ac omnium quae in tentario in postent inducere contemptu ri fastidio. Sunt qui fesὲ sempeν agant licAn tam praelibaverint voluptatem indeliberaram aut praevenientem. Gaudium , in 'inter agendum ex Dei voluntare, persunduntur, sola est voluptas quam percipiunt. Atque ea volamas se irad eos in bona illa: cordis dispositione sistendos & confirmandos , sed qui resipi secre incipiunt, Voluptate indeliberata & praeoo ierite ut plurimum opus habent, qua 1 bonis sensibilibus dimoveantu ,. quibus, aliis volaptatibus Madelibe- vatis & praevenientibus jam adhaerescunt. Tristitia & conscientiae morsiis ad id non hiriciunt , & nulta adhuc gaudio fruuntur. Az- vero justi vivere possitiit ex filio, in ipsa etiam indigentia, immo in hoc statu plus meremur ; cum enim homincs sint ratione prae dati, Deus, ab ipsis amari vult amore electionis potius quam amore instinet sis & amore indeliberato, qualis est amor quo erga sentibi Ita movemur ipsoruin bonitatis non aliter certiores facti qu1m v liiptate ab ipsi vorta. Cum tamen serique sint ae eb indesinenter adducti iut voluptates degustent, amorem erga Deum csectivum Alii non OOL sunt tueri adversus amorem naturalem erga sensibilia , nisi gratia Dei teos adversiis volaptatis impetus statuminet & turetur. Desectatio enim gratiae charitatem creat, conserva & auget , non secus ac vo Iuptates sensibilas cupiditatem pariunt. Ex sepra dictis hoc non obscur. Ii qeset,scilἰeer,eum homines assechini quodam , aut sensationibus jucundis vel molestis nunquam vacent,, i,serum mentis capacitatem iis multum occupari debere , adeb ut ,,um quod istius capacitatis superest ad alicujus veritatis exametu in tendere volunt , ab eo consilio fmpo deferreantur novis quintisdam sensationibus, fastidio ex isto examine nato , ac inconstanria volun raris quae mensem per singula obiccta motu nunquam intermis. eir cumagit. Adeo ut nisi a juventa omnia haec obstaeola superare aflue verine , ut id in secunda parte expositum iuit, eh randem deveni at in inertiae, ut veritarem paulo difaciliorem , cuique attendero oporteat,, assequi nequeant . Hinc concludere est omnes scientias, ac cas praecipue quae quaesti 'nes soluist difficillimas includunt innumeris erroribus scate te; ac iningentia illa volumina quae de Medicina, Physica , Ethi ea, S pol illi miim de specialisus circa has scientias quaestionibus, quae generalibus multo magis sent complexae, in dici componuntur, meritis pro suspectix haberi. Immo quo magis ejusmodi libri apud vulgus , hoc est apud eos, qui' attentionem praebere , ingenioque sito rite uti non norunt, obtinent, eb majore contemptu dignos esse. Nam vulgi assen Qq & approsatio circa materiam dimcilem , est argumentum certumi
salsitatis istius opinionis cui assentitur. Hinc enim illam opinionem
244쪽
motionibus senseum fallacibus aut salsis imaginationis splendoribus
inniti patet. Impestibile tamen non est ut homo mi ipiam possit selus multas
retegere veritates quae praeteritis saeculis occultae suerant ; modb homo
ille polleat ingenio, ac in solitario degens Ioco, ab omnibus semotuτqu ν ipsit in possent agere diversum,veritati inquirendae serib incumbat. a iocirca ij a ratione mihi videmur abludere qui Milo phiam D. Cattest j quam non intelligunt ad spernantur, ea tantii in adducti caus quod impostibile existiment, hominem Pempiam potuisse situm v
Titateiri prodere circa res adeo occultas, quales sunt res Naturae. At
vero si exploratum haberent quomodo vitam suam instituerit Philo- ophus ille , quas in studiis vias inlliterit ut impediret qub minus mentis ipsius capacitas aliis detineretur objectis ab iis quorum veri tatem detegere volebat, quam claris & distinctis ideis suam stabili- verit Philosephiam ; ac in gcnere quot praerogativis praevaluerit antiquis Philosophis ope veritatum recens compertarum si , inquam, haec omnia probe scirent 8, ex iis certe praejudicium haurirent in gratiam Cartesj longe magis legitimum, quam praejudicium antiquitatis, quod tantam Alistotcli, Platoni, multisque aliis authoritatem con
Ipsis tamen author esse nolim ut hoc freti praejudicio Cartesium cre-.
dant esse virum insignem ipsiusque philosophiam esse bonam , ad id xanthm adducti elogiis quae ipsi possuiu tribui. D.Canesius erat homo,
errori & illusioni obnoxius erat sicut exteri: Inter ipsius lucubrationes nulla est, ne vel ipsius Geometria, quae non rapiat humanam infirmitatem Ne igitur fidem incautam ipsius verbis adhibeamus; ipsius opera ut ipse monet, ea e sunt legenda. Examinandum est 'an in errorem non fuerit lapsus ; nee usquam illi credendum,nis clim' ad agensum evidentia & internis rationis admonitionibus adigemur. Nam , ut res verbo conficiatur, mens quicquam verὲ non scit , nisi quod evidenter videt. Capitibus praecedentibus demonstravimus intellectum nostrum non aen infinitum, ipsius contra capacitatem esse perquam mediocrem, illamque ipsam capacitatem sensationibus mentis ut plurimit m impleri, iae denique intellectum a voluntate diremim , non posse diu alicui objecto adhaerere , quin protinus ab illo abducatur voluntatis inconstantia & levitate. Atque istiee sunt errorum nostrerum causae haud
dubiε generaliores possemus equidem hisce demonstrandis diutius immorari. Sed hactenus dicta sufficient visis attentioni assuetis & id neis , ut ingeni j humani imbecillitatis convineantur. In quarto &quinto Libro fustius agetur de erroribus, qui ab inclinationibus nostris
α assectibus naturalitas originem ducunt, de quibus hoc Capste a
245쪽
I. per Heas intefligatur: ipsis reapse exsere que esse
necessar ad percipi. nda obiecta omnia materialia. II. m. oemoram modorum quibus obiicia ιxterna percipi pose 'LE M o est, opinor, qui non fateatur nos objecta sunt extra nos posita, non percipere, per iIlae ipsa objecta. Solem, Stellas, innumeraque alia oblucta externa videmus ; nec verisimile est mentem nostram h corpore exire, Coelbsque ascendere ac per eos veluti obambulare , ut ibi omnia illa objecta contempletur. Illa igitur objecta immediare per . ipsa non videt, cumque mens nostra videt Solem,exempli gratia, eerte
Sol non est objectum immediatum mentis , sed aliqvi quod ment nostrae intime unitur; atque illud est quod ideam appello. Itaque per istud vocabulum , sidea) nihil aliud hie intelligo quam id quod est objectum immediatum mentis, aut quod ipsi proximum est, dum aliquid percipit.
. Accurate animadvertendum est , omninb necessarium esse ideam objecti actu praesentem esse intellectui , ut illud objectum percipere possit, id in dubium vocari nequit. At verb non necesse est ut extrinsectis existat aliquid simile huic ideae; sapisti,ni: enim contingit ut res percipiamus quae non existunt, nec quam extiterunt. Cum qui . exempli gratii, imaginatur montem aureum, prorsus necesse eu uc idea istius montis actu praesens sit ipsus intellictui ; cum vesinus,aud quipiam sebri ardenti laborans, vel etiam inter dormiendum, animat quoddam terribile videt ob oculos pro certo constat ideam illius animalis revera existere ; sed mons ille aureus aut istud animi nunquam extiterunt. - - Clina Diuitiam by Cooste
246쪽
Cum tamen homines ad id nathri 1 siil propensi videantur, ut credant sela objecta corporea existerc , hinc si ut de rerum realitate dc existentia sectis omnino judiccnt, quam par est : nam statim atque aliquod objectum sentiunt, protinus existimant illud objectum certis si me existere, quamvis nihil prorsus extrinsecus existat ; existimant praeterea illud objectum tale omninb esse quale illud vident,quod tamen nunquam contingit. Ideam Vero quae risces arib existit, quaeque aliter se habere nequit quam videtur incogitanter ut plurimum judicant nihil esse et quasi idear innumeras non haberent proprietates; quasi idea quadrati, exempli gratia, longe non differret ab idea alicujus numeri, resque plane diversas non repraesentaret ; quod de nihilo diei unquam nequit, cum nihilum nullam habeat proprietatem. Ideae igitur,dubio procul,realiter existunt. Sed ipsarum naturam&essentiam examinemus ; videamusque quid in mente sit quod ipsi
Quaecunque mens percipit stini duplicis geneνis aut enim sunt in
mente aut extra mentem. Quae in mente existunt, sunt ipsius propriae cogitationes , hoc est, omnes ipsius Variae modificationes ; nam peristas voces, cogitatio, modus cogitandi, aut modiscam mentis) ea in genere omnia intelligo quae in mente esse nequeunt quin mens illa percipiat, ut sunt iplitis sensationes, imaginationes , purae intelleistiones , aut simpliciter ipsius conceptiones, ipsius etiam assectus,& inclinationes naturales. Menti autem nostrae nullis opus est idcis, ut haec omnia
possit percipere, qtita sunt intus in ipsa mente, ast potius quia nihil aliud sunt praeter mentem ipsam hoc vel illo modo modificatam;
quemadmodum rotunditas realis alicujus corporis , & ipsius motus
nihil aliud sunt praeter illud corpus hoc vel illo modo figuratum
Ea verb quae sunt extra animam non possumus percipere nis mediantibus ideis; si saltem istaec ipsi intime uniri nequeant. Quae autem extra mentem existunt, sunt duplicis generis, spiritualia scilicet & materialia. Ad spiritualia quod attinet illa mentem sine ideis & per illamet ipsa, posse percipere verisimile videtur. Quamvis enim experientia constet, nos non posse immediate, & per nos ipsis cogitati
nes nostras nobis invicem communicare, sed tantum vesborum, aut
aliorum signorum visibilium quibus ideas nostras alligavimus, ope; dicere tamen possimus Deum id ad hujusce vitae temptis duntaxat anstituisse, ut obviam iret malis quae nunc obtinerent, si homines prolabitsi sese mutub intellirere possent i At verb ubi justitia ac ordo vigebunt, & a corporis noliri captivitate liberi erimus , tum unione intima quae erit inter nos invicem mentem nostram mutub poterimus aperire,quo modo Angelos in Coelis agere verisimile est;Αdeo ut ideas ad spiritualia menti remaesentanda admittere non videatur omnin,
necessarium; quoniam fieri potest ut ea videamus per illamet ipsa, quanquam modo valdo imperfecto
247쪽
quid de nie- materialia nstu posse percipi per se ips ct sine ideis. te S de 1' Capite septimo explanabo sententiam meam de ratione qua cog- Ebe hi '' spiritus , ostenda inque nos non posse nunc ipsos omnino cognoscere per illosmet ipsos, licet sorsan pollini nobis uniri. Sed hic praesertim sernio est de rebus materialibus quae certe menti ilostrae non possunt uniri ea ratione quae ad eas percipiendas necessaria estiquum enim extetita sint, mens vero non ut extensa nulla datur inter eas proportio. His adde quod mentes nostrae non exeunt e corpore
u dimetiantur caelorum magnitudinem, ac ideo non pollini Videre corpora externa, nisi pcr ideas quae illa repraeseruast. Haec apud omnes in consesso esse debent.. I. .- Ailis imu igitur prorsus necessarium esse ut ideae quas habemus de ἡ;kM .aii. ς0rporibus, ac de caeteris objectis quae per se ipsa non percipimus, ab isti tiuin illis corporibus aut ab illis objectis veniant: vel ut mens nostra polleat υἰέ.νι ρε virtute istas producendi ideas : vel ut Deus eas cum mente ipsam πιμε ρε β creando producat : vel eas producat quotiescunque de objecto aliquo cogitamus : vel ut mens in se ipsa possideat omnes perfectiones qu/ in istis corporibus videt: vel denique ut uniatur enti silmme perfecto. quodque in se omnes in genere includat entium conditorum perfectiones. Objecta non possumus percἰpere nis per unam ex istis rationibus. Nunc sepositis omnibus praejudiciis , istitisque quaellionis difficultate haudquaquam territi, excutiamus quaenam inter illas si verisimilior, Illam quaestionem forsan clare satis solvemus, licet hic demolistratio-Mes quae certae,&invictae quibuslibet videantur hominibus tradere non satagamus ; sed argumenta tantum validistima apud eos saltem qui illa attente & serib meditari non dedignabuntur. Si aliter enim is queremur Icmeritatis D. san accusaremur,
248쪽
Oblecta maiorialia noris minere stities sibi fimit s. i
PEripateticorum sententia qui objecta externa species sibi simi Iesmittere, istisque species per sensus externos ad sensem communem usque surri, arbitrantur, omnium est vulgatissima. Species illas appellant m pr gis . quia objecta illas imprimunt sensibiis externis species ista imprcstae cum fuit materiales & sensibiles filmi intelligibiles ope riuellatus et His seu actui. & ad id aptae sunt ut recipiantur in intestictu p. ινο. Species illae ad spiritos naturam sic converis appellantur species expresse, quia ab impressis exprimuntur, atque per
ea in ιilectus paritas seu p.invus omnia materialia cognoscit.
In egregiis illis cogitatis fusilis explicandis , variisque rationibus quibus varii Philosophi illa concipiunt afferendis diutius non immo unimur. Quamvis enim inter ipsis non conveniat de numero faculta- eum quas sMasui interno & intellectui tribuunt, & non pauci sine etiam qui dubitent, an indigeant i/ateffecti; agente ad cognoscenda objecta sensibilia ; Omnes tamen pene consentiunt objecta externa emit tere species aut imagines sibi similes; atque hoc solo steti sundamento multiplicant facultates suas suumque intellictam agensim propugnant. Adeo ut, cum istud fundamentum omni careat se liditate, ut mox parebit; iis omnibi is quae huic fundamento adstruuntur evertendis diu sus insistere necessarium non sit, Asserimuς igitur a verisimili prorsus alienum esse, jecta emittere imagines aut sipecies sibi similes ; cujus assertionis adsunt aliquot rationes. Prima a corporum impenetrabilitate ducitur. Omnia objecta, Et Sol, Stellae, ac quae ciliaque oculis nostris obversantur, non possunt
mittere species naturae a sua ipserum diversae ; unde fit ut Philosephi vulgo dicant istas species esse crassas & materiales, in quo disserunt a speciebus expressis qtiae spirituales factae sunt. Specier illae objectorem impressae sunt igitur corpuscula : Non possunt igitur sese penet are, neque omnia spatia quae a terra usque ad coelum dixtant, quae iis speciebus plena esse debent. Unde legitime concludere est istas species debere se sis mutuo conterere & confringere , dum aliae dextrorsum aliae sinistrorsum movetitur, ae ideo eas non posse objecta visibilia reddere. Insuper ex eodem Ioco seu ex eodem puncto ingens potest obiectoriam quae in coelo & in terra exstant conspici numerus ;ergis oportere ut species omnium istorum corporum possent in unum punctum coire; Atqui impenetrabiles sunt cum sint extensae: ergo, &c. Sed non solum ex eodem puncto maximus numerus maximorunt,
vastillimorum objectorum videri potust : quin nullum est punctum in Diqilirco by GOrale
249쪽
in omnibus his magnis mundi spatiis , ex quo numerus penὲ infinitus objectorum, objectorum, inquam, Solem, Lunam, & Coelos ipsissmagnitudine aequantium, percipi non possit. Nullum est igitur in toto mundo punctum, in quo omnium harum rerum species sibi mutub occurrere non debeant: quod a veritate alienum prorsus videtur.
Si scire cupias quo pacto omnes objectorum visibilium impressiones, quantumvis invicem oppositae de viribus suis , dum communicantur, nihil amittant, Dioptricam D. Carteiij legere potes. Secunda ratio petitur ex mutatione quae in jeciebus contingit. Certo enim constat, objectum, qub propinquius est , eb majorem habere speciem, clim objectum majus videamus. Iam autem non Vide quid emcere possit ut species illa diminuatur, de qub pollini evadere partes ex quibus constabat dum major appareret. Sed quod concepta
adhuc dissicilius est juxta ipsorum opinionem , in eo consistit qubd si
objectum illud per telescopium aut microscopium intuearis, species Tepente fiat sexcenties major quam antea; multo enim dissicilius concipitur quibus partibus unico temporis instanti ita augeri potuerit. Tertia ratio haec est. Si consideretur cubus perfectus, omnes species ipsius laterum sent inaequales, cum nihilo secisis tamen omnia ipsius latera aequaliter quadrata conspiciantur. Sic chm in tabula picta con derantur figurae ovatae & parallelogrammata , quae non possunt mit tere nisi species similis figurae, in iis tamen nil deprehenditur praetor circulos & quadrata. Hinc enim manifestb liquet necesse non esse,
objectum quod adspicitur,ut possit videri, mittere species sibi similes. Denique concipi nequit, quomodb fieri postit ut corpus quod sensibili modo non minuitur perpetub species undique emittat; iis inde sinentar impleat ingentia spatia , idque celeritate incredibili , ubi enim objectum aliquod delituit quo instanti conspiciendum se praebet, undique videri potest, e multis leucarum millibus. Quodque in ea se tentia mirabilius est ; corpora valde uitata , ut aer & quaedam ali 3, non ea pollent vi qua postini extra se pellere istas imagines sibi similes, quod tamen faciunt corpora crassistima, minime agitata, ut terra Iapides, & caetera pene corpora dura.
Verum omnibus asserendis rationibus hule opinioni adversantibus hic inhaerere nolumus, nullus enim esset dicendi finis, quippe mini mum ingeni j conamen inexhaustam hoc super argumento rationum suppeditat scaturiginem. Quae supra attulimus sussicient ε, imo neces saria non erant post ea quae, dum errores sensitum explicuimus , hac de re primo Libro a nobis dicta sunt. At verb tantus est Philosophorum huic opinioni addictorum numerus, ut non abs re nos facturos judicaverimus si aliquid de ea perstringeremus,eos saltem ad id adductu aut super cogitationibus suis serio meditentur.
250쪽
Mentem praeditam non esse virtute producendi ideas. Caus erroris in quim hae de re labuntur homines.
SEcunda opinio eorum est qui arbitrantur mentes nostras ponere virtute seu facultate producendi ideas rerum de quibus cogitare volunt, illasque mentes) excitari ad producendas illas ideas ab im- prellionibus quae objecta faciunt in corpus, quamvis istae imprelliones non sint imagines similes obiectis quae ipsas faciunt. Existimant in eo consistere imaginem Dei in homine, ipsumque hominem hoc pacto divinae potentiae participem fieri. Quemadmodum, inquiunt, Deus omnia ex nihila creavit, potestque omnia in nihilum redigere ,& alia nova denuo creare, ita homo potest creare & anni hilare ideas omnium pro lubitu. Verum non una de causa ejusmodi opiniones quae hominem extollunt suspectas habere debemus. Ejusmodi cogitationcs ex vano & superbo hominis fundo oriundas Pater luminum nequaquam inspiravit. Ista participatio potentiae Divinae quam sibi arrogant homines ut objecta sibi repraestentare multasque alias actiones speciales patrare posisint, pallici patio est quae independentiam aliquatenus inducere vi
detur ; ut saltem illa participatio ) explicari solet. Verum sincere I
quendo illa participatio chimaerica est , merum ignorantiae & vania talis humanae figmentum. Homines a bonitate & misericordia Divina longe supra ipse rum opinionem dependent. Sed haec explicandi no a est hic locus. Suffciat nobis si ostendere conemur homines non pollere virtute aut facultate sormandi ideas rerum quas percipiunt. Nemo est qui ideas esse entia maxime realia, siquidem proprie ates habeant reales, alias ab aliis differre , resque plane diversas repraesentare , in dubium vocare pollit. Merito etiam dubitari nequit quin illae sint spirituales & a corporibus quae repi aesentant longe diversae. Et vel ex hoc selo non injuria quis sorsan ambigeret an illae ideae quarum ope percipiuntur corpora, non sint nobiliores ipsis corporibus. Revera mundus intelligibilis persectior esse debet mundo materiali&terrestri, ut infra patebit. Clim itaque quis asserit homines praeditos esse virtute sormandi ideas pro lubitu, in id etiam discriminis vocari videtur ut asserat ipsos posse sol mare entia nobiliora & perscctiora mundo quem Deus condidit.Plerique tamen ne ad id attendunt quidem, quippe qui arbitrantur ideam nihil esse, quia sese sentiendam non praebet; aut si illam tanquam ens quoddam habeant, ens illudi ipsis videtur perquam exile & adspernandum; quoniam ipsam statim atque menti amplius non objicitur annihilari albitrantur.