장음표시 사용
231쪽
semper jucundis sma est per se. Id non obscure patet ex voluptate quam percipimus in tristitia quae nascitur ex fimestis theatri repraesentationibus ; haec enim voluptas cum tristitia cre Icit; voluptas vero cum dolore nunquam augetur. Comoedi qui in id solum incumbunt
ut placeant, norunt theatrum caedibus non esse cruentandum ; quia
caedis imago quamvis ficta, terribilior est quam ut possit esse jucunda.
At vero nimia tristitia spectatorcs assicere non verentur, quoniam re-
ipsa tristitia semper jucunda cst, clim datur legitima tristitiae materia. Tristitia igitur & dolor essentialiter inter se differunt, nec dolor dici
potest duntaxat cognitio mentis cum oppositione voluntatis conjuncta. Caeteras verb sensationes, ut odores, sapores, sonos, colores, quod spectat,eas plerique homines no existimant esse modificationes mentis. Ipsas contra in objectis respersas esse judicant, nec aliter in mente
esse, quam idea quadrati dc rotundi in ea esse solet hoc est ipsas menti quidem uniri, non verb ipsius esse modificationes, illudque de istis sensationibus ferunt judicium, quia ab iis non valde assiciuntur,
ut id inter explicandos sensuum errores clarum dedi. Certum igitur, ni fallor, manere debet nos omnes quas mens excipere potest modificationes non cognoscere , ipsamque praeter eas quas habet per organa sim suum, innumeras haberc posse quas non experta est nec experietur nisi postquam a corporis captivitate libera evaὸet. Interim falcndum est mentem hisce variis modificationibus idoneam esse per solam cogitationem , quemadmodum materia inia meris variis configurationibus tantum idonea est propter extensionem ; mentem enim ad modificationes voluptatis, doloris, aut etiam ad omnes indifferentes modificationes fore ineptam , nisi perceptionis aut cogitationis capax esset, ita clarum est ut clarius nihil vi
Sussiciat igitur nobis tenere, principium harumce omnium modia ficationum , cogitationem esse. Si quis etiam aliquid in mente velit admittere quod cogitationem antecedat, me non habebit repugnantem. Sed quia exploratum habeo neminem esse qui mentem sitam aliter cognoscat qu.am cogitatione, aut sensu interno seu conscieritia eorum omnium quae in mente sua aguntur ; cerib pariter apud me constat, quod, si quis de natura mentis velit ratiocinari, hunc selum sensum internum, qui ipsum sibimetipsi qualis in se est semper repraesentabit , debet consistere , non veto reluctante propria conscienti 1
imaginari mentem esse ignem invisibilem , aerem subtilem , harmo- uiam quandam , aut aliud quid simile.
232쪽
L Cum mens sit fulta non potes capere quo ι pertinet ad infini
tum. II. meniis limitatio seu angustia multorum errorum
origo est. ιι I. Eι praecipue hareseωn. IV. Mens est submittenda sisi. OUod primo in mente hominis deprehenditur illud est, illam i
s ilicet angultis limis limitibus esse circumscriptam : unde duas Mans flatia maximi momenti consequentias possumus esicere. Prima est, mentcm ηοηnon posse cognoscere entia infinita. Secunda ipsam non posse multa si distincte comoscere simul' 3c eodem tempore. Quemadmodum enim ' quaedam ccrae portio non potest eodem tempore recipere infinitum Variarum figurarum numerum I ita mens eodem tempore non potest habere cognitionem infiniti rerum numeri. Et quemadmodum illa cerae portio non potest esse quadrata & rotunda eodem tempore , sed tantum altera parte quadrata, altera Vero rotunda Pu quo plures habebit figuras varias ,.eb minus erunt perfectae & distinctae ; ita mens non potest multas res simul percipere, & quo plures numero erunt cogitationes ta magis erunt confusis. Denique , quemadmodum cerae portio cui essent mille latera,& in unoquoque latere figura diversa, nec esset qnadrata, nec rotunda, nec ovata , adcb ut ipsus figura non posset determinari : ita quandoqne contingit ut mens nostra tot variis simul asitetur cogitationibus, ut nos de nulla re cogitare arbitremur. Id in iis qui animo linquuntur accidit. Spiritus animales inordinate circumacti tantum vestigiorum numerum in cerebro excitant; ut nullum satis aperiant, ad excitandam sensationem aliquam peculiarem, aut ideam distinctam: adeo ut illi tot res simul sentiunt, ut nihil distitute sentiant, unde si ut se nihil omnino sensisse arbitrentur. Sunt equidem qui nonnunquam animo linquantur deficientibus spiritibus animalibus : sed chm mens tunc nihil habeat praeter cogitationes purae intellectionis, quae nulla in cerebro relinquunt.vestigia, eorum non recordantur postquam in pristinum statum reduces tacti sunt unde fit ut credant se nihil cogitare. Id obiter eo dixi consilio
ut ostenderem multos immerito existimare mentem non semper cogitare , quia nos quandoque eam nihil cogitare arbitramur. Qui uiper cogitationibus suis tantillum meditantur, piri comperto II. habent mentem rebus multis simul & eodem tempore liuentam esse 'non posse, ac ipsam potiori ratione , non posse infinitum penetrare. Attamen nescio quo animi impetu ducti nonnulli hujusce veritatistion inscij meditandis objectis infinitis de quaestionibus quae infinitam
233쪽
.e. i. is capaestatem exigunt agitatilis, magis incumbunt quam iis quae ad ipso. um ingenij captum propius accedunt: nescio ctiam cur tot reperiantur, oui dum cune a teInere satagimi, tot scietulis eodem tempore operam dant , ut mentem confundant & ad veras sciciitias pri)rsiis ineptam reddant. incit homine imateriar divisibilitatem in infinitum concipere eoniramir , dc quo modo fieri possit ut unum arenae granum tot partes continea: quot tota terra , at minorcs, proportione seivata Quot tum super hac re, tum super multas aliis. quae aliquam cum infinitor laticnem habent quaestiones nunquam solvendae moventur, quarumtamen Alutioncm in mente sita multi conantur nancisci Mens circa. hoc omnes intendit cogitationes, aestuat, sed quid inde tandem emeringit ' absiurdi as, scilicet, & error. Certe non possum quin mirer nonnullos esse , qui materiae divisibilitatem ad infinitum negent, quia duntaxat eam non possInt ca-.pere, quamvis demonstrationcs quibus probatur illa divisibilitas optime intelligant, idque eo ipse tempore quo ore saltem fatentur mentem humanam non possc capcre infinitum. Argumenta enim quibus evincitur divisibilitas materiae in infinitum sitiat demonstrativa ut quae maxime; nec id diffitentur cum illa argumenta serib ponderant. Attamen si ipsis proponantur objectiones quas non pollini solvere, mens deseria quam mox viderat evidentia in dubium labitur; objectio quam non pollunt solvere ipses habet anxios distinctionem aliquam futilem adversus materiae divisit,ilitatem excogitant; ac denique concludunt se antea Hille hallucinatos, omnesque circa hoc pariter hallucinari. Dcinde opinionem contrariam amplectunttir. Illam chimaericis atomis aliisque absurditatibus ejuscemodi quas suppeditat imaginatio , dcfendunt. In istos autem errores non incidunt nisi quia satis persuasum non habent mentem humanam esse finitam, nec neces sutum esse ipiam capere divisibilitatem materiae ut cam credat, quia omnes obje stiones quae non possunt sel vi nisi illam concipiendo,
Porrb si hominum curiositas quaestionibus hujus generis termin retur , res non tanti esset momenti. Si enim contingat ut nonnulli erroribus quibusdam sese praepediri sinant, errores saltem sunt Ieves. Alij vero t. mporis jacturam non omnino secerunt, dum meditati simicirca res quas capere nequiverunt, hoc pacto enim debilitatis mentis Lais d. suae convicti sucrunt. Utile est,inquit Author maximi judici j,mentem resis Ars in ejusmodi subtilirnibus desudare , ut ipsius arrosantia hoc pacto est Mi. dometur , & ab illa desillat temeritate qua debilia Iumina sea veritaribos ab Ecclesa propositis auder opponere , hanc prae se serens Causam se illas intelligere non polia. Cum enim tota mentis acies minima atomo obtundatur, & sarcii cogatur se equidem clare videre istam . materiae portiunci latra esse ci: visibilem in infinitum , quamvis non
possit capere quomodo id fieri possit nonne is manifestb pcccat
234쪽
adversis rationem qui mirabiles Omnipotentiae Divinae, qliae ipsa incomprchensibilis est, effectus credere recti set, e1 adductus caus, mcntei P Icilicet nostram non polle illos capcre. Effectus igitur perniciosior ignorantiae , seii potius incogitantiae in qtia Versantur homines circa mentis liuina nae limitationem & infirmitatem, atque ideo circa ipsius incapacitatem eorum omnium quae ad infinitum aliqua in re accedunt,est haeresis. Hisce praesertim temporibus non pauci reperiuntur, qui Theologiam specialem, selo ipsorum ingenio , ac naturali rationis debilitate fretam sibi instituunt; quia in iis etiam rebus quae a ratione non pendent, illud stilum credere volunt quod possunt concipere. Sociniani non possunt capere Mysteria Trinitatis Incarnationis: Id ipsis sufficit ut ea non credant ; nec id modb, eos etiam qui ista credunt mysteria,ad servitutem natos audacter & superbE pronuntiant. Calvin illa non potest capere qui fieri pollit ut corpus Jesu-Christi lierealiter praesens in Sacramento Eucharistiae, eodem tempore quo es hin coelo ; atque hinc merito se in serre credit id fieri non posse, quasi omnino cognosceret, quo usque exicndatur potentia Divina. Homo quipiam, etiam libertatis suae apud te conscius, sit magno co tendat nisia, ut scientiam Dei ipsiusque decreta cum libertate conciliet , post irritos conatus in eorum forte labetur errorem qui non credunt homines esse liberos. Cum enim ex altera parte, non capiat Providentiam Divinam posse subsistere cum libertate hominis, ex alter1 vero, ea sit erga Religionem veneratione, ut non possi negare Providentiam ; eb se adactum credet ut libertatem hominibus detrahat, vel ad mentis humanae infirmitatem non satis attendens, se rationes quibus Deus decreta sua cum libertate nostri conciliat penetrare possc imaginabitur. Porth non soli haeretici minus attendunt ad tenuitatem mentie suae, ipsique nimiam permittunt libertatem judicandi de rebus quae non sunt ipsius juris. omnes pene homines hoc vitio laborant , ac praesertim nonnulli Theologi posteriorum taculorum. Qiuidam enim inter illos aded frequenter utuntur ratiociniis humanis, ad probanda aut explicanda mysteria quae rationis captum superant , Ut, quamvis id bona intentione,& ad propugnandam veritatem adversus haereticos faciant, iisdem tamen haereticis pervicaciter persistendi in suis erroribus , & mysteria fidei inter opiniones humanas collocandi , non raro praebeant occasionem. Mentis uitatio & scholae subtilitates ad id non sunt idoneae ut hominibus inhrmitatem suam patefaciant, nec eum semper submillionis inspirant animum , sine quo non possumus cedere humiliter decisionibus Ecclesiae. Quin haec omnia ratiocinia humana & subtilia inserviunt potius excitandae in ipsis se etae superbiae, iis ad id potius impelli possunt ut ratione sua intempestive utantur, ac Religionem ipsius capacitati accomodatam instituant. Ac ruucia non videas Haere-
235쪽
ticos argumentis Philosophicis cedere, nec ad id lectione Authorumna ie Scholasticorum adducuntur ut errores suos agnoscant & res. phrant. Immo videas quotidie ipses ex debilitate rationum quortin-dam Scholasticorum ansam arripere , siubsannandi mysteria Religionis sanctistima, qtiae reapsc non stabiliuntur hisce ratiociniis & explicationibus humanis , sed sola aut horitate verbi Dei, sive siripti, sive non scripti, hoc est ad nos usque per traditionem transmilli ni
Ac sane ratio humana nos nequaciuam edocet unum esse Diarim intri ibus per senis , Corpus Justi-Christi realiter praesens esse in Eucha rilli a ; & quomodo fieri possit ut homo sit liber, quamvis Deus ab
omni aeternitate praesciverit quid homo sit facturus. Rationes quae ad haec probanda & cxp icanda afferuntur , cos ut pluri intim duntaxat persuadent, qui illas nullo examine facto admittunt ; sed iis sepe absurdae videntur qui eas impugnare VoIunt, mysteria iis sieta negantes. Contra vero obiectiones quae adversiis praecipuos fidei nostrae articulos ac praesertim adversus mysterium Trinitaris sermantur, ita sunt validae , ut clare, evidentur, & accommodate ad debilem rationem nostram solvi nequeant, quia re ipsa mysteria illa captum huma
Potior igitur ratio convertendi Haereticos in eo non consistit ut ipsos ad usum rationis suae incitemus & assuefaciamus , iis incerta Philosophiae argumenta proponendo; quia veri rates quas ipssis doceri par est a ratione non dependent. Nec etiam semper conducit ejus-naodi rationibus uti in veritatibus, quae rationis, aeque ac traditionis o se possunt probari, quales sunr immortalitas animae, peccatum originale , nec estitas gratiae, depravatio naturae, & qtlaedam aliae ; ne
mens ipserum agnita semel rationum evidentia in his quaestionibus ς iis pos ea nolit aequiescere quae sola traditione possunt probari. Quin potius ad id impellendi uini ut cognita rationis sitae infirmitate, M ltinitatione , quantumque mysteriis nostris sit impar , rationem illam, cum de rcflus fidei agitur, abdicem. Deinde subjugata animi si1- perbia, facile erit ipses ad Ecclesiae dogmatum Fidem inducere, ipsius.
aut horitatem ostendendo , aut. eis explicando traditionum omnium is arculoriim, si eam explicationem capere possunt.
Verum, si homines oculos suos amentis suae debilitate, &angustia perpetu Λ avertant, temeraria vanitas ipse rum animos inflabit ; lux fallax ipsos perstringet, gloriae cupido eos occaecabit. Atque laoc pacto, Haeretici perpetuo Haeretici manebunt, Philosophi pervicaces, nu liisque erit disputandi. finis, quandiae erit disputandi animus. .
236쪽
I. Philosophos ingenium μι- opprimere ac v luti ili pare, dum
nusto in sudiu buu ordine serv. Io ,rel ud in mbunt qua nimias in se inclaiunt relatio .es , O a plurabud fenάcur. II. Fxem plum ex Aristotele desumptum. III. Gcometras contra se bene gerere is veritatis investigatione, ac eos pol finiim qui Ast bracse Aoals utuntur. I P . Ipsorum Methodum vim angeni3 augere , L gicam voro Arsoletu ipsam minuet e. V. Aliud vitium
Homines in varios incurrunt errores . non mod5 quia animum r. appc Eunt quaestionibus quae infinitiim spectant, clim tamen ipse- phius Aurum mens finita sit. Sed etiam critia iis se dedunt quae latissime pa- ordi m datent, cum mens ipsorum sit anguriissima. - Quemadmodum , uti jam monuimus, cera eodem tempore non potest recipere multas figuras persectas & distinctas et ita mens non poteli multas res excipere distincte & eodem tempore. Hinc colligere est, non esse incumbendum , prima fronte, indagationi veritatum occultarum , quarum cognitio a majori rerum numero pendet ; quarumque nonnullae nobis stini ignotae, aut saltem miniis familiares; studendum enim est eum ordine , & iis utendum quae distincte tenemus ad ea addiscenda quae ignoramus, aut quae saltem confuse cognoscimus. Maxima tamen pars eorum qui itudent ad id non attendunt; sitas ipsi non explorant vires ; quousque ingeni j captus extendatur non satis perspectum habent ; vanitate quadam impercepta,& immoderata scientiae cupidine , non vero ratione ipsorum studia diriguntur. Illa inconstitia, veritates abstrusistimas, S maxime imia per rutabiles penetrare aggrediuntur, quaestiCnesqUc solvere a tanto Telationum numero pendentes, ut mens Vivacissima & perspicacillima ipsarum veritatem cerib cognoscere non posset, nisi post multa saecula
In Mefficina & in Ethici innumerae sunt quastiones cjtiscemodi. Omnes scientiae quae versantur circa corpora & ipsorum qualitatcs, ut circa animalia, plantas, metalla, qualitatesque i piis proprias, nunquam possunt esse satis evidentes & certae ; nisii pr. ecipue alia ratione excolantur quam antea, & nisi a scientiis simplicior ibi is, & minus compositis unde dependent initium fiat. At vero qui studio operam dant illum in se nolunt suscipere laborem ut ordine platio phentur, de certitudine principiorum Physices inter I ses non convenit, eo
237쪽
agnoscimi. Attamen se rationem reddere posse credunt, cur, exempli gratia, capilli senum canescant, ipsorum dcntes nigrescant, epiae quaestiones tot habent causas a quibus depend cnt, ut certa ipsariim ratio nunquam reddi possit. Ut id enim certo innotescat, sciendum est praecise in quo consistat canities capillorum speciatim; quibus hum ribus nutriantur, quibus corporis fili ris, seu clibris humores hi tra ficiantur, quaenam consormatio radicis capillorum, aut cutis per quam humores illi transeunt : quomodo haec omnia in juvene In senedisserant, quod non nisi difficillime cosnosci potest. i i. Aristoteles, exempli statia, istius senum canitiei causam se pene- Eram; iam trasse putavit ; multas illius canitiei rationcs attulit in variis locis; M. Ostendi. sed an Genius Naturae ibi substitisset y minime x cio, longius progre- Deprehendit pratcrca eandem causam quae capillos senurn caemccre etiam ut nonnulli homines quidam equi habeant alterum oculum coeruleum, alterum vero alisis coloris. Haec sunt ipsius verba: ετερόγλ α ιι θ 6 ι; ho. 'AI.f. da re. τίω αἰτίαι in τίαν δ e μο-ν. Nae id mirum vim. est , quid tantiim virum lateret. Certe tantum in sitis Physicis operibus rerum numerum explieat, quae hujus sieculi oculat illimis inexplicabiles viduntur , ut non immerito dicatur nobis a Deo concessus, ut nihil eorum quae possunt cognosci nos fugeret. Arιstotelis docti via est S U M M A VERITAS , p eruam ejus ιηιιθc fuit flvis humam ιnressinus. Quare hae vicitur de illa , φὶ I ipse fac crevius se datis nobis Divina Proidems, ut non Euo vivus possibili is ιri. Avcrroes debebat etiam, adjicere Aristotelem nobis datum fuisse Divin1 Providentia ut ea.
etiam discamus quae sunt impolii bilia sciri. Quippe Philosoplitis ea non tantum nos docet qaae possunt sciri, sed clim in ipsiuς verba sit jurandum, quippe cujus doctrina su SUM M A VERITAS , eaeriam nos docci quae sunt impossibilia sciri. Certe multa fide opus est ut Aristoteli, nihi I siud nobis oggerentii
quam rationes Logicas , cffectusque naturae non aliter quam per notiones scnsuum confusas explicanti crodamus : ciuia poti Isimum de
quaestionibus homini in lubilibus audacter decidit. FIanc dubio procul ob causam Aristoteles, enixe monet. sibi sine cxamine credendum esse. Certum est isti Auctori axioma., Discipulum credere debere,
Discipuli. equidem Magistris sitis nonnunquam crsidere tenentur, sed ipsorum fides non intendi debet ultra experientias & facta. Si enim veri Plitio phi evadere cupiunt, magistrorum rationes ad exa men debent revocare , . illisque , nisi cognita proprio lumine ipsarum evidentia non debent admittere. Verum ut quis sit Philosephiis Peri Pateticus , credurc & memoria mandaro tantum necesse est Eadem mente Philosophia ista discenda est, qua leguntur historiae ; si cnim eo lisentiae devenias ut ratione & mente tua utaris, non usi quod speress
238쪽
speres te evasurum esse in magnum Plutosophum ; δῶ
Vertim causa cur Aristoteles ,& innumeri alii Philosophi crediderint se scire quod sciri nequit, ex eo est quhd satis non intellexerint quomodb inter se differant scire & scire certam & evidentem alicujus rei cognitionem ala ea quae est tantum verisimilis distinguere. Cur autem id non fuis distinxerint , inde est quod clim res quibas
animum adjunxerunt ipserum mente latitis patuerint, illarum rerum arrcm aliquam duntaxat perceperunt, ipsas totas amplecti non va-entes : Illa autem cognitio sumit quidem ad multas percipiendas verisimilite dines, non Vero ad veritatem evidenter detegendam. Clim praeterea scientias non asio quam vanitatiis principio diluti investigaverint, veris ni ilitudines autem si At aptiores ad captandam hominum
existimationem , quam veritas ipsa , quia vulgi ingenio sunt masis
accommodatae , rationes ad augendam ingeni j capacitatem neccsIarias neglexerunt , adeo ut veritates subobscuras introspiccre non
Geometrae seli mentis suae angustiam satis agnoverunt', aut saltem III. eo sese gesserunt modo in studiis qui ostendit ipses illius angustiae Geem.1- fuisse omnino conscios ; Ij praesertim qui usi sunt Algebra Sc Analys, g quam Vietus &Cartessus ins Iaurarunt &perfecerut hoc taculo. Id inde patet quod isti viri non aggressi sint silvcre difficultates maxime cona- υινisau. positas, nisii cognitis antea clarissime simplicissimis a quibus uiae dependent : Ad lineas curvas, quales sunt sectiones conicae, considerandas , animum non prilis aUulerunt, quam perfectam Geometriae vulgaris peritiam adepti fuissent. Vertim quod Analystis speciale est, I v. in eo consistit: ctim nempe cognoverint ipsesum ingenium non posse υβ mm eodem tempore pluribus figuris intentum esse, ne vel posse imaginari
selida quibus dimensiones sint plures tribus , quamvis supe solidaeum majori diniensionum numero concipiendi necessitas ipsis incum- λά- .... bat ; literis ordinariis nobis maxime familiaribus , ad exprimendas Arisistita& abbreviandas suas ideas usi sunt. Mens itaque multarum figurarum repraesentatione quae alias ipsi necessaria fuisset, ingentique Diteatum numero nequaquam impedita aut occupata , uno intuitu potest percipere quod aliter percipere nunquam potuisset: Mens enim, si ipsius rapacitati rite conuitas , res multb penitius introspicere & ad phira sese extendere potest. Tota igitur industria quae ad mentis perspicacitatem & capacitatem augendam conferre potest , in eo consistit; ut vires ipsius exploratas ita temperemus, ut ipsa ad res quae nihil ad veritatem sibi detegendam faciunt non abutamur , idque notatu digni ismum est. Quippe ex eo italo satis patet Logicas vulgares ingeni j capa citatem L , ε. potius minuere quam augere ; si enim in a ficujus veritatis in veitigatione regulis quas tradunt uti volueris ; tum ingenij capac taa maximam partum iis occupabitur, adeb ut ad attentionem, qua ut totam
239쪽
subjecti siti extetasionem com aluctatur necessaria est , impar sutura sit. Ex sit pra diciis satis igitur liquet plerosque ad mentis naturam parum attendisse, dum se veritatis inquisitioni accinxeiunt ; illi sene quam angusta lit mentis humanae capacitas quantiimque Dcccsse stipia in prudenter temperare atque citam augere, expliaratum satis nunquam habuerunt atque ex hac potis limum causa iactum ut in emorem lapsi sint, ibidiaque ipsis tam in se liciter cesserint. Non tamen putamus suis te unquam homines qui ingenij limitationis & imi,ccillitatis con sic ij non fuerint:quin omnes id compertum habent quidem, id omnes fatentur: sed plerique confuse tantum ista in cognoscunt limitationem , Sc ore duntaxat confitentur; isti consessoni contradicit ipsorum in studiis processus ; agunt enim quasi persita sum
liaberent mentem suam nullis esse circunscriptam limitibus , reaque volunt penetrare quae ab innumeris pendent causis quarum ne unam quidem norunt. V. In aliud etiam vitium incurrere solent qui studio scicntiarum ope-A 'iu/ dant. Majori scilicet scientiarum numero uno eodemque tem-
I ingenium applicant, si per sex horas student, sex forte rebus d4ita . 0. versis ilacunabulat. Id Vitit ab eadem quam supra memoravimus causaram da. v. manare manifestum est. Qui enim studia sua sic instituunt, si istam studendi rationem mentis suae capacitati non esse congruam , ipsamque confusionem potius & errorem quam Ucram scientiam parituram, ei tb cognoscerent , verisimile est ipses motibus inordinatis quos ciet vanitas, fraena cise adhibituroS; eo enim pacto vanitati nunquam satisfacient, quin potius in perpetuae inscitiae periculo versabuntur.
I. Mens non potest diu incumbere ob Elis qua nustam secum habent relationem aut quae cum infinito nihil habent eommune. II. Voltintatis inconstantia causa est istius meniis Mapplicationis, or per consequens erroris. LII. Sensationes nosra nos magis o evant quam idea pura intcstectiis, I V. Ex quo manaι morum corruitio. V. Ut O ignorantia uu gi. MEns humana errori non est obnoxia , duntaxat quia infinita
non cst, aut quia objectis quae contemplatur est impar , ut id duobus capitibus praecedentibus exposuimus ; sed etiam quia inconstans est , sibi in actionibus suis non constat, visumque in eadem objecta defixum diu satis sistere nequit, ut illud possit examinare. Ut istius inconstantiae & levitatis ingenij humani causam perci
240쪽
piamus, sciendum est voluntatem actionem mentis dirigere , Mobjectis a se amatis mentem applicare, ipsemque voluntatem in perpetua inconstantia & anxietate versari , cujus inconitantiae anxietatis haec cit causa. Deum omnium Ruth rem esse, omnia propter se secisse,&cor hominis ad se imprest:one naturali & invicta qua ipsum indesinenter assicit flectere nemo est cui merito pollit dubitare. Fieri nequit ut Deus velit voluntatem aliquam existere quae ipsum non amet , aut
quae ipsum alicui alij bono, si demum aliud bonum ab ipse diversum existere pollit, postponat. Ferre enim nequit Deus ut voluntas qua piam non amet id quod summo amore dignum est, utque ista voluntas ist exoptet magis quod amore dignum miniis est. Amor itaque naturalis ad Deum nos Diat oportet , quippe qui ab ipso Deo procedat ; de quia nihil est . quod illos motus potIit sistere, psaeter ipsum Deum qui illorum Author est. Nulla igitur est voluntas quae motus hujus amoris non sequatur necessario. Justi, impij, beati, & ij etiam qui inferni cruciatibus sitnt addicti Deum amant isto amore ε, atque is ipse amor est qui aliquo sensu postremorum miseriam constituit. Climenim amor iste naturalis quo erga Deum movemur, idem sit cum inclinatione naturali qua versus bonum in genere, versiis bonum in nitum, summum bonum serimur, manifestum est omnes spiritus Deum amare hoc amoris genere , cum ipse Alus sit bonum universale, bonum infinitum, seminum bonum. Nam certe omnes spiritus, ipsi etiam Daemones beatitudinem summique boni possessionem totis exoptant votis ; idque exoptant indiscriminatim, sine ulla deliberatione , sitielibertate, & ex naturae necessitate. Clim igitur propter Deum , propter bonum infinitum, propter bonum omnia in se complectens bona facti simus, motus naturalis cordis nostri nunquam desinet nisi posseΩsione istius boni. . Voluntas igitur nostra perpetua & ardenti laborans siti, desideriis, . II. anxietatibus , sellicitudinibus in gratiam boni quod non possidet, agitata mentem veritatibus abstractis quae ipsam non assiciunt,qitasque G ἡ-ι ad ipsius beatitudinem nihil eonferre judicat , aliquandi si inhaerere non nisi aegre ferre potest: intelleistum itaque ad alia quaerenda objecta nia . at tua indesinenter incitat: jam autem clim intellaistus agitatione sibi a voluntate communicata in objectum aliquod incidit quod boni speciem prae se ferat, hoc est, quod mentem praesentia sua, aliqua suavitate,& voluptate quadam interna pelliciat ; tum sitis illa cordis denubai descit: desideria, anxia vota, aestus de integro accenduntur; mensque ad ipsorum obsequium adacta, objecto quod excitavit unice adhaeret, ut illud, quo seniat degustato blande aliquandiu pascitur , propius admoveat. At vel b cum inanitas crcaturarum non postit implere infi- iaitam cordis humani capacitatem , exiles illae voluptates sitim ejus potius irritant quam extingunt mentcmque laetant stulta & vana spelq9ihi volup tum turrcnarum multiplicitate sibi satisfactum iri putat: :