장음표시 사용
381쪽
les eo vel ementius agitantur, ac ideo voluntas illud majori eum ardore & voluptate amar. Mens ante peccatum imaginem boni eorporis vividiorem . eerebro peterat delere, ac voluptatem sensibilem dis pare, quae istam imaginem comitabatur. Corpore menti submissis, mens momenti
spatio poterat sistere commotionem fibrarum cerebri, & agitationem spirituum, la ossicii sui consideratione. Sed post peccatum id penes ipsum amplius non et . Haec vestigia imaginationis, hique spirituum motu ς non amplius pendent ab ipsa, & sequela necessaria, voluptas ordine naturae alligata his vestigiis&motibus, sola cordi do- , minatur. Homo propriis suis viribus huic voluptati dili resistere m. qui ια nequis, gratia sola potest illam vincere; ratio sela non valet. Quia O υμ' uno verbo Deus ut Author gratiae, seipsum solus vincere potest utc authorum naturae, seu potius ipse solus potest seipsum pacare & fle-νMo, subf ut ultorem transgressionis Adami. - . Stoici qui mala ex peccato originali orta nonnisi confuse noverant, Epicureis respondere nequibant ; Nam ipserum scelicitas nihil erat praeter inanem ideam , cum nulla sit felicitas sine voluptate, nec possent voluptatem gustare in actionibus solidae virtutis. . dam uidem sentiebant gaudium virtutis suae imaginariae leges sequendo, quia gaudium sequitur necessario & naturaliter cognitionem mentis,cum videt se esti in optimo statu in quo esse queat. Gaudium illud mentis animum ipserum ad tempus poterat sustentare, sed satis m,n habebat emacitatis ut illius ope dolori resistere & voluptatem uincere possent. Seereta superbia, non verb gaudium, laetitiam quandam Philosophorum istorum vultui aspergebat , ubi vero ab fiomi num conspe, stu abierant,sapientiae & virtuti prorsus valedicebant, ut Reges illi scenici, qui totam unico momento deponunt Μajestatem
De Christianis qui leges Evangelii ad amussim sequuntur, res s tusse habet. Ipsorum gaudium inlidum est, quia certissime norunt se in optimo versari statu in quo queant esse. Gaudium ipsorum ingens est, quia bonum fide&-degustatum, finitum est. Nam spesis gentis boni eum ingenti gaudio remper coniungitur , & illud gaudium e. vividius est quis spes firmior: quia spes ma, bonum veluti praesens imaginationi repraesentans gaudium , immb Voluptatem sensibilem quae boni praesentiam semper comitatur, necessario parit. Ipserum gaudium nulla admiscetur sollicitudine, quia promissis Dei nititur, Languine filii ipsius confirmatur, pace interna & indicibili' charitatis qu1 spiritus sanctus cor eorum perfundit suavitate fove tur. Α vero ipserum bono eos nihil separare potest , ubi illud gustant,& eo deuctantur, delectatione gratiae. Voluptates ex bonis corporis ortae in inferiores sunt quas in amore Dei sentiunt. Con-Mnuum & dolorem amant , opprobriis aluntur; & voluptas quam Diqiligod by Corale
382쪽
in perpessonibus eX pertulitur, seu potitis voluptas quam in Deo nanciscuntur , dum caetera ut apsi soli adhaereant derelinquunt,adebviolenta est, ut ipsos abripiat, ut novam ipsis suggerat linguam, utque etiam in miseriis di doloribus exant laris, Apostolorum exemplo,glorientur. At 'solli, inquit Scriptura, e Conitiis egressi sunt , gaudiσ plani Aet. V. ud digni Iudisara fuissent, quι evrabria propter Cis f. nmen paterent: r. Talis est dispositio verorum Christianorum, ubi veritalcm defendendo extremis probris obnoxii facti suere. Cum JESUS CHRISTUS venerit ut restitueret ordinem prccato turbatum ; cumque ordo postulet ut maxima bona cum solidissimis conjungantur Voluptatibus, res se ut dictum est manifesto se habere debent. Sed rationi accedit experientia. Nam statim atque quis apud se tantummodo decernit omnia propter Deum derelinquere, ut plurimum voluptate aut gaudio interno a meitur, quo aeque vivide sentit Deum esse ipsius bonum , ac id clare antea cognosce
Ueri Christiani nobis quotidie asserunt gaudium quod percipiunt
ex eo quod Deum solum ament & colant, exprimi non posse,iane ipsis circa ea quorum intus conscii sunt credere aequum est. Impii contra in perpetuis Versantur anxietatibus , ae ii qui inter mundum MDeum diversi aguntur, gaudium etiam justorum, & anxietates impiorum participant. Miserias suas queruntur, ac ipsorum querim nias gratis non fieri credere etiam par est. Deus homines in intimo corde sauciat, cum aliud amant quam ipsum. Atque in hoc vulnere posita est vera miseria. Gaudium summum eum sibi soli adhaerent, ipsorum cordibus affundit, atque in isto gaudio consistit solida selicitas. Divitiarum copia, dignitatum possestio sunt res extra nos; non possunt nos sanare cum Deus nos laedit. Paupertas & contemtus sunt quoque extra nos, nec possunt nos laedere,ubi Deus nos tu
Ex supra dictis patet bonum nostrum in objecto assectuum nostr rum positum non esse, ipsorum mollis sequendos nobis non esse, nisi ad conservationem vitae nostrae ; voluptatem sensibilem esse respectu boni nostri, id quod sensationes nostrae sunt respectu veritatis ; acremadmodum sensos nostri nos fallunt circa veritatem, assectos no- ros nos fallere circa bonum nostrum: Delectationi gratiae cedendum esse, quia nos cum evidentia fert ad amorem veri boni, quia secretis rationis objurgationibus obnoxia non est, ut instinctus eaecus, αvoluptas confuse affectuum, & quia eum secreto gaudio statui in quo Versamur maxime congruo semper conjungitur: Denique, cum Deus selus possit agere in mentem hominis, hominem non posse invenire felicitatem extra Deum, nisi quis supponat, aut Deum inobedientiam
remunerari, aut ipsum jubere id quod miniis amabile est, magis tammen amari. Quod involuit contradictionem. Tt 3 Diuitigod by Corale
383쪽
Perfectionem mentis confisiere in ipsius unione cum Deo per
cognitionem veritatis per amorem vIrtutis, ' contra γ
yti imperfectionem oriri ex corporas in ipsam imperio, pro pter inordinationem ipsius seenyuumst ecluum.
Bonum mentis necessario esse aliquid spirituale vel minima animi
intcntione agnoscere Possumus. Corpora longe inferiora sunt mente. In ipsam propriis suis viribus agere nequeunt: et immediate uniri nequidem possunt et denique per se non sunt intelligibilia. Ergo mentis bonum esse nequeunt. Contra spiritualia sunt intelligibilia, natura sua, possunt menti uniri; possunt ergo esse ipsius bonum, dum sint supra ipsam. Namque ut aliquid possit esse bonum mentis, non sussicit id esse spirituale, ut est mens ; oportet praeterea esse supra mentem , posse agere in eam , eandemquς lumine perfundere, & praemio assicere ; alioqui res illa mentem nec potest perfectiorem reddere, nec feliciorem, ac ideo ipsius bonum esse nequit. Ex intelligibilibus aut spiritualibus Deus solus hoc modo in mentem agere potest: unde sequitur Deum solum esse,&esse posse verum bonum nostrum. Ergo nec perfectiores, nee seliciores fieri possumus nisi posseIlione Dei. Cognitione veritatis, & amore virtutis mentem reddi perfectiorem & caecitate, ac cordis corruptione fieri imperfectiorem apud omnes in consesso est. Cognitio ergo veritatis,& amor virtutis,nihil aliud esse possit ni praeter unionem mentis cum Deo, & quandam, ut ita loquar, Dei posse istonem : & contra caecitas mentis, affectuumq; depravatio nihil aliud esse possunt praeter separationem mentis a Deo, atque unionem mentis cum aliqua re infra ipsam posita, id est, cum corpore, quandoquidem ea sola unione & imperfecta& misera evadere potest. Itaque cognitio veritatis , seu rerum juxta veritatem, non differt ab ipsius Dei cognitione; & Deum amat quicunque Virturem amat,vel res prout sunt amore dignae seu juxta virtutis leges diligit.
Mens veluti sita est inter Deum & corpora, inter bonum & malum, inter lucem & tenebras, intcr ea. quibus in ordine continetur, Vel extra ordinem abducitur, inter ea denique quorum opere persectaae felix & ea quorum ope impersecta ac misera evadere potest. Uuum Veritatem aliquam retegit,aut res ut in se sunt videt; illas in
ideis Dei videt, hoc est, visu claro &distincto ejus rei quae in Deo est, Duiligod by Cooste
384쪽
qua istae repret senta Iuur ide. e. Nanu; et, ut jam dictum est, mens hi mana non includit in se persectiones aut ideas omnium cntium quae videre potest : non est ens univcrsale. Itaque in se non videt res a se distinctas, seipsam consulendo non cruditur & illuminatur sibi ipsi enim non est persectio & lumen : hoc Iumine immenso veritatis intcrnae indiget ut illuminetur. Itaque clam cognoscit veritatem Deo unitur, ipsumque aliquo modo cognoscit & possidet. Sed mens quae veritatem cognoscit non modo dici potest cognoscere Deum qui ipsam in se includit; dici etiam potest aliquatenus cognoscere res ut eas Deus cognoscit.Ac revera mens illa diversas rerum re lationes cognoscit, Deus pariter: Illas cognoscit in perceptione seu in contemplatione perfectionum Divinarum, nec etiam alio modo cognoscuntur a Deo. Deus enim nec sentit nec imaginatur: In se ut in mundo intelligibili videt mundum materialem & sensibilem quem creavit. De mente quae veritatem cognoscit res codem se habet modo. Illam nec sentit nec imaginatur: sensationes & phantasmata nihil menti nisi salsas repraesentant relationes: & quicunque veritatem assequitur illam assequi nequit nisi in mundo intelligibili cui unitur, & in quo Deus ipse illam videt, namque iste mundus materialis & sensibilis non est intelligibilis per se. Mens igitur videt inlumine Dei, sicut Deus ipse, quae cimque clare videt; quamvis illa non videat nisi modo valde impei secto; & in hoc modo quo Deus
illa videt longe diverse. Itaque clim mens veritatem videt non modo unitur Deo, ipsumque possidet, vertim etiam aliquo sensu videt v ritatem, eodem modo quo Deus. Pariter quum amamus secundum virtutis leges, Deum amamus. Nam quum amamus secundiim istas leges , impre Ilio amoris quam Deus in corde nostro ut vcrsus ipsum convertamur indesinenter pro
ducit a libero arbitrio non deflectitur, nec in philautiam transmutatur. Mens thm libere duntaxat sequitur imprestionem ipsi a Deo datam; clim autem Deus ipsi nullam det imprellionem quae versus ipsum non tendat, quoniam propter se solum agere potest; amarc juxta leges virtutis idem esse ac amare Deum,evidenter patet. Sed id non modo est amare Deum, est praeterea amare , ut D eus amat:opera sua non amat nisi quia aliquam habet analogiam cum perfectionibus suis; & illa amat juxta proportionem relationis quam habent eum istis pei sectionibus. Denique idem amor est quo Deus amat se ipsum & omnia quae fecit. Amare secundum leges virtutis, est i Deum unice amare; ipsum in omnibus amare, ac res amare prout b nitatem & perfectiones Dei participant, hoc est, ipsas amare prout sui it amabiles, uno verbo est amare per impressionem ejusdem amoris quo Deus seipsum amat; namque amore quo Deus seipsum amat, Momnia relate ad se, movemur, quum amamus ut par est. Tunc igitaramamus ut Deus amat.
385쪽
Igitur, omnem perfectionem nostram a cognitione veritatis & legirimo virtutis amore oriri evidens est 3 cum ista veIitatis cognitio, is teque virtutis amor ex unione nostra cum Dco ordinarie sequantur,
i pliusque Dei possessionem nobis concilient, quantum id fieri potcstui hac vita. Ex caecitate mentis, vice versa, & cordis corruptione oritur tota imperfectio nostra atque haec duo ex unione mentis nostrae cum corpore oriuntur, ut id in multis locis ostendi, ubi demonstravi nos nunquam Veritatem cognoscere, Verumque bonum amare, dum
se tuimur sensuum, imaginationis, & affectuum nostrorum impres
Hare sunt evidentia. Homines tamen qui entis sui persectionem
omnes ardenter cupiunt, unionem cum Deo augere non satagunt, &ad unionem cum rcbus sensibilibus fovendam & augendam perpetubadlaborant. Tanti mali causa nunquam satis explicari potessi Possellio boni duo essecta in ipsius possessore naturaliter edere debet , ipsum nempe persectiorem, de eodem tempore feliciorem reddere. Sed id non semper evenit. Fateor equid cm mentem non pos se actu aliquod bonum possidere, quin actu fiat persectior ; sed potes quandoque actu possidere aliquod bonum, nee tamen esse actu felicior. Si veritatem melius cognoscunt, & bona amabiliora magis amant, semper aciti persectiores sunt iis qui in caecitate & eorruptione versantur, sed non semper actu sunt feliciores: De malo res eodem se habet modo; imperfectum, simul & in selieem reddere debet: sed quamvis homines semper reddat impersectiores ; ipsos tamen non semper reddit infeliciores; aut illos non reddit in lices ea proportione qua illos reddit impei sectos. virtus saepe dura est & amara, vitium vero dulce & jucundum. Ac probi potissimum fide & spe vere selices sunt, dum mali voluptatibus ex deliciis actu utuntur. Id equidem sie se habere non deberet , sic tamen se habet. Illud malum a peccato ortum cst, ut dixi in capite praecedenti. Atque istud non modo totius cordis nostri pravitatis, vertim etiam caecitatis & ignorantiae mentis nostrae praecipua causa est. Haec in ordinatio imaginationi nostrae persuadet corpora posse esse bonum mentis, nam voluptas, ut saepe dixi, est character aut indicium sensibile boni. Iam autem ex omnibus Voluptatibus quibus hic in terris patimur maxime sensibiles illae sunt quas per corpora percipere existimamus. Ergo sine magno examine corpora esse poste, aut etiam actu esse bonum nostrum judicamus. Adversus naaturae instinctum obniti, & argumentis a sensu deductis resistere dissicillimum est. Id nequidem mentem nostram subit. De inordinatione ex peccato orta neutiquam cogitamus. Corpora non posse agere in mentem nisi ut causae occasionales mentem non posse immediate aut per se aliquid corporei pollidere, nec ulli objecto uniri, nisi per ipsius cognitionem & amorem. Deum solum supra ipsam esse,
386쪽
ipsam live ab eo duntaxat sensationibus voluptatis, aut doloris remunerari, aut puniri, illuminari & moveri, uno verbo assici posse, quocunque tandem sit modo , non attendimus. Istae veritatus quamquam ingeniis attentis evidentillimae, ad nos convincendos eandem vim non habent, ac fallax impressionis sensibilis experien
Quum aliquid ut nostri partem alit quum nos ut partem istius rei consideramus ; tum unionem nostiam cum illa re bonum nostrum esse judicamus ; illam amore prosequimur, &amor iste eo major est quo res cui nos ut pote, unitos consideramus, nobis Videtur parS praestantior totius quod eum ipsa constituimus. Iam autem duo sunt argumenta quibus rem esse partem nostri persuadcmur : instinctus a lania ortus; & evidentia rationis. Sensus instinctu mentem meam corpori meo uniri, aut corpus meum constituere alteram partem entis mei persuadeor; illud evidentia mihi non constat. Id lumine rationis non cognosco; sed dolore, aut voluptate quam sentio , dum objecta me feriunt, manus mea pungitur 3 & ex punctione dolorem patior; ergo manus inca entis mei partem constituit. Vultis mea laceratur, & ex laceratione nihil patior , ergo vestis mea non est pars meic capilli mei sine dolore mihi a
scinduntur, licet cum dolore vellantur; id Philosophos tenet ambi' suos; qαid decidant nesciunt. Sed ex ipsorum cirea id dubio liquet, etiam capientii limos instinctu sensiti potius quam lumine rationis judicare haec vel illa emcere aut non cere partum sui. Si enim hac de re per rationis evidentiam&lumen judicarent, nullo negotio cognoscerent mentem & corpus esse duo genera entis omninbopposita; mentem corpori non posse uniri per se; sed ista union quam habemus cum Dco, mentem laedi elim corpus percutitur, ut alibi dixi. Itaque, solo instinctu sensus corpus nostrum, & omnia sensibilia quibus unimur, ut partes nostii consideramus, hoc est ut partes illius quod in nobis cogitat , & sentir : quia revera id quod non existit per evidentiam rationis agnosci nequir, cum e identia veritatem solam videat. At de rebus intelligibilibus res plane seclis se habet; nam lumine rationis agnoscimus relationem quam habemus cum ipsis. Claro mentis visu nos Deo uniri, modo longe strιctiori, bc magis essentiali quam corporibus, sine Deo nos nihil cile, nihil posse, nillil cognoscere, iuhil sentire; ipsum esse totum quod sumus, nosque cum ipso,s id ita dici positi, partem perquam minimam duntaxat constituere
percipimus. Lumen rationis innumera nobis proponit motiva ad Deum unice amandum, & corpora spernenda, uxpote indigna am re nostro. Sed unionem nostram cum Deo naturalitur non sentimus. Instinctu sensiis Deum esse nobis instar omnium non cognoscimus,
niti pςx gratiam Jesu Christi, quae in quibusdam hunc sensum pro
387쪽
oucit, ut illo Possint facilius vincere sensum contrarium, quo torpo- . ribus uniuntur. Namque Deus ut author naturet mentes fert ad sui amorem lumine rationis, non vero instinctus cognitione. Ac verisimile est ipsum duntaxat ex quo peccatum irreput addidisse , quasi authorem gratiae, instinctum lumini, quia lumen, utpote nunc debiliss-mum ad Deum nos ferre nequit, & quia voluptatis, aut instinctas contrarit,impetu perpetuo debilitatur & inefficax redditur.
Nos igitur Deo& mundo intelligibili quem in se in eludit unirimentis lumine cognoscimus: at corpori nostro, ac per corpus nostrum mundo materiali & sensibili quem Deus creavit nos uniri sensu convincimur. Sed quia perceptiones ex sensibus ortae, sunt vividiores, efficaciores, frequentiores, & diutius durant, quam perceptiones eX lumine rationis ortae; sensationes nostras nos agitare,& amorem nostium erga omnia sensibilia excitare, lumina vero rationis dissipari, ac nullo in nobis erga veritatem ingenito ardore evanescere,non mirum est. Non pauci equidem Deum esse verum ipsorum bonum persuasum habent, ipsum amant ut totum ipsoru ,&unionem suam eum ipso augere & roborare enixe cupiunt. Sed pauci admodum sunt, quibus notum sit, nos per cognitionem veritatis Deo uniri unione naturali; Ve- Tas rerum ideas contemplando, nos aliquo modo Deum possidere; &perceptiones istas abstractas quarundam veritatum generalium & immutabilium, quibus veritates speciales nituntur, esse conatus mentis Ouae Deo adhaerescit,& a corporibus recedit. Metaphvsica, Mathematicae purae, & omnes scientiae universales, quibus scientiae speciales sui dantur & includuntur, ut ens universale includit omnia entia specialia, omnibus pene hominibus, probis aeque ae iis qui nullo ducuntur veritatis amore, futiles videntur. Adeo ut applicationem ad istas scientias esse purissimam,& perfectissimam applicationem mentis ad Deum, vix dicere ausim, & in contemplatione mundi intelligibilis cui ipsarum cbjectum constituit, Deum ipsum cognoscere & producere mundum istum sensibilem, a quo corpora accipiunt vitam, ut e . altero mentes alimentum recipiunt.
Qui sensuum imprestiones. Si affectuum motus duntaxat sequuntur, Veritatem non possunt degustare, quia iis illa non adblanditur.
Plobi verhqui affectibus perpetub obluctantur, illis, falsa bona sibi
offerentibus, semper non resistunt, elim veritatem ipsorum oculis
subducunt, aut illam ipsis despicabilem praebent: Quia probi esse possumus, quamvis valde eluditi & perspicaces non simus. Ut
Deo accepti simus necesse non est accurate scire , sensos nostros, imaginationem ,& affectus nobis semper res aliter repraesentare quam revera sunt: Etenim Jesum Christum, nec Apostolos a multis erroribus, quos Cartesius circa hanc materiam retexit, nos expedite vo-lii isse non patet.
388쪽
ttim interest discriminis. Crassillimi homines fidei eapaces sunt,
quamvis paucillimi purae cognitionis veritatum evidentium sint capaces. Fides Deum simplicibus repraesentat ut Creatorem coeli & teriarae; atque id sussicit ut ad ipsum amandum & colcndum ferantur. Ratio illum non modis considerat in operibus suis ; erat enim id quod est, antequam mundum creasset; illum in seipso contemplari conatur, aut per ingentem illam,& vastam ideam Entis infinite perfecti quam in se in eludit. Filius Dei, qui est sapientia Patris, alit Veritas aeterna, humanam induit naturam , & factus est sensibilis, ut hominibus camnalibus & crassis innotesceret. Illos instituere voluit per id quod ipsos occoecabat, scilicet per sensos ad ipsum amandum serre, & a bonis sensibilibus avertere ipsos voluit, per res ipsas quibus mancipabantur. Cum stultis acturus, quadam stultitiae specie, ut eos redderet sapientes usus est. Itaque probi, ac qui maiore praediti sunt fide non semper majori praediti sunt intelligentia. Deum per fidem e gnoscere ipsum ue auxilio gratiae amare possunt, quamvis ipsum omnia in omnibus,& totum in ipsis non intelligant, ut id Philos phiintelligere valent,& quamvis non cogitent cognitionem abstractam veritatis esse unionem cum Deo. Mirum igitur non est tam paucos in id incumbere ut suam unionem naturalem cum Deo per veritatis cognitionem augeant; chm ad id adversus sensuum & affectuum impressiones pugnandum sit, modo longe diverso ab eo quo Viri piissimi adversus sentus & assectos pugnare solent. Nam probissimi viri, sensos& affectus eo modo esse fallaces quo explicuimus libris praecedenti
bus, non semper persuadentur. Solae sensationes aut cogitationes quarum corpus particeps est, immediate gignunt assectas, quia sola fibrarum cercbri commotio excitat aliquam agitationem specialem in spiritibus animalibus. Itaque, solae sensuum perceptiones nos convincunt modo sensibili, nos quibusdam rebus uniri erga quas istae perceptiones sensibiles amorem in nobis excitant. Iam autem unionem quam habemus cum Deo,dum Veritatem cognoscimus, sensu non percipimus; immis de ipso nequidem cogitamus, nam in nobis modo ita arcano & impcrcepto inest & operatur, ut illum nequaquam deprehendamus. Unio igitur quam naturaliter eum Deo habemus amorem nostrum erga ipsum non excitat. Sed de unione quam habemus, cum rebus sensibilibus res secus se habet. Omnes sensationes nostrae istam nobis probant uinnionem. Corpora quum in nobis agunt visum nostrum feriunt, ipserum actio nihil habet occulti. Immis corpus nostrum nobis pro pius adest mente, illudque ut potiolem nostri partem consideramus. Itaque unio quam cum corpore nostro habcmus , & per corpus nostru cum omnibus objectis sensibilibus excitat in nobis amorem vi lentum quo ista unio augetur, & a rebus nobis longe inferioribus du- pendentes emcimur.
389쪽
De erroribus generalioribus assectuum, Quaedam exem- . pla specialia asseruntur.
O Mnes errores speciales in quos circa bonum ab affectibus nostris
injicimur, retegere; amores immoderatos,& inordinatos impugnaret, cordis integritatem restituere & mores regere, Ethicae est. Sed propositum nolirum praecipue postulat ut mentem dirigamus, dcc auras errorum nostrorum circa veritatem patefaciamus. Mentem istam considerandam habemus, si vero obiter de corde agamus, id fit quia cor menti dominatur. Veritatem in seipsa sine ulla relatione ad nos quaerimus, & relationem quam habet nobiscum consideramus,
quia illa relatio efficit ut philautia illam sveritatem) nobis abscondat.& distimulet. Nam de omnibus juxta affectos nostros judicamus, ac per cosequens in omnibus fallimur : quippe judicia affectuum eum
Id nos docet D. Bernardus his verbis. Amor sicut odium, veruatis judicium nesiis. His judicium veritatis audire t Sicut audio, sic judico : non 'δΠ'y'' 7 seditori ,etioli sicut amo, non frui timeo. Es judicium odii, ut istud : Nos lusem habemus & secundum legem nostram debet mori. U O rimoris,DU-rἶ- 4 ni illud: Si dimittimus eum venient Romani, & tollent nostrum lo- , cum & gentem. Judicis in Nero amoris, ut David de filis parricida. Paris Τ cite, inquit, puero Absalom: Bernard. De Amorem& odium sequendo falso semper judicamus; purum veritatis lumen hos sol sim illuminat; distinctam nostri omnium Magistri vocem au-stiendo, duntaxat solida ferre possumus judicia ; dummodo de iis tantum quae nos docet, ac prout docet, judicemuS. Sicut audis, judico. Sed 'iro pacto nos decipiant alsectus, Videamus, ut iis resistere facilius
Affectus tantam eum sensibus habent reIationem, ut quomodo illi in errorem nos injiciant, post ea quae de his Primo Libro diximus, explicare, difficile non sit. Cenerales enim affectuum errores , generalibus sensuum erroribus plane similes sunt. Errores sensuum , ut primo Libro diximus, ex eo potissimhm in genere oriuntur, quod objectis externis , aut corpori nostro tribuumus sensationes menti soli proprias , quod colores superficiei corporum alligamus; lucem senos odores in aere diffundi credimus :quodque titillationem dc dolorem in partibus corporis nostri, quibus mutationes quaedam per motum corporum obviorum contingunt, inesse existimamuS.
390쪽
m affectibus idem pene ferendum cst judicium. Omnes cordis nostri dispositiones, bonitatem, lenitatem, malignitatem, aspeIitatem nostram, omnesque animi affectus, objectis quae psos movent aut movere videntur imprudenter tribuimus, Objectum quod in nobis aliquem a Tectu m excitat , id quod in nobis excitat, dum de illo cogitamus, in se includere aliquo modo nobis videtur; quem admodum objecta sensibilia sensationes quas in nobis praesentia sua excitant, in se includere videntur. Quum aliquem amamus, ad id naturaliter serimur ut credamus nos etiam ab ipso amari; ipsumque nobis nocere aur desideriis obstare velle aegre possumus suspicari. At si odium amori succedat, illum hominem erga nos benevolo animo ferri credere non possumus: omnes ipsius actioncs in malam partem accipimus. Ab ipso nobis perpetuo cavemus, quamquam aut de nObis ne quidem cogitat, aut nobis prodesse duntaxat intendit. Omnes
denique cordis nostri dispositiones, illi immerito tribuimus a quo in nobis excitatur assectus quipiam ; non secus ac sensuum objectis
omnes mentis sensationes imprudenter assingimus. Praeterea eadem ratione qua omnes homines iisdem ac nos assici sensationibus eorundem objectorum occasione, existimamus; eadem pariter ratione, omnes homines iisdem ae nos moveri affectibus ob easdem res crodimus. Quod amamus ab aliis etiam amari, quod desideramus ab aliis desiderari, arbitramur. Atque hinc oriuntur in
vidiae, secreta odia ; si bonum quod prosequimur a multis totum pollideri nequeat; Nam si multi illud indivisum possidere queant, ut
summum bonum,scientiam, virtutem, &c res secus se habet. Eadem etiam quae nos, ab aliis odio haberi, refugi ,&timeri credimus; atque hinc mutuae uniones , conspirationes arcanae , aut manisustae, secundum naturam Sc statum rei exosae, quia hoc pacto e miseriis emergere confidimus. Igitur,objectis affectuum commotiones quas in nobis edunt tribuimus , Sc alios homines ac quandoque etiam bruta iis etiam agitari censemus , sed praeterea causam affectuum quae saepe imaginaria est, realiter in aliquo objecto esse, temerarie judicamus. Quum aliquem vehementi prosequimur amore, omnia in ipso amore digna judicamus. Si sit ore contorto id venustatis aliquid habere nobis videtur ; ipsius deformietas non displicet; motus irregulares dc gestus male compositi justa, aut saltem naturae accommodati
videntur, si nunquam loquitur, sapit. Si semper, mirifico praeditus est ingenio; si de rebus omnibus, est ad omnia paratus; si alios dum
loquuntur perpetuo interrumpat, id ipsius ingenii vivacitati imputabitur. Si primas ubique tenere ambia ι, primo loco dignus est. Sic affectus omnia amicorum vitia tegit & incrustat, medio cSquo