De inquirenda veritate libri sex, in quibus mentis humanae natura disquiritur, & quomodo variis illius facultatibus, ut in scientiis error vitetur, utendum sit, demonstratur authore P. Malebranche ..

발행: 1689년

분량: 709페이지

출처: archive.org

분류: 철학

521쪽

DE INQUIRENDA

Applicatis caurari- regaviarum ad quaesumessse tules. QVasti s sunt duplicis generis , aliae sensices , alla compoῶ

sitae ; Iriorum solutio pendet a sola mentis attentione ad ideas Claras terminorum quibus exprimuntur. Aliae non possunt solvi nisi per collationem cum tertia aut pluribus aliis ideis r non pos sunt cognosci relationes incognitae , quae terminis quaestionis exprimuntur , comparando immediate ideas terminorum illorum I non pos simi enim conjungi aut comparari. Habendae sunt gitur una aut plures ideae mediae ad instituendas collationes necessarias , ut deprehendantur illae relationes ρ, &accurate attendendum est ut ideae illae mediae sint, clarae & distinctae, prout relationes quaesitae , sunt vel accuratiores veL numero plures. Haec tegula est consectarium quoddam primae , . nec minoris in menti. Namque , si necelle sit ad rerum quae inter se comparantur relationes accurate cognoscendas , earum habere ideas claras de disti ctas I eadem ratione necesse est accurate cognoscere ideas medias, secundum quas institui debent illae comparationes ; cum dIstinctε cognoscenda sit relatio mensurae ad unam quamque rem mensura- tam , ut singularum rerum possint deprehendi relationes. Adsunt. exempla. Ubi vasculum, quoddam admodum leve,in quo sit lapis magneticus, . Uaenter aquae serpernata resino , si Polo Septentiionali istius magnetis, objiciatus idem Polus alius mavistis quem prae manibus habeo ; illico, lutor magnes veluti vento quodam vehementi impulsiis Iecedere cernis tur. Et quaeritur causa istius effectὁs. Ad reddendam rationem motus istius magnetist , satis patet satis, non e isse cognoscere relationes quas.habet cum alla ; etsi enim omnes accurate cognoscerentur, tamen facili is non conciperetur quo modo baec duo corpota possint sese mutuli pellere,cum tamen sese mutuo nota

tangant.

Examinandum est igitur quaenam distincte cognoscamus posse juxt

ordinem naturae aliquod cOI pus movere,quaestio enim est de causa natu inli motus magnetis, quae sane eth corpus. Itaque ad nullam consegien Li nest qualitatem, formam aut entitatem, quam clare non concipi us 1lse movere corpora,immb nec ad intelligentiam;eerib enita non constat 'ilitelligentias eise causis ordinatiusmotuum naturalium corporum,immd

522쪽

VERITATE LIB. VI. 47s

EVidens est eam esse legem naturae , ut corpora sese moveant dum sibi invicem occurrunt. In id igitur incumbendum est ut Magnetis motum explicemus ope alicujus corporis quod ipsi occurrat. Poteli equidem fieti ut quid aliud a corpore distinctum moveat magnetem; sed quia nullam habemus ideam distinctam illius alterius rei, illa vii non cebemus modo apto, ad deprehendendum de aliis explicandum id quod quaerimus. Ille enim effectus rationem non reddit, qui illum explicat per cau- . iam quam nemo clare assequitur. Igitur sollicitὰ quaerendum non est, ausi nec ne quaedam alia causa naturalis motus corporum , diversa ab ill rum mutuo occultii; supponendum potius nullam aliam ese ejusmodi causam , dc attente conliderandum quodnam corpus possit occurrere Magneti illumque moVere.

Liquet primo illud corpus non esse Magnetem quem prae manibus habeo , quippe qui non attingat Magnetem motum. Gia verti hic

non movetur nisi accedente illo quem manu teneo , nec per se movetur Concludendum eth, quamvis magnes quem teneo non moveat alium magnetem , hunc motum procedere debere ab aliquot eorpusculis exeuntibus a meo Magnete,& ab eo etiam impulsis versus alium m sne

tem.

Ut haec eorpuscula deprehendantur , aperiendi non fiunt oculi , nec ad Magnetem accedendum; sensus enim rationi sorte sucum facerent,de ad id sortὸ impellerent ut nihil revera e magnete exire judicaretur, quia

oculi nihil deprehenderent. Forte etiam non recordaremur ventos etiam

vehementissimos & multa alia corpora quae stupendos edunt enectus.

Oculis non cerni.

Strenue igitur acquiescendum in conclusione modb deducta , &ae rate sunt in icienda omnia egit ista magnetis , ut possimus asse- qui , quomodo sine substantiae suae imminutione possit indesne et ex se pellere haec eorpuscula. Nam experimenta quae fient , osten dent laee corpulcula dum ex uno latere exeunt , eodem te inpore per alterum regredi. Et hoc pacto omnes difficultates quae adversiis hane solvendae quaestionis rationem sormari possunt explicabuntur. Sed observandum , ab hac explicandi ratione non esse desistendum proptet quasdam didicultates ex sol in qua versamur, multori uti ignorantia

natas.

Si non lubeat examinare, cur Magnetes sese repellant , ubi ij detripoli i sis invicem objiciuntur I sed potius cur ad te invicem accedant sese mutub coniungant , ubi polus Septentrionalis unius objieitue Polo Meridionali alter zas , quaestio erit dissicilior , de unica ratio seu methodus non sufficiet ad illam solvendam. Non sirificit accurate cognoscere relationes quae illiu inter polos amborum Magnetum, neque confligere ad rationem seii viam adhibitam in quaestione praecedentio, namque haec ratio videtur potias obstare effectui cujus quae-friir causa. Non est etiam rccurrendum ad ullam ex iis rebus quas Ooo 2

523쪽

η G DE INQUIRENDA

clare non cognoscimus causas esse naturales & ordinarias monium eoiporeorum , nec declinanda est disticultas quae Ilionis per ideam va eam & indeterminatam occulta in magnetibus qua sese mutuo attrahanr; mens enim capere nequit unum corpus Posse aliud alit Impenetrabilitate corporum admissa , lacile est concipere motum posse communicari per impulsionem,&m experientia liquido constat motum revera hoc pacto communicari P sed nulla ratio nullumve expeti mentum clare demonstrat motum attractionis e Namqne in experia

mentis quae aptissima videntur ad probandam hanc speciem motus, ubi era decerta deprehenditur causa effectus qui motum attrictionis in nuere videbatur, evsdenter patet, id quod per attractionem fieti cre-debatur, fieri revera per in pulsionem. Itaque alia non quaerenda est communicatio motus ab illa quae fit per impulfionem ; cum haec ratio se certa & indubitata; aliae vero quae excogitari possent, obscuritate ad minimum laborent. Immb verb licet demonstrari posset, in rebus ni er8 corporeis alia esse principia motus diversa a coiacursu corporum ; hoc' meritbrejici non posset. Immb caeteris quibuslibet praeponi debet , cumiit omnium clarissimum & evidentissimum , ac adeb indubitatum vide tur , ut asserere hic non dubitemus illud omni tempore ab omnibus se

Ebus suisse admisium.

Ex expetientia liquet, magnetem in aqua libere natantam, accedere ad alium magnetem quem quis prAE manibus haberet si ipsi certum quod dam latus o ici tur: concludendum est igitur magnetem accedentem ab alio impelli. Quia verbMagnes quem quis tenere supponitur non pellit magnetem natantem, nec tamen Magnes natans accederet , nisi altet ipsi objiceretur revidens est, ad miniminn recurrendum elle ad

duas rationes ut haec quaestio explicetur: si illam per princ Pium adnus: sum communicationis motuum solvere velimus

Magnes e acceilli ad Magnetem C Ergo aer quo circundamr, illum pellit , cam nullum aliud sit corpus a quo pelli possit , dc haec est prima

524쪽

pDina ratio. M.)gnes c non accedit nisi praesente magnete C Ergo ire cesse eitiit magnes C determinet acrem ad pellendum magnetem c ς de haec est lecunda ratio. Halce duas rationes pl. .nῖ necessarias esse evidens elL Adeb ut difficultas nunc in eo consistat ut hae dii e rationes simul jungantur , quod bifariam fieri potest, vel incipiendo ab aliqua recognita in acre quae circumdet magnetem c , vel incipiendo ab aliqua te nota in magnete C. Si notum sit paries aeris , ut caeterorum corporum stu dorum in perpetua versari agitatione , dubium non erit quin iudelitaentei agantur si

magnetem c quem ambiunt; & quia illum undique aequalitei feriunt, illum ab una parte iton magis pellunt quam ab alia, quandiu ubique aequalis est aeris portio. Cum haec ita sint , facile est judic. ue magi .etem C impedire quominus tantum sit hujus aeris, de quo liniui rhir, Versus a , qtiam versus b. Sed id fieti nequit quin dispergant hir quaedam alia corpora in i patio quod in ei cedit inter C S c tergis debetu exire corpuscula ex magnetibus a d. occupandum illud I patium ; itaque elim corpuscula illa pellant aerem qui est prope a , magnes c minks pellitur ab hac parte quam ab altera ; N proinde accedere debet ad

jSed nisi . magnes c tu poso suo a multos haberet poros apros re ripienda corpii scilla quae exeunde Polo B alterius magnetis , de mism ra quam ut possint recipere partes auris; evidens est haec co pulcula cum lint magis agitata quam aer , si quidem illum pellunt et patio quod intercedit inter duos. magnetes , elle impultura inagnetem clum a Magnete Ci)emotiua, cum itaque ' ς es caccedat ad magnetem C aut ab illo recedat, ubi diversi. u intus eoncludeddum est, Polos a deb magnetis e seu tas .enii resis diversis; alioqui corpuscdia quae exeunt e magnete C non Nansncnt libere Mnon 'ilso magnete e ad latus .i, illitaeque non repellere ut ad latus b. Quod de uno magnete dictum est de altero pariter intelligi de

Hoe modo , secundiim ideas claras & principia indubitata ratiocinandi , aliquid semper innotesciere manifellum est. Hoc pacto mim patuit acrem qui circumdat magnetem c pelli ὀ lpatio quod

intercipitur 1 corporibus quae indesinenter exeunt ex illo: una Polis: 'itaeqiae ab una parte tranlitum liberum habent , ab altera vero claii-rum. Si autem vellemus aliquatenus saltem cognoicere quaena in sit magni do & figura pororum magnetis per quos haec coripuscula tranaeiant , alia essent iacienda experimenta a Versim haec nos ab instituto nostro longius abducerent. Circa hasce quaestiones possunt con-Mi ptiucipia Philosophiae Re nati Des Cartes. Addam tantum , ut o virm objectioni quae prima fronte nascitur , cur haec corpusculamo posita refredi per eosdem Poros ex quibus exiere , ad , use O o o 3

525쪽

4 3 DE INQUIREND A

quam, praeter certam quandam figuram, cochlearum striasireseremGRquae in poris idonea supponi potest , ad hoc effectum produeenduus inflexionein ramusculocum ex quῖbus constant illi pori , polle ab una

parte leu uno se iisd, cedere corpusculis qliae per illos trant meant , ab altera velli parte veluti sui rigi ipsi que transitum praecludere. Itaqua non eis quod quis tantopere miretur discrimen quod est inter duos Polos M ignetis, illud enim disciameii multifariam potest explicari, ac in eo dii taxat versatur distisiuitas ut nempe inter diversas illas cautia Σvera dignoscatur. Si quis quaerionem modb examinatam solvere conatus fuisset, inci piendo a corpusculis quae e magnete exite supponuntur, idem compertia .set, de deprehenditiet etiam acrem constare ex innumeris partibus perpetuo agitatis , nisi enim res iic se habetet, magnes c nunquam sessee accedere ad magnetem C.His explicandis non immorariquippe quae diseficilia non sint . . .

Sed alia est quaestio magis complexa quim praecedemes,& in qua plia rimae regulae sunt adhibendae. Quaeritur quaenam possit esse causa nar arilis & me canica motus membrorum nostrorum

Idea causae naturalis est clara & dissimcta, si eodem modo intelligatur quo illam explicui in quaestione praecedeme. Sed terminus motus me brorum nostrorum est aequivocus Sc confiisus,multiplices enim sunt ejusmodi motus. Sunt voluntarii,naturales, de convulsivi. Varia etiam runt membra in corpore humano. Ita ue juxta primam regulam rogare de beo, cujusnam ex illis motibus hic quaeratur causa. Si vero qliaestio in neat indeterminata ita ut illam pro arbitrio possim alvere, quaestionem . ad hunc modum explico. . Horum motuum proprietates attente consideroe Quia verb prima' fronte animadverto motus voluntarios ut plurimum celerius fieri quam convullivos, hinc concludo illorum causam esse diversam. Itaque quae- :stionem per partes examinare possum de debeo ; Longi enis examini

esse mihi videtur. ., ἐ- se

Ptimb igitur motus voluntatii considerationi insisto. Et quia inultas habemus partes hisce motibus insetvientes brachium solum eligo. ottendo igitur , brachium coi Ahare ex multis musculis quibus o v. nibus eadem propὸ est actio , ubi aliquod corpus e terra attollitur. Vel diverse movetur. Sed uni tantum ex his musculis insisto , se

ponens caeteros eodem serme modo esse consormatos. Illius compositionein addisco ex aliquo libro Anatomico , vel potius visu sensibili ipsius fibrarum S: tendinum, quae ab aliquo perito Anatomista diHecari cur. , quem de omnibus intercoso quae ad quaestionem utilia mihi. -ibus igitur attentὸ conlideratis aubitare nequeo quin pilia cespium motus brachii mei pendeat a contractione musculorum 'quib0. constat. Maia cmelectu , supeouere velim . iu ς vulgate'

526쪽

mlgarem opinionem , hane contractionem fera ope spirituum animalium , qui implent ventrem illorum musculorum , & hoc pacto eo tum extrema ad se invicem accedere , tota quaestio circa voluntarium motum , eb reducetur, quomodb , scilicet , pauci spititus qui in brachio continentur , possint subitb inflate illius musculos pro ac bitrio voluntatis, & cum vi susticienti ad tollendum e terra centum-pondium. Dum haec attentὁ expendantur, prisua ratio quae sese imagina ioni offert ad .lvendum quaestionem , est sermentatio aliqua prompta de violenta, similis sermentationi pulveris pyrii, aut liquorum quorundam plenorum salibus volatilibus, udi ad milcentur liquoribus acidis N pisnis sale fixo. Paululum pulveris pyrii ubi inflammatur , non modb cent pondium versim etiam turrim , imb montem subruere potest. Terrae in tus quibus urbes integrae subvertuntur & Provinciae succutiuntur , oriuntur etiam ex spiritibus qui sub terra instam mantur, eodem prope modo ac pulvis pyrius. Itaque supponendo in bracilio causam aliquam sermentationis & dilatationis spirituum; poterit huc pacto explicari principium istius toboris quo homines ad motus tam promptos dc violentosilant idonei. Quia vetb hisce explicandi rationibus quae mentem non nis per sensus subeunt de quorum nullam claram dc evidentem habemus cognitionem , dissidere debemus , hac ad eb securE uti par non est;

etenim non susticit reddere rationem violentiae & celeritatis moia tuum nostrorum per similitudinem. Haec ratio non modb confusa est, sed etiam imperfecta. Namque , explicandus est motus voluntarius, i in aut 'sermentatio non est voluntaria. Sanguis in febribus existra modum fermematur , nec potest colliberi haec fermentatio. Spia ritus inflammantur de agitantur in cerebro , nec illorum agitatio

minuitur. pro desideriis nostris. Ubi quis multifariam movet brachium , juxta hane explicationem , innumerae fieri deberent ferme tationes magnae & parvae , promptae S lentae , quae inciperent , &, quod juxta hanc suppositionem explicatu adhuc dii scilius est, quae desinerent pro istius hominis arbitrio. Hasce sermentationes oporteret totam suam non dissipare materiam , & hanc maletiam ad inflammationem semper esse paratam. Ubi homo decem leuc rum iter emensus est , quoties, rogo, musculi qui ad incedendum inserviunt , impleri'de evacuari debuerunt 3 Certὸ res in infinitum m ocederet; & quot opus esset spilitibus si singulis quibus ti e gressibus, sermentatio illos dissiparet de extingueretὶ Haec igitur ratio est impeta ad explicandos motus corporis nostri, qui Omninb pendent a volun-

Iate nostra.

Hancce praesentem quaestionem in hoc Mecanicae problemata consistere evidens est. Nempe; Machiuu pneumaticis invenire riuionem Iigcrandi hanc uol illam πιο,κι uim coniumpondii, pcr alim v

527쪽

si: in libet ρarvam , ut per vim ponacru unim uncia I ct incere ut avi catio parvi brilia ponderis ad prodAcendAm efeeium suum pendeaι a C. tu τι ree. I.im autem illud problema soluta facile est,& illius demonstrati,

Po est solvi ope vasis cut luo sint oti ficta , cuius alterium altero sit m jus paulo plus quam Io o . de in quisus inierantur tubi duorum illam aeqirali uti & apeli .etur vis i6oci . duiuaxat majot altera solli' major otificii , applicati , tunc enim vis i6oo '.' minor superabit , mijore. N i cic illius problematis demonstratio clara est ex Mecanicis diici lin , , quoniam vires non sunt accurate in proportione reciproca id milici 1 , de relatio parvi ponderis , seu debilio. is vis ad angustu norificium sit major quam relatio in Agnae vis ad magnum oti fi

cium.

Ue: ut it istud problema solvatur per machinam quae naelius retae sentet cffectum musculorum , parumper sui landum est in follem uboli uita . de cle inde huic folli vento ad dimidiam partem inflato applicandum eth saxum ingentis molis , vel collocandus est sollis super mensa , assere tegendus de asse ii ingens saxum imponendum I vel tiaciendum ut homo quispiam ponderosissiimus huic asseti insideat ipsi permittendo aliquo fulcro uti ut sollis intumescentiae possit re- . sistere. Si quis enim de novo , ore duntaxat in sollem instillet, sublevabit lapidem quo comprimebatur , vel hominem qui ei insidebat. . Dammodo canalis per quem ventus si ibit milem habeat valvu- um quae vento exietum praecludat , ubi respirandum erit. Hujusce rei haec est ratio ; nempe orificium follis adeo exiguum est , vel adeo exiguum supponi debet, relate ad totam ejusdem follis capacitatem , quiretistit pondere saxi , ut hoc modo vis minima possit vince te maxi

mam.

Si attendatur pariter, solum halitum , vel flatum, vel sit filationem po isse violenter pellere glandiun plumbeam . ope tubulorum, pἡeumati-

coriam Gallicὸ Serbacanes, vel Sarbatanes , quia vis flatus non dissipariit , de in delinenter renovatur: Manifestb patebit, proportione neces.sai ia iiit et orificium & catacitatem solli, semel suppolita maximas vires toto flatu facile vinci polle. Si igitur concipiamus musculis integris vel singulis fibris ex quibus consta iit , e ste , ut solli, capacitatem aptam ad recipiendos spititus anim .iles et poros per quos spiritus in iis insinuantur esse adhue iminores s proportione servata) collo vesicae, aut soramine sellis r Spi- ritus cohiberi & pelli in nervos sere tanquam flatus in Serb.icanes cannas , lati tubulos pneumaticos supra dictos ; Sc spiritus magis esse agitatos quam aer in pulmonibus , ct impulsos majori impetu iii musculos , quam aer in folles impellitur ζ'Hinc patebit motum spiati tuum qui in musculos diffunduntur posse silperate vim gravissimo- .' sum ponderum quae possint portari et Qubd si his graviora non possint

tartari,

528쪽

VERITATE LIB. VI. 4 48I

xponati , desectus virium non tam est a parte spirituum , quam a parte fibratu.n & pellicularum ex quibus constant musculi , quae

disrumperentur nimia conatus violentia. Praeterea , si attendamus per leges unionis mentis cum corpore , motus horum sipirituum, quoad illorum determinationem , pendere a 'voluntate hominum, facile patebit motus brachiorum esse voluntarios. Equidem brachium tanta velocitate movemus , ut prima fronte

incredibile videatur e talionem spirituum in musculos ex quibus constat brachium , satis habere velocitatis ad producendum illum motum. Sed animadvertere debemus hosce spiritus elle perquam agitatos , ad id semper paratos ut E musculo in alium possint ii trare , de paucos duntaxat tussicere ad illos musculos inflandos, qta antlim ne celle est ut soli moveant ut , vel ubi aliquid levissimum Eterra tollere volumus. Ubi enim aliquid grave nobis est tollendum, id celet iter effice te non polsumus. Ubi pondera sunt gravia, musculi sunt valde inflandi & intendendi. Ut hoc modo inflentur , aliis adhuc opus eii spiritibus praeter eos qui suiu in musculis vicinis aut antagoni istis vel oppositis. Ut igitur spiritus illi aliunde aceeriantur, illorum seniciens insunda tuc copia ad resistendum gravitati. tempore opus ei l. Unde fit ut ii qui sunt onerati non pollini currere,&qui e terra aliquid grave tollunt , id eadem velocitate non esticiantae si festucam tollerent. Iterum si attendamus eos quibus est temperamentum calidius, vel qui vinum paulo largius potarunt , caeteris elle promptiores : i ter animalia , ea quibus spiritus sunt magis agitati , ut aves, velocius moveri , qui in ea quibus sanguis est frigidus , ut ranae ; ac etiam quaedam elle ut Camelaeon , telludo , & nonnulla insecta , quorum spiritus adeo lenti sunt , ut ipsorum musculi citios non impleantur,

quam solliculus in quem insufflaretur. Si haec omnia , inquam , sedulb animadvertantur , forsan explicatio nostra digna videbitur quae

admittatur.

Sed quamvis huic parti quaestionis propositae , quae versatur circa

motus voluntarios satisfecisse nobis videamur , asserendum tamen

non est illam plene nisse solutam , de nillil amplius esse in corpore

nostro quod ad hos motus producendos conferatur. Etenim veriti mile est in musculis nostr s este innumera organa Quae hos motus redat inc ciliores. Quaenue aeternum latebunt eos etiam qui in elidus Dei explicandis seli eius coniiciuiit. Sedunda pars quaestionis quae examinanda Nenit , versatur circa motus naturales , vel illos motus in quibus nihil est extraordinaxii;

ut esse solet in motibus convulsi vis r sed qua plane necessarii sunt ad machinae conservationem , quique idebὲ voluntate nostra non depe

dent

Primb igitur quam attenti es possum coiitaeco quinam iuu

529쪽

432. . DE IN Q VIRENDA

ejuscemodi motus , & an sint inter se penitus similes : Quia verbprimo intuitu agnosco pene omnes a se invicem disse tre , ne aequo majorem rerum numerum amplectar , soli cordis motui immoror. Haec pars est omnium maxime nota , dc ipsius motus omnium maxume sensibiles. Ipsius igitur itructuram examino , de duo imprimis observo. Primb , cot ut caeteros musculos ex fibris constare. Secum do in eo esse duas cavitates non exiguas. Judico igitur ipsius motum fieri polle spirituum animalium ope , quandoquidem ut musculus, ct sanguinem in eo sermentari de dilatari , cum in eo sint cavitates. Ptimum judicium iis quae modo dixi fretum est , & secundum ex eo petitur qubd cor multi, calidius sit caeteris corporis partibus ; quod calorem cum sanguine omnibus membris communicet ; quod duae illae cavitates non potuerint sermari & conservari nisi dilatationa sanguinis , ac proinde eidem causa inserviant ouae illas produxit. Pol Ilim igitur iusticientem reddere rationem motus cordis, per sp ritus qui illud agitant de per languinem qui illud dilatat dum femmentatur : Quamvis enim causa quam assero ii ius motus seisian non sit vera illius causa, certum tamen inihi videt ut illam sufiicere ad prod cendum illum motum Equidem principium fermentationiis aut dilatationis liquorum serian non citis innotescet iis omnibus qui haec legent , ut existimem me penitus explicui isse effectum , ostendendo duntaxat in genere ipsius causam et Ie sermentati em : sed omnes quaestiones speciales non debent solvi ascendendo ad primas causas. Possumus equidem ad eas ascendere , de hoc pacto verum Hltem a patefacere, ex quo omnia effecta specialia dependent, dummodo solis immore mi iride is clatis: sed hae Philosophania ratio nec accuratissima nec brevissis

ma est.

Ut rem clarias explanem, sciendum est quaestiones este duplicis genexis. In prioribus, detegendae veniunt natura & proprietates alicujus rei: In aliis, quaerit ut an haec vel illa res habeat hanc proprietatem necne, aut si notum sit illam hanc habere proprietatem, quaeritur duntaxat quae nam iit illius proprietatis causa. Ut quaestiones primi generis solvantur, res ab ortu sunt examinan- Η, & cqscipiendum est illas semper gigni pet vias simplicillimas de maxime naturales. Ut aliae quaelitones selvantur, diverso procedendum est modo ; lolvendae sunt petissaeolitiones, & examinandum an hae iuppositiones ad aliquod absurdum, tal ad aliquam veritatem claIe cognitam ducant.

Exempli gratia quaeritur quaenam sint proprietates cycloidri vel alicujus ex sellioni bis conicu. Considerandae sunt illae lineae in ipsarum generatione , & Hrmandae juxta vias simplicissimas dia. omnium miniis me intricatas ; Haec est enim optima de brevis lima ratio detegendi

530쪽

VERITATE LIB. VI. os

cycloidis esse aequalem circulo cujus ope ducta fuit; Sed si hae via iacit 3 non detegantur multae ex illius proprietatibus , id orietur ex eo quod linea circularis quae ad illam sormandam inservit, satis cognita non sit. Ad lineas vero mere Mathematicas , & quarum relationes facilius cognosci possitiat, quales sunt sectiones conicae , quod spectat, ut illarum quamplurimae detegantur propriciates , se ilicit illas lineas considerate in ipsarum generatione. Duntaxat attendendum est, cum lineae illae possint generari ex motibus diversilinode ordinatis , quamlibet generationem non else aeque idoneam ad eludiendam mentem; simplicissimas esse omnium optimas , & tamen contingere , ut quaedam rationes,

seu modi speci 1les aliis ivit aptiores ad de monitrandas quasdam proprietates speciales. Sed si non quaerantur in genere proprietates alicuius rei , sed duntaxat an res aliqua hanc vel illam habeat proprietatem. Tum supponendum est rem illam revera hanc habere proprietatem , S attent Eexaminandum quid ex hac suppositione sequi debeat, an ad manifestu iuducat absurdum , vel ad veritatem indubitatam , qua ad veritatem quae disquiritur inveniendam , via stematur. Atque hac ratione utuntur

Geometrae ad solvenda sua problemata. Quod quaerunt supponunt, es examinant quid inde consequi possit. Relationes quae ex ipsorum

suppolitionibus resultant atteate considerant. Hasce omnes relationes quae includunt conditiones problematis per aquationes repraesei

tant , & postea hasce juxta regulas , quas circa id habent, reducunt , ita ut quod ignotum est, uni aut pluribus rebus plane cognitis aequale reperiatur.

Si igitur qiaaeratur in genere natura ipnis & diversarum sermenta4

erontim , quae sunt causae maxime universales ei sectorum natura

lium. Dico viam brevissimam & notissimam esse id examinare in principio scio. Consideranda est Armatio corporum maximὸ agita- eorum , & quotum motus distunditur in ea quae fermentantur. Perideas claras & vias simplicissimas examinandum est , quid motus eossit producere in materia , & quia ignis & variae sermentationes sunt res maxime senerales , quaeque proinde a paucis pendent causis; opus non erit longo examine ad considerandum quid materia esticere possit , ubi moid agitatur , ut natura fermentationis in ipsius principio cognoscatiir. Et eodem tempore multa alia deprehendentur omnitib necessaria ad cognitionem Physices. Cam e contra si in hac quaestione quis vellet per suppositiones ratiocinari, ad ascendendum hoc pacto ad primas causas , & ad leges naturae sedandum quas omnia istinantur , multas iaceret salsas suppositiones de prorsus inutiles. Posset equidem agnosci causam sermentationis esse motum male Iix quae agitari incipit ; satis enim motum est ignem de varias fer

curationea corporum conssilere in ipsorum agitatione , & legi ἀ

SEARCH

MENU NAVIGATION