장음표시 사용
551쪽
eorpora debeant considerati ut unicum momento ipseram eoncursus; manifestum emita non debere reflecti nisi ubi magnitudine & celerI- t te aequ1lta sunt, vel ubi eeleritas compensat ma 'itudinem, vel magnitudo celeritatem. Atque hinc concludere est illi in caeteris casibus
motum suum lix comarunicare debere . ut deinceps una procedane cum aequali celeritate. Itaque ur innotescat quid in diversis suppositi inibus magnitudinis & celeritatis corporum ubi obviorum evenire debeat , addendi sunt omnes ξradus motus duorum aut plurimvlum cor- Lex genere-porum quae ut unicum conliderari debent momento concursus I postea lis comm dividenda erit summa totius motus , magnitudinis illorum corporum vic360 i
. Unde concludo ex seprem tegulis Carteia circa motum, tres priores
Quittam esse Aliam & ἀ8 debere de motu suo communicare τέ C υίὸ ci ci secundum proportionem magnitudinis ejusdem C, di deinceps cum ipso i stulti. procedere i adeo ut sit C duplo sit majus quam B, & B habeat tres gra- Ptiacip. ι. ius motiti, debeat ipsi communieare duos gradus. Satis enim superque pari. prubavi Cataesum non debuisse supponere quietem habere vim ad te. stendum' motui.
Sextam esse falsam,&B debere communicare dimidiam partem m rus sui etsi Septimam esse salsam etὸ B semper debere communicare de motussio τὸ C, iuxta primortionem magnitisinis & motus
Qubd si, iuxta suppositionem,C sit duplo maius quim B; B vem habeat
ros gradus motus , C vero duos duntaxat , utrumque conjunctim de here procedere; cum rever, C dc B sine unum coctus momento conis
cursus , de ad hoe facta additione graduum celeritatis , erunt quinque. qui postea dividendi sunt iuxta proportionem magnitudinis corporum. itaque oportet dare i' et B &ήτὸ C diruta majoti quam B. Sed iste regulae quamvis certae ob ea quae dicta sunt , experimenta tamen reis Pugnant quia non sumus in.vacuo. iPraecipuum experimentum quod supradictis citea leges motus ad- vetatur, illud est,qubd nempe temper eveniatut eorpora dura sibi invicem obvia reflectantur uilinque vel saltem post concursem conjunctim
Ut ei occurratur, ea , quae sueta de causa vis elasticae dicta Bete, in memoriam sunt revocanda; scilicet, esse materiam quandam . culus agitatio est admodam violenta , quae parietes corporum duroru -ndetulenter perstansit , illaque dura emcit i ala comprimendo tum ad patres externa, cim ad partes internas Hinc enim facile pate- bit , duo corpora obvia tempore percussionis pellere & deflectere Icursum hujus materiae a locis in ipsorum vicinia existentibus , δολ e materiam resistentem ingenti cam violentia utriaque repellere '
552쪽
Sio corpora illa inter se obvia,S hoc pacita viam percussione sibi praeeliis
sim restituere. Utque res clarior evadat; si duo globi plumbei, aut alicujus alius materiae quae minus adhuc habeat vis ad resiliendum seu adipi imam recuperandam figuram, sibi invicem occurrant , post mutuuini concursum non reflectuntur , sed propemodum jsxta leges modo. statutas procedunt; quas eb accuratius observant qub minus liabent vis elasticae. Corpora igitur reflectuntur post percussionem quia dura sunt,. hoc est,ut modo explicui ,.quia est quaenm materia, maxime agitata quai comprimuntur, quaeque per ipsorum poros violentissime Nanseundo, corpora sibi obvia repellit. Sed ii ipponendum est, corpora impellentia non rumpere ea in quae impingunt motu qui superet vim quam habent particulae materiae lubtilis ad resillendi , ut fit ubi selopeium exploditur in lignum. Verum equidem est materiam sibi item corpora mollia comprimere,. ti maxima cum uitatione ipsorum mes ac durorum poros tiajicereὴ quamvis tamen illa corpora mollia nequaquam resiliant. Hujusce rei ratio est, materiam quae per corpora mollia transmeat, posse quam iacit vias sibi utrobiciue aperire, propter particulatum ex quibus co stant exilitatem , vel propter aliam aliquam specialem figuram ad id idoneam; quod corpora dura non sinunt fieti propter crasutudinem do dispositionem ipsorum partium huic estino repugnantem. Itaque ubi corpus durum aliud quod molle est pellit,in eo omnes vias, . qua transit materia subtilis, immutat, quod saepe manifestum est, ut in. glande plumbea, quae,i bi percutitur . tetunditur. Sed ubi colus duram,
is aliud sibi simile impingit, nullae aist paucae it, eo fiunt viae in vae , Nmateria iubtilisquae est in ipsius poris cositur redire unde venerat , uti
appellere debet colus quod ipsi porulos illos praecladii. . c
553쪽
tilis , si A linpellat B in puncto e , dieo viam Cc claudi , de materiam subtilem tibi novas sternere vias in hoc corpore molli. Cum itaque materia subtilis viam habeat liberam, corpus impellens non repellit , ted corporis i npulsi mutatur figura , & paulb planius sit. Et supponendum eli esse tu minimo corpore duro innumeras vias , similes viis C c. Si A Ac a sint dus corpora dura quae occurrant, via C e coarctatur. α materia sibtilis in ea inclusa pergens moveri secundum lineam rectam , deficientibus viis novis, corpus ipsam impellens eb violentias repellit, quo difficilias viam sibi sternere potest, vel partes corporis Aximrpuntur de separamur a se invicem , dc in pulverem vel in f agmenta dissipantur. Denique evidens videtur omne corpus motum , clim perpetub in id nitatur ut directum motum conservet , nec ab eo , misi coactum, desistat , nunquam debere reflecti , elim reflectendo , a linea recti, valde dimoveatur. Oportet igitur . vel retundi , via debilius a ser-riori vinci . ut conjunctim postea procedanta Sed quia haec corporauim habent elasticair de dura sum . conjunctim procedere nequeunt. uandoquidem si A pellat a, a repellit A , itaque a se invicem recedere
Si tamen duo corpora, essent in vacuo, quamvis durissima forent, conjunctim procederent, quia cum nullo corpore circumdarentur,nu quam resilire possent, impulso impellenti nullo modo resistente ; sed mm aer, gravitas , &α resistat ingenti motui quo impellens impulseni pellit, impulsum resistit impellenti de impedit quominus ipsum sequatur: nam experientia docet aerem motui etesistere,eb magis Fb motus
Ex supra dictis iactu patet cur in diversorum corporum aere 3e aqua circundatorum concursa , impellens nonnunquam reflecta- eur , quandoque totum motum suum communicet & immotum m Meat , de interdum impulium corpus sequatur , sed semper minoti eum celeritate . nisi alterutrum sit omnino molle et quippe haec omnia ex sola quae est inter magnitudinem , duritiem de gravitate .nutriusque , proportione pendent , dummodo aequali celeritate mo
Si multim habeant duritiei , impellens magis regestitur, quia vises mea in ipsis major est ; si impellens sit oppido parvum, impulsium
vero maximum dc gravissimum , Impellens multum adhuc reflectitur propter gravitatem de is entem aeris portionem quae circu dat impulsum quod resistit motui. Denique si vis duilliei veluti im-nsinuatur exigui aeris portione quae respondet exiguitati impulsi, Vel pontra , contingere potest ut post percussionem impellens veluti immotum maneat. Durities Igitur cor potum quae sese mutub ii Pol unt; & aut quem colpus Expillsum tempore peiossionis de novo
554쪽
agitare debet ut moveatur , duntaxat sunt comparanda , ut pompraevideri γid ex variorum corporum percussione evenire diaeat. Equalem in impellente semper suppuno celeritatem , nam adr magis resiliit magno motui quam parvo, & non minus est minii; in corpore dimidia parte minori quam in alio , ubi. dustium habet celeritatis gradum. Itaque si impulsum duplo celerius pellatur , eodem modo potest considerari,ac si portionem aciis duplo majorem pellendam haberet ut
Sed attendendum etiam est eo instanti quo corpus unum aliud iimpellit partibus ejusdem corporis duos esse motus contrarios, nam partes anteriores eli tendunt ut reflectantur propter percussi nem , diim posteriores eb tendunt ut progrediantur propter primum motum ipsis inditum ; atque illo repercussu corpora mollia comprimuntur, vel, ut ita dicam , retunduntur , & quaedam corpora dura franguntur. Iam autem ubi corrora sunt durissima, repercussi is ille qui eorum concutit partes & in iis quandam fremitus speciem emcisi aliquas semper communicationi motus mutationes affert , quas ob multas causas agnoscere dissicile est , de sigillatim examiuata inutile. Qui circa haec meditari volent , poterunt , ni fallor, quibusdam difficultatibus , quae moveri solent, facile respondere. Verum si exustimarem ea quae iam dicta sunt non sufficere ad ottendendum qui tem non habere vim resistendi motui , & leges communicationis motuum a Cartesio traestas elle partim salsas ; juxta ipsius suppositio nem impossibile esse sese in aere movere ostenderem ;. Et circulati nem motos in corporibus fluidis ideo eise possibilem, sitie vacui suppositione , quia primum elementum nullo negotio dividitur multis modis. diversis, cuinquies ipsius parti uin nullam tabeat vim ad resiste ικα,
Cone duntax tres postiami Libri. . In quarto & quinto Libro , ni fallor, satis ostendi inclinationes nata
rates & passiones, seu affectus hominum eos saepe in errorem conjicerea. quia illos minus impellunt ad res accurate examinandas quam ad praeci r tata de iis judicia ferenda. LQuarto libro ostendi inclinationem ad bonum in genere esse causam anxietatis & inquietudinis voluntatis ; voluntatis sollicitudinem mentem conjicere in perpetuam agitationem , mentem verb indesinenter agitatam ad veritates tantisper obscuras retegendas ess . penicus ineptam r amorem nostrum erga nova dc extraordinaria nos,
tape praevertere, & quicqiiid infiniti caraeiarem prae se seri posse im g nationem nostram perstringere nosque decipere. Quomodo inclis uario qua ad dignitatea elaxationςm dc independent in Propendo Diuitigod by Cooste
555쪽
rmas , ad salsa in eruditionern, & omnium illarum scientiarum variarum& inutilium , quae su ibiae nostrae abblandiuntur, quia nobis hominum admirationem conciliant, studium, nos sentim ducat, explicui. Inclinationem ad voluptates mentis visum a veritatum abstractarum , quae omnium sunt ii nipliciis mae& secundissimae, contemplatione perpetub divertere , demonstravi,quia de rebus attente de sitne praejudicio judicare ei non permittit. Voluptates , cam fuit antinae modificationes , mentis capacitatem necessarib diversam agere S mentem ita dissipatam non posse assequi res paulo dissiciles. In quinto, dum affectuum nostrorum aliquam tradere ideam conatus sum, satis ostendi, ni fallor, illos ad id institutos suille, ut omnibus
sensibilibus uni remur,utquae eam sortiremur dis ositionem quae necessaria est ad vitae nostrae contervationem. Quod quemadmodum senius nostrinos uniunt corpori nostro & in omnes ipsius partes animam veluti dis fundunt , ita commotiones nostrae nos veluti extra nosmetipsos educunt, ut in ea omnia quae nobis circumjacent ditiundamut o Illos denique affectus nobis semper res repraesentare non ut in se sunt, ad sormanda vera judicia , sed juxta relationem quam habent nobiscum, ad sor- manda judicia nostrae & eorum quibus aut natura, aut Voluntate nostra unimur, conservationi utilia. , Postquam errores in causis suis retegere mentem a praejudiciis quibus obnoxia est liberare , conatus sum ς tandem existimavi temporis rationem petere ut illam ad veritatis inquisitionem praepara- Iem. Itaque sexto libro rationes meo judicio maxime idoneas & naturales ad augendam attentionem SI capacitatem mentis explicui, ostendendo quomodo utendum sit seri sibus , affectibus & imaginatione , ad communicandam menti omnem quam suscipere potest vim de penetrationem. Postea, leges quasdam ad quamlibet detegendam veritatem necessirib observandas tradidi: illas multis exemplis ut palpari pollient, illustravi, Ie exempla cooptavi utilissima , vel quae veritates fecundiores & generaliores includerent,ut attentia, legerentur, ex menti semiliatia fierent. Forsan ex hoc Methodi specimine agnoscetur necessitas quae incumbit duntaxat ratiocinandi juxta ideas claras de evidentes , quasque ceridscimus ab omnibus genti sus admitti; nec unqum ad retum complexarum examen deveniendi, quin prius simplicissimae a quibus pendent ibe
Qui attendent Aristotelem & ipsius sectatores leges a me explicatas non observa Isse , ut id extra omne dubium, tum argumentis , me allatis,tΗm opinionum , quas acerrimi hujusce Philosophi vindices profitentur, cognitione , positum fuit, forsan ipsius docti inam invitis impressionibus , quae in terminorum obscurorum curiosos sectatores duntaxat agere Posseno, Mernabuntur.
οςd si ad cotelii Philo bphandi rationem attendatur , de illius sor
556쪽
liditate nemo dubitabit; Atls enitia ostendi in Io .i duntaxat luxta ideas claras & evidentes ratiocinari, Scincipere a rebus simplieissimis pilus
quam ad maxime complexas trani eat. ecudi ii istius viri Opera i gent, eorum quae de irib hic testor, facile convincentur, dummodb illacia in attentione nece intiati gaΠt: secreto a ficientur gaudio qubdin eo saeculo dc climate irati sint, in quo non opus sit Paganos Ptalos hos. regiones maxime diffitas dc Barbaras adite , ut Doctorem habeamus qui
Nihilominus cum humanarum opinionum magnopere .lliesciet se non debeamus. Me pigeret si ex illimatio qua hic Cartesium prosequi videor , quem quain in ipsius gratiam sta anteverteret , ut ipsius opinioves legere iuui oc memorrae. mandarentur propter Authotis famam duntaxat , non vetb pi optet veritatem. Ii enim Deo anteponerent hominem , de obscuris Philosophi , qui nos illuminare nequit , acquiescerent responsis , quia nimis laboriosum existimanteum meditatione ita terrogare qui nobis eodem tempore reFndet de
coamlibet sectam amplecti, de ipsius Aut res erroris immunes extistimare iniquum et t. Hanc ob causam Cartesius homines veritatis discis pulos non verb pervicaces sententiarum siuarum sectatores efficere cupiens , disertis verbis monet , nihil eorum qua siri ι eredi ct a iiii debere,nisi quod invicta ct evidens ratio persiadebiι. Quein quam ia Ipsius verba iurare non postulat ut nonnulli Philolbphi; semper ipsius meni riae obversatur se nominem esse,& cem nonnisi reflexum lumen commiseni cate possit, eorum, qui sicuti ipse illuminari volunt, mentes semper convertere debere versus summam Rationem , quae sola intelligetitiae dono ipsos perfectiores reddere potest. Praecipua utilitas ex studiis percipienda in eo consistit , ut mentem nostram rectiorem, perspicaciorem dc aptiorem ad quassibet detegendas xeritates reddamus. Qui veris legunt Philosophos duntaxat ut eorum opiniones memoriae mandent de aliis exponant , ad illum non accedunt quieti vita de alimentum mentis. Commercio , quo utuntur cum
iis qui illas illuminare nequeunt, ipsorum mens debilitatui δέ occaeca tur. Falsa eruditione, cujus pondere opprimuntur de fulgore perstri guntur, pleni sunt. Et dum se doctissimos existimant, quia ipsorum c qui antiquorum Philosophorum opinionibus resertum est, non attendunt
ie eorum discipulos fieri de quibus Paulus dicit ipsi factos fuisse fluitas,
duisse diceremsapientes. exlethodus quam tradidi, IIs qui ratione rectὸ utl, aut a Deo responsiones, quas iis omnibus largitur qui ipsum rite interrogant accipere volunt, prodeste posse mihi videtur:Existimo enim me omnia dixisse quae ad attentionem mentis corroboraudam & regendam conferre possunt, jam autem attentio est oratio naturalis quae ad verum omnium hominum. magistrum dirigitur, ut ab eo erudiamur. ' ,
557쪽
-vetb haec ratio naturalis quaerendi veritatem est admodum i boriosa, dc ut plurimum damavit utilis est ad ibi vendas quae tiones quorum usus rarus est , α quarum cognitio supelbiam magis palpat, quam mentem pei ficit. Hic coronidis loco dicere teneor,brevissimam de tuti litimam viam qua veritatem invenile,& Deo, modo pulisti ino S perfectisi fimo, possiimus uniri, rationem in eo consistere, ut vitam vere Christia nam degamus, ut praecepta Veritatis AEternae, quae se nobis eo sine duu- taxat univit, ut Deo nos reconciliaret, sequamur. Ut fidem nostram potius quam rationem exaudiamus, &ad Deum tendamus , non tam vitibus naturalibus, quae a peccato labefactatae sunt, quam auxilio fidei, qua sola Deus vult nos deduci ad immensum veritatis lumen; quod omnes nostin discutiet tenebras: Etenim cum probis aliquot annos in quarumdam rerum ignorantia versari de uno temporis momento lumen in aeternum d raturum consequi, quam naturalibus mediis ingenti cum applicatione& labore scientiam imperfectam , quaeque nos in aeternis relinquat tenobiis, ad isci, longe satilis est.