장음표시 사용
121쪽
no. Ex his probatum manet futura non coexistere ab artemo realiter aeternitati Dei; jam ostendo realem praesentiam futurorum in aeternitate non esse rationem cur Deus certo & infallibiliter cognoscat hoc
autem ostendo, primo; quia hujusmodi praesentia fictilia cli&impossibilis ut constat ex dictis , ergo&c. secundo, etiam si possibilis
esset tam e prius esset rem esse futuram in sua propria duratione, quam esse praesentem in aeternitate, ut jam ostendi, ergo in illo priori esset cognita tanquam futura in propria sua duratione antequam cognoΩceretur tanquam praesens in aeternitate, ergo praesentia illa non esset ratio cognoscendi rem futuram ut futuram ; prius enim esset cognita ut futura quam esset praesens in aeternitate. Neque contra hanc doctrinam nostram sentiunt patres quos immerito obij ciunt nobis aduersarij Obijciunt enim patres asserere res futuras Deo esse praesentes, ac proinde in eo non esse proprie prescientiam. Ita August lib. L.
ad Simplicianum qu st. i. quid est , iri quit,prs sentia nisi scientia futurorum , quid autem futurum est Deo , qui omnia supergreditur tempora si enim inscientia res ipsas habet, non sunt ei futurae , sed prςientes, ac per hoc non jam prς scientia , sed tantum scientia dici potest ; immerito in qu am obijciuntur patres , pr sertim Augustinus hoc oco; nam Augustini Scopus est ostendere non esse talem prae-kientiam qualis in nobis est,etenim in nobis rerum prςscientia est veluti presentia quςdam, de praecognitio rei futut ς ita constisa&imperfecta, ut quando res ipsa pretcognita sit prς sens , multo clarius M persectius videatur ; unde nos eandem rem bis cognosti mus, semel hi perfecte, quando futura est, & semel perfectὸ quando prcsiens; talis non est prescientia & precognitio Dei, tam enim perfecte intelligi elatura quam prae entia, neque bis; sed tantona semel rem cognoscit, quia eius cognitio que perfecta est siueras cognita sit futura siue preta sens, ex qui cis patet res futuras esso Deo praeson tes objective per praesentiam perfectam, nobis per imperfectam s 'uia videlicet tam per
fictb cum adhue sint futurae diuinae cognitioni obijciuntur, quam si a puteret jam actu existerent, quod non fit in nobis; Dico igitur dialium Aureustinum solum negasse praescientiam in Deo qualis est in
nisis. Immerito etiam obi j clinat nobis alium loquendi modum patrum nempe in aeternitate non esse, Lit, & erit,sed tantum,est,quo lo- quindi modo utitur inter alios diuus August. i 11 Psalmum centesimum primum; immerito inquam obijciunt, nam facile resimndeturytres hoc loquendi modo solum velle in aeternitate secundum se spectata, ut pote diuatione indivisibili ερ tota sinui, nullam esso succccsionem partium , quae significantur per,iuit, &erit, hoc autem non in sedit ea quae iii seipsis luccellionem habent & inuicem sibi succe- divi successive etiam coctistere mentitati, nam rei permanenti να-
122쪽
lis est aeternitas res aliae sibi inuicem succedentes successive etiam coexistere debent ex quo intelligitur hanc succellione non tenere se ex parte aeternitatis quae est permanens , & sine ulla successione, sed ex
parte rerum coexistentium aeternitati, quarum nunc una, nunc alia,
est praesens aeternitati , sicut una post aliam successive existit. Dices nisi futura sint realite ternitati Dei praesentia aut illam non VI. cognoscet Deus, quo nihil absurdius, aut si ea cognoscit ad inittenda Oιiinuadu. erit in Deo cognitio diuersa a scientia simplicis intelligentiae, & visio. nis quod verae Theologiae repugnat. sequela probatur, illa enim futurorum cognitio non erit simplicis intelligentiae, quia ista versatur tantum circa res pure possibiles, seu nunquam futuras, neque etiaravisionis,quia scientia visionis versatur circa res actu existentes & presentes, futura autem cum in seipsis non existant actu, non possunt dici existentia & prcssentia nisi ex lant actu in aeternitate. Respondco scientiam illam futurorum esse visionis, neque requiri 's ad scientiam visionis ut res quae per eam cognoscuntur existant actu in seipsis eo tempore quo de illis scientia habetur, sed satis esse si cognoscantur secundum existentiam actitatem quam habebunt suo tepore , nihilque minus de illis cognos catur antequam actu sint, quam cognoscetur cum actu erunt, quod diuinae de futuris scientiae conue nit, atque haec est do ctrina sancti Tliomς, art. 9. quaest . I . primae partis, ubi dicit scientiaim,qua Deus nouit quae filerunt vel erunt,vocari scientiam visionis, quia cum aeternitate mensuretur que sine successione existens totum tempus comprehendit, pres fis intuitus Dei fertur ad omne tempus, ct in omnia quae sint in quocumque tempore,sicut
in subj ecta sibi praesentialiter, quia ejus intuitus habet hanc vim attingendi s ibij ciendi sibi omnia tempora, quibus verbis non obscure significat scientiam futurorum non ideo esse visionis, quod illa realiter Deo coexistant ab arterno,sed quia diuinus ejus intuitus habet vim attingendi futura secundum eam actualem existentiam dc praesentiam
tuam in seipsis habebunt in tempore, sicut idem ipsum omnino delis suturis cognoscat, quod cognoscet,quando actu existent; Caeterum an haec scientia visionis quatenus est circa res actu existentes initii-tiua sit, ut autem circa eas quae vel fuerunt vel erunt, abstractiva di. ccnda sit , de nomine magis quam de re, meo judicio, quaestio est, mihique magis placet communis loquendi modus , quo asseritur, omnem scientiam visionis circa res pr sentes, pr teritaS, Jc futuras, el- se intuititiam Ratio est quia denominatio intuitiua, de abstractiva, inscientia , non est incre extrinseca intuitui S: abstractioni petita ab actuali, vel non actuali existentia rei cognitae, sed est intrinseca, cum
nihil tam intrinsecum cognitioni esse possit, quam ut sit objecti intuitus, vel non sit. ac proinde ut sit intestiua aut abstractiva; quod si
123쪽
leg s ELECT. DISPUT. PHILOSOPHI C.
denominationes hae sunt intrinsecae, cum diueris sint ut patet, uni eidemque cognitioni conuenire non poterunt, atque eadem est prorsis cognitio diuina de rebus futuris, idemque omnino de illis ab eoeognoscitur siue cum adhuc futurae sinat, siue cum actu praesentes, fluctoam prieteritae,illa igitur cognitio aut simpliciter abi tractiva, aut sim pliciter intuitiua dicenda est; Certum autem est intuitiuam esse cum res cognitar adhuc praesentes sunt. ergo est etiam intuiti uacum res adhuc futurae sunt, aut iam praeteritae. Ex his omnibus clarum est Deum cognoscere futura contingentia in ipsisnet futuris, ut optime docuit Scotus nostra . Cujus ratio est, quia ut futura contingentia in seipsis immediate a Deo cognoscantur, satis est, scilla in seipsis habeant determinatam veritatem, & Deus infinitam vim intelligendi ; sed Deus M illa futura hoc habent. ergo &c. major probatur, tum quia nihil obstat quominus infinita vis intelligendi siue infinitus intellectus circa veritatem aliquam creatam etiam contingentem immediate versetur eamque silc cognoscat in seipse; tum quia cum omne verum ex se sit intelligibile, & prout in se cit, si ex una parte futurum contingens sit in se determinate verum, & ex alia parte Deus habeat infinita vim intelligendi, nihil omnino desiderabitur ut Deus illud futurum, in se,&prout in se est, cognoscat, tunc enim aderunt omnia requisita ex parte cognoscentis 55 rei cognoscibilis. minor probatur, & quidem quod Deus infinitam vim intelligendi habeat,certum est de fide; quod vero futura contingentia sint determinate vera, constat ex dictis. Quaeres utrum contingentia futura habeant determinatum esse futuri in se, an in causa Respondeo habere in se, qitia ipsa vere secundum se sint illa quae dicuntur futura, & vere sutura sunt. Quaeres a quo habeant istud determinatum esse futuri 3 a se ne, an
Resbondeo ab alio, nempe a c. ause, non quidem iam operante aut determinata ad operandum,scd determinanda & operatura, sicut res praesentes quae determinatum esse praesentis habent, habent a causa in praesenti determinata ad operandum & actu operantea, sicut etiam res praeteritae habent ei sedeterminatum praeteriti a causa non actu nunc determinata ad operandum aut operante, sed quae fuit actu determinata aliquando ad operandum & de facto operata est.
Quae res tertio quid sit illud esse determinatum; futuri 3 Respondeo nihil aliud esse realiter quam ipsum estectum prout facturita est, idest, prout existet, & egredietura sua causi, itavi aliquando verum sit dicere, hoc quod dicebatur futurum , nunc actu est. Ex his colligitur falli illos qui putant omne quod est determinate Litu- min. : necessario futurum; non solum enim id quod necessario fu-
124쪽
turum est, sed etiam quod est contingenter futurum, est determinate futurum; & ratio est, quia futurum ut futtinuit, hoc est, ut est commune aliquid futuro contingenti & necessario, dicit certum aliquod& determinatum esse, sicut praeteritum ut prς teritum dicit determina tum aliquod esse, nempe esse praeteriti, de praesens ut praesens dicit determinatum aliquod esse praetentis; Iam vero futurum contingeni ut sic non destruit rationem determinatam. seu determinatum esse suturi, sed tantum limitat & contrahit ad tale esse futurum, scilicet eon 1 ingenter, dc non necessario,siciat futurum necessarium ut sic non de struit determinatum esse futuri, sed tantum limitat ad tale esse futuri, videlicet, necessarisi,&non contingenter, unde determinatum esse futuri est quasi genus quod contrahitur per contingens de necess)
Obijeies primo si cic propositionibus singularibus de futuro codr. pr. p. nuntur intingenti altera est determinate vera, altera falsa. ergo ab aeterno fuit vera, altera falsa. ergo necessario vera una, necessario falsa omne enim aeternum est necessiarium, at hoc est absurdum, tolleretur enim libertas, vanaque esset consultatio de rebus agendis,nemo enim consultat de necessarijs. Respondeo facilem esse hujus argumenti selutionem, si notetur duplex necessitas quam supra explicauimus, necessitas nimirum sim pliciter,&ex suppositione informa. ergo ad argumentum concedo antecedens, de primam consequentiam, distinsuo secundum colasequens. una crit necessario vera, altera falsa, ex luppositione quod objectum ponatur futuru .n, concedo consequentiam i erit necessario
vera una, altera falsa, simpliciter, nego consequentiam ; & ad ejus probationem, distinguo eodem modo, & dicos aliqua esse aeterna ex suppositione alicujus alterius libere positi, & hoc no est necessarium simpliciter sed ex suppositione, aliud aeternum est natura sua, & simpliciter non ex suppositione alterius, cujusmodi est solus Deus, & hoc est necessarium simpliciter. Exemplum sit, si D eus Angelum libere creasset ab aeterno, Angelus esset aeternus ex suppositione voluntatis liberὸ Dei creantis, non autem simpliciter; Ita. ergo in casu nostro,propositio illa est vera ab aeterno ex suppositione euentus libere poncn di, non autem simpliciter. Obij cres secund3, Deus videt Petrum disputaturum. ergo non potest non disputare. ergo necessario disputabit. secunda consequentia
est certa. primi probatur si potest non disputare, ponamus non disputare, postibili enim posito inesse nullum sequitur absurdum, sed illo posito sequitur Deum falli quod est absurdum. ergo Petrus non potest non aisputare.
Respondeo retorquendo argumentum, videt Deus Petrum libere
125쪽
rio SE LECT. DISPVT. PHILOSOPHI C.
disputaturum. ergo non potest Petrus non libere disputare. ergo necessarium est ut libere dii putet . secunda consequentia est certa. prima sic probatur .si potest non libere disputare,&necellario disputet, necensatio non libere, possibili enim posito in esse nullum sequitur absur-dvin. sed hoc posito,sequetur Deum falli; videt enim eum libere dispu.taturum; Deus autem falli est absurdissimum. ergo non poteli poni quod ille necessario,&non libere disputabit. Respondeo itaque sectindci, distinguendo antecedens, videt illum dis utaturum ex suppositione quod ille libere determinaturus sit se ad dispu tandum & libere disputabit, concedo anteccdens; videc absolute sine hac suppositione nego antecedens,& primam consequentiam, dc ad ejus probationem, dico non posse ex is positione libera illum non disputare, sic ili ho mo stans depraesenti dum that non poteth non stare, & tamen libere. stat, quia solum ex suppositione quod stet, non potest non stare, unde dico noc esse impossibile ex suppositione. s Dices simpliciter non est impossibile. ergo simpliciter potest non disputare; quare non disputet, & tunc sequetur eodem modo Deum falli, quod est absurdum. Respondeo concesso antecedente &consequente, & assumpto; ponatur ergo non disputare, sed nego sequelam, si enim supponitur turum quod simplicitor erat postibile iam ponitur quod Deus non . cognouit quod ille esset disputaturus, sed contra quod non esset din
Obiicies tertio. esse futurum seu fit turitio objecti dat veritatem propositioni de futuro,sed in objecto contingenti ad utrumlibet,nullum est esse futurum , non enim est in causa, neque in se. ergo obje- istum contingens & futurum ad utrumlibet non potest dare verita.
tem propositioni de futuro. Respondeo argumentu stipponere tunc cum proposito est, debere esse actu in aliquo esse objecti, vel in se, vel in sua causa, quod aperte falsum est, nam in omnium senten tia, etiam philosoplii hoc loco, vera est propositio de praeterito determinata ,ut Plato heri disputauit,3 tamen nunc dum propositio fit, nullum habet esse objectum neque in se, quia non est, supponimus enim disputationem praeteriisse; neque in sua causa, quia ejus causa non est amplius poten, rei terare eandem numero disputationem; pari ergo modo,s nos de futuritione loquamur atque de praeteritione,non possunt aduci fari j conqtieri via de in forma resp5deo, si per, esse futurum, intelligatur esse objecti de quo aliquando erit verum dicere de praesenti quod est, sic ut ςriam esse praeteritum est illud esse objecti de quo fuit aliquando verum dicere est,concedere me maWrem, & negare minorem, habet enim hoc esse tam in causa quam in se , si vero per,esse suturum,intelligatur aliquod Dissiliaco by Cooste
126쪽
cenam& deceminatum esse actuale ipsius objecti iti praesenti siue in causa, siue in se, nego majorem, ut patet ex instantia allata de esse
Obijcies quarto. optimc dieitur quod oculus dexter vel sinister, si necessarius ad videndum,nec tamen licet inferre.ergo dexter dete minate est necessarius. ergo a pari, in propositionibus de contingenti futuro dici poterit quod neutra sit determinate vera, neutra determinate falsa, sed utraque vera, vel false. Respondeo exemplum hoc non secere ad rem , quia non quod-oirnq; dicitur de una propositione, dici debet de alteM. quod autemilassessit dici in piaminicitibus contiadictorijs de futuro contingenti : ostendi sepra; va' stationibus. Obij clas ultimo quoὸ potin non esse, non est determinatum adesse; sia serusum tontingens potest non esse, ergonon est determi- mutunod esse, ergo prose sitio illud enuntians, non est determinari
Resnuadeo distinguendo antecedens, quod potest non esse non est det minatum ad esse, nec determin bitur, nego anteceden S,non in deserminatuinpro presesiti concedo antecedens ; vel sic, non est detorminatum ad esse omnimoda deleticinatione concedo antecedens non indete inditum determinatione sussciente ad verificanda prepositionem de futuro , nego antecedens. distingunt enim aliqui authores, cum Gregorio Ariminensi,&quidem egregie, duplicem intem inationem, unaiti potentialem, alteram actualern. Potentialem explicant per potentiam ad essendum hoc modo , potest esse , test in te; lictualein peractum,hoc modo,est; erit, non erit. meimum fgoesi fiaturumcontingens licet possit esse, &possit non esse, indeterminate, erit tamen, vel non erit, determinate, &ex hac dete i latuinea ali; sumitur veritas propositionis de futuro,ver-h -hujus, Plato cras curret, quia hac non significatur quod pollit.Piso currere, sed quod de facto , & actualiter Plato sicu i Exhis ergo eolligere licet coh tingentiam alicujus rei non consistere meo quod sit simul, de non sit, vel quod futurum sit simili Nnon fit rurum, sed in eo quod possit esse, & possit non esse, vel quod ita sit Mossithoti esse, aut Ita non sit, ut possit esse. Colligere praeterea prisiure iussi imitam ad essὸndurn posse duplieiter explicari. primis, ut e litet per potentiam, & dicatur illud indifferens quod P test esse,& pes dii esse , vel ita ut secundo explicetur utrinque per actum, & dida findifferens, illud quod neque est neque non est; hoc secundo sensu , nihil pores ci indifferens ad essendum dc non essendunt; quia quidlibet est , vel non est, ut patet lumine naturali,
127쪽
sie etiam quidlibet erit vel non erit , non autem neque erit, neque
QUAESTIO DUODECIMA.suid senserit Philos bus de veritate praedictarum
propositionum. EG iv v s hucusque de rei veritate ; superest agamus de mente Philosophi quem Suarius, disput. I9. Metaph. lech. Io. Vah et
I. pari. disput. 66. cap. i. Conimbricenses I. de interpretatione, cap. 8.quaest. unica, art. s. sequuti quosdam veteres, existimant contra nos
sensisse, & turpiter tam contra fidem, quam lumen naturale errasse. Richardus in s. dist. 3 8. art. r. quaest. 3. ad I. O ccam quaest. unica ad i. Gabriel quaest. Unica, art. 2. notab. 7. Scotus dist.39. qua f. unica, g. ad argumenta principalia,versu ad primu pro prima quaestione, Lychet tus ibidem, Faber ibidem, disput. 1 . cap. 7. num. 7 .& 76.smsingusto m. r. disput. Theologicarum, trach. 3. disput. a. quaest. . caeterique discipuli Scott,Abulensis h. pari. defensorij,cap. 28. Solus in cap. 9. ad Romanos, & alij veteres,volunt Aristotelem tantum asserere alteram partem non esse necessariὀ veram, alteram necessario falsam. Cum
Dicendum existimo Aristotelem tantum negasse alteram partem esse veram,alteram falsam ea necessitate quae vel si necessitassina plici- ter, Vel desumatur ex actuali determinatione causae in actu positae, Mqua posita res habeat determinationem in seipsa; quae sententia Aristotelis verissima est,ut constat ex dictis. .: Probatur conclusoprimo, nempe quod Aristoteles nunquam negauerit in propositionibus de futuro contingenti, hanc esse veram &alteram falsam aliquomodo, sine ulla determinatione antecedente, vel in causa, vel in effectu, sed solum ex eventu de contingenti ; quia ex Philosopho omnis enunciatio de quocunque tempore, aut est v ra, vel falsi juxta naturam rei quam unciat, Vt patet ex cap. q. hujus libri, ubi sic definit enunciationem ; Enunciatio est oratio in qua est verum, vel falsum. Et patet, quia impossibile est simul esse veram& falsam,aut neque veram,neque falsim,quia alioqui nihil enunciaret, sed haec propositio Petrus cras curret, est oratio enunciatim in qua in affirmatio. ergo in sententia Aristotelis, vel est vera, vel est falsa, quamvis nos nesciamus esse veram aut falsam λ Aliud autem est di-cςre an necesse, si esse determinate veram, aliud vero an sit vera sal- tem Duillico by Cooste
128쪽
tem contingenter,quod nunquam negauit Aristoteles,quamvis enim concederemr quoa una determinata est vera,& altera determinata est falsa, non tamen est necesse illam esse determinate veram,& hanc
filiam, quod solum negauit Aristoteles, potest enim fieri, ut illa sit
contingenter vera, & haec contingenter fallia, sicut & ipsarum rerum quas enunciant, a quibus Aristotelis expresse dicit debere sumi veritatem & necessitatem propositionum, altera contingenter erit, altera contingeruter non erit. atque hanc sententiam nostram Philosopho tribuit Ammonius initio hujus capitis, ait enim secundum Philo phum diuidi veritatem & falsitatem a propositionibus contingentibus de futuro. idest, alteram esse veram, alteram falsem, hoc enim sit gnificat diuidi veritatem apud Ammonium ut aperte satis ipse significat; non tamen ait eodem modo diuidi sicuti a propositionibus depmsenti, aut praeterito , quae sunt certo definitae ac determinatae in re. Dus ipsis enunciatis vere vel falso ; sicut ergo res futurae contingentes, deque in seipsis, neque in suis causis, habent definitum & determinatum esse, quamvis altera ipsarum determinata sit futura, dc altera non sit futura, contingenter tamen , I ta propositionum de suturo nullam necesse est determinate esse veram vel falsam, quamvis altera determinata sit vera contingenter, altera falsa, atque etiam in hunc sensum a nobis positum explicat Aristotelem Diuus Boetius in illa verba capitis sutrumlibet enim nihil magis in ubi repraehendit eos qui aliter explicant Philosophum. & hoc etiam modo reliqui interpretes explicant Aristotelem, presertim Diuus Thomas, qui ad initium hujus capitis sic ait, sed in singularibus quae fiant de futuro, hoc non est necesse, quod una determinate vera,altera falsa, hoc non est necesse, & paulo post scirca hoc igitur versatur tota praesens intentio, Vtrum in enunciationibus singularibus de futuro in materia contingenti necesie sit quod determinate una oppositarum sit vera altera falsa.)Probatur secundo. ex ipso Aristotelis discursu,nam initio capitis ait in his ergo quae sunt & quae facta sunt necesse est afirmatione vel negationem esse veram vel falsiam, scilicet determinate, quia si loqueretur indeterminate , non recte diceret excludendo propositiones de futuro, in quibus necesse etiam est alteram esse veram', alteram vero falsam incleterminate. Postea extendit Philosophus id quod dixerat ad aliquas propositiones, & statim subjungit, in singularibus vero &futuris non similiter, id est , non necesseeli alteram determinate esse veram, alteram falsam; quod probat, nam si omnis assirmatio talis vel negatio vera est vel falsa, id est necessario, & determinate,dc omne necesse est esse vel non esse, quae consequentia nulla esset, ut per se patet, nisi antecedens intelligeretur modo explicato , atque Ita patet,
quo pacto consequentia Philosophi sit euidens, alioqui enim si Phi-
129쪽
s ELECT. DISPUT. PHILOSOPHI C.
losephus fecisset hoc antecedenS in propositionibus de fisciuo contino genti, altera est quomodocumque Vera, altera falsa, ergo necesse est tem esse vel non esse; nulla omnino esset consequentia , quia ex veritate propositionis qualicumque inferretur necessitas determinate
Probatur tertio. ex eo, quod expresse ait Philosophus , in medio capitis, omnia scilicet absurda supraposita sequi. si dicatur hoc quod in futuris contingentibus necesse sit alteram propositionem determi- '. nate esse veram vel falsam, ait enim, quae ergo contingunt inconuenientia, haec sunt, & huiusmodi, siquidem omnia . armationis Mnegationis, aut in uniuersalibus dictis, ut uniuersaliter, vel in his quae sunt singularia, necesse est oppositarum, hanc quidem veram esse illam vero falsam ; ubi aperte fatetur Aristoteles illa absurda solum sequi, si quis dixerit, alteram Propositionem necessarid & determina
te esse veram, alteram vero falsam.
Probatur quart0.exillis verbis in fine capitis sed in contradictione&c.ὶ ubi Aristoteles sine dubio loquitur secundum suam sententiam saliqui enim putant in prima parte capitis locutum ipsum dubitatiue, vel ex aliorum sententia quod tamen non video unde colligi pollit, neque Peripatetici silc explicant ipsumὶ; ponit ergo ipse Aristotelcs haec verba , sed in contradictione eadem ratione esse quidem
vel non esse, est&futurum est, vel non, notriamen euidenter dicere alterum necessarium ; dico autem ut necesse est, futurum est bellum nauale cras, vel non futurum, non tamen fieri cras bellum natiale nocesse est , neque non fieri. fieri tamen vel non fieri, iacccsse est; quorum verborum hic est sensus secundum omnes, scri vel non fieri in- determinate de coniunctim bellum nauale cras est necessarium, quia non potest dari medium inter contradictoria ; non autem est necessarium disiunc hὸ ad determinate quod fiat bellum nauale,aut quod non fiat, quia siue fiat, siue non fiat, non necessario, sed contingenter fiet aut non fiet, ubi videtis Philosophum solum negare in his propositionibus alteram necessario dc determinate esse veram, non autem esia
se veram quomodocumque , unde ex hoc loco sic argumentor, eo pacto negat Philosophus alteram propositionem esse determinate veram vel falsam, quo pacto concedit alteram indeterminate esse veram vel falsam, sed indeterminate dicit necessario esse veram vel falsam, ergo determinate negat necessariis esse veram vel falsam. Probatur denique ex verbis immediate sequentibus ad ea quae citauimus, in quibus Philosophus transfert quaestionem a rebus ad propositiones,& ait smiliter se habere propositiones, sicuti res,li rum enita necesse est alteram partem contradictionis veram esse vel falsam,non tamen hanc vel illam, sed utrumlibet contingit, subdit, Dissili od by Cooste
130쪽
quare manifestum est, quod non est necesse omnis assirmationis&negationis, oppositarum, hanc esse veram , illam autem falsam esse; ex quibus omnibus locis aperte colligimi Aristotelem hoc solum negare, esse necesse, in his propositionibus alteram definite esse vertari, alteram falsam, quod verissimum est. Ad huius rei faciliorem intelli., gentiam aduerte particulam, determinata, determinate, ordinarie sumi, ut sit sigilum singularis unius propositionis distinguens illam ab
altera, ita ut idem dicere unam determinatam elle veram, ac dic re hanc osse veram, & non alteram. aliquando tamen particula, determinata sumitur pro eo quod est: determinate, quasi significet alteram propositionem ita esse veram ut habeat aliquam determinationem veritatis in suis causis ex vi quarum naturaliter futura sidsuo tempore,qu. alem determinationem nabet rosa in hieme ut sit in suis plantis. His omnibus addi potest probatio ex Metaph. tex. 27. Vbi docet
Philosophus quemcunq; hominem assirmantem εο n gantem dicere verum vel mentiri, hoc est aut dicere falsum addi possent Stalia; sed quae diximus, sufficient. Obij cies primo. si in sententia Aristotelis altera propositio determinata, posset dici vera, dc altera falsa , etiam contingenter I sequeretur posse dici in ejus sententia, quod necesse sit alteram determina in tam esse veram . alteram contingenter falsam 3 id enim necesse est, quiod non poteri non esse ; quod tamen videtur contra Aristotelem. Respon leo negando antecedens , quamuis enim ponamus alteram deternii natam esse veram, & alteram falsam contingenter , tamen non est necesse hanc determinatam esse veram , sed potius contingens ; unde potius dicere debemus, contingens esse hanc determinatam esse veram, & illam falsam, quia simpliciter haec quae est vera, potest non esse vera; solum ergo dici potest , ut loquitur Anitoteles, necesse est alteram esse veram , alteram falsam indeterminatam, non autem hanc vel illam determinatam.
Obij cies secundo. Aristoteles facit differentiam inter propositiones defuturo, &depraesenti; non autem apparet in quo possit esse disterentia, si ita explicetur Aristoteles, quia neque propositio de praesenti in materia contingenti necesse est ut sit vera vel falsa , non enim Petrus qui currit. necesse est ut currat, nisi ex suppositione,ergo&c. Respondeo Aristotelem manifeste dixisse , ijs verbis. Igitur esse quod est,&c. etiam res de praesenti in materia singulari, & contingenti, non esse necessariὀcmpliciter, sed ex suppositione; atque ita neque propositiones de illis sunt necessario verae, nisi ex suppositione; de idem dixisset Aristoteles de propositionibus in rebus p teritis, quod videlicet non necessarib simpliciter fuerint. ratio tamen dispari . tatis maxima est, quia licet tam propositiones de praesenti in materia