장음표시 사용
131쪽
contingenti , quam de futuro, dicipossintnecessario verae vel falla e suppoutione, tamen propositio de praesenti est nixessaria ex suppositione ipsius rei Waesentis jam determinam in seipia quoad seiactualem existentiam extra causas,& sic verum est dicere in propositionibus depraesenti quod necesse est alteram desinite & determinate in
ipsa re esse veram,alteramfallam ea necessitate quaesit conueniens ipsis rebus ; res vero futurae contingentes non habent ullam achialem
determinationem in seipsis tuque in suis causis necessarijs,atque ita dici non potest quod altera propositio determinata sit definite, & d,
terminate vera, dc multominus quod necesse sit esse determinate veram ; quam dismritatem communiter tradunt interpretes hoc loco,& satis aperte colligitur ex Aristotelis verbis antecedentibus, ubi non solum concedit alteram propositionem esse veram, & alteram falsam, sed etiam alteram magis veram dest, habere maj orem aliquam determinationem,quam habeat altera,non tamen necesse esse illam determinate esse veram, scd solum contingere esse veram SI taque tam propositio de praetenti, quam de futuro, in materia contingenti, estne cessaria solum ex suppositione, sed prima ex suppositione iesius achii lis determinationis in re ipsa; fecitndavero ex suppositione suturi eue tus, & futurae determinationis.
UVAESTIO DECIMA TERTIA:c n detur figura Valent. HA N C quaestionem non est mihi animus exacte, fuseque hoc lo
co discutere, sed tantum breuiter indicare quid sentiam, & qua ratione sententia mea defendi possit. Dico igitur breuiter primo dari figuram Galeni. est sententia Aristotelis, Galeni, & aliorum, quos ex recentioribus sequitur Oddo de Oddu apud Cardinalem Contarenum in opusculo de quarta figura. Probatur breuiter ex Aristotele qui in antepraedicamentis in prima regula antepraedicamentali indicauit secundum illam formari posse argumentationem formalem, in figura Galeni dum exemplum iullus adferens utitur particula illativa. ergo, quς est formula argumentationis; imo exemplum ipsum est argumentatio in actu signato ut clare patet consideranti, homo, inquit, de homine quodam praedic tur, nimirum quando dico.aliquis Philosophus est homo, animal v ro de homine, nimirum quando dico, omnis homo est animal. ergo de quodam homine,animal praedicatur, si nimirum inferam. ergo aliquis Plutosophus est animal ; Colligendo ergo omnes propositio,
132쪽
PARs PRIMA. LUAESTIO DECIMA TERTIA. Ii
Hes, aliquis Philosephus est homo, omnis homo est animal. αgo aliquis Philosophus est animal, argumentatio formalis est in figura Galeni in modo quem vocam Pirali ; satis ergo nobis hane figuram in-δ iuit Aristoteles, dissicultas tantum est au debeat distingui a prima. Dicendum autem est secundo figuram Galeni esse distinctam a prima Aristotelis. est Galeni quem sequitur Oddo. Probatur pri . distinctio figurae est ex dispositione extremorum i II. cum medio, at diuersa est talis dispositio in figura Galeni de prima aereunda ι- Aristotelis. ergo, &c. secundo si non dist guerentur,prima debere: reduci ad figur Galeni, utpote imperfectior, ad perfectiore, quod
tamen aduersari, nunquam concedent. ergo, &c. quod autem figura
Galeni multo sit perfectior prima,imδ&naturalior facile probari potest, primo quidem quod sit perfectior, primo quia, figurae syllogismorum tales dicuntur per analogiam ad G eometricas ut optime notauit sanctus Thomas, opusculo 47. ubi syllogismum egregie explicatlier triangulum, de confert terminos cum punistis, propolitiones cum 'ineis, dilpositionem cum figuris, &α figura autem Galeni procedit secundum circularem quae est optima, proceditur enim in illa a primo ad medium, & ab hoc ad postremum, in prima autem proceditur a medio ad primum, & a medio ad postremum.secundὀ idem patet, quia medium in figura G aleni est perfectiori modo medium quam in prima, sita enim probat Aristoteles primam figuram esse perfectiorem Σ. & 3.) quod sic ostendo, medium dicitur tae, primo quia est ratio connectendi extrema in conclusione,& sic est medium in omnibus figuris. secundo quia medium eo modo se habet quoad praedicationem & subjectionem, ut semel subi jciatur, & semel pnedicetur, & sievocatur ab Aristotele, medium positione,& hoc modo se habet medium in figura Galeni,&in prima, non in secunda& tertia. Tertio quia medium, in medium probatione, & situ terminorum, quomodo se habet tantum in figura Galeni ; Ex quo patet in Mura Galerii medium este perfectiori modo medium quam in prima, ex quo viterius sequitur; figuram Galeni perfectiorem esse prima. secunda pars etiam patet, nimirum, quod sit etiam naturalior, quia naturalior modus procedendi est a primo ad medium, & a medio ad postremum, quama medio ad primum,& a postremo ad medium,sed Dura Galem procedit primo modo, prima vero secundo. ergo, &c. secundo naturalior & perfectior modus procedendi est ab imperfecto ad perse- . ctius, di deinde ad perfectissimum; quam a perfecto ad persectius, deinde ad minus perfectum, sed primo moὸo proceditur in figura Galeni, secundo in prima figura. ergo perfectius & naturalius proceditur in figura G aleni quam in prima. maj or clara est lumine naturali. minor probatur, in figura Galeni majus extremum subi j itur medio,
133쪽
Fundamen a aduersariorum ex eantur.
ae pruinde est impersemus,medium vero sibi jcitur minori extremo ac proinde medium perfectius quidem est majori sed imperfectiva
minori, minus vero extremum perfectissimum , quia praedicatur de medio & de majori extremo I procedimus ergo a majori extremo ad medium,& a medio ad minus extremum, ac proinde ab imperfecto ad perfectius de ad persectissimum In prima figura procedimus a medio ad extremum & deinde ab extremo ad medium; Clarum est
hoc ad oculum in sequenti sylli ismo facto secundam figuram Gai ni , & primam Aristotelis, i n figura Galeni Omnis homo est animabomne animal est substantia. Ergo omnis homo est substantia.
'Omne animal est substantia. Omnis homo est animal. Ergo omnis homo est substantia Obij cies primo cum Auenoe & recentioribus, syllogismi Logicales non debent aduersari processui nostro naturali, sed syllogismi insigura Galeni aduersantur.ergo &c. minor patet in hoc syllogismo secundum figuram Galeni, omnis homo est animal, Omne animal est
corpus, Ergo aliquod corpus est homo. hoc argumentum videtur recentioribus efficacissimum & unicum ad figuram Galenicam e medio tollendam. Verum Res j ondeo nullius esse momenti; nego enim Minorem,adcrius probationem, dico syllogismum illum indirecta concludere in Calati x i habent autem irinaturalitatem illam etiam indirecti primae figuretes set vero syllogi sinus naturalissime concludens.expectatam concitissionem in Attala figurae Galenicae , unde quando supra ostendimus fguram Galeni perfectiorem & naturaliorem esse prima communiter recepta, contulimus nos modos directe concludentes infigura Galeni, cum directe concludentibus in prima. porro qui sintdirecte qui indirecte concludente. in figura Galeni, ex sequentibus accipe versibus.
Attala, Galene, pirali, vire do, reguntur. Non calatis, libaris, trecismo,sesumo, carenes.
Di recti sunt qui in conclusione inferenda consormantur regulis in toto esse , & in nullo esse; directe ergo concludunt qui exacte pro cedunt secundum suam regulam in conclusione inferenda ; aliud ergo erit directe concludere in figura Galeni, alii1d in alijs, cum aliae sint Uulae formaliter viroruque. hinc cum regula in toto esstinuerso odi Dj0 by GOoste
134쪽
dine procedat cum dici de omni, directe concludendo secundum in toto esse, debet postremum praedicari de primo , id est minus extremum de majori , quandoquidem secundum dici de omni, directe concludendo primum praedicetur de posteriori, id est majus de minori t, directe itaque concludere in figura Galeni est con cludere minus de majori, contrario modo quam in prima figura. Sed, inquies, itinc sequitur contra Philosophum in secunda & tertia figura non dari modos indirecte concludentes, cum enim in secunda & tertia figura. modi possint fundari tam in toto esse quam in dici de omni, siue contra, semper poterunt dici directe concludere habito respectu ad unam lut alteram regulam. Respondeo hanc objectionem confirmare meam sententiam; cum enim syllogismi secundae & tertiae figurae, tam dici possint mediate regulari, secundum in toto esse, quam dici de omni, aeque naturaliter procedetur in his figuris , siue minus praedicetur de majori, siue majus de minori. Quae forte fuit occasio vidicerent nonnulli nihil in secunda & tertia figura concludi directe,cum non viderent majorem naturalitatem in una quam in alia praedicatione. Verum quod negarint minus posse de majori praedi eari est con tra Aristotelem. Indi recti modi sunt qui deflectunt ab illis regulis in conclusione inferenda, silue in quibus majus extremum prae)icatur
Obijcies secundo. figura Galenica a prima non discrepat praeterquam praemissarum transpositione; itaque illa non sufficit ad figura
rum numerum augendum. ergo &c.
Respondeo negando minorem ; praemissarum enim transpositici lassicit ad mutationem, distinctionem, perfectionem & imperfectionem sillogisimorum & figurarum ; & hoc mihi certum videtur, in omnibus enim artibus de compositis , transpositio partium magnam facit murationem. patet in artibus liberalibus; in Grammatica litterarum tr.mspositio, in poesii unius vocis transpositio ; in musica una nota transposita , in homine quoque brachium aut pes loco capitis magnam inducunt mutationem , & rectum loco fundamentorum; conuersio etiam propositionum, ut propius accedam, magnam facit mutationem; nihil ergo mirum, si praemissarum quae sunt praecipuae syllogismi partes J transpositio, mutet figuram, naturalitatem, &cui dentiam. Secundo praunissarum transpositio suffcit in alijs figuris, verbi gratia dissimis, de datis. ergo etiam in figura Galeni. sed inquies
in figura Galeni potest illa vocari major propositio in qua medium
subiicitur & quae' ponitur secundo loco; in secunda vero & tertia. major est illa quae ordine pnaecedit; ac proinde est diuersitas, & ratio, cur dicatur dis amis distingui potius a datisi, uam figura Galeni a prima. Respondeo primo falsum esta quod dicitur, ut jam suppono; Existi-
135쪽
s ELECT. DISPUT. PHILOSOPHI C.
ino enim illam esse uniuersaliter major ,Guae est prima ordine prolationis, illam esse minorem quae est secunda, illud majus extremum ouod ponitur in prima propciatione, minus Quod in secunda, ut traiari. is. dunt Scotus, qugst. 2 . lib. I. priorum, Solus lib. s. Summularum eaoM- 1. & 6. Toletus lib. 4. introductionis, dc alii. Secundo sit ita, tamin negari non potest, quod quando major propositio ponitur secundo loco, & minor primo, quod fiat transpositio praemissarum, cum major sectandum primam fguram debeat esse primo loco, minor secum. Io ; Tunc sic argumentor,sgura Galeni distinguitur a prima transpositione praemissarum, quarumcunque demum, non major vel minor
propositio; sed dissimis de datis,Caesare de Camestres,etiam distin una tur traia positione praemissarum ergo tanta est distinctio syllogiiso rum figurae Galeni, a syllogi sinis primae, quanta est syllogismorum aliarum figurarim inter se, quia utrobique est sola transpositio prae-nuisarum. Omitto breuitatis causa alia argumenta. Obi)cies tertio terminum aliquem, vel propositionem,poni primo vel secundo loco,non variat intrinsece judicium antecedentis vesco sequentis. ergo non potest diuersificare figuras. Respondeos crintrinsece intelligatur essentialiter, transeat ante, cedens; sed neque conuersio variat intrinsece antecedens vel consequens,&tamen variat figuramis vero per intrinsece intelligatur realiter, nego antecedens, quia non potest fieri transpositio terminorum vel propositionum nisii numerice mutentur propositiones; nec est necesse ad variandum compositum, aliquid de nouo accedere, sitis est transpositio partium O bij cies quarto. Aristoteles non tractauit ex professo figuram Gaia leni. ergossignum est non agnόuisse.
Respondeo ideo non fecisse, quia quilibet illam a natura discere poterat. prima plus habet ariis de difficilius distitur, de propterea ab Aristotele explicata fuit.
sit opinio, es an formido sit de essentia
opinionu. o'quaestionis intelligentiam,opinionem varijsmo.
1 dissumi. primὀcnim sumitur pro quacumque nitione,vel a sensu intellectus, ut patet ex Aristot. s. Meta textu 2I. 3. Ethic.L.M. Niti cap. 3.ac alibi saepe, Vt aduertit Linconiensis i. post. p. vltimo. secundo sumitui pro ς ognitione obscura comprehendente sub se fidem hu-
136쪽
manam,& suspicionem, quae, Viplurimum,solent esse cognitiones scurae. tertio sumitur pro cognitione in qua in assensus eum formine iue haec formido nascatur ex re ipsa opinabili,siue aliunde. quao . simitur pro cognitione,in qua est alensius cum formidine rei opinablis quod videlicet possit aliter se habere. nos vero hoc loco loquimide opiniones.& 4. modo,maxime vero φ. modo. Sed opinio 3 & a-cepta, adhuc bifariam sumi potest. I. pro actia cognoscendi opinat, uo. E. pro habitu acquisito ex pluribus actibus opinatiuis,dixi ex ptu. ribus actibus , quia non videtur probabile habitum opinatiuum . saltem ut plurimum generari posse ex unico actia etiam intenso. Ratio est, quia unica tantum probabilis non videtur,ut plurimum,ita posse conuincere intellectum, ut illi firmiter assentiatur, atque adeo acquirat habitum,quo inclitietur ad assentiendum illi conclusioni semper. sed siue sumatur opinio pro actu,siue pro habitu,adhuc dupliciter sumi potest, ut colligitur ex Gregorio Ariminensi, quaest.2. prolog. art.
3.primis sumitur pro actu inteffectus quo ex praemissis probabilibus, deducitur conclusio, Sisimiliter pro habitu genes ato ex ijsdem actibus, quo habitu inclinatur de disponitur intellectus ad similes conclusiones deducendas . fecitndὰ accipitur pro ipso actu quo intellectus assentitur conclusioni, idest, pro ipso assensu formaliter,quo intellectus
deducens conclusionem ex praemissis, cum formidine illi assentitur; quo fit ut actus, quo deducitur cocluta ex praemissis, dc actus quo assentitur conclusioni deductae. non sint duo actus distinisti realiter, sed unus idemque actus formaliter tantum a seipso differens, nam quatenus per illum deducitur conclusio, dicitur dedqictio vel conclusio; quatenus vero per eundem assentimur conclusioni, dicitur assensius.
Praemitto secundo. s loquamur de opinione proprie dicta,ita pos- II. se describi,opinio est cognitio intellectualis, imperfecta,incerta & in-cuidens ex parte med ij, unde dependet, & habens annexam semper ' formidinem oppositi. dixi cognitio intellectualis isco generis & ut
comprehenderem tam a sturn quam habitum opinativum. dixi imperfecta, ad excludendos alios habitus intellectuales perfectos, ut sapientiam, intellectum,&c. dixi, incerta ex parte medij unde depen- det,ad excludendam fidem diuinam, cuius medium est authoritas Dei reuelantis ; unde est omnium cognitionum certissima. dixi etiam, in- . ' 'Certa, & iueuidens, &c. ut peculiari ratione excluderem scientiam cum qua opinio majorem habet similitudinem quam cum caeteri. cognitionisus intellectici ius term opinio a scientia,primo ratione objecti, objectum enim Menti res ne essarium, at objectum opinionis non modo non potest esse alii uri necessarium,idest,cognitum ut necessarium, quod est in scientia Mitiam debet esse aliquid contin- D ' ' , ' .gens, vel in re, vel cognitum Ut contingens, quorum neutrum est in
137쪽
obcto scienti est enim necessirium,& re ipsa, & ut cognoscitur. A-eudo dissctunt ratione medij,quia medium scientiae est necessarium . nilium opinionis est probabile & contingens, saltem cognitum vecotingens tertio disserunt ratione modi cognostendi ipsius cognos cotis; lciens enim cum firma animi aedulitate. Srmat rem non pos sistiter se habere, opinans autem non ita semper enim est cum forfidine oppositi,& has tres disterentias indicat Philosophus I. pos Lap.vltimo, quarto differunr,quia scientia habetur per unam demonitationem,opinio habetur per syllogismum topicum & probabilem quinto differunt ratione certitudinis α euidentiae nam opinio, saltem, ex modo cognoscendi ipsius opinantis, semper est incerta & ineuidens ; at scientia semper est certa & euidens, tum ex objecto , tum ex medio, tum ex modo cognoscendi ipsius scientiae, certa, inquam,certitudine intrinseca.
iii . Ex dictis sequitur primo,quomodo disserat opinio a suspicione;
. suspicio enim est leuis quaedam tredulitas&conjectura,qua quis inclinatur quidem ad assentiendum alicui rei cognitae, vere tamen non praebet determinatum assensit in illi at vero opinio habet determin tum asscnsum circa, rem probabiliter tamen & oem aliqua formidine. secundo sequitur quomodo diiserat opinio a fide humana; quia nimitum haec potest esse sine formidine, opinio autem non item. sequitur tertio, quomodo opinio disterat a dubitatione ; dubitatio enim est quando intellectius propter rationes, quae ex utraque parte apparent omnino aequaliter probabiles ad assentiendum neutri parti inclinatur 5: consequenter suspendit omnem omnino assensum, at opinio in
unam partem inclinatur & praebet illi assensum, sed probabiliter
Superest iam videre,an sormido sit de essentia & intrinseca ratione opinionis. qua in re D. Thomas secunda secundae, quaestione prima,
quaest. I. & L. Scotus in s. dist. α . quaest. unica existimant formi, nem esse de intrinseca Hione opinionis. Contra alii negant esse de intrinseca ratiψne opinionis. Ad solutionem dissicultatis 1 pono, nos loqui hoc loco de inione proprie dicta quarto modo supra ex- plicato accepta,de quam descripsimus si enim loquamur de opinione ample sumpta , certum est aliter esse philosoplaanduin de illa. hoe
v Dico pruino,si per, formidinem, intelligatur negatio vel priuatiorrima GMLμ. certituditus di cui dentiae, Certum est formidinem non constituere ii, triniς-opiniolaem proprie dictam.
138쪽
tio, sed necessario debet esse quid positivum.
Dico secundo. si per, formidinem, intelligatur non ta negatio fir- VI. mi certi& euidentis assensus quam ipsemet postium ordo vel habitudo quam dicit assensus opinatiuus ad objectiam & medium contin- ens tunc formido est de intrinseca ratione opinionis & essentialis tibi in secundo imodo dicendi per se, idest, est proprietas illius,haec comclusio est D.Tliomae&Scoti locis citatis,& Probatur breuiter, quia in opinione sicut etiam in omni alia cognita si tione intellectim,nihil potest assignari per qu-ssentialiter perficiatur dc constituatur tanquam per propriam disserentiam essentialem, nisi radix & fundamentum illius habitudinis ergo hujusmodi radix est essentia opinionis, N: ipsa habitudo proprietas. Dico tertio. siue per formidinem,intelligatur, illa postiua habit VII. do assensus opinatiui ad suum objectum & medium, siue intelligatur Tertia om sis. negatio firmi, ccrti, & euidentis assensus, quod ego verius existimo, semper opinio intrinsece habet annexam formidinem, ita ut numqua ira sit au t esse postit sin e formidine. prima pars conclusionis patet
ex pr cedenti conclusione. secunda probatur,quia numquam potest esse assensus opinatiuus firmus certus de euidens. ergo necessario erit non firmus non certus& non cui dens, quia inter contradictoria non datur medium. ergo formido quae non videtur aliud quam hujusmodi negatio certituὰinis & firmitatis semper comitatur opinionem sicut propria passio illius, non quidem positiva, sed negativa. secundo
probatur, quia certum est posse esse opinionem de objecto necessario de per medium etiam necessarium,Vt bene aduertit Cajetanus pri- Caietanis. mo, post. cap. vltimo dummodo tam objectum & similiter medium cognoscantur ut contingentia; tunc autem opinio cum non sit cognitio scientifica necessario debet constitui vel per formidinem essentialiter vel per aliquid ex quo immediate sequitur formido, quia aliud non potest assignari. Dices opinionem constitui per judicium probabile intellectus quo propter medium probabile praebet assensum rei cognitae,
sed contra est. primo quia opuli opotest esse per medium necessa- a tutarim rium appraehensum tamen ut contingens. ergo inuoluit formidinem, cum expresse inuoluat conti egentiam. secundo, quia illud probabile iudicium intrinsece includit sermidinem cum nullo modo ut assensus certus te firmus.
Obij cies primo. opinio disponit ad scientiam ergo non includit VIII. formidinem nam dispositio non debet esse contraria, sed proportio
Respondeo dispositionem per se requisitam de non per accidens debere esse proportionatam de non contrariam formae introducendae;
139쪽
si e calor est per se dispositio ad ignem, frigus autem per accidens ratione qualitatis materiae in quam inducitur ignis, ut patet in igne qui accenditur in carbonibus per infusionem aquae frigidae; per accidens enim est quod de eadem repraecedat opinio, de qua postea habetur
scientia; heri enim potest, ut de re aliqua habeatur icientia, nulla praecedente nec lubsequente opinione; quamvis autem opinio siue habitualis, siue actualis, disponat aliquo modo ad scientiam,nullotamen modo opinio auget scientiam, siue actualem, siue habitualem, quia sunt cognitiones diu in rationis. Obij cies secundὀ.1i formido esset de essentia opinionis & illam comitaretur sequitur si augeatur opinio ex multiplicatis probabilibus, debere etiam augeri formidinem hoc autem est falsum,quia experientia conflat minui. ergo dcc.
Respo deo negado consequentia, na formido in probabili sententia . i. est de esietia suspicionis, ut Dene aduertit Gregorius Ariminensis, de tamen aucta suspicione, minuitur formido. item de essentia temperantiae Sc continentiae est difficultas,& tamen multiplicatis actibus
temptr. intiae 5 continentiae,temperantia de continentia augentur, Mdiminuitur dissicultas. ratio hujus est, quia opinio dicit duo. primo enim dicit quid positiuum, & id quidem directu& formaliter, nempei adicem habitudinis ad objectum, S: ipsam habitudinem ad objectum de medium. sccundo dicit quid priuatiuum,& id quidem indirecte de
connotatiue, nempe formidinem. fieri igitur potest, ut unum in rea tur & alterum minuatur,ut patet,in exemplis propositis.. Obij cies tertiὀ.si, ut patet expertcntia,multiplicatis medijs M principijs probabilibus minuitur formido, poterunt ita multiplicari media S: principia probabilia,ut tollatur omnis formido ab opinione. ergo &c. Respondeo negando consequentiam, neque enim magis assentiemur conclusioni quam principijs sed principia & media quantumcumque multiplicen ur,sempetr itant probabilia,consequenter inuoluunt semper formidinem. Obij cies quarto. Aristotel. 7.Eth. cap. 3. ait alituosita firmiter assi
haerere si iis opinionibus, ut nihil plane dubitent, sicut faciunt illi qui
Respondeo Aristotel. ibi&alijs in locis non sumere optarionem in sua propria; sed latiori significatione. Addo ibi, nomine,opinionis, non tam intelligi opinionem quam ignorantiam prauae dispositionis vel errorem, Heraclitus cnim de quo ibi loquitur AristoteL putabat se
habere scientiam,& non opinionem,quod omnia essent in motu tu dam continuo; hoc autem est error. suae Aristotel .in nostra esse sententia euidentissimuin est ex primo post.cap. vltimo, ubi exprelae ha-
140쪽
PARs PRIMA. R AESTIO DECIMA QUARTA. Iasbet opinionem tura sua esse incertam, te neminem,quando opinatur , certo assentiri, ita ut non possit res aliter se habere, sed semper d. bitare de opposito. Aduerte noc loco formidinem non conuinere in eo, ut quis positive existimet in positum conclusionis esse possibile, sed ut quia cognoscens conclutionem ex medio probabili & eontingenti praebeat illi assensum debilem tantum & remissum,& consequenter cum quodam dubio & formidine de veritate illius atq; adeoe implicite cum cxistimatione oppositi postibilis.
QVAESTIO DECIMA QUINTA.S' quomodo opinio scientia possint esse simul.
Di v v s Bonaven tura in 3. dist. α .quaest. 3. ar 2.Durandus quaest. I. prol. Alexander Alensis, & alij, referuntur existimasse scientiam tam actualem quam habitualem posse simul stare. Contra vero, D. Thomas loco citato, Scotus loco etiam citato contendunt non posse esse simul. ad quaestionis solutionem. Praemitto certum esse apud omnes in diuersis hominibus de eadem re posse esse scientiam & opinionem , certum etiam esse apud omnes in eodem homine de eadem re successiue,diuersis scilicet temporibus posse esse scientiam & opinionem ; potest enim quis primo habere opinionem de re aliqua, deinde potest habere scientiam de ea- rem re; certum etiam tertio est apud omnes in eodem homine de diuersis rebus posse esse scientiam & opinionem simul Et haec tria vera sunt tam de scientia & opinione actitati quam habituali,& omnia tria traduntur & approbantur ab Aristotele I. post. cap. vltimo.difficultas igitur tantum manet, an in eodem intelle stude eadem re,possint esse simul scientia 5e opinio, qua in re. Dico primo siue intellectus, aut alia quaecumque potentia positsimul exercere plures actus siue non possit , scientia actualis Ac opinio a Gaalis non possint esse simul in eodem de eadem re. Conclustio, ut dixi, est Doctorum Angelici, S: subtilis, locis citatis contra S. don hienturam, ii lex drum Alensem,&alios Probatur breuiter ratione Aristoti quae habetur cap. vltimo primi post. quia in eodem essent duo assensus contradictorii ; esset enim aD sensus certus,& non certus,euidens, de non euidens, &c. neque dicas Aristotelem tantum velle quod non possint esse simul opinio & scie-tia per idem medium, non tamen negareposse esse simul per diuersa