장음표시 사용
201쪽
j- motus pertinent explicatisi argumentis aduersa rumoreurritur.
Qisnam sit formalis ratio quantitatis. In ista relatu, confutatis variis sententia, euincitur extensionem partium extra partes in ordine ad locu=nesse formalem rationem quaktitatu. Postea probatur Christum Dominum non habere suam quantitatem in sanctissimo Sacramento. Denique aduersariorum argumenta dise
An dentur partes entitatiuae erimis independenter a quantitate. In ilia primo pluribus probatur necessario admittistas se praedictas
partes. Secundo, easdem hasere extensionem aliquam, quae interna dici potest. Tertio, aettimenta contraria diluunturi
QVAEsTIO DECIMA SEPTI MA, Vtrum quantitas distinguatur a subsistia.
In illa eoncluditur quantitatem nemine cogitastreas stantia distingui, Nominalium aryuxnentis occurritur.
Utrum partes sint actu distinctae in quantitate.
In ea primo probatur quantitatem non componi ex indivisibiliueus. δε- eundo,partes in continuo non esse inter se inu distinctis. Tertio : eontrariis argumentis restondetur. Denique, cinciaritur indivisibilia terminatina, qμstud positiuum quod dicunt. non use actu distincta a continuo ante designationenem.
QVasTIO DECIMA NONA, An dari possit inserituri actu.
Iu illa prinis ostenditur in nuro genere enti possedari infinitum actu.
202쪽
decundo, contraria argumenta diluuntur. Tertio,probatur Deum, qualiabet stacte dabili, non posse aliam sub eodem genere perfectiorem prodω-xere. Denique, nee posse qualibet iste a qualitate asi nasiti aliam intensiorem emere.
QU. ESTIO VICESIMA, An idem numero corpus possit esse circumscriptiue in diuersis locis,& qua actioner ubi, de via intrinseco agitur. In ω pluribus probatur per diuinam potentiam posse id feri. Secundo, objectionibus restondetur. Tertio, euincitur, contra quosdam recentiores, actionem perquam poneretur eouin in pluribus locis fore addu eluam. Quarto, ostenditur dari Mi. o to, illud non esse modum ab Iolatu sed esse relatiovem extrissecus aduenientem.
QVAESTIO VIGESIMA PRIMA, An dentur spatia imaginaria,& an Deus in illisse.
In ea primo satiatur non dari actu, c positia statia imaginaria, ea modo quo dantur a tuentia realia,stpositiua ,sed abusive tantum. S cundo , Deum non esse in statia imaginariis, quasi mere ambiatur ab iris, sed esse, quia ratione suae immensitatis, qua in seipso immen es -- amentagiter proxime aptus est esse in qui stibus riis realibin, si ilia
De variis durationum speciebus I ubi etiam tractitur,virum duratio rei creatae ab eadem distinguatur, & sit successiva.
In cariemitatis ratio primo explicatur. Secundo, aem. Tertio, sΤια--ur aeuum esse aliquid permanens, non juccessuum. Quarto, durausonem rei pingui a re durante. Ouinto, te Metiam a motu. Denique, temporis ratio explicatur.
An irmngus potuerit esse ab aeterno. Inaea fise 4e Uatur mundum quoad nsu7μmllane genus entis po-
203쪽
tvisse esse ab aetemo, argumenti ue contrariis itur obuiam.
Ast hcelum sit quinta edientia. vel compositum ex elemeruis. In ista, reeitatis mariis sententiis, me certum statuitur eaelum non esse Histam quandam naturam . essentiam ab elementis o mixto ex illis dissinctam, sed mere esse eorpus mixtum, constans ex quatuor elementis. Ruiositi in eontrarii m proponuntur, oe dissoluuntur. Caelum esse cor
ruptibile, fluidum, in eoque astra moueri me piseces in mari. Vnicum tantum fleratum esse, meras seupras aquas huens.
A quo moueantur alaa. In ea statuitur non ab Inreostentiis, sed a propria forma moueri,
argumenta contraria diluuntur.
Qiunam sit causa aestus maris; ubi de origine fluminum,& montium. In ista, propositis, oeconfutatis mariis sententiis, concluditur causam esse mari intrinsecam, . a natura. Satis' disscultatibus. Explicantur eause ob quas a natura datus sit motus.Denique, flumina m montes amari oriri demonstratur.
QVAEsTIO VIGESIMA SEPTIMA, ' ε
An dentur formae partiales in vivente. In ea it probabilior digitur sententia quae affirmat, malidisque fundamentis communitur.Probatur dictas formas una eum materia esse μι-jectum ipsius animae. argumenta diluuntur.
204쪽
An potentiae animae distinguantur ab inimicIn ea, evocatis marias Astinctionum generibus, ostenditur necessaris
admittendam esse distinuion δε- it Maoriam, inter realem, rationis , nullam admittendam esse distinctionem rationis ratiocina ;ammae potentias non realiter, nec rationetantum, sed formalite M ani
ma distingui. rationes in oppostam diFluuntur.
Vtrum in rarefactione acquiraturnoua quantitas.
In ea pluritas eontra recentiores molentes nouum tantum modum a quiri, disputatur, O meram quantitatem acquiri demostratur Vumen tripu contrariis obuiamum Diti l)ν , O fle
205쪽
DISPUTATION V ΜΡHILOSOPHICARUM :
An detur materia prima an distinguatur ab elementis.
E varijs materiae acceptionibus legi possunt Picolό- I mineus, I. lib. de materia, cap. L. Dominicus Sotus L. Phyicorum, quaest. 3. Pererius lib. s. sitae Physicae, Fon*ca 3. Metaph. cap. 2. quaest. I. sech. I. & I. Metaphys cap. 7. quaest. 3. lech. s. nos hoc loco de ea agimus prout idem es ac illud quod initiat compositum substantiale tamquam primum subjectum formae substantialis. Non defuerunt tum veteres, tum recentiores, qui negarent dari materiam primam. Inter caetetos ante sexennium hanc sententiam Parisijs defenderunt Clauius, Vilonius,& Bitaldus, sequuti Sextum Empiricum, lib. 3. cap. 4. Vbi materiam primam vocaa prodigiosum j- mentum,&Dauidem Gorlaeuin libro exercitationum Philosophica in ivin primam. rum, exercitatione i . Verum propter hanc & similes sententias, merito a Partamento Parisiensi proscripti fuerunt. Dicendum ergo est primo, cum communi Philosophorum om- I Lnium sentcntia Jari materiam primam. prima Probatur primo. quia in nutritione & accretione animalium, vel aliquid cibi remanet peracta nutritione,vel nihil; si nihil,quomodo ex Aliso cibo nutriuntur,si aliquid,illud non est forma cibi, alias animal esset pra/t . . compositum ex omnibus genetibus ciborum, ex piscibus, carnibus, pomis, &c. praeterea illae formae sunt corruptae. erSo animal con- .
206쪽
staret ex partibus corruptis quod implicat. ergo id quod remanet debet esse materia , seu subjectum formae cibi quod remaneat sub
forma viventis. emo datur materia.
Probatur secundo conclusio. supposito hoc principio quod omnes concedunt, ex nihilo nihil fit. Videmus aliquas imas de nouo feri, quae antea non fuerunt. ergo debent nouae formae recipi in ali. quo subjecto formae deperditae & formae acquisitae, alioquin forma roducta fieret ex nihilo. hoc autem subjectum propter eandem cauam debet esse ingenerabile & incorruptibile ; debet etiam esse ultimii subjecium;nisi enim esset ultimum subjectum,iretur in infinitum,cum agentia naturalia agant in subjecto & ex subjecto; Quia si materia pri ma generaretur, deberet ex aliquo priori generari,& illud prius rursus vel esset generabile, vel non; si esset. ergo adhuc ex aliquo priori, &sic in infinitum ; si non, cur non sistimus in primo sine progressione ulteriori haec argumenta de alia quae apud recentiores videri possisnt. probant quidem efficaciter satis dari in rebus materiam primam, non tamen ostendunt quid illa sit. Quaestio ergo est inter authores, an distinguatur materia prima ab
Prima sententia afirmat illam ab elementis realiter distingui, est sententia Aristotelis de fere communis. Secunda sententia negat. Ita ante Aristotelem Empedocles, &ro
liqui fere omnes Philosophi; post Aristotelem ex patribus eandem sentetiam sequii sunt, Athenagoras in Apologia pro Christianis,
habetur tomo 1. bibliothecae lanciorum Patrum,pag. 6 I. 5. 6 II. eius Anselmus in monoloetio, cap. 6. Anastasius Synaita,lib. I. in exa-
meron,& in re, Idem exi timo voluisse Iustinum Martyrem, in libro repraehensionis decretorum Aristotelis, ubi multis argumentis materiam primam Aristotelicam impugnari ex Philosophis eandem Lententiam sequuti sunt Guillelmus Adolphus Scribonius, lib. I. Physio
num .i28. de sequentibus, Franciscus Patritius Peripateticarum distacustionum, tomo 4. lib. 3. a medio, Leonardus Lessius, lib. 3. de ratamine, num. L .dc M.&lib. 3. de summo bono, num. 16. Vbi ait buseram hanc sententiam magnis rationi tuo persis am, a et eleriAus
Philo his traditam, Scipio Capitius, lib. a. ὸe principiis rerum, Gl. Ioue. pag. a. Versu, at reliquis si prima quidem, & alij recentiores praesertim Medici, cum quibus. Dicendum est Σ .materiam primam non distingui ab elementis,sed esse ipsa elementa. Probatur conclusio,quia non sunt multiplicanda entia snenoecem1-tate at nulla est necessitas sic multiplicandi,nec ullum indicium dithim. ctionis. ergo &c. minor probatur,si esset ullum indicium distinctio Ois.
207쪽
maxime quia materia prima est ingenerabilis & incorruptibilis, ele- P b-.λη- merita autem generabilia & incorruptibilia, sed hoc csse falsum manifeste probatur primo de aere. ut aer in se conuertat ignem debet re- aeriη- . mittere calorem ignis in sententia illorum qui ponunt qualitatem ρμ 'Vtramque non conuenire elementis in summo gradu; quomodo autem hoc faciet maxime in sententia illorum qui ponunt qualitates re missas in elementis non esse permixtas contrarijsὶ deinde quomodo ignis in se aerem conuertet Zaut quomodo siccitas ignis, cum sit in omnium sentetia qualitas valde parum activa,expellit ab aere humo remὶ QMd dicunt hoc fieri per calorem,contrarium experimurrinem' pe valde intensium calorem in aqua secum humore compati. secundo dicunt ipsi formam ignis non introduci, nisi in materiam dispositam
calore ut octo, nec ignem consistere infra mediocritatem caloris. ergo cum agit in ignem, & producit quinq; gradus frigoris in materia,
peribit forma ignis ,& forma aquae non poterit introduci, cum non sit frigus ut octo. De aqua, quidam concedunt posse consistere ejuS formam in materia infra mediocritatem frigoris,non vero introducide novo; de igne idem non concedunt. tertio videmus ut aliquid in ignem conuertatur debere esse viscosum quia ignis pabulo eget , elementa aute pura no sunt viscosa, ut concedunt ipsi aduersiarij. ergo nihil poterit elementorum in ignem conuerti. Respondent ignem non esse es ementarem, quem hic Labemus, sed aliquid mixtum. verum jnsto, Vnde ergo sciunt elementarem conuerti, si nullam unquam ejus habuerunt cxperientiam . quarto probatur specialiter de aqua, quia distillatores experiuntur, si in vas aliquod sementissimum aquam coni j ciant,& superne bene tegant, ne quid evaporet, habituros se tantum aquae postea, quantum injecerunt. ergo nihil fuit in ignem conuersum,&tamen tunc deberet maxime couerti, si conuerti posset. quinto
videmus cineres,qui maxime ad terram accedunt, vel terra sunt, nunquam in ignem conuerti.sexto de aere etiam probatur, quia si ampulla vitrea aere plena bene obturata in aqua ponatur, etiamsi ibi centum annos esset, nihil aeris inclusi in aquam conuertetur. ergo signum est non posse conuerti. dicunt aduersari j se hanc experientiam ex nostris principijs soluere, nimirum, rationem esse cur tali casu non conuerrat.r,quod aer deberet condensari ut in aquam verteretur,& proinde daretur Vacuum in reliqu6 contra naturam, & nos debere idem dicere, quia saltem aqua circumstans deberet aerem inclusum infrigerare,& ita condensare,& sic vacuum fieret,quod ut cultemus,inquimat,debemus concedere nullam fore tali casu actionem aquae in acrem. Verum siupponunt aduersiari j quod nos non dicimus, scilicet, aere inclusum isto casu non infrigidandum. Crediderim enim vere aerem illum
fore frigidum; sed negandum est semper frigus inducere densitatem.
208쪽
vel facere in omni casu corpus frigidum occupare minorem lorum, ut clare apparet, si enim ampullam aliquam aestate aere plenam vel li quore aliquo bene Vndique obturatam in aquam vel niuem immergas, liquor inclusus fiet frigidissimus,&tamen non condensabitur, quia apparet ampulla tam plena post, quam ante.
v. Quaeres unc aliquando aqua conuertitur in vinum. Respondeo nunquam conuerti, ita ut aqua vino infitia actione vini corrumpatur, dc materia aquae accipiat formam vini. hanc sententiam Innocentius III. Pontifex, cap. cum Martha, dicit esse commu-n em Physicorum, idest, Medicorum, ex antiquis tenet eandem Simplicius apud Dandinum, in commentarijs ad libros de anima, de ex. Mu r μ' recentioribus Theologii, de aqua vino commixta in saerificio Missae,
idem sentiunt Cardinalis Alanus, Pesantius, rigidius de ConincΚ, &alij,quibus adde Cardinalem Baronium, qui tomo ultimo annalium apud Spondanum, asserit semper fuisse mentem sanctae Romanae Ecclesiae immediate aquam verti infanguinem Domini. Ex quo constat mutationem aquae in vinum a Christo factam in Cana Galileae non fuisse conuersionem qua aqua vino infiis a corrumperetur, materia aquae formam vini accipiente, sed potius veram fuiste transmutationem substantiae. Probatur praedicta responsio. primo; quia, ut vidi-- mus,aqua pura nunquam conuertitur. secundὀ experientia patet,poLse aquam quae vino infunditur,vario artificio separari. dicunt aliqui ad mς - hoc cum D. Thoma, non esse veram aquam quae extrahitur, sed hu- Inoremaqueum non bene decoctum. verum hoc omnino gratis dicitur contra apertum sensum dicunt alsi cum Uasqueet posse aquam e
Vino extrahi,modo non fuerit diu permixta, si fiterit infusa aqua in magna quantitate, si vinum sit debile, &c. sta contra mercatores experiuntur se pὀsse diu separare. tertio probatur responsio; Quaero ab Adrianis, quomodo, siaqua sit pura possit a Vino transmutari. quam qualitatem nabet repugnantem aquae, quae debeat expelli, ita ut pereat aqua. quia calorem tantum potest aqua ,sustinere quantum vinum, ut patet, in aqua calidi; in humore aut Cin communicant. quarto, vitis dum viveret multo fortior vino per animam suam vegetatiuam nunquam potuit aquam puram In se conuertere, quia si vitis poneretur in aqua pura. desectu nutrimenti moreretur; alimentum enim ejus quodin substantiam sitam conuertit, est humor terrae viscosus, quomodo ergo Vinum carens anima aquam puram transmutabit. deindes vera esset contraria sententia,sequeretur saepius infundendo aquamtasse perpetuo durare dolium vini, quo it rubii rurisin ta nihil absur-a . vi Quaeres, an saltem in sententia nostra aqua infusa vino, manens in substantia,informetur forma vini.
209쪽
Respondeo veri sinultus esse quod non. primo quia, per artem po- qtest extrahi; unio autem informativa non potest tam facile solui,sicut apparet in extractione elementorum ex mixto, quae non fit sine alteratione corruptiua 2.quia verissimilius, sicuti cum vinum de aqua pari copia commiscentur, remanet utrumque in sua substantia distinctum, ita cum parum aquae vino infunditur,l inc infert non argui elementorum transinutationem, quod frigore condensetur aqua, & aerem excludat ; quod aer humi clus sit suoinde de in aquam videatur condensari; tantum arguit elementa apud nos non esse pura, sed inter se noth nihil permixta, non quod pura non pyssint 'nsistere,Vt Fran- t. nu ciscus Valerius vult, cap. I. lacrae Philosopniae sub medium, cum sint j -- simplicia corpora,sed quod mutuo conjuncta, loco permisceanmr de inuicem interserantur. Quando vero aestate evaporat aqua, aut igni imposita, non vertitur in aerem, sed rarefit, & calore concepto sustollitur,& cum a temperatiori,& frigidiori aere vltra non impeditur,colligit se, reditque ad naturam, & in pluviam decidit, quod apparer, siestate infundat quis aquam frigidam in syphum I. calore aqua in vapores soluitur, ted cupiens se conseruare, statim colligit se, de frigidum ambit vasculum in quod eam infudisti, usque adeo ut etiam in
guttas decidat, hinc etiam columnae marmoreae aestate sudant, quod vapores, siue ex hominum corporibus, siue aliunde emissi,se cupiant consseruare loco Ipsis connaturali, scilicet Digido. Quaeres, unde fiat vapores hyeme amplius, quam aestate senestris VII.
vitreis adlorescere.' Respondeo eandem esse omnium causam, quod aqua dissipata se colligat ad statum naturalem, de ea ratione loca fiigidiora petat, hyeme enim aer fiigidis limus est ; hinc in cubiculis clausis quidquid humidi vaporis est fenestras petit tanquam stigidiores; aestate vero
magis attenuatur exhalatio, nec aura est ita humida,ut tantum vaporis habeat ad mixtum,dc aer magis accensus est,quam in ipsa domo, sic ex aere puro non fit aqua,sed quae illi mixta est ab illo separatur. Probant utrumque chymici, ab experientia supra allata, sume vas aeneuin, imple aqua dc probe concludas, ignique quantumque feruenti imponas i tantumdem aquae ex frigefacto vaseliauries,quantum immiseris. I tem sume vas vacuum solo acte puro repletum, quantumvis in stigido loco colloces, nunquam in eo aquam inuenies, si bene conclusum fuerit. nulla itaque ejusmodi transmutationis asserendae necessitas, est iudicium. Dices, sapientiae ultimo dicitur, in se enim elementa tam conuer' vi utuntur ,simi in organo qualitatis sonin immutatur , m omnia suum so obi ais, , ail num eustodiunt, inde exictimari ex ipso mise eerA potest. ex quo lo- uerserrarum η-co sic licet argumentari. Elementa in se conuertuntur. ergo non
210쪽
f. it tem sunt quoad substamiam incorruptibilia. ,...is. ωμι Rospoi ς0 λος UVmςntum iminerito a quibusdam recentioribus magni heri; immerito, inquam,sive attedamus textum sacrae scripturae, siue ej sensium immerito primosi attendatur textus, quia inprimis textus Haebraicus legit, ut videre est apud Uvatablum dum A
menta transtonuntur interie. quae lectio tantum abest Ut nobis aduer-1etur, quin & summopete fauet.Clarum enim est transpositionem rerum diuertarum inter se, non esse earumdem corruptionem. Textus autem G raecus legit, ut aduertit Estius, permutamur, permutatio aut vi vel abecedarijs notum est, non est corruptio. ex textu ergo Graeco&Haebraico manifeste constat tantum abesse vi contra nos faciata
gumentum, ut potius probet sententiam nostram; quae enim transeo nuntur & permutantur non corrumpuntur. Immerito etiam obiicitur argumentum, si sacrae scripturae sensus attendatur, quia ex sensu manifeste habetur elementa non corri impi. ut enim recte notauit in illum locum Robertus Holcot, illorum verborum sensus hic est; Sicut organirator in quocumque instrimento musico efficit harmoniam ex diuersa tensione & moderatione cordarum, juxta scientiam artis. suae, & pro libito voluntatis suae facit eandem cordam modo reddere acutum ionum, modo grauem, & tamen semper seruatur bona harmonia,S consonantia delectabiliter in operatione sua; eodem modo Deus Vtitur pro voluntate sua elementis & caeteris creaturis ad beneficia electorum, & supplicia improborum pro libito voluntatis suae, &tamen hoc non Obstante, consbnantia harmonica quae est inter elementa non dissoluitur; Dicit ergo per si litudinem sinquit Holcot dμm elementa in se conuertuntur , id est dum elementa suas mirtutes mutant mel intermittunt, sicut in organo quocmnque musicali qualitati senio hypalage , id est qualitas seni mutatur pro evoluntate organi - ζ ntis,c omnia elementa seum sinum curiodiunt quoad niuersalem mstd lationem, ita quod sicut non tollitur melodia per mutationem sonstrum in diuersis cordis inti menti, ita nec in et mentis tollitur e r m proportio O harmonia , propter mirabiles operationes 3 3 Deus rassis . facit per ea. Haec Holcot, cui consentit Iansenius in eundem locum. Q emadmodum , inquit , in musico instrumento sonus ex mariatione modulationis , aliud O. aliud nomen siortitur , ita etiam elementa ad Dei moluntatem aliam G aliam habent naturam ct conditionem, ex
diuersa ipserum inter se conjunstione. Qiremadmodum insequentibus
dedarat. haec Ian senius,de cujus explicatione, ut & explicatione Hol-cOt,manifeste colligitur elementa non corrumpi. sed vere maneredum inter se transponuntur, & permutantur ac conjunguntur,aliam accipiendo accidentalem naturam, & activitatem, pro diuersis temper mento qualitatum earumdem. Duili od by Coost c