장음표시 사용
251쪽
quo modo esse similis suae causae: Causalitas ergo idaea est ipsa actio agentis, ut est ab ipsa idaea determinante & dirigente ad opus.
Dices finis concurrit ad esset huin determinando &mouendo ages per sui amorem,&tamen constituit distinctum genus causae, ergo a pari,etiamsi ideta concurrat determinando agens, poterit constituere distinctum genus caula. Respondeo negando consequentiam. cujus negationis ratio est,
quia finis supponit agens completum in ratione principij activi, & tum illud allicit ad agendum; idaea autem non supponit,sed complet agens, in ratione principi j activi artificiosi.
causa po t esse sibi inuicem causae.
OVA s Ti o haec institui potest tam de musis ejusdem, quam di- 1
versi generis, requirentibus existentiam: dico, diuersi generis requirentibus existentiam; quia dubium non est de causis diuersi generis in uniuersum , expresse enim docet Aristot. tum L. Phys tum 1. Metaph. cap. II.causam efficientem esse causam finis, di sinem esse causam essicientis.quod & experientia clarum est; sanitas enim causat ambulationem in genere causae finalis, & vicissim ab ambulatione eff- cienter causatur. Quod idem communi suffragio docent Philosophi post ipsum. In q uaestione igitur proposita. Dico primo duas causas requirentes existentiam posse se inuicem .
causare in diuerso genere causae. haec conclusio negatur a multis modernis, praesertim Hispanis; est tamen nostri Doctoris Subtilis s. Me - ρει Mistretia , taphys. cap.i i . in illa verba Philosophi,Et intersesint mutuo causi c. .e. V V
lostquam enim cum Aristotele docuisset causam efficientem & sina-em se se inuicem causiare, subdit, Notandum quodsicut oriens sinis, thoe modo correstondent,sic etiam materia forma; ciens enim est causs finis e conuerso, tamen disserenter, nam e ciens est co se finis quantum ad esse, num producit formam quae est finis;sed si is est causa fiesentis non quantum ad esse, sed quantum ad causa re , qWatenus finia mouet e ciens ad ea sandum es iens agit ex appetit finis : similiter forma est eausea materiae , ω e conuerso etiam quantum adesse, quatenus forma dat materiae esse Oactum specificum materia mero sustentat formam a nam loquendo naturaliter , sicut est impossibile materiam existere sae forma , sie m formam sine materia et Qualiteratu agi qua duo possint, sibi inuicem esse ea ae, non ouessanteq- causea sit prior simpliciter quam rati tum, ex quo iidetur fetui,
252쪽
quod idem respectu ejusdem, Aprius: posserius simpliciteri secundum
naturam,patebit in quaestione inferius ponenda. haec Doctor Subtilis; Ex quibus apertum est,ex ejus sententia, causis requirentes existentiam, & in particulari materiam & formam, se inuicem causere posse. idem etiam docet 2. Physic. quaest. 7. Ex Scotistis recentioribus sub scribit eidem sententiae Rapineus in Nucleo disputationum Philose. phicarum, disputat. 3I. quaest. 1. In eadem etiam sententia est Sanctiis Doctor prima secimὸae,quaest.Iis .art. S. 6c prima parte, quaest. 8. art. 3.& post ipsum ejus veri discipuli, nemine, quod sciam, excepto, quos ex recentioribus sequitur Luisius Turrimus, tractatu de gratia, pagina 3O7. Probatur conclusio primo ex Diuo Thoma prima parte loco citato, ubi docet effectus positivos ex parte causae formalis priores esse priuatiuis, quamvis priuatiui ex parte causae materialis, positivis sint riores, cujus optima ratio videtur esse, quia sicut prius est ex partebrmae tale esse tribuere, quam expellere contrariam formam ; se ex parte materiae, prius est vacuam esse a priori forma, quam contrariam recipere , verbi gratia, in productione formae ignis ex iisno sposito quod ignis formam trabeat in prius ex parte materiae est destruis formae ligni, & dispositio ejusdem , tum receptio formae ignis: at ex parte essicientis, prius est productio formae aqua dispositiones subj istum disponentes manant, tum vero formet ligni expulsio. Probatur etiam assertio ex eodem, prima secundae loco citato, ubi sic loquitur, parte Dei e cientis loquitur de justificatione peccatoris in in ordine naturae prius est gratia insufio, deinde motus tiberi arbitri, in peccatum, denique remissio peccati: Ex parte autem pasti in ordine naturae prius essest liberatio a peccato secundo motus liberi arbitrij, tertio gratiae consequ-tio. haec D. Thomas. Infusio autem gratiae, & remisuo peccati sunt actus agentis, Deo gratiam infundente, ut remittat; coni utio vero seu receptio gratiae, est actus passi. Probatur se dὀ exemplo ingressus aeris per fenestram,&apertionis fenestrae; riam in genere causae essicientis, ingressus aeris natura prior est apertione fenestrae ; in generae vero causae materialis vel dinpositivae, prius est fenestram aperiri, quam aerem ingredi,licet reuera fenestram ventus ingrediendo aperiat, &aperiendo intret; in genero tamen effcientis, non quia aperit intrat, sed motu quo intrat aperit in genere Vero causae materialis, prius est fenestram aperiri ; ia nisi aperiretur, ventus non ingrederetur. Neque obstat quod fenestra aperiatur ab aere intrante per impetum impressum senestrae, non autem per motum aeris. Non, inquam, obstat; nam praeterquam
quod haec responsio supponit aliquid falsum, de quo infra; experientia patet ventum saepe tangere & imprimere impetum fenestrae; si tamen Disiti iret lὶν Socrate
253쪽
1nen imprimit, de quo, ut dixi, inta; quae tamen non aperitur; atque adeo quando illam aperit, id non tantum fit, quia tangit, sed quia ingreditur; atque ita quando fenestram apertam sequitur, negari non otest,quin eam moueat dependenter a suo motu, & apertione sene.
Probatur denique ratione tacta in primo argumento. Expulsio inima rabatis.fiigoris, verbi gratia, est causa veluti materialis, & dispossitiua uitro ductionis caloris; non enim posset introduci calor, nisi aliqua ratione prius pelleretur Digus; εc rursus introductio caloris, est causa efficiens expulsonis stigoris; ideo enim expellitur fiigus quia introducitur calor, eorgo causa efficiens, &causa materialis, se inuicem causant. Verum.
Obij cies primo cum aduersarijs illud argumentum quod loco ci- IV. lato sibi obijcit Doctor Subtilis. Si duae caulae requirentes existentiam in possent se se mutuo causare, idem respectu ej usdem esset prius & posterius natura ; hoc autem videtur absurdum , ergo duae cauta tequi --ia '' 'rentes existentiam non possunt se mutuo causare. Respondeo hoc argumentum nimis probare; probat enim causamessicientem&finalem non posse se mutuo causare , quod tamen Aristoteli & omnibus Philosophis aduersatur: Non ergo ex prioritate de posterioritate respectu ejusdem, inferri potest duo non posse se mutuocausti ci nam ambulatio est & prior,& posterior natura sanitate, ergo potest idem esse prius&posterius respectu ejusdem materialiter spec
Dices aliam rationem esse de causis requirentibus existetiam ; aliam de non requirentibus.
Respondeo nullam esse diuersitatem in prioritatric posterioritate respectu ejusdem, quod est illud quod quaerimus. vobijcies secundo. si semel admittatur causas requirentes existentiam posse se inuicem causare in diuersb genete , admittendum etiam erit necessario materiam & formam se inuicem causare ; sed hoc est absurdum,ergo absurdum cst quoque asserere, duas causas requirentes existentiam in quocunque genere, causare se inuicem. Sequela majoris necessaria videtur. Minor probatur, quia cum certum sit materiam esse causam omnis formae materialis, si forma materialis etiam sit causa formalis extrinseca materiae; sequitur idem absurdum quod seruitur si ponatur.esse causa illius intrinseca, ut volunt Thomistae,dum icunt materiam existere per existentiam formae; sequitur enim virobique esse priorem in existendo suo subjecto existente , quod est absurdum, quia subjectum existens est prius eo quod subjectatur, etiam
Respondeo quod forma sit prior in existendo quam materia exi
254쪽
stens adaequate, non tamen sequitur quod sit prior quam materia existens inadaequate. Materia existens adaequale dicitur materia habens suam existentiam, de alia omnia quae requiruntur, vel in ipsa, vel extrahisam, ad hoc videtiisto existat: Materia autem existens inaedaequate dicitur materia habens suam existentiam, praescindendo ab aliquo quod requiritur ad hoc ut defacto a parte rei existat. Itaque ad nocvt materia sit subiectam formae,& prior illa in genere materi ussicit si habeat prUriam existentiam quam non accipiat a forma, non esttamon necesse ut illa existentia quam habet ex se,nullo modo pendeata forma.
Instabis,materia ad hoc ut subjectet formam , debet existere de facto extra causas, ergo ad hoc ut subjectet formam debet habere formam siquidem antequam subjectet formam supponat illam existere, quae non potest natura sua existere nisi in subjecto. Relpo deo si intelligatur quod in eo instanti naturae in quo intelligitur materiam subj ectare formam in genere causae materialis conueniant illi formaliter omnia requisita ad existendum actu , seu quod
idem est, si intelligatur quod in eo instanti naturae in quo intelliostr
materiam subjectare formam tanquam causa illius , supponat fin-mam existentem, falsium est antecedens; Nam potest in aliquo instam ii naturae intelligi quod materia subi jciatur formae, etiamsi no habeat omnia requisita ad existendum defacto extra causas : si autem intelligatur quod in eodem instanti temporis quo materia subjectat formam,necectrio requirat etiam ipsam formam, a qua in existendo aliquo modo dependet, verum est antecedenS. V. Dico secundo duas causas requirentes existentiam posse causare sea, inuicem in eodo genere causae, tum dando primum esse, tum conseruando esse j acquisitum. Haec conclusio negatur a plerisque re
se se anuiram centioribus Vt a Suario, Fonseca, Rubio,&alijs. Pro ea tamen citari
'U' ' possunt Authores qui volunt ultimam dispositionem ad formam aliquam ab ea este stiue procedere , cujus sententiae author videtur fuisse
D. Thomas i. a. quaest. IIs .art. 8. in corpore, & ad i.& 2. citantur etiam articulus septimus in corpore,&quaestio It . art. 4. ac denique pari. quaest. 89. art. I. ad i. eamque tanquam genui nam D. Thomae sententiam sequuntur Thomistae complures ; inter alios Canus relectione de poenitentia I. parte relectionis f. ad α. vero. Sequi turque ex dictis. Unde.
Probatur primo. quia si non possent duae cause eausare se inuicem in eodem genere causiae, maxime quia aliquid non potest esse prius 6c posterius in eodem genere causae, sed hoc est falsum, ergo in eodem genere possunt duae causae causare se inuicem. Major est aduersariorum, est enim ratio quam ipsi assignant cui duae causae non possint in
255쪽
eodem genere causae causare. Minor probatur, materia& forma, ut jam ex dictis constat, causant se inuicem ; sed non possunt causare se inuicem nisi forma sit prius & posterius in eodem genere causae; . quod sic ostendo. sicuti dependentia materiae a forma si1bjectatur in materia, ita ponitur dependentia formae a materia immediate subjeciatari in forma forma itaque ut est subjectum hujus dependentiae de causalitatis, est prior in genere cauta materialis i Et quia per illam dependentiam forma est effectis materiae in genere causae materialis, seruitur formam esse prius & posterius in genere causae materialis. hincalluntur aduersarij aliqui, dum concedunt materiam & formam causare se inuicem , negant tamen aliquid secundum idem esse reale,
posse esse causam suae causationis in eodem genere. Confirmatur ex principijs aduersariorum admittentium relationes essentiales rebus absolutis: in ipsorum enim sententia, materia exempli gratia , eum sit essentialiter ordinata ad formam, est effectus, &quid posterius. rma , in genere causae sermalis extrinsecae : Rursius m ia/-ἶMA
cum forma dicat relationem transcendentalem ad maioriam , est ef-ms Cincise in
fictus ej us ; ac proinde posterior ipsa materia in genςre causae formalis extrinsecae ; relatio enim transcendentalis in ip rum sententia specificatur a termino in genere causae formalis extrinsecae , ergo idem in eodem genere cauis est prius & posterius. Probatur secundo conclusio a quibusdam ad hominem ex communi sententia de actibus & habitibus: incommuni enim sententia,actus producti per habitus, confernant eosdem habitus, ergo in eorundem Authorum sententia necessario dici debet duo causare se inuicem in eodem genere. Consequentia clara est,quia essicientia & conseruatio ad idem genus causae pertinent. Confirmatur quia manus calida fouet manum calidam , & una pars ligni accensa, fouet aliam; Carbones etiam se mutuo , ergo duo possunt in eodem genere causae conseruare esse jam acquisitum, ergo
ulterius possunt etiam in eodem genere causae duo dare sibi primum
esse; utrobique enim eadem est ratio. Probarur denique conclusio ex eo quod posita mutua causalitate in diuerso ordine duarum causarum exigentium existentiam , nulla alicujus momenti ratio afferri possit, cur etiam eadem mutua causalitas exerceri non possit inter duo in eodem genere, ut consideranti clare patebit, sed primum ponitur, debet ergo etiam poni secundum. Obij cies primo. si duae causae possunt in eodem genere se causare, Vs- non poterit probari dari primam causam , sed hoc videtur absurdum,
ergo absurdum quoque est dicere duas causas posse se inuicem in eo- ria eredem genere causare. sequela maioris probatur, quia ratio unica escax qua probatur primam causam esse, est illa Aristotelis 2. Metap. cap. 1.
256쪽
cncti Thoniae I. contra Gentes cap. II. & I. parte quaest. L. art. . videlicet, quod omne quod fit ab alio fit&non ab alio, &alio in infini tum, ergo ab aliqua prima causa, quae a nulla producatur: haec autem ratio nullam vim habet, supposito quod duae causae essicientes possint se inuicem causere ; ficile enim dici poterit dari duas primas causis
quarum unaquaeque producat aliam.
Respondeo negando sequelam majoris: Ad cujus probationem dico illud quod aduertur de duabus primis causis, nullam vim habere. Ratio est primo, quia, ut docet Plato apud s. Thomam prima parte,
quaest. 44. art. I. in corpore, necesse est ante omnem multituatnem ponere unitatem, cujus rationem adfert egregiam idem S. Thomas,
quia necesse est omnia quae diuersificantur secundum diuersam participationem essendi,causari ab uno quod persectissime est 1i de omne illud quod in aliquo inuenitur per participationem, causari in ipso, ab
eo, cui et sentialiter conuenit, Vt probat S. Thomas. Secundo, quia quamvis non implicet duas causas effcientes creatas causare se inuicem absolute loquendo, implicat tamen unam primam causam causare albam; quias possent esse plures primae causae, quarum una quaeque produceret aliam, possent esse infinitae, quia non est ratio, quare non tam bene sex, quam duae, centum quam sex, &c. Confirmatur,duae primae illae causse vel essent inter se contrariae, vel non Z si essent contrariae , quomodo se producerentὶ deinde desimerent se mutuo aut saltem non bene gubernaretur uniuersum: si non essent conir riae, unde esset illa conjunctio 3 Confirmatur praeterea, quia vel una prima causa sciret cogitationem alterius, vel non 3 si non, non esset omniscia: si sciret, quomodo fieret 'per quam communica,tionem 'per quas species 1' Concludo cum Philosopho ix. Metaphys. in fin e. non est bona multitudo principatum, entia nolunt male ubernari; ηm ergo princeps Denique addunt aliqui ut Aliacensis in I. quaest. 3.art. i. apud Gabrielem Uasquet, disput. I . suae Metaph. cap. a. Adamus in I. distinet. i. quaest. unica, Gabriel quaest. Io. art. s. dub. L Major conterraneus quaest. i. conclus. E. Cisterciensis quaest. Unica, art. 2.
Andreas de Nouo Castro quaest. . Gaspar Catilius lib. i. de quadripari iustitia cap. 16. quod etiam si diceretur non posse euidenter ostedi lumine naturali primam causam existere, sed sola fide id certo credendum nihil absurdi diceretur. quorum ratio esst,quia probatio procedens ex praemissis contingentibus non est euidens&cerra, sed Topica solum & falsitati obnoxia; sed probatio primae cause procedit ex praemissis contingentibus, ergo non est euidens & certa, sed solum opinabilis. major est euidens quia conclusio sequitur debiliorem par-xςm, minor probatur, quia propositiones de existentia creaturarum sunt det objecto contingente, possunt enim existere & non existere.
257쪽
sed probatio primae cause recedit ex premissis de existentia rerum creatarum; ergo procedit ex praemissis contingentibus. Confirmari quia omnis certa probatio supponit simplicem apprehensonem sib-jecti de quo proprietas ostenditur,sed probatio primae cauis non supponit simplicem apprehensionem ipsius primae causae, ergo probatio
primae causae non Meuidens neque certa. major patet, non tantum quia eam ob causem Aristoteles vult praesupponi notitiam iusius nominis subjecti sed etiam quia non potest haberi assensus praesertim abstractivus&ex arte factus nisi praecesserit apprehensio subjecti. Minor probatur, quia non potest assignari modus quo homo per se excreaturis quarum nulla habet rationem primae causae, possit primo apprehendere rationem primae causae. Verum haec horum Authorum doctrina mihi non placet; existimo enim posse demonstrari existentiam primae cauis; unde ad argumetum propositum, dico existentiam rerum esse suffcientem ad euidentissimam probationem; nam ex risu, exempli gratia, certo & euidenter cognosci mr hominem existere: Propositiones autem de existentia creaturarum sunt de abjecto necessatio facta suppositione huius status naturalis; & haec necessitas ad demonstrationem sussicit. Ad confirmationem Respondeo ho- a minem cum videat, rerum naturalium aliquas, produci ex alijs, ex hoe formare appraehensionein cauis; dc inde ulterius progrediendo, quia videt in alijs rebus non dari processum in infinirum potest dubitare an omnia fiant ab alijs, an vero detur prima causi, & sic format comceptum primae cauis, de qua quaerit postea, an detur. Obii cies secundo, si vera esset posita conclusio , sequeretur actionem aliquam praesupponere existentiam sal termini qui per illam fit; . hoc autem est absurdum, ergo &c. Item sequeretur aliquid existere antequam existat, & consequenter esse prius & posterius seipse, quo nihil absurdius excogitari porest.
Respondeo haec & similia aduersariorum argumenta, aut laborare aequivoco,& confiindere prioritatem temporis cum prioritate naturae. aut petere principium, si intelligantur de prioritate naturae, quia nihil
aliud dicunt argumenta proposita, quam aliquid non posse ullo modo supponi prius natura se; causae, de quo est controuersia. Ad illud quod dicitur, quod sequeretur aliquid existere antequam existat, dcconsequenter esse prius & posterius seipso , vel inte)lisitur de vera
prioritate in quo, quae est proprietas temporis,& sic falsum est, nam causa non necessario est prior tempore essectu, sed potest esse simul, ut sol coem suo lumine; vel intelligitur de prioritate a quo,&naturae,& sic petitur principium, nihil enim aliud est esse prius & posterius hac ratione, quam esse causam & effectiam, de quo disputamus, an id fieri possit vel non.
258쪽
cari causa e ciens creata post agere immediate
CONTROvERsIA solum est,utrum actio prius recipi debeat in corpore intermedio, quam recipiatur in distanti;& sub alijs termini proponi solet, viruin agens creatum possit agere in distans, absque eo quod agat prius in corpus intermedium. Non quaerimus autem hic δe quacumque actione miraculosa,sed solum de illa, quae fit ab agente naturali operante secundum proprias Vires. Prima sententia hac in re est actionem Physicam naturalem non posse fieri in distans , sed inter agens & patiens requiri contactum is '
quantitatiuum . ita multi veteres, S. T mas l. pari. quaest. 9. art. I. & . Thoma. 3. contra gentes, cap. 68. Cajet. I. pari. loco citato, Capreolus in I. c., ἡ .dist. 37. quaest. I. art. I. Argentinas ibid. quaest. I. ex recentioribus CΟ- Suarii.
nimbricenses 7. Phyi cap. Σ.quaeaer. Suarius disput. 18. Met. 18. sect. 8Toletus, Rubius, ic alibi. Secunda sententia docet agens creatum habere quidem determina- ηδε tam sphaeram suae activitatis vltra quam agere non potest, intra illam tamen posse agere in distans non agendo prius in propinquum. Ita μήν i. Scotus in I. distinch. 37. quaest unica, Mayronius Conterraneus meus ibid. quaest. r. art. L. & alij Scotistae. Occam in I. distinist. 37. quaest. Muice i. unica & alibi sepe, Gabriel, dc reliqui Nominales in 1. dist. 3 . Idem tenent Avicenna in lib. de anima, sectio. 4. eap. 4. Alexander apud dis AEA uerroem & Albertum Magnum in tex. 42. secundi de coelo, August. Nyphus i. de generatione commento suo is 4.quamvis valde obscure loquatur. ex recentioribus Albertinus I.lom. Coroll. Theolog.asser. 2. s. dubitationis secundae quaest. 16. in I 6. Corollarium ex primo principio Philosophico, Redemptus Baranetanus disput. 6. Phys quaestio. 8.dub. 2. Franciscus Valesius 7. Physic. cap. 2. &controuers37. V villai panda 7. Physdc alij .ad solutionem. Praemitto primo, omnia agentia habere sphaeram activitatis suae, siue certam distantiam ex omni parte, intra quam possunt agere λω quo agentia sunt petfectioris virtutis,eo quoque hanc sphaeram ampliorem esse, de ita esse constitutam, ut in quacumque parte spatij suae spherae,agens possit effectum producere, si ponatur subj ectum capax illius effectus; Imo necessario quidem agit in propinquum antequam in remotum, si propinquum sitaeque capax effectus, ac est remotum rDisitigod by Cooste
259쪽
virtutis, non requiritur tamen, nec necessarius est contactus suppostorum; & consequenter potest hoc pacto admitti actio in distans. Probatur primo conclusio , a priori ex eo quod agens habeat aliquam latitudinem ad quam in inducendo essemam se extendere possit, quo posito, sic argumentor. si non possit fieri actio in distans, agens tantum posset immediate: agere in ruperficiem extimam pasti contigui, & sc nulla esset latitudo sphaerae activitatis agentium,& nulla esset distinctio inter sphaeras activitatis agentium ; sed haec omnia sunt contra communem sensum & rationem , ergo potest fieri actio in distans. Sequela Majoris probatur, quia si ignis, verbi gratia, ageret immediate in partem quantam aeris contigui, ageret immediate in distans, quia sola superficies aeris est illi conjuncta & sic nulla esset latitudo sphaerae activitatis, quia latitudo includit spatium ex tensum. Nulla etiam esset diuersitas siphaerae activitatis agentium, quia omnia agentia tantum possent agere immediate in superficiem pasti contiguam. Adhuc argumentum nihil respondent arduersarij, nisi quod simili argumento probaretur non dari motum localem. Sed falluntur egregie; nam alia ratio est, ut jam praemittendo tertio diximus, dissit -sionis virtualis,&quantitativae; ad motum autem localem suppono in corporibus requiri secundum omnes philosophos diffusionem quantitatiuam, nec sussicere virtualem. Probatur secundo; si non datur actio in distans non poterit assignari ratio cur actio sensim debilitetur , & sit uniformiter difformis,' ita ut, qua proportione pars medij est vicinior agenti, eadem & actio per se loquondo sit intensior; de qua proportione pars medij est remotior , eadem & actio sit remissior. Sequela probatur , quia si una pars propinqua agit tantum in remotam, dc haec in remotiorem , non remitteretur; quaelibet enim pars potest agere in aliam sibi propinquam, di sic non erit terminus activitatis. Probatur tertio effcaciter. agens aliquando producit effectum in passum distans nihil operando in propinquius vel medium , ergo tali casu aget immediate in distans. Antecedens probatur sic; intima pars agentis corporei quae verbi gratia, distat uno pede a superficie extima, agit in corpus adjaces, idq; nihil producendo in partes superficiei viciniores , eo quod eadem qualitate sint imbutae; verbi gratia, ign is magnitudinis duorum pedum ea parte quae centro magnitudinis est Vicina, agit in aesem adjacentem igni, non calefaciendo partes illas interjectas inter aerem & centrum ignis; nisi enim omnes partes ignis simul concurrerent ad calefactionem non posset agens majus &extensius agere immediate in passum remotius , vel celerius in passum aequς propinquum, ergo supponitur agens non agere tantum per superficiem suam extiman pata conjunctam, sed etiam per suas partes
260쪽
interiores & distantes a passo. Secundo probatur antecedens supra oria experieria positum ; Nam mUnes attrahit ferrum virtute attractiva ferro distanti impressa, idque immediate; tum quia medium interjacens, scilicet ili non aer, non est capax istius virtutis ; tum quia natura illius postula roduci immediate in distas, quia ordinatur ad conjunctionem pasti distantis: secus est de vi impulsiva quae ordinatur ad remotionem rei conjuneta. similiter os milui piscis trahit aurum ; & succinus trahit
paleas & ramenta metallorum. Confirmatur acus natura a frictu magnetis temperata sese obuertit& polum fixa demonstrat: dici autem non potest quod stella potaris
illi immediate qualitatem aliquam non impriarat,quae sit causa hujusmodi conuersionis, quia alioquin posset nubium interjectu, pluuia, grandine, vel vi ventorum, & commotione aeris, impediri;quod tamen inuisum semper fuit. Q r r. alia. Probatur quarto, valido argumento desimpto ex reflexione luminis & specierum , quod ut intelligatur, supponenda sunt aliqua clara experientia nota. primum est lumen si incidat in corpus opacum rosteisti, voco reflecti, quando lumen quodammodo retrocedit ; cum enim corpus lucidum nabeat sphaeram suae activitatis, quando lumen rincidit in corpus opacum nec potest ulterius procedere propter ob- jstaculum, redit paulatim versus illud corpus, illudque quod progre- ldiendo ulterius potuisset producere, producit quodammodo regre- diendo in se. secundum quod experimur est, per reflexionem augeri
lumen, nam multo melius legimus in lumine reuerberato a speculo, quam in lumine non reuerberato:Tertium quod experimur est, quod
quo corpus opacum, in quod incidunt radij,magis tersum & politum est eo fiat majus lumen,& species visibiles perfectius reddatur: Quartum quod experimur est, per reflexionem produci calorem mo intem dum comburi ligna a radijs reflexis solis, quae non potuissent,comburia directis. sic Archimedes speculo per reflexionem radiorum combussit Naues Romanorum. his positis, sic argumentor. per actionem re flexam producitur intensius lumen quam per actionem directam, ergo lumen productiam per actionem directam non potest esse causiactionis rectexae, ergo necessari ὀ fit ab agente in distans. Prima consequentia probatur, quia vel agens per reflexionem,habet intensius libmen quam habeant partes medij illuminati actione directa, vel non habet: si habet, vel illam accepit per actionem directa vel per rest
xam , non per reflexam, quia sic non esset primum agens per reflexio. nem floquor autem de primo agente per reflexionemὶ vel certe idem Feret in se ipsum actione quam aduerseri j vocant transeuntem. quod
si accepit per actionem directam, sequitur accepisse illud lumen intensius immediate a corpore lucido ; Nam si medium illuminatum pro-