장음표시 사용
341쪽
tam nempe pertinentem, neque operari possent,nisi applicando acti ua passivis, qua ratione sunt tantum causae applicantes, sicut ille qui applicat ignem ad domum comburendam,dicitur causa efficiens combustionis. sed hoc non sufficit ad causam principalem, de qua hic loquimur. Alij denique confugiunt ad causam univocam in specie, dicuntque causam principalem ranae, verbi gratia, producta ex putri, osse ranam in specie, vel, ut alij loquuntur, ranam vagam . sed etiam communiter refelluntur, & meruo; nam est plane stulta, o Hu- -- plusquam inepta sententia. quod sic ostendo. primo quidem ad ii minem. natura ranae specifica, secundum illos, non distinguitur a -
E eausam re tura ranae indiuidua, .arana quae producitur, cum, in ipsorum semrumn ἐκ- tentia, gradas metaphysici ratione tantum distinguantur, neque es. η- p rerum ullum habeant esse ab aeterno. ergo, in illorum sententia, effectus non distinguetur a causa sua efficiente. rana nempe pro lucta, a natura ranae producentis ; quod est absurdum. Secundo, directe dispositiones illae, vel accidentia, quae agunt in productione ranae, sunt dispositiones particulares. ergo debentur alicui cauis particulari. non ergo ranae visae, seu ranae in specie, quae, saltem in i sorum sententia, non nisian intellectu fingente reperitur. Temo. ad causam escientem requiritur communiter existentia causet acientis. sed non existit in se illa rana in specie. ergo non potest esse causa eE- ciens ranae productae. rto. commune est apud Philosophos, de ab adiuersariis saltem omnibus receptum axioma, esse se no-sitorum. ergo non possunt esse naturae specificae. valeat ergo rana vvi ga. Existimo ergo primo , cum Scoto, Villa anta , Valesio , &γνί, fur ani, aliis, formas substantiales viventium uae producuntur ex putri, produci immediate a Deo. est enim Deus autor naturae, qui eius des rei. νιώraim stus supplere deber. neque est inconueniens non dari in natura cau- V fam , i. talia uiuentia pro dueantur. in primis enim quae ex seminep Oduci pol sunt, per accidenseo modo producuntur. ea etiam quae diatum ex putri materia fieri possunt, non sunt omnino sempera natura intenta , sed sequuntur naturae imperfectionem. existimo secundo , formas substantiales viventium t excipio animam rationalem qua: ex semine generantur, produci a semine. ad hoc probandum, suppono primo semen effective concurrere ad productionem anima.
lis. ita enim Philosophi omnes; Aristoteles, locis paulo post citandis,
semen em νὼ & Cum eo HippocrateS, & Galet Ius, ac medici ommes. cuius ratio, quia si semen passue tantum concurreret, assignandum novi. esset aliud immediatum effciens, quod materiam disponeret ad imtroductionem formae viventis, &c. quod non reperietura semine distinctum. seciuidὀ, quia si semen palliue tantum concurreret, non videretur adeo necessarium, sed possent viventia ex alia materia ῖς
342쪽
PARA SECUNDA. QVAESTIO UNDECIMA. i snerari, ut exsanguine, vel simili alio, sicut ex alia matcria nutriuntur , quia ad nutritionem & augmentationem alimenta solum pastiue concurrunt. suppono secundo, quaestionem duplicem esse posse, supposita activitate seminis. prima, inquam materiam agat semens'
in seipsamne, an in aliud : 'secunda, quid agat, & quid producat Z animmediate effective producat animas viventium excipio semper animam rationalem in homineὶ vel solum efiiciat dispositiones&organizationemὶ Et quidem quod ad primam quaestionem attinet,
Aristoteles I. degcnerat .anim. cap. 18. & ΣΟ. & lib. 2. cap.I.&3. existimat in his quae generantur ex commixtione maris S foeminς,5 commixtione seminis utriusque, semen maris habere omnem efficientiam generationis, foeminam vero nihil essicere , imo nec verum senien emittere, sed solum praestare materiam , & in illam materiam deinde agere semen maris. atque ita putat semen non agere in seipsum, quia semen maris dicitur tantum habere essicientiam, & non. disponi passive, sed continuo ac effecerit quae ipsius numeriserans, cxtra uterum emitti. in qua sententia duo alia reperiuntur. primum, semen maris habere omnem essicientiam in generatione, foeminam nullam , sed tanti immateriam abeaministrari &cum Aristotele hoc amplectitur D.Thomas 3.part. quaest. 32. art. . ubi multa hac de re
Caietanus, dc plura 2.2. quaest. I 1 .art. Σ.secundum,semen maris concurrere solum active, dc nullam eius partem concurrere passive. dc hoc habet Aristoteles L. degenerat. anim. cap. s. & 4. q. de generat. anim. cap. I.& F. D.Thomas '. pari. quaest.28. art. I. ad I.&in 3.dist. 3.
quaest. t. art. I. & alij cum ipsis. Ego in utroque hoc puncto Aristotclein deserendum existimo,&oppositum amplector, cum Hippocra- Η'paeram. te lib.de genitura, Galeno lib. 6. de locis affectis cap.1. & omnibus medicis; de ex Theologis, cum Scoto in 4. dist. . quaest. I. dc omni s. amauis ura. bus Scotistis, Alberto Magno lib.de generat. animal. D. Bonaventu- M VJ M.
ra, Marsiilio, Gabriele, Occamo, & aliis. Dico ergo , in generatione masculi vim esse activam de passivam, foeminam etiam verum semen emit thre, in quo pariter sit virtus activa & passiua, quamuis communiter plus eiciat semen masculi, quam foeminae. & in hac re credendum potius existimo medicis, quam Aristoteli. sed nec desunt argumenta quibus hoc probetur. & primo quidem, eminas Verum assivisimen emittere, inanifestis indiciis abanatomia ductis conuincitur.
lunt enim in roemma organa praeparantia, excoquentia, de tarentia, in Vmnatinis.
ac conficientia semen. cum ergo natura nihil frustra faciat, manifeste videtur sequi foeminam semen emittere. ad quid enim iis testes concessisset, nisi in eum finem. neque valet quod quidam respondet, in his vasis, nihil coctum de elaboratum reperiri, sed quid aqueum, crudum,ac cerosum; eumdemque esse eorum in foeminis usum, qui
343쪽
mammarum est in viris. non , inquam, Valet; quia si aqueum tantum ac lerolum humorem continerent, quorsum tot gyris intorta tot antractibus implicata Lissent λ natura gyros illos dc anfractus non facit nisi ad coetiosiem&elaborationem nouam. nec quidquam prodest confirmatio illa ex mamillis; dispar enim est ratio. nam mammae
virorum, fiunt tantum ad ornatum & robur, praesertim cum Mandosae non sint, ut m foeminis; at istorum, de quibus agimus, mulie-larium Ualorum, ac praecipue testium, alius non potest esse usus in foeminis quam seminis productio; praesertim cum eorum substantia glandosa siit aeque bene in neminis, ac in masculis. praeterea in congressu par est masculi & foeminae voluptas, & forte major in foemina , cum percipiatur ex receptione & emissione. eadem etiam in utroque titillatio. ergo,& adde quod docent omnes medici tunc fieri conceptionem, quando utrumque semen paternum & maternum miscet a tur. a t haec mixtio non fieret, si foemina semen non emitteret
ergo, S c. plura de apud Fernelium p. suae physiologiae cap. 6. U.
es vim, & alios. Quod etiam semen' foeminae habeat virtutem activam , probatur. proles non solum patrem, sed etiam matrem simit tu driae repraetentat. atque haec similitudo oritur a Virtute formativa, quae activa et t. ergo non tantum pater habet illam virtutem activam. 1icque active contairrit. secundo. formas eiusdem speciei consequi solent potantiae eiusdem rationis. at mas & foemina habent formas
conuenientes In eadcm specie, ut per se patet , & docet PhilosopsusIO. 1 etapii. cap. I 2. ergo cum mas habeat potentiam generandi acti-uam, habeoit & foemina. denique non tantum a patre, sed etiam a
matre lunt morbi haereditarij senerat enim calculosa calculosiam epileptica epilepti cum) at hi morbi sanguinis vitio assignari non ponlunt, sed virtuti seminis. quis enim finguinem menstruum singularum partium formas in se continere unquam dixit Z reddet quidem impurus sanguis debilem & morbidum foetum, sed calculum ibi imprimore soli mini conceditur, quod semen fatalem vivendi &moriendi necessitatem in se contineat. quia tamen non est huius locinanc controuersitam exacte explicare ,plura vide apud Valesium a. Controuer. medic. cap. 7. ubi hanc selatentiam optime comprobatam
abes. Declarandum tantum nobis est quomodo semen agat in se.ad quod respondeo, illam virtutem non eine aliquod accidens, quod per totum semen dispersum sit, sed esse tantum vim activam ipsius animae seminis, in quibusdam partibus tantum seminis, ut in parti laus lubtilioribus& tenuioribus. & liae partes non agunc in seipsas, e in partes crassiores, in quibus non est potentia activa, sed passi-u tant , respectu generationis . partem crassiorem seminis, vo- n medici corpulentam, tenuem vero spiritum complantatum . de quo
344쪽
quo optime agit Valesius 2. contr. medic. cap. I 6. ex quibus patet quomodo idem non agat in seipsum, eo modo quo alibi controuertitur, sed agens & patiens distinguantur, neque aliquid corrumpat seipsum. de eodem modo philosepliandum in aliis viventibus,in quibus non reperitur distinctio maris &foeminae. dicendum enim est ibi esse talia semina. quaedam enim sunt partes corpulentae, quae solum babent potentiam passiuam, B: quarum materia fit postea materia rei Productae. aliae partes sunt tenues , in quibus tantum est activa potentia, & non fiunt partes rei productae, sed ubi generationem perfecerunt, a partibus corpulentis seinouentur, quae paulatim evanes cunt dc corrumpuntur. unde errant grauiter, qui dicunt in seminibus plantarum tantum esse vim activam, eamque solum agere in mate. riam a terra ministratam. quae opinio expresse aduersatur Philosopho r. de generat. anim. cap. I 8. ubi ait semen plantarum, & eorum
animalium in quibus non est distinctio sexus, iam habete quod ex
ambobus requiritur. &cap. 2 o. ait in plantis facultates maris &RE- minae misceri, neque marem a foemina separarii & ideo ex seipsis generare , neque genituram emittere, sed conceptum, quod semen vocatur,afferre. idem etiam asserit D.Thomas 3. pari. quaest 32. an. 4 &manifesta experientia patet, aliquam partem seminis conuerti in rem prMductam. nam quando ex grano tritici generatur triticum, prim tam quod disponitur est materia ipsius tritici , alioqui quare more- recur unde quando Aristoteles i. de gener. anim. cap. 2. ait ingen ratione horum animalium, harumque plantarum, terram se habere ut matrem, non vult omnem materiam a terra suppeditari, sed aliquam partem , quod nos non negamus. & ex his patet responsio ad priorem dissicultatem, quae oriebatur ex illa supra allata communi omnium sententia, dicente semen active concurrere ad generationem. soluenda jam est secunda, quid scilicet semen in generatione essiciat. dubitan)i ratio; quia duo possunt dici essici semine. primum,
organizatio, & dispositio materiae necessariae ad animae introducti nem . secundum , eductio ipsa animae. utrumque autem Videtur superare virtutem seminis,& ex consequenti non posse ab illo fieri. primum enim videtur seminis virtutem superare, quia semen
non in quid heterogeneum, sed habet omnes partes similes. Vnde non videtur posse illam varietatem partium distinguere,& requisitam organtiationem essicere. secundum etiam videtur superare virtutem seminis, quia anima est perfectior omni forma non viventium. semen autem non est vivens. erso, &c. ad haec, semen non est in eo
instanti in quo anima producitur. ergo non potest educere animam, illo ue essicere. Propter haec argumenta, aliqui non solum concedunt semen non attingere productionem animae, sed etiam non ef-
345쪽
ficere organ tionem, & ad lammum volunt essicere aliquam alte rationem praeciam& imperseebim, animam Vero unt a Deo produci. ita Scotus, & post ipsum eius discipuli, & cum illis Nyphus, de
apud ipsum Commentator; qui omnes vol ni Organi rationem, vel a Deo, vel a coelo fieri. nec multum abesse videtur Galenus libro de foetuum formatione, ubi miratur sapientiam artificis in nostrorum corporum formatione, & dubitat an illorum author sit Deus,an anima , an facultas aliqua in nobis existens, an natura, an facultas in semine; & si haec, an sit in aliquo humore, an in spiritu aliquo; dctan dem fatetur se in hoc nihil certi habere, probabiliter tamen scire se hanc operationem non esse ab aliquo rationis experte. Pro solutionciliarum dissicultatum, existimo primo, quamuis valde probabilis sthorum authorum sententia, dici tamen probabiliter posse, semen ense quod proxime disponit materiam ad introductionem animae horum viventium, & quod essicit illius organizationem. patet; quia si
hoc negetur, omnis seminis activitas tolletur. hoc autem videtur esse contra communem omnium Philosophorum sensum. secundo, in hoc nulla apparet repugnantia ; tota enim ea omani Tatio de vanetas potest essici a semine; semen enim est quaedam substantia, & inliti bet virtutem generandi. confirmatur ii quia aduersari j concedunt organietationem illam fieri posse a coelo. ergo melius potest fieri a semine. ergo , etiamsi non habeat partes diuersas, neque diuersas vi tes, non minus poterit id effcere quam coelum. existimo secundo, quam do ea viventia, quae solum vegetatiua anima vivunt, ex semine generantur, bene posse siemen attingere immediate effective eductiones animae viventes, & eius in materiam introductionem. probatur; quia semina, quibus talia generantur, vivunt vita vegetativa, ut saepe vi-s -- ais . detur docete Philosophus, praesertim L. de generat. anim. cap. I.&prope finem capitis, ubi hoc clarissime assirmati ex effectu id etiam ostenditur; quia habent virtutem organizandi corpora, & gignendi ; quae virtus videtur ad animam pertinere. at AristoteleS, inquies, v. degenera animal.cap.3.docet in semine esse animam vegetantem p tentia, non actu. deinde, semina animalium non vivunt ulla vita. ergo neque plantarum. tertio; semina illa non nutriuntur, ut patet intritico longo tennpore conseruato. sed quae vivunt, nutriuntur. ergo, quarto; granum tritici exsiccatur, priusquam colliratur & sem,nemr. ergo moritur, antequam seratur. ad primum, respondeo cum D.Thoma I. pari. quaest. ii 8. an. I. ad 4. A ristotelem ibi debere intelligi de actu secundo, & velle tantum, quando non operatur semenoc generat, tantum vivere in actu primo, non in actu secundo. & hoc patςt i quia etiam quando non operatur, habet calorem vitalem, secundum Aristotelem eodem loco. ergo viviti quae solutio colligitur
346쪽
eae ipso Aristotele, indicto capite, prope finem,ubista loquitur; Sed
habeatne semen animam, necne, ratio eadem atque de partibio υ pleammatis in reddenda est. nec enim anima et Pa essepotest in alio, nisi in eo cuius est, neque par sta esse potest, quod particeps animae non est, nisi aes ivoce, It mortui ociam semen igituro habere animam, Gressepotentia, palam est, propius autem remotius idem a seipso potentia esse potest, α/t Geometra dormiens, remotiusquam migilans est, i ue remotius, auam qui jam contemplatur. Ecce manifeste se exponit Philosophus de actu secundo, id est operatione. Ad iecundum, nego antecedens. nam manifeste oppositum docet Philosoplius supra , ubi potius uniuersaliter loquitur de omni semine ;&D.Thomas supra, ubi potius loquitur de anima seminis animalium, quam de anima seminis viventium tantum . quod si quaeras, qua anima vivat semen animalium; respondeo, anima sensitiva. & ratio est; quia perfectius est, & ad perfectiora opera ordinatum a natura semen animalis, quam semen viventis tantum. ergo habet animam perfectiorem. confirmatur; quia sicut se habet semen viventium ad viuentia, sic animalium ad animalia. sed semen viventium habet eandem animam quam viventia, licet in statu imperfecto, & in quo non habet operationem, seu actum se cundum. ergo etiam semen animalium habet eandem animam quam animalia, licet in statu imperfecto, in quo nullam habet operationem , seu actum secundum; eandem, inquam, non numero, sed specie . atque hinc est, ut sicut semen viventium non vegetat, neque nutritur, quia anima est ibi in statu imperfecto; ita neque semen animalium sentiat, aut vTetet, aut nutriatur. de sane nulla experientia magis probare potest semen animalium non habere animam sen tientem in statu illo imperfecto, quam semen viventium tantum non
habere animam vegetatiuam in statu imperfecto. & hinc soluitur illud quod tertio loco obi j ciebatur. ratio vero quare anima in semine est in statu imperfecto , liaee reddi potest; quia semen non tam est propter se, quam propter generationem, & ideo satis est si dicto modo habeat animam, neque eget anima existente in statu pe e si, 'ad quartum , respondeo illam exsiccationem tritici non esse mortem illius, sed potius esse complementum dispositionis illius. videri potest Valesius 2. controueri . medic. cap. s. ubi ho ε bene explicat & tuetur. Existimo tertio, quando animalia ex semine generantur,sem pubene posse effective attingere productionem animae, Ac cius in materiam inductionem. probatur eodcm modo, quo supra probatum cst Viventia, quae ex semine generantur excipio semper hominemὶ effective attingi posse ἱ semine. semen enim ex quo haec animalia gene rantur, Vivit vita sensitiva, ut ostensum est. ergo non est cur non valeat educere formam sensitivam ex potentia materiae. quod si obi j-s ij
347쪽
sso a ELECT. DISPUT. PHILOSOPHI C.
cias, semen, Ecet habeat animam, habere tamen eam in statu impe fecto, ergo non posse producere animam in statu perfectiori, neganda est eonsequentia ; quia illud suppletur ex bona dispositione materiae, ex calore, ex organi ratione,&reliquis, quae perfectius repertantur in corpore animalis &viventis, quam in seminibus. possunt autem haec a semine produci, ut jam probatum est. haec via omnium maxime probabilis mihi videtur , ad defendendum quod animalia generentur effective a semine. nam dicere semen tantum concurrere ad dispositiones producendas, Acanimam a solo Deo produci, facit naturam valde imperfectam, & parum potentem. ex dictis seluuntur omnes rationes, praeter ultimam, quae erat huiusmodi. forma seminis non est in instanti generationis. ergo non producit animam viventis, vel animalis. ad quam rationem aliqui respondentes, concedunt antecedens, dicentes, satis esse quod ruerit immediate antea, ut in eo instanti efficiat generationem. verum hoc incredibile est, immo&impossibile. nequit enim fieri ut aliquid efficiat quod non est, licet immediate antea fiteriti respondeo ergo aliter, negando antecedens. nam in eo instanti generationis adhuc est ille spiritus complantatus, & animatus, &consequenter vim estestiuam habens &in hoc conueniunt nobiscum D.Thomas, 3. parti quaest.2 8. art. Io. ad 1.& de potentia art. ii .ad 8.& in 3.dist. . quaest. .art. I. Soncinas . Metaphyl quaestis. ad 2. &alij Thomistae; di praeter illos Valesius L. contr. cap. 17.ὶ postea vero spiritus ille complantatus parum durat, quia separata parte corpulenta, quae essicitur pars rei productae, spiritus complantatus separatur,&vincitura contrariis. adde quod cum jam non sit necessarius, nulla est ratio cura natura conseruetur. sed dissicultas esse potest de partibus corpulentis seminis, an nimirum in instanti generationis maneant eaedem, vel non ; nam si habebant antea eanilem animam, quam habent quando sunt partes viventis, videntur manere eaedem. Aliqui ad hoc respondent, illas partes non corrumpi essentialiter, sed propter accidentarias dispositiones, & mas partiales quas acquirunt, habere eandem animam quam antea habebant, alio modo, videlicet in stam perfecto,& exercente actum secundum. Verum probabilius existimo illas partes corpulentas non vivere ; quia simi multo imperfectiores spiritu complantato, & quia cum non sint filium generationis effectrices, Hastra illis vita daretur.& hoe videtur magis conforme Aristoteli, quia ipse ait solum semen vivere ; ea vero quae solum passive concurrunt ad generationem, non vocat ips propriὸ semen, ut patet, cum loquitur de semine foeminae, quod passive tantum concurrere arbitratur. Ex his colligitur, primo a quo corrumpantur formae substantiales. dicendum enim est accidentia non corrumpere effective di im-
348쪽
mediate substantias, sed tantum dispositive de mediate,quaterius ero. durunt dispositiones in sibjecto , ad quas sequitur statim ut sit,stantia producat substantialem forinam; aqua forma formaliter expelliatur forma praecedens, effective vero ab efficiente, introducente talem imam in materiam. Colligitur secundo, formas accidentale, effective non expelli a formis existentibus in eadem parte subiecti, quaecumque illae sint,sed a formis a quibus illae formae in eodem subiecto producuntur, non compatientes alias praecedentes.& ita sensit Scotus,& cum illo eius discipuli, & deThomistis Sovinus 7.metaph. quaest. . contra Dominicum Sotum 2. pus quaest. . art. 2. dc alios. Probatur; quia id tantum expellit effective formam, quod effective concurrit ad producendam formam aliam eum ipsa incompossibilem. sed formae quae producuntur in eodem subiecto, non concurrunt effective ad suimet productionem. ergo neque ad expulsionem formae praecedentis. Major probatur ; quia omnis effcientia vera & positiva, est ad ali Juem verum terminum & positiuum, productum, vel producenum ea eficientix nihil enim directe agit ad corruptionem alterius, loquendo naturaliter; corruptio enim non est per se intenta a natura, sea tantum per accidens. consequenter ergo nihil expellit unam formam effective, nisi quatenus aliam producit effective, quae cum ipsa simul esse non possit Colligitur tertio, formas substantiales non expelli effective a dimis substantialibus introductis in eadem materia, sed ab iis formaluter tantum ejiciuntur, neque expelluntur effective a dispositionibus accidentalibus formam productam praecedentibus; neque ab accudentibus agentis, sed a principio immediate producentis escienter formam fimstantialem, in qua non potant esse. probatur autem e dem ratione qua paulo ante.
Vtrum accidens producat accidens in virtute substantia.
Non quaerimus hoc loco , quid sit quod producit accidens;
constat enim esse suppositum, actiones enim sitne suppostiorum. unde Philosophus L. de anima dicit humanitatem non ambu . lare , sed Socratem. & ratio est, quia illi eribuuntur operationes, cui tribuitur esse. esse autem est suppositorum. ergo & agere. verum cum haec supposita naturalia maxima ex parte sint composita ex materia
349쪽
I11 SELECT. DISPUT. PHILOSOPHI C.
& Arma substantiali, illisque praeterea multa insint accidentia, quae- .rimus per quid agant tanquam per principium agendi, quando producunt accidentia. II. Certum est autem principium agendi non esse materiam primam; quia materia, secundum omnes, non est activa; sed talis actio proue nita forma. controuersia ergo tantum est, an lautusinodi principium sit forma substantialis, vel accidentalis. qua in re
D. Thomas pari. I. quaest. 3. art. 8.& 66. art. I. ad tertium, & alibi
saepe, vult formam subitantialem non esse principium immediatum alicuius actionis. vult tamen in omni productione substantiali vel accidentali, quae fit in materialibus, duplex reperiri agendi principium
unum principale, de mediatum, quod vult esse formam substantialem 1, alterum minus principale, sed proximum,& immediatum. Scotus in z. dist. I 8.& in .dist. 12. quaest. 3. docet principium principale de simul proximum producendi accidens, esse solum accidens. Idem sequuntur Scotitiae, & recentiores nonnulli Thomistae. III. Dico primo, substantias aliquando attingere tanquam principium
P q. proximum productionem accidentis. in hac conclusione non exillimo esse inter D.Thomam & Scotum controuersam. Et M tr. ορ. Probatur conclusio clase ex dictis supra; quia substantia aquae,
vorbi gratia, est causa frigiditatis quae in ipsa est, dum ad pristinum statum poli calefactionem se reducit. praeterea , substantia agit, 3c
consequenter causi est actionis, eo modo quo causam habere potest; actio autem est accidens.
I V. Dico secundo, accidens posse esse principium principale, & simul
a. e.nclusi . proximum, accidentis. est Scoti, & sectatorum, contra D.Thomam.
Et a m p D- Probatur. nam quando ignis calefacit, verbi gratia, & idem est de aliis accidentibus similibusὶ calor non est instrumentum calefactionis, sed principalit causa de ratio agendi ; quia id quod propria sua virtute potest aliquid essicere, non est causa instrumentaria , resipectu illius effectus, sed principalis. sed calor propria sua virtute potest calefacere, dc calorem gignere. erSO, &c. minor probatum, quia calor non minus calefacit heparatus a substantia, quam si sibi antiae inhaereret, ut patet in sancta Eucharistia; neque magis agit in aqua, vel ferro, quam in igne, imo potius celerius & vehementius. qod signum
est, ignem , cui calor maxime connaturalis est, non concurrere adactionem caloris. si e .aim concurreret, melius concurreret quam reliquae formae. quod experientia falsium esse deprehendimus. Confirmatur; quia non potest assignari cuius formae substantialis calor sit instrvimen tum. nam vel est aliquarum formarum,uel alicuius determinatae.neutrum dici potest. nam non primum quia multae sunt formae substantiales, quibus valde repugnat calor. neque secundum; Duilias by Cooste
350쪽
hoe enis pugnat cum eo quod diximus, videlicet non minus agere calorem in aqua & ferro, quam in igne. Confirmatur denique; quia calor ignis & calor solis sunt eiusdem speciei sed calor productiis a sole, producit ut causa principalis. ergo& calor ignis. Minor probatur ; quia non potest: assignari cuius sit instrumentum calor productus a sole in aere vel terra. non enim potest dici instrumentum ignis, cum neque sit in igne, neque ab igne sit roductus. neque est instrumetum solis; demus enim solem esse in alio emisphaerio, & in hoc nostro nihil agere Idem argumentum potes fieri de calore producto per motum, attritionem, & Objicies primo. accidens, quidquid est, adaequale est alterius, nimirum substantiae; est enim entis ens. ergo quidquid facit,facit ut ali- s.&- Juid alterius, revientis ens. ergo illud auuderit causa principalis,cui Mμ 1aru ebebitur actio. Respondeo distinguendo consequens. facit ut aliquid alterius, id
est, ut instrumentum alterius, nego consequentiam; id est, ut accidens alterius, concedo consequentiam.
Objicies secundo. omne accidens est propter substantiam. ergo quidquid facit, facit propter illam. ergo illa erit causa principalis actioni S.
Re*ondeo distinguendo consequens; ergo quidquid facit, facie
propter illam tanquam causam essicientem principalem, nego conse quentiam; tanquam propter causam finalem, concedo consequentiam. sed hoc quid contra nos aduerte ad solutionem aliorum argumentorum, aliud esse, accidens esse aliquid alterius, aliud, accidens esse instrumentum alterius;nam omnia accidentia,illa etiam quae non sunt activa, verbi gratia quantitas, &c sunt aliquid alterius, quia de ratione accidentisest, quod sit entis ens; & tamen non sunt in- strumentum alterius. aliud igitur est operari ut aliquid alterius quo modocumque, aliud ut instrumentum alterius.
Irum est quanta sit hac de te inter authores sentetiarum varie-oxtas, ex summa ejus dissicultate orta. aliqui, inter quos est Caietanus, sentiunt causalitatem hane sciri non posse. Hi rebelli non possunt, quia nihil dicunt quod refelli possit. Alij recentiores dicunt,cau salitatem finis esse ipsim actionem Physicam agentis, quatenus fie