장음표시 사용
451쪽
quintitate, raritain, densitate , m ru locali, quae omnia, seeutacti communemsententiam aduersarionim, e sunt eiusdem rationis, ac in corporibus inferioribus,dc si a quouis dicerentur esse diuersae r tioni gratis, Sc sime ulla ratione dicereriar. neque dicas,lumen quod videtur, esse coeli proprium :ne,inquam, hoc dicas, quia etiam ignis lucet, v qmanifesta experientia constat. III . Objicies.tot oportet admittere in uniuerse corpora simplicia, quot. possunt esse motus simplices.siam snatiuales simpliees sint tam
uerse Ο triplici disterentia, nimirum a medio,ad medium, & circa medium. at elemenIa tantum mouentur naturaliter, aut ad medium, ut M terra & aqua, vel a medio, ut aer dc ignis. ergo necesse est dari aliud corpus simplex, cui conueniat naturaliter moueri circa medium. hoc
autem est coelum. ergo coelum est corpus simplex quintae essentiae. major probatur. natura dicitur esse principium motus. ergo quot sunt motus naturales simplices distincti specie, tot erunt corpora naturalia simplicia. motus autem circularis est simplex, de distinguitura motu recto, qui conuenit quatuor elementis. ergo praeter quatuor elementa, est aliud quintum corpus simplex, cui conuenit motus circularis. ergo coelum est corpus simplex.
Respondeo hoc argumentum multa inuoluere , vel dubia, vel aperte falsa. veniam in pumis ad maiorem, quae est hujusmodi. tot oportet admittae in uniuerso ςorpora simplicia quot possunt esse
motus simplices. dico hanc majorem. VI x eius probationem,suppo-' nere aliquid manifestὸ Tum,non posse nimirum uni elemento com-- ' petere duplicem motum. ut enim optime aduertit Philoponus, eidemata competit motus sursum, quando est infra aquam, siue S: motus deorsum, quando est supra ignem in concavo lunae,& tamen sunt duo motus limplices. ergo Vni corpori simplici conuenite potest duplex motus simplex. sic igni extra locum suum constituto competit motus a medio,siue motus sursum, & tamen eidem in loco naturali. id est sub concavo lunae,conuenit motus circa medium, id est circula-ehil. ., . ris, quicquid contradicat Philoponuia quae enim ratio est, quaesis,cur alicui elemento extra locum suum constituto non possit deberi unus minus, & alter eidem in loco naturali existenti sic videmus aquam marinam deorsum tendere, si extra locum naturalem, & totum suum ponatur, & tamen eandem in suo loco naturali existentem moueri,& quidem naturaliter, motu reciprocationis statis horis,quem fluxum&refluxum vocamus, de quo infra plura. vlterius, sicut in sententia
eiusdem Aristotelis plura corpora simplicia eodem motu simplici
moueri possunt, nimirum multi coeli specie diuersi eodem motu circulari; cur non e contrario unum corpus simplex inoueri poterit duplici motu etiam simplici confirmMur. quia aqua, cui conuenit
452쪽
naturaliter motus deorsem ireundum Atistotelem, si ab extrinseeo mouente dissipetur reducit se ad situm priorem, per quendam motum, qui non est quidem ad centrum per lineam rectam, nec tamen est a principio mixto, a quo tamen Aristoteles hoc loco vult proce dere morum mixtum, aquae vero conuenit duplex motus naturalis, quorum tamen neuter sit proprie mixtus. & sane, cur non potest uni corpori aeque bene conuenire duplex qualitas motiua simplex, de consequenter duplex motus simplex, ac illi conuenit duplex qualitas prima activa, quae tamen in omnium sententia illi conuenit.hinc constat falsam etiam esse illam minorem, quae ait elementa moueri tantum naturaliter a medio, Vel ad medium ; aqua enim, ut diximus,& ignis aliter mouentur. denique, ut multa alia omittam inihil ex hoc
argumento in principiis ipsius Aristotelis confici potest, quam quia motus coeli est alius amotu elementorum, esse quoque diuersum illius principium principium autem per ipsum eis Intelligerula,sive
Angelus oc consequenter Intelligentiam alterius esse naturae ab eleia mentis, quod nemo negat. Unde non probatur coelum secundum se sumptum alterius esse naturae ab elementis. neque dicas cum Averro e& D.Thoma eoelum,quamuis non sit principium activum sui motus, habere tamen propen lionem quandam naturalem ut moueatur Circulariter,sive eo motu quo ab Angelo mouetur. nam quod alij orbes ferantur ab ortu in occasu alij contra, non est, inquit, referendum in voluntatem Angeli, sed in naturam orbium, quod alij nempe nati sint moueri ab occasu in ortum. ne inquam hoc dicas, nam probabile non est naturam tribuisse coelo propensionem ad motum circularem, & tamen eidem denegasse potentiam ad executionem talis propensionis requisitam, quod tamen ipsi volunt, dum dicunt coelum active ab extrinseco, Angelo n empe ,moueri plura hac de re videri possunt apud Philoponum ex antiquis, &ex recentioribus apud Telesium I. de rerum natura per multa capita, sed praesertim cap. 3. si Objicies secundo. si coelum non esset corpus, sed mixtum vel esset IV. mixtum ad pondus, ut loquuntur Philosophi, vel no n esset mixtum ad pondus. non primum, quia sic non haberet ullum determinatum locum, dc positionem in uniuerso, quia virtutes motiuae elementorum quae in illo essent, essent aequales ipsumque aequaliter traherent ad locum. non secundum, quia alioqui daretur in illo elementum praedominans, & per consequens haberet locum elementi praedomi. nantis, esset tamen infra illud elementum, propter virtutes aliorum elementorum . quae prohiberent ne tenderet supra totum elementum praedominans. hoc autem est contra experientiam. ergo dcc. Respondeo non esse mixtum ad pondus, darique in illo elemeri- Cum praedominans, ignem videlicet, non tamen debere esse infra et di
453쪽
mentum ignis,propter finem & formam suam, quae exigit esse sepix leam ignem, quam alia corpora, quae,ut docet Aristoteles 3. Phys regit, vivificat,& conseruat omnino inferiora. lv. Objicies tertis. siccetum esset compositum ex elementis,&conia sequenter corpus mixtum, esset secundum se corruptibile, sicut de omnia mixta alia corruptibilia sint. consequens autem admitten- ldum non videtur. ergo, dcc. sequela majoris aperta est. minor probatur duabus ration bus Aristotelis, quarum prima est, motus naturalis coeli, circularis nempe, non habet contrarium. ergo neque ric celo sunt qualitates contrariae, quae sint instrumenta corruptionis., ergo in coelo nullum est contrarium in quod corrumpatur.intelli se non esse corpus quod ex coeli corruptione generari possit, de consequenter in coelo neque esse qualitates contrarias. unde coelum erit incorruptibile, quicquid enim corrumpitur in contrarium corrumpi- itur, ut docet Aristoteles, itemque per contrarias qualitates in ipsum agentes corrumpitur. secunda ratio est haec. nulla visa est tot annorum millibus in coelo mutatio quae arguat psiuS corruptionem. ergo non est corruptibile. adhaec duo argumenta duas congruentias addit Philosophus,quibus conatur idem ostendere. prima desumitur ex eo
quod coelum ab omnibus credatur Dei sedes, de locus. atqui sedes,& locus Dei debent ellia locato similes. ergo Dei immortalis debet esse sedes immortalis & incorruptibilis. secunda congruentia sumit
ex communi sensu veterum, qui coelum vocarunt aethera a sempercurrendo. ergo,secundum veterum sensum, coelum debet esse sempi
Respondeo concedendo sequelam majoris, denegando minorem, nempe esse absurdum coelum esse corruptibile, non enim est absit dum, sed verissimum. quod sic ostendo.& quidem inprimis autori- Patrum,qui fere omiaes,etiam fatentibus aduersariis,volunt coelum esse corruptibile, idque etiam existimant se ex sacris scripturis tu it - Motu . deducere. imo Iustinus Martyr ait Platonem hanc eandem sententiam ex sacris literis accepisse. suffragatur quoque ratio, quia plurimaevith sunt in coelo mutationes, quae cum eius incorruptibilitate starcnullo modo possint, sed clarissime euincunt, de esse corruptibile, ω de facto filisse corruptum; visae enim sent saepissime, tum olim, tauri hac nostra aetate nouae stellae in coelo, quarum aliquae et- postea evanuerunt.inprimis testatur Plinius lib. . cap. α 6. Hyparchum nobialissimum Mathematicum duas nouas conspexisse in c oelo stellas. unctus etiam Augustinus ex Marco Varrone restre stellam Ueneris aliquando mutasse colorem,magnitudinem,& cursum. - nostra etiam aetate anno 1172. tempore Pij quinti summi Pontificis, noua stella in signo Cassiopeae visa est, tantae in principio magnitudinis, tantiquet Diuili oci by Ci
454쪽
temtoris ut Veneris stelliinsuperaret ; quae quidem stella paulatimi munuta anno I 7 . euanuit. dc anno 16oo. Clemente uos uinnis, Pontifice, alia in Cygni pectore visa est. denique anno reo .eirin principium O ctobris sib eodem Pontifice, alia visa est sub gena
Sagittarii,&adhuc durat una cum priore, licet posterior parum admodum appareat .no est ergo dubi si coelum esse corruptibile, cum hae stellae,quae partes lancco eli in ipso generatet de corruptae fa unt.neq; responderi potest has stellas non fuisse in coelo, o no fuisse omnino stellas,sed tantucometas seb concavo lunae in sphaera ignis existentes,non,inquam, hoc respoderi potest, q uia saltem de stella Cassiopeae de Cygni omnes Astronomi consentiui fuisse in coelo; nulla enim in illis obseruarunt parali xim , sed semper eundem situm ac distantiam eum reliquis stellis fixis tenuisse respectu diuerserum hominum in remotissimis mundi regionibus. neque dicas credendum no esse A strologis,propter immensam locorum distantiam, qualis est terrae ad hujusmodi stellas, propter quam nihil certi ab illis afferri potest ; ne, inquam, hoc dicas, quia in primis haec responsio pugnat cum recta ratione , sicut enim omnibus omnia promiscue credere leuitatis est, ita certe non credere viris in arte peritis,praesertim plurimis, cum nullam odij aut amoris causam habent frontis est pertinacis.neque dicas multos Astronomos disciplinae Aristotelis odio id pronuntiasse; hoe enim fallam est. multi enim Astronomorum Aristotelis sectatores,ne dum calumniatores,suerunt, qui tamen stellas illas in coelo ese dixerunt. pugnat etiam or dicta rei ponsio cum Philosopho ipso u. Metaphystext. 43. ubi asserit non eme spernendas Mathematicorum obseruationes. imo quando ipsi Astronomi diuersa sentiunt, diligendos quide n utrosque, adhaerendum tamen certioribus. 6c Lde coelo cap. 34.
loquens de astrorum obseruatoribus, non tamen junum est , inclint; eos omnes simul increpare,oc. neque etiam dicas, illas stellas fuisse quidem in coelo ab initio mundi creatas, sed propter exiguitatem non in antea visas, nisi quando ex accidente aliquo exsalationes in aeret majores excitatae fuerunt,quae propter radiora refractionem stellas illas majores,&consequenter oculis nostris aspectabiles reddiderunt. contra enim est, quia huiusmodi stellae visae sent e remotissimis maxit neque oppositis mundi partibus sine ulla plane diuersitate aspectus. neque dici potest eo tempore ubique terrarum fuisse maximam es-piam exhalationum, ac proinde ab omnibus aequaliter fuisse conspectas, quia hac ratione etiam aliae stellae solito maiores ab omnibus vita sitissent, quod tamen falsum est. nec etiam dicas stellas illas fuisse
de nouo a Deo creatas, ut aliquid portenderent, & ut Deus se Dominum etiam coeli hominibus ostenderet, quia hoc est ad miracula confugere. imo ad frequeritissima, quod philosophicum est, prae-
455쪽
senim quando huiusmodi veram causani natural ut in nostro casu referri possunt ad noua oeli conden lationem, resectionem. Confirmatur ptaedicta ratio, quia vis sint cometae supra coelum Lunae, ut Mathematici fere omnes recenriores , praesertim Tuco Brahe maximus Mathematicus, dimensi sunt,& obseruationi bra accuratissimis notarunt. quod etiam factum est ab antiquis referente Cardano , ait enim Albumaetarem Philosophum ac Astronomum nobilissimum cometam vidisse sepra Venerem. ex quo sic licet
argumentati. visa sunt cometae supra caeum lunae. ergo coelum est inflammabile. ergo corruptibile.secunda consequm ess maius via. prima sic probatur. Cometa fit ex materia inflamabili, videlicet Oh latione ignita. ergo&c. denique confirmatur quia pexspicillis astronotrucis recenter inuentis in Sole depraehensae sunt macillae,quae subinde generantur & corrumpuntur, augentur & ditatuuntur quod manrestum signum est, supra omnem regionem clementarem generari aliquid de novo, & corrumpi etiam m Ipso coelo, & conlequenter coclum esse corruptibile. haec in confirmationem corruptibilitatis a coeli lassicienti ad rationes Aristotelis in contrarium, dico illis esse rc AEri' parui momenti. prima enim in multis peccati inter caetexa ait Umosophus motui circulari coeli nullum motum esse contrarium. hoc
I ' falsum est ipso Philosopho iudice. nam motui circulari uni alius mo'
tus circulatis contrarius est, verbi gratia, motui ab oecidente in orietem contrarius est motus ab oriente in occidentem, ut docet iple-met 8.Phys text. 6 . deinde quae consequentia est haec motui locali alicuius corporis, nullus motus est contrarius.ergo neque in illo corpore est qualitas habens contrarium multa enim sunt contraria uae laincia mouentur motu clementi terrae praedominantis. ad secundam etiam rationem, dico illam esse omnino Bisam; vilis sunt enim,ut iam diximus, in coelo multae mutationes, quae laluari nulla ratione possunt sine corruptibilitate coeli. imo ex mutationibus
in coelo depraehensis essicacissimum est pro nostra sententia argumentum ad sententiam Aristotelis penitus conuestendam. prima etiam congruentia Aristotelis est omnino popularis, & inepte omnino concludens, eodem enim argumento,si vim haberet, probare possemus cosum fuisse ab aeterno, nec ullum esse habuisse a Deo.se. cunda congruentia ridicula etiam est; idem enim est ae si diceret aliquis, coelum quandiu est mouetur, ergo coesum est incorruptibile natura sua, quamuis Dei voluntate actu nunquam corrumpendum Murra sit. quod optime explicauit Plato in Timaeo Natura, inquit, mestra
coelos in persona Dei alloquens dissolubilia ,-tamen
mose a mortu fata periment, Ma mea molunta , masus, potenti-aue voltu incaeum ad perpetuitatem vestram, P am illud qui tuu tunc
456쪽
Quaeres an coelum sit fluidum, vel solidum, & quot sint coeli 3 IV.
Reipondeo coelum esse fluidum ad instar aeris, aere tamen multo nobilius, α quod hinc sequitur, stellas omnes & planetas in eo non secus esse, ac pisces in aqua, aut aues in aere; ita tamen ut in suprema Os et φ eius parte, stellae quas fixas vocant, aequabili semper motu, ac distanta' 'tia inter se moueantur, in parte vero inferiore moueantur planetae, seu errones , alij aliis altiores, ea tamen ratione, Ut modo majorem inter se,modo minorem habeant distantiam. hinc constat stellas tantum per se movcri coelo secundum se immoto unde optime D. Chri. s. Chus mur. sostomus holnilia 6.& i3. in Genesim, Abit,inquit, taflixisse caelo astra, cernimus namque ea moueri, de ivno loco in alterum transferri, & Homilia iα. ad populum Antiochenum idem confirmat, asserens coelum esse fixum di immobile, Solem autem cum caeteris astris in ipso continuo circumuolui. idem habet Origenes lib. s. ori rara contra Celsum, &lib. i. periarcon cap. . ubi ait sidera propriis motibus agi, nec esse partes coeli, nec secus in coelo esse, quam sint in ter. ris animantes, pisces in aqua , & in aere volucres. idem etiam
docent Eusebius Emissenus, & Diodorus Tarsensis in expositione
illius versus capitis primi Geneseos, Fecitque Deus duo luminaria magna, . Denique, ut alios omittam, Philastrius Brixiensis in catalogo pinias kiis. naeresium, tanquam haeresim condemnat eorum sententiam qui volunt coetu ira per se moueri,&una cum eo astra, sic enim fere loqui- riss gli.
tur. Elth resis agerens stellas esse caelo infixas, cum certum sit eas de thesi uru, loci ue absconditis, oe i eo di istositis, in messerum iussu diuino repente procedere , tisique hori ιο lumine motu ministerium a Deo limpositum agnoscere-; paulo post deinde damnat contrariam sententiam,tanquam repugnantem fidei Catholicae, aitque eius assertores, paganae meritatis, magis quam Christianae doctrinae halere consortium. & sane hanc doctrinam non parum confirmat modus loquendi sicripturae Sacrae, quae dum mentionem facit motus siderum,
ut Solis& Lunae, videturillam indicare, ut Iosue Io. Sol contra Gabaon ne mouearis, Luna contra mallem Ajalon, defleteruntque Sol mna, oec, Sc,stetit itaque Sol in medio A li,m non festinauit occumbere,
me. quibus verbis vix negari posse existimo non obscure insinuari Solem & Lunam non moueri aflixa suis orbibus, & per accidens admotum illorum, eo modo quo nodus in tabula ad motum tabulae
mouetur,aut clauus rotae afixus admotum eiusdem , sed potius ipsis coelis plane immotis per se moueri, eo modo, quo scintillae aut aues per aerem feruntur, aut pisces per aequora natant,diuidendo ninai
rum medium. neque dicas Iob 3 . versui 8. legi coelos esse solidisti. mos . sic enim habetur, forsitan cum eo fabricatus es celos, qui solidi
457쪽
s ELECT. DIS P v T. PHILOSOPHI α
dicas; respondeo enim primo, nomine coeloriun ipsum aerem intelligi posse, cuius maxima est fortitudo M violentia, ut ex quaestione de motu projectorum facile patet. hoc modo explicant hunc locum ex recentioribus Pineda, Pagninus, & Re tua, qui illum probant ex antecedentibus.& multiplici aliorum versione, praesertim Hebraica ex qua duo ultimi legendum dicant, Tu forsitaneum eo fabri tus es aerem, illumfortemsicut peculum fusile, non autem solidi um ficue aere fusi. septuaginta leguljicut isto fusilisaespondeo α. verba haec in telligi posse, non de coelo planetarum, sed de coelo empyreo, quod licet admittatur esse solidum, nihil inde sequitur contra nos. tertio dico . haec verba proferri ab Eliud, qui statim versu L. capitis sequentis a Deo impetitiae arguitur his verbis, Quis est ille iniuiuenssententias γῆ monibus imperitu. hoC si verum est,caueant aduersari j hoc loco uti. denique si diceretur locum illum per Synecdochen tantummodo de astris intelligi debere, nihil absurdi diceretur,& optime saluarentur omnia. haec de priori parte quaesiti. od ad posteriorem attinet, tres
dico esse in uniuersum coelos, non plures. primum vocatum est a Patribus aereum, & a sancto Ambrosio ferreum,includitque aerem, M uicquid inher concauum Lunae & superficiem terrae intercipitur. sic icuntur pluuiae cadere de coelo, volucres caeli deo & de coelo in hae
significatione hucusque non egimus. secundunt est stellarum, di quo hoc loco agimus, & iam egimus, eontinetque stellas in suprema parte, quae abas uolo is appellari solet fir mentum,& Lunam in inferiori parte, ismeato autem caeteas planetas. de de coelo in hae significatione sumpto, id est, prout significat coelum stellatum, aesidereum, optime pronuntiat s. Chrysistamus homilia . in Geneo; hiatuν D.ι sim Vnicum tantum esse,Quomodo, inquit , dicunt aliqvifactos nudios caelos Z non ex diuina Seriptura e didicerunt,sed exstis opinionibus, ut ita dicam,impelluntur. vocariar communiter a sui parte superiori firmuaereum . mentum. tertium coetum est empyreum,sedes oeatorum Oituum,
. longe diuersae rationis a duobus praecedentibus, & secundum communem sententiam immobile. sed de hoc coelo non agimus hoc loco , sed de secundo. porro praeter hos tres coelos, nullos alios reperiri optime deducunt quidam recentiores, qui afferunt ex S. Paulo triplex insinuari coelum, dum se ad tertium coelum raptum aErmat, Coelum videlicet aereum, quod comprethendit elementa usque ad orbem Lunae, coelum sidereum, quod a Luna usque ad empyreum excurrit, coelum empyreum denique, quod est sedes beatomin, in quo Ap stolus ineffa bilia arcana aeternae Delicitatis vidit. Quae res an supra coelum, vel firmamentum,dentur verae aqua . Respondeo omnino data eontra recentiores aliqui doctores Ca-
458쪽
stolici cum Diuo Thonia. verum quod diximus longe probabilius o direr νε
est. primo, quia hoc exigit hystorica Moisis narratio, quae est hujus-
modi. Inprinci is creauit Deus caelum terram. terra autem erat ina eum.
sus m macua, em tenebrae erant si perfaciem absit, o stiritus Dei fere batu ver aquas. dixitque Deus, sat lux, m facta est lux. G midis Deus lucem quod esset bona, O diuisit lucem a tenebris, appellauitque imrem diem,s tenebras noctemfactumιν- est messere,. mane dies inus. dixit alisque Deus as amentum in medio aquarum,cr diuidat aauas ab aquis. ω fecit Deus firmamentum, diuisitque 'μω, quae erantsubfrmamento,absis quae eranthverfirmamentum, oe factum est ita. W- uitque Deus firmamentum, eaelum, actum est me pere, o, mane dies fecundus. Iam ex his manifeste habetur supra firmamentum , id est coelum, esse veras aquas. neque dici potest ibi firmamenti nomine intelligi aereio,vel aliquid hujusmodi, ut nubes&c. nam firmamentum&Hebraeum MKiah, non aerem, non nubes, sed proprie coelum sidereum significat. rursus vox fiu, non significat deputationem rei antea factae,puta mediae regionis aeris ,ri existimant aduersari j Ad dispescendum aquas ab aquis, sed significat realem rei, quae fieri iubetur,
Iroductionem, ut patet ex antecedentibus, ut patet quando creauitum dixit, at tuae, eodem etiam modo post aicuoant luminaria infirmamento caeli,quando creauit coelum & terram. ergo cum eodem
modo loquendi utatur,& dica atfirmamentum in medio aquarum, di dat vere creauit firmamentum, id est coelum si- .ereum & stellatum. coelum enim empyreum iam antea creaverat, ' .ut patet ex primo versu, In principio, inquit, creauit Deus coelum&terramὶ & non Rintum deputauit, ut volunt aduersari j aerem jam factum, uresset interstitium, inter nubes&aquas supra terram existentes. & vero nisi Deus his verbis, sat semamentum in medio aquarum , diuidat aquas ab aquis, intelligeret veram creationem
coeli, sed tantum deputationem aeris iam antea creati, non teretur
voce illasiat, sicut eadem non utitur, dum paulo Dit de mari & arbda loquens,eongregentur laquit,aquae in Niu locum. non dicit fant aquae in ino loco, quia nimirum antea iam factae fuerant . ita cum antea aetfaebas fuerit, de eo non diceret ,fiat, sed diceret, aer qui antea erat, iam sit interstitium inter aquas inferiores & superiores. tertio idem probatur ex eo quod Deus in firmamento quod creaverat die quarto fecerit Solem, & Lunam, caeterasque stellas. haec autem non sunt in aere, sed in coelo. ergo per firmamentum non intelligit aerem, sed coelum. neque dicas eo loco , quo ait stellas fuisse ereatas in firmamento, addere infirmamento caeli , ut haec varietas diuersam significationem huius vocis significaret, quando creatae dicuntur in
459쪽
ut diuideret aquas ab aquis; ne, inquam, hoc dicas, quinquam do se Messes in firmamento coeli, phrasi utitur Hetbraica, & idem est, ae si diceret in firmamento quod coelum est, vel quod ab ipso supra appellatum fuerat coelum. eodem ergo modo, di in eadem significatione accipitur firmamentum, quando in eo dicuntur creatae stellae, ae supra acceptum fit erat, cum dicitur fuisse creatum interstitium inter aquas. ergo cum accipiatur Vere pro coelo stellato & sidereb, quando dicuntur creatae fuisse in eo stellae, ita eodem modo sepra aecipi debet pro coelo stellato, quando creatur interstitium inter aquas superiores& inferiores, & consequenter supra coelum stellatum veret sunt aquae. quarto, per aquas superiores non possunt intelligi nubes. ergo falsa
est sententia aduersariorum. antecedens probatur, quia nubes nullae erant hoc secundo die, imo nec sex primis diebus, sed aer erat limpidissimus, ut constat ex versu 1. secundi capitis. ergo &c. denique ali bi , ut, verbi gratia ,Danielis 3.versu 6 o. aquae hae, quae sunt supra cc tum manifeste distinguuntur a nubibus,pluuia, ec grandine, atque primo loco inter alia creata supra, nubes supra coelum ponuntur. e go per aquas supra coelum, etiam hoc loco intelligi non debent nubes supra aerem. quod si quaeras, quam ob causam posuerit Deus si1-pra coelum veras aquas , respondeo Patres hac in Ie non conuenire, varii enim varias assignant causas.vera causa meo iudicio est illa quam fustinis . turtur. supra explicauimus Iustini Martyris, in responsione ad quaestionea δ βψ ου- 93. onodoxorum, sancti Basilij homilia 3. in Genesin, Bedae libro de .. mors M. natura reciun, D. Ambrosii libro α. Exa meron, imo etiam Ecclesia Catholicae in hymno supra citato, ibi positas esse illas aquas ad immensum tot tantorumque siderum ardorem, ne Oninia consumant,
sua rcfrigeratione mitigandum, atque temperandum. quod Optime explicauit S. Augustinus libro ii .de ciuitate Dei capite ultimo, exemplo deducto ab nomine;sicut,inquit in microcosmo, id est in hom)ne,supra cor igneae naturet locatum est cerebrum frigidissimum,ita in magno mundo, supra coelestes ignes aquae sunt positae, quod si aliquis dissiculter concipiat, quomodo supra coelum sphaericum possint esse aquae,ibique cosistere, meminerit velim eundem Dominum, qui Undas maris rubri atque Iordanis in sublime erectas,& murorum similitudine firmatas consistere fecit hoc praestare. Concludo cum D. Augustino Σ.de Genesi ad literam cap. 3. Quomodolestiset aquae ibisint, esse eas ibi minime dubitemus. maior est quippeueri' plurae huius, id secrae auctorita. , quam omnis humani generis crepa .
460쪽
A quo moueantur AHra. ALbertus Magnus in α. distinctionei quaest. 6.asserit seeundum i
visuri Theologiam a solo Deo moueri. inquam sententiam ci- D.Damasinis, tu Ptolemaeum, Albumararem, Albategnum, bc Geberem,Arabes;&ex Patribus D.Damascenum lib. 2. de fide orthodoxa cap. 6. eandemque sententiam ex recentioribus sequitur Leonardus Lessius lib.ir.de Perfectionibus diuinis cap. 8.Aristoteles existimauit primum mobile a Deo moueri, & propterea ipsem vocatum fuisse prim um motorem,quia nimirum circa pri. mum mobile esset occupatus. S.I homas, de alis post ipsum, existimat tam primum mobile, quam reliquos coelos plures enim stellatos admittunt ipsi j moueri immediate ab Angelis, liue ab Intelligentiis. alij denique voluerunt moueri a sua propria natura, vel saltem mediante aliqua facultate motiua,quam gyrativam vocant, no secias quam elementa a propria natura,adiuncta grauitate aut leuitate,mouentur. ita multi Arabes,inter alios Algazes dispi .ex Theologis citantur S. Bonaventura in L .dilh I Gabriel ibidem quaeli unica artic. 2. Major nostras libro L .de coelo, Albertus de Saxonia 6. Phys quaest. unica, alij-que multi veteres, quos ex recentioribus sequuntur David G orlaeus exercitatione Iis. philosophica sectione 3.Thomas Fienus libro devi- Fienis, ribus imaginationis,Bartholomaeus Heurteutrius in tractatu O sphae- Neurteumus.
cioscopiae, Crassotius,& alij. U. Dico primo, non moueri Astra a Deo immediate eo modo quo voluit Albertus. Probatur breuiter, quia quae commode possunt fieri a causis secundis,nqn debent dici fieri a solo Deo, ut inductione patet in omnibus esteistibus sublunaribus. admotus siderum, & stellarum commode fieri potest a causis secundis. ergo non debet dici fieri alolo
Dico secundo, Astra non moueri ab Intelligentiis, siue Ange- III.
Probatu ex Scriptura sacra, in qua de Sole sic scriptum est, ExuL Primtauit ingas adcurrendam et iam, oe c. quibus verbis non obscure significatur motum Solis ab ipso Sole non autem a principio extrinse