장음표시 사용
512쪽
Mn dentur analoga di tincta ab uniuscishquivocu. V L T A selent initio hujus facultatis disputari; 'nimiriun vinam ipsas sit Lientia , quodnam sit ejus objectiam ; denique an consideret quidditates rerum omnium in particulari. Sed haec . facilia sunt, & leuiora, quam ut in illis immorari debeamus. Ad primum enim respondeo cumρ memen π.communi veraque sententia, Metaphysicam esse proprie scienti armcontinet enim veras demonstrationes dc cognitiones rerum per causas, habetque unum objectum formale, unum modum procedendi, α propria principia diiuncta, tamcomplexa,quam incomplexa. Neque dicas MoLaphysicam esse sapiensem, Arist ιcles i. Me taphys cap. I. & alibi , lapientiam autem contradistingui a scientia 6. Et hic. cap. 3. &consequenter Metaphysicam non esse scientiam. Ne, inquam, hoc dicas , . oenim, Vt, breuitatis gratia, alia omittam, non distingui sapientiam & scientiam totaliter & omnino , quemadmodum distinguntur habitus disparati, ita ut unus non contineatur sub altero, nam, ut alibi indicasse me memini, ars& prudentia, quatenus sunt cognitiones scientificae , continentur sub scientia tanquam species sub genere. Vnde idem dici potest de sapientia; est enim scientia, non quaecunque, sed habens caput, idest, continens prima& uniuersalissima principia, dc primas rerum causas. Dicitur autem Metaphrsica sapientia ad Aristotele, quia proxime accedit ad sapie
513쪽
agnouisset,ejus meminisset,aliter enim mancus & diminutus fiuisset. Confirmatur, quia eadem ratio quae mouit Aristotelem vi ageret Pluribis , d de aequivocis , mouere etiam debuisset ut ageret de analogis . ergo cum Aristoteles egerit de aequivocis & non de analogis, in Aristotesissententia nulla dantur analoga media. Dices cum recentioribus Aristotelem sub aequivocis comprehen- ΗΙ.
Sed contra, quia si Aristoteles sub definitione aequivocorum com- praehendit analoga , ergo non sunt quid medium inter aequivoca Munivom, ut ipsi volunt neque sunt auaequi uocis diuersa , non enim
compraehendit sub aequivocis, nisi illa qumus aequivocorum definitiot conuenit. non conuenire autem analogis medijs manifectum est,quia dicunt ipsi analoga media habere rationem stabstantiae, partim eandem,partim diuersam,non vero simpliciter diuertim, ut aequivoca. Probatur secundo ratione. inter unum & multa nullum medium reperiri potest. ergo neque inter univoca di aequivoca. antecedens aperium est . consequentia constat, quia Vniuocum & aequivocum opponuntur per unum& multa,id est, per rationem peni tus eandem, di per rationes penitus diuersis. Confirmatur, quia omnia analoga seeundum aduesarios vel sine
analoga inaequalitatis, vel attributionis, vel denique proportionis; saliud enim analogum praeter haec ex nullo veterum colligi potest sed analo a inaequalitatis, etiam in sententia aduersiariorum, sunt uni- uoca, uniue, inquiunt, Aristoteles septimo Physicbrum in genere ait
Iazere aequivocationes. analoga autem attributionis & proportionis sunt etiam univoca vel aequi uoca. ergo omnia analoga sunt vel aequi uoca vel uni uoca . ergo inter aequivoca dc univoca nullum datur
medium. minor, in qua tota est dissicultas, probatur simul & expli- tur. analogum proportionis est illud quod est unum proportione, 1iue similitudine cum alio; ut membrum quod est principium vitae in
animali, in unummitate proportionis in omnibus animalibus; non
enim in omnibus est cor, sed tantum in languineis, in sanguine vero carentibus est aliquid eordi proportione & similitudine quadam res,
pondens. hujusmodi autem analogum proportionis esse univocum inde probatur, quia proportio, identita siue simitudo realis, est relatio quae fundatur super unitate,ex Αt stotele s Metaphysicς cap. de re latione, ubi ait Aristoteles haec tria, aequale, idem,&simile, fundari super unum. ergo hujusmodi analoga habent inter se vetam & realem unitatem . haec autem susciens est ad univocationem. ergo hujus modi analoga sunt vere uni uoca. dixi notanter hujus odi analoga proportionis esse univoca, quia aliquando proportio est inter duo est aequivoca, quando nimirum fundatur super nomine tantum, D.
514쪽
N non saper re, cujusmodi est proportio inter hominem vivum &hominem pictum, inter risum in prato & risum in homine,non enim sunt haec silmilia in re ullo modo, sed solum impositione nominis. de
analogis attributionis idem probatur, nam analoga attributionis sunt illa qG attribuuntur & referuntur ad aliquod tertium, ut ambulati Q, didieta quatenus sana ad animal sanum i vel quora unum attribuitur& refertur ad aliud,v otio sana ad animal sanit. priora dicuntur ana. loga ad unum, posteriora unius ad alterum . iterum analogorum attributionis quaedam sint, in quibus serma denominans ipsa est illis intrinseca, ut Deus & creatura , quibus ratio entis est intrinseca; alia in quorum uno est intrinseca, & in alio extrinseca, ut animal sanum,& deambulatio sana , in quorum primo sanitas est intrinseca, in secundo extrinseca. inter haec est multiplex differentia, nam in quibus
utrobique forma denominans est intrinseca , non datur tantum nomen, sed etiam unus conceptus communis omnibus analogatis .in quibus autem utrobique ratio denominans non est intrinseca, datur tantum nomen commune, & ratio est multiplex, unde vere non fiant analoga, sed aequi uoca. ex hac differentia sequitur alia, nimirum analogorum in qui ous est ratio utrobique intrinseca , analogum anal O-gans posse ei e meditam in demoliniacione, quia dicit unum conceptum communem pluribus; aliorum autem non item , quia nomen
quod est eis commune subest diuersis rationibus, & pluribus conceptibus . hoc posito, facile probatur quod diximus, quia, ut dichim est,
illa in quibus forma utrobique est intrinseca, sunt vere uniffoca, habent enim idem nomen, & eundem coeeptum communem pluribus; illa vero in quibus utrobique non inuenitur forma denominans m-Πinseca, sunt aequivoca, quia nomen quod est eis commune iube diuersis rationibus & pluribus concepti S. ex quo patet omnia analoga esse, vel aequivoca,vel uni uoca. Sed inquies. si non datur aliquid medium inter uni voca & aequi- uoca, sequitur superque egisse Aristotelem In an praedicamentis de denominatiuis . hoc autem absurdum videtur . ergo &c. Respondeo negando sequelam, quia considerauit modum prae-
dieandi de subjecto secundum habitudinem praedicati ad illud, siue
ista sit uni voca, siue aequivoca 3 Vnde haec praedicatio est uni uoca denominatiua, homo est sanus; haec denominatiua aequivoca,medicina emana. si tamen per denominatiuum intelligas praedicatum ciuod non est de egentia subjecti, hac ratione admitti potest esse medium inter uni vocum & aequivocum . sed hoc nihil contra nos, quia tunc nimis restringitur uni vocum, contra communem modum illud accipiendi.
515쪽
Vinum ens sit univocum Deo ου creatura ,sub Iantiaes' accidenti. AD propositae controuersiae explicationem explicandum nobis Lest primo, utrum erureales de eo enim agimus habeat unum conceptum sormalem & obiee hiuum persem , an tantum imperis Ete . quid sit conceptus obieetium, & quid formalis, constat ex alibi dictis. hac in re existimo primo, conceptum formalem entis esse pedi fecte unum. intel Iigo non solum acham illum esse unum numero ρ ῶ --- aetiim intellectus,sed etiam aetiam illum non terminari simul ad plura, sed ad unum ; vel non repraesentare simul plura , sed unum, siue vi alij loquuntur non solum esse unum in ratione rei, sed etiam in ratione imaginis. probatur, quia haec vox ens habet ex prima sui impositione unam significationem.ae proinde & conceprus illi respondens unam repraesentationem. Secundo, quia nisi detur unus conceptus Armatis te extendens ad omne ens, nihil, strue non ens,&ens, non erunt contradictoria. sed hoc est absurdum. ergo &c. sequela probatur,quia inter contradictoria nefatio non plus tollit,quam ponat ipsi contradictorie opp0sita afirmatio.sed tunc contrarium-et. ergo &c. minor probatur, quia negatici,seu non ens,tollit omne ens, affirmatici vero , seu ens,non poneret omne ens. Tertio, haec propositio in mente formata, ens est praedicabile de substantia dc accidente, de Deo & creatura, est vera. iam quaero de sibiecto huius propositi nis mentalis, quodnam sit ; aut enim est conceptus unus communis substantiae & accidenti, D eo & creaturae, aut conceprus proprius alicui istorum , aut est conceptus multiplex. secundum & tertium dici non possunt, quia tunc ista propositio esset falsa, ut patet λ ergo priamin ergo datur unus conceptus communis entis, modo explicato.donique confimiatur ex Aureolo,quia si vox haec,ens, significaret plura, eadem ratione qua illa plura significaret, significaret & omnia, quia non est ratio cur potius aliqua tantum quam omnia significaret, cum non tantum aliqua, sed omnia quae sunt entia signincet. iam vero si immediate significat omnia,nullus intellectus creatus poterit formare formalem coceptumentis, alioquin intellectus ille intelligeret smul infinita,imodi ipsam rationem deitatis .existimo secundo conceptum One mr ram obiectivum entis esse unum. est contra plures Thomistis, sed probatur ; quia si non daretur unus conceptus obicinum entis respondens .inam.
516쪽
formali, &qui non includeret, neque substantiam, neque accidens
neque Deum, neque cieaturas secundum proprias rationes, & ut diustinita sunt,cotae itus ille esta Inus tantum aUregatione, de concoprus unus aggregatus ex variis naturis entium secundum proprias de determittatas earum rationes. sed hoc est falsum. ergo &c. minor patet, quia si conceptus obiectivus entis, siue, si obiectum conceptus formalis entis est aggregatum ex pluribus naturis entium, quaero inprimis quae sint illae naturae 'quaero quomodo in illo conceptu aggregentur multo enim modo id potest intelligi. nam vel ille conceptus obiectivus est substantia dc accidens copulative, vel disiunctive, vel
denique simpliciter absque ulla coniunctione vel disiunctione hoc modo , substantia accidens. sed nihil horum dici potest. ergo &cinoprimum, quia alias falsie essent hς propositiones,lubstantia est ens, qualitas est ens; quia nec substantia, nec qualita'. est substantia &accidens simul. non secundum, quia hoc repugnat experientiae; tum ruta hoc inducit univocationem entis, quam tamen Vitare conten-unt qui hoc asserunt. probatur assumptum, quia illud disium ham, substantia vel accidens,iam vere, simpliciter,& aeque primo conuenit substantiae quam accidenti, clim aeque primo una pars disiuncti,n pe accidens, conueniat accidenti, quam altera substantiae, quod satis est ut illud disiunctum praedicetur aeque primo de illis. Tertium etiam dici non poteth, quia hoc repugnat experientiae; nemo enim experitur se audito nomine entis, mente percipere substantiam & accidens sub prociis rationibus. ergo non sic repraesentat, alioqui mens id perciperet, cum id quod concipitur mente percipiatur. deinde non potest Vnus conceptus fornialis, simplex, ac limitatus, & re ipsa praecisus a
conceptibus propriis formalibus substantiae & accidentis ut talia sunt. esse conceptus substantiae & accidentis, quo ipsa proprie & distinctὸ
repraesententur. sed conceptus formalis entis talis est. ergo non repraesentat propriὸ substantiam de accidens. probatur secundo. ens natura sua dicit aliquid commine nondum cotractum, qhratenus est enssimpliciter, sed ineotractum exse&indiuisum. sed ut sic potesto iaci intellectili viconcipiatur. quatenus autem objicitur intellectili, ut concipiatur, est eonceptus obiectivus. ergo conceptus entis obiecti-uus de senon est contractus, sed incontralius&indiuisus. hoc autem est esse unum ea unitate quam hic inquirimus. ergo conceptus entis obiectivus est unus. maior probatur , ens dicit natura sua sim.
pliciter id quod est, siue id quod existit vel potest existere. sed id quod
est vel potest existere est quid in contrastam & indiuisum, commune tamen & indisserens natura sua ad multa. ergo elis natura sua Sela' aliquid indiuisita de non contractium, ita ut natura sua nihil Dat eoo tum ad quae est indifferens, de determurari potest. Diuiti Corale
517쪽
FARs TER VIM QUAESTIO CV Ni Ao a sed quaestio est sipposita praecisione emis, utrum conceptu Q---eom e ctium perfecte praecita sit praecita ratione tantum .an elimmine cogitant ad quam quaestionem, respondeo esse distinctiimi cisὸ ρ Mifum repraecisum ex natura rei a conceptibus obie aluis inferiorum limctrina fundamentum habet in distinistione graduum superiorum ab inferioribus, quam hoc loco suppono ex alibi dicti x interim, im probatur. primo, conceptus ille qui patura sua pauciora dicitqi malius, est natura sua praecisus&diuinuus ab alio. sed conceptus entis natura sua pauciora dicit 'uam conceptus in feriorum. ergo est natura sua praecisus&distinctus a conceptibus inferiorum. maior clara est minor probat . conceptus entia dicit solum gradum essendi , conce,
plus inferiorum dicunt supra istum gradum, vel gradum subsidundi, vel gradum vivendi, vel gradum sentiendi, vel gradum inhaerendi,
vel Ilum. ergo conceptus entis pauciora dicit natura sua quam cpu'ceptus inferiorum . neque dicas ens natura sua non dicere pauciora
uain conceptus inferiorum, sed id solum habere ab intellesbid aequale concipiente naturam aliquam, in qua sepax t Ndistinsuit gradus praedictos ab inuicem, qui tamen realiter, & exmatura rei runt indistincti. ne, inquam, hoc dicas, quia, ut egregie argumentatur Meutistius, si gradus superiores ab inferioribus tantum per intellς-, - , istum distinguntur, verbi gratia , si animalitas, Z: rationalitas in v
tro tantum per rationem distinguntur,& non ex natura rei, sicut verum est nemine cogitante ratiorialitatem Petri esse actum primuna ratiocinandi, ita verum erit animalitatem eiusdem esse actum primum ratiocinandi. hoc autem est absurdum. ergo&id unde sequitur. neque dicas illam simplicem entitaWin prout est rationalis esse actum primum ratiocinandi, non autem prout est animal. contra enim est, quia simplicem illamentitatem esse acti im primum ratiocinandi, Vt est rationalis, & non ut est animal, vel est entitatem illam esse actum primum rationandi prout concipitur tantum rationalis, & non concipitur animal, velut a parte rei&neini ne cogitante est rationalis,&non animal. si dicatur posterius, habetur intentum,nam aliquid pos . . se ratiocinari, qua rationale nemine cogitante, & non qua animal, est rationale & animal non esse idem a parie rei. si primum, contra
est, nam si per postibile vel impossibile Petrus non esset animal, , esset substantia rationalis, haberet actum primum ratiocinandi,non
tantum ut conciperetur rationalis, & non conciperetur animal, sed ut revera esset rationalis,&non esset animal. ergo nunc habet acturri primum ratiocinandi, non tantum qua concipitur rationalis, Sc non
concipitur animal,sed ut a parte rei est rationalis, & non animal comsequentia probatur, quia recte sequiri ir, hoc natura sua non esse illud, quando circumscripto illo remanet hoc. sed circumscripto animali
518쪽
' remineret huerati6nali. ergo nota sua assidial non est rationali
remaneretra crationale. ergo narura tua animia non eli rationale .
. r. i, sed imuies,tunc Petrus foret Petrus per aliam entitatem. inferb,erg. 'r retalia entitas per subtraimonem alicuius, ex cuius ablatione sequi. ' - . retur alia entitas ; non autem per ablationem rationalis. ergo foret alia entitas per ablationem alicuius quod non esset rationes: ergo in
tionale,&illud Pod per possibile vel impossibile esset ablatum, non se Mem. hine patet conceptum formalem entis, etiam in ratione irriaginis, esse praecisum Sc distinetiam nemine cogitante 1 concepu- -- bus inferiorum . probatur secundo ratione Scoti. omnis intellectiuelitus de aliquo, 3c dubius de diuersis, habet conceptum, rum se malem, tum ὀbiectivum de eo de quo est certus,alium a conceptibus, tum formalibus, tum obiectivis eorum de quibus eth dubius. sed intellectus potest esse certus de aliquo quod sit ens dubitando an sit ensvel finitum vel infinitum, creatum vel inoeeatum, substantia vel accidens ergo conceptus entis de aliquo, est alius a conceptibus entis fi- nititi infiniti, Are. quod si sit alius, ergo praecisus de dillinctus, de hoc uidem ex natura rei ; quia illud de quo intellectius est certus, natum lex natura sua talem parere certitudinem, quemadmodum illa de quibus est dubius, parere nata sunt dubitationem. maior nota est, , . quippe cuius subiectum inuoluit praedicamm, nam unus dc idem conceptus non potest esse simul certus & dubius. minor probatur, quia Philosophi qui contendebant de primo rerum omnium principio, certrerant illud esse ens, & tamen dubitabant quale ens illud euer, utrum aer, vel ignis, vel aqua, vel aliquid aliud, aut finitum aut in finitum. ergo intellectus potest esse certus de aliquό quod stens,&tamen dubitare quale si ens. denique probatur, quia impossibile est aliqua plura, uno & eodem conceptu simul conuenire & dissendi, sed
Deus & creatuta conueniunt in en te vel conceptu entis, quia virumque vere est ens, disserunt autem propriis con tibus, ut patet, quia non est idem conceptus Dei & erratum .his praesuppositis III. Prima seitentia circa propositam controuersiam est,ens esse anar, . D. Aia. Iogum, & analogice de suis inferioribus praedicari. ita Caietanus esse opusrulo de conceptu entis, dc alibi sepe , Feirariensis I. contra gen-ς - cap. 3 .Hervaeus quod lib. 2. quaest. 4. I auellus, Solus, SanceΣ, pe-Ferra si , tronius,&alij Thomistae post D.Thomam I. parte quaest. Is . art. s. &, quaest. 7.aepotentia art. 7.& quaest. I. de veritate art. i. sequuntur ex recentioribus eandem sententiam Suarius disp. r. metaph. Fonseca .mataph .cap. 2.quaest. sech. . Pererius libro x. Phys cap. 1. VasDqueet, Rubius,& alij. Secunda sententia praecedenti contraria est, rationem entis conchom damo uenire uni uoce suis inferioribus. ita Scotussentilis noster in 1. dist. 3. est i, quaest. I. M 3.&dist. 8. quaest. 2. &alibi saepe, Antonius Andreas .
519쪽
fictassi ovis r Aesonius Trumbetia ibidem quaest. 1.loancte a
ni is i. phys quassis. Mayronius conterraneus opusculo de hac re,
mesrouersiarum eontrouersui r.FabefTheoremate sue. Philosophiae naturalis, Meurissim lib. I.reruta metaphysicarum quaest. 8. Ioannes duColonia in quaestionibus in Scotumquaest. 1 37. Scribonius in pantali--thia parte prima, siue ilignesithea dilp.ri. quaest 4.&caeteri Scottis sa Lomnes ex recentioribus Raconisius tractri. suae Logicae quest. 1 art. r. v G.
Quitardus apud Meuristium loco citato, conclusione 3. & alij. nec multum ab hac sententia dissenti Suarius,ut e stat ex disp. 2 8.sech.s. numero r3.ubi fatetur vix se disserre ab authoribus huius sententiae.ad huius sententiae, quae verissima est, explicationem Praemitto primo ex Tartareto in commentariis primi sententia- IV. rum dist.3. qua l.3. Rada tomo I. cotrouersiarum loco citato, S: aliis Scotistis,triplicem esse uni uocationem, Lossicam nempe, Physicam,& Metaphysticam. vhivocatio Physica, est unitas naturae formalis perfectis lima ex natura rei circumscripto omni opere intellectus,cum vno nomine importante istam rationem pluribus communem. &haec uni uocatio reperitus duntaxat in specie specialissima, in qua& mi..ia Di bae.
non in tanere fieri proprie comparationem docet Philosophus 7.. phys. quia species specialissima dicit unam naturam & vni uocam, in qua non latent aequiuolitiones quemadmodum in genere, quod
propterea dicitur aequi ubcum, aequi uocatione opposita huiusmodi univocationi physicae, eo quod natura generica non est tanta unitate una, quanta unitate una cit natura specifica, & hoc ratione inaequalis perfectionis differentiarum contrahentium genus, & aequalis perfectionis disserentiarum contrahentium speciem specialissimam univocatio Logica, est unitas alicuius realitatis vel intentionis primae sub aliqua intentione Logica, puta vel generis,uel differentiae,vel alicuius . alterius conceptae, qua uni uocatione non modo genera & species,sed etiam transcendentia dici possunt univoca, quippe quae subesse possunt secundae cuidam intentioni. & quidem univocum hac uni uocatione stare potest cum aequivoco aequi uocatione Physica, quia genus, verbi gratia, quod est aequivocum aequi uocatione physica, est etiauni vocum vniuocatione Logica . uni uocatio Metaphysica est unitas alicuius primae intentionis conceptibin &abstrahibilis a pluribus inserioribus, ex natura rei non affecta ulla intentione secunda. & hae luniuocatione censentur uni voca, quaecunque non sunt univoca Vni
uocatione physica. Praemitto secundo ex Francisco de Marchia apud Tartaretum di- V. stinctione citata, quadruplicem esse gradum uni uocationis. primus δε& omnium perfectissimus est,cuius ratio univoca est aequalis omnino
520쪽
persectionis,&eodem ordine essuitiali,ac eodem modo essendi ....... peritur in seu inferi*ribus i Mi ς Mad occurrit sola ψωαν-. cialissi ing, cuius ratio univoca & communin suis in tuis is, est in .lis omitido persei s, etiamadiuncti disserentiis tr uiduantiqui. quippe qu rum vis non est mihistior alia. item eodem egendi modo, de eodem ordine ineptialid Ac idit in ipsa indiuidua, s non4ecundum prius de postreius ei sitialiter ; quia indiuidua eundem Reciei sic se habent, ut 'num essentialiter non sit prius alteroo Mouidus
ni uocationis gradus estu cuius univqcaratiqeodem esseruli mota eodem ordine quentiali, pon inmm cum aequali panetionis grada reperitur in suis inferioribus ; cuius sonditionis est univocatio gen Iam,quae ratione differentiarum adiunctarum persectius sunt in una, quam in alia specie, ut animal, verbi gratia, quod perfectius est extrin-rece, ratione videlicet perfectioris disterentiae . quae est in homine
quam in bruto. Tertius gradus uni uocationis, est cuius univoca ratio eodem quidem essendi modo, scilicet essentialiter, & realiter, & sine ulla dependςntia unius inferiotis ab alio, non tamen eolemordine
essetiali inuenitia in suis inferioribus; & ad huc ordi ne speetiit nume-i rus, qui per unum prius descendit ad binarium quam ad ternarium. rtus gradus univocationis,est cuiui sola ratio univoca,seclusis e dem modo essendi, eodem ordine essentiali, deaequalis perfectionis gradu, reperitur in seis inferioribus; & hoe gradu vniuocationis sns est univocu respeetii Dei & creaturae,substantiae & accidentis ni dicie
unitatem rationis communis Deo & creaturae, sebstantiae & acciacti, verum non habet eundem essendi modum in Deo & creatura, se, stantia de accidente . quia in Deo est independens,in creatura depe dens; non habet etiam unitatem ordinis essentialis, quia ratio entis prius est intrinsece in Deo quam in creatura; denique non habet uni
ratem gradus perfectionis,quia in Deo ratio entis est perfectissima,in
VI. Praemitto denique ex Guillielirio de Rubeone in I.dist. s. quaest. 3. g. Gm -- de mirio quantum ad ist- articuliam, univocum opponi soli aequiuo non vero analogo Be denominativo, quia uni vocum se habet ad aequivocum sicut unum ad multa; unum autem proprie solum multis opponitur, se habet autem ad analogum &denominatiuum, tamquam superius ad sua inferiora. his praenotatis UII. Dico primo ,ens posse dici analogum ad Deum & creaturas,ad se,
prima A reis stantiam & accidens.
Probatur concluso ex Aristotele 7. -aph. cap. 1. ubi habet murrabam. multu quidem modis dici.
δει Mandaris. Probatur etiam ex eo quod cum analogia stet univocatis neque hac de re est controuersia inter authores.