Gulielmi Camerarii Scoti, ... Selectae disputationes philosophicae, in tres partes distributae. Pars prima tertia, ..

521쪽

mo secundo ,erra esse proprie univorum Deo Maeanus, suta stantiae& accidenti.

mbatur conclusio, pri ex Aristotele E .inetaph. cap. 1. circa si- Prima HM tra ne quem locum citat Meraininat Motus in I. dist. 8. quaest.a. Prim-eipia sempiterno simi merassin , inquit Aristoteles, quis inum- illudprae cietem maxime tale esto undum quod diu inmota.

tio in s. quibus verbis sic argumentatur Philosophus;vnumquodque illud prae aliis tale est, secundum quod aliis inest uni uocatio veritatis, seu veritas dicitur de aliis uni uocα ergo maxime ipsa principia erunt vera. ex ista autem argumentatione Philosophi potest & hoc subsumi; sed Deus est aliis entitatis uni uocatio. ergo Deus maxime est S. nam ut ratio Aristotelica concludat, oportet id quod est causa, & ea uibus est causa. conuenire univoce ratione cuius illud dicituriis causa ; alias si conueniunt tantum aequi uoce vel analogice excludendo univocationem, argumentum Aristotelis habebit quatuor ter, minos, de nihil concludet. adde expresie habere Philosophum per quod aliis inest mni uocatis , tum quia affert exemplum de igne, quia ex eo est maxime calidus, quia aliis causa caloris existit, certum est autem ignem essem causam uni voca caloris in aliis; tu denique, quia totum hoc confirmat Averrora.&hoc si diligentius examinasset Caietanus trach. de ente & essentia, non respondisset huic argumento, ens vocari ab Aristotele univorum per comparationem ad aequivocum, in eo solum quod cum sit analogum, ac proinde medium inter univocum Maequivocum, per comparationem ad unum extremorum induat, inquit Caietanus rationem alterius. haec enim solutio non soluit difficultatem; nihil enim concluderet ratio Philosophi, & in ea essent Juatuor termini,vt dictum est, quia in maiori loquitur Philosophuse Vera univocatione,&in noti loqueretur de analogia, de in equenter essent quatuor termini. Proba tur secundo ratione ex dicti quia ad veram uni uocatio neur nihil requiritur nisi primo, ut univoca habeant idem nomen. secvn-dὀ, ut ut eadem definitio. tertio, v t illa definitio sit eadem in ordine ad illud nomen quod est illis commune. sed haec omnia reperiuntur in substantia & accidente, Deo de creatura respectu entis. ergo haec sunt uni uota in ratione entis. major probatur ex definitione unium corum. minor patet, ostendimus enim superius conceptum formalem & obiectivum entis esse perfecte unum in ratione entis. Confirmum, nam concipere non possumus duo entia inter sedistingui per rationem entis praecise conceptam ergo illa ratio ut sic nullam inuoluit secum dissimilitudinem aut disserentiam, alioquin possemus per ipsam unum eris ab alio distinguere. Confirmatur secundo,quia illud est unum. N aequaliter in omni-

522쪽

' bus inferioribus, quod nihil habet magis in uno quam in alio. Miusmodi est ens. ergo ratio entis est una,& qualiter in omnibus sitis inferioribus. major est euidens. minor probatur. illud quod dicit unugradum indivisibilem, & non ex multis gradibus compositum, nihil magis habet in uno eorum in quibus est, quam in alio. sed ens dicit unum gradum indivisibilem,alias deberet assignari gradus alius sup

rior ente,quo simul cum alio inferiori componeretur. ergo &c. NO Probatur tertio argumento quod fundamentum habet in scoto, quodque desumitur,tain ex parte intellectus nostri, quam ex parte

rerum i sic autem se habet. res omnes tam creatae quam increatae conueniunt in hoc quod sint entia, disterunt autem quia sunt talia vel ta- . luentia. sed periationem qua aliquid est unum, non est non unum. ergo per id quo aliquid conuenit non disteri. ergo ulterius, alia est ratio qua entia conueniunt, & alia qua disserunt. ergo ratio entis non est eadem cum ratione talitatum entis. ergo est perfecte diuersa& Vna,&consequenter ex parte rerum univoca. ex parte autem in

tellectus idem dicendum ess , quia quando una ratio concipitur non concepta alia,illae rationes diiunguntur. ted hoc euenit in casu nostro. ergo ratio entis, de ratio talitatis distinguntur. minor probatur, quia quando intellectiis potest assimare unum de altero, & non aliud, concipit illa vidistinctas rationes ; nam si conciperet ut eandem Ia i lonem,non posset affrmare unum, non affrmando alterum. sed pintest intellectus assirmare de aliquo ens, non assirmando de illo modum aut disterentiam ullam ex his quae immediate diuidunt ipsumens. ergo rationem entis, & rationem inlitatis, intellectus ut duas rationes concipit. minor probatur, potest enim intellectus esse certus

de aliquo quod sit ens, & dubitare sitne accidens aut substatia, quemadmodum Empedocles, verbi gratia, censuit lumen esse corpus, alij Vero negarunt. si quis igitur audiuisset rationes tam Empedoclis quam aliorum,habuissentque apud ipsum probabilitatem, filisset dubius utrum lumen esset accidens vel substaiatia, & tamen certus fuisset cum iisdem Philosophis quod esset ens. similiter quidam Philosorum quantitatem& primas qualitates putarunt esse substantias, nemo tamen putauit non esse ens , & consequenter vere assirmarunt, quod esset ens falsὀ autem negarunt quod essent accidentia. ergo duo fuerunt distincti conceptus in mente eorum,nimirum, entis,& inalietatis. necesse est igitur ens dicere praecisam quandam rationem a suis disserentiis. hoc autem posito,bene probamus reliqua contra adue smos, quia si ratio conueniendi non includit rationes differendi, est perfecte de abistute una. ergo est uni voca, & consequenter ratio entis erit ratio quaedam univoca, 'uod erat probandam. ruri IS autem, si raciones inferiores non inuoluatur in ratione superion; ergo rationi

superiorit

523쪽

superiori superaddunt aliquid ; ergo ipis rationes in seriores,prout di

cunt superadditum enti, non sunt rationes in quibus inuoluatur ans; ergo modi qui primo diuidunt ens non sunt formaliter entia. cons ruentiam x probationem hanc quidam negant, cum tamen conceant antecedens, quia, inquiunt, istae rationes se habent sicut incla.dens de inclusum, ens enim est ratio inclusa in omnibus, non tamen est ratio includens omnia formaliter. sed profecto Scoti consequen tia optima est, de responsio haec nullius momenti. sic enim argumentator. ens inuoluit omne includens rationem entis. sed nihil Est in mo dis quod non includat rationem entis formaliter per aduersarios. ergo nihil est in modis quod non includatur in conceptu entis formaliter. rursus,in tantum non inuoluitur aliquid in conceptu superiori, inquantum ipsi ratio inferior non est conceptus superior. sed modi petaduersarios non inuoluuntur secundum proprias rationes sa conceptuentis. ergo secundum proprias rationes non sunt enria. bene igitatur & ccnisequentissime Scotus posita praecasione cntis, negauit in modis 8crationibus inferioribus illud inuolui. quare hac in re nunquam probare potui sententiam Suarij loco citato, qui cum concedat praecisionementis ab inferioribus, vult tamen inferiora ab ente nulla ratione praescindere, di consequenter ens respectu eorum non esse univocum, nunquam, inquam, probare potui, quia manifeste implicat in terminis ens perfecte praescindere a suis modis,& tamen modos inuoluere ens, ut patet ex iam dictis. Dices praedictum argumentum probare quidem alietatem conceptus entis a conceptu suorum inferiorum, sed non concludere univocationem. ita respondet Caietanus de ente & essentia cap. 2.& post

ipsum Piccolomineus, & alij. Sed contra est, quia, ut bene aduertit Rada, haec solutio implicat contradictionem, quia ille conceptus obiectivus est univocus, qui est perfecte unicus praescindens a conceptu suorum inferiorum. sed per

Caietanum conceptus entis est huiusmodi. ergo conceptus entis et hvniuocus i ergo argumentum probaῖ etiam uni uocationem enti S.

Dices. potest intellectus esse certus de uno conceptu & dubius de diuersis, & tamen non habere conceptum de quo est certus alium a conceptibus de quibus est dubius. ergo nihil probat argumentum allatam. antecedens probatur tripliciter. primo, quia sint tres in uno cubiculo quorum nomen sit Petrus, S unus ex illis percuriat quartum aliquem existentem in eodem cubiculo, certus erit percussus lepercussum a Petro, Si tamen dubitabit a quonam Petro, & tam in

Petrus non importat unum conceptum communem pluribus. Secuti-do,ponantur in uno sacco canis marinus dc terrestris, moueatur dein-

524쪽

deillorum unus, certus ere, quod ille qui mouetur sit canis, dubius t

men ero sit ne terrestris vel marinus, & tamen cantu non dicit rationem vel conceptum aliquem communem. ergo neque valet in nostro casu argumentari praedicto modo de ente. Tertio controuertitur inter D. Thomam & Scotum, eorumque discipuloS,andetur uniue sale a parte rei. iam uterque certus est uniuersale esse, dubitat tamen siene reale, vel rationis; & tamen nihil est quod habeat conceptum

unum & neutrum a conceptu entis realis & rationis.

Respondeo allatum argumentum clarissimum esse & verissimum. neque negari posse propositionem allatam, nam subiectum includit praedicatum. patet, quia nullus idem conceptus est dubius & certus eidem in telle ebii ; aperte enim repugnat intellectum meum,exempli gratia, de eodem conceptu rei simul esse certum & dubium. ad hoe autem ut capiatur solutio allatarum instantiarum in contrarium, ad y - - . U-rte diligenter sensum propositionis Scoti hunc esse; intellectusce tus de viso conceptu alicuius rei, & dubius de aliis illius rei habet conceptum de quo est certus alium a conceptibus de q uibus est dubius,in

inflantiis autem allatis non assertur aliquis conceptus unicus Iri, de

quo intellectius sit certus. & aliqui de quibus sit dubius, sed tantum

affertur effectus qui ab una illarum causarum procedit, & a quanam ignoratur. patet hoc inductione; in prima enim, certus est aliquis se percussum a Petro. percussio haec est effectias illi notus;ignorat autem quis Petrus se erit, id est ignorat quae fuerit determinata causa per D sonis. idem est in secunda instantia, notus enim est mihi effectus,

nempe motus, causa tamen determinata non est mihi nota. in his et go duabus primis instantiis, non datur unus conceptuS notus, & alter ignotus, sed effectias notus,& ignoratio determinatae causie illius essectus. in tertia autem instantia, respondeo non dari aliquem concoptum, de quo tam s.Thomas quam Scotus sint certi, quamuis dentur conceptus de quibus sint dubij, sed disputare inter se de primo conceptu uniuersalis, sit ne ens reale vel rationis. non ergo faciunt ad rem hae instantiae. aduerte tamen hic, hanc propositionem Scoti de qua disputamus, supponere conceptum communem pluribus, quod omnes 4r.t-. concedunt; & stante hac suppositione,concludit Scotus talem conceptum communem esse illum de quo intellectius in illa re est certus; tunc enim ille conceptus est necessario alius, & neuter ab aliis conceptibus de quibus est dubius. legi potest Antonius Trombetia in quaestione de uni uocatione cntis. IX. Objicies primὀ cum Suario. si eonceptus entis esset univocus, M uerserire m praescinderet ex natura rei,ergo etiam praescinderet a Deo. sed in Deo non distinguitur ex natura rei conceptus entis ut sica conceptu talis io ιών. entis,scilicet increati vel infiniti. ergo neque in caeteris entibus. major Di sitiroci orab

525쪽

conceditur. minor probatur , tum ex summa Dei simplicitate, nam si in eo esset aliqua distinctio ex natura rei, non esset summe simplex; tum etiam quia alias daretur in rebus aliqua ratio realis ex naturaret . distincta ab omnibus aliis, ex se& natura sua prior Deo ut Deus est, scilicet illa ratio entis, quae in Deo est distincta a ratione Dei.hoc autem est impossibile, quia Deus ut Deus essentialiter est primum ens duratione, perfectione&natura. denique illamet ratio entis quae in Deo est essentialiter, habet diuinas proprietates, ut independentem de increatam; unde etiam secundum illam rationem entis prout est in re, infinite Deus distat a creaturis. ergo in Deo non distinguitur ex natura rei conceptus entis ut sica conceptu talis entis, scilicet increati vel infiniti. Respondeo concessa maiore negando minorem. ad primam pro silli se .ιὼ bationem petitam a Dei simplicitate, dico nullam sequi in Deo com- σιμυμ. positionem, quia ens ad Deum contrahitur per modos intrinsecos, leti gradus intrinsecos, non per differentias; ens enim cum contrahi.tur a suo modo & gradu intrinseco, in Deo non est potentiale, sed indifferens, neque contrahitur ab aliquo proprie perfectibili, sed solum diuiditur in suos gradus & modos intrinsecos, sicut albedo per hanc vel illam albedinem contrahitur tanquam per gradus intrinsecos sine ulla compositione, quae proprie non reperitur nisi inter proprie perfectivum&perfectibile. in casu autem nostro non reperitur perfectivum de perfectibile, quamuis reperiatur indifferens & illud quod

contrahit. non reperitur ergo compositio, quia non reperiuntur ad compositionem requisita, nimirum ratio perfectivi & perfectibilis. quamuis enim in Deo esse infinitum, esse independens, &c. contrahant rationem entis tanquam aliquid indifferens,non tamen contrahunt ut differentiae contrahunt genus, siue ut perfectivum persectibile. ex quo colligitur discijmen quod intercedit inter modum in trinsecum & differentiam; discrimen enim in hoc consistit,quod di ferentia habeat rationem extrinseci actus, & perfectivi, sicut conceptus generis, qui contrahitur per differentias,habet rationem potentialis, ira quod differentia videtur esse quid externum ipsi generes unde in quocumque gradu intelligatur animalitas, inquit Faber theoremate '6. cap. . nunquam reperitur in ea rationalitas, vel irrationali- ἡtas, quia rationale est quid extrinsecum animalis unde adueniens illi facit cum eo compositionem. verum gradus intrinsecus realitatis, &gradus quartus albedinis, verbi gratia, adueniens albedini, non facit compostionem cum illa, quia non est quid extrinsecum illi, sed intrinsecum,eassique perfectiorem reddit. sed, inquies , fallem ex hac nostra doctrina sequitur dari inter attributa Dei distinistionem formalem; quod est inconueniens. respondeo non esse inconueniens,

526쪽

sed necessarium,ut ex vera Theologia suppono ; de qua re vulsi pos. sunt ex recentioribus TheologΔFa Der in I .dist. a.disp. zo. Rada, PE-gidius de Praesentatione, te alij. ad secundam probationem minoris argumeti dico impossibile esse dari realitatem aliquampriorem Deo, non autem conceptum 1, vel quod idem est mpossibile esse dari rati nem aliquam subiectivam priorem Deo, non autem rationem alia' quam obiectivam ; ieu impossibile esse dari aliquid prius Deo prioritate existentiae, non autem dari aliquid prius tantum prioritate gen ralitatis de praedicationis. aliquid autem esse primum ens duratione, perfectione, & natura, competit tantum naturae, seu realitati subiective, quae primo & per se potest existere, non autem cor ceptui alicui generalissimo,qui non prius durat, nec prius existit, quam eius inferiora, in quibus, bc virtute quor uin solum existit. ad tertiam minoris probationem,nego rationem illam entis quae est in Deo, habere prae cise & formaliter, ut est simplex ratio entis, diuinas proprietates . nam praecise ut est ratio entis, nihil habet nisi rationem entis, tamen ut illa ratio est iam non ratio entis simpliciter, sed talis entis, tunc habet di- diuinas proprietates. uno veria, ratio entis essentialiter & reallter habet diuinas proprietates, formaliter autem non habet.

Objicies secundo cum Aureolo. quandocunque disserentiae diui, dentes conceptum aliquem sic se habent, ut impossibile sit dari in dium per abnegationem dc in disterentiam utriusque conceptus qui. per tales differentias diuiditur, est denudatus ab omni una ratione .sinens diuiditur per absolutum & respectivum, & non est aliqua ratio ruat ab absoluto & respectivo abstrahere possit. ergo conceptus entisi uisus per respectivum&absolutum est denudatus ab omni unitate communi ; ergo ille conceptus non est univoeus. Respondeo ad hoc argumentum varie ab authoribus responderi. quidam enim negant maiorem, quoad illam partem qua dicitur, impossibile esse dari aliquam unam ratio m abstractam &indisserentem ad absolutum & respectivum. & ad probationem respondent,&dicunt fieri optime posse, ut ratio subiectiva entis concipiatur Vt abstrahit a termino cointellecto, & a termino non cointellecto. alii Iespondent absolutum & respectivum non esse contradictoria, sed diseparata, & consequenter nihil impedire quin detur aliquis conceptus obiectivus communis. denique alij dicunt, quod etiamsi essent contradictoria absolutum & respectivum, posset tamen iis esse communet aliquid uni vocum ; de qua re in solutione quaciae obiectionis dicendum erit.

Objicies teitib. illud omne quod est univocum aliter definitur definitione rei, quam definitione nominis. sed definitio rei &definitio nominis eiusdem sunt una & eadem si enim quaeras quid ens si- Duiliares lc

527쪽

PARs TERTIA. R VAESTIO SECUNDA. 3is

gnificet , re*ondebitur significare id quod es in rerum natura. s

quaeras quid rei, illud idem respondebitur. ergo eas non est univo

Respondeo negando maiorem; contingit enim aliqua definiti eodem modo definitione quid rei, & definitione quid nominis, propter eorum maximam communitatem &simplicem rationem; tunc enim sussicit nomen ad exprimendam illam rationem maximzgςΩς-

ratem & simplicem. quod quidem non in ente modo, sed & in generibus generalissimis fieri cernimus; nam & definitione quid rei, & de- finitione quid nominis, definitur substantia, verbi gratia, id quod subsistit, & quantitas secundum quam aliquid dicitur quantum. Objicies quarto. illa quae sunt totaliter re immediate sub extremis

contradictionis, nihil habent commune uni vocum,sed Deus S crea tura sunt immediate sub extremis contradie hionis,scilicet,sub dependere & non dependere, quia Deus non dependet. creatura depondera ergo nihil possint habere commune Uniuocum. Respondeo cum Scoto, quod vel minor intelligit Deum & crea- D.ειν μόρδε. turas en ipsa met extrema contradictionis, & tum salsissima est, quia Deus non est sola negatio dependentiae, aut creatura sola negatio necesse esse; vel intelligit Deum & creaturas esse entia quibus competitilla contradictio, & tunc concessa minori, dico maiorem esse falsa nam id est commune omnibus membris diuidentibus aliquod superius,quod illis semper conueniant extrema contradictionis, ut ratio- 'nale,vel irrationale,& tamen non desinit propterea esse illis communis aliqua ratio uni uoca. Dices. creatura pendet a Deo essentialiter, secundum omnem gradum quem includit. ergo etiam secundum gradum entis. Respondeo negando antecedens. ratio negationis patet ex diffis,

alias enim sequeretur, quod quicquid participat essentialiter gradumentis sit essentialiter dependens, cum omne illud sit essentialiter dependens, quod essentialiter participat id quod essentialiter dependet, cumsinodi esset gradus entis. unde quamuis nihil sit in creatura quod realiter non pendeat a Deo. falsum tamen est quod q uicquid eis in illa pendeat a Deo, etiam sub quavis ratione formali; sicut dici potest, quod quicquid est in actu natum est pendere a potentia, licet illud non dicat sub omni ratione formali, verbi gratia, in quantum est

qualitas. . Objicies tuinto cum Caietano. siens est univo cum substantiae dc οἷ-i, ima accidenti,poterit poni in eorum definitionibus. hoc autem est contra Aristotelem 8. metaphysices. ergo &c. Respondeo ridiculum esse argumentum, valet entro in substantia, ae refutatis.& quocuque superiori uni uoco, de sic in definitione speciei specialis-rr iij

528쪽

simae deberent poni omnia genera superiora. dico ergo, non debere poni in definitione substantiae aut accidentis, cuina cc sit genus, nec differentia. O icies sexto . quando effectius non adaequat Virtutem causae,n

men utrique commune non dicitur uni uoce de illis. sed creatune aesunt effectus Dei non adaequant Virtutem eius. ergo non sunt vitium ce entia cum Deo. major patet, nam quando eflaebas non adaequae virtutem caulae, non recipit similitudinem eius secundum eandemta tionem. ergo nec potest nabere nomen uniuOcum, cum nomen uni-uocum dicatur secundum eandem rationem. Respondeo maiorem veram esse, quando in nulla plane ratione adaequat effeci us virtutem causae ; falsam autem esse, si in aliqua quiuis communissima ratione eam adaequet, maxime vero si secundum eam rationem communissimam uni uocari dicantur. in nostro autem casu crciatura, quamuis secundum peculiarem rationem adaequet suae causae rationem, adaequat tamen secundum rationem communementis,quia nihil entis vi sic plus est in Deci quam in creatura, cum ex

se sit gradus indivisibilis, ut supra probatum est.

Objicies septim ὀ ens non est genus; ergo non est uniuOcum a tecedens ex eo probatur ab Aristotele 3. metaph.text. Io. quia si ens esset genus, differentia non esset ens nullum enim genus praedicariir de suis differentiis, atque adeo falsum esset dicere differentias entis esse entia. consequentia probatur. si ens esset univocum, non posset esse aliud uniuersale aut praedicabile quam genus, non enim est specim, nee differentia,&c. ergo si non est genus,nec est univocum. Respondeo primo A ristotelem eo loco in utramque partem dij tare , nec aliquid definire. vide Averroem. respondeo secundo,

concesso antecedente, negando consequentiam , nam Aristotelis ex probatione qua probat ens non esse genus, potius cofirmat quam inhrmet nostram conclusionem; non enim negat ens Messeni Hropterea quod non sit univorum, sed propterea quod praedicetur I pter suam communitatem de quibusdam suis dinerentiis , llum a tem genus dicatur de suis disterentiis. quomodo autem ens dicatur desiis disserentiis, & de quibus dicatur, & de quibus non ,statim dic mus. neque dicas ens praedicari de pluribus disterentibus specie inquid, ac proinde esse genus. respondeo enim non praedicari in quid, quia non praedicatur ut aliquid determinatum, sed ut viliquid trans

cendensi,unde petenti,quid est homo,non bene respondetur, in ens, quia quaerit determinate essentiam hominis. objicies autoritatem Porphyris,qui capite de specie assirmat ens dici aequivoce; Si μMinquit omnia entia locet,ac tuoc. nuneupabit.in qua etiam sententia videtur esse Aristoteles plurimis locis, in quibus vide-

529쪽

tat dicere ens non esse univociun substantiae & accidenti; prinio enim . metaphys est accidentia esse entia sicut Logici dicunt non ens esse

ens,&non scibile esse scibile. ergo non conueniunt uni ce in ratione entis cum subitant ia, in sententia Aristotelis. Secundo phys I. text. I3. contra Parmini dem de Melissum, qui dicebant omnia esse unumens, ponit hoc principium, ens multipliciter dicitur, ex quo sic arguit contra ipsos. ens multipliciter dicitur, ita ut entis aliud sit aer, aliud aqua,aliud ignis,&c .ergo sit omnia sint unum ens, aut erunt hoc unumens,aut illud,scilicet aut aer,aut aqua, aut aliud. sed ista consequentia A ristotelica non valeret, si ens esset uni vocum ; sicut quia homo estvniuocus,haec consequentia non valet, omnis homo est unus homo. ergo vel iste unus homo, vel ille unus homo, occ. ergo ens non est

Respondeo intelligendum esse Porphyrium de aequi uocatione physica supra explicata, qua omnia entia praeter species atomas sunt aequivoca. ad primum locum Aristotelis dico ista exempla non esse in eo rigore sumenda, sed in eo tantum fieri comparationem, quod quemadmodum intentiones Logicae non sunt primo scibiles , sed secundo , quia prius cognoscuntur primae intentiones, ita Philosophus agens hoc loco de ordine quo res definiuntur, dicit substantiam per se primo definiri, per se quidem, quia est unum per se, primo Vero, quia substantia praecedit omnia alia entia tempore, & cognitione accidentia vero definiri quidem etiam per se, sed non primo , per se quidem,quia accidens est unum per se, cum silens per se; esse autem ens

per se, probat illa diuisio, qua Aristoteles diuidit ens per se in decem summa generat non primo vero,quia prius definitur Libstantia quam' accidens. ita expresse Aristoteles his verbis. Quod quid erat esse sus tantiarum est,c nonsolum sed aliorum simpliciter, non tamen primo. ensigitur , addit Scotus in I. dilt 3 .quaest. s. mel quid, mel desinitionem, habere, in dcunilue istorum simpliciter dicitur de accidente, sed non aecliue primo, in non obstante tali ordine potest bene esse intuocatio.

Objicies nono cum quibusdam recentioribus post Aureolum in

I. dilh. Σ. ille conceptus qui incidit in identitatem omnimodam, nullo penitus addito cum omni ratione, non habet aliquam unam rationem uni vocam .sed conceptus entis in idem coincidit cum omni ratione, nullo penitus addito sibi; aut enim coincidit aliquo sibi addito, aut nullo haec enim sunt contradictoria. si aliquo, ergo ente addito, cum ens & aliquid idem sintiens autem addi non potest. ergo &c. Respondeo quicquid si de majori, negando minorem;nam convceptus entis non coincidit cum omni plan e ratione, nullo penitus addito,sed aliquo. & cum insertur, ergo ente addito,quia ens & aliquid conuertuntur,distingo; addito ente quidditativo,nego; qualitativo,

530쪽

nego; qualitatiuo,concedo.vel quod idem est,addito aliquo, quod sit potius quid entis, qua ens. pro huius rei ulteriori intelligetia, aduerte duplicem esse praedicatione,ut ex Logicis constat,videlicet in quid,& in quale. genus 6c species predicantur in quid, disterentia vero, proprium,& accidens in quale ; differentia in quale essentiale, proprium

te accidens in quale accidentale.proprie itaque genera &species tantum sunt praedicata quidditatiua,reliqua qualificativa. ex quo infertur quod illa quae proprie praedicantur inquid, habent rationem totius aeterminabilis 6c communicabilis inferioribus; alia vero praedicantur ut determinatiua tantum & qualificativa, quia videlicet determinant illud totum determinabile. hinc colligitur ens, quamuis otii, praedicetur uni uoce de omnibus, non tamen praedicari in quid de suis , ω 'it pastionibus,neque de ultimis differentiis; alioquin non essent ultime, GM. Mia, .u sed includerent allas differentias, quia includerent conceptum quidis nur. ditatiuum & qualitativum. Vnde non est haec praedicatio in quid, vltima differentia est ens, sed quasi per accidens; quia, ut optime do est, in. Scotus, est in quale. unde passiones & vltimae differentiae sunt conceptus simpliciter simplices id est, non resolubiles in plures conceptus , quia sunt ultimi termini entis, non ulterius determinabiles, alias procede hiur in infinitum contra Aristotelem χ. metaph. texta Io.& H. si uaeras, curens non praedicetur in quid de suis passionibus, nempe e VeIO,bono,&c.respondeo primb,quia est horum subiectum,& ca dens in ipsorum definitione ut additum. secundo, quia passiones prς dicantur de ente secundo modo, primo poster. Lext. 3. ergo enS non praedicatur de iis primo modo, quia praedicationes per se non conue tuntur, primo posteriorum. aduerte praeterea praedicata sumpta a ID ferentiis ultimis, & ipsas ultimas, quandoque dici quidditativa, quia pertinent ad rei quid ditatem; verum non praeclicantur proprie loquendo in quid, quia,ut diximus, hoc competit tantum generi & speciei,sed in quale, & q uidem essentiale, si sit disterentia ementialis, vel accidentale,si proprium vel accidens. hoc posito, non negamus eris praedicari de differentiis ultimis, sed praedicari de iis inquid , ita ut componantur ex contracto , 5 contractvio. quae est ipsistima doctrina Aristotelis Io. metaphys. text. ix. ubi docet distingui diuersum&differens quia quae differunt habent in quo conueniunt,& in quo differunt, & exempliscat de genere &specie, in quibus fiant conceptus determinabilis & determinatiuus; at diuersa nota habent tales concet tus, non enim habent in quo conueniant, & in quo differant sintes. ige necessario j sed si habent, per accidens est, ut optime explicar NM.sso uἷtilis. loco Scotus. huiusmodi autem sunt disseretiae viti me specificae M indiuiduales. ens ergo non praedicatur in quid, seu ut totum, vel determinabile de passionibus, siue modis, S: ultimis differentiis, quamuis, Ut statim