S. Thomae Aquinatis Praeclarissima commentaria in duodecim libros Metahpysicorum Aristo. cum duplici textus tralatione, antiqua scilicet et noua, recens addita Bessarionis cardinalis diligentissime recognitis F. Bartholomaei Spinae ... in eadem comme

발행: 1562년

분량: 479페이지

출처: archive.org

분류: 철학

121쪽

ao 3 M E T A Pea enim est qiraedam pars philosophia'. sed non prima qiis considerat ens commune, ea quae ii anteius inquantuni huiusnodi. Deinde cum dicit., a , ε n 7M uero, 'eor , qui de veritaresconi, Tei.a. Ponam modo op et admitti . orere conantur, propter ignorantiam Resolatinorum Me fa M. Oportet enim M. cedere bee edoctum sed ne pia quam dum audiunt,φι . AN T. Mic pM uero conaritur dicentium diore quid de aerio .e. s. tale quo oportet modo recipere , propter ignorantiarnan Par . hircorum Me faciant. Oportet enim de his perueniresiun res ea non a unus quaeroe.

Excludit alium errorem circa modum tractan di hi illismodi principia. Quidam enim tractabant de istis principiis uolentes ea demolirare, At quaecunq: isti dixerunt de ueritate praedictorum principionia , quomodo oporteat ea recipere peritim demonstrationis, uel quomodo oporteat co- tingere ueritatem in omnibus istis ita se habere,

hoc seceriant propter ignorantiam, uel propter insidiictionem sanalyticorum idest illius partis logicae. in qua ars demonstrandi traditur: quia oportet scientes de his periimire, idest omnis scientia per demonstrationem acquisita ex his principiis causatur. Sed non oportetsaiulientes, id est diu dulos instruendos in aliqua scientia, quaerere denis, sicut de aliquibus demonstrandis. Vel secundum aliam literam s oportet de his pertienire scientes idest oportet,quod qui acquirunt scien tiam per demonstrationem perueniant ad cognoscendum huiusmodi principia commimia, de non θ qiitrantea sibi demonstrari. Deinde eum dicit. 33 3. Q33sitapre Philosophi, er rius, qui de tota sub timis, quo ad tuti. feri Dculatire,etiam de principii , rogisti. eis est eo Meroe mamsi Dan est. V τ monum igitis Philosophi de omni substantia spora lantis in antrum congruit, π de omnisiis Diogneis principiis est perstratari, Lim. Concludit conclusionem principaliter intentam , talicet quod Philosophi erit considerare de omni substantia inquantum huiusa iodi,&depti positam mis syllogismorum principiis. Ad huius autem mora. euidentiam sciendum, quod propositiones per se notae sunt, quae statim notis terminis cognoscuntur,ut dicitur Primo Poster. Hoc autem contingit in illis propositionibus , in 'itibus praedicatum ponitur in distinitione subiecti uel pridicatum es idem si ibiecto .sed contingit aliquam propositio nem quantum in se est esse per se notam, non tamen esse per se notam omnibus, qui tenorant dis finitionem praedicati& subiecti. Vna e Boethius dicit in libro de Hebdo .m quaedam sunt per se ninta sapientibus, quae non iunt per se nota omnibus

Illa autem sunt rer se nota omnibus,quorum termini in conceptionem omnium cadunt. Hiriusmodi autem sunt communia, eo quod nostra cornitio a communibus ad propria perii enit, ut diciturmae... in Primo Phusicorum. Et ideo istae propositiones sunt prima demonstrationum principia,qus componuntur ex terminis communibus, sicut totum& pars. ut, omne totu est maius sita parte : de sicut aequale & inaequale.ut,inae uni & eidem sent squalia, de eadem ratio est de hinilibus. Et quia milia Gmodi conuiuines termini pertinent ad considet

natione Philosophi sunt. Determinat autem ea Plillosoplius non demonstrando ,sed rationes ter minorum tradendo,ut quid totum , di quid pars.& sic de aliis. Hoc autem connitio ueritas pracilictorum principiorum manifesta relinquitur.

La C r i o Vt . De primo demonstrationi, principio opor e primum Phi

losophuni disimere, dic ius ni di sit tale principium exponit,quomodo item antiquo, circa tale principium e immim 3stendat.

Drcet AE tem illum, qui maxime ei rea quilisque peius

cognoscat ut dicere habeat certissima rei principia. quare σ ictum,qui de entibus .prout entia , omnium certissima: hae autem in Philosophus.congruat autem maxime cognosentem circa unum in

quodque genur rubere dicere semistinis rit principia. are Cr de entiburanqualitum sunt entia, omnium firmi sinis.

Est autem bie philosephus ipse. Hic ostendit principaliter, quod ad Primum Philotaphum pertinet considerare de primo demonstrationis principio, de circa hoc duo ficit. Primo ostendit quod eius est de ipso considerare. Secundo de ipὶ tractare incipiti bis Principium uero &c. FCirca primum tria facit. Primo ostedit, quod huius scien tiae est considerare de primo demonstrationis principio. Sechodo ostendit quid si illi id, ibis Et firmissi uindic. l. Tertio excludit

quosdam errores circa idem principitini. ibis Sunt autem quidam&c.FVtitur autem ad primum testratione. In unoquoque genere ille est maxime cognoscitiuus,qui certissima cognoscit principia, quia certitudo cognitionis ex certitudine principiorum dependet: sed Primus Philostralius est maxime cognostitiuus di certissimus in uia cos nitione. haec enim erat una de conditionibus sapientis, ut in prooemio huius libri patuit, scilicet quod eo set certissimus cognitor causarum: ergo philos phus debet considerare certissinia de fimaissima principia,circa entia, de quibus ipse considerat stacut de genere sibi proprie subiecto.

Omnium autem cerastimani principium est ctrca cpiodi osessile est mentiri. notissimi etenim, ut huiusmodi sit, necesse est circa nanque illa,quae non cognostini, decipiuntur omnes. Et non exsu postlione, φ. Menim necesse est Grum habere,qui quodvis entium intestigat, e non est funis 'io.quod autem cognoscere illum necesse est,quies .ide gnoscat,necesse est, ut veniat habens illud. Qει diastur tuis principium,omnium certissimum est patet. Et Viimum omniam principiorum est, contra quod mentiri in stibile est : nolisimum enim esse tale est neces.se. nam circa ea prae ignorant deci untur omnes. Et non condimnale. mira enim lucessariavim habere quod Naeentium intelligentem hoc non conditionali. Q Aod aurem cognoscere est messarium p. odcumque cognoscentem, Cr u

nire babenti est necesse.Q, quid militur tale principium Omnium fit semissimum,palam. Hic ostendit quidni firmissimum siue certissinium principium, & circa hoc duo iacit. Primo dicit qui sunt conditiones certissimi principit. Deinde adaptat eas uni principio. ibi 3 Quid uerost &c. Ponit ergo primo tres conditiones fimmis sinu principit. Prima est, quod circa hoc non

possit

, a s s.

AN T. Par. 1.

Primia prin cipium sinpliciter est

considerare.

Prima se missimviru

122쪽

possit aliquis mentiri, siue errare. Et hoc patet,sula,cum homines no decipiatiir nisi circa ea, quς seri in il i orantii leo circaqi md non potest aliquis deci . latum. pi, oportet esse notissimum. Secunda conditio est, ut sit inon conditionale i.non propter se posi tionem habitum, sicut illa, quae ex qimilam codicto ponuntur. Via alia transatio habet. Et no sebiiciatur , i.nsi sit biiciatur ea, a sentcertissima principia. Et hoc ideo qitia illud, quod necessaritim est habere intelligentum quaecunque entium 3hoe non est conditionale idest non est suppositum, sed oportet per se esse notum. Et hoc ideo, quia ex quo irsum est necessarium ad intelligendum quodc que, oportet ui qhilibet qui alia est cognoscens, i

Teriladii, sum cognoscat. Tertia conditio est, ut non acquide ex redi ratur per demonstrationem, uel alio simili modo,

sed adueniat quasi per naturam habeti ipsum, quasi ut natui iter cognostatur,& non per acquisti nem. Ex ips' enim lumine naturalis intellectus agetis prima principia fiunt cognita, nec acquiruntur per ratiocinationes, sed solum per hoc, quod eorum terna ini innotescunt. Qiiod quidem fit per hoc, sta sensibilibus accipitur memoria, dea memoria experimentum, & ab experimento illorum terminorum cognitio quibus cognitis cognoscuntur huiuis di propositiones communes, quae sentarii iam & scientiarum principia. Manifestum est e

go quod certissimum pricipium sue firmissimum. tale debet esse ut circa id non possit errari,Se quod non sit suppositum,&quod adueniat naturaliter. Deinde clim dicit, TE .m' illai H deinceps Gamur. Um missi, mulseresse er non inesse ei semer secundum idem is siu

e est: σquaecunque alia annotam vi , lint ad logko difficultates annotata. Noe autem omnium est prurispi certissimum: babet etenim dinum annotationem. Ima

que quis di rsse, ut admodum pudem Heraclitum dicere arbitraba catea etiam tur.non enis necesse est quaec que opsisseas. ea etiam puta. rutare. re. p M si non eonti it in se eidem contraria. annoten turautem nobis, etiam buse prem'iotu consima, eo traria fero opinio opinioni est, cpis contra ionis est.

Patet it , φιM 'Untilissimi eundem idem ac Mirari esse. σ non esse: Dia etenim haberet ortiones

emitrarias, quiderare taberetior mendax. mare omnes demonstrationes os bane ultimam opissionem reducunt. Otura etenim Lee, ceterarum quoque dignitatum omnium

principium est. τεὰ . . Q id ero 'illud, post escamus. Id menim mi Paris. es er non esse in eotim, secundum idem, est impossibile: σα quaecunque alia determinaremus, utique sint determinati ad logicas cultrier. Iloe autem omnium firmisiimum est principium. Habet enim dictam determinationem. Imar sibile nant; re pura, que idemsuscipere esse et non esse. Demas dum quidem quidam putant dicere Heraclitum. Non enim est necesse φ ali uis dicit, cer Ucipere. Si uero non, contini simul inesse eidem contraria. Deteraminemur ergo nobis eadem, propositione eon ueta. con. traria uero est opinio opimoni , cpis contradictionis: patimi vidi Vibilest ususici eundem esse et non esse id mfmul enim habebit contrarias opiniones, pudeboeest me litus. Quapropter omnes de onstrantes in bine redua eunt ultimam opinionem. Fratura nanque princtium, era arum dignitatum in omnium

etos

Ostendit cui principio predicta determinatio

conueniat. N dicit, quod huic principio conuenit tanquam ii cinissimo, quod est impossibile eisdem simul inelse & non inesse idem: sed addendum est& secundum idem, de etiam alia si int determinan da circa hoc principium, quaecunque determinari contingit ad logicas disii cultates, sine quibus uidetur contradictio cum non sit. Quod aute praedicta huic principio conueniant se ostendit. lna possibile enim est qiuemcunquelsuscipere siue opinari, quod idem sit simul A non sit, quamuis qui . dam arbitrentur Heraclitum hoc opinatum fuisse. Verum est autem, quod Heraclitus hoc dixit,non tantien hoc potuit opinati . Non enim necessa sarium est, quod quicquid aliquis dicit, haec mente suscipiat uel opinetur. Si autem aliquis diceret, quod contingeret aliquem opinari idem simul esse& non esse, sequitur hoc inconueniens, quod contingit contraria eidem simul inesse. Et liaec sile- terminentur nobis, F idest ostendantur quadam propositione consueta & in lo cis determinata. Ostensum est enim in fine Peri Hermenias, quod opimones sunt contrariae, non quae sunt contrariorum , sed que sunt contradictionis, per se loquendo. Hae enitia non sunt contrariae opiniones primo & per se, ut si unus opinetur.* Soc est albus,& alius opinetur U Socra est niger. Sed luod unus opinetur Socra. est albus, & alius opinetur Socraaaon est albus. Si igitur sis opinetur simul duo tradictoria esse uera, opinado simul ide esse & no esse habebit simul contrarias opiniones: & ita contraria simul inertit eide, qu'd est impossibile. Non igitur contingit aliquem circa haec interius mentiri, &q, opinetur simul idem esse& no esse. Et propter hoc omnes de 'monstrationes reducunt sitas propositiones in hac propositionem,sicut in ultimam opinionem omnibus comunem, ipsi enim est naturaliter pricipium& dignitas omnium dignitaretna. Et sic patent aliae diis conditione quia inquantum in hanc reducunt demonstrantes omnia, siciit in ultimum resbluendo,patet ui non habetur ex suppositione. Inquanta uero est naturaliter principium, sic patet ιν aduenit habenti, & non habetur per acquisitionem. Ad hi ius autem euidentia sciendum est, Φ, cum duplex sit operatio intellectiis, una, qua cognoscit quod

quid est, quaeliocatur inditii sibilium intellitentia alia,qua componit& dii iidit, in utroque est aliquod primum: in prima quidem operatione est aliquod primum,quod cadit in conceptione intellectus,scia licet hoc uidico ens,nec aliquid hac operatione potest mente concipi nis intelligatur ens ,quia hoc principium, impossibile est esse & non esse simul, dependet ex intellectu entis, sicut hoc principium, Omne totum est maius sua parte, ex intellectu totius & partis: ideo hoc etiam principium est nati raliter primum in secunda operatione intellectus, scilicet componentis & diuidentis.Nec aliquis potest secundum hanc operationem intellectus aliqd intelligere, nisi hoc principio itellecto. sicut enim totum & partes non intelliguntur nisi intellecto ente, ita nec hoc principium, Omne totum est maius sua parte, nisi intellecto pilicto principio firmissi--. Deinde cum dicit.

mo elen cholis cap. 3.

EM est dees,ceptu quid. ditatiuo om

123쪽

Otumgere idem esse, σ non esse, Crudari,itrari utuntur autem hac oratione. Muti quoque emon, qvi de natura tra clarat. nos autem nunc accepimus, tanquam impossiluis sit.

certissimum hoc cunctorum principiorum est. A N T. s t autem quidam, F. M diximus aicebans contingere Par inmesses non esse, reae limare tra. Vtantur autem ra. primm tione bae multi eorum vi Natura.Nos autem nunc acci

Oilendit quomodo circa pret dictum principium

ab Siiqitibus est erratum, & circa hoc duo facit. Pr possim. mo tangit errore illorum qui contradicebant pr)dicto princi pio. Secundo eorum, qui ipsum demo strare uolebant. ibi sDignantur autem dce. F Dicit ergo, γ quidam,sicut dictum est de Heraclito, dicebant ui contingit idem simul esse&non est e, NUTO. ii. contingit hoc existimare. Et hac positione utuntur multi iraturales ut infra patebit. Sed nos nunc accipimus supponendo prisdicium principium esse iterum,scilicet stimpossibile sit idem esse de non esse, sed ex sui ueritate ostedimus cy est certissimum. Eta Lect in hoc enim in impossibile est esse de noesse, sequetur Tra praece, mina possibile lat cotraria sina ut inesse eidem, ut ii, ira dicetur. Et ex hoc ut contraria no possunt simul inesse,sequitur u homo non possit habere contrarias opinionefac per consequens in non possit opinari contradictoria esse uera,ut ostensum est. inde cum dicit. a E s s. corantur autem quim hoc quoque prisara, propter

ignorantiam. Est erenim ignorantia stare quorii oportet quaerere demonstrationem, er quorum non: etenim omninobvossibile est, omnium esse demonstrationem. in infinium tranque Pr rederetur quare nee Me modo Get demonstra ticin autem aliquoram non oportet quaereredemonstratio nem, quod metu principium esse raciis carent, dicere non haerens. Λωτ. Dignantur alia π hoc demonstrare quidam propter apeam . . e GA Estn apricum non cognoscere, quorum oportetulast hebetu quaerere demo strationem,Cr quorum non oportet.Totaluerdinem di im petim enim omnium esse demonstrationem est possibile. nimis infinitum procederet, ut nec ita foret demo alio. si uero quorundam non oportet demonstrationem quaerere,

quod duramur magis esse toprincipium,no haberi dicere. secundus re tangit errorem quorundam,qui praedictu principium demonstrare uolebant,3 circa duo facit.Pririum. mo ostendit ut non possit demonstrari simpliciter. secundo Q aliquo modo Vtest demostiari .ibisEst autem demonstrare dcc. F Dicit ergo primo, P quidam dignum ducunt,siue uolunt demonstrare prPdictum principium. Et hoc propter apaedeusi Fidest ineruditionem siue indisciplinationem. Est.n.

ineruditio, qb homo nesciat quorum oportet quae rere demonstrationem, de quorum mn. non enim possunt omnia demonstrari.Si enim omnia demonstrarentur, cum ille per seipsum non demonstretur,

sed per aliud, oporteret esse circulum in demonstra Max. tionibus. oci esse non potest, quia sic idem esset notius 3c minus notum, ut patet in Primo Posteriorum,uel oporteret procedere in infinitum.Sed,si in infinitiam procederetur, non esset demonstratio, quia quaelibet demonstrationis conclusio redditur certa per reductionem eius in primum demonstrationis principium:quod non esset si in infinitum dentonstratio sitrsem procederet. Patet igitur, v non fiuit omnia demonstrabilia. Et si aliqua sunt no demonstrabilia, non possunt dicere cy aliquod principium si magis indemonstrabile quam praedictum.

Estatitem etiam de hoc demonstrare, redarguendo quia a s s s. posmeres dummodo aliquid dicat, dubitat. QUA nihil , ridiculum est quaerere rationem ad eum, qM tud. hvsbaetrat.onem, quatenus nullam habet rationem, miris nanque plantae talis est ovi talis est. Demonstrare vero re. darguendo. duo differre a demolibatione: quia qui demona straret, uideretur petere, quod principio. cum autem alia huiusce causa sit redargutiae, non daemonstratio. O autem demonstrare elanchice cr de hoc, quia impos . A N T. bilesisolum aliquid dicit qui dubitat. Duero nihil, do est Pario. querere raruinem ad nullam habentem rationem impiantum non babet rationem. Similis enim plantae talisiam in Ele chaee autem demonstrare lico utique duferre,σ demonstra. re. Qui a d monstrat quidem quod in princi o. Alteriusa tem tali existente ca,elenchus utiq; erit,σ' no demonstratio.

Hic ostendit, ιν aliquo modo potest praedictum principium demonstrari dicens,st contingit praedictum principium demonstrare argumentative. In graeco habetur senchice, quod melius transfertur redarguitive. Nain elenchus est syllogismus ad contradicendum. Vnde inducitur ad rDarguendum aliquam salsam positione. Et propter hoc isto modo ostendi potest,st impossibile sit idem esse de non esse.Sed solunt si ille, qui ex aliqua diibitatione ne

gat illud principitiin, dicit ali iii id idest aliquid no

mine signiscat.Si uero nihil dicit Merisibile est quaerere aliquam rationem ad illum qui nulla utitur ratione loquendo. Iis enim in hac disputatione qui nihil significat, similis erit plantae. Animalia enim bruta etiam significant aliquid per talia sisna. Di Di re enim demonstrare simpliciter principiti praedictum,de demonstrare argumentatitie siue elenchice.Quia si alius uellet demonstrare simpliciter prς- dictunt principium, uideretur petere principium, quia non resset aliqii id sumere ad eius demonstrationem, nisi aliqua quae ex ueritate huius principii dependerent,ut ex praedictis patet.Sed qu ode-ntonstratio non erit talis, scilicet simpliciter, tunc est argumentatio sine lenchus de non demonstratio. Mialitera sic habet de melius. s Alterius autem cuni huius causa sit, argumentatio erit, de non de monstratiot . i. cum huiusmodi erocessus a minus notis ad hoc magis notiun principium fiat causa alterius hominis qui hoc negat, tunc poterit esse a sumentatio siue elenchi δε non demonstratio, ta- licet syllogismus contradicens ei poterit esse, cum

id quod est minus notum simpliciter est concessum ab aduersario, ex quo poterit procedi adpraedictu principium ostendendum quantum ad ipsum, licet non simpliciter.

Quo pii pio primendum si conuan tes primum principium praemittit, hine duiliis rationiblis astruit eoum tradictoria non posse simul velificata

PMncipiam vero ad haec omnia, non petere, ut a teste ax stialiquid, aut esse dicata ocerum s lassis aliquisse Tecto.

putiret quod a principis petere, sita aliquid signis reta Mimo Huri venisti cesse estis id est d,

cuti

124쪽

AN T.

Paris.

Par. I.

Ibi para Iesmeres.

Prima via visputandum contra pri

rem est ex nominis Ggnificati Leci.

hoe eoncedit, cris demonstratis. imerem erit ali ad determinatum vitamen non demonstrat, sta ipsi est.rectens enim oratiotum ustis

Primi an uero ad omniatilia non velis, aut esse alipud Gere,ain non esse. Hoc enim forsan ut in equis opinabitur. pud aprincipiopetere.sedsignificare pii aliquid inieres'.Hoc enim necesse Ust scat altilvid. Si enim non. cum rub Mupu non eri femo, nec ipsi adsiet sim me adati .si autem De dederit, erit demonstratio. iam enim erit alius vidissem m. sed tamen non demonstran essu linens. I terimens enim ratis sustinetrationem.

Hie incipit elenchice displitare contra negantes praedictum principii inm& diuiditur in duas pa res.'rimo disputat contra eos, qui dicunt contradictoria sumit esse uera seci indo contra illos qui dicunt ui contingit ea simul esse salsas Verum nec iterum&ca Circa primum duo facit. Primo disiputat contra praedictos errantes in communi. Secundo

ostendit quomodo in speciali sit disputandum co- tradiuerses ibi IEst autem non idem modus.lsci ea primum duo tacitiPrimo disputat rationem negantium predictum principii uia. Secundo ostenditu opinio Pytha mrae in idem redit cum praedicta positio .isis in autem ab eadem &c. Circa primu

ponit septem rationes. Secunda ibi omnino uero destritit. Tertia ibi: Amplius si contradictiones. FQuarta ibi IAmplius autem circa omnia &c. Quinta ibi Amplius igitur quomodo. sexta ibi Unde& maxime manifestiun est.l septima ibi IAmplius si quia maxime.=Circa primum duo facit. Primo ostendit ex quo principio oporteat procedere in tra negantes primum principium. Secundo ex illo prineipio procedit. ibisPrimum quidem igitur manifestum &c. Dicit ergo primo, P ad omnia talia inopinabilia non oportet accipere pro principio, Paliquis uelit supponere hoc determinate essesuel non esse idest non oportet accipere pro principio aliqua propositionem, quia asseratur aliquid de re uel negetur ab ea. hoc enim esset qui rem pricipissi, ut prius dictum est sed oportet accipere pro principio,* nome significet aliquid,& ipsi qui profert, inquantum se loquentem intelligit, & alij qui eum

audit.Si autem hoc non concedit, tunc talis non habebit propositum uec secum,nec cum alio. unde superfluum erit eum eo disputare. sed cum hoc dederit, iam statim erit demonstratio contra eumulatim enim inuenitur aliquid distini tum & determinatu, quod per nomen significatur distinctum a suo coim tradictorio,ut insta patebit. Sed tamen hoc no erit demonstrans praedi etiam p incipium simpliciter, sed tantum erit ratio sustinens contra negantes.Ille enim quisdestruit rationenili dest sermonem suu dicendo v nomen nihil significat, oportet ui sustineat, quia hocipsum quini negat proferre non potest nisi loquendo& aliquid signincando. Dei de eum dicit Primo isti ire mamsistum est Me ipsi. mirer esse, piod nomen esse Gaut non esse viscat. mire non utique iata er non itast habet Primum quidem igitur mangestum quia De tim M.

rum est quos gnificat non: en ',aianimes: hic marentque utique omnes r m in b. u. Procedit ex dicta suppostione ad propositum

ostendendi im,do primo singulariter in uno. Secundo generaliter in omnibus. ibisAmplius si ho &cit Dicit ergo primo, 'si nomen aliquid significet, primo hoc erit manifestum v, haec propositio eritiaera,& eius contradictoria quam negat est salsa.Et sic ad minus hoc habemus. quia non omnis affirmatio est uera coena sua negatione. Deinde eum dicit. Itonsi homo unum significas sit boe animal bipes.duo au

care Mavorum aurem sint determistaimponeretaeret enim milibet orationi aliud nomen.ssico autem, ut putas non dualbominem unum significine .sed mestu, quorum unius quidem una oratio, animal bipes, stes autem exterae quoque Nure determinatae uero numero: iponeretur etenim propriu nomes cundum quanque oratione. γὰd si redin poneretur. Iedio nita anificare dieat. mnifestum est , Mnon esset oratis. non unum enim significare, nihils ignificare. nominibus uero nosignificantibus peris ipsa reaera disputatio, Cr adininnium, et adstipsium. iubilenim intelligere contingit, ilinum interuentes: sct contivit,imponetur nomen biae rei. unum Nomen itaque ut aprincipio dimi est,' Eiquid'gnificans, erunum significans.

Ampliar st homo significa unum, βι α a naI bipes. Dico autem uncim significare cistboeest bomo. st italis quid homo. De est bominem e se. Nihil autem di fert nec βplura quis dicatsigniferre, solum autem Q inita. Ponetur

enim utique rationibus alterum nomen. Dico aute ut si non

dicat hominem unum significaresed multa, quora unius quiadem marino,animal bipes. Sunt autem eo aliaeplures,sed diffinitae numero. Ponet in enim utique proprium nomen secundum utramquoque rationem. Si autem non ponatur edissimiasignificare Mati palam quia non utique eritratio.

Nam non unum Ignificare, nihil signiferre est. Non signi

cantibus autem nominibus. aufertur atinuisem distulares eundum veritatem autem,cr ad fiet um.Nihil enim contingit intelligere nisi intellientem Mum. Si autem contingit,pona.

turbuic rei nomen. si itaque sevi a principis dictum est,minificans aliquid nomen. CT significum unum. Ostendit uniuersaliter de omnibus, scilicet v cotta ctoria non sit simul uera, & circa hoc quatitor facit. Primo ponit quaedam quae sunt necessaria ad situm concludendum.Secundo concludit P

.ibi Necesse itaque. Tertio probat quod 'dam quod supposueratii bisNam esse homine&c. Quarto excludit quandam cauillationem.ibisSi auti eas. PCirca primu tria facit.Primo ondit uin me unum significat. Scsso ex hoc ostendit ulterius*hoc nomen homo, significet id quod est hominem esse, non autem id quod est, non esse isNee sic contingit &ci Tertio osten, t homo&non lonio significat unum. ibi Si aut no significat &c.FDicit ergo primo,* si homo significat aliquid unii, sit hoc unum, animal bipes.Hoc enim unum dicitur nomen significare, et est dissinitio rei siqnrificares nomen,ut si est hominis esse sales bipes .i si hoc estv inlio, hoc me significatum per hoc nomen homo. Si autem dicat nomen plura significat, aut s- ificabit finita, aut infinita. Si autem finita,nihil dissere secundum aliam transationem ab eo quod

ponestur significare unumqilia significat multas rationes diuersarum rerum mittas, disinsulis eorum

possimi adaptari diuetia nomina.Vt si homo signi

licet

huius lecto

Infra par Insta paris.

125쪽

scet multa, S: unius eorum sit ratio anserat bipes, poneturimum nomen sin hac rorem quod est ho,& si simi plures aliae rationes, ponetur alia plura nomina ,dum omnes illae sint finit . Et sic redibit primit u nome significet umis Si aut nonie no significat finitas rationes. sed infinitas, nanifestum estu, nulla erit ratio siue locutio, siue disputatio. uod sic patet .viiod enim non significat imit. nihil significat. Et hoc sic probatur. Nomina signific ant intel Ma non lectus. Si igitur nihil itelligit, nihil significatur. Sed siniae una si non intelligitur unium nihil itelligitur,qilia opor- nihil fisu si tet in iiii intellistit ab aliis distinetuat. Ereto si non intelli ir U meat unum,non significat. Sed si nomina non nu,ngit L significant tolletur dispi iratio,& que est seci indi im elligitur. ueritatem, & quae est ad hominem. Ergo patet si nomina infinita significentinon erit ratio siue disputatio sed si contingit intelligere unum, imponariires nomen, do sic teneaturui nome significet si ii iid. Deinde cum dicit. 3 s M Non most igitur m H, H ifica rei quod esse

hominis homo quinem non fossum de uno.sidetiam unianrnificat. Non enim hoc dicimus unum 'nscare, od de uno. hoc rem modo,inti cam etiam ex album homo, unum D

non erit esseta non eseum, ill secundum apauocationem. sic st quem nos hominem nominamus.alis non bominem uocarent. φιod autem dubitatur, non est e, i contingit mulidem P, non esse hominem nomine ficere. Nee ' contingit hominem esse significare noctes homi anem si homo mira non folum de uno, si π unum. Non enim e dignamur unum ni eare quod curro, quoniam sic itaque muscus er album cr. hῶ urtim signiscarit. Qt a

re unum omnia erunt. Synon ma nanqui.Et non erunt e sem non esse Diem,nis secundum equivocationem: ut si nos hominem vocamus,alij non hominem uocant. Datum

vero non hoc est, frenii regit simul idem esse V non Ρ

ollendit secundum scilicet' hoc nomen homo non seni ficet id quod est homini non esse.nomen enim significans unum. non setium significat unum sibiecto, quod ideo dicitur unum, qilia de uno,sed id quod est unum simpliciteris ilicet secundum ra tionem. Si enim hoc uellemus dicere,q, nomen m. miscat unum, quia significat ea, quς uerificantur de uno,sic se lueretur ut musicum & album & homo unum significarent, quoniam omnia uerificantur de uno. Et exhoc seqtieretur,ui omnia essent unia, quia si album dicitur de homine, de propter hoc est unum cum eo,cum dicatur etiam de lapide.erit unulapide.Et qui uni & eidem sent eadem sibi inuicem sunt eadem. Vnde sequeretiiru, homo 3: lapis sit unum,de unius rationis. Et sic sequeretur mota nomina sint univoca idest unius rationis, uel senon ma secundum aliam literam, idest omnino Idem significantia re & ratione. Quamis autem esse &non esse uerificentur de eodem secundu negantes principitim primum, tamen oportet v, aliud sithoc est esse hominem, di hoc qε est non esse, sicut aliud est ratione album & musicum, quamuis de eodem uerificentur. Ergo patet Q esse & non esse non erutidem ratione & re, quasi uno nomine significatum univoce. Sciendum est autem V esse hominem uel

esse homini siue hominis, hic accipitur pro quod qii idest hominis. Ex hoc ergo concluditur cl hoc t T s I c et Ia quod dico homo, non significat hoequod dico ho.

minem non esse,sicut propriam rationem.Sed qui idixerat si pra ui idem nomen potest plura significare secundum dii tersas rationes. ideo subiungit nisi secundum mitiuocationem, ad determinandum Ῥhomo univoce non significet esse hominem & non esse hominem, sed aequi uoce potest utrun lite signi, scare, ut si id quod uocantus hominem in una lingua, uocent alii non hominem in alia lingua. Non enim est nostra displitatio sit idem 'ci indum n men contingat esse & non esse, sed si idein secundarem. Deinde cum dicit. si autem non alterum significat homo, ex non homo, aE SMtet quod nec non esse homini ab eo ,quod est esse homini pia. re homini esse eris no homini esse unam nanque erit. hoc. n. significat unum esse cuti tunica cr uinius ratio una fau um erit unum unum significat bomini esse, er non homini. Veram monstratum est quod aliud semificat. Si autem non Dirificet alterum homo cr non homo, pas A N T. lam quia non esse hominem non eri diuersum abesse homia Paris. nZmare erit talem esse non bolam esse. Vnum. n.ertit.Hoc .nsignificatestinum, ut uestimentum eri timentumst G .n .si uero erant unum.σ unum significat bominem es σnon bominem. sed osensium est qu)dalierum gnjicat. Probat tertium.scilicet ii, homo S: non homo nosignificat idem. tali ratione. Homo significat hoc quod est esse hominent,& inquid est homo,non honio aut significat non esse holem, & qii quidest non ho. Si ergo his ex no ho non signant ali id diuersum, tunc id id est esset ino erit diuersum ab hoc , quod est non esse homini, uel non esse hominem.

Et ita uni uti eorum praedicabitur de altero. Et erstetiam secundum rationem unum. Cum enim dicinnis aliqua imum significare, intelligimus ut significent rationem unam, scut uestis indumentiana.Si igitur esse hominem S non cile hominem sunt hoc modo unum, scilicet secundum rationem, unum N

idem erit illud quod siqnificabit illud quod est esse

hominem, d id quod est non esse hominem.Sedd tum est uel demonstratum, quia diuersiim nomen est ui significat utriinque. ostensum est enim ' hoe nomen homo significat hominem, & non significat

non esse hominem, ergo patet in esse hominem, Nnon esse hominem non sunt unum secundum rationem. Et sie paret propositi im v, homo & non homo diuersa signiscant. Deinde cum dicit. Necesse igituissi ad tueri disere, piod homo, ση*M ss. . esse bilesloc enim erat, piod significabat homo. I autem nec spe est, non potes idiem non esse ammesbipes. Hoc nati i - ,

significat ipsum ii cesse esse, impossibile est non esse boaminem non contismi ergo Diauerum esse dem disere bini messe, π non ellebominem.Eadem ramo star de non bebominem.

Necesse itaquest psidem est ueram disere, quia bomoariis AN T.

mal esse ini. hoc enim erat quod ni sic homo. sedct

hoe necesse, non contingis non esse hoe ipsum animal bipes Meenim significa neces esse, imposnLiti non esse hominE. Non igitur contingissimul uerum esse Mereitim talem esse, er non esse hominem. Eademautem ratio er inesse hominem. Ostendit principale propositum ex prioribus Prima raso seppositis,tali ratione. Necesse est v, homo sit alii , ne mal bipes.quod patet ex praehabitis. Haec enim est ratio quam hoc nomen significat. Sed quod neees PM se est esse, non contingit non esse. hoc enim significat

126쪽

eat necessarisii, non pore non esse, uel no cotingens no esse uel ipossibile non esse , ergo impossibile est sitie no contingens uel non possibile holem no esse sal bipes. Sic ergo patet v non contingit utrunq; uerum esse assirmationem de negationem,scilicet tu, sit animal bipes N in non sit animal bipes. Et eadem ratio ex significationibus nominum sumpta potest accipi de non homine, quia necesse est non homine esse, non animal bipes, cum hoc significet nomen, ergo impossibile est esse animal bipes .ea aute, quae iupra monstratastini talent ad propositum quia si consideretur u homo Se non homo idem significarent, iret 'hoc nomen homo siqnificaret esse hominem, e non esse hominem. posset adueriarius negare ist ini necesse est homine esse animal bipes. posset enim dicere. non magis necessarium est dicere hominem esse animal bipes, quam non esse animal bipes,si haec nomina homo & non homo idem signiscarenti uel si hoc nomen homo utriinq; significet,

scilicet id quod est esse hominem. & id quod est no

s ad timest. Hic probat quoddam quod stipposuerat. Ad i landum autem v hoc nomen homo, non significat id quod est non esse hominem, assii psit m id quod est esse hominem, & id quod est non esse hominem

sunt diuersa quamuis uerificetur de eodem. Et hoc intendit hic probare tali ratione. Magis opponun

tur esse holam de no esse holem si ho & albu, sed hodi album sunt diuersa secundum rationem licet sint idem subiecto ergo & esse hominem de non esse hominem si int diueria secundum rationem.Minorem se probat. Si enim omnia quae dicunturde eodem sint unum secudum rationem quasi significata uno mine,-luitur a omnia sunt uniun,ncut supra dictum est & expositum. Si ergo hoc non contingit,

continget illud quod dimim est, scilicet Q esse hominem, & non esse hominem sunt diuersa. Et per consequens sequitur ultima concluso sunradicta,

scilicet ' homo sit animal bipes, & q, i postibile est

ipsiim esse non animal bipes. Deinde cum dicit.

a a s s. si ad interrogatum resspondeat. Si rosimpliciterinter rogante addat etiam negationes non pondetas interroga.n . naul enim tres ibet ilem σ bomiscin er inum crata infinita multitudine ess .attamen interroganti si uere est Gem boe Feminem esetan non responderadu Qquia ungfgnificat,er non addendum, φιὀd σ album m magnum. m. tibi, nanque est,accidentis,o infinita sint. percior'. aut igitur omniapercurrat. aut nullum. smiliter e stinfinities idem esset homo, ex non mo, interrogatus ibomo est, ii debet unicum racliadsimuletiam non homo respondo

re,nili cetera ue, quaecunque deciderunt,c ecun eest . aut non est re necat. Me orem si nonfecerit , non di,'utat. Sι restaendeatur ad interrogatum. Si autem apponat inter roganti simpliciter o negationes ion resipondetur ad inire. i'

rogatum. Nita enim prohibet idem π hominem, Cr album. cralia millesecundum pluralitatem. Attamen interrogantest uisum est dicere bominem hoc esse, aut non, responiandum est unum significatum, er non addendum pua π album πnigrum cI magnum. Etenim impossibileinfinita entia acci. dentia premeare. Aut igitur omnia premeantur. aut nul

lam Similiter etiam st miluus est homo idem πω bomo non

est correspondendum interrogantistest homo : quia est simul

Cr non homos non eralia quaecumrue acciderunt fiunt corin rei rudentia,quae nosunt aut non sunt.Si autem hoc non fecerit.non disputat.

Excludit quandam cauillationem per qua prae dictus processius posset impelliri Posset enim aduersarius interrogatus an necesse sit hominem esse animal bipes, non respondere animationem uel negatione, sed dicere necesse est hominem esse anim ibipes Inon esse animal bipes. Hoc autem excludit hic Philosophus dicen s praedictam conclusione sequi,dum modo uelit respondere ad interrogatum simpliciter.Si autem interroganti simpliciter de anfirmatione uelit addere negationem in sua resipo sone, ut dictum est, non ad interrogatum respon deret. Qsod sic probata contingit enim unam 3c eandem rem esse hominem & album & mille alia hii iusmodi. Hic tamen si quaeratur, utrum homo sit albus, respondendum est tantum id quod uno nomi- ne significatur. Nec sunt addenda alia omnia. Ve bi gratia.Si quarratur, utriim hoc sit homo, respondendi im est,s, est homo. Et non est addendum Pest homo de albus de magnus Se similia, sia oportet omnia quae accidunt alicui simul respondere , aut nullum. Omnia autem simul non postant clim sint Nihil prohiinfinita. Infinita enim eidem accidunt ad minus se-ci dum relationes ad infinita antecedentia de eon φ sequentia de infinita non est pertransire.In respondendo ergo nullum eorum que accidunt qilaesito

est respondendium,sed solum quod quaeritur. Licet ergo tipponatur millies in sit idem homo de non

homo cum tamen quaeritur de homine. non est respondendum de non homine, nisi respondeantur omnia quae possunt homini accidere 'Si enim hoc

fieret non esset disputandi im, ollia nunquam compleretur disputatio, cum impossibile sit infinita rtransire. Deinde cum dicit. Et qui Medicunt, omino perimum substantiam, er φ. ss. sum quiderate R. necessies nan- eis dico omnia citi. Tς - 3-re. σi umbo esse. aut animal esse non esse .st enim quicquam eris ipsum homini esse, hoc non erit no b tini esse, aut non esse Lomini. tamet I be sunt eius negatio 1 . unum nanque erat, quod gnificabat, cr hoc erat alleuius substan tias stantiam vero' caere est. quod non est ei esse, aliud priam autem ipsum botam esse, erit ei ipsum non bomia tu esse, aut i sum non esse bomini aliud erit. ire necesse est eis dicere . quod nullius talis ratio eri sed omnia secundum accidens: Me enim Abstantia cr deridens differunt. Ibero etenim miniaccidit, quoniam est quidem altis,sean est

ipsa albedo. AN T. omnino uero destruunt quiboedis is stantum πσ Tex eas. aderates Mn unoqueaccidere semeis est nccesse. CT PM.ν.

127쪽

non h litui et UR, esse hominem ali,d erit. matre dicere eos est necesse, quia nuruus Dis eris ratio , sedemnia fecundum accidens. HM Nim determinata est substantia π acci. dens. Acciditem sum homini, quunt albus, scd non quodaminam. Seminita ira Ponti secundam rationem,qias simitur ex ratio-

ad idem ne praedicati substantialis&accidentalis, quae talis

est. Si amrmatio de negatio iteriscantur de eodem, se aiiit irre si nihil praedicabiti ir in quid sue substantialiter, sed Blum per accidens .Et sc in praed:cabi-Ii per accidens erit procedere in infinitum. sed hoc est impossibile,ergo & primum. Circa hanc rationem duo facit. Primo ponit conditionalem.Secundo probat destructionem consequentis. ibis Si uero omnia secundiun accidens &c. Circa primum sc procedit dicens ut illi qui hoc diciant, scilicet affirmationem Ec negationem simul esse uera, omni

no destruunt sui bitantiam idest sebstantiale praedicatum, quod quid erat esset id est quod praedicatur in eo ir quid. necesse est enim eis dicere uiom. nia accidunt 1idest per accidens praedicantur,& non sit hominem esse aut animal esse, & quod no sit

quod significet quid est homo, aut quid est animal. Quod sic probat, si aliquid est quod est hominem esse id est quod quidest homo sebstantialiter scilicet

de homine praedicatum, illud non erit non esse hominem , nec erit esse non hominem. Huius enim quod est esse hominem sunt praedicta duae negatio nes, scilicet non esse hominem, uel esse no homine. Patet ergo vestimatio & negatio non uerificas turde eodem, quia scilicet de eo quod est esse hominem non uerificatur non esse hominem. uel esse non hominem.Conditionalem autem positam, P siciliquid sit quod quid est homo, ιν illu) non sit non

esse homine,uel esse non hominem, sic probat. Pr

positum est enim supra de probatum ui hoc quod significat nomen est unum. Et iterum est positum 7, illud,quod significat nomen ,est substantia rei,sci-cet quod quid est res. Vnde patet q, aliquid significat seu stantiam rei, & idem quod est senificatum non est aliquid aliud. Si igitur illud quod est esse hominem, siue quod quid est hom fuerit uel non esse

hominem, uel esse non hominem, constat quidem - erit alterum i se. Unde oportet dicere, ut non sitium nitio significas quodquidest esse rei, sed seque

tur ex hoc ut oliuita pr centur secundiun accides.

In hoc enim dis linquitur substantia ab accidente, idest praedicatum substantiale ab accidentali, quia tanumquodque est uere id quod praedicatur sit santialiter de eo.&ita non potest dici illud quod

praedicatur substatialiter esse non unum, quia quae libet res non est nisi una. Sed homo dicitur albus, quia albedo uel album accidit ei. Non alite ita ui sit id quod uere est album uel albedo.Ergo non Opor tet,id quod praedicatur per accidens sit unum tantum. Sed multa possunt per accidens praedicari. Substantiale uero praedicatum est unum talitum. Sc

sc patet, quod ita est ede hominem quod non est

non esse hominem. Si autem utrimque fuerit, iam substantiale prirdicatum, non erit unum tantum. Scsc no erit subes e sed accide tale. Deinde cum dici ' Si autem omnia fecundum decidim scuntur; erum mi uniuersite si autem accidens sem' de alii; is subiecto significat praedicationem, necesse est in insistium progredi,

sed impostibile estplura enim quam Do non conueni f. ac cidens enim non eli accidenti accidens, nisi quia utrunque eisdem accidit. dico autem ueluti album est mincum, tr hoc assum , quoniam utrunque homini accidi sed non ita Socra. te; mu cus,quoniam utrunque alicui alteri accidit. cum it que quaedam ita,quaedam aliter accidentia scatit inr,quo scpie ita dicuntur tu album Socrati,no pol lunt infinita sursum uersus esse, ut Socrati albo ulterum aliquod quoque accidens. non enim fit aliquid tinum ex omnibus. nec albo allapi id aliud accidens erit,utputa musicum. non enim magis hoc illi, quam illia his accidit. Et ad baee distinctum est, quod quidam ita accidunt,quaedam ut musicum socrati. quotcunque uero hoc modo ire accidenti accidit accidens. sid quotcunque, illo Mado. quare non omnia secundum accitim escentur. Erit ergo

aliquid ιἷquam si stantiam significans, quod si est, monstra

tum est,quod impossibile di simul contradictiones praedicam. Si vero omnia secundum accidens dicantur,nullum erit primum uniuersale. Si autem semper accidens de obsecro aliquo significat praedicationem ninlinitum ergo necesse est ire. sed impossibile. Neque enim plura duobus complectitur. Acu lens enim accidenti non accidit, nul quia ambo eidem acci dunt. Diso autem ut album musico,Cr homo albo. quia homi ni ambo accidunt sed non Soerales mullius: itaque ambo ac aeuunt alicui alteri. moniam igitur baec Psdem ita, illa vero illo modo dicuntur accidentia: quaecunque feduuntur ut abbum Socrati,non contingit infinita esse insuperius a socru ti albo alterum aliquid accidera. Non enim fit unum aliquid ex omnibus, nec itaque albo erit inquos aliud accidensia mascus actilenim magis e illi quis illod hiae accidit. Et simul determinarum est, quia equidem ita accidunt, haec autem ut musicus socrati: quaecunque uero sic non inuenti accidisper accidens , sed quacunque Ko modo: quare non omnias cundum accidens dicuntur, eris igitur aliquid citam ut substa.

tiam significans. Si aptemboe, ensium est quia imposivile est simul praedicari contradictiones. Destruit consequens ostendens hoc esse imposimile valiquid non praediceriir substantialiter, sed omnia accidentalitem quia si omnia per accidens pr dicentur,non erit aliquid pridicatum uniuersa te. Dicitur autem hic praedicatum uniuertae sicut in posterioribus,secundum ui praedicatur de aliquo per se de secundum Φ ipsum est. Hoc autem est in possibile: quia si semper aliquid praedicatiir de altero per accidens,oportet Paccidentalis pr dicatio procedat in infinitum, quod in impossibile liae 1 tione.P dicatio enim accidentalis non complemtur nisi duos modos.Vnus modus est secundum vaccidens de accidente praedicati ir per accidens .dcho leo,quia ambo accidunt eidem si ibiecto, sicutal praedicatur de musico, quia ambo accidunt homini Alius modus est quo accidens praedicatur de subiecto, sicut Soc dicitur musicus, non quia ambo accidunt alicui alteri subiecto,sed quia unum eorum accidit alteri .Cu igitur sint duo modi pra dicationis per accides, in neutro cotingit esse praedicationem in infinitum. Constat enim V illo modo, quo accidens praedicatiar de accidente, non contingit abire in infinitum, quia oportet deuenire ad subiectum.

128쪽

subie in Ian enim dictium est, et, lisc est ro praedicationis hiatus, quia ambo praedicant de uno subiecto. & sic descendendo a praedicato ad subiectu contingit inuenire pro termino ipsiun si ibiectum. Sed illo mi o pinsicandi per accidens quo accidens praedicaturde subiecto, ut cum dicitiir Socra est albus, non contingit abire in infinitum in superius ascendendo a subiecto ad praedicatum,ita ut dicamus-Socrati accidit album, & U Socra.albo accidit aliquod aliud. Hoc enim non posset esse nisi

duobus modis. uno modo quia ex albo & Socra.fieret unum. Et sic sicut Socra.est unum subiectuna albedini suta Socra. albus esset subiectum alterius a ridentis. Hoc autem non potest esse, quia non fit aliquid unum ex omnibus quibuscunque praedica- si ibiecto enim & accidente non fit unum simpliciter,sicut fit imi mi ex genere,differentia. Vnce non potest dici Socra. albus, sit unum si bie- mmius modus esset quod sicut Socra est subi

Gim albi, ita ipsi albo iniit aliquid aliud accidens,

ut musiciana.Sed hoc etiam no potest propter duC. Primo,quia non erit aliqua ratio quare natisicum dicatur magis accidere albo quam econuerso. Unde non erit ordo inter album & musicum, sed econverse respicient se adinvicem. Sectando quia simulm hoc diffinitum est uel deternii natum, quod iste est alius modus praedicandi per accidens in quo

accidens predicatur de accidete, ab illo modo quo accidens pidicaturde subiecto,ut musicum de So 'In isto autem modo de quo nunc loquitur non citur praedicatio accidentalis , quia accidens prPm turde accidente.Sed illo modo quo prius locuti simus.Sic igitur manifestum est, quod in accidentali praedicatione non est abire in infinitum quare Patet inon omnia praedicantur se dum accides. Et ulterius, Paliquid erit significans substantiam. Et ulterius u contradictio non uerificatur de e ueri sciendum autem est circa praedictam ratione, Pul accidens non sit subiectum alterius,&sic norit ordo accidentis ad accidens quantum ad ratio ram subiiciendi, est tamen ordo quantum ad rationem cause &caulati. Nam unum accidens est

Ousa alterius sicut calidum de humidum dulcis,&scut superficies coloris. Subiectiun per hoe xl si hucitur uni accidenti,in susceptiuum alterius.

Tex. I s. AN T.

Ita tertia γ

tra negates

prim

rationes asserent in qua deducat emtua unum

te contradictoria tami veris tu iteram vero aere. tit insine &ennitione accipit.

eThm e omni contingis quis pura assima

re, negare.

Amri Mymi adissiones'mil de eo uerae lori. ne a quMoia unum erun/. Eiat enim idem triremis σmurus σ domo, Ideones. liquid aurasti rarare avineta re contis LPonat tertiam rationem tuae sumitur ex uno &Juerso, est ratio talis.Si amrmatio& negatio uerificantur simul de eodem, omnia si intunum.Hoc autem est falsam , ergo dc primum. Circa hanc rationem tria facit. Primo ponit conditionalem de

exemplificat, quia, scilicet viveretur si contradiscT V s ait

ctiones simul uetificantur de eodem, v idem esset

triremisiadest natus habens tres ordines remorum, di murus,&homo. Secundo cum dicit. sicuti illis necesse, qri Protagorae opinionem βουπ- r. a v s s. st enim cuiquam itideatur homo non essὶ triremis, patet quo non erit triaremissed etiam elidi contradictio quidem uera est. Et certe fit quod Anax goras aiebat nul omnes res esse iant nihil aereum sit. Ime fuit iraque videmur dicere. putantes de ente tractare, non ente dicunt. Quod enim p

tentia.er non actu est Iud est intimitum. madmodum ea necesse dicentibus rationem Dilago A v crae. Nam alicuisiuideatur non triremis homo,palam quia no par x. triremis. re cr est, si contradictoria vera. Et ritaque Anaxagorae Durres omnesesse, ut nihil uerest unum. In definitum igitur videntur dicere, Cr putantes dicere ens, de non ente dicunt. Nampotestate Acra eii delecta lati finitum erit.

Ostenditu, idem inconueniens sequitur ad duas De veritateali' positiones. Primo ad opinionem Pythagore, appa xiv qui dicebat ui qiiicquid alicui uidetur hoc totum φpi Pyssi 'est uerum,quia si alicui uidetur st homo non sit tri - 'bremis, non erit triremis, S si alteri uidetur O sit triremis, erit triremis, & sic erunt contradictoria ue-ra. Sectando ad opinionem Anaxagorae,qui dicebat

Omnes res simul es e,quasi nihil sit uere unii ab aliis determinatum, sed omnia sint unum in quadam cofusione. Dicebat enim,ut quodlibet sit in quolibe sicut in Primo Physcorum ostensum est Quod ideo 'rix 37. accidebat Anaxagora, quia ipse uidetur loqui de ente indeterminato, idest quod non est determinatum in actu.Et cum putaretioqui de ente perfecto, loquebatur de ente in potentia, sicut infra patebit. Quod autem est inpotentia& nonsendelechia , Lin actu, est indefinitum. Potentia enim non finitur nisi peractum. Tertio clim dicit.

At uerascenda est eis de omni ut affirmario, aut nega I. tio,inconueniens nanque est,st cui sua quidem negatio inerit. alterius uero quod non inest ei,non inerit. dico autem ut Iasi .erum est scere de botantiquos non est homo,manifestum est,s etiam non triremis est:βstrinatio igitur,nereseo etiam negationem inesse. ὀdst affirmatio non inest i gallatoren inerstini ris quam evaei est. R igitur σilla

remineris triremis negatio .cτὴ bae etiam dominatio. Recigitur eis decidunt qui hane orationem dicunt. staduenda est 'de omnias mariser neruis. Inconu AN T. ueniens enim stimiculi re sua quidemnetatio iness, quae uero PM.3. asterius qui non inest ei Dico autem ut uerum est disere hominem quia non bomo Iam quod cr non triremis Ergo

flammatis Mers σnerationem. Si autem ratistat affirmatio negatio aluinerit maris quam illa quaesua. Ergo σβilla inest ineris piae σωlus triremis. Si rem hoc, σύ- 'inatio. ΗωHoc tingit hane dicentibus rationem. Probat conditionalem primo propositam esse

ueram,& primo quantum ad hoc . omnia asi Glii dicta unum essent. Secundo quantum ad hoc stasirenationes a suis negationibus non distin ii rentur inueritate &salsitate. ibisciquia noestnecesse&αIDicitergo primo θ illubrimum est ab

eis supponendum ex quo ponunt assirmationem &negationem simul uel cari de eodem,q, de quolibet est asscinatio& negatio uera. Constat enim' de unoquoque magis uidetur praedicari negatio

alterius rei,quam negatio propria. Inconueniens

enim esset si alicui in ista negatio, di non inesset

negatio

129쪽

res non inest ei. sicut si uerti est dicere ιγ honio non est honi , multo magis est ueriini dicere Phomo non est triremis. Patet ergo, Ude qi iocunque ne 3 ces iun est praedicari negationem, ut praedicatur de eo asticinatio. Et ita per consequens praedicabi ri r negatio cum aut alio N negatio sint simul ueri r ant si non praedicabitur ammatio praedicat, Uir negatio alterius magis quam negatio propria.Sicut si triremis non praedicatur de homine, praedicat bitur de eo non triremis mi illo magis quam no homo Sed ipsa negatio propria praedicatur, quia homo non est hora U: ergo tu negatio triremis praedi-eabitur de eo, iit dicaturia, homo non est triremis.

Sed si predicatur ahirmatio, praedicabitur negatio, eum simul uerificentur.ergo necesse est φ homo sit triremis, & eadem ratione quodlibet aliud. Et sie omnia erunt unum. Hoc igatur contingit dicentibus hanc positionem, scilicet si contriaictio uerificetur de eodem. Deinde cum dicit. B Ess. ED Mnon est necesse via affirmare, aut negare. milnerum est, quia homo ex non homo, patet quod in homo, i nec non homo erit.Doramen diis negationes. qi sillara mirifit e una, Cr haec una rofecto mista esset. Et quia non est necesse aut euere aut negare. Nam siue

Patis rum est quia mo e non homo, palam quia nec homo nee non homo erit. Nam duorum duae negationes. Si autem Mara utri re illa,cr una utique erit oppostra.

Deducit aliud inconueniens , quod scilicet non distinguatiir negatio ab assimatione i salsitate, sed utraque sit salsa.Dicit ergo quod non soluin pr i. cta inconuenientia sequi intur ad praedictam positionem , sed etiam sequitur Φ non sit necessarium

lintrinare& negare idestu, non sit necessarium asfirmationem uel negationem esse ueram, sed cotin . - otii tranque esse salsani. Et sic non erit distantia inter uerum &s essem. Quod sic probat. Si verum sie' valiquid sit homodo non homo, uerum estu, id noerit homo, nec erit non homo. Et hoc patet Horii enim duorum que sunt homo de non homo, simiduae negationes, scilicet non homo di non no ho. Si autem ex primis duobus fiat una propositio, uidicamus Socra non est homo nec non somo, tequitur m nec affirmatio nec negatio sit uera, sed utraque falsi. Deinde cum dicit.

τxss. Irem catinoibus isse habet, Crest assumta rauci Myra m erat,er circa caeteras si irmationes er negationes Missi mo, curno taci reuali pus recavero aliquasno. Etst non circa

omnes, utiquecertae essient. Q, si circa omnes.rursus aut de quibusi pie est affirmare, etiam negare est, G des iubassumsue negare etiam afflamare, aut de quibus idem' . 0 affirmarcetium negare est e quibuscunque vero negare.

non de omnibus est si are. σβ ita esset, ali P. Muris e

pro certo non ens, o baecmma opinio. γMilipsim non esse.certum quid,ω notum est, notior erit opposita affirma. no.Q siquodcunque est negare , Militer etiam assisma. re necessest, aut uerum est druidendo dicere, ut puta album, Cr raersus quod non album, aut non. Et fl non est uerum diui dendo dicere, neque dicit bee, nihilj: Prorsu sunt ictusum,

quaen sunt , quo loquentur, vi ambulabiat Et, ut etiam antea dictum est, omnia unum erunt,er homo inusuriremis, ac eorum contris laria idem erunt. QMd i de quocunque

similiter ubi saliud ab alio differret. nam siti ferret ocuera propriam erit. ἰ dure carum ci Iecidentem utra Go

re contingit, quod Actum est accidit. π adbeed mi omnes.

uera dicerent, omnest mentirentur, ipsis seipsum mentiri concederes.simul autem manifestum est, s de missio est ad eumcd deratio: nlil enim scit neque enim ita,neque non ita ait, sed ita non ita. Et rursus bis ambobus negationem, qu3s

nec ita, neque non ira. nam si non. sit aliquid utique ter minatam. itemst cum astimatio uera sit,negatrufalsa. Tahaec vera sit affirmatios, aest, non erit simul idem assima. re σ negare uere. Adscent'rtasiis hoc le, quodvrvi. ripis positum est.

Amplius autem circa omnia irasitabit. crest album, non est album: s res,tν non Ou: Cr circa alias dictiones σn amnes modo simili, aut non:sedcirca ua dum sic, circa lquastam autem non. Et quidem non circa omnes , , utique leri in confessae.siuero circa omnes uerum aut υν si

que dicere onerare,π' de quibuscunque negare cr dicerer aviti quibus q dem dicere ex negare festi quibuscunque negare non se omnibus dicere. Et si c/rit aliquid limiter non ens, Crbo erit imast nro.Eιβ umn Ormura aliquid' Cr notum: notior utique erilsci iis quis oppositan

gatio Si uero negando similiter et quaecunque contingit meta ire dicere, necesse est tibis aut O. identem uerum escere, uis lassium, T iterum s non album aut non. Et siquidem non uorum diuidente due rein dicet ea, ex non erit Mil. Non entia autem quomodo utique pronuntiabunt aut sunt Et omi utique erunt unum Myricis dictum est cridem eris homoer Deus er triremis, ipsorum contradi liones similitersiti

uno loque,nihilsferret aliud ab alio. Nanque R disyrret, leris hoc uerum Cr proprium. Similiter autem A diuid num contingit utrum esse iccidis quod sctum est. Adhuc Pia omnes sunt utrum, π omnes mentientur,cτ idem j est sumfayum disere confitetur. Simul autem palam quia de maloes adhuc perscrutatio. Nihil enim dicit. Ille enim est ita, sucit sidua Cr non ita, er iterum haec negat ambo, quia nec ita nee non ita. Namst non iam utique erit aliquid determi

natum. Ampliussiquando Gasmatio uera, atio est τ' - δε falsa: πβ haec uera, affirmatiosaya: non erit utique dicere

finia idem affirmare ex negare uere, sed fessandicet utique Hi quis cesse quod . principio positum est.

Ponit quartam rationem quaesiimitur ex certitu Ratio quindine cognitionis, de est talis.Si affirmatio & negatio in contra ne

simul uerificantur, aut ita est in omnibus, aut ita est in quibusdam,& in quibusdam nonλsi autem non est

uerum in omnibus,ilis, in quibus non est veru, erunt

consessis idest simpliciter de absolute cocedendi,

uel terunt certaeF idest certitudinaliter uerae secundum aliam translationem, idest in eis ita erit uera negatio,ν affirmatio erit falsa, uel econuerso. Si autem hoc est uerum in omnibus, i contradictio ue-rificeturde eodem hoc contingit dupliciter. Vno modo uide quibuscunque sitiat uerae affirmationes, simi uerae negationes, de econuerso. Alio modost de quibustunque uerificantur affirmationes ueriscentur negationes, sed non econuerib. Et si hoe secundum iit uerum, sequitur hoc inconueniens, Paliquid firmiter uel certitudinaliter est non ens, de ita erit firma opinio, quae scilicet est de negatilia. dc hoc ideo, quia negativa semper est itera, eo v qua- docimque est an aestia uera, est etiam negatiuauera.NO autem assirmativa semper erit uera, quia positum est,* non de quocunque est uera negativa. sit uera affirmativa. & ita negativa erit firmior de

certior quam assirmativa. Quod uidet esse falsiim. quia dato 2 non esse sit certum dc norumtus per

130쪽

in emiolae alimus mutiuae.Vnde nulla conclusio negativa notior nega infertur,nis in praemissis sit aliqua tirnotitia. n

ορο ' elusio uero animatiua ex negatiira non probatur.

Si autem dicatuli imo modo,sicilicet qiuod de qiii huicunque est assicia rare, ita de eis est negare, similibus mile est acti citrare, ita de eis est negare, simili- terde quibustaque est negare, de eis est affirmare, ut scilicetania acio & negatio comiertantur. Hoc contingit dupliciter, quia si sp negatio& amrmatio sunt simul uere, aut eritdivisim dicere de uir que insit uera, uerbi gratia, q, sit divisim dicere Daec est uera, Homo vi albus.& iterum haec est uera, Homo non est albus:aut non est divisim utranque Macere ueram, sed selum coniunctim, ut dicamus θlure copulativa sit uera,homo est albus & homo noest bus. Et siquidem dicamus hoc secundo modo, ut scilicet non sit utraque uera diuisim, sed solium coniunctim, tunc sequuntur Sio inconuenientia,

Dorum prim' est, ιν s non dicetea F idest v, non

aueret necassicinatione nec negationem,&quodam seriuri nihilPidest v, ambae sunt falsς uel secuti cum aliam translationem s&non erit nihil idest sequituro nihil sit uerit, nec ammatio nec negatio. Et si nihil est uerum, nihil poterit dici nec intellisti. Quomodo enim esiquis pronuntiabit uel intelliget non enti quasi dicat,nullo modo. ectandum inc ueniens est,suia sequituro omnia sint unium,quod ni priori ratione est dictum. Sequitur enim ν siride homo & & triremis,& etiam contradictiones&-triremis. Et sic patet, usiam alio& negatio simul dicunt de immia QM, tunc nihil differt unum ab alio.Si.n. unu ab alio dinerret, oporteret in aliquid diceretur de uno, diceretur de alio. Et sic sequeretur u alivde 'tueriini determinate & proprium huic rei, quod non conueniret alteri Et sic non de quolibettieriticareturam alio uel negatio. Conuat autev exqus nullo modo disserunt, sunt unum,& ita se autem dicatur primo mocio, scilicet* non solum conii intam est dicerer murionem& tionem, sed etiam diuisim,

uuntur quatuor inconuenienti quorum unum

positios niseatipsum dictu , idest de

mostrat hoc esse uerum quod immediate est dictu. Vnde alia litera habet Accidit quod dictum esusciv omnia sunt unum, quia sic etiam similiter Mimatio & negatio de unoquoque dicetur, & noem differen unius ad aliud. Secundum est mommouerum dicerent lilia quilibet,ueldicitam Ptione uel negationem,&umue est uera, & omnes mentientur, quia contradictorium eius quod qui Druediciterit uerum. Et idem etiam homo seipsum dicere falsum confitetur, quia cum dicit negatione esse ueram, dicit se falsum dixisse cum dixit assi ationem. Tertium est quia manifestum est*adhuc tion poterit esse perscrutatio uel disputatio.NO.n.

idisputaricii aliquo, qui nihil cocedit Ille renihilo nec dicit absolutest est ita, nec dicit uinomata, sed dicit vest ita& non est ita. Et iterii am-- ea iregat dicens ν nec est ita necno ita, sicut ex praecedenti ratione apparet.Si enim non omnia ista

neget, sequitur u ipse noueritaliquid dete inare uerum quod est contra positum. Vel secundium

arialia mi alio habet& plani impam usui te erit determinamin. tiamim smilitur per dissinitionem uera &falsi. eriimenim est clim dicitur esse quodeli, uel non esse quod non est. Falsium autem est ridicitur non esse, quod est: aut esse,quod non est. Ex quo patet per distinitionem ueri & filsi, q, quando rimaatio est uera,tunc neratio est falsa:tunc eni idicit non esse, quod est:& si negatio est uera, timc affirmatio est falsa: tunc enim dicitur esse de eo, qd non est Non ergo contingit uere idem amrmare&negare.Sed sorte aduersarius ad hoc ultimum poterit dicere, ν hic est petitio principi j. Qui enim po- micon dictionem simul esse ueram, non recipit hanc dissinitionem falli,scilicetu, salsum est dicere quod non est,esse:uel quod est, non esse. Lx erro ix.

Tribui adhue rationibus at iit minini principium nerates. a s s.

si badiere rari rat, aut non se habere mentitur eui uero amis mire dicis 'namus verum dicit.quid aliud, MNumest,ti quod talis narrardentium est Q dsinoni'. sedisse myis dicitum , sin illa modo dixistimat, iam aliis uomodo se haberret existentia. erhoeum est, G simul etiam, non uer 1. M l cuncti miluerer menti-- loqui,nec dicrare 'quam tuli homini subiciest si mril enim eadem,Cr non eadem dicit. quia βnBil emit , sed pulistracturatur σnon arbitratur

Ampilius igitur uom o orbabere existimans, aut non avrvabere.mentitus est pa autem ambo ierum disti tam stue Pari riauescit, quid ulti e eru quod dicitur, ινι talis denti nonu sit, maris uerum dicis pii Ullam 'exi at: iam aliquati terse habebuntentia, eruerunt utique erit,er non simul etiam nouerum. si autem similiter. C mnes mentientur, ex nera Munt: nee pronuntiandum est, nee dicendo est tali. Simul enim cer non hosti .siduum mist Ucipiat, sed similiter existimat erra existimauo pud utique hamites serrater a plantis filic ponit quintam rationem, quae sumitur exueritatis ratione,quae talis est. Dictum est amr- - . .

matro & neg tio simul uera ponunturiergo ille,qui suscipit siue opinatur sic se haberet, Lasi alione a tantumlaut non sic se habere ,scilicet ille, qui opi- umn princinatur nemtionem esse ueram tantum, mentitus est: p qui uero opinatur ambo simul, dicit uerum. Cumisitur uerum sit quando ita est in re sicut est in opinion uel sicut ni scatur uoce, sequitur si ipsit in quod diciterit aliquid determinatrum in rebus sellicet quiuntium talis erit qualis dicitur, ut non patiatur afirmationem & negationem simul.Vel secii dum aliam literam aula talis est enitu natura quasi dicat, ex quo hoc qiiod dicitur est determinate uem sequitur Proh at naturam talem. si autedicatur in ille, sui extimat simul amrmationem &nefationem no opinaturuerum, triagis ille oui extimat illo modo u uel tantum assim alio uel tanneratio sit vera. Adhuc manifestum est v, entiale habebunt in aliquo modo determinate. Vnde alia translatio habet planius Ruodammodo &hoc erat uerum determinate,&non erit simul non uerum Iex quo ista assirmatio uel negatio est vera. Sed si omnes praedicti, scricet 3: illi, qui dicut vir que partem contradictionis, illi, qui dicunt alte-

SEARCH

MENU NAVIGATION