장음표시 사용
161쪽
consuerenter dum analogice de his praedicatur, &prius ac ideo proprie deserina, per posterius autem desie in ordine ad inmam de ipsa materia, & lab forma
intelli ratur princi phim acti in in: quia omne asens agit inquan rem est actis, cpiod non competit nisi sormae, vel f irmato ratione so x, se luitur ν diffinitio naturae de principio tantum activo proprie interpretanda sit .Ea enim,*1ς analogata sunt,non sii scipiunt eommunis analogi praedicationem, nisi per ordinem & attributionem ad eorum primum, cui proprie I persecte ipsa competit analogi communis ratio. Tertio posset res deri maod Arist. indistinitione naturae clatidit simul virumpie princip urn. Nihil enim potest natura- ster mouert,nili utrunque concurret principium, eiunum uidelicet & passivum,quia tamen inter haec, principita in aetiuum nobi ius est, ideo tanquam a nobili ri totum illud copulatum concurrens denominauit nomine, quo ubique utitur ad designandum principium Darii δερ- activum & cautumesiciliem. Ad huius Glutionis de mam , quae clarat onem aduertendum est, i, dans formam dat et id
conseque' omnia consequentia .rmam. ,enerans autem ex hocri se dicitur poetans,quia dat formam genito, ergo gene dit omnia cosequentia formam, idest omnia accidentia, inter quae sunt aliqua passura isti in , liquom bilinn aliquo autem alio inuenitur etiam aliqua motus virtus amui habens determinati: in aliquam mobilis partem pro a jaequato subiecto. Primum patet in prauibus & lauibus, in quibus sunt qdaaecidentia, sciliret gravitas & leuitas, quibus disponuntur ad motum sine impedimento intrinseco: immo ut con naturalem suscipiant ad propria loca, quae qualitates cum cons quantur ad eorum formas substantiales, reserendo singula singulis, dicuntur esse 2 generante, quo etiam est ipsa sema. Et consequenter ille talis motus ex leui tale uel grauitate procedens, est etiam a generante. Et
propter hoe dicitur a Philosopho. 8.Physi. a, grauia deIeuia mouentur tenerante. Et quia mouet per sormam substantialem quam dat eis, sequitur ν ipsa quoque iubstantialis forma possit dici mouere ea sed tamen ut mouens quo, de ut instrumentum primi gen rantis .Et similiter clicet minus proprie mouent etiam ut quo ipsa grauitas ed leuitas, inquantum cilicet sunt ea quibus tanquam formalibus de proximis innatis,de non tanquam intentionaliter aduenticiis instrumentis generans mouet eadem grauia seu leuia. iae tam εqualitates ut se tenent ex parte materiae, dc ut dispositiones materiales non habent viserationem mouentis etiam ut quoJed disponentis materiam tantum, ut
supra dictum est,fle se rationem principii passivi At n5amui.Licet autem de forma substantialis,ut dixi,Ac grauitas Se leuitas sint ali pro modo mouentia active, ut' sunt instrumenta agentis, de sic ut quo: quia tamen in
ipso mobili non distinguuntur subiecto desitu ab alia quo, quod etiam in eodem mobili ipsis mediantibusὶ generante mouearii ethabent enim ipsum totum mobile in quo solo,ut ita dixerim, si tuantur pro suo subiecto adetquato) ideo nullo modo possunt dici mouentia ut quod. Et ob hoc propter primum quidem dicuntur grauia Sc leuia moueri,in seipsis,sed propter secundum non possunt dici moueri a seipsis . Animata autequxlibet habent a lira hoc duas partes in se subiecto α stu abinuicem distinctas, quarum una est primum
subiectum virtutis motivae, sicut i animalibus cor,quoad motum loetalem, vel etiam alterationes multas αὶ -
aliae quaedam partes simi propria subiecta d Miserum
virtutum activarum animae vi petat iux, sicut virtutis generativae,nutritiuae, attractivae expulsi , augmentativae, Se sie de aliis. Quae a virtutes vegetatiuae ani maei ueniuntur in plantis, &i propriis ac distinctis partibus earum, anquam in propriis subiectis resident puta in meditulli insemine,& aliis talibus, quorum dis inctio non aeque bene nota esst, ut in animalibus. Pars igitur, in qua est talis moth: a virtus, puta quo ad motum localem, cor ,esi mouens omnes alias partes, de etiam totum,motu quidem progressivo in animalibus persectis, persectis vero motu dilatationis de constrictio
nisan plantissimiliter pirae, ii quibus sicut in subi
ctis resident virtutes illae motiuae,mouent alias omne
motibus sibi propriis, puta nutritionis,augmentatio nis de huiusmodi. Et quia talis pars mouens etia in ani malibus,est etiam generate, potest de ipsa dici ut mouens quo, inquantum est instrumentum eius. sciat deforma substantialis,& quodcunque aliud concurrens instrum aliter quomodolibet ad motum ipsius subiecti in quo est. Quia vero est etiam vidiximus ab aliis dillincta subiecto de situ, habet qhod aliquo mi do possit dici ut moues quod. Et rone huius dicitur, Philosopho ina. Phy.ql sata mouent seipla per pamtes, non aut grauia At leuia, sed γ generat 'licet de haec moueantur in seipsis, sed non a seipsis ut diximusmouere enim de agere ut quod est habentis per se esse, de eondistincte ab aliis, vel proprie de persecte ut completum in specie sicut quodlibet individuum substa
tiae, uel aliquo modo, saltem in esse pariis heterogeneae sicut est praedicta pars mouens. Cum igitur in omni quod quocunque praedictorum naturalium motuum mouetur, inuenianar principium etiam motus de ipsum mouens, uel ut quod, uel saltem ut quo, sicut praediximus, Ac ad motum ambo concurrant de unum co-pletum Sc totum p insipiu motus, denominatio etiaalicuius totius eum a nobiliori leo seri debeat , sequi tur quod non incongrue potuerit , imo debuerit Philosephus nomine activi principii, de non pastici, talis
motus causam denominare,ut in principio tertiae huius solutionis dixi ad dubiu. Sed adhuc ex dictis dubitari potest. Cum enim materia sit etiam natura,vt patet secundo Phy.sequitur quod sit principium motu . ergo ae aliquo modo activum secundum praedicta albtem ut quo. Quod tamen est salium. Neque enim estist metum agetis aliquo modo, sed subiectum actionis,l: valde remotum Respondeturu, dictum est, neque etiam verum est, quod omnes, concurrit quocu-que modo simpliciter ad motum, possit aliquo modo habere rationem principii activi, sed si omne quod est a generant et eo quod mouetur. Et tale quid eli vel
formastbstasalis vel accidentia, quae consequuntur ad illam. Materia autem prima, nec in ab agente, nee ad sormam substantialem consequitur, sed omnibu et praesupponitur. Vnde ratio no procedit. Dicitur aut Enatura, non per se tantum considerata, sed ut stat sub forma. Sicut enim sine forma no habet esse, ita nec agere aut pati passione accidentali, qualis est motus, altem aliquis, de per cons uens no est eius principium, nec consequenter natura, inisi ut stat sub forma de .s-spositionibus quae per se ad naturalem motum concurrunt aliquo modo active, ut diximus. Vnde de sanctus
Tl .secundo Physi.in principio dicit quod ex mat ita sola, motus noa dici naturalis, indicans hoc quod
162쪽
quod ipsa sola non est natura. Sia . per se esset natura, morias etiam per resipectum ad eam, naturalis esset, ut patet exa.quario eiusdem secundi . Dicitur ergo natura solum,ut est pars causati&mobilis. dc quia est si biectum formae dc aliorum quibus competit esse prin cipium motus quod,vel quo, ut praediscimus. Ethre de primo principali. ruantum ad secundum principale,respondendum est argumentis contra hanc praedictam determinationem inductis ab Antan. Ad prim si igitur dicitur in uerum concludit in inanimatis,&de his intendit Arist. Expresse enim quaerit de motu grauium do leuium dicens: Quaeritur quare in ipsorum locum mouentur grauia de leuia. Et respondens dicit: Causa autem est,quia apta nata sunt, de hoc est graui aclaui esse de e. Patet igitur expresse, ν loquitur de motu grauium de leuium,in quibus utiq; uerum est esse principium motus passivum,quo apta nata sunt moueri,de tale principium est grauitas in graui, de leuitas in leui. Secus autem est in ipsis animatis, in quibus vltra principium passivum,est etiam principium activum sui moe us, ut probatum est ex expressa intentione Aristote. Octauo Phy.v bi in . te.c5.27. primo in generali dicit, Aliqua a natura seu secundum naturam a seiplis moueri.ex quo dicto sequitur expresse, quod alicuius motus naturalis principium est in eo quod mouetur. Principium autem motus, quod dicitur mouens est acti- Dum,dedat exemplum in animalibus: quod postmoduexplicat in.ta dicens in eis esse duas partes Ece. ut saepe dixi. Argum et um autem Optime militat contra te, qui in capitulo de potestate in hoc quinto dicis greuitatem de leuitatem esse principia activa, de ibi pr mittis te probaturum id esse in. . aliter autem dc illae qualitates possint aliquo modo dici concurrere active ad illos motus , dictum est in determinatione.
Ad secundum dicitur ν etiam activum principium potest esse intrinsecum ei in quo est, de ei quod mou tur per se primo, scilicet mobili admuato, licet non sit
in eo, quod mouetur immediate,i. in ea parte, quae est ratio mouendi ipsum totum,sed est ab ea distincta se cundum situm ait supra diximus. Ad probationem autem minoris negatae, negatur consequetia.Nam Pli Iosephus per illud exemplum non intendit exclud rea ratione naturae artem medicinae, ex hoe, quod est principium activum, sed ex hoc u, non est principium motus sanationis medici ut medicus est, ut. saneo sit
quasi in proprio de per se mobili tali motu, cuius medicina primo de per se principium est, sed est per se primo principium motus in eo ut infirmus est, in quo vise accidit esse artem medicinae,&ypter hoc huic motus principio,distinitio naturae non competit Propter hoc igitur non negatur quin natura positi esse principium activum,sed exigitur uisit per se principium motus in eo quod mouetur, seu in eo in quo est tanquam in proprio de per se suo mobili, ut clare patet legentiliteram Arist Fuit certe valde leuis ista probatio, de n5 digna ut assertetur a tanto doctore ina d. E. unde ab Antoandassumpta est. Ad tertium n gatur minor, di adprobationem negitur assumptum si sit uniuersale. Non enim accidit mouens de motum inanimatis concurrere in eodem, sed conuenit eis per se, ut ex saepe inducta Aristauctoritate A. Phy. patet. Licet igitur in aliquibus separari possim, quia tamen non in Omnibus , ideo in a qui biis tale principium motuq secu n- dum se est passi utim, ut in grauibus de leuibus, in ali-
cpribus autem activum ut in animatis. Minor etiam illa male subsumitur.Neque enim dicit formaliter Arist.
st principium motus quod est natura, sit in moto primo dc per se,sed dicit quod est principi u m motus in eo in quo est primo dc per se,ita in ly primo de per se non reseratur ad hoc tantum quo sest esse in moto, quasi solum sussciat primo de per se esse in moto,sed resera tur etiam ad hoc quod est esse principium motus: in eo in quo est, ut videlicet sit primo de per se principi si motus, in eo quo est,etiam primo de per se, inqu an tu tali motu movetur. Et haec de defensione hae dicta sussciant,sitq; benedictus deus. Amen.
Natura uero haec, prima materi . er haec, sincireri. M , x , i mplicitor prima. Mputa per aene rumi patim aes primum briphtiterautein aqua astu. Immai semu piabilia aqua. Et ori .er sub porta.bee astem est generationismis. Netaphoricae iura, omnino omnis sufflantia, natura propter hanc stilum pι vim er natuira est a uasubstant M.
Natura auteret prima materia,erbo dupliciter: ut quae Aiax. adi prima, aut ex totoprima: ut operum creorum, ad se Par. x.
si idem primum cs: totaliter uero forsan aquas omnia lupus entis aqua. Et1pecies o substantia. ΗHatitem fingene Alia liter a. rationis. Met ora uero ramo omnino omnis subgantia Liqu/biii natura scitur propter hanc, quia σ natu rasubstantia quodam es. Ponit duos modos adi unctos duobus ultimis pncede tibias, quonam primus additur quarto modo otio materia dicebatur natura. Et dicit, mr teria dicitur natura non quaecuque sed prinia.
potest intelligi dupliciter, aut quatum ad id in genus,aut ex toto uel simpliciter prima,sicut operum artificialium quae fiunt ex aere, prima materia secudum genus illud est aes. Prima uero simpliciter est aqua.Nam omnia quae liquescunt calido di induratur frigido sunt aquea magis, ut dicitur quarto metheororum. Seci indus modus adiacet quinto morridicto quo semia dicebatur natura. Et secudum nunc nimium non selum forma partis dicitur natura, sed socies ipsa quq est forma totius. Vt si dic musR nominis natura non solum est anima, sed humatutas de si ibstantia quam significat diffinitio. Se cudum hoc enim Boetius dicit, atura est unumquodque informans smifica differentia. Nam specificacisserentia est, quae complet si ibstantiam rei dedat ei speciem.Sicut autem forma uel materia di, cebatur natura, quia est principium generationis, quae secundum primam nominis impositionem n tura dicitur, ita species de substantia dicitur natura, quia est finis generationis. Nam generatio terminatur ad speciem generati, quaeresiuitat ex unio ne formae de materiae. Et ex hocm quanda meta phoram de nominis extensionem Ois substantia Gnatura, quia natura quam diximus quae est sene rationis terminus, substantia quaedam est. Et ita cum v natura dicitur, omnis substantia similitudine habet. Et huc modum etiam ponit Boetius. Rati ne autem istiusmodi distingititur hoc nomen natu ra inter nomina communia Sic enim commune est sicut de substantia. Deinde cum dicit.
Da νε N s Ic Materiaprima duplici
materia oriri u metallor 1. Tex caries inde.
163쪽
s. Doctor&recte.' Detinditur Rrhomo exponens mihi tum nati rπ m dum de ipsa forma toti a maius opposituri nititur Antand probare.
Hoc in laco Ant notan si secundum Tho. vi& Mamitim in mar ne notat ex nomine. Dicitini re autem sic Ant. na Notandum 'hanc literam quissitatem xxponit quidam de forma totius, quae est ipsa totalis
e fur qui Idita, d. si stantiaret. Sed hoe non videi benedimm, quia Ermx, de qua loquitur hic philosophus, est
terminus generationis,ut patet ex xtera: quiddita antem ut quidditas est abstrahit ab omni generatione. Nam aequinitas est tantum aequinitas secundum Aese.
suae Metaphy. capitulo primoadaec ille. ed insideli,
defectiva contra Arist.& eontra veritatem, est haec impugnat ans delis quidem, quia non omnem refert s. expositionem immo taliter,u, si huius verba tantum modo, S: non ipsa Saho.litera legeretur,omnes sicile putarent S. o. quo ad sormam totius tantummodo verba Philosophi exposuisse. Cum tamen exponat simul S: de forma partis. Desectiva autem pra dicta impugnatio est ex hoc, Q S. o. expositionem suam ut ad opinionem, auctoritate Boethij probat atque confbrmat, de qua tamen Amanesnullam facit me tionem.Hoc autem non nisi ex duobus cotingere potuit: quia videlicet vel rationem adductam sollieren6valuit,vel minoris apud eum reuerentiae Boethius fuit di m diuus o.ut hic quidem accuratae ad modum se opponat,illum vero nec dignum existimet, ut eius opinionem recitet aut impugnet. Et primum quidem laue caput suum petiti secundum uero adeo apud s mentes omnes reprehesibile est, ut omnis , quae scripto
merito debuisse reprehensio an etiam non vulgaris superuacanea sit Et sinem si contra diuum Thoet voluit arma summere, probationem eius in hoc reprehendere debuisset nihil apud se probabilitatis asse ret. Si vero Boethioab omnibus sapientibus merito deserendum sit, dum eius adductae auctoritati propositum S. o. consermanti satisfacere hi nequeunt,ia se reddunt de falsitate suspectos,imo conuictos in impugnatione sua,& palam faciunt suam expositionem
esse volsita iam, cum ex ratione ipsa cui satisfacere nequeunt, ad aliam quam leuiter impugnant tenendam
necessario e5pellantur. Contra Arist. nihilominus est expositio praeposta. Cum Arist.nullibi in hoc capit lo mentionem faciat deforma totius, quam tame Bothii dictum necesse est vocari & esse naturam. de sequis expresse, a, ubi Philosophus in assignandis naturae modis de specie & substantia loquitur, intendat de forma toti ut quia toto species est totaq; substantia Leet in abstracto significata, & per disserentiam quae etiam totii dicit,licet a sormali in natura rei sumptu, a Boethio desgnatur,&natura vocatur. Si enim de ex Philosophus nullam mentionem fecisset diminutam utique truncatamd; doctrinam tradidisset.Tamen ex ipsis quoque suis vocabulis Philosophus in stera ipsa insinuat se de utraque forma loqui. Nam ut diximus s ciet nomen atque substantiae, quae totum quid signincant, nedum so stotius conuenit, sed & principa sus ei conuenit quam formae partis. Vnde sequitur θde utraque cum loquatur formam ipsam totius se e
primere magisti prius insinuet. Nee opus sit disti
puere de propriis vocabulis utranque imam inducere,quia non ὸe eis ut distinctae sunt ita ut in una ratio
ne conueniunt qua natura vocentur determinat, scindum hoc inquam quod est esse terminum generatio ni Q t iterum sui a ratio haec ex qua aliquid dici possit natura,specillis est ab illa distincta, qua supra probauit formam partis esse naturam, ideo no superfluet Gipsum hic intelligendum vult. ia vero esse termina quo generationi primo quidem .ilroxime competits brinae partis, principalius tamen formae totius, eo qd
vicinisi stipit esse, ad quod tanquam ad perlestissimum terminum quo, & denominatur generatio terminatur, ideo illa etiam principalius est natura. Ex his omnibus patet quartum, eandem inquam aduersarii oppugnationem esse salsitati obnoxiam,dum dicit forma totius nee esse nam nee de ea esse textu Arist.expone tu. R5 aut sua ad hoc inducta, de nisum assumit, de
male probat. Falsum quippe est formam totius no esse terminum quo generationis. Sicut enim sorma partis
quia non subsistit ut sie,sed est id quo aliquid sener
tu inquantum per generationem introducitur in materia ad hoe,u, genitum esse habeat, dicitur terminus quo generationis,' non quod, se & forma totius, stavi sie non subsisti is est id qs primo resultat ex uni in ne materiae cum forma partis, tanquam id quo solo de quo toto genitum sit & in in tali specie, & in quo assimilatur primo generanti secundum speciem .dicetur utiq; do sine dusio est,terminus quo generationis. Noenim inconuenit unius generationis plures esse termi nos diuersorum ordinum, ut quo, & quem, de unius
etiam ordinis diuersimode, puta in hoc quod est esse
terminum quo proxime vel remote: principalius vel minus principaliter&e. Item forma totius,in aliqua do cum prius non fuerit. Nullus enim negabit hum nitatem dc sortestatem esse in sorte, qui tamen non sysuit,ergo talis forma totius accepit esse de nouo,scn5
per creationem, ut patet.ergo permutationem, Scis
per aliam si per generationem cum sit substantia, noautem ut quod generatur,quia idest compositum, e go ut quo.Omne autem quod accipit esse per gener 'tionem siue ut quo siue ut quod, est terminus gener tionis siue ut quo sue ut quod, ergo dec. Prolato at tem sua eontra hoc nulla est,primo quidem,quia licet quidditas in communi abstrahat ab esse de generari. realitas tamen quidditatis quae est in hoc, competit Ecesse degenerari.Nam humanitas quae est in Socrate,
per onerationem Socratis, ipsum suum esse consecuta est,ut dictum est. Et cum hoc communiter conueniat omni tali qui ditati,patet uniuersaliter esse verum omnem formam totius,iecundum esse tamen quod habet in singulari,ine terminum generasonis, de consequenter esse naturam. Nec quod inducit ex Auicisibi quoquo modo sauenImmo sicut ad aliud praecipitium erroris P. s.ens non praedicetur se aliter de ultimis disserentiis, illa auctoritas male intellecta, huius viri in doctrina dueem una secum induxit, ita & huius e roris in eis nunc etiam causa sitit. Non enim est intemtio Auie. v huic aequitati nihil possit attribui nisi mincommune acceptae aequitati competit, ita,haec aequiras,non es et nisi aequitas. Est enim repugnantia terminorum ubi singulare de uniuersese realiter distingit turiSed magis ex hac quod ipse intendit aequitatem in
Gallini de abstractiue sumptae, nil veri competere nisi
164쪽
illa messe, quae de Ba mne sent potest pari passu de
duci,u, intendat huic aequitas, ut haec χ, competantosa,quae sunt de rone huius ut haec, oibus aliis ex mo. do significandi exclusis, ut sic inducta auctoritas magis proposito saueat q ossiciat.Et ideo huic humanita- typsit attribui ipsum fieri ut quo ipsum esse hie& nue ab hoe,& talia olafine quibus no est hicFm indiuiduatione persecta, qua aliqdesidiuisum in se,Ae diuisum
ab illa in materialibus,& c5sequenter esse terminu porationi quia haec ola nonnis pergnationem coni quitur.Et str dic&lum est de Oibus aliis formis totius. unde patet hoc ei coiter copetere Gronem quaesthaee,ut dictum est. Nec hoc negat Aulcimo de vimi te sermonis ita est vera ista in concreto,homo est tan tu h5 neq;.n.est aliud ab homine sicut haee in abstracto,humanitas est tm humanitas.Sed Auicio hoc m5 loquendi voluit innuere u abstracta ut he excludunt via quae non sunt de essentia rei, ad disserentiam csicretoru,quae nec excludunt talia nec includiit,sicet admittant,quod lapissime docuit S. o. Cum hoe in stat in abstracto non ut se, sed ut hoc possint alia copetere,qtamen sunt deronesiue eoncurrunt necessario ad esse abstracti huius o sie competit ei esse gnationis termi- Num.Quod confirmatur. Nam multo abstractius est ipsum esse ii sorma totius, ut patet. Et in Arist. Phy.oc. .&iadauius dicit Ogitatio simpliciter terminatur ad esse simpseside non nisi ut quo, ergo multo minus id repugnabit formae totius. Et scpatet ui impetus par uulorum sensu, no possunt in aliquo uel minimo diuestire firmissimam doctrinam sancti doctoris. Et per cmnia sit benedictus Deus. Amen. dicitur ratior est, h. otia eo cluaeis Molis, ut ipsa timoris primipia Dab .mteria erum eo quod bivis susceptirua icitur ira tura. mersiones me re ipsum piadabae m. 'b m. prvmpium quoque mirus eorum, natura , omo rati sq-sim modo poteritia sua . Ex dictusti nisu natura ex proprie dicta illust in principum motus babentium inst impiatuum ea. muriatis p e, quia Nauessu reptibilis, esse duitur nasura.
rigenerationesis scierari,quia intabra metus.Et piis
a Reducit oes modos Dictos ad unii. Scieta est asit, v reductio alioru modorum ad unu primum, seripot dupliciter. o modo G ordinem rerum. Alio mo im ordinem,qui attendit quantii ad noli impolitionem. Noran.imnuturi nobis G q, nos intes- Isimus,sia nora sunt intellectuu signa.Intelligimus aut cinq; priora ex posterioribus. Un aliud prius apud nos sortitur nonae, cui res nois p posterius coue est i ,pposito.QmαnTorma di uirtutes rem ex actibus cognoscunt, per prius ipse gno uel natiuitas, nature 'en accepit,& ultimo forma. Sed rin rem ordine, se ae prius copetit ro natu
ri,qui hiat dictu est,nihildi habere tritura misi ει α hat et rinam.die patet exdictis, sprimo & δ
prie natura es subab,iabrina rerum habentium in is principium moliri inquam limoL Materia nAE esse natura,quia in formae susceptibilis. Et enones nabent nomenatu quia sunt motus a cedentes asorina, de item ad sermo. Et idipsum Cis aestprincipitan motus reru existemia fici natur aut inspo entia roma n non splacit motu in actu, sed qnq: in poteria tin, sicut qn i peditur motus naturalis ab aliquo exteriori, ibente, uel etiaqn impeditur actio naturalis ex materiae desectu.
I. E C Tro VI. Quatuor Neeemrii modos exponimi, ex quibus quar rungroprie di primum necessarium dieit eis hine &necessariorum, alia causam habere alia non . exponi ζprimi ni itein Zc proprie neecisarium simplex e inimobilia quoque necellario secundum violentiam carere eo ludit.
piam concausa. ut res ure, erismentum amrali
trecessaria est, impossibili enim est abs buum mi esse. Nec girium scitis Aepis raneontingit esse aulinum φι conca fali. Vt Mare Cr cibus intalum est necessorium. Ommebiisse est is filiis. Postq Pues distinxit nomina. q signant cas,hic distinguit nomen qδ significat aliquid ptinens ad ro
sitate sequitur aliud. Et circa hoc ergo duo facit. Primo distinsuit modos necessarii. Scio reducit oes unii priinu,ibisEt G hoe necessariu. t ponit aut in prima parte quatuor modos necessarii. Primus est,im2ὰρ aliquid necessariti, sine quo non potest e,qδ licet no sit principalis ca rei, est in qda cqnca. sicut respirare est necessaria sali respirati,quia sine respiratione uiuere no pol. Ipse . n.respirati , eis non sit catillae,est taconca, tuquam c'operat coteperamentu calori sine quo noestuita.Et silrest de cibo, sine quo ais uiuere non Rodinquantu cooperatur ad restaurationedeperdit ipedit totale consumptione humidi redicatis, με est ca uit . Igit limoi diit necessaria, quia sine eis impose est esse. Secundum modum ponit ibi
atu; id niali rem re, aut eo privari. ut biberemtionem medicaiam necessarium est non citi. O in Aeginam navi Migare M pecuniam recipiati Elpe putas bomini bonam non contingit esse aut fieri, aut aliquid malam expellere auiprivari. veluti bibere domuum necessirium t lasoreti. σad uinari Gulacra utpecuniam recipiat.
Dicet,u secundo m5 diar necessaria, sine quibu non pol esse uel fieri bonum aliquod, uel uitari ali- ω malum, uel en elli, sicut bibere pharmacu=o. messicina laxatilia dicimus esse necessariu, no quia sine hoc uiuere aiat non positi, sed ad expellendii, hoe malum qd est infirmitas,uel etia uitadu. Est. n. hoc necessarium ut non laboreti,i.iit non infirmetur aliquis. Silisnauigare ad Egina ,sad illum locuest necessarium,non quia sine hoc no possit ho esse, sed quia sine hoc no mi acquirere aliquod bonum .i.pecimi Via dcty necessaria est talis nauigatio,ut aliquis pecuniam recipia eritii modii ponit ibi.
Item uiolentum,Cr uis. eautem est,paed praeter propo. strum erelictione obstat, er robibet. Glentum enim necessirium disitura; ine etiam triste, ut Eum φιπα ait. --. ωrianque messaria res istudio uis nec satur priam est premadmodum Sophoclis disit. Euamin me cogis efacere.
coopal ad refrigerandum calorem qui est ea vite ali mentia ader inaurada humiduna
165쪽
ream'. 3. lummo,π fecundum cogitatiotim motui s. quitur eius formam :&ais necessario esse subam Amplias vim facunt eruit. Ddhoc est praeter impetum animatam sensibile, quia est eius essentia.Necessariam prevolant atm impcitiens oe prohibens. Vim enim fatiis aut G quid & non absoluta est cuius necessitas de cessirium dicitur QA 'opter triste ena.'ut Euemudit. pendet ex causa extrinseca. Causia aut extrinseca est Omnis em n res necessaria timent it Hlfacta. duplex scilicet finis&esiiciens. Finis autem est, uelm in necemto quedam, ut sopboclis disit. ipsum esse absolutii in & ab hoc fine necessitas sum-SUM is came facere cogit. pia mrtinet ad primum modum uel bene esse, siue Et Wia r trecemias a pes ineulpis es recte contriis aliquod bonum nabere,& ab hoc fine sumitur necesn m e i eli morinsecundum praeuoluvialem cr fecundum sitas secundi nicidi.necessitas autem, quae est a mo 'exc Citationem. uente exteriori,pertinet ad tertium modum. Nam
inicit id, quod inseri uiolentiam, de etiam ipse uiolentia est quando aliquid mouetur ab exteriori uiolentia necelsi ij nomen accepit.nam ilioletiani gente ad aliud ad quod ex propria natura aptitu necessiria dicitur.& quod uim patitur dicitur de dinem no habet. Si.n. fm sua naturam ordinetor adne essitate id facere ad quod comtur. Quid aut sit hoc θ recipiat motu ab exteriori agente, tunc mo faciens tum nianisestat in naturalibus &inuolun- tus non erit ilolentus sed naturalis. Sicili patet de 'rariis. in naturalibus quidem est impetus siue incli motu caelestiu odibili a substatiis sepatis, dc de moruriatio ad aliquem finem. cui respondet uoluntaς in insertorii corporii a superioribus. Deinde m dicit. natura rationali.unde Nipsa naturalis iclinatio ap, DEFENSIO VI.pςtitus dicitur. Utrunque autem .scit cet& impetu Disrnditiirneeessarii absolute declaratio a D.Tho.alla naturalis inclinationis.&propositum uoluntatis cis r dilati insum. lenter ab Antian. in pugi ata.
tingit impediri & prohiberes Impediri qitidem .in--, Oe in loco Ant. an.impugnat S.I O.ut inma prosecutione motus iam incaepti. Prohiberi aut ne ira etinibus etiam insinuat Maurilius. Dicit autem hui zina ctiam motus incipiat. illud ergo dicituresse uiolen Ase Ant .an.Notandum.*iste quamis modus di im resecatium, quod est praeter impetum .i praeter inclina, stinguitur primi ,quia quirius modus est simpli alii rri derexi tionetia rei naturalis. re est impediens prsuolunta- vero Fmqd.Qr se ostendit quida expostor. Dicit. n. rein ,i.proposirimi in prosecutione motustiolun u, necessitas absoluta competit rei sui illud, qaestitatirari iam incaepti &prohibens etiam ne incipiat. mu, siue illud se rina sue miteria,sive ipse rei egen- Alia litora haset. Et hoc est Garmin.LM impetu tii.Sicut dicimus alat necessario esse corruptibile, quia Violentia enim est cum aliquid ait m impetum hoe sequitur eius materia inquantum est coposito ex exterioris agentis, contra uoltintatem uim passi. contrariis. Iterum dicimuς,ν aiat necessario est sensibi violentia aut esto impetum itim faciens. Ex hae te quia consequini rei forma Item dicimus, is esse vautem uiolenti dissinitione duas concitisiones indu necessarie substat iam animatam sensibilem, quia hoc cit quarum prima est, u omne iliolenti test triste est elux essentia. sed necessiarium sin quid & non absosve flebile. Quod probat perciliusdam poetae siue lutciest illud, ius necessitas dependet ex causa extrindoctoris dictum dicens.* o niti, res necessaria siue seca,puta ex fi ne vel ex ci sciente. Finis aut, uel est ip uiolenta eli tristis siue lamerabiliis Meessitas enim sum en absolutum uel aliquod bonum habere. A pria est quaedam uiolentia, sicut Sophocles poeta dicit. mo fine sumitur necessitas primi modi, a secundo vero Violentia me facere coegit ea.i necessitas Dictum sne accipitur necessitas secundi modi.Sed necessitas est elaim, uiuiolentia est impediens uoltintatem. Ea quae est ab efficientripertinet ad tertium modum. Naaut: quae uolt intati sint contraria contristant.Tristi violentia est quando at quid mouetur ab exteriori araria enim est de his, qiue nobis nolent biis accidunt te ad id, ad quod ex propria natura non potest habere cunda concitisio est, ui necessitas recte dr, 0 est aptitudinem.Sed ista expositio videtur deficere. Nam inculpabilis de irreprehensibilis. DF. n. ecessitas primus modus sumitur per comparatione ad viuere. magis meretur ueniam qua D increpatione. Et hoc Viuere autem & si habet sorsan rationem finis, non in ideo,quia non i nculpamur nisi de his, qtie uolunta- snis extrinseci ut iste imaginatur, sed intrinseci , quiariae facimiis.de quibus etiam rationabiliter increpa vivere viventibus est esse.Nis dicat v, aecipitur vive mur. Necessitas autem uiolentiae est contraria uo- re non pro primo, sed pro secundo actu, qui est ipse luntati do excogitationi,ut dimi est de ideo rationa motus vita .Sed hoc non Mad re, quia etiam respirabilius dicitur,u uiolenta non sint culpabilia.Quar- re 3t alimentum summere, quod est necessirium oeum modum ponit ibi. modo,est necessarium isto m&Accipit ergo pro uiu um,cl es non iuuiguae in babere, necesse dirimas re est primus actus, densi puluere, qd est scJs actus irase habere. nisi consequenter de quasi per accidens. Aliter ergo diu
Ampta quod non contingis aliter se habere, necessurim cedum,u, quartus modus est absolutus, alii vero duo dicimus sisse habere. primi modi ad aliquod bonu intrinsecu vel extrinseca Dicit, ut necessariu etiam dicimus sic se habere, aequirendu,vel malu possibile vitandum. Tertius per non contingit aliter se habere:de hoc est necessa . comparationε ad ages extrinsecu violetu.Sed quartusti 'm absolute. Prima alitem necessaria sent si id modus accipit absolute de in se sicut patet. Haec ille ser Diiseri autem necessarium absistute ab aliis necesa maliter.Sed non bia attendit ho iste ad verba s. o.deriis:quia necessitas absoluta competit rei fui id qd salsa assumit in hac sua impugnatione,nec recta ponit est intimum de proximii ei, si te sit forma, siue male modotu Victora susscientia Primu patet,ua licet iditia,sive ipsa rei essentia, sicut dicimus animal neces sum esse qui est primus actus, aliquo m6 sit intrinsecii se esse corruptibile, quia hoc consequitur eius ina eius cuius est effe,non in id cuius est tale esse, in il hid riam inquantum ex contratiis componitur. Dici quod dicitur necessuium secundum hunc primum modum
166쪽
lmocium necessitati Non enim dicimus e modo hominem necessirium adesse vel viuere, sed cibum aut respirationem &c. ita Φ esse vel viuere hominis, est horum linis extrinsecusa quo necessitatem habent de necessaria nominamur hoc pruno modo. eundum etiapatet quia dicit finem aliquem esse intrinsecum rei cuius est finis, quod est sillam, eo quod finis,& emcitiis
uni cis extrinsecae eorum quorum sunt sinu vel em Hens Non.n.vise,sunt de Gentia rei, sicut sunt cause
intrinsecae. Et propter hoe non dicimus dei esse finem aliquem,neq; etiam ipsemet est sibi finis, esi in sit sumine sibi bonus, quia nulla est ei Itrinseca uel Cetrinsecaea. Esse igitur licet si finis multorum operum habetis esse, non tamE est finis illius, cum sit sibi maxime intimum tamen modo quo ipsum es e, posset dici ex-Misecum essentiae, inquantum scilicet ab illa est distin m. de illiva est persectio de actualitas, non luconuenit divus etiam esse finem, sed hoc est improprie dictum.Tertiu etia ex hoc patet, quia quartum modum non aliter hic homo distinguit aliis, nisi quia inquit eli absolutus, seu accipit absolute. Nec declarat quid1 liter accipere, nec penes quae attendatur iasis ne sitas.Cuma Lly absolute dictu vel sumptsi possit aecipi multis modis, praedeciarandum suerat, quo illo'rum modorei accipiatisin. accipiat Ly absolute, proa ignificat omnibus modis, tunc quartus modus fim esition distinguetur a tribus simul sumptis,nisi sicut aceruus a singulis lapidibus, quod nullus sapiens diceret. Si vero intendat necessarium absolutea secundum e5 munem natura necessa ij quae est,non posse aliter se haaccipere tam exponendo textum,
v reducendo alios modos ad istum, tune hie modusii 5 erit ab iliis distinctus.Superior Mn.seu quq q; coianonfondistinguuntur inferioribus, seu minus coibus m. importent diuersos modos,sed olbus diuersis moda conueniunt.Consequens alit est contra doctrinam Aristhie,ut patet. Si vero accipiat absolutum,i.non inordine ad aliud, ut innuit in impugnatione, tunc nocessitas,quam hic sumit sm esse& viuere erit absolu-Fmeum &suos, qui tenent ipsum esseno diuingui realiter abessentia, immo sim hoc magis erit absoluta ista necessitas,u illa,quae competet essen-
sicut essentia, immo tenent ridiximus ut sit ipsa tota essentia. Et sic qs repetet res seu essentiae rone sui esse praecisse, competet ei absolutea. non per respectum adasuride magis absolute u quod competet essentiar tione suae partis,quia minus aliud,& minus est extrin--um abessentia q pars . Quod in nullus concedit, dein contrarium ei quod iste determinando dicit, in videlicet necessitas sumpta per respectum adesse pMnet ad primum modum necessitatis.Nec valet recurrere ad distin nes sormales eta eum to finis sit etia GDoni quod bonum unusquisq; habet ex realitate sua, si realitas erit una, necessitas etiam ex eadem realitate procedenspariter una erit& eadem, & eodem etiam modo sibi competri non posse aliter se habere, quae inctas m necessarii. Si ureo per necessariu absolute, intendat id quod competit ei sic ex se,u, secluso omni alio quod non est ipsam esentialiter & per se primo modo fibi competi rem quidem idesto ad mentem Philosophi. Tale. naiablute di simpliciter dicit non aliteris habere. sed hoe fuerat ab ipso impugnatore
declarandu, postquam sanctium Thoad optime declarantem aggretas fuerat impugnare. Vndepatri P in hac impugnationehic homo ex omni parte defecit. Etsera m Memees in amosummestim 21s . Dr quodam modo nossa minam cr ipsi. m iuressirim aut
Vera aut parit e duitur, eum non contringat propter elata. 'c ut insist ,scris pro pomum fieri, tam mitti extente
si telo purati erem Tisaluer. Et inris, φωcivicato uiuetaer Drusintra .ca. 1 Geon at hic domi Murimum his uero ipsim uiuere, G semel iii duo haec necessem, er baec causa necesistas quedam est. DIU n hoc necessirium,cralia dicuntur vi necesseris vim. n. patiens nece irium Acitur, via facere, via pati tunc qualido non contingissidis inpetum pro rem gens, quo ea nocessitate existenteno rer quam non contingit aliterita in concaualibus uiuendier boni ius eriN; canon continugis.bis rem bonum,i uerovisere σesse ne ulupubus ea necessiria,erea si nec utar piae timest haec. Reducit oes modos ad unu , & circa hoc tria sa-cit. Pmo onditu, oes modi necessitatis,et i rebus inueniuntur ad hunc ultimum modii pertinet.Scio
ostedit. ν G iittimu modii accipitur necessariu in demostra suis, ibit Amplius demostratio. F Tertio insere quoddam corollarium ex praeimissis, ibis Hor paris . rum quide itaq;,l Dicit ergo primo infinissum iu- sar. . mi im modu necessarii,oes alii modi aliqualiter dim od primo ondit in tertio mo illlud in.* uim patitur,de nec essitate d alio Gere uel pati, Pp hocui non contingit m proprium impetu aliquid agere propter i uolentia agetis quae est necessitasPPqua no cotingit aliter se habere. Et sirr ostendit noc i primo & scuo mo, in quibus necessitas fami tur ex causis in uessi, uel essendi simprr, qtiatu ad Primum modumel ex causis boni, quantu adfmmo 'du.Sic.n.in allis modis necessariu dicebat ,sine quo non poterat esse ex una parte bomim.& ex alia parte uiuere& esse.Et sic illa ca, sine qua non cotingit uiuere ues esse, uel bonum habere, uel malo carere,
necessitas dξ, quasi ex hoc si prima ro necessarii, quia ita se est aliter se habere.Deinde cum dicit.
Item demonstratio necessirio meo: quoniam non cona assa
. septa demonstratio necessariorum est,qvia non comis rint aliterse babere piod demonstratrum est simpliciter. Hais PM. -
Ostenditum ultimii modum accipit necessarula demonstratiuis,& quantu ad conctines ,&qtui tu adpricipia.Demostratio.P.dresse necessariorti,
&dξ esse ex necessarii . Necessariornm ude esse dE quia illud, quod sinaph demonstras non cotingit aliter se habere. Dp aut simprrdemostratu ad eius dis setentia V demostrat in demostratione q est ad alique δε no sinapi rati in. . libro dixit demostrare ad
holani arguentem. In talibus.n.demostrationibus,q sunt ad alique', coligit etia impore coeludi ex allia suibus imporibus positis.sed quia cis coclusonis in demonstrationibus sunt Minissae. O denaonstra tio simplli scire siciat, qgno est nisi percam, opor 'etia principia ex quibus est svir esse necessaria' impoIe sint aliter se habem Na ex ea non neces--iano miseetessinus necessaruis. Ide dicit. Tho. 3Metaphy. x a m
167쪽
fit malaphchrest habere quapropter,nec aluerta aliter. etenim mulii pluit rese haberet. Si igitur Apia perpetua, Crimmobili unt,nile in eis inolentum,aut praeter naturam e 1. AF i. H p lim itaque altera cauo egias necessaria e l. Par. . Hiorum uero nulla: sed ropterea ala sunt ex necessitate.
mare primum π proprie necessarium ipsum simplex s.
Noe enim habere non eotingit pluribus modis. Qxare nec alitercπ aliter ira enim pha haberet. Erro. Is sunt simpi tenta er inmobilia iihil illis est uiolentu,nec praeter natura. Conchidit ex praemisiis tres concitisiones sein-iscem sequentes, quammo inra esl, ia, ex quo in demonstrationiblis premisiae sunt causae conclusionis,& iitraq; sunt necessaria, sequitur ut aliqua sunt Primet con necessaria dii pliciter.Qurdani qui lena quorum at ins . tera sit causa necessitatis, quaedam item quotaim nulla sit ca necessitatis de talia simi neces laria propter seipsa. Et hoc est contra Democrituin,qui di cebat ui necessariorum non sunt quaerendae causae,
sin iatia habetur in 8. Physi.Secunda concluso, quia climclus, oporteat esse unum primum necessariu ,a quo alia Tex CL - necessitatem habent, qilia in causis non est proce dc utiae. re in infinitum,ut in Secundo ostensium est oportet hoc primu necessarium , quod etiam maxime proprie est necessirium . quia est omnibus modis necessarium, in ipsum sit simplex. Ea enim, quae sunt composita sunt mutabilia,& ita pluribus modis se possunt habere: quς autem pluribus modis habere se possunt,postlint se habere aliter&aliter,ql est orationem necessarii. Nam necessarium est. luod est impossibile aliter se habere. Vnde oportet, ut primum necessarium non aliter&aliter se habeat,&Tinu bri ς0nsequens nec pluribus modis. Et ita oportet iusis. ipsium esse si plex. Vertia conclusio est,u , cum itio Senipite. - lentum sit quod mouetur ab aliquo exteriori agentia nullam te praeter naturam propriam, principia autem ne-
patiuntur cessaria sinit simplicia& immobilia, ut ostesum est Vi0ἰς uia, necessarium est ut si si int aliqua sempiterna &im mobilia sicut sunt substantiae separatae, st in illis nosit aliquid uiolentum nee praeter naturam. Et hoc dicit, ne deceptio accidat in nomine necessitatis, eum dieitur de substantiis immaterialibus, nec per hoc intelligatur aliqua uiolentia in eis esse.
Modos tres exponit, quibus unum per accidens aliqua dicunt liti modosite quinque exponit unitatis per se.
ntis. ω TNumarisurino modosecvndu accidens, inero, per a P . ρ.lacundio cecidens pudem cerrimo, rem u: ercorisius musteus. Idem enim est dicere cor, .er min .ra corsus mstas:er musici iustum,er musicurim scoriscus. cuncta et mim haec, unum duuntur secun dum accidens. rustum quidem er moram, quoniam substantiae accidunt:must urro, er cori ais, ἐ-nim alaterum ineri accidit. Diriuer etiam quodammodo musteus corticus iam corisco unum est, quoniam uJura partium earum, P in orationes ι, Ereriaccidae ut tam cum ccirisco, e muscus cori usu o cci suoniam utriusque pars Meidem uiuaccidit.nihil enim disert, aut corisco re cura citire , arasiboe. Similiter autem, turis degenrre, quams de aeu uo uniuersalium nominum decidaera dicatur. urpura,
stantia, macto accidit, utquot Gra ambo alicui singulari 'midunt, ueluti corifico non tamen eos modo ambo initates fidiae quidem,ut genus fortastis,o ut in Ab lantia effuduero ut babilis. M sesiosubstantis. insecunque it pie seciuido accidens unum dicuntur./oc modo dicuntur. vitam dicitur aliud aut fecundum accidens aliud disse. A N r. Secundum cccidens pudem, ut cor cur c musteus, Cr cois Te .c risius musicus. Ide. mea disere coiristus er musteus oco. ' risius musicus,cT musicum cr iustum:σ musicus iustus coarticus.Oia nanc ea unu dicuntur Adriaecidens. Iulia quiser musica luia unisubae accidunt: musicis uero ex comus quia alterum alteri accidit. sin aut σmo poda musicus conficus eum corisco vnum, quia altera partium altera accidit earum quaes tin oratione: ut musicum corisco,cπ musicis
coirisius iusto corifico, quia utrius; ue os eidem uni accidit Nil il.n.silert V cor eo multi aeritire. Si' autMe ingenis resue in usis alicuius nominibus dicatur accidens, ut paub3 idem σ musicus bo. A M. n.quia bo7 uni existensi suis acti dum cu:aut quia ambo singularium aliculae sit ut corisco Tamcn non ratim modo ambo insunt. Staboequitem for
fan ut genus π substantia, illud uero ut habitus aut passissa stantiae. Ergo quaecunque sicundum accidens dicuntur Atae modo scamur.
Postquam Philosophiis distinxit nomina quae si gnificant causas hie distinguit nomina. cimae si iii . cant id, quod est subiectum aliquo modo in scietia Et diuiditur in duas partes. Primo ponit siue distinguit nomina,que significat subiectum huius sci' .ent . Secundo ea,quae significant partes subiecti, t Nibis Eadem di euntiit. Subiectum autem huius sciae potest accipi,uel sicut communiter in tota scientia consideratum, cuiusmodi est ens de unumniel sicut id de quo est principalis itutio, ut si ita Et io prina Iris allicidistineti iit hoc nome unii, scio hoe laomen ens ibi liis ale is 3 EnsdE Sc. Tertio hoc nomes lia ibi Istibadici- . tur&c. Circa primu duo facit.primo disti piit unu Par. i q. in per se de pera sis, & ostendit quot modis dicitur unum per accidens. Secundo quot modis dici rtur unum per se, ibi Scam se uero unum &c. Dici rergo, ut unum dicitur& per se & ner accidens.Ρe accidens autem unum docet considerare primo iii Gubri terminis singularibus,& hoc dupliciter. Uno mo-d secundum 'accidens comparatur ad subiectu alio modo G u, unum accides copa ratur ad alluci In utroque autem is lorum tria est accipere,scilicet unum compositum & duo simplicia. si enim unum per accidens accipiatur G comparationem accidetis ad subiectum,sic sunt ista tria, primum est Cori
scias, secundum est mulicus, tertium Coriscus musicus. Et haec tria sunt unum per accidens. Naini de subiecto est Coriscus musicus. Et similiter, quando comparatur accidens ad accidens, tria est accipere,quorum primum est musicum, secundum est iustum tertium est musicus iussus Coriscus. Et omnia praedicta dicuntur esse unum secundum accidens, tamen alia & alia ratione.Iustum enim & musicum,
quae sunt duo simplicia in secunda acceptione, dicatur unum peraccidens,quia accidunt uni subiecto. Musicus uero& Coriscus, quae sunt duo simplicia in prima acceptione, diciantur unum per accidens, quia alterum oriunt scilicet musici saccidit alteri,Iscilicet Corisco. Et similiter quatum ad aliquid musicus Coriscus cum Coris D, quod est co npositu cum unos pliciumprima acceptione Drunii Per
168쪽
per accidens, quia inter parteς istas quae sunt in hae oratione, idest in hoc termino complexo , scilicet Coriscus musicus, altera pars termini complexi. scilicet musicus accidit alteri parti per se signatae,scilicet Corisco. Et eadem ratione potest dici, o musicus Coriseus est unum eum iusto Corisco, quae sunt duo composita in secunda acceptione, quia ambet partes utriusq: compositi accidui uni, scilicet Co risco.Si enim idem est musiciis & musicus Coriscus. di iustus & iustus Cor stuς. cuicunque accidit musicum accidit musicus Corisciis ,& quicquid accidit Corisco accidit Corisco iusto.Vnde,si musicum accidit Corisco, sequitur, v musicus Coriscus accidit iusto Corisco.Et sic nihil differt dicere musicu Coriscum accidere iusto Corisco. quam musicum accidere Corisco. ia uero huiusmodi praedicata per accidens per prius praedicantur de sinnitaribus, de per posterius de uniuersalibus cum tamen econuerse sit de pridicatis per se, manifestat consequenter in terminis uniuersalibus qd in singularibus ostenderat,dicens, 'similiter accipitur unum Paccides.s aliquod accidens dicatur eum aliquo nomine alicii ius generis,uel cuiuscunque uniuersalis, sicut ac cipitur unum per accidens in praedictis, quando accidens adiungitur nomini singulari, sicut eum dicitur,q, homo & musicus homo simi unum per accidens, licet quantum ad aliquid disserant. singulares enim substantiae nec sunt in subiecto, nec desubie-prdicantur. Vnde tantum sit bstiat & nihil eis
substat.Substantiae quidem liniuersales dicuntur de sibiecto,sbi non sunt in subiecto. Vnde non substat accidentibus,& eis aliquid substat. Cum ergo acci dens ungitur particulari substantiae, non potest esse alia ratio dicit, nisi quia accidens inest substatiae
particulari ut quia musicum inest Corisco cum dicitur Coriscus muscus.sed.cum dicitur homo muscus,potest esse duplex ro dicti. Audin.hoc dicit, quia musicum accidit homini,per quod significatur substanti & ex hoe competit sibi in possit substare
accidenti. Aut hoc ideo dicit quia ambo, ilicet homo de muscus insunt alicui singulari, sicut Corisco: sicut musicum dicebatur iustum quia eidem singimii insunt, & eodem modo, scilicet per accidens.sed λtim hoc non eodem modo,sed uniuersalis substatia inest sinetuli ut genus, sicut hoc nomen animal, aut si non sit genus, saltim est in substantia si biecti, idest ut substantiale Maedicatum, sicut hoc nomen homo.sed aliud, scilicet musicum non est ut genus Dei essentiale predicatum, sed ut habitus uel passio sibiecti, uel qualecunque accidens. Ponit aute haec duo habitum & passionem, quia quaedam accide tia sunt manentia in si abiecto, sicut habitus qui sunt dissicile mobiles,qiusdam aute sunt accidentia pedi
transeuntia &non manentia, sicut passiones. Patetigitur-isti sunt modi quibus aliqua di tur unum per accidens. Desnde cum dicit.
parti 1 etiam Mapisque, erus, er brachium. Ex bis aut
eontinua uti, vita dicitur: sicut erpartitistngula, ut tibia π Par. . brachium Ipsiora aut in s una naturaeonti uia V arte.coti ci uero dicitur,cuius motus unus sectasse, et n5mte aliter.
Vnus aB unius insuisibilis. Insui lis agi'undsi tempus. Ponit modos unius per se,& eirca hoc duo facit. Primo ostendit quot modis dicitur unum. Secundo quot modis dicuntur multa, ibis Palam autem,& qa
multa. Circa primum duo iacit. Primo distinguit
modos unius naturaliter.i.fm conditiones in rubus inuent .secundo uero logice.i.fn intentiones lorcales ibisAmplius autem alia &e.lCirca primum
uo facit. Primo distinguit modos unius . secundo Parin
uero ponit quandam proprietatem consequentem Inmit . .
ad unum, ibisVni uero esse, est principium. Circa P- - primum duo facit.Primo ponit modos uniuS,seci hi, i do reducit eos omnes ad unum , ibi Usiuersaliter Mois uni enim quecunque.,Ponit autem in prinia parte quin per se quinque modos unius.Quom primus est, ', eortiqfm quς- sediar unu sidam diar unu esse natura cotinuitatisF.i.essendo cotinua. uelsineo' sunt continua. siciit
dicit alia translatio. Sed continua clar aliqua dupliciter. aedam.n sunt continua. scur dicit alia litera per aliud, quaeda G se. Proseqititur ergo primo continua fili aliud dices, o continua per ρiud sentiscut onus signorii continuit est mne ligaminis uel uinculi:& hoc modo ligna adinvicem couincata diarimst per uisicu.Quod etiam contingit duplicicer, Mqnq; continuatio alligatorii fit G lineam rectam,qnq; aut Glinea indirecta scut est linea reflexa angulum continens,quae fit ex eotactu duarum in una superficie,qnarum applicatio non est directa. Pethuntan. dum partes atalis durimum Accotiniau. sicut tibia quae habet reflexionem,le angulum comtinet ad genu dicitur una Ac cotinua.& similiter brachium. Sed,cum talis continitatio quae est per aliud, possit esse uel fieri naturaliter & arte, magis unum sunt q sunt continua per naturam, si q sunt cotinuari arte: quia in his,quae sint continua p natura, illud
unum, per quod fit continuatio, non est extraneum a natura rei quae per ipsum continuatur, sicut accidit in his q sunt unii per artificium,in qbus uinculti,
uel uiseus, uel aliquid tale est omnino extraneum a natura colligatorum.Et ita ea, qtue sunt naturaliter colligat prius accediit ad ea, q sunt m se cotinua, q sunt maxime uiasi. Et ad euidetiam huius diffinit continuacbtinuia dices, si colinitu de id cuius est sm se unus si motus tin,&no est pote aliter. Non. n. pore est in eo inuo, diuersi partes diuersis motibus mouea
tu sed totu coliti nitu movet uno motu. Dicit aut
3ω scibila pote est ut continuit moueat uno mo Pse,&uno alio uel pluribus paccides. sicut si homouet in naui r se cotra motu nauis mouet nihilominus motu nauis p ac s. Ad hoc aut m sit unus mo
tus, oportetu, sit idiuisibilis, de hoe dico G ips,ut
uidelicet simul du movet una pars cotinui moueae& alia.Non.n. contingit in colinito umna pars m minuiueat de alia vescat, uel ui una stescat,& alia moueae, dimnitio ut sic motus diuersam partiti continui sint in diuer duplex.
sis partibus teporis.I5 aut hic dissimi philosephii pla de
continuit permotii& non per unitate termini, adque partes cotinui colungunt, sicut in Praedicamen ''tis.lt in libro phv.habet quia ex ista dissone pol sumi diuersus gradus unitatis in diuersis Otinuuis, Ten. 33..
169쪽
data. Sciendum est aurei quod hoc. quod hie dic, tur,u motus continui indivisibilis elisiti tempus, non est contrarium ei quod probatur in.6. Phv.scilicet, Urepus motus dividitur ει partes mobilis. Hic. n.loquitur Philosophus qitantii ad motu abis. lute,qina. cnon ante incipit moueri una pars continuiu alia ibi aut loquit reserendo ad aliquod signu, quod signatur in magnitudine,per qtialia fit motus.
Illud enim signum, quod est prior pars magnitudinis in priori tempore transitur licet etiam in illa priori parte temporis aliae partes mobilis continui moueantur. Secundum se autem conlisura, non tactu unum Dra stentis ponesis rem tangentis ligra, non ces ea ιού, neque Igm . neque corpus, nee aliquid concituum esse. Igitur er illa, quaecunque omnino continua sint, unum dieztur, etiam si habeam flexionem. er assae magis, quae non habent ut tibia ut femur,quam erus: quoniam contingit,una non esse motum crinis er recta magis,quam eurua unum est, curuum um,er angulum babentem, π unam,cτ non unam dicimus:quoniam contingit, or non Diaeius, motum, crfamia esse. recte uerosempersimia, nullas particula magnis tudinem habens bri quidem quiescis ce uero mollitur,quo
secundum sie autem continua, quaecunque non tactus ne unum. Namst ponis se tangentia ligna, non dices e unum esse, e lignum,nec corpus,nec aliud continuum ullum. Q itaque omnino fiunt continua. um dicuntur,quamuis rellia motum habeant. Adhuc magis quae non babent recterionem, ut tibia aut eris subnscelosi stfemur,quia contingit mutunum ese motum s. Ista st femoris. Et recta qua,n re examagis unum.Referam uero, cr angulum babentem, una Cr non unam dicimur quia contingit er nonhia esse misio M.ta simul .Recte uero sempersimul, nisu babesn agnitudinem, haec quum mouetur, e uero quiescit, queaadmodum resera.
Prosequitur de illi quae sunt sin se continua dicens, ut illa simi fila se continua quae non dicuntur unum per contactu,quod sic pronat.Illa enim, quae se tangunt,ut duo ligna,non diar unum lignum, nec unum corpus,nec unum aliquid aliud quod ptineat ad genus continui. Et sic patet,in alia est unitas continuorum. 3 alia tangentium. Q .n.sunt se tangelia non habent unitatem continuitatis pseipsa, sed per aliquod uinculum quod ea coniungit. illa qsunt continua, dicuntur unum G se,quauis habeat reflexionem. Duae.n lineae reflexae continuantur ad unum communem terminum, qui est punctus in loco ubi constituitur angulus. Sed tamen magis sunt unu que per se sunt continua sine reflexione. Cuius ratio est, quia linea recta no pol habere rusi unum motum in omuibus partibus suis.Linea uero rest xa potest habere unum motum,& duos motus. Potarantelligi linea reflexa tota mouerit una partem:
S iterum mi intelligi ut una parte quiescente, alia pars,q cu parte siescete continet an tu, appropinquet P seu motu ad parte quiestente, sicut qn tibia
vel erus applicatur ad coxam,quae hic drsemur.Vnde utrunque eom,stibia uel coxa sunt magis unu
squam scelos ut habetur in gico, idest quam id
quod est compositum ex tibia&cora. Sciendum autem, in litera quae habet cumitatem loco reflexio
angulum non continentes, oportet quia simul moueantur & simul quiescant, sicut partes lineae rectae, quod non accidit in reflexa, ut dictum est. Secunda modum poni ibi. Alioue mo unu dicitur,curas tectasti forma indiserens , et , Indi secrens aut quorumforma insui bilissecuta ρέ- Te..,
est jubiectum uero, aut primum .dia ultimum adfinem.etenim in m unum,eTaqua una dicitur, quatenus inem ibilisse codum Iomam est liquorei j omnes it oleum, uino, siquabilia unum dicuntur, quoniam omnium utrimum subiectu idem est aqua nanqueerare. haec omnia sum. Amplius alio modo dicitur, eoquMsubiectum' periei A ur. differens. Insierem uero, ιι quorum insut bilis specioso Tocricundam siensum.Subiectum autem primum, dia ultimum adsinc Vinum enim unum dicitur ex aqua una, inquantum indiri a se a speciem. Et liquores omnes unum dicuntur, Moleum vinum, crfida, quia omnium ultima suis ra sunt. itim. Nam aqua aut aere omnia bre fiant.
Dicit,u, secundo modo dicitur unum, non tantu R'ix hu- ratione continuae quantitatis sed ex eo et subiectu nil dor in totiun est indifferens forma se dum specio Q daan enim esse possunt continua, que tamen in Abiecto sunt diuersa fui speciem sicut si continuetur aurum argeto, uel aliqua huiusmodi Et tunc Uia duo erunt unum si attendatur sola quantitas, no autems attendatur natura subiecti. Si uero totam subiectum continuum sit unius formae G speciem, erit unum de Gronem quantitatis desin mirem natu- .Subiectum autem dicitur esse indisserens secun dum speciem, quando eadem species sensibilis non diuidit, ita in sint diuersae formae sensibiles in diuersis partibus subiecti, sicut quandoque conting tu unius corporis sensibilis una pars est alba, de alia ni gra. Hoc autem sibiectum indisserens potest acci pidupliciter. Vno modo subiectum primum. Alio modo subiectum finale siue ultimum, ad quod per uenitur in fine diuisionis. Sicut patet v, totum uinudicitur unum esse, quia partes eius communicant in uno primo subiecto quod est indifferens secundum
speciem. Et similiter est de aqua.Omnes.n.liquores Omnium siue humores dicuntur unum in uno ultimo. Nam oleum & uinum & omnia huius reisluuntiir ultimo in aquam liel aerem, qui in omnibus est radix humiditatis. Tertium modo ponit ibi. Dicunturdulem unum, V quorum unumgenus differens ostiis discrensus.ac cunctabo, unum dicuntur,quoniam uium estgenus ubiectum differentiis. ut homo, equus,caesi, unumquιd, quoniam omnia animalia, Cr quodam itimo do ,Muti materia una. Haec autem quandoque quum stantia stantur, quandoque uero superiore genere, quod utradicitur, Iulii, generis species sunt, illa autemsuperi ratus Arpura triangolus duorum. uasium laterum, una ratim figura cum triangulo trium aequalium laterum est, ara etenim triangulista non tam trianguli. Dicuntur autem unum, cr quorumgenus unum differens AN r. . προδisai fierentiis, er baee dicuntur omnia unum quos Tex ics utitur di ferentiis ut homo, eunitio equus unum qui dem, quia omnia animalia. Et modo pro quiseimo, sicut materia una .Hec autem quandoque quidem ira unum dican tur, quandoque uere genere sum re, quod idem dicitur, A
170쪽
Dicit mali tradiarunia,quorii genus est unii, orpositis dinerentiis diuisum. Et ille modus habet
quam similitudinem cum pcedenti. I .n.aliqua disecebatur esse unum, quia genus subiectum est unum: hic etiam aliqua dfir esse unum, qui . t eortim genus
quod est silbiectu driis est unum, siciit ho & equus de canis dicuntur unum, quia coierat in Hali, quasi in uno genere sit biecto driis. Dissert ita hic modus a praedictinquia in illo modo subiectu erat unu non distinctum per sormas, hic autem genus subna est una distinctii in per diuersas drias quasi per diuersas sormas.Et sic patet v, propinquissimo modo dicuntur aliqua est e unum genera, de similiter sicut aliqua tur esse unumniateria. Nam illa etiam quae diareo inuri ς 'ς inuinateria distinguuntur per formas. Genustiis inter . icet non sit materia, quia non pili caretur de spe-nen' dc ma cie,ciun materia sit pars, tamen ro generis sumitur citavi. ab eo qd est materitae in re, sicut ro di te ab eo qδ est formale.Non. maia ronalis est dria holscum dehoie non praedicetur,sedhabens alam ronalem G significat hoc nome ronale. Et sirr n rtura sensitiva non est genus hos sed pars.Habes etia natura sermsitiva, quod note salis significat: est hois genus.Similis ergo& ippinquus modas est quo aliqua sunt
unum materia & unum genere.Sed sciendum est, o unum rotae gnis dr dupliciter. Quandoq;.n .aliqua dicuntur ita unu in genere siciitdictum est, qui aeseorsi unu est genus qualitercunq;. Q nq; uero non
diar aliqua esse unu in genere nisi in genere superioriqscii adluctione unitatis uel idelitatis praedicaede ultimis specieb' generis inferiori,qn simi aliqtue aliae superiores species supremi generis,in quarum
una itinnitae spes coueniuntiSicut figura est unu genus supremit cotinens sub se multas spes.scirculu, trianisu,quadratu. &hm5i. Et triangulus etiaco tinet diuer spes.saequilaterii, qui drisopleuros, de triangula duoru aequaliu laterii, qui dicit aequiti-bia i uel i sceles. Isti igit duo triaguli dfir una figi ira, id est genus remota, sed no unus triangulus, qrcst genus ipximii.Cuius ro est, quia hi duo triangulino disteriit pdpias qbus diuidit figura. Disserui aut per drias ius diuidit triangulus. Ide aut d a quo aliqii id nodissertdpia. Qirartu modum ponit ibi.
auctum,Cr csmnutum unum est, intam ratio Mia: quemad
1 - Cis. est ad Hiam lanifiean rei quid ruris. ri Messe rei. Ipse enim sic di se nis ratio diuisibilis. sis
incioe duo missi permisi scpraesperio una. cit quod unu etiadnrquaecunq;. ita se habentis koi se dis niti' uiuus quae est ro significans ud est esse,n diuiditur distinitione alteritis. quae significat etiam quid est esse eius.Ipsa enim diffinitio, scilicet M se oportet in sit diuisibilis cum constet ex genere&dria Sed potesse ' dimnitici unius sit idii ii sibilis a dimitione alterius, qn duo habet una dis initionem, sitie illi dissinitiones senisicet totum hoc, quod est in diffinitio, sicut tunica & indumentum: di tunc sunt simpliciter unum, quom dism est una, siue illa cois dissinitio no totaliter comprehendatrone ditorii st in ea eoueniunt, sicut bos di equus couenitini in una disiane aiatis.Vi inunil sunt unusimpliciter, sed i m quid inquatu Lutraq; eotii est ais. Et stili augmentii & diminutio coitenuit in una dissinitione gnis, quia utraq; est motus fiat qualitatem. Similiter in omiis superficiebus est una dimilitio hilius spei l est superscies. Quintii in modii ponit ibi.
Et orno quorumcunctare intellectro,quae quod quid erat esse a a s s. huelligit, indicii sibilis est,nes separara pst nec tye,nec loco, nec rone Me maxime una sunt et hora quaecMur subesunt.
Omnino uero quorum vitelligentia intelligens A N T.
quid erat ess er non pol separara neriue tempore, neri; loco, neque rone naxine haec una: borum queeus Ahiantia.
Dicit u omnino, idest persected: maxime sunt unti, quoru intellestiis intelligens quidditate eotii est iano indivisibilis. sicut simplicia, q iro coponit tiirex principiis materialibus&sormalibus.Vniit tellectus accipiens quidditate eorum non coprelie dit ea quasi compones dissonem eorum ex diuer uno numesis principiis siest magis per modum negationis. si ro in genecui pi in s est,cilius pars non est: tici etia per iraq- re subitandum liabitudinis ad coposita sicut si dicatur Pimitas est principium numeri. Et, quia talia habent ii tellectum inditiisibilem in seipsis,ea alite, quae sunt ibetur exteqxio que modo dii iisti possunt itelligi separatim, raserone ideo sequitiir u, hincii sunt inseparabilia, de ει tem- huiuRut v pus,&Dn locum, mronem. Et propter hoc sitiat in
maxime uiuam,praecipite illud quod est indivisibile in genere si ibstantiae. Nam quod est indivisibile in genere accidentis si ipsum in se non sit compo
tum est in alteri copositum .subiectoiqiio est.In
diuisibilis autem substantia, neque fila se eo posita est,nec alteri componitur. Vel ly subratia pol esse
ablativi casiis. Et tunc est sensius,ci, licet aliqua dicatur unum,quia sunt indivisibilia rin locum uel tempus uel rationem,tia inter ea illa maxime dicuntur unum,qtie non diuidunmr secundum substantiam. Et redit in eundem sensum cum priore.
I. R C T x o VI II. omnes unitatis modos i unc reducit quibus addit unitatis mota quo unitas a periectione sumitur, unum item numeratorii principium esse infert diuisione it E
aliam Unitatis poni quo ali a numero specie genere, vel proportione unum esse dicuntur, quot modis domum multa dicantur exponit. v.
nem, piatenus non babent, eatentu unum dictitur. Ma
do, utra magnitudo. Hurinis itaque anum dicuntur, eo s alia gia unam aut agunt ut pariuntur,aut babet ut ad ali id
Musinu. e uero primo una Mutinaeti sunt, quoru subaura una uera,cut coli uiatione, aut forara ut rone. num mus etenim tanquam plura, aut quae non continuasiunt,aut quom forma non est una ut quo rum ratio non est uni.
primo dicuntur,quoru subauna. una uero aut cotinuatione. auth Autrone. Etenim numeramus visura, aut να non