S. Thomae Aquinatis Praeclarissima commentaria in duodecim libros Metahpysicorum Aristo. cum duplici textus tralatione, antiqua scilicet et noua, recens addita Bessarionis cardinalis diligentissime recognitis F. Bartholomaei Spinae ... in eadem comme

발행: 1562년

분량: 479페이지

출처: archive.org

분류: 철학

211쪽

Habere d

quatuorri ossis.

Fecundus.

m ut fasireptibili tites barit speciem statuera infirmi auri

consipuiuo psit bere. Hic ponit qivatimnniodos eius, qlio fest tabere Quotiui primus es . ciuisam uiliabere aliquid est ducere illud secim in suam iraturaria in rchos riaturalibus. aut secun his ii Quin imperiim in rebus tiolutariis. Et hoc modo febris dicitur habere horti nemquia homo traducitur anaturali dispositione in di s sitionein febrilem. Et hoc modo habent triani

ciuitates, quia secundum uotiuitatem Ec impetum Vrranorum res ciuitarum aguntur. Et hoc etiam modo induti dicuntur habere uestimentu. quia uestimentum coaptatur induto ut acccipiat liguram Hus. Et ad hunc modum reducitur etia ha re popse sisionem, quia homo re possessa utitur secundum in uollantatem. Seci indus modus est,prout illud.

in quo existit aliquid ut in proprio susceptibili dicitur habere illud ii curaes habet specie statuae,3e cor . shee infirmitate. Et subhoe nio comprehediturbabere sciam,quantitatem,& quodciam; accus,vel: Terisui. quacunq; λrmam. Terrius modus est, Daist continens dicitur habere contentum, de contentum hiberi a continente,siciit dicimus V lagenas habet humidum ,i. humorem aliquem,ut aquam uel uinum,&-eiustas habet homines,& nauis nautas. Et secudum hune modum etiam dicitur V tota habet pa res. Totum enim continet partem,sicut & Hia i catu. In hocn. differt locus a toto quia loci est diuisus a locato,non aut totu a partibus.Unde locatum

est siciis pars diuisa ut habetur in. .pbysi. mas modus est secutidum et aliquid dicitur habere alteriam,ex eo in prohibet ipsi operari uel in eri secundum suum impetum.sicut columne dicunturhabere corpora ponderosa imposita se reas, quia prohibent ea descendere deorsum Ginclinatione. Et hoc etiam modo poets dixerunt in Athlas habet coelum. Fingunt enim poete V Athlas est quidam gigas,a Minet coelum ne cadat super terram. etiam quidam naturales dicunt,qui ponebanti elum quia que corrumpetur di resolutum cadet

saperter Nd patet pcipue ex opinione Emp.

qui posuit mundum iii finities corrumpi de infinitio generari Habuit aute poetica fictio ex iteritate originem. Athlas quidem magnus Astrologus, subtiliter motus coelestium corporum perierutatus est. ex quo fictio processitu ipse coetu sustine edi Dinsere autem hic modus a primo.Nam in prima habes habitum cogebat sequi secundum suum impetum, d sicerat caiisa motus ivolentaHic autem habens,

prohibet habitulo tuo: ii motu paturali, unde

xiea de Athlante quod emisi uisi

causa quietis uiolentis Ad hune autem modum re ducitur tertius modus quo cotinens dicitur habere contenta, aliter proprio impetu singulasepararς tur abinuicem,nisi cotinens prohiberet, sicut patet in lagena continentς aquam, quae prohibet partes abinuicem separari. Dicit autem in fine, ut esse tali tuo similiter dicitur sicut 3c habere,& modi esset i in aliquo consequuntur ad modos habedi. Octo, Texae i. autem modi essendi in aliquo in . . phy.positi quorum duo, scilicet secundum quod totum integrale est in partibus de econuerse, duo etiam,scili cet secundum ui totum uniuersale est in partibus de econiierso, S alius modus sicci diana st locatum est in loco, conse aliuntur ad tertium modum habendi sectu dum i totum habet partes, de lociis locatum Modus autem secundum V aliquid dicitur ei se in aliquo, ut in esticiente uel mouente, sciit quae sunt iregni in rege, consequitur primum modum haben lda hic positiun. Modus autem essendi, secundum quod tomis en in materia, reducitur ad secundum modum habendi hie positum. Modus autem quao aliquid est in fine reducitur ad modii habendi quartum hic positum,uel etiam ad primum, auia securidum finem mouentur de quiescunt ca i sunt adfinu.

I. E c T i o xxi . Modos, quibus aliqua ex aliquo Partis item , δἰ totius ac Murii exponit.

est. π Medullato,arasitio iam prima gem aut T sic tum usi ira speciem ut puta, omnia liquabilia tradam modo pudem exa sum, pisia modo in maerest ineffvno modo Guur ex primo mouente principio. ut exp*pvgras conrultu pia e uet principi a. Vno moriem composito ex marem,s forma. Muti ex totoparin tes,cr uersu ex Iliadein lapides ex domo. 'istians flormainfectum Me φ.od habet finem. Q edam iura tanquae parreformarutho mora bipede ,er6llaba ex elemento. aliter tranque hoc liquestium exere exfen bilin quemateria compostus. Uantiae Lyrara quoet ex materia. Aradam uapie ita disinituraea, dam,siquuboris modo stae dum est φαα partem I. ut expatre er matremoto,er exurru plantae, quia exa in eo parte. Vnomo do, post quodtempore. ιιι ex die nox. σωemio psas, quoniam Me post illud. rum aurem piaedam eo quod habent mutuam ιαμ mutationem tradi iuvi scutier quae nune dictas in quaedunt, eo ς forumst adum tempus consequen

turat ex epunoctissem est nauigatio, quoniam post uia riseri ficta est σα baccho bus sargestis , quispiabaechanalia. aliquos dicitur uno quidem modo ex quo est ut ma AN T. tuis .er ud in rer,du fecundum Denas mimum, aut sese Tex eam cun in mumspeciem, iactura quaedam, tanq- - Uri liquabilia aquaio aurem vestiti exere lutua. Aliouearoexn- mouente principio, ut, ex quo pugna ex conuisno id enim sprincipi paruae. Mis excompositorem teria σμrm ut exinopartes, o ex IIudaeuosius. σα domo lapides. Finisenis Ufoma, perfectum uero babens Dem. Hoc autem turpiam exparte letiei Dcies, ut bo-mo bipede, BIuba ex clemento. Aliterenim hac ,σ

212쪽

3 s et VI

rationem totius de partis. &primo de his, quae ertinentad partem. Secundo de his, quaepe Diae: tinent ad totum . ibis tum dicitur. Et quia ex partibus constituitur totum, ideo circa primi undi facit. Primo ostendit quot modis dicitur aliquid esse ex aliquo. Seciindo quot modis dicitur pars. ibi Pars dicitur uno quidem modo.FCirca primum tria sacit. Primo ponit modos, quibus aliquid ex aliquo fieri dicitur proprie deptimo. Secundo quomodo fit aliquid ex aliquo, sed non primo.ibi sAlia uero si secundum parte Tertio quo modo fit aliquid ex aliquo non prinprie. ibij Alia uero.ἱ Circa primum ponit quatuoria odos. orum primus est, secundum quod alibquid dicitur esse ex aliquo, ut ex materia. QPod quidem contingit dupliciterivno modo secundu quod accipitur sinateria primi generis , scilicet

communis,sicut aqua est materia omnium liquabilium.& omnia dicuntur esse ex aqua. Alio modo isecundum speciem ultimam , idest specialisii mani, sicut haec species, uae est statua dicitur fieri ex aere.Secundo modo uicitur aliquid fieri ex alio uisex primo principio mouentet sicut gna conuitio, quod est principium mouens amna comuliati ad pugnandum. Et sic etiam dicitur, quod domus est ex aedificante,& sanitas ex medicina. Tertio modo dicitur fieri ex aliquo, sicut simplex, sex coni sito ex materia dessima. Ex hoc est in uia res utionis sicutdicimus, quod partes fiunt ex toto,&iuersiis ex Illi ade, lidest ex toto tractatu Homeri de Troia resoluitiir enim Ilias in uersus, sicut totum in partes. Et similiter dicitur quod lapides fiunt ex domo. Ratio autem huius est, quia somia est finis in generatione.Perfectum enim dicitur quod habet finem, ut supra

habitum est.Vnde patet, quod sectum est quod r habet sorinam. Gando igitur ex toto persectost resolutio partium, est motus quasi a forma ad

materiam,sicuteconuerib,quando partes componuntur, est motus a materia in formam. Et ideo

haec praepositio. Ex quς principiu designat uir bique competit,& in uia compositionis , quia determurat principium materiale, & i uia resoluti omitiis. nis, quia significat principitini bormale. Quarto modo dicitur aliquid fieri ex aliquo sicut species ex parte speciei. Pars autem 'eciei potest acci pidupliciter, aut secundum rationem, aut se udum rem Secundum rationem, sicut bipes est pars hominis. quia est pars diffinitionis eius, quamuis secundum rem non sit pars, quia aliter non praedicaretur de toto.Totienim homini competirhabere duos pedes. Secundum rem uero sicut isyllaba est ex elemento, idest ex litera sicut ex parte speciei. Hic autem quartus modus disserta primo.

Hac parte

ibi superi Modi effindi ex aliqua a prie sunt

quatuor. Primus.

Seeundus. . Tertius.

Ex aliouo secundum partem de dupliciter Primo.

Nam ibi dicebatur aliquid esse ex parte materiae sicut statua ex aere. Nam haec substantia, quae est, statua, est composita ex sensibili materia tanquam ex parte substantiae. Sed haec species componitur ex parte speciei. Sunt enim partium, 'uadam partes speciei,& suaedam partes materiae. Partes ciuidem sipeciei dicuntur, a quibus dependet persectio speciei,& sine quibus ei se non potest jecies. unde & tales partes in diffinitione totius ponuntur,sicut anima ta corpus in dissinitione animalis,& angulus in diffinitione trianguli,& litera in disti nitione Syllabae. Partes uero materiae dicuntur ex quibus species non dependet, sed quod immo do accidunt species, sicut accidit statuae v fiat ex aere, uel ex quacunque materia. Accidit etiam ei culo st diuidariir in duos semicirculos: & angulore ,u, angulus acutus sit eius pars.Vnde huiusmodi partes non ponuntu odii finitione totius speciei, siret potius econuerio ut in septimo huius erit manifestum. Sic ergo patet ui sic quaedam dicuntur ex aliquo fieri primo & proprie. Aliqua uero dicuntur ex aliquo fieri non primo, sed secundum parte. Et hoc secundum squaecunqire praedictorum modorum, sicut puerilicitiar laeti ex patre, sicut principio motitio,& matre sic t ex materia pila quaedam pars patris mouet, scilicet spe ma, dc qirmam pars matris est materia scilicet mε struum. Et plantae fiunt ex terra, non in quidem ex toto,sed ex ali iraesus parte. Alio uero modo di s eundo.

citui fieri aliquid ex aliquo non pr in ie,sex hoc ipso cr importat selum ordinem, & sic aliquid seri dicitur ex aliquo, post quod fit, sicutinox sit ex die , idest post ciem: &lhymber ex serenitate ,

post serenitatem. Hoc autem dicitur dupliciter. . Q uandoque enim inter ea, quorum unum dicitur fieri ex altero attenditur ordo secundum motum,& noli solum secundum tempus, quia uel sunt duo extrema eiusdem motus, ut cum dicituri album fit ex nigro: uel consequuntur aliqua extrema motus,sicut nox de dies consequiuatur diueria ubi δε

lis.Et similiter hyems de aestas.Vnde in quibusdam dicitur hoc fieri post hoc, quia habent traiismutationem adinvicem, ut in praedictis patet. ut 6-que uero attenditurio reo se dum tempus OF sicut dicitur Φ sex aequinoctio sit nauigatio, idest

post aequinoctium. Haec.nduo extrema non sint duo extrema unius motus, sed ad diuersos motus pertinent. Et similiter dicitur ex Dionysiis fiunt Dion, Thargelia, uiatiunt post Dionysia. Hac aute sint erant quae iam sena quae apud gentiles celebrabantur, quorum unum erat prius de aliud posterius Paradiciturum quium modo, i pod quopio modo pintion diuispois=vereium c di quato priuilqitantumofertior Θ illius dicitur,ut duo, pars trium quodamin O G r. Aliomodo bisea data ut, militauri quore, tim quodam modo patim Mit pars tri , quintam modo uero non. Item in quaest ecies ab is quanto duos musta riquoque partes eius dicuturiquare ecies, generis aiunt par. teresse.uem inque. Eddiuiditur, aut exquibiu tot iaponitur, aut ipsa species, ut quodsipeciem habet, uta aerae aenea. anticuit, o ipsum aes paria Mautem est materia, in qua specios cT anulus rLItem quae in ratione unum.

a liars elin

Apollinis dc Dian

213쪽

rer ira, pars Mira ste Aiditationaliterris pars est. Pars dicitur quidem viis modo , inpiam diuidit in Mi-que piantum quocun e modo. semper enim ablatio aquanto ut tantum dilars Mirer illius: ut triam duo pars quodammodo dic mur. Alio uero modo, quae talia mos rant solum. Propter quod inu. Lo i ut dicitur pars iit agrian n. Amplius Ginque diuiditur utique ecter ine

gialitate, G ea partes huius dicuntur. qua respecie generu

disatur esse partes. Amplius in quae Gaditur aliquid, or ex quibus componitur torum aut pecies,aut habens speciem.ut si rixaereae, aut cubi aerat,espars est.hoc aut E i materiam quastetrio.Et angulus ara. Ampla s quaesunt in ratione unumquodque ostentinis, er ea partes sunt totius. Propto quod elae steticiparascitur, aliter aute pecto,s ne

Hic ponit auaritor modos, quibus aliquid dicia

Lectam.

modo species est pars generis. In secudo enim modo seniebat pars pro parte si ibiecti ita totiusunt uersalis, in aliis alit tribus liparte integrali. Sed in primo pro parte qualitatis, in aliis autemduobus pro parte scbstatiae ita tamen, di pars secudum ter- tium modum est pars rei siue ut pati si insue pars indiuidui .Quartoautem modo est pars rationis.

Totam dicitur,cuius nulla parreo abest, ex quibus to tum iratura dicitur. Et quo contulercoluenti, Muruim quid

illa t. Totum dicitur cuius nugis artium abest,ex ibo dicitur

totum natura: cr continens contenta: unde unum aliquid

sunt illa.

Hic prosequitur de his quae pertinet ad totum& primo de toto in comuni.Secundo de toto quodam, scilicet de genere, ibisGenus dicitur. O rca primu duo suiLPrimo prosequitur de ipso nomi-

tuor modis tui cise pars.Primo modo pars dicitur, in quam diuiditur Stiquid secundum qitantitatem, S hoc dii-pliciter. Vno enim modo quantumcunque fuerit quanti rus minor,in quam quantitas maior diuiditur, dicitur cius pars.Semper enim id, quod ausertura quatilitate, licitur pars eius, sicut duo aliquomodo sunt partes triuiit Alio modo dicitur istum pars quantitas minor, qtiae mensurat iliatorem . secundui. licduo no sunt pars triri sed sic duo sunt parsqua- motiva bis duo sunt qtianior. Secudo modo dictitur partes ii qua distiditur aliquid sine qualitate. ta per liue modum species dicuntur esse partes generis. Diuiditur enim in species, no sicut qualitas in partes quantitatis. nam tota qualitas non est in Tertius. una suarum partium.Genus autem est in qualibet specierumaertio modo dictitur parte in alias diuiditur , sus componitur ali ii od totum. siue iit speetes, siue aliquid habes speciem, scilicet indiuidi ii iustitit enim sicut limina eii quae ampartus specie de .piaedam partes materie, lire sunt partesidiuidui. Aes enim est pars sphaeri aercae, auectat aerei sicut materia ianua species eii recepta.

Vnde nonust pars specie sed pars habentis speciem Est autem cubus corpus obtentum ex superficiebus qii ratis. A ngulus autem eii pars trian ii sicut sipeci di, sicut supra dictu est. Q arto modo

dicuti ir rartes, qriae ponutur indisinitione cuius-

di rei, quae sunt partes rationis, sicut animal de bi oti di pes sunt paries hois. Ex quo patet,ingenus quartouersimode modo est pars speciei, aliter uero sta et secundo

ne totius Secundo de eius opposito, scilicet te Colobon,ibisColobon autem dicitur. Circa primum tria facit. Primo ponit rationem comunem totius quae consistit in duobus. Primo in hoc ιν persectio totius integratur ex partibus.Et signat hoc cudicit Ultotum dicitur cui nulla suarum partium deest, ex quibus scilicet partibus dicitur totum nariira L

totum secundum sit mi naturam constituitur Se

dum est, quod partes uniuntur in toto. Et sic dicitu totumicontinens est contenta , scilicet partes, itaquod idia contenta sunt aliquid unum in tot Secundo ibi.

Hoc autem, dupliciteri aut enim ut unumquodq-e in . a 1 s s. aut ut ex bis rudunum. Hoe aurem dupliciter. Aut enim ut unum min, Ax r.

aut iambis unum. p. q.

Ponit duos modos totius dicens Utotum dici- rocum dutiar dupliciter, aut ita stultumquod iiiecontentotu Phia ς - a toto continente, siti ipsi im iiiiiiiiii, scilicet ipsum totum cotinens, ta est in toto uniuersali de qualibet suarum partium praedicato. Aut ex partibus costituatur unum,ita ut non quaelibet partium sit unuillud. Et haec est ratio totius in te resis, o od de nulla suam partium integralisi praedicatur. tertio ibi. I sim enim umerfala, er quod omnino, ut totus quippia ens 1cit se est, Diauersale ut mutia continens, hoc eo quod es fingulispraedicatur cr unum ominas ni Ingula. t homo

Ἐν satus, quoniam omnia animalia.

Universale quidem enim, quia total ter dicitur ut alias idem unum cui uniuersali, qua mira continens, quia r '

Exponit praedictos modos totius,5 primo primum, licens quod uniue sale &quod totaliter , idest piod communiter praedicatur, dicitur quasi sit aliquod unum totum ex hoc quod praedicatur de uno quolibet,sicut uniuersale, quasi multa continens ut paries , in eo quod predicatur de uno quoque. Et omnia illa sunt unum in toto uni itersali, ita qiuod unumquodque illorum eii illud unum totum. Sicut animal continet hominem re equum de deum, qui alomnia sunt animalial , idest quia animes praedicatiar de unoquoque. Delim au- ltem hic dicit aliquod corpus eleste, ut sellam uel appellates. Ilunam, lut antiqui animata corporia estis dicebant&deo, pistabant.Vel animalia quaedaia 'aerea, itide Platonici dicebant esse daemones, S pro dias col banturd gentibus. Secundo ibi. i l cet rum continuum ex initum, cum CFuri Mi existeris . . , , tibus unum p maxime quidem pol mis,non inu.

continuum ueros finitum,quando unum aliquid expla. Aur.

ribis est quae in uni maxime ocim potestare. Sin aurem,m par .enue D ponit modum secundit in totius qui pertinet ad totum integrale,5 circa hoc duo facit. Primo ponit rationem communem huius totius, & p - lcipue de toto quod diuiditur in partes quantitatium,quod est manifestius dicens, quod aliqii id di citur continuum& finitum, idest perfectum& totum Nam infinitum non habet rationem totius, sed partis, ut dicitur in Tertio physico. quando, scilicet unum alisuod fit ex pluribus quae insunt toti. Et hoc dicit ad remouendum nrudum quo

aliquid

214쪽

aliquid fit ex aliquo scut ex contrario. Partes alis remexqitibus constituitur toti via dupliciter pos-Durioim sunt esse in toto. Vno modo inpotentia,alio motum di ioci do in actu. Partes quidem sunt in potentia in to- ας r/rs. to continuo actu uero in toto non continuo, sicut lapides actu sunt in aceruo. lagi sati testianuni, dc ocosequens magis totum, continuit re non continum

Et ideo φcit ros ortet partes inesse toti, maxime suidem in potentia sicut in toto continuo. Et si noin potentia sestem energia , i.i actu. Dicitur enim energia interior actio.Licet autem magis sit totum quando partes sunt in eo in potentia, quam quando intactu, tame si respiciamus ad partes, magis sunt ipse partes,quodo sunt actu, q quando sunt in potentia.Vnde alia literahabet maxime quiden etias 'ne & actu.Sin autem, e potestate. Et subiungit etia quod prius dictitin est. Et maxime potestate. Sin autem,& energia. Vnde uidetii rui translator

pium, medium, & ultimum, in quo ratio positionis ne disiue consistitio rietu, oia tota illa continuam habeat seor uin ocponem in suis partibus.Sed appositionem partituta si uul. totu cotinuit tripliciter se inuenitur habere. Qiue-

in ι, -- ... bet tris lici

dam. n. tota sunt in quibus diuersa po partium non ad iacit liuersitatem,sicut patet in aqua. Vialitercun partiu que enim transponantur partes aquae nihil dii tui. xt similiter est de aliis humidis, sicut de otio, uino, i& hinoi In his aut significatur totum per hoc qJdξo non autem ipso nomine totius. Dicimus.n.ois aqua,uel omne uinum,tiel omni S numerus,non aut

totiis, nisi fila metaphoram. Et hoc sorte est P-prietatem graeci idiomatis. Nam apud nos di proprie.Quaedam uero sunt in quibus positio di iam facit,sicivin hole, & in quolibet aiali, & in domo, &hmoi. Non. n. est domus qualitercimque partes O di nentur,sed G determinatum ordinem partium Et similiter nec ho sal. Et in his dicimus totum, &non omne. Dicimus i de uno solo sali loquentes,

Uxi utranque transtulita & erro- non omne. Dicimus lavde uno solo Mali loquentes, reia est, sicut cor ungatur bae quasi una lite totum sal, nonoeses. Quaedam uero sunt inqui- patet ex alia translatione quae non habet bus contingunt bo, qiua quodammodo facit nisi alterum tantum. Sic. n.dicit. Continuum aute dii in eis. In his auidicimus ut unq; , f&oe de to liniciam est cum unum aliquod sit ex pluribus ii, tum. Et ista sunt in quibus facta transpositione parrentibus, maxume mi od potentia. I Si autem non tium manete in materia, sed non eadem soria actu sunt. Secundo ibi. siue figura ut patet in cera, cuius qualitemurq; tr Os. Iloro remi; in magis ratiira, et Iarietatis cenita .Et similiter est de uestimento,&de Oi-N T. D ' sunt una partium, retinenti talia quem motarier invito ei juris dici, sei, i 'mi guram Humida-Π.5 ii sunt similium partium,n v ss

tata quinta modum er in uno dicimus, topiam exi linteis tacitate mi calupra.

Ostendit duas diuersitates in isto secundo modo

totius, quarum prima est, P continuorum quaedam simi continua per artem, quaedam per naturam. Et illa quae sunt continua per naturam, magis senista lia,l idest tota, quam quae sunt per artem. Sicili de uno dictum est supra, scilicet v, illa quae sunt contino per naturam magis sunt unum,ac si totalitas sit aliqua unio. Ex quo patet e, quod est magis unum est magis totum. n a s s. ium c m quantum habeat um, di ultimas ori inunque p. non facis di ferentiam, omne scisur:

quorumcunque uero scit, totum sis ariem ambo facere co a tingit, Cromne et torum. szt autem haec quorum natui a quesiliguram

non tamen non terminantur si sunt similium pak Mina ,

ii siguram possunt habere propriam, quia linantur terminis proprii saecsalienis. Et ideo transpo in eis nil tu uariat ql sit ex parte eom. R5 alite huius diuersitatis est, quia oe distributivuest. Et ideo requirit multitudinem in actu,uel in potentia propinquae Et quia ea sunt similium partium, diuiduntur in partes consimiles toti itq; ibi multiplicatio totius.Nam si quaelibet pars Mus est aqua, in utra liraque aqua sunt multae aquae, licet in potentia, sicut in uno numero sitiat multet unitates in a Totum uero si uat collectionem partium i aliquo lino. Et ideo in illis proprie dicitur totum in quibus cx'ibus partibus acceptissimul, fit unu periectu, cuius vfectio nulli partium competit, sicut domus,

quorum natura quo &aniniat. Vnde omne animal non dicitur de uno deme dem manet intraso Eone ina utro minime, ut ce animali, sed de pluribus. Et ideo in fine dicit minit ra erue .cietum totum Tomne dis ruriamsonanqueba lis totis in quibus dicitur omne,ut de uno rete

bent M uera,er Guque humida, ac numeras amne qui dicunturi totus uero numeras oras aqua, non dicunturnis translatione omnia uero licuntur, de quibus omne tanquade uno, dehisomniant de diuisis. omnis his numeras, omnes unitates.

Ampliusquanto babente principum mediumta ulti. ,qμorum dira non facit m riis di perentiam, omne dicitur quorum utroficit totum,er quaecunque ambo dic rurer omne Cr totum. sunt autem ea quorum natura quidem Gadem manet transim time, forma uero non cera er villis. Etenim omne totum dicuntur. Habente ambo. Aqua nero,Cr quo lusum humida, cr numerus, omne quidem dicuntur:totus vero numerus, crista aqua non scitur, nisi metaphorice. Omnia uero scuntur inquibus omne, ut in uno in his omnia, ut in diuersis. omnis hie numerus, omnes bal vilitares.

4ui ol Secutidam diuersitatem ponit. Cum enim ita stti tatu K. - Ψin quantitate sit ordo partium, quia est ibi princite ad totum,potest dici omnia in plurali,ut in diuersis reserendo ad partes, sicut dicitur omnis hic nil.

niems, & omnes hae unitates, & omnis hac aqua. demonstrato toto,&omnes hae aquae, demonstrati spartibus. i nardum dicitur quanto rura non quodcunque sed cretatu a a s s. Dila, totum illialli oportet. Duo etenim nonsunt mutila Te si altero ablato uno.non enim aequale mutilamen, ex reliquam quam est me omnino, merasulliv. sub tintiam nanque manere oportet. si calix mutilus, adhuc oportet esse calicem n eter fuero non amplius idem. Et ad haec etiam partim disiunilarium fra, nee haec omnia. numerus etenim est, ivi etiam dissimilares bulavi me ut puta binarium G t na m.caeteri nihil omnino eorum, quorumpo ii odio rentiam non facis, mutilumest, ut aqua uel ignis: sed oportu talia esse,quaesiecundum ustantiam positionem habe m. De continua, harmonia nanque cr ex pinsuid si laribus est, G postrionem bubre mutila autem non fit.

215쪽

Ali, iii. . sunt coloba imita aureo a statio. Non. n. aequati Di initia colobolum,us dii vitum erreliquum uti m est reto Alia uero taliter numereus ullus. Etenim substantiam oportet manere.

ii si calix collabos,is Hismin ius, istuc oportet seculum. iiii ' sed numere non est iam esumti. Asiue π φι-Aram trium disimilium. Nec haec omnia. Numerus enim est ut dissimilis tabeat partes dualitate er trinitatem. sed σιοι luere, quorum positio non facis discretiam, num enim colobonius diminutum ut aqua aut ignis: sed oportet talia esse,qtiae in substantiam pionem habeant. Amplius coniis . nua.Nam Farmonia est ex bis quaesunt dissimilis pini monstrionem habentsed colison non est. Hic determinat de eo, quod est oppositu toti, quod est colobon, pro quo alia trullatio habet diminutum membro, sed non usquequaque conuenienter.Nam colobon non dicitur ibi uini animalibus,in quibus solis sunt membra. Videtur autem esse colobon quod nos dicimus truncatum. Vnde Boethus transtulit mancum,i.desectivum. Est ergo intentio Philosophi ostedere quid requiratur ad hoc quod aliquid dicatur colobon. Et primo quid requiratur ex parte totius, secundo quid re Colob'n quiratur, ex parte partis deficientis, ibi Ayiucati tem neque qua libet. Ad hoc autem,et aliquod tor, . seq. tum dici possit colobon,septem requiruntur. Pri linum. inum est,ut illud totum sit quantum habens pa te in quas dividantur secundum quantitatem. Noenini totum uniuersale potest dici colobon, si una SMundum species eius auferatur. Secundum est inno quodlibet quantum potest dici colobon, sed oporteti l sit partibile, idest distinctione habens, estotu , idest ex diuersis partibus integratum. Vnde ultimae partes, in quas aliquod totum resoluitur, licet habeant quantitatem iton polliint dici colobae, si-- . cui camuel neruus. Tertium est,u duo non sunt

coloba, uel aliquid his s duas partes, si altera earum auferatur. Et hoc ideo. quia nunquamicolo-bonium, idest quod aufertur a colobon est aequale residuo, sed semper oportet residuum essema ius. artum est, uinumerus nullus potest esse colobus quotcunque partes habeat,quia substantia colobi manet parte subtracta, sicut si calix truncetur adhuc manet calix, sed numerus non manet idem,ablata quacunque parte. libet n.unitas uisimum. subtracta,uariat numeri speciem. Quin tum est,quia i reet in habeat partes dissimiles. Ea enim quae sunt similium partium, non possunt dici coloba, uia ratio totius siluatur in qualibet parte.unde, si auseratur aliqua partiti, altera parsi non citur colyba. Nec inoia,quae sunt dissimissi partium piat dici coloba. numeraus enim non potdici colobus,ut dictum est, quamuis quodammmdo habeat dissimiles partes, sicut duodenarius habeti patribus dualitat de trinitate Aliquo in moois numerus liabet partes similes, prout ois numeSextum. xii talibus constituitur. Sextum est st nullueorima pol dici colobon, in quibus positio non s cit driam, sicut aquam aut ignis. Oportet. n. colo-ba talia esse, q, i sile rone subae habeant determinatam positionem, sicut homo, uel domus. Septimusrptimum est 2 oportet esse continua coloba. Harmoniam. musicali suo pol dici coloba uoce uel chordasib

ex uocibus grauibus di acutis. Et licet partes eius habeant determinatam positionem. Non enim qualitercunque uoces graues dc acutae ordinat s talem constituunt harmoniam. Deinde cum dicit. Et ad bare nec illa, quae totasunt cui cu M particula a x s s. priuauione, mutila sunt. non enim oportet, nec qux principalis is luis stantiae, nec ubicunque exis mei. M in oretur cesi non mutilus editans, aut extremum aliquodlomo quoque non si carnem, aut splenem ea ct extremitatem,e non omnem ed quae tota ablata non habeat genera

tionem quare calat,non inutili.

A siue autem nee quaelibet tota, nec cuius torti se κυαρ riuatione coloba Deli diminuta. Non enim haec qui sunt partito propria substantiae, me quae sunt ubi tu entia ut perfora retur calix, naces Dii ueli diminutu id auriscalicis,aut extremitas aliqua. Et homo non carnem, aut pleno,sed flexue turem Eι hane non omnem sed quae non habet gen erationem allata ὶ toto. apropter calat nonsura cessabi Ist truncati cu diminuti. Ostendit quae sunt conditiones colobi ex parte Tria rem partis diminutae. pom tiresdices,u, sicut non

libet tota piit dici colobue ita nec cuiuslibet particulae ablatione pol aliquid dici coloboim Oportet dimitiis . primo, st pars ablata non sit pars sutae principa tae. lis.quae. srei sub constituit,in sine quasi aeste non possit: quia, ut supra dictu est colobonos 'r- tet manere . ablata parte. Vnde ho non pol dici lobus capite abicisso. scio ut pars subtractatio sit lubiq;, sed sti extremitate. Vis, si perseratur calix circa niediu aliqua parte eius ablata, nopol dici co lobus. Sed, si accipiati tauris calicis i. articula, i est ad similitudinem auri aut acunq; alia extremi 'tas. Et sili ho no dr colobus, si amittat aliquid de

me, uel in tibia,uel in brachio , uel circa mediucorporiscuit si amittens splene, uel aliqua eius partem, sed si amittat aliqua eius extremitate, ut manu aut pede.Tertio uero, ut no oi particula in cxtremitate exiliente ablata, aliquid dicatur colobused, si sit talis pars, quae non regeneratur iterum,si tota auferatur, sicut manus, aut pes . Capillus aut totus incisus iterum regeneratur. Vnde per coitisiibtractionem icet in extremitate sint,no dicitur colobus. Et propter hoc calui non diir colobi.

LECTIO Xxi i . Genus quatuor diit ni is diuersa itera genere dii blas exponit o ite fili in i rebus similitioniblis ec hoi bus dicatur declaram, ditas cicia ipsiim falsas opiniones elidit ac domum Aecidentis inodos ost endit.

eania habent cotinua di ut radicit quo s genus Te,. i. hes sti ad te eorumgo continuasit. Hoc M. Vide con ro, quos primo adesse mouentiara. n.Graeci, gge alis uero Iones dicuntur o situ quidem ὶgraecosiuero a lonem ismo generantes r.ex magis qui agentrante, q qui a materiadi uni etenim ὶ faminar nere ut a Pyrrha. uem ut superasci istinare Iuperociali genus.e solida insolidarinuquaeque enim si imma aec quid m supraficies talis nauserosolidum tale. eatium est quod ubiectura differentiis est. Item, ut in rationibus quodprimum inest, quod dicitur meo quod quid est oegetius cuius diserentiae dicuntur qua lites. Genus itaque toties dicitur, De quid secundumgenerationem continia eiu speciei 1M uero sic tam primum monens eiusdems eciei.hoc autem, ut materia. cui seni me sI - rantia G pialitas est, bre est abiecta, quodducimus maturia. Genus .

216쪽

Figurarum enim unaquaeque bosuperficies quidem talis, hoc autem οἱ dum tale. Hocaiuem est subrectum differtilis. Fri ut in raris libus quod primum inest, ο ἷcitur in eo quod pudo hoc genus: iussi erantis scantur quali tates. Genus igitur totiens ducitur, aliud em sicundum generationem continuam Draei illud quidem secudum prismum mouens eiu eiustorei,atiua ut materia. cuius enim Grai et qualitas illi oe est subiectu quod dicimus materiam. Hic Determinaldeqilodain totosde genere,& primo ostendit quot modis dicitur genus.Secudo quot modis dicuntur aliqua diuersa, ibis Diuersa uero genere. Dicit ergo primo, π penus dicitra ltuatuor mod s.Primo generatio continua aliquoriam habentium eandem speciem.Sicut licitur, duerit genus hominum , i. dum durabit generatio

continua hominum. Iste est primus modus post , tus in Porphyrio scilicet multitudo habentium relationem adinvicem S ad unum principium. Sedii do modo dicitur genus illud a quo sprimomouente ad esse bai generante proceduntaliqua,sicut dicuntiir Hellines genere, quia descendunt a quodaHelline nomine: & aliqui dicuntur Iones genere, qui adescendunt a quodam Ione,sicuti primo generante. . Magis autem denominantur aliqui a patre, qui efffenerans, u a matre, quae dat materiam in generatione: de tamen aliqui denominantur genere a matre scuta quadam tamina nomina Ple-

a iii in i , ii rantur aliqua: pleiades. Et iste est secundus

Pylilia ut modus generis in Porphyrio positus. Tertio mombet si ae do dicitur genus, sicut superscies est gemis figit,cM rarum superficialium, soliduitas,i corpus, dici tur esse genus figurarum selidarum, i. rpoream. Cenus autem hoc non es quod significat essentiam speciei, sic tanimal est genus hominis, sed q rest proprium subiectum, specie disserentium accidentium.Superscies enim est subiectum omnium figurarum superscialium. Et habet similitudinem cum genere,quia proprium subiectum ponitur in diffinitione accidentis, sicut genus in dii Enitione speciei. unde subiectum propritide accidete preti tur ad similitudinem generis.Vnaquaeques. figurarum haec quidemi , isuperscialis eli talis su-rficies. Hoc autem , i. figurasolida, est tales um ac si figura sedisserentia qualificans superi eiem uel isti dui Superficies.n se habetia figurassiperficiales,& solidum ad solidas, sicut genus ad subiicitur contrariis. Nam differentia praedicatur in eo quod quale. Et propter hoc, sicut cum diciti aninici rationale significatur tale animal, ita cuml dicitur sit perscies quadrata significatur talis si ficies. Qi orto modo genus dicitur, Pprimo ponitur in dasnitione,&prplicatur in eo quod qui de differentiae sunt eius qualitates. Sicut in diffinitione hominis primo ponituranimal,&bipes siue rationale, quod est quNam subalis qualitas hola.

I ritet ergo st tot modis ditatur genu Vaomo

Lin generatio lacontinuam in eadem specie,qspertinet ad primum modum. Alio modo G primum mouens luod pertinet adsecudum. Alio modo sicut materia, quod pertinet ad tertium Sc quartum modum. Hoc enim modo se habet genus addit ferentia, sicut subiectu, ad qualitate.Et io patetv Fenus pdicabile & genus subin, quasi sub uno

ino comprehendutur, Se utrunq: se libet per in dum materiae. Licet enim genus praedicabile non sit materia, sumit in amateria sicut driaiso a. Dcin.aliquid sal ex eo ut habet natura sensitivam. Rationale uero ex eo, st habet rationalem natura,

quae se habet ad senstiua sicut forma ad materia. Diuos autem genere, quorum primum messum di. 2 1s s.

uersium non rescit tur alterum in alterum, nec ambo in id .ut putaJecies,σmateria diuerse genere. Et quacunque secundum Mersim figuram praedaeationis entis, iiscuntur.quedam enim entium, quid est fgnificant. PAElam cutem quale quid,quaedam ria prius ducis m. nec enim De resoluuntur in inuicem,necminum pastim.

Diuersa uerogenerescuntur, quorum diuersum prima AHI eas Nam cr non remuitur alterum in alteram nee in P 'bomid ruthpecies σmateria diuersum genere. Et quocunquesicundum diuersam Dur categoriae entis sonatari Asia nanque quid significant entium. Alia quale quid. Asia aliud adici uno mu Neemora resoluuntiarne einimicem,mein unum liquod.

Hic ostendit quot modis dicuntur aliquadiuersa genere ponit duos modos indente x ultimis duobus mollis generis. Primi enim duo modi non ultum pertinent ad philosophicam considera tionen Primo igitur modo dicuntur aliqua genere diuersa,quia eorum primum subiectum elidi uersum. Sicili primit in subie mcolorum est si perficies, primu aut si ibiectisi saporum est humor Vndequantum ad genus subiectum, apor& coloe sunt littersa gisie.oportet aut v duo diuersa subiecta, talia sint, quorum unum non resoluatur in alterum. Soliduni requo lumodo resoluitur in sepe ficies. Vnde figurae solidi, figure superficiales sunt diuersorum generum. Et iterum oportet Pambo non resoluantur in aliquod idem Sicut 'Oetes& materia sunt diuersa me sim suam esse tiamconsiderentur, , nihil eii coe utris:. Et sim, liter corporaccelestia & inseriora sunt diuersa gne

inquantum non habent materiam commune Alio

modo dicuntur diuersa genere quae dicunturi diuersam figuram categoriae β.pra clicationis entis. Alia nanque entia significat quid est, alia quale, alia aliis modis, sicut diuisum est prius,ubi tractauit de ente. Iste. n. categoriae nec resoluuturi uicena,quia uita non continetiirsub alia.Nec resoluuntur an unum aliquid, quia no est unum aliquod genus eadesa praedicamenta. Patet aut ex ditas ν aliqua continentur sub uno praedicamento& sunt unum me hoc modo seciuido, quae in fune diuersa gne primo m6. Sicut corpora coelestia, Ac

elementaria,& colores,do sapores. Primus aut modus diuersitatis Ini genus cosideres magis a naturali,Sc etia a pho, a est magis realis. Mas avdmodus consideratura logico, quia est rationis. Falpuri diciturum modo utresfals σba iura με r.

217쪽

entia, va time natura sunt an rere, aut non quata sunt , rq n sunt ut umbra, lucturae, Cr ins nim e enim sunt palem aliquam non fiunt ea, quorum faciat

imginationem.res usque falselle dicuntur, aut eo quo nasint, aut eo quod imaguratio ab eisse lan enus est. A N T. Fasum dicitur uno modo ut ressu D. er baius hoc quin 7 emper non eo viii, ausperimposntile esse componi. St. μι duisur diametrum e se commensurabilem, autem te sesere. horam enim falsum Me quidem semper Iud uero φι - doque larem non entia haec. Ac vera. quae sunt quisementis,er apta nata uni uideri,aut non pialia sunt ut quae

Mnsunt in sibivraphia, influmbra conscriptio. σsomnia. Ea nari sunt aliquid quid ra. sed non quorum faciantphantasiam. Res ergos Iae dicuntur aut quia nos tari quia ab euphantista non ensis est.

rassum vi Hic distinguit nomina,qixae significini desectu

ribu . entis,ues eiis incompletum.&primo hoc nomen

salsum, secundo hoc nomen accidetis. Circalprimum tria facit. Primo ostendit quomodo dicatur salsum in rebus.Secundo quomodo in dissinitionibus, ibi lotio uero falsa. Tertio quomodo sit sal par sol. sim in imminibus. abiista di homo salsus. Dicit

se 1, ergo primo, vsalsum dicitur uno modo in rebus, per hoc ut oratio si licans rem non congrue coressum ti ponitur, an quidem contingit dupliciter. 'nolebit, du- ni o petritae, aliquidcommilitur, quod non νliciteri debet componi, sici est in falsis contingentibus.

Alio modo per hoc quod est impossibile componi,siciit est in falsis impossibilibus. Si enim dicamus diametrum esse commenserabilem quadrati

lateri. est salsum impossibile quia impossibile est

mnienserabile componi diametrora autem di catur te sedere.testante, est salsum contingens,il

praedicatum non inest subiecto, licet no sit impose sibile inesse.Vnde unum istorumacilicet impossibile est falsum senipensed athid, scilicet continges non est falsum semper. Sic igitur salsa dicuntur, icunnino sunt non entia.Nam oratio tunc esse falsa dicitur,quando non estid quod oratione significaturisecundo modo dicitur falsum in rebus ex eo, Paliqua quidem sunt entia in se, sed tamen sunt apta irata uideri aut alia non sunt,aut quasi fiant,ucutsschlagraphia ,idest umbrosa descriptio.Vni

enim quandoque uidentur res, quarum sintus laicut umbria hominis uidetur homo. Et e dem ratio est de somniis,quq uidentur res uerae, tamen nosint nisi rerum sivilitudines. Et similiter dicitur aurum salsum, uod habet similitudinem auri ueri. Dissere autem nic modus a primo, quia in primo dicebatur aliquid falsum, ex eo quo noerat.Hic autem dicuntur aliqua salsa quae quidem in se sunt aliquid, sed non sint illa quorum iaciut phantasiam1,idest quorum habent apparentiam. Patetergo P res dicimturfalse,aut quia non sunt aut quia ab eis est apparentia eius quod non est. Dei tute cum diciti. oratio uerofalsa, rout esse est, quationentio est. 'undeon soratios Iaaster est quia eius, tu solueravi ea qua circuli falsa re nialiam p. e uero oratio,quocumdoquidem una, quae est eius qModquiderat esse, dammodo utra multae ueniam tam quodam modosi p.

nu inscitet utabat,nihil ducens dignum dui, pro raratione Widere una. ex quibus accidibatinon esse contra. diser fere aurem neque menties.s autem unumquodque dicere non sol sua rarione id citiam ea quae alterius est, f sequim omnino,quodum autem modo e triuere. qum.

admodum octo, dupla sunt ratione dualitatis. Maed in iis tur iusto dicuntur. Ratio uiro false est quae non entium inquanta fit a Vn A N r. de omnis ratio falsa alterius vim cuius surra, ut queeir pari crassisl a trigoni. curuli set autem ratio est quide quo aquae est eius quod derate se : est qua multae, pituitatu

musteus.sed falsa ratio nullius est impluit erratio; ris ropter Antisthenes opinatus est fatue, vibit digitato scinia

propria ratis e semper unum de uno. Ex quibus accidit non esse contradicere. Fere autem nec mentiri Est autem unam

duillatis ratione. 13aeeipitur ita dicuntur i a.

Ostedit suomodo est sil sum in distinitionibu

de dicit quodi ratio, Fides idistinitio, inquantum est salsa, est non entium. Dicit autem inquantum est falsa, quia diuinitio dicitur salsa dupliciter. Aut secundum se, re se non est disinitio alicuins. sed est penitus non emis. Aut est distinitio uera in se sed falsa est prout attribuitur alteri quam proprio dissinito. se dicitur falla inquantum non est eius. Vnderat et, ut omnis dissinitio, lus est uera distinitio ali citius rei estialia dissinitio alterius, iit dissinitio q est uera de circulo, est falsa de triangulo . Disinitio autem cui stibet rei significans inrquid est, quodam modo est una tantum unius, &uodam modo sunt multae imius. Aliquo enim inoo ipsum subiectum per se sumptum,&sipsum parsum . est cum passione sumptum est idem, sicut

Socra de Socra musiciis. Aliquo iam non: est enim .

idem per accidens, sed non per se. Patet autem, eorum sunt distinitiones diuersae. Alia enim elidis

finitio Soera &Socra.musici,dc tamen ambae sunt

quodamnodo elusiten Sed illa disi initio, quae esti alia secundum se, non potest esse distinitio alicuius rei. Dininitio autem salsa secundum se uel simpliciter icitur exeo,uilina pars distinitionis non

potest stare cum altera, sicut si diceretur, animai ruminatu. Patet autem ex hoc'u, stulta suit opinio Antisthenis. Volebat enim. ut quia i ioces sunt signa rerum,ui sicut res non habet aliam effetitiam

nisi propriam, ita in propositione nihil posset praedirari de aliquo nisi propria eius iussinitio, ut sim pliciter uel semper de uno subiecto dicatur unum

praedicatum. Et ex hoc sequitur, ut non sit contradictio. quia, si de homine praedicatur animal, quod est in eius ratione, non poterit de ipso praedicari non animal do ita non poterit formari negatiua Ppositio. Et ex hac positione etiam sequitur, qu non contingit aliquem mentiri, quia propria dis .finitio rei uerae praecieatur de re.Vnde, si de nullo potest preditari nisi propria da sinitio , nulla prinpositioierit salsa. Est autem eius opinio fassa. luia contingit pindieari de unoquoque non siluit sua dissitationem. sed etiani alterius. Quodqus: uted olim est salsa praedicatio. Aliquo tamen in opotest esse uera pnedicatio, sicut octo dicuntur

218쪽

Homo fausus duobus modis di. PrimuL secundu . v ass.

dupla mirantum habent rationem dii litatis, qVia ratio dupli est ut se habeat sicut duo ad unum.octoauttini uantum sum dupli ini, sunt quodam modo duo,quia diuidunturin auo aequalia. Haec ergo dicu ursalia modo p dicto' Deinde cum dicit. Homo i trafalsa,pa latus talis eligis o ratio Π, non prepurae cluid aliud lampter idipsum, o crinaliis talum orationum caula.quemadmodum res falsas esse dici ii, quos sim inruginatio rem faciunt. ωσbuina falsis. σει tabum rationum electiniis, non propter aliud aliquid, nil propter Himum. Eι in aliis tali is rari vincteia rei dicimus e se fessas φ. vique Lab

Ostendit quomodo salsum dicatur de homine. de circa hoc duo facit. Primo ponit duos modos, quibus homo dicitur falsiis, quorum primus est'. uod homo dicitur falsus qui est promptus uel gauens in huiusmodi rationibus, scilicet salsis.&qui

est electilius talium rationum non propter aliquod

aliud, sed propter se unicuique enim habenti habitum fit delectabilis,&in promptu operatio, quq est secondum habitum illum. & sic habens habitum . operatur secundumna habitum illum , non propter aliquod extrinsecum . Si i lii xuriosus semicatur propter delectationem coituς , si autem micetur propter aliquid aliud, puta uti seretur, in is est lar, quam luxuriosus . similiter Aequi eligit falsum dicere, propter lucriam, magis est auarus quam falsus. secundus modus est prout

homo dicitur salses qui sarit aliis salsas innes, quasi eosin illi modo sicut sipra dicebamus res esse salsas, quae facisit salsam phantasiam. Patetautem ex praeet missis, in salsum pertinet ad non ens,ex quo homo dicitur falsii si per respectum ad rationes salsas rdi ratio dicitur salsa, inquantum est non entis. secundo ibi. Vnde oratio, piae apud Hippiaris, m ira

idem it meridis cruerax Mini tranque, quit mmiri ccipit ut mendacem bis uero se erueπ prudens est. mare in bippis orastor atur. Hiae eadem uera fissi. Potentem enim mentiri s Ambis auum scismerprudens.

Excludit ex praemisiis duas salsas opiniones, de quarum prima concludit ex praedictis dicens, o quo salsus homo est eleminis &sactivus salsissi opinionii, rationabiliter remotur& reprobatur in hippiarqiii est liber quidam Platonis, oratio quaedam,

quae dicebat, eandem rationem esse ueram Et salsam. Haec enim opinio accipiebat illum holem esse

salsum qui potest mentiri, Si sic cum idem h5 possit

mentiri de uerum dicere, idem ho esset uerus de sal sisSimiliter eadE oratio esset uera 3c salsa. quia eadem oratio uera & salsa potesse, ut hec, era. sedet eo sedente est uera, non sedente, est salta Constat autem, v hic inconuenieter accipit, quia etiam hostiens de prudens dotest mentiri, non tamen est salsus quia non est Actiuus uel electivus salserum rationum uel opinionum, ex qua ratione dicitur ho ino falsus, ut lictum est.

perinductionem. Nam laeta e claudicans non voluntarie

dignior claudicantem imirari dicinans. QAoniamsic clausu Miluntarie Mignior o an sicut in uxore cr hoc. Secundam salsam opinionem excludit. Dicebat haec opinio, at homo,qui sicit turpia & praua uoles melior est eo: tui facit nolens quod est falsum.Nam quilibet uitiosius ex hoc diuinitur Uest promptus uel electilius malorum. & tame hoc falsum uult accipere per qiuandam inductionem ex simili. Ille. n. qui claudicat uoluntarie melior& dignior est eo, qui claudicat non uoluntarie. Et ita dicit π praua agere imitatur hoc, si est elati dicare. ut scilicet sit cadem ratio de utroque. Et hoe quodammodo uerum est. Nam claudicans uoluntarie deterior est

quantum ad morem, licet si persectior quantum ad uimitem gressiuam. Et similiterqui agit praua uoluntarie deterior est quantum ad morem, licet sorte non sit deterior quantnm ad aliquam aliam potentiam. Sicut ille qui dicit falsum uoliuntarie, licet sit peior secundum morem, est tamen itelligentior eo,qui eredit se uerum dicere, cu falsum dicat

non uoluntarie.

Accidens scitur epi Minest alteri. σι reduerum est dice

re, non tamen neque necessoris, nee ut his mura . ut puta stqvii pro planta fodiens Iam nutrit Jesaurum boe itaque auidosfuit Iodundis, seriast Gauru M inuemre nee enim necessi trahoe ex hoe ut Deinee ut plurima , si quispiam rei thesaurum incierit.Musteus q-- fueris thiam HuM

sed cu me necessario, nee ut Mimu boe set, a res ipsum dici M. cum igitur' existens aliquid, visu, ta boriora P dum etiam uin, σφι deis, cpruduscuoque existits idemsed non propter id Me aut nunc, aut his,accidenterie nec ulla eausa determinata accidentis Usd corristingit bee autem iud terminata ut abire in Aeginam actis Inon propter Me euenit.ut illuchreissa tempestatempus. ι a latronibus raptisfacti fili igitur, crest Nim accis dos, stasecundumst .sednon fecundum alterum . tempsas

enim eausa ut iret, quonon nauigabat, hoe autem eras AS M. Dicitur etiam aliterae Mos. ut quaecunque exictantinori quesecundumst non existentia insostantia.ut trian guloduos rectos habe π bee p. idem cominissem merea esse, illorum uera niti ratio autem huius inabis. Aecidos e quod inestali ιυ est uerum dicere. noni menex restitate , mesecundum magis rut β pus fodiis spumaesi arathesaurum in at .hoequidem accidens fixa disti minuenire fiesuram. Nee enim ex neressite hoe ex De. ι post hocnee ut secundum magis. st qvis an-tatim ut ibesaurum. Et φιisurupis mulius Hur,sed

quoniam num necessitare, nee u serendi magis e Locridem esse disimus id uiomam inest aliqud alta, tr a

s timer alicubi, T quandoque,quodcunqueextiterupud mori non pila nune, duliae, cecidenserit. Nee est alia QM causa determinata aecidentu.sed contingens ipsia 'rteassoc autem indetonii natum. Accidit enim alicui Egina uenires AEn3propter eaduerit,utilliae ueniata dabise me expia a vita latronibus mus, euenit puri Cressae. ridens. At non inpiaraum ipsi sed in tantum alter πτIm uerum est causan pis naestabat uenisti, σι eratriina. Dicitur er aliter accidens, cr pura φ eo unos Que sicundum sen in substantia entia. v viis triangulo disi rectos babere. Et eadem patim est ita gisse iurnaesscssior utram . m. Huius a Gerara.

219쪽

AMDri, ultimo distinguit nomen accidenti de pudupisti .f. nit duos modos quibus dicitur hoc nomen accidens. quoriim primus est,ui accidens dicitur id qὀinest aliciii,3e m contingit ueream are, non tamen ex necessitate, ncc s G naagist,i.iit in pluribus, sed ut in paucioribus. Sicut, si aliquis fodiens aliqua sessam ad plantandu aliqua planta inueniat thesalirum. Hoc ergo, id est se sente fossam inuenire thesaurum, est quodda accidens. Neq; n.unii est alterius ex necessitate, ut laoc silex noc ne tenninata. Sicut accidit alicui in queniat fginat .: uenit ut illi ad illam uillam, i non sphoc aduenit si it illuc ueniati t.si non pi' hoc incipit ni oueri ut ad huc termina poeniret, sed ab aliqua extranea ca illuc adductus est,sicut quia impulsis est ab hyeme concitante tempes atem in mari, aut etiam captus estilatronibus illuc perductus praeter interionem. Vnde patet, ut hoc est per accidens, & causari potex diuersis e sis sed in * ille nauigans ad hunc locum perueniat non est sinquantum ipsum . i. inquantum erat nauigans, cum intenderet ad alium Deum nauigare, sed hoc contingit 3 inquantum alterum .ides 'secundum aliquam aliam causam

extrane .Hyems. nastinueniendisquo non na

uigabatia.ad Egina, aut latrones, aut ali d aliudhmoL o mo dr accidens, 'ad inest alicui nil se, dira non est de substantia eius d hic est stes modus dicessi per se ut supradictum est. Nam primus erat prout G se di de aliquo quod in eius diuini

nitione ponitur,ut sal de homine, quod nullo moest areni sed triagulo inest p se duo, rectos lire.&roeside seba eius .un est accus. Differt aut hic modus a primo, qa accidentia hoc scdomo cotincit esse sempiteri . Spat triangulus licti ai os aequales duobus rectis. Accidentium uerosia pri

AR ISTOTELIS

META PHYSICOR v M

ut hoc si post hoc sicut dies consequitur noctem, quamuis unu non sica alterius. Neq; ctia sui img s hoc contingit, siue ut in pluribus hoc cotingit ut ille, qui putat inueniat thesaurii Et siti insimusicus di esse albus,sed tis hoc non est ex necessit te,nec fit ut in pluribns,io dicimus hoc y accidus. Dissert aut hoc exemplum a primo. Nain primo

ε nam se niodus tractandi em inquantii in &-di A

ercno. huim icientiae ab aliis exponis.

exemplo sumebatur accidens quantum ad heri, insido uero quantum ad A . Q a ergo sicut aliud

inest alicui si, tociterminate, ita&2iqd conside raturi esse alicubib, i. i aliquo loco determinato, seqqsiq; F,i.in aliquo tre deteriminato,ioibus co insit inise per accidens, si non insit fui Q limoi. Sicut si album di de musico.hoc est per accidens, 'a non inest ianisco inquanti limoi. Et si tr si sit abii . dati a pluit is in aestate, hoc est p accidens, sta non accidit in aestate inquantii est aulas. Et siIrs grauest stirsum, hoc est per accus. non. ixesi in tali loco fm m talis locus est,sed p ali sua cana extraneam. Et sciendu, ut acciatis hoc nio dicit,no est aliqua ca

par. .

mu niodii, nussu cotin teste si piternu, M sunt semper ut in paucioribus. Et huius ro habetur in i aliis sicut infra isti aluius imi.Phy. Accos erer si primit modii opponit ad G se. Accias uero se-ς domo opponit ad si aliter.Et hic de quinto, in limini playo di

tra intellectralis participans alipila inrtziel ici caco ar primim est ut certiora i mpliciora.

Postquani Philosophus in Quatio huius ostedit. haec scientiacosiderat de ei π α do uno,u de lus. quae consequi intur ad ens inquantum huiusinodi.& v omnia ista dicuntur multipliciter,& in imo huius eorum mul plicitatem distinxit. hic incipit. de te determinare, de de aliis qua consequuntur ad s. Diuiditur autu pars ista in duas. In prima ostedit per quem modum haec sciontia debet determi nare de ente. In secunda incipit de ente deterni irrare,sciliceti principio Septimi , ibi lEns dicitur multi bliciter.IPrinia pars diuiditur in duas. In prima ostendit modum tractandi de emibuς,qui competit huic scientis perditarenti im ad alias scientias. In secundo remoueta c5sideratione huius scientiaeens aliquibus modis dictum, secundum quos modos ens non intcnditur principaliter id hac scientia ibis Sed quoniam ens simpliciter. Prima aut e parm

diuidini r in duas .in prima parte ostendit disteren- 'tiam huius stientiae ad balus Nr hoc in considerat principia entis inquantum estens. Secundo' in 'ui Inmat i. ad modum tractandi de huiusmodi principiis, ibi l 'niam uero physica b Circa primu duo facit, Primo ostendit quomodo haec scientia conuenit in aliis incosideratione principio ii dicen , ut ex quens est subie in in huiusmodi scientia, ut in rin. i. to ostensum est, de quaelibet scientia debet inquiro Principis. re principia de causas sui subiecti, quae sunt eius iis . carici cis

quantum huiusnodi, oportet et in ista scientia iii unx ritorquirantur principia de cauis entiunt,inquatum suntentia Ita enim est & in aliis scientiis Nam sanitatis pilopium &conualescentiae est aliqua causa, tuam quae itinc dicit, me dicus. Et similiter etiam mathematicorii sunt prin- dia priori iris alech cipia de elemeta de causae, ut figurae denumeridiali ν PQMnim huiusnodi quae mili rit Mathematicus. mi ini- 'u

ueti iter omnis scientia intellectualis qualiter D aliquida 8 participet intellectum, siues: issilum in intei

scibilia.

220쪽

ri, in uniuersali autem intelli Oilia, prout de his est ipso quo uidest ad si a procedunt ut et eoq; iasii iii amisistitscuntia, sicut in mathematicin& i naturali. siue etia demonstrato orincipio ad alia probanda. Ipsum aut ς quod ex uniueri thus principiis ad particularia proce. quodqiii 'est sui subiecti aliae scientiae faciunt esse dant,in quibus est operatio, sicut in scientii. muri. manis iis per sensum,'sicut scientia, q est de anima ta Ebuunt, cis, semper uetuitalis scimtia sit circa eausa, libus. Meipit quid est animal per id quodlapparci misima sed di principia. sitiae quidem principia aut sunt remo sensuis, ideli per sensi de motum, quibus animal quo .d

ra quoad nos, sic tinna irratibus, quia sunt propin a non animali discernitur. Aliae uero scientiae acci

mora sensibilibus: aut simpliciora&priora seeun. piuntquodquidest sui subiecti, per suppositionemum naturam, sicut est in mathematici mirim aliquam alia scientia, si cudi ometria accipit Ones aut m quae sunt sensitiuae tantum . non sunt nee estinas nitudo a philos inlio primo. Et sic ex ipsis principia&cas, sed per hoc φ ipsum sensibile obiici quodquidest noto per sensum uel per suppositio tur sensui. Discurrere enim a causis instaui ita uel nem,demonstrant scientiae proprias pastiones,qui econtrario non est sensiis, sed si lumitellectus. vel se diim se insunt generi subiecto, ei rea quod sunt. certiora principia dicit ea, quae sunt magi, nota& Nam diffinitio est medium in demostratione proi quisita, implicia autem ea,que magis si, esses, pter quid. Modus autem demonstrationis est diuertiter exquiruntur: sicut est inscientiis moralibus, sus quia quaedam demonstrant magis necessariae, si quorum principia si iniunturςx his, uuae sunt ut in cut mathematicae scientiae: quaedasi iero infirmius, ostendit disterenti in ali. rura scientiam ad ilia cum isti m variis alusiarei laetum cirragi ommentis 3 . . Quantum ad considerationem principiorum &ς oficiemis ' etenim einea talis ottam est .i 7 sarimi dicens , omnes istae mentiae particinare', principium est inviu.erfla tu. inea est pares, nec de quibus nunc acta est mentio bini circa unum ali in factivi est. Padi olim etenim in factoue muri quod particulare genus entis , sicut circa numerum uis o inter Eliu an aliquamientia derivata uel magnitudinem, aut aliquid hui simodi, Litra' u an restinctis idem enim bilicreligibile. mirectit unaquaeque circunt cripta de Isuo genere subist missi clus. aut a s..isfactiviis,mst utilati s

tia quae tractat denumero notractat de magnitudi ei Natali , quod stibile moum. Crciuas Matutam AN r. ndinulla enim earum determinaride ente simplici' G rati m M urinam isse parabilimsolume L P ter . i. deente incommuni,nec et dei q00 par molliam uera ptasseas nitia est circa genustieulariente in lirantum m en . Sicut arithmetic oratis, nam civites est sit uiuum, in est y pum is sidiis diis

non determinat de numero ii linatu eli ens, sed Π' -οσι iactis ui ea palum pila nee actuta in falli HL uiditur p'Quantum est numerus. Dequolibet enim es teli ' ri ari enim is fari Medi Geloium MalaletictM, Mur intum est ens, proprium est metaphysici consi- --m retia quacis. AC in rem aegrare probe

SEARCH

MENU NAVIGATION