장음표시 사용
221쪽
cinendit d Rrentiam huius scis ad alias, quan tum ad modiitrico siderandi principia entis inquatum est ens. Eiqilia ab anti quis Scientia Naturalis credebatur esse prima scientia, &quae consideraretens inquantum est ens ideo ab exquasi a inanitelliori incipiens. primo ostendit disserentiaui scientiae naturalis i scientiis practicis Sec indo differentiam eius a scientiis specillativis, in quo ostenditur mo 'Pa sim diis proprius considerationis huius sciae, ibi soportet autem quod quid erat esse. Dicit ergo primo. v scientia naturalis non est circa ens sinipliciter,sed
circa quoddam geniis entis, stilicet circa sit bstantiam toturalem, quae habet in se principium motus de quietis. de ex hoc apparet ' neque est activa, nevis reuia que tactura. Disteriit enim agere&ficere. nam agetia iter. re est secundum operationem manentem in ipsoae di iacere agente sicut in eligere,intelli re, te huiusmodi. unde scientiae active dicuntur Sentiae morales. Facere autem est secundum operationem, 'lue transit exterius ad materiae transimulationem, sicut secar urere, c huiusmodi unde hientiae inctiive dicuntur artes mechanim Quod autem scietia Naturalis non sit iactiva, patet, quia principium stientiarum saetii uirum est in eiciente, non in facto, quod artificiatum:sed principii motus reriam naturalium est in ipsis rebus naturalibus.Hoc autem p inrecipium rerum artificialium, quod est in faciete est, primo intellectu qui primo artem adinvenit, & secundo ars, ii iis est habitus intellectus, de tertio aliqua potentia exequens, sicut potentia motiva, per quam artifex exequitur conreptionem artiς. Vnde patet,st scientia naturalis non est factitia. Et per eadem rationem patetu, non est actitia. Nam principitim activarum scioriarii est in agente, non in Missis actionibu siue moribus Hoc autem principia est prohaeresis ,idest electio.Idem enim est animila & eligibile. Sic ergo patet in naturialis scientia n5 sit activa neque fas a. Si igitur omnis scientia esta activa, aut facti ii aut theorica. sequiturm naturalis scientia theorica sititia tamentesitheorica d. V Maiis ita specula tua circa determinatum genus entis, quod morial tu scilicet est potabile moueri: Ens enim mobile ui bieetiim naturalis philoisphit. Et est Glum circastale substantiam .idest crudditatem ocessentiare quo
secundum rationem non est separabilis a materia, ut in phiribus.Et hoc dicit propter huellectum, qui aliquo modo eadit sub cosideratione naturalis Θμiosophiae,& tamen sibstantia eius est separabilis .cisc patet, ut naturalis stientia est circa dete inarusabiectum, quod est ens mobile, & habet determinatum modum lisfiniendi, scilicet eum materia. Deinde cum dicit.
vum autem crin uia quo spatia, hoc puderamum,illa uero ut concauuin. Di semunt autem, βαψου timceptum est cum nratem est ιnim imus GDeoncautis aca uas uero sine materi en ibili. Sed omnia phUca Amici
terr lino scursurruitiosus,oeulus facies ro. taliter animal. Folium.radiar, corio toraliter piam. Nullius e n stomoturatu eorum, e semper habet mauriam. Palam Θαδ oportet in pissim ipsum possi, quaerere, is ire. rosor de anima alui ore duri est' lii. quaecum temn lomateria est. Eloquia Uca ibrorica manifesta est ex bis. Hic oste it direrentia naturalis scientis ad alias speculativas quantu ad modum distiniendi, de cire hoc duo facit. Primo ostendit differentiam praedibeiam.Secundo concludit numerum scientiatu theoricariim ibis ire 1Circa primitin tria facit. P imo ost endit in um proprium diuiniendi nati ira
lis philosophiae, dicens, i, ad cognoscendum disse-
ntiam scietiarum speculatiuarum adimaice, oportet non latere quid latatem rei. defrationemi, idest
diuinitionem significantem ipsam, quomodo est assignanda in unaquaque scientia. Quaerere enim differentiam praedictanti sine hoc , idest sine cognitione modi distiniendi. nihil sacere est. Cum enim dissinitio sit medium demonstrationis, S per cos ues rici modo principium sciendi oportet ist ad diuersum modum dis endi dissiniendi sequatur diuersias in stientiis speculatiuis.Scienduin est autem,ui eorum, liis diuiniunturi
qua sani di si unti sicut distinitur simum, quida
Dcut diuinitur concauunudo haec d uo distersit, quia irininitio simi est accepta eum materia sensibili. Si mum enim nihil aliud est quam nasias curuus uel cocauus.sed concauitas disinitur sine noteria sensibili Non enim ponitur indistinitione concaui uel curui aliquod corpus sensibile,ut ignis, aut aqua, aut aliquod corpus huiusmodi. Diciti irenim concauum,
cuius medium exit ab extremis. Omnia autem natu discidui LAralia simili modo distiniuntur sicut simum, urpatet fini ιν' in partibus animalis tam dissimilibus, ut sunt nasu , i . oculus de facies, quam similibus, ut sunt caro de os, di etiam in toto animali.Lisimiliter in partibus platarum, quae sunt solium, radix de cortex, de similiter in tota planta Nullius enim praedictorum dissiliatio potest assignati sine motu,sed quodlibet eorum ii det ilia*ti in sensibilem in sui diuinitione, de pud miles mota.N cuilibet materiat sensibili coii petit motus εprivs.l diuinitionem. carnis & osiis. porictu ponatur e lidum de frigidum aEqiis modo coteperatum, d similitur in aliis. Et ex hoc palaest quis est modus inquirendi quid litatem rerum naturalium, d diuiniendi in scientia natiuali, quia scilico cum materia sensibili.Et propter hoc etiam
de anima, quadam spς latur naturalis, mi Pq, , scilicet non distini rursiae materia sensibili. Dicitur enim in.rale anima,* anima est iniis pri mi Eriucolporis physici omni potetia uitam ha Di . nitu rupi
Anima autem secundum si non est actus talis com 'poris non pertinet ad considerationem naturalis, qua anima potesta corpore separari. Manis avi
in ergo ex prae lictis Q physica est quaedam stiei tu theori ea,& ui habet det tini navini modi a dise
222쪽
Wripulam. ossedit modum prontium Mathemati ex dices vetiam mathematica est quaedam scientia theosim Constat enim, ut neque est activa neque factitia, cum mathematica consideret ea. qiax siint sine motu, sine quo actio &nctio esse n5 possunt. Sed utruilla, de quibus considerat mathematicia sci Elia, sine mobilia & separabilia a materia secundit in sim esse, adhuc non est manifesti in . residam enim posuerue. magnitudines & alia mathematica esse separa a&Priore, . . media iter species&sensibilia,scilicet Platonset, uer V s . os esse, sed se diun rationem ut dictum est,sed opo
i es' γ' i Tertio libro 'habitum est cuius quaestio
Modis,d A ni ueritas nondum est ab eo perfecte detςrmin fntedima- trideterminabitur autem insta. Sed tamen hoc est hematisi. manifestum, quod scientia mathematica speculatur
quaedam inquantum sunt immobilia, & inquantum sint separata a materia sensibili. lieet secundum esse non sint ii nobilia uel se rabilia. Ratio enim eo tu est sine in teria sensibili sicut Q concaui uel curui. In hoc ereo differt mathematica. a physica, qui physica insiderat ea, quom dissones sunt cum ma 'teria sensibili. Et ideo considerat non separata, in 'Quantum sent non separat Mathematica uom consderat ea, quorum diuinitiones sint sine materia sensibili. Et ideo&si sint non separata ea quae con-sderat, tamen considerat ea inquantum sint s. '
de mobili in bustim est μὴ lia sed me nurbematicae, si moris ambarum. P sica ra que inca his parabilia Io san
tini re, causem nisistis' bi asint. V dim Ostendit modum propriam taentiae huius dicεs: in , P, im liquid immobile secundum esse, de per con
sequens sempiternum te separabile a materia secun dum e palam est. yeius consideratio est theori- caestientiae, non intumuel factivae luanim consideratio est circa aliquos motus. Et tamen considera- o talis entis non est physica. Nam physica considerat de quibusdamentibus stili crede mobilibu Et similiter consideratio huiusmodi non est mathe. quia mathe. non considerat separabilia secun uniet ut consideratio huius entis sit alterius scientiae prioris ambabus pilictis, sellicet physica & Mathe. Physiein est cirra inseparabilia dc mobilia. & Ma
the. quaedam circa immobilia, que tamen non sitne separata a materia seeundum esse sed Qtuni secun- 'dum rationem, secundum item esse sunt in materia sensibili Dieit autem sorsan, quia haec iteritas nondum est determinata. Dicit aure qua dam mattae. Mathema maticas esse circa immobilia, sicut geometriam & xi duplς . arithmeticam, quia qu edam mathe.applicantur admotum sicile astrologia.sed prima stientia est cir ca separabilia secundum esse,& quq sunt omnino immobilia. Necesse uero est c5munes eaucas esse sempiternas Primas enim causas entium generativom oportet esse ingenitas, ne generatio in i finitum .p-c t,3 maxime has, quae sunt omnino immobiles& immateriales. Hae nanquae caus, immateriale de immob les sunt cauta sensibilibus manifestu nobis quia sunt maxime entia,& perconsequens eae ali rivia, ut in. 2.lib.o'Estim est.Et per hoc patet, uistia τρο αρ quae huiusmodi entia pertractat, prima est inter mnes, de cosiderat communes causas omnium entisi. Vnde sunt causae entium secundum qiiod sunt entia Lect... quae in liuriintur in prima philosophia, ut in Primo sensit Ars.
propositi Ex hoc autem adparet manifeste falsitas P vmς - 2pinionis illorii iiit' eriint Aristo.sensisse, Deus non sit eausa substantiae cceli, sed Blum mo--motratus pius. Aduertendum est alitem. u licet ad considerationem primae philomphiae pertineant ea quae sent separata secundum esse Fe rationem a materia& motu, non tamen selum ea,sed etiam de sensibili, bus inquantum sint entia philosephus perstriata tur. Nisi forte dicamus ut Aulcidicit, huiusnodi communia, de quibus haec stientia petierutatur licuntur separata secundum esse, no quia semper sint sine materia sed quia non de necessitate habent esse in imateria, sicut mathcmasca. D indς cum dicit, Aio tui inque minisspecie riua philosophis Martio 3s s s.
tres erurari Vothiast roris. thematis , AN T. distra, Theanu. pM.' Concludit numerum mentiarii ni theoricam , Tres sunt&circa hoc tria facit, primo cocludit ex praemissis, ptes philo
φ tres sunt partes philosi, ita theoricae sciliceima i'phi thematica, physica, di theologia, quε in philosephia prima. si isto se , ' Mi me stu, in num sis MN existit. N remininummi salitiai d numendis, istisi AN T. existitit ira. parit. Secundo ammat duas ratione; quare haec scien tia dicatur theologia. Qirarum prima est, quiasma 'nifestum est,' si alicubi, Fidest in aliquo genere re-- mi rum existit aliquod diuinum,u, existit in tali nam n tur. ra, talicet entis immobilis &a materia separati, de quo considerat ista stientia. Et norctivi mamoreminea norabilislim v. mmu esse. fp catillas iraque aras imis praepone misit , haec irer pecularitas. εινά rad, 'marista, iam opor circabo abi is i - Π-O: cravareris e alui sis sucroi. PM '
223쪽
ctica secundum e nobilior aliqira spe
secundam rationem ponit talis est. Honorabilissima scientia est circa honorabilissimi uia genus entitati in quo continentur res diuinae:ergo, cum haec
scientia sit honorabilissima iter omnes, quia est honorabilior theoricis, ut prius ostensum elli,quae quidem sunt honorabiliores practicis, ut in primo lior. habitii in est: manifes luna est, quod ista scientia est circa res diuinas. Et ideo dicit theologia, quasi se ino de diuinus. Diabitaverit etenim aliquis. imi primaphilosophiaxo ariston circa aliquo genM,U ut amnaturam. Non enhnidem modus esto; .e m Matheniatis, sed Geometria undem , Cr Astrologia circa q-ndam ranum sint in M.
ro Mesrersiluer omnibus comaeum est.
siis aut circa alaluiagemu ut naturam unam. Non enm idem modus, nee in mathematicis: agminima Cr Astra. Iogia circa aliquam natarum int, illa vero uine ersa seromnian est communiti
Tertio mouetur quanda qliaestionem circa prae- determinata.de primo mouet eam dicens, aliquis potest dubitare, utrii Prima Philosophia sit imitae salis quasi considerans ens uniuersaliter, aut eius cosderatio sit circa aliquod genus determinatum &naturam unam. Et hoc non uidetur. Non enim est unus modus huius scientiae & mathematicarum, qapeometria & asstrologia, quae sunt mathe. sunt circa aliquam naturam deteri nata, sed Philosophia prima est uniuersaliter communis omnium. Et tamen ecomierso uidetur, ' sit alicuius determinatae natura , propter hoc stestseparabilium di immobilium, ut dictum est.
Sistiti r non est alim alis ultimis praesertar, e M.tura consistunt Naturatum )prima traicia est. Q3ὀd flest aliqua substantia immobilis, e prior, e philosophia
sistitur non est aliqua diuersa ubstantia praeternaturare istenses 'di ea erit prima scientis.Sed ' est aliquasti
Secundo seluit dicens,quod, si non est aliqua alia substantia prster eas, quae consistunt secundum na- tiaram, de quibus est physica pli caerit primatae tia. Sed si est aliqua substantia immobilis, ista eriti or substantia naturali, per consequens philotaphia considerans hii lusimodi substantiam erit Philosophia Prima. Et quia est prima, ideo erit uniuersalis. Et erit eius speculari dei
& de eo quo uidest. & de his quae sunt entis i tu tum ellens. Eadem enim est scientia primi entis, de iis cois, ut in principio Quarti habitum est.
em quasi falsium. Praeter breuissent figurae care oris uo qMale, quantu ubi, quando, σμ quid aliud go ut hoc modo. Ampliuspraetcrea tria quod spotestate era tu. Hic ostendi ede quibus entibus principaliter Pr se scientia tractare intendit,& circa hoc tria facit.Pri- i uisai: morepetit modos quibus aliquid diciturens. Secu P do deterni inat naturamentis secundum duos modos de quibus principaliter non intenditabis io' ter ut Sinniam itaque multipliciter dicitur ens.l Tertio otio- saacie in dit u de sis modis entis principaliter non intendit ibi.ikuoniam aute complexio. F Dicit ergo primovens subpliciter, idest uniuersaliter dictum, dicitur multipliciteritit in quinto est habitum. Vno modo dicitur aliquid ens secundum accidens. Alio modo dicitur ens,idem quod uerum propositionis,& nonens, idem quod falsumaertio modo dicitur ens continet sub se figuras pr dicamentorum, ut quid quale,quantum dic. Quarto modo praeter praedictoos omnes quod diuiditur per potentiam de actu. Deinde cum dicit. misique ens mulli uiro dicat primo eo, quodsi cundum accidens est, dicendum quodntilla circa erat e latio est. Signum autem, quὀd nulla fetaenia cure est Qud, nes ea hi auquefactivae.neque μα iuiam enim ι; fuit omm facit mulque accidunt do facte. in initananiae funt. quibusdam emm delectabilim, ousdam myxiam qua fiam utilem nihil prohibes adytam esse, Mira dicam ob eas res omnes esserim, quarum maius amua est aedificativisitati modo recreoni tra es, quaeris a ris accuum Je iatur, insid us, litaria QM, er triariaulus duos rectos habens. oniam ius e mJHestersciuir res, nisum deis quodsicundum accidens est dicendum est. m. leta est ei idyeculatio signum aurem. Nulla enim entia ludiosa est de eo epra cainec theoris Non enim acie utimum a .cu quaecuqMmul accidunt domi factae. Infinita enim unt. His enim voli plussam ctis uero metitam, aliis Missem, natu enim prolibet factum,crasteram ut est dicere ab omnibus entibus, quorum nullius est efficativa Ialli Sodem ueram donee geometerge laturist accidentia figum, Me laurea st tritonum,ertrigonum duos rectosiabens. Determinat de modis ensis quos praetermitte eintendit,&primo de uninperaςcidens Secundon ente quod est idem quod uerunt ibi sQuod autem
ut uerum S c.l Circa primum duo facit.Prinio ostedit stile ente per accides no potest esse aliqua sita Secundo determinat ea quae sunt consideratulaci rica ens per accidens. ibisAttamen dice sum est &ας --. . Dicit ergo primo ui cum ens multipliciter dicatur, ut dictum est primo dicendum est de ente per accidens, ut quod minus habet de ratione entis, primo De mire, a consideratione huius scientiae excludatur.Hoc au acciden, leni dicendum est de eo, Inulla speculatio cuiuscii nulla esse, uescientiae potest esse circa ipsum. Et hoc pro e
duplicite rimo per signum dicens,signum esse hii si ius uide ente peraccidens non possit esse specula- Tea. tio, quia nulla scientia squantuncuque sit studios Faut meditativa, ii talia translatio habet, i diligenter inquisitiua eorumquae ad ipsim pertinent, inuentiatur esse de ente per accidens. Sed nec etiam oracti
qui diuiditur racili iam & saetitiani, uis ,ra diciam est.neque scientia theorica. Et hocmanifestat
224쪽
vs S x xprimo in pra&:cis scientiis, quia ille, qui facitdomum si sacit eam, non iacit ea, quae insunt domui facte, nisi peraccidens, cum illa sint infinita, & sienon possunt cadere si ib arte. Nihil enim prohibet domum factam esse istis suoluptuosam, idest delectabilem l scilicet qui in ea prospere uiuunt aliis autem noctuam qui cilicet occasione domus aliquod detrimentum incurrunt. Et aliis 3 utilem l
qui in domo aliquod emolumentiun conquirim de etiam esse alteram & dissimilem omnibus entibus. Nullius autem eorum , quae per accidens insuntd
miti activa est ars aedificativa, sed Blum est fictilia domus,& eorum q per se insunt domui. Ddeinde ostendit idem inscientiis speculati uis, quia simili modo nec geometria speculatur ea quae sunt accidenti alliguris sic , idest per accidens, sed solum it laquae accidunt figuris per se. Speculatair enim hoc ut tria ulus est linensiduos rectos: dest tres angulos aequales duobus rectis, sed non speculatur si aliquid a iterum,utputa lignum uel aliquid huiusnodi est trigonum. Haec enim per accidens conueni ut triangulo. secundo ibi. xx ss. Et, rationabilirer conti Eu. nam ita es .m, ipsium Mocitu L
Probat idem per rationem, dicens,* rationabi, liter hoc accidit Q scientia non speculatur de ei te per accidens, quia scientia speculatur de his quae
sunt entia fecitndum rem: ens autem secundum a ridens est ens quasi solo nomine, inquantum unum de alio praedicatur. Sic enim unumquodque est ensinquantum unum est. Ex duobus autem, quorum unum accidit alteri, non sit unum nisi fecitndum nomen, prout scilicet unum te altero praedicatur. ut cum musicum licitur esse album, aut econuerso. Nisautem ita, P aliqua res una constituatur ex albedine&musico. v asM QR re Platon male quodam που circa So licam, ipsim non ens applicuit. sopo etenim rationes, circa acciden tu ita et eam vixi in omnium sunt stram diuers mari idem, nisitam cruore alicu i. π im lcus cori cus, cori situ. σβ omne.quod e non autem sempe factum est. qua resim cus exscus ammaraeus Dei mei'. ergrammaticus, exissens isto uscr quaecunque alia orationum, talismi. videtur etenim essem, propinqvio quiddam esse
' dotain.Suram sophi In m rationescirca accidetis, laesi dicere maxime omnium. virum siuersian, aut idem mulum σνrammaticum, π multas cori s.cr corifctu. Dctora
- raram, Quod autem ens per accidens sit quasi solo nomine ens, probat dupliciter. Primo per auctorithtem Platonis, secundo per rationem. Secunda ibi Palam autem Soci Dicit ergo, in hoc P ens per accidens quodammodo essens solo nomine, ideo Plato quodammodo non male fecit cum ordinando diuellas scientias circa diuersa substantia orAri ειμε dinauit scientiam sophisticam circam non ς. R aica molia tiones enim sophisticorum maxime sunt circa ci- V s ηio dens. Secundum enim sallaciam accidetis fiunt maxime latentes paralogismi. Et ideo dicitur in Primo aeci Tlenchorum, Usecundum accidens faciunt syllogis demaea . mos mira sapientes, ut patet in illis paralogismis, in quibus dubitatur utru diuersum an idem sit mi sicum & gramaticum.Vt si fiat resis paralogismus. Musicum est aliud agnanimatico: musicum autem est grammaticum:ergo musicum est alterum a se. Musicum enim est aliud a grammatico, per se loque do, sed musicus es feramniaticus per accidens. Vnde non est mirum si sequitur inconueniens, non distincto quod est per accidens ab eo quod est pie.
Et similiter si sic cicatur, riscus est alterum a Corisco musico. sed Corisciis est Coriscus inlisicus :e go Cori sciis est aliud a se. Hic etiam non distinguitur quod est per accidens ab eo quod est per se. Et similiter si dicatur omne quod est de non sitit sem per est subim: sed musicus est grammaticus & non fuit sempetiergo sequitur* musicus ens grammaticus sit factus de grammaticus ens musicus. Qiuod quidem est salsum, quia nulla generatio terminatur adhocq est gramaticum ess t musicum, sed una ad hoc qd est gramaticii esse, alia ad hoc o est musicutae. Patet etiam, ν in hac rone, prima est uerade eo quod est per se, sed in seciuida assumitur quod estens per accidens. Et similiteresti nonutibus talibus rationibus quae sunt sectu dum fallaciam accidetis. Videtur enim ens per accidens, esse propinquiunnon enti. Et ideo sophistica, quae est circa apparens& non existens, est praecipue circa ens per accidens.
Hoc autem ex bis etiam orationibus,man Eltam seora a E s s. etenim, quae alio modose tabent est generatio cr corruptio. eorum autem,quae fecundum accidens,non est. Patim aut E erex his rationibus . Nam alio modo rarium, A N T. generatio est corruptio. Eorum uero quae sintsec dum ru. acciden non est.
Secundo probat idem per rationem, dicens, Petiam ex his rationibus,quibus utuntur sophiste, palam est,ut em per accidens est propinquum non enti. Nam eorum,quae sunt entia alio modo quam per accides,esi generatio & comi pilo: sed entis peraccidens non est neque generatio, neque corruptio. Musicum enim una generatione sit, & grammaticualia. Non est autem una generatio gammatici musici icut animalis bipedis, uel sicut hominis risibilis. Vnde patet, lens per accidens non uere dicit ens. Deinde cum dicit. Attamen dicens est ampliusde accidente, paea posuis ' s . biles, quaenam e vis natura It π ob piam ea in est. Dia tem selebit Cr cur eius scientia non est.
Attamen dicendum floruerus de accidentelaquantumc3 At τε tingit si eius iura,crpropter quam ea tum est. mutn.
fresa palaemeris, p are ei vis non ostiens a. Plaeterminat de ente per accidens secundum Pest possibilis de eo determinatio. Quamuis enim ea, liribus conuenit esse peraccidens, non cadant sub consideratione alicuius scientiae, tamen ratio huius quod est esse per acciden per aliquam scientiam considerari potest . Sicut etiam licet id quod est infinitum , secundum quod est infinitumst ignotum , tamen de infinito secundum quod est infinitum aliqua scientia tractat. Et circa hoc duo faciti Primo determinat ea, quae sunt constaderanda
225쪽
At Idera da circa emper accidens. Secundo excludit quandam opinionem, perquam remouetur ens p alba es accidati nece AmmmcIecunia magis mes . accidens ibis au aute sint principia& esse &c. . vera n 'Mid in accidens. Et aediscatorem fanitatemfa insta . ., caro mimum duo facit Prin odicit, uicit dicendu cere idem. p. i. non e stratus&κfierare aed. torsi me de ente per accidens inquant una contingit de ipso e u sed actio medui esseri si caerem Mopsio os u tractare, tria, scilicet qui est clusitatura, & quae est coctu Aptatem emina uis , hora Mupuali i salubre, sed eius causa,& ex hi serit teri iuniniani sesium, quare non Disi opsopamcam. in propter accivitis dicimus eius non potest esse scientia. crest ut is euiserviun . Aliorum erum His piau s. coquarine Husime; dum I per i luerseba- de Ure potetuisse is arari. mutironum est ars,n po
Me nrare pium non μηt, nec semper, bidui plurimum boe Ollandit Oturam entis per accidens dices, ideo primipium σbMurea sebi,ut Modos t. dico uid quod est in pluribus est causa entis per ac μ' 'a' QFmiam igitur mentibui situ haec qiud sempersimi ciden quia quod non est semper,neque secundum PM liuor se habentia, Cr ex nec ture, nonjecundum vim dim, magis, hoc dicimus esse per accidens. Et hoc est demsecundis quod dicimus in non contingere Hater, illa Dero sectus eius quod est i pluribus, ut si linerit hyems, ex necessitate quid ' non Di, nrcsemper, sed si mutida idest tempus pluuiosum & in uslsub canet , idest in magis, hocprincipiam, G hcc isaei πι est, I d. ci diebus canicularibus, hoc dicimus esse per accides.ctnsese. Non tamen si tunc fuerit aestuati ol adest siccitas de Prosequitur tria praedicta N: primo quae sit causa calor. Hoc enim est semper ut in pluribus sed illudentis per acciden uicens, Q quia in entibus qusda nori Et similiter dicimus hominem esse album persunt semper similiter se lidentia ex necessitate,no accidens, quia hoc non est semper nec in pluribus. quidem hi tu, necessi asponitur pro uiolentia, sed Hominem uero per se dicimus esseania es, non per prout necessitas dicitur, ει quam no contingit ali acciden quia hoc est semper. Et similiter aedili ter se habere,ut hominem esse anima uuaedam ue tori acies initatem per accidens quia aedificatorno ro non ut ex necestitate,nec semper, ed sunt est aptus natus facere sinitatem inquantuni huius magisF,i.ut in pluribus. Et hoc , scilicetens ut in modi ediolus medicus. Aediscator autem ficisci pluribus, est causa&principiti quod aliquid sic per nitatem, inquantii in accidit eum esse medicum,&accides.In rebiis enim que uini semper, non potest similiteropsopios ,ideli cocusscoiectas . idestin- esse aliquid per acciden quia solum quod est per se tendens facere svoluptatemi, idest delectationem. potest esse necessarium do sempiternum, ut etiam in in cibo, faciendo aliquem cibum bene siporatum, si Quinto habitum est. Unde relinquitur ut solum in cit aliquid fialubre. Cibus enim bonus 5 delectabi- contingentibus potest esse ens per accidens. Con- lis quandoque est utilis ad sanitatem. Sed hoc nontingens autem ad iitrumlibet, non potest esse causa est secundi lartem opso esticam , t pulinctarii alicuius inquantum huiusmodi Secundu enim ui est quod iaciat salubre. sed iaciat delectabile. Et pr
ad utrumlibet, habet dispositionem materis, lugest i ter hoc dicimus hoc accidere. Et notandum P in D s per ne in potentia ad duo opposita nihil enim agit iecula' primo exemplo fuit ens per accidens secundulii codum Q est in potentia. Vnde oportet ui causa , quae cursim in codem tempore. In secundo per concurest ad utrumlibet ut uoluntas, ad hoc lagat, incit . sum in eodem subiecto icut album cum homine.lnnetur niaetis ad unam partem , per hoc mouetur tertio secundum concursum in eadem caiisa agente
ab appetibili, desie sicausa ut in pluribu S. Concinis sicut aedificator de medicus In quarto secundum cogens autem utin paucioribus estens per accidens cursum in eodem effectu,sicut in pulmento salubre ins causa quaeritur. Vnde relicti litur, ut causa entis & delectabile.Quamuis autem cocus saciat pulm per accidens si contingens ut in pluribus, ua eius tum delectabile, tamen hoc sit per accides saltibi αdese, is est iit in paucioribus.Ethoc est ens per ac Cocus quidem facit modo quodam tali ibi e sectincidens. Secundo ibi. dum quid, sed simpliciter non facit, quia ars opera- cla tanque enimnMI die neque ut pluris Haroe turper intentionem. Unde quod est praeter intendistinis accurrisse. vi rura lista cum tempestas σfrigus tionem artis, non fit ab arte per se loquedo.Et ideo factumfuerit. cscimus aec sill inon aestiuaut calor.' ens peraccidens O estpriterintentionem artis, n5niam hoc quidem semper aut ut crimi milia iuro sit ab arte.Alioru enim entium, lux sunt perse sunt
minim quisque album esse uidit num semper, nec visu quandoque aliquae potentiae factivae deternii natae, .rimum. animaluero. Mnfecundum accidensit με rum aes. sedentium per accidens nulla ars, neque potentia tatem is ye-cidos est. nia non est aptus assanitatem determinata est factiva. Eorum enim, questitat aut faciendam fabre fed medios rerum accidit, fabruo esse me. fiunt secundum accidens, op'rtet esse caulin secudicum cocus etiam uolaptati intemsfacit quicquam salubre dum accidens, de non determinatam. Effectus enesmmn si id onmmensarum de dicimus, quia accidit. & causa proportionantur adinvicem, de ideo esse-cr qucisim modo quidem acit simpliciter utro minime. illo ictus paccides habet cani P accidens, sciit esse sv metenim aliae quod prefialiuae potentis sunt.borum μή per se causam per se. Et quia supra dixerat V ens, rancilla ars, nullas potentiae terminata est. eorum.n.quae ut in pluribus est causa entis per accidens, conse secundum aeviens, auisunt , avi DM, causa quoque si quenter cum dicit. dum accidens est. mare cum non omnia ex necessitate, semper, via λιA N T. Me nnecsemper, nee qua secundum magis est,hoc aut iant sed multi,utplurimum, necesse se se, quod p dicimos esse accitias. ut sub cane si Deruisemser frigus, dum accidens est. Mota, nec semper, nec utplurimum Abus
226쪽
itur tinia. Est enim ut uult Alex. caestu argu
φαod non e meo ut itinerant. se murem erucam ac livera eius quod aliter accitu quam illud, quod M. plurimum est. Principium autem Mes ensim est ram ni a Mest, quod insemper, me ut plurimum, an impossibili Praeterhaec igitur, ab ud est quod utcum7ue contingit, Me dum accidens sed utra , quod iam imum, quotaesei per trullitust, alipta sintsem ter urbs sine posteraucon verandum est. mare quoniam non omnia ex nec sitire fans σfemper ut entia. - ,sed Do ma secundum ni is necesserit p. secundum accidensens nec sic rari nec moindum magis, Asbiis musicus estQu'niam uero fit alipiandosecundum accideus erit, si autem non, omnia erant ex meis rate. mare materia erit causa contingens praeterquam ut inpluribus aliter accidenti Principium autem hoc oportet sumere utrum nihil est nee semper, Mehec dum magis. Aut
ei Nostibile. ivtur aliquid raeterhoe quod utrunque contingit ex fecundum accidens. Sed utrum hoc quod inptioribus er quod semper, nulli infunt, aut sunt quaedam sermo terna, de his quidem litur posterius perscrutandum eli. Ostendit qualiter ex eo, qiria est in pluribim, estens per accidens dicens. U , quia non omnia ex necessatate de semper existunt& ii ut, sedipli irinia si intsecundum maris , idest ut in pluribus, ideo necesse ei tesse quod eit secundum accides, quod ne que est semper,neque secundum magis, ut hocquod dico, Albus est musicus. Quia tamen aliquando fit, licet non semper nec ut in plutibia sequitur Ust per accidens. ψ enim non fieret aliquando id quod est in paucioribus tunc id, quod est in pluribus nunquam deficeret, sed esset senis & ex necessitate N ira om nia essent sempiterna & necessaria quod est falsinia. Et, quia desectus eius, d est ut in pluribus, eli pro pter materiam, quae non subditur perfecte uirtutia en ut in pluribus,ideo noteria est causa accidetis aliter et ut in pluribus . scilicet accidentibus ut in paucioribus,causa inquam non necessaria, sed cotingens.Habito autem , Q no omnia sunt ne si ria sed aliquid est nec semper, nec secundum uastrincipium hoc oportet hic sumere, utrum ni tui in csemper nec secundum magis Sed hoc patet esse impostibile auia cum id a est ut in plura sus sit Caentis per accides , op et esse & id quod elesen ,& id quod est ulla pluribus. Igitur tu est preter utrunque dictorum, estens secundum cia Sed utrum iterum id, quod in ut in pluribus, inestalicui quod autem est semper nulli in naut es hi resiqua sempiterna,considerati tu est posterii in decimo, ubi ostendet quasdam substantias esse lempiternas Sic igitur per primam quaestionem quaeritur, ut ira Omnia sint per accidens. Per secundam uero utrum omnia possibilia, & nihil sempiternu. M autem non est accidentis scientias aret. omnis enim si utra raus est,quod aut semper. aut ut plurimum est. Pomo. do enim di pertiatur alium ducebit oportet enim ut determinentur, aut per semper, t per ut plurimum, utputa ebricitanti, proicuum mellicratum est uti maum.quod uero praeser Meest, non habebit duere quando nonini in novilunio. metiam
in mailunio. Uemper, aut ut plurimum, accidens vero praeat rhoe L Qij itaque acci ris est,crisquameaifam, quod non est eius Mentia ditam est. Qiso autem scientia non est accuraris. mlam. scientiamque omnis, aut est eiusquissemper, aut eius quod secunda Eurum quoi ea Dastur m tDuli ni o ratebit enim d si ip semper, aut permadis:ul quia uti
lamellicratum ebricitanti secundum magis. QAMautem praeter cinon babeis dicer oputa noua luna. Aut enitas per aut inpluribas σφι fano luna. Accitas ια Texa me 'praeter hoc. Qis quidem Cui resta utar, G propto quam causa ,σ quia scientis novi est eius ructum est. Ostendit tertium praeimi ibrum, scilicetu, scien- Ptia non sit de ente per accidens . Quod quidem clicit ei se palam ex hoc, in omnis scientia est aut eius
quod est ses,aut eius id est uti pluribus. Vnde climens per accidens nec sit sp,nec sit in pluribiis, de eo non poterit esse scientia. Primam sic probat. Non enim potest aliquis doceri ab altodies docere alium de eo iii od nec est semper Mec ut frequenter. Hoc enim de quo est doctrina oportet esse diffinitum aut per hoci est semper, aut per hoc ut est in pluribus. Sicut Ulmellicratum idest mixtum ex aqua&melle utile est febricitantibus leterminatum est ut in pluribus.Sed quodlest praeter hoc , praeter id . quod est semper ta magis, iton potest dici quandonat, sicut ui nati tenipore novilunii. im quoddeterminatur fieri in tempore novilunij.uel est semper, uel ut i pluribus vel potest esse hoc quod dicitur de noua luna aliud exemplum eius talicet inde terminatur semper. .Et quod addit,aut in pluribus fit, dia propter disterentiam eius per accidens, nec scitaec sic est. Unde subditsu accidens fit praeter hoc, scilicet praeter ens semper re ens ut magis. Et haec minor est rationis principalis seperius positae. Vlteriiri autem epiloga do dicit quod dictum est quid est ens per accidens,& quae est causa eius, deui de eo non potest ei se scientia.
.uod autem stnt principia cr cause generabister, Cr
eorruptibilis absque eo, θ' o. generentur, σωρο. rumpuntur,manifestum est etenim si non Me,ex M. csitate omnia erunt i eius, quodgenerat RG corrumpia rnon sicundum accidim causam aliquam necesse sit esse utrum enim rit hoc an non hoc se sin uero non, minime hoc M. ras liud. π hoc miso uidelicet stempore femper dempto a tempore sinito drum e d nunc . quare hae morietur etritudo . aut Mis exiit mr a ieris aliud. e R deue, ni Madia quod ηae est, aut aliquid torum Daesa sunt is
ruptibilia negenerariCT i, palam enim non hoc, o necessitate omnia erunt, fletus ora fir er corrumpitur, non secundum accidens causamari qua necesset O. ora
aurem si liud. Et ita mam si um quia semper tempore abra io a finito tempore uenit u que ad nunc mare hic moritur infirmi vir aut uis exit os facis: sed bres aliud: et sau nisi ad quod nune est ut in lorum aliquid Mutis .i'
autem si comedium dicarata. sed hoc intest, unon. a. re necessitatenetoris rotat non mori Q. Similiteratum
227쪽
Auliae ne eesiitate rerun Concordat
ali adsim, ea ratio. um enim est
hoebi aliquo, dico aut factum. Ex ne si irate ergoomnia Mu, quaesurit ista u. tmmi mii reuiuetem. iam enim
Eli diaetim frui contrina in eodem corpore sed in iramitate avi in Mum cnis , factum uerit.
Postqtiam Philolbphus deum in mit de eme paccidens.hic excludit quadam opinionem, per qui tollitur totum ens per accidens. Quidam enim im- suetudui quicquid fit in mundo, ha t aliquam causanaret sem iterum v qualibet causa posita, neces se est sequi effectam eius. Vnde se iii atur P per
quandam connexionem causarum Onii ita ex neces
sitate acciderent, di iiihil esset per accides in rebus. Et ideo hanc opinionem Philosophus intendit de struere,&circa hoc tria iacit. Prinio enim destruit praedictam opinionem. secundo inseri quandam conclusionem ex praedictis, ibi: iPala: n ergo quia usq; ad aliquod Sc. Tertio mouet quandamquaestionem, quae ex praedictis occasionatur, ibi Sed adpri icipium quale , Diuit ergo primo, st palam erit
exsequentibus, et principia causae generationis NEorruptionis es vorinuisunt generabilia Scorruptibilia , i.contingit generari S corrumpi sine generatione di corruptione, ides, ne hoc .seqitatur generatio & corruptio.Noli enim oportet, I si generatio alicuius rei uel corruptio eli causa generationis aut corruptionis rei alterius ui posita gene - ratione uel corruptione caiisa, de necessitate tequatur generatio uel corruptio effectus,quia qua lanicausae sunt agentes ut in pluribus: unde eis positis, adhuc potest impediri est eius per accidenς, si ut propter indispositionem materiae, uel proptes cursum contrarii agentis, uel propter aliquid huiusmodi. Soendum tamen, o Avicenna probat in sua metaphysica, ut nullus este rus sit possibilis incomparatione ad suam causam, sed solum necessarius.si enim posita causa, possibile est effectum non poni,id autem quod est in potentia ii iiantiam h - iusti odi reducitur in actum per aliquod ens a , oportebit ergost aliquid alii id a causa faciat ibi se . qui incitam in actu causa igiturilla non erat silui .c: cias. Et hoc uidetur coiit naid, quod Philosophi hic dicit.Sed sciendum. Udictum Auic. intellim debet supposito. , nullum impedimentum cautae ad ueniat secesse est enim calica posita sequi ei sectum
nisi sit imp nientum , quod quandoaue contingit esse per accidens, Et ideo Philosophus dicit, stnon est necesurium generationem sequi uel corii ptionem, positis causis generationis uel com tismis. si enim ion est veruin hoc quod dici uiues se
queri riu omnia erunt ex necessitate,si tamen cum
hoc quod dicti uia est, ut posita causa necesse est si qui ei inum,ponatur etiam alia positio, scilicetin cuiust ibet quod fit εὶ cotrumpitur, necesse si esse aliquam causam per se de noli per accidens.Ex his enim duabus propositionibus, sequitur inimia esse
de necessitate. Quod sic probat. i enim quaerariarde aliquo, utrum sit sutumni uel non, sequitur praedictis,u, alterum sit de necessitate uerum, quia
si omne quod fit habet causam per sie sus factionis, rua posita necesse est ipsum fieri,se aiietur i, res illae qua quaeritur iitrum sit sutura. stat, si fit hoc id ponitur causa eius: Ze si illud non fuerit, v non fiat. Et similiteroportet dicere, et ista causa erit futura
si aliquod aliud quod est causaesus, erit futurum.
Ontiat autem, quod rempus quantumcunque si turum accipiatur, siue post centum annos, siue post
mille est finitum, incipiendo a pisenti nunc usque
ad illum terminum. Cum autem generatio causise prscedat tempore generationem effectus, oportetv procedendo ab ei lectu ad causam auferamus aliquid de tempore suturo, de appropinquemus magis ad praesens. Omne autem unitum consumitur aliquotiens ablato quodam ab ipso. Et ita sequitur Uprocedendo ab eis ectu ad cautan , de iterum ab illa causa ad eius causula, de sic deinceps, auferariar tum tempus suturum cum sit finitum de ita pe ueniatur ad ipsum nunc. Quod quidem pateti hoc exeplo. Si enim omnis effectus habet aliquam causani perse,ad quam de necessitate sequitur, oportet j iste de necessitate moriatur,uel per infirmitatem, uel per uiolentiam, si exit is inum suam. Exitus enim a domo eius inuenitur causa esse mortis eius, uti uiolentiri puta si exiens domum inuenitura latronibus de occiditur. Vel perii rinitate, putati exiens de domo ex aestu incurrit febrem de moritur. Et eodem modo hoc lex necessitate,scilicet exeat domum ad hauri edum aquam sistit. Nam satis inuenitur ei se causa iit exeat domum ad hauriedum aqua.Suniliter per eandem rationem hoc erit
de necessitate, scilicet miltiat, si aliquid aliud erit quod est causa sitis. Et ita se piocedens de effectu ad causam perueniet ad aliquod quod nunc est , i. in aliquod pinsens, uel in sali ad factorum deii inali re pri teritorsi.Sicut si dicamus insitis erit si comedit mordi antia uel salia , i faciut sitim, hoc aut scilicet Q comedat salsa uel non comedat,est in praesenti. Et ita sequiisti ictu sum P, scilicet stille
moriat ii et non nioriat ex necessitate erit. enim
alibet conditionalis uera sit necessaria, oportet ui ex quo antecedens est positum, cyconsequens ex necessitate ponat.Sicut haec est itera, si Socra cur .rit, mouet. Posito ergo v currat, nectile erit ipsi immoueri, dum currit. Si aut quilibet enectus habet causam pse, ex qua de necessitate sequit, oponetu, sit illa conditionalis uera cuius antecedens est cade conse aiiens e lectus . Et licet inter causam , quae
nunc est prssens, & effectu qui erit futtirus, qua linque fili plurima media , quorum ui quod ue estes ectus respectu praecedentium, de causa respectu kquiminui tamen sequitur de primo ad ultin ii, i coria tionalis sit ueracilitis antecedens est pristias de eius conseques quandoque futurum. Sicut hic, Si comedit falsa occidetur. Antecedens autem p nitur, ex quo pristis est. ergo de necessitate erit 'occidati iri Et ita omnia alia sutura erunt necessaria quorum calici proxime uel remotae, sunt praesentes. Et similis ratio est si aliquis procedens ab essectibus ad causas, supersiliatiad facta uaul praere ita, hoc est dicere si reducat essectus futuros in ali quam causam praeteritam non presentem , quia hoc quod praeteritum est iam est secundum ali-
uem modum. Hoc autem dico insuantum est i ctum uel praeteritum. Licet enim uita Caesaris non sit nimc ut in praesenti, est tamen in praeterito. 6-rum enim est Caesarem uixisse. Et ita nunc inponere tieriam ei te antecedens conditionalis, in cuius antecedente est causa praeterita , dein conse-i Mente
228쪽
quEte est ea seni Et sic sequet cum oesefectus ῆ-
tutos oporteat redigere in tales cas psentes uel pt ritas, Pola sutura ex necessitate eueciant. Sicut nos dicimus P uiuente sere moriturum est trecessitium
absolute,quia sequit de necessita eadesi ω ia fictu est. duo cotraria esse in eode corrip comixti .H .n.coditionalis est ueracii aliqu corpus est copositu ex cotrariis,corrupet. Hoc at est ipole, Ψ oiamtura ex necessitate eueniat. Ergo illa duo sunt iis .
dolia, ex Ous hoc sequebat.sv quilibet effectus habeat tam p se, & oeca posita necesse sit effectu poni Quia ex hoc ipis i ueretqJ ia dictu est, u quotuli. t eis: M suturoru esset aliq Og ia postis. Sicut corruptionis salis, ta sunt ahq ae positae. Sed*iste homo lais i firmitate, iiel uioletia, nodii bet aliq camposita ex qua de necessitate s Nauat. Dei de in dicit.
Insertqitanda concrone ex pilictis dices, ergo ex quo no qnbet,qa iit,hercam D se pala, u in si ituris cotingetibus, effectus futuri reductio ad camys adstus': ad ali ad principium id qitide principii imito reducit in alicia principiti adhuc p se, sed ipsum erit
cuius caserit in q; euenit ,i casualis, & illius Gaecasualis ii 5 erit aliqua alia ca, si ut ia Nictu estu enspera fis non het cam neq; gnonem.Verbi gratia, iste occidaturi latronibus het eam per se quia uulnerat,do hoc etia het iam per se quia a latronibus inuenitur, sed hoc non habet nisi cam per accias. Hozλω iste ad negotium uades interlatrones incidat,est per accidens,ut ex Nictis patet. Vnde eius no oportet ponere aliqua cam. En .per accidens, ut supra dictu est no habet generatione, re ita eius gnationis iam per se quaerere non oportet. Deinde cum dicit. sed in se primipirum, o qualem c tam talareductio
est. Virum tu ad materiam,an Madcurrus gratia, Mianio.
insanarimeon uerandum est. De orisu, oi mo accidaens est, timuisur. determis trum eminis imitos. sed sprincipim quali Cr causam quatim redactio talis utram ut ad materiam , aut adsis curusgratia int ut iam - , maxime perscra sando. Ergo demum dumaetidis praetermittatur. Determinatum est enim sustitienter. Mouet quanda sonem occasionatam ex dictis. Dixit n.supra immediate, mae entiu per acciis reducuntur usq; ad alicia principiu, cuius non est ponere alia cam. Et io hic inquirit de hac reductione uel atragoge, U ide est, ad lquale principiu & ad quale tam debeat fieri , i ad quod genus cie uel pricipi; Gutruia aliqua causam prima, q sit ca sicut materia, aut ad aliqua. q sit ca sicut finis, cuius gratia aliud fit, aut ad aliqua, isit ca sicut moues.Prstermittit auide ca sor
n i qi io hic habetur de cas nonis reni, q fiunt p
accidens. In gnone aut, forma non habet calitates, nisi per modii finis. Finis i .ec ma in gnone incidunt iidem numero. Hanc aisit qonem hic mota non seluit
sed sis: ponit eius sellatione ab eo , est determina.
tum in. 2.phy. Ibi .n.onsiam est θ fortuna&casus , ismi caleorum q filii P accns, reducunt ad genus aevicientis. Ergo concludit ex mussis,qd ptermittendimi est loqui de emeper accidens, quo determis
natu est susscienter sin id G de eo determinari potAttedendii est aut st ea q Phs hic tradit, utar remouere Oam, i fm phiam ab aliquibus ponuntur,s.fatum& pmuidentia.Vult.n.hic Plutosophus,'non ola, qfiunt,redii cantur in aliquam tam per se ex qua de necessitate sequantur,alias sequeretur, ut oia essent ex necessitate,& nihil per accidens esset in rebus. Illi autem, qui ponunt fatum, dici int,contingentia, quae hic fiunt, quae videntur per accidens, esse redii initia in aliqua uirture corporis caelestis,per cuius actione ea,
quae G se considerata per accias fieri uidentur, cum quoddam ordine producantur. Et similiter illi, qui ponunt prouidentiam, ea quae aguntur hic,dicut esse ordinata fin ordinem prouidentiae. Ex utraq; igitur positione duo utar sequi, quae sunt contraria his q hae Philosophus determinatiquoru primu est in rebus nihil fit pa sis ileq; Mortuna neq; a casu.Qus. n.finaliquem ordinem procedunt, non lunt per accias. Si intenim uel semper uel in maiori parte. Scem aute est, v omnia ex necessitate eueniant. Si.αoia ex necessitate eueniunt quorum ca uel ponitur in praesenti, uel
iam est posita in praeterito, ut ratio Philosophi procedit, eorum autem quae sunt seb prouidentia uel i in causa ponitur in prisenti,&iam posita est in praeterito,eo ut prouidentia est inaurabilis de aerema, motus etiam caeli est invariabilis uidetur sequi stea qui sunt si ib prouidentia uel fato, ex necesiitate contin-sant. Et ita si omnia quae hic agunturiato de proludeliae sit untur,sequitur Uymnia ex necessitate proueniant.Videtur ergo ut G intentionem Philosophinum sit ponere neq; prouidentiam neq; fatum. Ad horu ais euidentia considerandu est, inquato aliqua caiisa est altior,tanto eius caumtas adplura se extendit. habet enim causa altior proprium causam altius quod est communius de in pluribiis inuentii. Sicut in artificialibus patet, stare Politica,quae est supra militare, ad totum statum coitatis se extendit, Militaris aut seiuni ad eos, qui in ordine militari continentur. Ordinatio aut . 8 est in effectibus ex aliqua ca tin se extendit, quantu extendit se illius causae calitas. Ois.' causa perse habet determinatos effectius quos Gallique ordine AEducit.Manifestum igii est, 'effectus relati ad aliqua inseriorem causam nussu omine habere uidentur sed peraccidens sibi ipsis concidi int:qui, si reserantur ad ruperiore cam de coem, ordinati inite niuntur, dc non per accidens coluini, sed ab una perseca simul producti sunt. Sicut floritio huici, her uel inius,si reseratur ad particulare uirtute, qest i hac planta,uel in illa,nulla ordine habere uLimo irr esse paccidens, sthac herba florente illa floreat. Et hoc io, qui acausa uirtutis huius plantae extendit se ad floritionem huius de no ad floritione alterius. un est quidem crithaec planta floreat,non autemst simul cum altera.Si alitia uirtutem corporis caelestis, qus est caesiis reseratur, inuenitur hoc non esse per accidens, Q hac herba florente illa reat, sed esse ordinatu ab siqua prima in hoc ordinante, ' sumit mouet uitam heroam ad soritionem. Inuenit aut in rebus triplex carum gradus. m.n primo ca incorruptibilis εἰ in mutabilis aliuina. Sub hae sedo est causa incorruptibilis, sed mutabilis, scorpus caeleste. Sub hac tertio senticat cor cibiles 3: mutabiles. Hi igit ae in tertio gradu existere sunt particulares, de adsprios esse ei ει singulas spes determinatae. ignis, generat a Metaphy. o ignem,
229쪽
ηrs METAPHT SIC - - 62. dine ei in exeat, ni ei 's Gitas exictat ae adola inquantum sent entia.No mi igitur sua calitas i pediti per indispone materiae,qa & tela materia, Seius dispones no exeunt ab ordine illius agetis, Nest a ignem,<a tenerat holem,oc planta planta. Camiscet gradus eu quodammodo urisin quodammodo parti Maris .particularis quide qa se extedit ad ali Uemus entiu deterniinatu,sad ea q permotu tesse AH
duoin Pur.est.'ca inoues de mota. vlis aut, quia non
ad una titi spem mobiliu se extadit calitas eius sed adola, qua alteratur& gnantur de corrumpunt illuci n. Essectu, qd eu primo motu,oportet esse in olum cosequenprius pri- ter mobiliv. Sed ca primi gradus est simpli ulls.eius maeciae est . n. effectus Pprius est esse uti quic, est,& quo q; mo est,sub cilitate re ordinatione ullus cis Pprie cotinetur. Si igitur ea,qhic sunt contingentia.reducamus in cas oximas particulares lira, inueniunt multa fieri s accidens tu' cursum duarum carum,qua. ru una sub altera no continetur. sicut dii pter inretione occurrite nihil latrones. Hicina oncursus catur ex
duplici uirtute motiua cinea & latronii. Tu etia py redicet per coparatione ad alias Asper accides escdelectu uirtutis agentis, cui accidit debilitas, ut non inueniantur. Et hoc fide catholica dr,u nihil. possit puenire ad fine intentu, sicut cu aliquis cadit fit temere siue riuito in niuiulo, uiola subduntur in uiapplassitudine.Tu etia υ idisponem maae, quae per modii dantistae δε no solii per modii mouentis&alteratis.No. ii. t dici, in materia prirsum Unatur ad esse, it i supponitur ad moueri,ut eius subiectu. quinimmo est pars essentiae rei Sicut igitur virm aluterantis & mouentis non impeditur ex essentia motus, aut ex termino eius, sed ex sulto, qd psupponit, laquila uirtus datis esse no i peditura materia, uel a quocunq; , ω adueniat qualitercunq; ad ei se rei. Ex quo etia patet,' nulla ea agens psit esse in istis inserimi. bus, quae eius o ni non Liatur. Relinquit igitur
v otia hic fiunt, prout ad prima cam diuina rei elim
tur,inueniuntur ordinata & non per accidens exisse non recipit forma intenta ab agente sed alterius modi sicut accidit in monstruosis partibus ciali uni. Haec aut continsentia, s ulterius in cana caeleste reducant, multa horti inuenient non esse s a sis: quia inae particulares & si non continentur rub seinuice, cocinorien sub una cacti caelesti.un concursus earu pol hab re aliqtiiuna cana caelestem determinata. ametiam uirtus corporis caelestis & icor ptibilis est & impas sibili non mi exire aliquis effectus ordinem calitintis eius podesectu uel debilitate ipsius uirtutis. Sedovia agit mouendo,& oe tale ages requirit nutetiaceremtinata & disposita, t cotingere uti rebus naturalibus uirtus caelestis non consequatur suu effectu
py materiae indis nem de hoc erit paceides. Q
uis igitur multa qufir e paccides reducendo ipsa ad cas particulares, inueniantiir non esse per accias reducendo ipsa ad cam coem ullam, cuirtute caelestem, metia hac reductione facta, inueniuntur esse aliqua
pactas, sicut superius est habitu apho. Q a nagens qe iducit effectu suu ut i pluribus,& no sp, sequet, Udeficiat in paucioribus, S hoc per acclis est. Si igitcorpora caelestia effectus suos inducunt in inferiora cori mra, ut in pluribus,& non sp, py materiae idis ne s uet,u ipsum sit per acens, in uirtus caelestis essem suu G cosequat.Licet etia ex hoc inueniantur aliqua per acciis sis, reductione ad corpus caeleste,qain istis inferioribus sunt aliquae Oae agetes, q simiper se agere absq; i pressione corporis caelestis,saiae Gnales, ad quas non pertingit uirtus corporis caelestis,cu sint formae corporibus no subiectae, nisi serte Pacciis, inquant sex ipressione cor oris caelestis fit aliqua Mutatio in coris, de per acciis in uiribus ais qsunt actus quamda paratu corporis, ex qbus aia, G-dhainae prouidentiae.Arist. aut hic loquatur de contingentibus,q hic fiunt in ordine ad cas partici iures, si cui per eius e emplum apparet Nisic aut restat vide' piovi in re quo sati de a uidentiae non tollit a rebus contin tia tollangentiam,qi as Oia ex necessitate ei leniat. Et de fato contuim de manifestia est per ea qdicta sunt. Ia n. est ostentiam, Plicet corpora eslestia&eoru motus Nacti nexquatum in ipsis est necessitate habeat, inesse seoru iistis inserioribus pol deficere, uel indisponemateriae, uel Pp sam Gnale q habet liberaesectione sequendi inclinationes,q sunt ex impressione caelesti uel non sequendi.& ita relinquitur, v limoi essectus
non ex necessitate, sed contingenter proueniant.Noai. caae caelestis est cotyis, ad quani de necessitate sequatur essectus, sicut ad componem ex contrariis sequii mors sali ut in litera tangit. Sedde Huidentiamaiore habetdissicilitate.prouidetixia diuina falli non pol. Haec.naluo si intincopossibilia, u aliud sit prouisum a Deo & no fiat di ita ui, ut ex quo prouidentia i a ponitur,' eius essectu necesse sit seq. Sed sciendu est,st ex eade ca de det effectus,& oia,quae sunt per se accidentia illi us euectus.sicut.n.ho est natura ta de ola eius per se accidentia, ut risibile,& metis disciplinae susceptibile. si aut aliqua alia ca non saeiathoiem simpli, ted holem tale,eius no erit constituere ea q sunt per se accidetia hola, sed solii uti eis. Politicus naacithoiem ciuilem, non in facit eum metis disciplinae susceptibile,sed hac eius wprietate utitia hoc ui ho fiat ciuilis.Sicut aut dictu est ens inquantu ens in habet cam ipsum Deu.un sicut diuinae luidentiae subdit ipsum ens ira etia ola accidentia entis inquantu estens. inter 'simi necessariu&co inges. Ad diuina igit mi dentia pertinet non seti Q faciathocens,sed*det eicbtingetia, uel necessitatericem .ατ unicuiq; dare uoluit cotingetia, uel necessitate,nalis inclinat ad agendii, licet nulla necessitas i ducat cum habeat liberum dominium sup passiones, ut eis 1 parauit ei cas media ex ius de necessitate seqlia dissentiat.Illa igitiq in his insertorias inueni utur p tur, uel colintenter uenitur igit uniuscuiusq; esse-
accidens fieri reducendo ad hastas, catas ronales. prout non sequutur inclinationem, i est exi pressio- tate habere. Ex quo G ingit Usaec coditionale' est necflesti non inuenientur per se fieri per reducti et a z- - r ductione uera,si aliqd est a Deo tui sum, hoc erit. Scamaut' h ad uirtute corporis c testis. Et seraret,in fati, a effectus aliqscosiderat sub ordine ae exin ailano in quareta dispo inhaeres rebus inferioribus ex actim Ois effectus est necessarius, se qda necessarius de Oaar1 . ne corporis caelesti non remouet oia ea,quae sunt p cotingens manalogia suae . Effectus. ii suis au .Sed si ulterius ista contingentia reducantiar in turis i lani causis,primis,nbat remotis, ad quarucam altissimam iuuina, nihil inueniri poterit,u ab or pestione rusere G pnt. Sic ergo patet ita de diui
230쪽
ar SE. prouidentia loquimur, non est dicendi uia solum, hoc est prouisum a Deo ut sit, sed hoc est prouisunt a Deo,ut contingenter sit, uel ut necessaria sit unde non sequitur secundum rationem Arishic inducta, v ex quo diuina prouidentia est posita, in oes effectus sint necessarii, sed necessarium est effectus est econtingenter,uel de necestitate. Quod quidem est simulare in hac causas indiuina prouidentia Reliquar n. causae non constituut legem necessitatis, uel continsentis, sed constituta a superiori ca, utuntur.
Vn talitati cuiustibet alterius Oae si itur solii Ueius effectus se. a aut sit necessario uel coligeteri depedet ex ca altiori, q est ca entis inquam est ens, Aqua ordo necesiitatis&cotnimi i reb luenit.
I xc Tio. IIII. Qsio ens uersi dicatur & in quo sit uerum & laesum exponitur quod ite tale ens uersi & ens pcr accidens merito excluduntur ab ista silentia concludit.
cimpertum contradidi in verum etenim
par. i. potum dirui lonE . totaliter aut circa partim e corra dictionis. Verant quidem enim afuinationem contradictionis
incompositis habet serationem uero in disiuncto. sed si puribuis partitionis contradimonem.
Postudeterminauit Pues de ente y accias, hic determinat de ente, qiuod signat ueritatem is ponis, de circa hoc duo iacit. Primo determinat qualiter dicatur linisii ens. Se do remouet ipsum a principali Insia vi. . cosideratione huius scipi bi: Qmat coplexio Scit Circa primu tria fuit. Primo cindit qualiter limoi par. r. ens dicat. Sesorii det cuidaqoni, ibi imo aut alPM-3' Glec. Tertio manifestat quoddaql dixerat,ibi: qN6 est aut uerit se falsum in rebus doc. Dicit ergo ens quodda dicit .si uertit, i.qd nihil aliud si mi ficat nisi ueritate. m.n. interrogamus si ho est . aias, radetur ut in , pquod signiscat,pponem premisiam esse vera. Et eodem modo non ens si in s di x cat quas salsum.Cum.n.rndetur no est, signiscatur
I ueritau, proposita oratio sit saltaHoc aute ens, addicitur quas ueriura,& non en quod dE quasi filium consi stit circa compositionem &diuisionem. Voces.n. incomplexa neque uerum, neque falsum significat, sed uoces complexae, per affirmationem aut nega- tionem ueritatem aut salsitatem habent.Dicitur autem hic affirmatio compositio, quia significat prae dicatum inesse subiecto. Negatio uero dicitur hic diuisio, quia significat praedicatum a subiecto remoueri. Et cum uoces sinr signa intellectuum, similiter dicendum est de conceptionibus intellectiis. Quae enim sunt simplices, non habet ueritatem neq; t sitatem, sed solum illae,quae sunt complexae perastiri mali ouem uel negationem .Et quia praedici uinens de non eris,scilicet uerum&falsum consistit incomi politione & diuisione ideo similiter consistit circa
partitionem contradicti inis. Vnaquaeque inconi tradictionum partiuntur sibi inuicem uerum & sal sam,ita ν altera pars est uera,& altera pars est falsa. Cum enim cotradictio ex ammatione & negatio.
ne constituatur, utraque autem harum ex praedica
ter se pollunt habere. Autenim sunt niuncta in remm natura, sicut homo& animal, aut sint disium, iit homo S asinus. Si ergo λ nrurduae contra lictiones, una exterminis coniunctis, ut homo est ales,&hoino non est sal:alia extemilius disiunctis, πuthomo est asinus, homo non est asinus, utranque cotrachesionem inter se codiuidunt veru de saltan, .. ita ui uerum pro parte similiabet affirmationem in at . .
composito , idest in terminis coniunctis, di inegatione in disiunctoἷ,Lin terminis disiuctis. I .n.dus sunt uerae ho est ales.& ho non est asinus. Sed salsum pro sua parte heli ctione partitionis ,i.Gtradia ria coria, a cedunt in parte ueri. Habetin falsiim Pista parte negatione in coniucto, & ammatione in disiuncto.Hae enim duae sunt salis, homo non est animal,& homo est asinus. Deinde cura dicit. Quo avit modo quodsimiami quodsi ira est inter , si areissilii a ratio est dico autem quod mus, et jaeue. paratimini non consequenter sed ut unum sed fat. Q odo autem ciuo simulauis. sepirati inulli e Aur.
non vi inconsequentersd in unum aliquid feri Remouet quanda dubitationem, quae posset o casionari ex dictis.Dixerat enim,u, uerrum&sessiunconsistunt in compositione & diuisione, uocu quibdem secundario intest ectus autem primo & principaliter:omnis autem compositio uel diuisio pluriuest:& ideo potest esse diibuli,quomodo ista quae c ponuntiar&diuiduntur, intellectus intelligat, utruscilicet simul aut separatim. Sed dicit, v hoc pertiunet ad alium sermonem, ad librum de aia. Et quia simul dupliciter dicitur. Quandoque enim significat unitatem, sicut dicimus simul esse secundum ipsuae sunt in uno de eodem instanti,anq; uero signicat coniunctionem & uicinitatem eorum, quae cosequenter se habent, sicut dicimus duos homines esse simul secundum locum,quorum loca sulit coniuncta,& consequenter se habentia, & secundiim te pus, quae se tri consequuntur: Ideo exponitqOnemotam,qua quaesiuit utrum simul aut separatim intellistat intellectus ea quae componuntur&diuidu- tur dicens, ut non intelligit simul, sin Paliqua dicutur esse simul,ut consequenter se habent, sed fili et
ali alia dicuntur esse simul ineolfit aliquid unum.
Et in hoc innuitur solutiomnis. St.n .intellectus ulizii is,
intelligat holem&salutauquodque sm se, ut sunt noster plu- duo quaedam. intelligiteaconsequenter duabus co ra smuli ceptionibus simplicibus, non formans ex eis MN relliaere. mationem neq; negatione. Cum aut ex eis format componem uel diuisionem, intelligit ambo ut unxi, in lirantum sex eis aliquod unu fit sicut etia partes cuiuslibet totius intelligit intellectus ut unit,intelligendo ipsum totum. Non.n. intelligit domum intelligendo prius sundamentu,& postea, parietem ,&postea tectum, sed ola ista intelligit simul, inquat tum ex eis fit unum.Silli intelligit praedicatu & subiectum simul, inquantu ex eis fit unum,cassi Hodi
matu, ulsum sta in mete pie uero corca Dplicia σcirc ea quae quidsunt,non pii sunt inmeiae . quaecunq; igitWθ' culari oportet circa, id, quod ita uernonerarii poterini persior tantam e L AN T.