장음표시 사용
261쪽
dia ab aliis non babemibus artum. ut ex parte. A N T. causa uero est,quia horum qialem est materis incipiens PM-- generariam1 ιn facereosteri aliquid eorum quae ab arte, in pia existit arti a rei panalec qiudem talis est,qualis moveri ab ea illa uero non Et huius haec qui dem emtem his autem impotem. Multa nanque m*unt abius m tri, sed non fle, uti falloe.m'ru igitur talis est materia, uiti aderisi poteste mouerint stabatio. sistat et uti pignis. pro pter hoc haec quis non erunt sine habete artE haee a te P.
Ab his n.movebuntur non ἴAntibus artem , aut ex parte.
solutio dis Soluit quaestionem,&dicit eatissim praedictae dis bis. serentie in artificialibus hanc este, quia materia, aqua incipit generatio, secundum quam contingit facere & fieri aliquid eoruna,quae sitiit ab arte, t is est n qua existit aliqua pars rei.Oportet naque in materia qualibet esse aptitudinem ad sorma. Non enim qui ibet artificiatum potest seri ex quali. bet materia, sed ex deterni inata.Sicut serra non fit ex lana, ed ex serro. Ipsa ergo aptitudo ad sotina artificiati,que est in materia iam est aliqua pars artificiati,qui est in materia,qilia sine aptitudine artificiatum esse non potest. sicut serra non potest esse sine duritie, per quam serrum est ordinatum ad formam serra Sed haec pars dupliciter inueni. tur in materia. Qii indoque quidem ita,ui peream materia potest moueri a seipsa per partem sortirae in ea exissentem.Quandoq; uero non.Sicut incorpore huniano, quaest materia sanationis , inest uirtus activa, pqi iam corpus pol sanare seipstim.
In lapidibus autem & lignis non est aliqua uirtus activa, perquam possit moueri materia ad forma domus. Etsi quidem materia sic misit moueri per partem formae, quam in se habetia formam , noeeontingit dupliciter, quia quandoq: pol sic moueri per principium intrinsecum, qa est pars mcta,
sicut moueres per arte, ut accidit in canatione . nanatura humani corporis eodemo agit ad sanitat Escut & ars. ': uero non mi moueri materia Pprincipium iii transecum eodemo, sicut ni uetabarledicet aliquo mo per ipsum moueri possit. Multa. n.sunt , q puta seipsis moueri, sed non sic, sicut mouent ab arte,ut patet in saltatione.Hoiesin. his habentes arte saltandi psit u leni mouere seipses.sed non illo mo, sicut mouent se qui lisit arte pilicia. Illa igitur artificialia, i lisit tale natura, sicut lapides sunt materia domus, n6 puta seipsis moueri pote est. n. moueri ea nisi ab alio. Et licte no solii est in artificialibus sed etia in naturalibus. Sicin. δι materia ignis nos i moueri ad formam ignis nisi ab alio. Et inti est,u forma ignis no gnatur nisi ab alio. Et hoc in artificialiano psit fieri sine habente arte j.sin sua materia uel no lint aliqd prineipia motius ad Arma uel no sie motiuit, sicut ars naouet. Quae uero ab aliquo extrinseco principio. moueri pAt non habete artem,psit esse & fieri etiasne habente arte. Mouebuntur enim eorum materis ab his, quae non habent arte. uia quide ostendit dupliciter. Vno modo inquantum miliant moueri ab aliquibus aliis extrinsecti principiis no h
bentibus artem,sicular rem plantare pol etiam
qui non habet artem platandi. Alio modo 'nsniinteria mouetiarex parten idest ab aliquo principio intrinseco Nodinali pars solitiae. Sic cum
corpus humanum sanatur ab aliquo principio intrinseco,quod est aliqua pars somDe.Scienatim est 'autein, POccasione horum uerboriim,quae hic di. cstiir, quidam ponit, ut in omni gnone naturali est aliquod principium activum i materia, quod quidem est forma in potentia ersexistens in materia, quae est qusdam inchoatio sorma'. unde limGr. mae pars diarauod quidem adstruere nituntur. mo ex hoc ca, hic dξ.Videtur enim hic Arist.dicere illa, in quorum materia non est principium actiuum,fiunt tantii ab arte. Oportet igitur,vi materia illotaui quae fiunt a natura. insit liquod principium actitii in Secundo ex hoc, in omnis motus,cuius principium no est in eo quod inouetur,sed e tra, est motus uiolentus,& non naturalis. Si igitur. in itis,quae generantur per naturam, nonvsset ali quod principium generationis activum in materia, tuc eorum etsiones no essent naturale sed ut lentiae, aut non esset aliqua differentia inter senerationem artificialem & naturalem. Et si obiiciatur contra eos, quod tunc ea, qili generantur naturaliter,non indigent extrinseco generante, si eoru
generatio est a principio intrini co. Respondent quod sicut principium intrinsecum non est servia completa,sed quaedam inchoatio formae, ita etia inon est persectum principium activum, ut per se posset agere ad generationem, sed habet aliquid
de uirtute activa ut cooperetur exteriori agenti. Nisi enim aliquid conserret mobile exteriori age ili,esset motus uiolentus. Violentum enim est, cuius principii mi est extra,nil conserente uim passo, .ut in Primo Ethicorum licitur.Haec autem opinio
uidetur pii sua ponetibus latitatione formam. Cum enim nihil agat nisi secundum ui est in actu,si liuohu α partes uel inchoationes formariim,quae sunt i materia, lint aliquam uirtute activa sequitur m sntali uquo nio actu adest ponere latitationem mmiam. Et puterea eum esse si ante agere, non potintel- 'ligi sorma prius habere agere et sit in actu. Et io di cendu est ,ui sciit sola uiuentia inuenilint se move trifin locuialia uero mouenturi principio extrin- seco,ueletante,uel remouente Phibens, ut dξ. s. iph; .itarin alios motus. Gla uiuentia inueniuntur Tese a
mouere seipsa. Et hoe ideo,quia inueniunturhabere diuersas partes, quarum una pbi esse mouens, de alia mota, Ad oportet esse ies mouete seipsunt, ut probatur in. 8.phv.Sie igitur initenimus in giam Texa Wiae uiuentium esse puncipium activii intrinsecum qi est uirtus se aliua in semine. Et sicut est poestia augmentativa moves in motu augmenti & d crementi, ita est Ze in motu alterationis.q est cina tio, principiti moues itra. Na eu corno sit susceptiuu i firmitatis, uirtus natis, testin corde sanoaotu corpus ad sanitate alterata De tali igit ma habente in se principiti initivi loquit hic plisae non de reb inanimatis. Qd ex hoc patet, quia materia ignis coparat materiae domus in hoc, qd utraq: moues ad
Arma a principio extrinseco. No in sequit ut gno
insatorum corporii non sit naturalis. No.n.oportet ad niotu natem,st ' principia motus qd est inmobili lit principia intuli de formale, sed qnq; est
passius Si male. Vnde natura in. 2,phyaeistin ip Temes. materia de so a. Et ab hocprincipib et naturalismo simpliciuin corporuit it dicit Comnotator Cmprin
262쪽
in secundo Physicorum. Differentia tamen est imi ter materiam naturalium & artificialium, quia in materia rerum naturalium est aptitudo naturalis ad formam,& potest reduci in actum per agens naturale, non autem hoc contingitin materia artificialium. Deinde cum diciti, x, s. Moisistum autem est rata, quae dictus. nt, et quodpio. Σιαι. funi Miumco.sumadmodum φιae ratura
sintravi exparte univcreat,ut dramum domo: a b intellectuinsen Mina est: parte a cibabo realis ampa tmox seculi dum accisensfiat. AN T. Palam iuro redactis, quia modo piodam omnia sentem
Io Muisco, quemadmcisum raturalia, aut ex parte usu inco,
di habitus Manifestat secundum quod poterat esse dubiuriis ii A. ex mctis. Dixerat enim superius P omne quod
generatur,generatura simili secundum speciem. Hoc autem non eodem modo se habet in omnibus,& ideo hic manifestare iri tedit quomodo hoc diuersimode in diuersis iueniatur,& circa hoc duo iacit. Primo distinguit diuerses modos quibus generatum est simile generaliti.Sectindo inanifestat par seq. e SabisCausa nanque iaciendi .lSciendum est au-An unum rem circa primum inoe quod generatur ab alio uo Wod Baut generatur per se aut ςsiatur ab eo per acciues.
e teret Rςneratur ab aliquo per acciden non asimili. generatur ab eo secundum-huiusmodi. Vnde nooportet in generante esse si inititudinem generati. Sicut inuentio thesauri non habet similitudinem: aliquam in eo, qui fodiens ad plantandum inii enit thesaurum per accidens. Sed generans per se, nerat tale secundumst, huiusmodi. Vnde oporcet' si ii ,2 quod in generante per se, sit aliqualiter similitiinas ilitari do generati.Sed hoc cotingit tripliciter.Vno moLenerato. do quando forma generati praecedit in generantesm eundem modum essendi, & simili materia. Si acut cum ignis generat ignem, uel homo gnath minem. Et haec est gnatio totaliter univoca. Alio
modo quando forma generati praecedit in senera te,no quidem fin eunde modii essendi nec in se stantia eiusdem rationis, sicut forma domus praecedit in artifice, non esse materiale, sed secundum esse immateriale, quod habet in mente artifieis,non in lapidibus&lignis. Et haec generatio est
partim ex una uoco quantum ad semia, partim ex
aequivoco quantu ad esse sotinae is o.Tertio modo qsi ipsa tota forma gnati non praecedit in generat d aliqua pars eius,aut aliqua pars partis,si, cuti in medicina calida pcedit calor qui est pars sanitatis, taliad ducens ad parte sanitatis. Et haecnno nullo modo est univoca. Et io dicit. Palam ex dictis est ιν aut fiunt oia quodammodo ex totaliter univoco,sicut naturalia, ut ignis ab ignein hoab homine. Aut ex eo G estsex parteIuniuocum, quantum ad forma,& ex parte equivocum,quatuadesse formaei subiecto, sciit domus silex domo, quae est ars in artifice, saut ab intellectulsiue artis habitu. Ips,n.ars aedificativa est spes domus. Aut tertio modo fiunt aliqua ex parte formae praeexistentis in generante,siue ex ipsis generante, habente partem priedictam. Pot enim dici ut gno fit uel ex sorma, siue parte formae , uel ex lia me so
mam, uel partem sermae. Sed ex habente quidem
scut ex gnante,ex forma sue parte so Asicut ex eo quo snans generatiNaλrmano gnat nec agit,
sed habes m a per eam. Et hoc dico et aliquid fit ex alio simili Gallique pridictoru modorum, nisi
fiat ex eo per accidens. Tune.mnon oportet huiusmodi similitudinem obseruari, sicut dictum est. Deinde cum dicit.
mum principi sub lania est ex iis enim quia Ista.
si semisunt 1ie etiam generationes. L ananci resecrendinis secundostpars.cal tam in motu calorem vi cor facitu uero est Uanua via Par . pars αι sequitur πpars aliquusanitatis sanitas ipsa. Alia litera Propter quiaduitWfacere, quia illadfacis fanisarem se ianis 3 cm turo accidat calor. ire quemadmotam in ol.
lammis omnium principitannis stivi, ex quod quid-Hollogismi sunt,a Hegenera Mr. 2brecti .s Maniseliat modos praedictos,& primo in rebus se mei, uiri artificialibus. Seso i us naturalib , ibi Si Ir ita- in de non
que his P Dicit ergo primo QI ideo oportet Q sit straxi 0ς heri ex Aqua parte qa prima in faciendi fin se,est pars gnati perissentis in gnante,q est uel ipia foris
magnantis, uel pars formae.Cum.n. permotum calor gnatur, in ipso motu est quodammodo calor sicut in uirtute activa Nam ipsa uirtus causandi calore ' est; i motu, est aliquid de que caloris. Et iste
calor in motu existens uirtute uit calorem i codipore, non qnide gnone unitiora,sed aequivoca,vacalor in motu, & in corpore calido, non est unius roris.Is uero, calor aut est ipsa sanitas,aut aliqua pars sanitatis,aut sequitur eu aliqua pars sanitatis,
aut sanitas ipsa. Per hac quatuor q ponit, dat intelligere quatitor modos, quibus pol se hasere Br-maghantis ad sernia geniti. in 'rumprimus est diei seruisqnsermagnati totaliter est ingliante,sicut m a generati ecd8mus est in mente artificis, & sicut forma ignis te in grate gnati est i igne gnante.Scri modus est qn pars sor mae gnati est in gnante, sicut cum medicina calidas mat calefaciendo. Nam calor, saetus est in sanato pars sinitatis. Tertius modus est quando pars Memae est in generante,non actu,sed uirtute,sicut qumotus calefaciendos mat calor enim est in motu uirtute,& non actu. Quartus modus est quando
ipsa tota forma est in gnante uirtute, sed non actu, sicut G a stuporis est in pyce stupefaciente manu.risIr est in aliis si agunti tota spe.Primu ergo modu designat in hoc ut dicit aut sisitas. Secun rdum in hoc θ dicit Aut pars. Tertium in hoc dicit. Aut sequit eu aliqua pars sanitatis. F tumi hoc quod dicitisAut sanitas ipse. Etua motus causat calorem ad quem sequit sinitas, o hoc etiam es iamtus sacere sanitatent, quia id ficit sinitate cui cosequitur uel accidit finitas. Vel melius. 'scosequit&accidit ex motu , calor misi nitatem. Quare patet, V sicut i llogi sinis olum
pricipiti s est suba P, i. quo uidest rei. Nam sello
gismi deniostrativi si intex o est, cu in demostra. tionibus mediu sit disinitio hicisti licet inop ratisii generationes sunt ex quodquidest. In quo
263쪽
tia intelle--Si tenuriantellectus specuiativus proceditct' toreula ad demonstrandunt passiones de subiectis ex con
Pr sideratione eius quodquidest, ita intellectiis pro cedit ad operaduin ex specie arti flati, aliae est eius quodquidest ut supra dictum est. Deinde cudicit.
similiter se haben προ tuturae nil tutas i semet vide distres 4, 4rte sint.babeteterum musta.
ru laecaui ιe uero piorMm materia potest. π asi Asa mori eo firmὶ minis Uu, Mut vi fantaprarum aurem Mur aec inpossibilia sunt aluer feri, piam ex ipsis.
enim omnia oportet φιcrere ut ex homine homo. Et enim
familia ex uino. Unde malus G ex muloAdstinu5 orbatio suem.QtSecunque autem λυμ lauti bift,quorumcum uemateris potustaseipso moueriboeiratu, 3stema mouet. orumcumlue uero non, ea imp sibilia sura feri alare quam ex ipsis.
Manifestat quod dixerat de artificialibus,in rebus naturalibus dicens, Usimiliter se habent eaqsunt constituta secundum iraturam,his quae fiunt partem.Spermenini operatur ad generationem,sicut contingit in his qi fiunt per attem Sicut.n.artifex lion eii actu domus, nec habet forma quae sit donans actu, sed potestate, ita spe a non est salini nec het anima quae est spes atalis actu, sed po-
Virtu r testate. m. n.in semine iiirtus maatiua, quae hocuratiu3, i modo comparatur ad materiam concepti sculco
paratur so a domus in mente artificis ad lapidesta ligna,nisi ιν sorma artis est omnino extrinseca alapidibus de lignis,uirtus aute spermatis est intrinseca. amuis aut gno salis ex spermate,non sit asper te sicut ab uni uoco,qasperma non est aiat,
id tame i quo eli sperina, est aliqualiter uniti timet quod fit ex spe mate. Nam spernia fit ab atali.Et in hoc est dissimilitudo inter gnonem naturalem, de generationem artificialem, quia non oportetu, forma domus in mente artiscis sita domo, licet quandoque hoc accidat, ut cum aliquis ad exemplar unius domus facit aliam. Sed semper oportetist spernia sit ab animali. Exponit autem litod dixerat saliqualiter univocum, invia non oportet in omni generatione naturali esse omnimodam iiii uocationem,iiciat cuni dicitur ut homo fit ex homine. si itimscemina ex uiro=sicut ex agente, I&niulius non fit ex mulo, F sed ex equo uel asino, in quo M. in tamen est aliqua similitudo, ut supra dixit. Et qadi ritu, a quo est spema, oportet esse aliqualiter univocum,subiungit intelligendum esti si non fueri domatiobi. si non fuerit defectus naturalis uirtutis in semine. Tunc enim generat aliquid quod non est simile generanti, sicut patet in monstra sis partibus.Etiscut in illis F,idest in rebus artificialibus aliqua fiunt non solum per artem, sed iose, quando materia potest moueti a seipsa eo motu
quo mouetur ab arte. Qfinem no pol hoc modo
moueri, tune non potest a quod fit ab arte, ab alio fieri iii iam ab arte, ita & hic psit aliqua seri a casu et spermate, illa quotuma hoc modo pol ni Υ s I c-- 83 lueri a seipsaseo motu quo mouet spermat,i. ad generationem salis. sicut patet in his q gnantur ex
putrefactione.q quo dicant esse a casu de quo non,
superius expositum est. Illa aut quom niano pol πια is moueri a seipsa eo motu quoi spemate mouetur
impolia sunt fieri aliter e ex ipsis sentinibus, sicut
patet det te de equo&aliis ainbus persectis. Patet autem ex his qiis hiciliar, t neq; Oia alalia Put G. dc Auem generari de ex semine Ne sine semine, iit Auicenna ponit neq; nulla generantur utroq; modo, ut pomnit Averrois. Lli aut aduertendumq, per ea quae Εκ dicti pallic dicuntur,piat lui dubitationes illoruq ponebanissimas iii istis generatis, non es le a generan- cibus naturalibus, sed a formis qliae sunt sine male netaiulbinria. Hoc. n. maxime nisi sunt ponere Pp salia ge- ti no aminerata ex putrefactione,quotu formae non utar,' mis ui cedete ex aliquibus similibus G spem. vlteritis autem in aialibus etiam q gnantur ex seminetui tus actitia gnonis. qtiae est in semine non est aia,
ex hoc postit ala sequi i aiali gnato. Adhuc aut 2
cedunt, quia in inferioribus istis non inueniuntur aliqua principia activa ad gnonem, nisi calidum ex frigidum,quae sunt semiae accidentales.Et sic non iri per ea possint produci forme substantiales. Nec up u, ro Philosophi qua supra posuit contra Te .aῖ. ponentes exemplaria, teneat in Oibus, ut.s ad similitudinem speciei in generati sussciant somis generantium.Sed omnes hae dubitationes soluuntur perliteram Arist.si diligenter inspiciatur. DLαin litera st uirtus activa quae est in spemate,& si non sit ala in actu est in ala in uirtute, sicuti forma domus in ala,no est domus actu,sed uirtute. Vn sicut
ex forma domus si est inmere,pol fieri se a d
mus in materia, ita ex uirtute seminis, psit fieri ala completa,pter intelim qui est ab extrinseco,utdE in i 6. de salibus. Et adhii camplius inquantumuirtiis quae est in seminei si ab ala perfecta, citius ui
tutea ita tedia.αprincipia, uti uirtute Primo' tione an ru.In sis uero q gnantur ex ptit resectione, etia est ri alium.
in materia aliqd principiu sinite uirtuti activae qest in spermate, ex quo caturaia i talibus aialibus. Et sicuti uirtus q est in spermate est ab alacopleta aialis, de a uirtute coelestis corpbris,ita uirtusq est in materia putrefacta gnatiua aialis, est a solo cor ,hore caelesti,in quo sunt uirtute oes sermae gnath iiicut in principio activo. itates etia activae,licet sint aethae,nis in agunt solii in uirtute propria,
sed in uirtute formarii sui alium ad qselint sicut
instrumenta sicut dξ in. a.de aia, ν 'orignis est si Te, i. cui instrumentit alae nutritium Deinde cum dicit. Non aut substantiasolum ostrauit ira nonferi forma histis deestas primis Militer eouros,urpura φιamdu, Te sti
sed GIphaera,neces et increst: sempernans oportet praexistere materium,etforma ita et in ipsio quid ex deo hiare, et qualitate, cTaliis praedicamentis r. n.' qualitassed quale lignu: Mequatua sed Ganta livia, talati Nousotadia desubadsiduro nosteris msed in r
toriis. Non multi ' quale, scd quale signumnee quot mlia Dunt lignum, aut anima
264쪽
slaut sub- statialis iraci accidentalis semia
Disseret perierati de ociubstantiqα accidentia quo ad principia. Hie accipe accidis noattigeresar main subsantialem
iecus ut instratinentsi, in supra.
essetat tertium,quod poterat ex dictis esse
dubita. Probauerat erum Usomiae non generant
sed inposita.Posterautem aliquis dubitare, utruhoc uum sit solum in formis substantialibus, autetia liccidentalibus. Cui dubitationi hic satissa .cere tendit.Vn duo laesi.Primo ostendit, ut hoc est uera in utrisque, dicens et ratio superius posita norbium ostenditi speciemI,i. muim non fieri Idubstant labia circa pridicamentum substatiae, sectis est siti ide Oibus primis a de praedicamelis, nil de qualitate,&qualitate, di aliis pridicame sirit enim,iit aerea sphaera ,1.quod est compositiuscut aerea sphtra. Sed nonni sphaeraF, id est quo se habet per modii sormae. sNec aes, itiest quote habet per modii materiae. Etsitit sphaera aliqv modo loqueo, non fit perse,sed in aere, quia sener oportet praeexistere ad generatione materia & speciem, ut supra est ostensum. Illud
ex Ariaedocet s. o. tetur & Anto. rad. Et dicere qualitates activas non in uirtute propria, sed in uirtute formarum substantialium,ad substantig generationem concurrere, quod diuus Thoaupra supera. Iraicet non sub his uerbis dicat,innuit tamen, immo expresseintendit ex intentione & uerbis Arist.dicentis ibi,Substantiam natura eonstitutam a spemate fieri, in quo potentia continetur atque uirtutes Nonne secunda haec sententia non solum primi non contradicit,sed eius potius eonfirmatio est ae aperta declaratio/ Nonne ecunda per Aristotelem in secundo de anima citatum, do dicentem quod calor naturalis ea instrumentum animae, confirmaturinuicte i Sibi ipsi igitur etiam Philosophus repugnabid Nonne&tuus Anti .uel secundum tuam phalasiam Scotus eui tu ipsius Antandraabores salso ascribis, primam hic ex uerbo ponit,& secundam supra ex sensul Nam super t.29. dicitu, est uirtus activa in semine, quae uocatur quoqueuod estsut aerea sphaeriit, scilicet compo uirtus formativa, quae magis uidetur esse qualitas conuium,fil&in quiri hoc estin praedicamelo sita sequens formam substatialem seminis quam ipsa eius
stantiae ,: in qualitate, & quantitate, de similiter in aliis pedicamentis.Non enim sitsquale, idest ipsaqiratas, sed hoc totum quod est quale lisnu. Nec fitiuantum, idest ipsaquantitas, sed lignuquanta,aut animal qtiantum.
Ne nobis, myra somniis Mes praeno laresemperes substantiam actae stenum piauit,lupura animal stalal ',Paliuor qliantono inues potentia solum. Sed 'pri substatuis ex his auim est, a neces.si pro semperaueramsubstantiam actu ex m. γυμ uvii ldi se animai Male vero er quat linone .uan, tuli post Musolo. OEndit quid differat inter substantiam de accidentiali cens,l hoc oportet accipere, ut propriustastatiae percomparationem ad accidetia, quia quano substantia generatur, necesse est praeexibuere aeram substatiam, qui facit generationem. sicus sal generatur, oportet in praeexistat sal generias in his,quae generantur ex semine. Sed in qualit quanto Scin aliis accidentibus non opo tetv rsexistat quale, aut quantum actu, sed solii in potntia, quod est materiale principium & si
biectui motus. Princi ium.n activum subae non
potes nisi suba, talpr pium activum accidentium Ptest esse non accidens,scilicet substantia. D ApENSIO X i ii.
Nullan hic penitus in Doctore s. reperiri c6tradicti
nem ,stenditur ut Mauritius nulla ratione D. sani ponee ausus est.
HO in loco non ueretur Maussus divomo. imi onere,*sibiipsi in proximis etiam,seu ratinnis sere literis contradicat. Sicin.scedauit ibi margins dices: Hic de parsi ante o.implicati Et non dici in quo sibi contradicatiNee mirum. Cuenim nulla st ibi contradictio,iueniri non retuit.S qui furiis passionii agitur, clara etiam I luce impingit,& quod ruione nequit, gestit saltem quo ualet nutu
vel signo roximum, immo de patrem suum pronum consandere. Sed certe in caput nunc tuum reuerte. tur confusio ua. Quae nam uilis homuncio,vs nam in minimo apparens est eoinradictio dicere inquam,
Si ex hoc tamen uacillis principium acthium substatiae non potest esse nisi substantia, quod hoc in locolis continuat generationem in animatis,& q, per illi ipsum semen, quod est instrumentale productivum substantiae operariar,& eandem uirtutem formativa, quam dixerat activam &esse potius accidens, dicit postea mouere ad formam substantialem, ex quibus omnibus sequitur accidentia ad productionem se stantiae concurrere. Sibi ipsi igitur hie auriga tuus coit adicium igitur substantia quidem primum principium substantiae, ta G, ut agens univocum uel quasi uni vocum, siquo, ut talis agentis substantialis forma. Di & aecidens multiplex concurrens ad hanc subae Senerationem, ut quo tamen & secundarium agensium ut substantiae tantummodo instrumentum, quod nonnisi in uirtute principalis agentis ad primum ess ctum cooperatur.Hane doctrinam in uerbis Aristo. poteras intueri, ta hie expositis quam in secsido de saallegatis, & indicare ad ipsum tibi debuit ly princi pium.Qualitates n. active non possunt absolute dici principia semae subalis. Hoc ipsum coes olum Philosophoru concentiones animi experientia quotidiana firmate potuissent ostiaere nisi mediis qualitatibus activis atq; pastiuis naturale agens potest qui quam producere. Sed multiplex uelamen habuisti super oculos tuos, ut non posses haec intueri, & idco tibi in parte compatiendum est. Lx cτ I o I x.
Ex quibus nam partibus quodquidem dc definitio c&stet di quomodo paries toto priores sint in uiritur.
265쪽
91 II ET A P HPostquam Philosophus ostendit quid est quos
qderii tesse, Sc quom est,& quo se liabet ad ea, quom est,& ui no oportet ponere Oditates rem separatas py inone, hic intendit offendere ex quibus conitituitur quod auideratesse. & diuiditur in duas partes. In prima ondit exubus q uiderat
Infra tali constituitur. In scd aondit quo ex fiat unum,ibi: princi. 3Nunc aut dicamus primum. FPrim aut pars diuiditur in duas. In prima mouet dubitationem. In ' 'Φ sola soluit mibi, Aut niultipliciter dr parsi Prima pars diuidit in duas dubitationes, quas mouet ad iue ptinentes, scdam ibi: sAmplius aut si priores simi partes.=Dicit ergo primo, ut ollasdisto est
Quaeda rota. quaeda compo nominii per ronem ordinata.unu n. men no pol esse diffinitio quia dis finitio oportet in distincte notiscet principia reruq concurrunt ad essentiam rei constituenta, alias aut disso non suffcietermini staret Essentiam reti
Texe r. Et Pyh cdrin. r. my.u, disso diuidit diuinitu insisti lariaF, i. exprimit distincte singula principiadisiniti.hoc aut no pol seri nisi per plures dictiones.Vnde una dictio no pol esse ditia, sed pol essenianifestativa eo mo quo nomen minus nota,m
ni stat per mastis notu. Ois aut ro partes hct, qa est quaeda opo coposita,& non simplexnome. Et
ideo up ui sicut se lide to rei ad reata se habent par
Dubi si An tes ronis ad partes rei. Et hoc dubitatur, uitabis hi az'-xonem partis ponere inrone totius, aut beat in f,- n0'Li l c dubitatio exinde confirmatur, quia intione ioti qimbus damnibus totorii, utaresserones partitura,
di in quibusda non. In dii ne. n.circuli non ponit diis incisonu circuli1,i.partiti ex circulo separ seimicirculi, di quartae patris circuli. Sed diffo syllabae cotinet in sedi fidii letemetonim .Litteram.Si natistinis syllaba oportet indicat esse . aliqua uox coposita ex literis. Et sic in dissone l. labae ponitur litera, de per consequens disio eius quia se uti possumus di ne pro nole. Et in circulus diiulfi icisiones ut i partes, sicut syllabasi elementa ,i in liter .Quod aut hic d q, sicut se habet di in ad re, ita se hibet pars disson:s ad partem rei, Ghabere dubitatione. Disso. mestide rei. Vnde uῖ sequi ui partes dissonis sint ide partibus rei, partes disi curiat et esse salsum.Na partes dissonis pilicant finitioni, si de disso,sicut de hole, ales & ronale, nulla aut pars Uicat de toto Sed dicedii est,u, partes
c, sinsuti di ni is 'Ut partes rei, inquantum a partibus
rei semunt partes distonis noliau, partes dissonis sint partes eLN6.n sal est pars hois, neq; ronale, sed ales sumituris una parte,& ronale ab Sila. Aial.n.est quod habet natura sensitiua,ronale uero qd
habet rone. Natura auisenstitia est iit materialis
resipem ronis. inde est ui genus sumit a materia, dria a forma, species autem a se a& materia
misi Na ho est quod habet rone in natura sensiti
M. Deinde cum dicit. x x s s. flsurae mortis diuo, recti vim deuatus sparsiCr digitus aula oreris acuiu redirier digitiis homine. ratior tamen in esse priora ratiora tui incirieantur exi ατ eo sot assis vitarem, priora sint.
ritate partium. Omnes enim partes uidentiisse dubiae A, priores toto, sicut simplex composito. Acion. ps sit prisangulus est pars recti anguli. Diuiditurinyas totourie angulus in duos uel plures angulosa tofusi- tr militer digitus est pars hominis. Vnde uideri u acutus angulus sit naturaliter prior recto, 'i tus prior mine.Sed contra uideturilla es priora, icet rectus acuto, h5 digito. Eth dupliciter. Primo quidem secundum rationem:rlvicenim modumilla dicuntii tesse priora,qus eorurationibus ponuntur,& non econtrarioIA AEtus enim de digitus dicuntur esse secundurati nem=,i.distiniuntur ex illis, scilicet homii & recto,iit dictum est.Vnde uidetur,u, homo recto angulus sint priores digito & acuto ango. Seso uero prouidicuntur esse aliqua priora ero ui est esse sine inuicem. auq n.pnt esse sine ali. & non Ἱ-- , econtrario, licuntur esse priora, ut in cylto est habitum,sicut unum duobus.Homo alita potest
esse sine digito . Digitus autem no potestile sine Tς .s homine, quia digitus abscisis non est ditus, ut infra dicetur. Vnde uidetur,u, homo si ordibsito. Et eadem ratio est de recto &acud De
ex bis .quodam navio quidem niatem etiampos a tu iacitur, quodam modo uero non. quando demex Piura. noformae, uipara concauitatu, none 'pars rotam
materia inpia' it uis aut pars alii' est m tim statu moesaevisaurem,quodue rem a stat e mime.scendum enim formia er piatae nusso rum babetum quodque.materiale vero nataliam seminenseticendum. mare et ilip idem ratio non habetera, φωρ num ratio est:βdotabis eam quae elemento est, quia elementa rationis partes sumi rema, π non meri sectiones uero horum sic pantes tu rimateria, inrub uaduenium pr. cormament Uformae,psa ι, cum in aere rotunditas MLQFHam modo uero neces facta . ela rationu,ribae inerunt. urpura ree cerea, dicluam . ' aeresunt iam enim etiam haee Hllabae possunt, tr uam materiasiens u. etenim linea non, sto alam esctures, πιι pitur, aut molaris er neruos, etcarnespropter
hoc σει ex bis sns , tanquam ex bis quae sunt pinussi ustanti inura tanquam ex materia. er totius Mem sunt
partes, forme uero er cuius raminime. Pro moenec inronibus.quorundam uas inerit talium paritumia, quora dam uero no oportet inesse,ns ti 'nulum a propter cenis, nonnullae ex tanquam prvictassunt, in quas com unum da matron sunt.Q--pieipitur adsumpta, a G muria sunt, Mymum, aut aeneuscirculas.Qua in bocorrumpuntur. rpori me' materia: quaecunque non Dia,cum materia fumo
tu ed absque matrema rationes' uolam haec prosem non corrumpunta r ut penitus,aut nequaq14 ita. --ressiorum quidem principia paries, quae mas sunt, om
uero,nequepartes aeque rincipiabuissenodi. G proopterea lateastatua in Iuram corrunisur, o Pheracio,
266쪽
nactiae. v termem ratiotubas. Horum quidem igitur ineris talacri partium ratio, horum uero non oportet
in pol non fuerint simiasummavam propter boc quidem
rumpuntur in Me, σyami se maum. Quaecunia eino non concipiuntur minareri sed lae materia, utra
tiones petitsolum haec non corrumpuntaer ut omnino traliter non. ne illorum quidem principiata partis,poesumsub ipsis citi uero me partes nec principia haec. Et ideo corrumpitur luteastitua inlatum, erit baera in es, Tmilias in earn emer osse Amplius autem circulas in misisnu. Est enim aliquis qui concipi arcum materia Aequitio
re dicitur circulus qui simpliciter ducitur,: σ nguli, quia non est proprium nomen Angulorum.
l Le.serrin. luit propositas lone decliui licii rintres pati tes. In prinia ponit solutioinem. In se illa exponit eam ibi: sDictuni est igitur nuc ipsum. Tertio le- terminat qliandam dubitationem , cius exi taediacta solutione oriri potest, ibi: Dubitatur autemr '' merito.l Ad euidentiam autem horum, que in hoc capitulo dicuntur sciendum est,u, circa diuiniti nes rerum earum essentias, duplex est opinio.
Duplene o- Quidam enim dicunt,u tota essentia speciei in ippinio dees filo adicut quod tota essentiat is est atrio postutiis, hoc dicunt,quod eadem fila rem est forma totius cpit significatur nomine humanitatis, forma patiis, quae significatur nomine alae, seddisserunt lolii Grationem . nam forma patiis disin m perficitn ateria,& facit eam esse in actu,sorma aut totius, G totum compositum per eam in spe collocat.
E h uolunt Tmillae partes materisponantur
sthi ii, indicti nitione indicante spem, sed solum principia
qui tenuit se alia speciei. Et hac opinio uidetur Averrois tantumser & quom am sequentium eum. Sed uidetur essem mimi contraintentionem Aristoaruit enim superius in E isti. ros naturales habent in sui distinitione mate-Τ-e. t. riam sensibilem, in hoc differunta mathematis
cis. Non autem potest diei,m substantiae naturales dissiniatur per id quod non sit de essentia earum. Substantiis enim no hiat dii nem ex additione sed sola accidentia,ut supra est habitum vn relinqui tur, a materia sensibilis sit pars essentiae subariminaturalium,non istum quantum ad indiuidua ,sed etiam quantiun ad species ipsas. Diuinitiones.m non dantur de indiuiduis, sedde speciebus. Vnde Te .ae.1ν est alia opinio, quam sequitur Avicenna,& hac di ag. sormam totius, quae est ipsa quidditas speciei dis- Opi. Auic. fert a se apartis, sicut totum a parte. nam quissiditas speciei est composita ex materia re serina, non tamen ex hac serma, & ex hac materia inditiidua. Ex his enim componiturindividuum ut Socr. At Callias Ethaec est sinia Aristan hoc capitulo, qua Sententia introducit ad excludendum opinionem Platonis Arist. de ideis. Dicebat enim species rerum naturalium esse per se existeres sine materia sensibili,quasi materiasensibilis no esset aliquo modo pars speciei. .
Ostense ergo, st materia s-sibilis sit pars speciei
in rebus natu bus, ostenditur 3 impossibile est esse species rerum naturalium fine materia sensibili,si tholam sine carnib &ossibus, de sic de aliis do hic erit tertius modi destruedi ideas. Nam primo destruxit per hoc quod quodquideratesse non
est separatum ab eo cuius est. Secundo per hoc, Lysipecies separatae a materia non sunt causae generationis,neq; per modum generantis, neque P mo dum exemplatis. Nunc autem tertio improbat ea
per lio quod materia sensibilis in coi est ratio speciei.Dicit ergo soluendo. Φmultipliciter dr pars, sicut in quinto est habitum.Et uno modo di pars τ ηα,3 qualitatura, hocssiquod mensurat totum G qu titatem,sicut bicubitum est pars cubi in binarius senarii.Sed hic modus partium praetermittatur ad
praesims . non. n.intendimus hie inquirere partes
uantitatis,sed intendimus inquirere de partibus leonis,quae sigilant subam rei. Unde perscrutan dum est de illis partibus ex quibus suba rei cois, ponitur.Panaiit subae est& materia, de forma, &exquibus est aliquid compositum. Et quodlibet istorum trium,smateria & sorma de compositum ex his, est subarae supra habitumest. Et ideo materiain quidem quodam modo pars alicuius, quo damodo non est, sed silusilla, ex quibus est ro Te . .
ciet inmae. Intelli: mus. Gravitate quas formam,& nasum materia, Ec simu quasi compositu di hoc caro, quae est materia uel pars materiae non est pars concauitatis, q est forma uel spes . nacaro est materia qua fit spes Sed in caro est ali qua pars simitatis, si tamen simitas, itelligitur esse quoddam compositum,& non solum forma. Et sminiliter totius quidem statuae, quae est coposita ex materia&forma pars est aes . non autem est pars
natui secundum ui statua accieitur Eliam pro specie, i. P ser .Et ut sciatur quid est species, de 'dest materia, dicendum est illia ad speciem pertinere, quod conuenit unicuique inquantum speciem
habet. Sicuti inquantum hiset speciem status, conuenitalicuis si figuratum, uel aliquid aliud huius modi. Sed Equod est materiale ad speciem, ni in qua Mendu est G se de sM. scienduta est.*nia' spis similla materia nec Gis,neein vividuatam se,se heiad
spum t simit in fori Sed sin et spes sumit pro
267쪽
uniuersalismi homine dicitivis esse spem,sic materia communis perse periinet ad speciem, no auMateria dii tena materia indiuiduasis, in qua natura speciei ac
ple dixi cipitur. Et ideo dicendum est stillii initio circuli
inroi pipς non continet insesdiuinitionem incisionum, M.
o i partium ex circulo incisarum, ues semicirculi, uel quartae partis cimili Sed diffinitio, quae est syllabae comprehendit insedissitationem, qui estseleam ,ialteram Et huius ratio ei quiuele
menta idest litem, sunt partes syllabae quantum ad speciem suam,ci non secundum niateriam. Ipsa enim sorma syllabe in hoc consistit ut ex literis coponatu&Sed incisiones circuli stat partes nori circuli secundum speciem accepti, sed huius circuli pasticulari uel horum circulorum, sicut materia in qua fit species circuli.Ethoca i potest ex regula superius positauine enim dixtim speciem intinere,quod secundum se inest uni estique speciem habenti,ad materia uero quod accidit species. Perse autem inest syllabae, ut extiteris coponamr. Q δ autem circulus sita diuisus in semitaculosaiocaccidit circulo,non inquantum est circulussed inquantum est hic circulus, ius haec linea diuiditur
quae est pars ehis ulmateria. unde patet,.semiucirculus est pars circuli secundummateriam indiuidualem. Vnde ista materia,quae est haec lin est m. pinquior speciei quam γ,quod est materia sensibitis, quando rotunditas,quae est forma circuli fit in aere.Quia species circuli nunquam est praeter linea estaute praeter aes. Et sicut partes circuli, quet sunt
secundum materiam indi dualem, non ponuntur in eius diffinitione,ita etiam nec omnes literae pomintur in disinitione syllabae,quae scilicet sunt par
tes cum materia,uilite descriptae in cera. uel
Iam in aereatis enim iam sunt partes syllabae, sicut materia sensibilis.No enim oportet, ut omnes Partes, in quas res aliqua resoluta corrupitur, sint par non enim, si linea diuita in duo dimites sit inanti inneium, si linea diuisdia corrumpitur, aut si homo re Iutus in ossa
di neruos de carnes comampitur, propter hoc se
quitur st linea sit exili midiis,d: homo ex carnibusti ossi ita st ista sint partes substantiae eius,sed siint exist spartibus sicut ex materia. Unde sunt partes eius quod est i simul totuml,i .e ositum. sed speciest foro uelle cuius est ratio, Fidest eius
quod dimittatur, non adhuc sunt partes. Quapro pter nullς tales partes ponuntur in rationibus conuenienter.Sciendum tamen,* ratio talium partiuin quorundam dissinitionibus ponitur, scilicet in diuinitionibus compositorum, quorum sunt par res.In quorundam uero dissistitionibus non oportet poni,scilicet in diuinitione sormarum,nisi sine
tales sormae,quae sint simul sumptae cum materia. Licet enim materra non sit pars formae, tamen materia sine qua non potest concipi intellectu se a oportet u ponatur in dissinitione trinae, sicut corpus organicum ponitur indisinitio animae. si acut enim accidentia non habent esse persectum nisi secundum quod sunt in subiecto, ira nec formae, nisi secundum Q sunt in propriis materiis.Et pter hoc sicuti accidentia ditaniuntur exadditi ne subiectorum ita&serina ex additione propriet materiae. Cum igitur in diffinitiones nae ponitur materia, est diuinitio ex additione,non autem
cum renitur in diuinitione compositi. Velli quod diciti si non fuerint ut si ista, test e emplificatio eius quod dixeratilioriam non oportet inesse FIn illis enim partes materiae non oportet . in dilanitionibus poni. scilicet no sumunt sit leum materia, uel quae non signiscant aliquid eoni positurii ex materia& forma. Et hoc patet, quia propter hoc quod in litorundam rationibus non
ponitur materia,in quorundam uero ponitur, co
tingit quod quareta suntlsicutex principiis ex his
in quae corrumpitust idest ex partibus, in quas aliquid per corruptionem resoluitiir. Et hic sunt illa, in quors diffinitionibus ponuntur materiae. dam uero non sunt ex praedictis partibus materi libus sicut ex principiis sicut illa in quorum dimititionibus non ponitur niateria. Et quia in istorum dimitationibus ponitur materia, quae sunt simulaccepta cum materiadion autem in aliis, ideo quae
miliave sivit simul sumpta species cum mater M.qusenque significant aliquid c ne tum ex materia de forma, ut simum,aut in scirculus, finitas modicomimpuntur in partes materiales, de par istorum est materia. Illa uero, quae non concipiuntur in intellectu cum materia, seu sunt omnino sine materia, sicut illa quae pertinent solum ad ratione speciei do Q Usta uel non comimpuntur omni no,uel non comimpuntur taliteri , idest per reso lutionem in aliquas partes materiales. Quaedam enim M ae sunt,quae nullo modo corrumputur, sicut sub tantiae intellectitates per se existentes, q-dam uero Grinae non per se existentes, corrumputur per accidens,corrupto subiecto. Qirare pater,
quod hi illismodi partes materiales sunt principiade partes eorumseuae sunt sub ipsist adest q ab eis
dependent, sicut dependet totum ex partio ex quibus reponitur,no autem sunt partes nec primcipia speciei.Et propter hoc compositum, ut sta . tua lutea corrumpiturire luta in materiami , ida
est in luttim,de sphaera aenea in aes,& Callias qui est homo particularis, in carnem & ossa. Et similiter circulus particularis constans ex his lineis diuisis, cotrumpitur in incisiones. Sicile enim Callias est aliquis homo qui concipitur cum niateria indiuiduali,ita circulus, cuius itini partes istae incisones est aliquis circulus particularis, qui concipitur cuindiuiduali materia uinc tamen disserunt, quia sin gulares homines habent nomen proprium. Vnde nomen species non area uiuocatur ad indiuidita, sed me circuli aequi uoce dicitur de circulosqui simpllicitest,i. r dicitur,ac de singulis particularibus circulis.Et hoc ideo, quia sit inulis particulatibus circulis non sunt nomina posita, sed nomina postri
ta sunt singularium hominum. Attendendum est
autem,qita nomen Beciei non aequi uoce praediis eaturde indiuiduo, s nilum quoa praedicat de
eo communem naturam speciei, praedicaretura .
tem aequi uoce de eo, si praedicaretur inquantum N s significaret hoc individuum prout huiusmodi. Si
enim dicam, cri est homo,non squivocatur nomen homini sed si hoc nomen homo, imponatur
alicui singulari homini ut pmprium nomen, aequi uoce significabit speciem hoc indiuidu LEt similiter de nomine circilli,quod aequi uoce signifi- cat speciem di hunc circutiam .
268쪽
Vide esitradictionemaei mare si a
iolutio M. infra H. διυ Οὀo partes sint toto priores. te qua ratione in finitione ponan-
lireturus diamus repetentes θωcutulae enim ratio. t is parte in quod undior rutis rae priores emtus aliuo R iis uero recti non duasi in acuti timem,sed acuti in tellum . Miris namqVerecto qui dimit actumati inor etenim recto acutus. militer autern circuliu femicirculsuhese habentisimici milia nans circulo est αῆuiirat diruus toto: talis. n.hois pars duitur. mare
sit Mem partes ut mitria, et in quias duae in ut in matris in posteriores: quaecunque xero ut mitemursecundum rationem seu amis priores omnes t aliquae. Dictum est igitur cr nunc ipsi uerum, cr caulam -- tuus manifesticis diceruas repetenter. Num pDecu uesunt rationis paertes, π in pias diru ratio, funipriores. qui omnes,aut quaedam. Rem uero ratio fio dui ita uris acui irationem,sed quae est acuri in quae est inutitur auresst fato aculum,recto minoretum recto acutus. similiteraut ricrculus et hemicirculasse habet: semicirculus. distonitur circulo radagitas tot alis enim hominisparissimus. 4.re quicunquesumoetes ut materia, er in quaediuidituriam iuriam, summaeriora. aecunque uero ut rationis G
sumnii .esilla rationem, priora, aut omni quaedam. Quia solutio sit perius posita non eratusquequa ue manifesta notachina enim ostenderat, quoni Ho partes sunt priores& posteriores . nec iterunt distinxerat compositum iversale a particulari, nec etiam speciem a forma, ideo hie sblutionem si perius positam explanat. Diuiditur aure in par res duas. In prima explanat solutionem superi positam. In secunda docet qualiter sit ad qua lio nem applicanda, ibi: sInterrogationi uero obuiare.FPrimadiuiditur induas. Primo stauit quaestio
,utrum partes inem, ibi ista rationis partes. l Prima distiditur in duas. Prima ostendit quomodo partes sunt pri res toto. Secundo manifestiat per exemplum,ibi. Quonia uero. Dicit ergo primo,ui id qd superius est dictum in solutione proposita, uerum quidem est in se, tamen repetendum est ut amplius sat manifestum, quatit ad hoc quod dictum est. Oportet enim, quod omnes partes rationis, & in quas m diuidit , sint priores cassinito, uel omnes, uel quada. Et hoc dr propter hoc,ui partes semiae quandosue non sunt de iecessitate species sed de persectione,scuti uistis & auditus quae sunt partes animae sensibilis. non sunt de integritate uel neces state animalis.Potest enim esse animal sine his sensibus.Sunt tame de persectione animalis,quia ani- inspersectum hos etiam senilis habet. Et sic uni uetialiter est uerum, quod illae partes quae ponun- tuo in diuinitione alicuius,stini uniuerialiter priores eo.Sed acutus an ius, quamuis sit pars recti, non in ponitur in diuinitione eius,sed econuerse.i16 enim ratio tecti anguli resoluitur in disinitionem acuti,sed econuerta. Qui enim dissinit acu. tum, utitur recto diuiniendo. Angulus enim acu tus est angulus minor recto. Et similiter est decidicillo&semicircillo quidi itur percili cillimi r st I ', Ienim media pars circissi. Similiter est de digito de homine, qiii ponitur in iussinitione digiti. dilui - 'tur enim di itus, quod est talis pars hominis. Dictum est enim supra, quod partes formae ni pa ites rationis, non autem partes matericiti igitur solae partes rationis sunt priores, non autem mat me. sequiturqliod quaeciinque sint partes distiniti, sciit materia, in suam,scilicet resoluitur diuinitu, ut compost una in materialia princis a sunt posteriora. lQuecunq; uero fiant partes rationis Se sit stantiae quae est secundum ration P, idest partes formae secundum qua firmitur ratio rei, sunt priora toto, aut omnia, aut quaedam, ratione superius dictae Deinde cum dicit.
motuor ino Mimalium inra De enim substantia a r. animati secundum rus - ,σformam sub tia, o Merat esse tali corpori cui queram; repara,flyreia desiniatur, non Me eo opere de metur, quod sine siensanoa existen
riores haesubstantiaMouetur is eas Min materiam. β s με uniusta totum. Tota itaque quodam modo qui priores antis,quodammodovieron , pandoquum necessem uni separataeram enim quiquomodoctiquest habet durus animatis est inuocas, qui mori sest. Maedaueros a quaecunquen mi palo tvi qua pruna ratio σμε tantia:ui rufi haeccor, intembrum est. nibilenim differt utra talis'.Ηomouercer equus, ex quae visebabo in gularitassunt. Vnruersalainos nitimat' totum quiddam ex hac ratione σ bae materia tanquam uersali si v re umexiatum miseriaui Isocrates est. π de caeteris militer. Pars iraque, enim fremae est forma autem dico, quodquideraresse σφ ustoditu, quod exsisma ipsa materia est. moniam vero animaliam animasIesmaiasurg, Lee emn substantia est imau, quaesecunii rationem ubstantur Merspecies, eτ quoquesuat esse talicorporei unis vuus M. Parsen Id nutur bene, non e opered tin ενοι non exori,nesen u. Q creb- mosparto,
dum unumquodque tua militeri corpus uero σ bui Mapartes, sterioressu rubusu stantia. Et quod dixisturm c ut in materiamin substantialed Dia totum. quisdem igiturquodsi nisi totam morabo. ut 'ast autem ut non. NKμιrem possunι esses rara. N erum qu cunque modose babens, digilusat imatis, sed vix in pu mora salardamuero ut 'ecunqueprincipali Crin Oratio substantia. Ahoeor, aut cerebram. Gahilesium disert utram me. Nomautem exequus er qua inseruiolas, umieroliter curem, no unis. brumitasa aut totum quoddam ex nateria hac, exbacrati η muniuersalueris inuta re ueroex inita materia, s ervieriam est.Eι in alassi tueri Pars igiturq umester Hie aeripe flectetspeciem aurem di quo uideraselse, remia tot ' materiam ωPodexspectrermateria ipsa. ultima esse Exponit quod dixerat per exempla dicens, Rodanima animalium cum sitsubstantia anima- singulare. tismandi rationem idest formam: mati aqua ergo pri-ahi amni habetpropriam rationem, sest sebit insim tabidest forma, &species, di quodquideratine tali corporib, scilicet organicocorpus enim or- 'gaminii potes Gniri nisi per amniam. Et secundum
269쪽
D eluit dum hoc anima dicitur et quideratesse tali cor quod dive pori Et hoc sit uerum,patet per hoc quod si ab raestexeni quis bene diffiniat iusti inque animalis partem,pi', non potest eam bene ditanici nisi per propria ope inii: , rationem.Sicut si dicatur ιν oculus est pars animaz I iistis lis Per suam uidet. Ipsa autem operatio partiume in diffini non extitit sine sensu uel motu uel aliis Oeerationiti in obli- bus partium anime. Et sic oportet v, dii liniens sum, quam partem corporis,utatur animae Et quia ita
es oportet quod partes huius, scilicet animae sint priores, uel omnes sicut in persectis alatibus, usquaedam, sicut in impersectis animalibustii tui toto ii. eo quod est compositusi ex animata corpore. Et similiter elisin unumquodque aliud, quia
semper oportet, ut partes formales sint priores quolibet composito. Sed corpus & partes corporis simi posterioresthac sebi fuatiat .ssorma, quae est anima, cum oporteat animam ieius diffinitimne poni,ut iam dictum est. Elid quod diuiditi irinpartes comoris,ut in materiam. non es si a su stantia d.forma, sed Isimul totum, idest compos, tum. Patet igitur in partes corporis sunt priores 3simul toto ,iaeomposito quodammodo, uecq dammodono. Suntquidem priores sicut simplex composito. quantum anim compositum ex eis constituitur. Sunt autem non priores secundum
modum,quo dicitur e se prius id, quod potest esse
sine alio.non enim partes corporis possunt esse separatae ab animali non enim d sutus quocunq; modo se habens est digitus. Illae enim, qui est decisus uel mortuus non dicitur digitus nili mutuo ,s cui digit sculptus uel depictus. Sed secundum hanc considerationem huiusmodi partes sunt posteriores composito animali, quia animal sine digito esse potest. Sed quaedam partes si inti quaei et non sint priores toto animali boc modo prioritati quia non possunt essesne eo, simi tamen secundum hane considerationem simul, quia sicut ipse partes non possunt esse sine integro animali, O nec integrum animal sine eis. Hiiiusmodi autem sint partes principales corporis, in quibus primo consistitis nat,scilicet animasco uel cerebru.
Nec ad proposituin diiseri quicquid tale sitiSciendum tamen, quod hoc compositum, quod est salvet homo, potest dupliciter se .uel sicut uniue saltauel sicut singulare.Sicut uniuersale quidem,sicut homo di animal. Sicut singulare,iit Socr N CHlias. Et ideo dicit.' homo&mulis&quae ita sunt in singularibus,seu uniuersaliterdicta sicut homo& equiissnon sunt substantia clidest non sunt lusorma, sed sunt simul totum quoddam compositum determinata materia & deterininata forma noquidem ut singi iterata usui aliter. Homoenini dicit aliquid compositum ex anima & corpol re,non autem ex hac anis S hoc corpore. Sed singulare dici taliquid compost sextillima mate. tia,Pidest materia indiuiduali. Est enim Socra aliis
quid coinpositimi ex stac anima,&hoc corpore.
Et sutiliter est in alii singularibu Sic igitur patet
si materia est pars speciei. Speciem autem hic in ' telligimus non formanitatum, sed quodquidera in Et patet etiam ut materia est pars eius totus,
quodsin ex specie & materia odis singularis, qa
significat naturam speciei ini ac materia deterau
nata Est enim materia pars compositi. Coni potatum autem est tant uniuersale quam singulare. Deinde cum dicitim rati partes,Paeso is obnil ratio iuro, est a x s s. erantii ad n est totius utro Mocirculi huius cr sit gula. vitam alicuitu sensibilis aut uitelligibilis Mo aurem vi in illigibiles quidem ut matbematisos risibiles iura, ut aeneos . l
aut sint. cognoscunt iraei iuro abeant ab actu,non est ma nifestum vi sint aliquando annonibit mensi peres
c tu crcumsic itur uniuersali ratione. Materia uero,
riuales autem dico, a matbematici 1 σsensibiles, ut aereos
casensibilis, alia intesisti M. sensibilis qui Mocr ab
Oliendit qui partes debeant poni in dim*-ne.Cum enim ciuesum sit quae partes sunt speciendi quae partes indiuidui, quia materia communiter sampta est pars specieialaec autem teria deter minat est pars indiuidui noni festum erist solum illae partes Iuni partes rationis,qui sunt partes secciei, non autem quae sunt partes indiuidui.In disii- L O. r. nitione enim hominis ponitur caro di os, sed non haec caro de hoc os. Et hoc ideo, quia ratio diffiniistiua non assignatur nisi uniuersiliter. Cum enim quod uiderat esse sit idem cum eo cuius est, ut supra ostensum est illius latum erit diuinitio quo est
ratio significans quodquideratesse,quod est idem cu suo quodquideratesse. Huliisnodi autem sunt iuniuersalia&non singularia. Circulus enim & id quod est circulo esse,sent idem. S similiter anima, di id quod est animae esse. Sed ipserum, quae sunt composita ex specie & materia indiuiduali, sicut
circuli huius, alit alicuius aliorum singularium, ho-,rum non est disinitio. Nec differt utrum singula ria sint sensibilia uel intelligibilia. Singularia qui, dein sensibilia sunt sicutcirculi aerei de lignei.Intellligibilia singularia sunt,sicut sunt circuli mauiematici .Quod autem in filathematicis considerentur aliquasi gularia, ex hoc patet, quia considerantur ibi plura unius speciei, sicut plures lineae aequales, ix plures filii sintiles. Dicuntur autem intelligi- testim ibilia,huiuunodi singularia, secundum v, absq: sψ- su comprehenduntur per solam phantasiam, quae quandoque intellectus uocati secundum illud in tertio Anima, Intellectus passivus corrupti uobilis est. II si autem siligularium circulori non intestina
270쪽
est distinitio, quia illa,quors est disinitio, cognoscuntur per sumi dissilutionem: sed singularia non cogno seiuntur nisi diim sunt sub sensu uel imaginatione, aliae hic intelligentia dicitur, quia res considerat sine sensii, sicut itellectiis. Sed huiusnabdi sin. gulares circuli s abeuntes abactuἴ,i.recederes ab actuali inspectione sensus, qliantum adsensibiles, ausimaginationis,quantum ad mathematico noesi man estum latruni sitit inquatum sunt singulares,sed tamen semper dicuntur& cognoscuntur p rationein uniuersalis. Cognoscuntur enim hi circuli sensibiles etiam, quas o non actu iudentur, in. quantnm fiunt circuli,non inquantum sunt hi circuli Ratio autem huius est, quia materia quae principium est indiuiduationis, est secundum se ignota, de non cognoscitur ius inersormam, aqua sumitur ratio uniuersalis.Et Heu singularia non cognoscuntur in sua absentia nisi per uniuersalia. Materia autem non solum est principium indiuiduationisi in singularibus sensibilibusata etiam in mathemal Gis.Materia enimalia est selisibilis, alia intelligibilis. Sensibilis quidem ut aes&lignum, uel etiami quslibet materia mobilis, utignis & aqua, & hi iusmodi omnia . di a tali materia indiuiduantur in his singularia sensibilia. Intelligibilis uero materia
m. int i est, quae est in sensibilibus , non inquantum sunt igibilis. sensibilia, sicut mathematica sunt. Sicut enim sorma hominis est in tali materia, que est corpus o ganicum, ita forma circuli uel trianguli est in hac materia qus est continuum, uel superficies, uel corpus. Concludit igitur crdictum est, quomodo se habet de toto& parte,& de priori , di ide pol seriori ,i.cuius pars, sit pars, & quo sit prior, &quomodo posterior. Partes enim materiae indiuiduae sunt partes compositi singularis, non autem speciei, nec formae. Partes aut e materiae uiris,sime
partes speciei, sed non formae. Et quia uniuersale disi initur & non singular deo partas materiae inα diuidualis non ponunturin diuinitione, sed Blum
partes materiae communis, simul cum forma uel partibus sormae. Deinde cum dicit. xxss. Ad interrogationem iremtuc esse est occumroesi
inquas diuiduntur,crexquisisseit 'tes,q d non plicuer . nam etiam lanima animal est, aut animatum, autinumquodque, uni rui iue,ta circulus circula scis
rectus recto esse antia QMipae rem , alii uidquidem eraliquo posterius licendum est, ut rutabis,quae in ratione, cre aliis resto. Etenim qui eum materia aeneus rectus, ex quil in pngularibus lineis. qui uero abs pie materia his qis rone sunt,posterior,partibus uero, quae infletulari sunt. prior est. Ampliciter autem non est dicendum. σὴ ursa est, er non est anima animal, R etiam quas dicendum, quas am nonscendum iudictum est. Intem gutioni uero ob dare est necesse, qua quisvis uitia. terrogat durum rectus,ta circulas,ta animal priora aut in quas diuiduntur crex quibus intpartes, quia non Implicii res quidem enim est anima arma aut animatu utum quioque qua unicuiquerer circulas, quo circulo esse:errectus, quia remelle: cr substantia redii, id quid ,σquo
dicendum estprilarius: puta his, quae inratione,U quae recto univosali Etenim bis quidem est materia, qui Meusrectustiqui lineis gularibus.Hic testne materia, his quae i
so Simpliciter autem non dicendum. Si uero altera.er non est anima animal π sthoequidem dicendum, hoc autem non
Adaptat solutionem proposita quaestioni prius
motae dicens, quod necesse est obviare per praedi- ctam solutionem interrogationi quando quis interrogat,utrum rectus angulus,& circulus, & ani.
mal sint priora partibus, aut ecouuersis panes in quas huiusmodi diuidunti irin ex quibus conare nuntur,sunt priores .Dic dum v, non est simpliciter res dendi .Est enim duplex opinio.Qui dam enim dicut G idem est tota species & sorma, sicut anima quod homo. Quidam autem P non, quia homo est compositu exanima&corpore. Et secundiura utra: ne opinionem est diuersimode respondendum. Si inim idem est animau, animal uel animatum, aut similiter unumquodque est idecum sorina uniuscuiusque, ut circulus idem cum se a circuli, & rectus angulus idem cum forma
recti, dicendiun est determinando quid sit posterius,& quo sit posterius, quia secundum hoc partes materis sunt posteriores his,quae sunt in ratione , & sant etia posterio es saliquo recto , crecto comuni, sed sunt priores reia lingulari.Hic enim rectusqu3 in aeneiis, est cum materia sensibili. Et
hic rectus qui est cum lineis singularibus, est cum . materia intelligibili.Sed ille rectus qui .estssine materiai a. communis, erit posterior partibus formae quae sunt in ratione, sed erit prior partibus materiae,quae senipartes sin illarium. Nec erit Iscundum hanc opinionem distinguere inter materiam conanum N indiuidualem. Sed tamen simplici ter non erit respodendum, quia erit distinguiaduinter partes materiae & partes sormp.si autem alia opinio sit uera,scilicet v, anima sit aliud quam animal, sic erit dicendum, & non dicudum partes esse
priores toto, sicut determinatum est prius. Secundum enim hanc opinionem docuit superius distinguere non solum inter materiam & formam, sediliter materiam communem quae est pars speciei,&inter materiam indiuidualem quae est pars inudiuidui.
L sc Tio XI. Quanam suu pario speciei & rationis nianis stat.
partes,quae uero non sed eius, eo sinu Uumitur, Tex. 1ν.
cum ex hocmnex te mani; sto iis indisses vide eεttareum quodque uniuestis etenim exsormae diffatuo est..dictionem
manifeste iuratio rei manifesta erit. Diniatur autenmerito quaestui eis. mparus, πνα λωτ.nonita mulsi ci. Ime enim non manifesto existente, no Tex. ι
est Ostidire unumquodque. uniuersalis enim eriperiris par. i. G1 butio.cur igitur unipirium ut materia, er quae non, Distinitio An fuerint murus , neerat iis erit manis su quae recIn ista parte determinat quandam dubitati nem,quae poterat oriri exsolutione praemissies nis.Distinxerat enim sol do primissam quaesti nem inter partes speciei, & partes indiuidui, q rest compositum ex specie& ex materia. Et ideo
hic quarii quae sint partes .ec δε qui non Diuiditur ergo illa pars in partes uesan prima dem