장음표시 사용
301쪽
N ET A Pillud quod tali doctore negatur. Supponit enim hiequod substantiae separatae non sint de se hae,& me hoe supposito a sancto Thoma negato, insertu, minus uideatur de natura diuina quod habeat plura supposita,qu m de aliis omnibus, eo quoci ipsa est de se lixe ct non alia. Cum ereo dicit mirum esse quod ab aliquibus negatur poste essesub una specla silura indiuidua in sempiternis&c. Respondemus quod ualde mirum est si sapientes de hoc mirarentur. Sed cum admiratio ex ignorantia procedat, non est mirum quod talibus qualibus hoc mirum sit.Tertio ad idem secundum motivum aduersari j dicitur quod authoia suuletaliter serit dupliciter. Primo quia si ex hoe v in diuinis non repugnat multitudo stippositorum in una specie,insertur quod in aliis etiam non repugnat,non repugnaret etiam in lale.hina, de aliis similibus, de siepossem esse plures tales. Hoc autem est impossibile, tum primo quia cum in perpetuis non differat essedi posse,s possent esseplures soles, iam nunc essent plures soles, quod soli insaluati eoncederent.Tum sect- do quia uel posset esse alius sol per generationema thoc non, m corpora coelestia sint in generabilia &laorruptibi sa. Aut posmplicem emanationem qu est ipsa creatio Et hocnon quia hanc negat Philoti .phus, & superfluam pomisimul & theologus, eo O unus sussciat ad inferiorum productionem & placipue hominis, dil conseruationem,cuius gratia Fin s cras literas sol factus est sicut Ze coetu ipsum, & multitudo,destructionis eorruptibilium perpetuae causa foret,ut etiam Poeta fingens dicit: Solo uin sole &e. Secundo quia si ex non repugnare in natura diuina multitudinem suppositorum, sequitura minori non repugnare i aliis:pari ratione ex amillier esse in deo plura supposita , tequitur actualiter esse sic in omnibusaliis.Hoe autem esse manifeste salium nee uetulae negant. Patet iginar ex his omnibus quod argume tum illud adueriatii derisibileadmodum fuit. Et eius aut hordum contra sanctum Thomam uolia it se quasi theologum philosophantibus iactitare, omnibus paalam fecit se esse tam philosophiaequ)m theologie ualde ignarii Et haec depraesenti defensioneiatis. Amen.
L a C T r o X v I. Q nam modo possibile sit substantiam sensibilem
inponi ex partibus. quomodo item nnum de enisubstantiae non sint quid demum Plato recte, uel n6 recte circa ideas seni set ostenditur.
ΜA 'stum autem est quod etiam non, quae ridetur esse sub timie, arespoterati er partesam mali sunt.nihil enim eorum separatum est.cim
autem separaremur , tam etiam ut materia omnia, te
ra gnu er aer nihil enim eorum, unum estsed quasi camulas .antequam concoquamur,ta ex eis virum ML Marinae autem aliquis,animatorum partes parauerit Mantinen
piraptas ambas feminista er actu timentia re quὀd principia motis ab aliquo inflexibus babet. mare piata iam
propinqua ambas fieri evicto' amfuri σmtentu, eo quod principia motus habeant ab aliquo in vincturis. Pr 1 ter quod quaedam animadia da a viis u.Sed tamen potentia tua eritiu6rram o torum μerit er ciuum in natura, Itan vi, aut palatione. Tale nanque estorbatio.
Hic philosophus manifestatqd superius sici dubitatione reliquit,scilicet quomodo aliquasiibstantia ponatur ex partibus, cum supra ostenderit, Psubstantiano potest componi neque ex passioni bus,neque ex hibstantiis actu existentibus Et ideo hic ostendit, quod partes, ex quibus compon 'tur substantiae,non simi substantiae actu existen ite sed potentia. dicens,u, cum supra dictumst quaedam sunt, quae ab omnibus existimantiar sibi tantiae esse,scilicet substantiae sensibiles, di partes eariam, manifestum est, quod plurimς hullismodi substantiarimi sunt inpotentia,&no in actu, ut patet de partibus animalium, de de omnibus aliis partibus. Dicit autem partes esse plurimas harii lub-slatiarum,quia cum unumquodque totum explu ribus componatur,oportet plures esse partes c ponentes qitim tota composita. Et ut partes sines potentia tantum,patet,quia nihil de numero earuest separatum, immo omnes partes inquantum sunt partes, sunt imitae in toto. omne enim quod
est in acti oportet esse ab aliis distinctum, quia res una diuiditur ab alia per suum actum de performa sicut supra dictu es i. aute ea vi ponun π
suerint separata adinvice dissoluto inis,luciquidesunt entiai actu, no quide ut partes, sed urinateria existens subpriliatione cinae totius. Sicut patet de terra & igne & aere,quae quadosuntpartes corporis mixti,non sunt actu existentia, sed potentia in mixto. Qim uero separantur, tunc sunt in actu existentia,& non partes. Nullum enim elemento rum lanteqtiam cligeratur , laesi antequam per alterationem debitam ueniat ad mixtionem, di fiat unum mixtum ex eis, est unum cum alio, nisi sicut cumirias lapidum est unum secundum quid,& non
simpliciter . Vel melius inihil ipsorum, i nihil ex
ipsis est unum &c. Quamuis enim omnes partes sint in potentia,tamen maxime poterit aliquis pinari partes animatorum dc partes anime esse P
pinqua iit fiant actu&potenti idest uisnt inpotentia propinqua actui. Et hoc ideo,quia corpora animata sunt corpora organica habentia partes distinctas secundum formam, unde maxime simi ,γpinqua ad hoc quod sinta Et hoc ideo quia habent principium motus ab aliquo determinato, cum una pars moueat aliam Sicut patet in iunctoris, in quibus uidetur esse principium motus altorius partium coniunctarum, cum contingat unam
moueri, alia quiescente, ut dicitur in libro de motibus animalium. Et propter hoc etiam, quia non mlum partes corporis sunt in potentia pmpinqua actui, sed etiam partes animae, ideo qu da amni lia postdiuisionem uniunt, sicut animalia annulosa. Quod ex hoc contingit, quia in toto animalia
erat una anima in actu, plures autem in potentia.
Facta autem diuisolieaiunt plures animae in actu. Quod contingit propter impe sectionem talium
animaliut quae requirunt modicam diuersitatem
in partitas, eoquia habent minimis et sectae
302쪽
uirtutis, non ualentem diuersa operari, ad quae sit necessaria organoriun multitudo.Sed tamen qti uis illae partes animae Sc animatorum sint propinquae actui.nihilominus sunt omnia in potentia, qti
totum fuerit uniam de continuturi per naturam.
Non autem si fiat unum per uiolentiam, siciit si ligentur partes unius animalis est partibus alterius, aut per complantationem, sicut accidit in plantis. Ante enim quam serculus insertus uniatur planis, est in actu, postea uero estin potentia. Talonanque si ilicet unum esse per uiolentiam aulper coplantationem sese orbatio, lidest aliquid Iesuum
naturae, de contra naturam existens.- , Deinde ciundicit. 3 1 s s. cum ala unum duatur seriti era,er ostenturum
mi neque unum,nequeens reminit substantum esse reri Aus ineque elemento esse aut principis.Sed quaerimus, quid
substantia istius uam, quamprvicipum G et Mam
Osendit m ostendit specialiterquod unum de ens non sunt diem substantiae circal, Quo facit. Primo primittit propositu dicens . quod hoc modo pridicati v x iram ' de rebus umi sicut ens, cum si conuertibilia, domum dicitur de ali iure propter substantiam Chis . . Vnius enim est astitatantia, de illa sint
unumero, quoruni est substantia uno numero.
Quod etiam aliquid dicatutens per suam substantiam iocesi manifestum,quoniam inquam ita est, palam est quod neque uniun neque ens contingit esse substantiam rerum, immo praedicatur de sub santia sciit de subiecto. Sicut etiam neque hoc
uod est selemento esse aut principi ob dest ii ai ratio principii & elementi dici substantiam rei chiae dicitur prius tum uel elementum.Sed quaearimus qu:d si principium ii et elementum ut ad aliquod motius referamus , scilicet ad substantiam si ioct M. Sed tamen ens de uniuri magis sunt sit, stantia quam principium, te elementum 6c causa. Propinquius enim se habent ad rerum substantia.
Principium enim de causa S: elementum, importat
solam habitudinem rei ad rem aliquam, seu ens de uniunsigniscat id quod conuenit rei ratione suae
substantiae. Et tamen nee ens nec unum sunt sub stantia ipsa rei. Secundo ibi. E s. Sed necdum ista, sttite duci quid eommune Lilam ua
no su lantia est. AN T. aeanu istasius nec aliud πη-enailsubstantiast. ρος- - Fracti niuei sulsanti ed taleo babenti ipsarum. ruisfibstantia. p imi ,3 probat p positum duabus rationibus,quarum ad id Φλd primam ponit dicens, quod cum ista, scilicetens supra. εἰ unum sint communia non possunt esse substa tiae, si nullum commune est sit inantia, ur probatuest. Qii autemnullum commune sit substantiar I M V si . ex hoc patet, quia substantia nulli potest inesse nisi ipsi habenti eam cuius est substantia.Vnde impossibile eli substantiam esse communem multom. Se cundam rationem ponit ibi. Dimis sum unum,inpluribus Gerit mul: comm neue ss. Usimiainplaritus est quare patet , quod uniues luaus parat praetersingularia e 1l. Amplius quod unum pia mustat utique erit M. Qq autem commune, simul quia musta exsit. QBare par. i. palam quia trullam inusilium exilla, praeter singula. m separat . Dicit quod hoc ipsum quod est unum,non po- Conclusotest apud multa simul inueniri. Hoc enim est con- gelieresi tra rationem unius,si tamen ponatur aliquod imuper se existens ut substantia.Sed illud quod est cGniun est simul apud multa. Hoc enim est ratio comunis,ut de multis praedicetur,de in multis existat Patet igitur quod unum quod est continiane, non
potest esses la unum quasi lina substati aela ulterius palam est ex omnibus praedictis in hoc capollo Φnullum uniuersale,nec ens Iec unum, nec genera,
nec species habent esse separatum praeter singularia. Deinde cum dicit. Sed qui Drmas dicunt, partim recte dicunt separarare s s s. eas, si v ntiae quidem sunt: partim non recte, quoniam T
unam in minusormam dicunt. causa uero est, γὰd non tabem reddere quaenam talis incorruptae submatis , preter
singula res,ta ρη bilis lat. Faciunt igitur eodem lecte his.quaesiunt corruptibilis has enim cognoscimis ipsum hominem et i sionequum, addentes uocabulum, ipsumsen bi
libus. Auarieti etiamst non videronus astrinabit minus, ut
puro,npetus stantia pertuae praeter eus, qpias nos flam .cra renac quoques non babeamus quaenam sis, ne cesse tamen ortustissum aliquas est .Q3od igitur meos rum quicquam, quae umosaesa dicuntur. Matiust, in usu substatuta exsubstantiis,paret. Sedimita Gentes, bic quidemscunt recte separantes Arineari statutaeμnt,illic autem nonrecte, quia unam vi mula Te cIῖ. tuffuciem dicunt.causa ino,quia non habent reta re quae Fμ'
tales sub stamiae incorruptibilis praeter segulares er sensi
bilis. Ergosacuvit easdemspecie eo inbibus. Hascium si usis libro γ.ia um hominem, erasubippo.Lipsum equum addentessere bilisus verbum aura. Mysum cum β. amuis traque si non vidcinus astra, non minus existono η fore substant sempit ae pretereas quas non videmus. 'o substa- mare σ nam si non babemus quaesiam se tamen quasda tias iiiiiii forsan innuessiriuo Q qiud igituM. ne unusem terialoco
sature dictorumn substantia iudisibilantia, negara x Qx ς exsubstantiis nani frum.
Ostendit quantum ad quid Plato recte dixerit, Driori ..de quatum ad quid non rcicidicen quod Plato- ee dixerint nici ponentes species ideales, in hoc recte dicunt puxum quod ponunt eas separatas, ex quo ponunt eas u id .sebstantias singularium. De ratione enim substanti est quod sit perse existens. Non autem possiet . euerer se exisses si in aliquo singulariu est et, pri- sertim quia si in uno singulariu existeret, in atris esse non posset. Sicut enim iam dictum est, id quod est,unum subsistens, non potest in multis esse. Vnde in hoc recte facit Plato ex quo posuit species csse substantias, quod positit eas separatas. In hocm atem non dixerunt recte, ut ita dicunt unam speriς oia sita esse in multis. Haec enim duo uidentureisse oppO- Plato
sita, quod aliquid sit separatum per se existens, dc dei v.
303쪽
tamen habeat esse in multis.Causa autem propter litani iudueti sunt Platonici ad ponendum hulli nodi subitantias leparatas, de tamen esse in multis, haec eli,quia per rationem inuenerunt quod oportet esse aliquas substatias incorruptibiles de incorporeas,cum ratio substantiae corporalibus dimen milium sionibus non sitobligata. Sed quae sunt huiusmodi P ood ii p- substantiae quae quidem sunt icorruptibiles,& sunt m prater has Libstantias singulares di sensibiles Inon ' habent reddet re a non possunt assignare de mani festare eo quod nostra cognitio a sensu incipit. Et ideo ad incorporea cprae sensum transcendi inti no possiimus ascendete, nisi qi tenns p sensibilia manu ducimur.Et ideo ut aliquam notitiam traderet de subsiatiis icorporeis leomiptibilibus faciut,Fidest fingunt eas, ealde esse specie substantiis corruptibilibus , sicut in istis substantiis corruptibilibus inuenitur homo singularis corruptibili sin si liter equus. Posuerunt igitur in etia in illis substant. separatis esset aliqua substatia que esset honio,& aliquaqiue esset equus,& sic de aliis, sed disi ferenter, quia has substantias separatas scimiis ex doctrina Platonicorum per hoc ut dicimus sauia . e . thropolabi.per se honi inentu&authippo , idest pi se equum Et ita in singulis subitantiis sensibilibi is ad designandas substatias separatas addimus hoc uerbuni .i.haiic dictionem alito. i. per se. Ex quo apparet in Platonici uolebant illas substantias separatas esse eiusdem speciei, eum istis sensibilibus, S solum in hoc differre,quia separatis attribuebat
Imnien speciei per se non autem sensibilibus. Cuius ratio est,tain singularibus sunt naulia,quae non suntyartes specim. Sed in illis substantus separatis dicebant, tantumesse illa, quae pertinent ad specie di naturam i peciei .Emo homo separatus dicebatur per se ho no,quia habet ea tantum quae pertinent ad naturam haeciei. Sed hic homo singulari habet cum his quae ad naturam speciei pertinent multa alia, & propter hoc no dicitur per se homo. Vanitas ν- Est autem similis desectus in hac politione, sicut si dicti mo i- poneremus quod non uideremus astra & alia cor pora incorruptibilia,S tamen constaret permneqqod essent aliqua corpora incorruptibilia,& maneremus incorruptibilia corpora essent eiusdespeciei cum corporibus cor ruptibilium. Sicut si di. Gremus P corpora incor ptabilia essent bos &homo de equus de alia huiusmodi, ut Poetae finxerunt in stellis esse arietem & taurum, re alia huius. modi.Sicut igitur si non uideremus stellas non mi b. iri nus ut existimo forent lchstantiae corporeae sem piternae, idest stella, praetereas quas nos tunc ui. Db iis ' deremus, scilicet huiusmodi corpora corruptibiliaris , h. - di alterius speciei ab eis: ita etiam & nunc, quam- tractariis. uis nesciamus dicere quae sunt substantiae separare, . & cuius naturae, tamen sorsan necessarium est euequasilam substantia separatas praeter sensibiles, &alterius sipecies ab eis. Ideo autem dicit sorsant qa nondum probauerat substantias aliquas esse a m retia separatas. Probabit autem in sequentibus. Concludit autem ultimo conclusionem intentam . in toto capitulo dicens ν manifesta sunt ex pta uictis duo, quorum unum est, ouod nihil uniuersaliter dictorum sit substantia, secundum est quod nulla substantia fit ex substantiis actu existentibita.
Vel secundum aliam literam ex non substantiis. Teα α Ostendit enim supra quod sit bstantia quς est hoc aliquid, non fit ex communibus quae significantquese quid.
Lac Tro XVII. De natura ill μοι substantia quae est quodquiderates quod uid licet sit principiunt di causa, di quod nain principium fit expoli itur.
Philosoplius in principio huius Septimi promiserat se tractatumni desubstantiarerum sensibiliu quae est quodquiderat esse, quam logice notita uit ostendens, quod ea, quae per se praedicantur, pertinent ad quod auideli ex quo nonua erat ma
sitfestum quid sit siubilatia, quae est quini quiderat este. Hanc autem sibilantiam Platonicidiceban cite uniuersalia, quae sunt species separatae, qaod Arui sepra inunediath reprobauit. Vnde relinque lutentio: abatur, quod ipse Plii Iosi us ostendet et quisse. pi uolor cundum rem iit substantia, quae est quod tu orat es essit ad hoc etiam ostendetam pirmittit; iubil substantia, quae ςst quod auideratesse, se habet ut principium de cauinquae est intentio huius capit h.Diuiditur ergo in partes duas. In prima dicit de quo est intentio. In secunda prosequitur suam in istionem, ibi lcus itur aut ipsum propter quid.=Dicit ergo primo.quod ex quod stensum csti Q nihil uniuersiliter dictorum est substantia, ut Plato- p r.se inici postierant dicamus qui Esecundum ueritatem oportet dicere substantiam, scilicet quine est quodia quiderat ei sesta quale quid sit hic substantia, utruscilicet sit tarnia, uel materia, ues aliquid huiusmodando hoc inquam dicamus interponentes uel dicetes quasi aliud principium ab eo principio logico, per quod ingressi sumus in principio Septimi ad inquisitionem praedictae sibi tig. Forsitan enim ex hisclus dicentur circa quidditates rerum sensi. talium, erit palam de illa sabstantia, quae est separata a sensibilibus sebstantiis. iniamuis enim substatis separatae non sint eiusdem species cum siciliantiis sensibilibus,ut Platonici possierunt,tamen co gnitio istarum substantiarum sensibilium est uia ad cognoscendum praed is substantias separa atas. Subiungit autem quid sit illud principiti aliud per quod vi propositam quaestionem ingrediem dum est, dicens quod hinc' procedendum est ad ostendendi tua quid sit praedicta substantia, quod sciamiis ui in ipia substantia est principium quoddam, di causi quidam. Deinde cum dicitimer rumi' proptπpud, preM,p msas Mnt aluta sis saeui ius. quaerere raripae propter quia η-bo Uime φ foetii quod sis, po repud
304쪽
Ii Histori, nihil est quaerim. Oporret enim ipsum quod,
eripsi messe, existerematiclementiadico autem q- L nasutitur ecli Ibn ip stus aut diu ipsum, non nisi utra ratio, umique causi in omnibis propter quid homo
est homo, alit musicus, molio rubi hau dicat, quodum quo Mad seipsum indiuis erit . boe autem erat unum esses. dboc, commine de omnibus, π breue,e'. morat autem aliquis propter quid homo animal tali quoddam est. e uiso mmbellis eis, quod non quaerit propter quidis, quini homo homo est. aliqvid ergo de aliquo quaerit proopto quid inest. quod autem inest oportet mani bellum es . ,flenim non ita,nihil querit. ut puta, propter quid tonat s quia sonus in nrabibus sit ita namque aliud de alio est, quod que i ritu er propter quid e utputa latereser las ues domas sunt manifestum itaque est. deausam quaerit. cautem
est quod quid erat ese, ut logice dicam : quae in quisvium
quidem ni cuius gratia utputa fortassis .in domo ex lecto.in hibusdam vero, quo primum mouit . edula nanque etiam
cssies talis quisem crusa quaeritur, dum quippiam fit uel
corrum tu .altera uero etiam, um est.
A N r. Qventur autem ipsim proptere quid semper'propter PM-- quis aliud aliquid alij alicui inest. Nam quoere propter quid musicus homo musicus homo est,aut ψ quod dictum est Saarere propter quid Somo musicas est, aut aliud. Hoc quidem inor propter quia ipsam est ipsum.nihil est quaerere. oui ere Oportui coim ipsium quia, er ipsum espe, existere ma enhεd Piso aurem ut quis lana patitur eclipstra. ipsius
homo. est autem quia ipsium, una est ratio, una eausa in omnibus, nihil quae- propter qxid homo romo, aut mullius, mali cur. Mi quis ς ς' dicat clara insui te ad ipsum unumquodque. Hoc auum erat unum O.Sed hoc commune, quia de omnibus,ta' quod
Aliali hi, επ-- Q mi autem aliquis propter quid homo est ans di simili, ' mal tale Hoe quidem Etur palam, quia non quaerit, quare ton L qui est homo bomo est. Aliquid ergo de aliquo querit,pro Alia ut o pter quid existit. Via uero existit, oportet manifestum esse. Namst non ua,nihil quaerit. vlpropter qui tonat squiust
tur. Et propter quid c Iruta luteres,vella des, domus funis palam igitur quod quaerit causam. Hoe aluein est quodpaderat esse, ut est dicere logice. mos in quibusdam quidem est cuius causa, ut forsan in domo, aut lecto. In Pa. busdam uero quod motiit primum. Nam causa ex hoe. Sed talis quidem causis feri quaeritur ercorrumpi,alteru--το cr inesse.
ostendit i, Ostendit lysubstantia, quae est quodquidera iubilatilia effrisit principium & eausa de circa noc duo facit. quae ςstqd Primo ostencst quod sit principium&causa. S iErao in cundo cuiusmodi principium sit, ibisQuoniam uel ip um & rooaliquo compositum sit.=Circa primum duo.
causis. facit. Primo ostendit propositum.Secundo exclu-l nisa Pt- . dii quoddam quod posset uideri propositae ratio- . ni repugnas,ibi Latet autem maxime quod quae d auctiois autem uis suae rationis talis. Illud,de quo philosophi non quaeritur per qi vestionem propter quid sed in ad princi- ipsum alia quaesita reducuntur, oportet esse princi P te pro' pium & causam. quaestio enim propter quid quae-NMM rit causa Sed substantia,quae est quodquidera esse est huiusmodi. Non enim quaeritur propter
quid homo est homo, sed propter quid homo est aliquid aliud. Et similiter est in aliis. Ergo substan- tia rei, qiuae est quodquideratesse, est principium de
causa. Dicit ergo primo quod ipsum propter Osemper sic quiriturbidest ipsa quaestione propter quid,utimur quaerctes, propter quid aliquid aliud T I II V s 37o inest alicui alii,& non propter quid aliquid sit ip
sum. Quaerere enim propter quid homo musicii sit musicus homo,aut est quaerere quod dictum est propter quid homo musicus est homo musicus, aut aliud=.q. d. cum quaerimus propter quid homo musicus est homo musicus, dupliciter potest haec questio intelligi. Vno modo ut id, qtiod dictum est di positum quaeratur, sui de hoc toto,quod est homo musicus quaeratur hoc totiis, quod est ho musi. cus . Alio modo ut quaeratur aliud de alio, ut scili' Hulu, qacet de homine, qui est musicus quaeratur non pro- est holempter quid sit homo, sed propter quid sit musicus. ως honai Et statim reprobat primum modum intelligendi, Udicens*qu rere propter quid ipsum est ipsum, si sicut propter quid homo est homo, nihil est quae- milibus. rere.. In omni enim qui stione, qua quaeritur propter quid oportet aliquid essenianifestum, S aliquid esse quaesitum,qtiod non est manifestum. Cuenim sint quatuor quaestiones, ut in Secundo Posteriorum habetur,scilicet an est, quid est,quia est, di propter qii id. due iliarum, scilicet quid,& pro 'pter quid, in idem coincidunt, ut ibi probatur. Si. cur autem quaestio quid est se habet ad quaestionaan ei ita quaestio propter quid,adquistione quia. Cum igitur quaeritur il pter quid,oportet illa duoeste manifesta. Secundum enim quod Propter O lio notabiest idem ei quod est quid.oportet ei se manifestum iis quatuor an est. Secundum autem quod propter quid distin icibilium itura quid est,oportet esse manifestum quia. Et quoionii. ideo dicit,quod cum quaeritur propter quid,oportet existere manifesta entia ista duo, scilicet ipsum quia,&ipsum esse, quod pertinet ad quaestionemanest. Sicut ciun quiritur opter quid luna eclipsa. tur oportet esse manifessum quod luna patitur eclipsi si enim non sit manifestum hoc frustra iarit propter quid hoc sit.Et eadem ratione cum quaeritur quid est homomportet esse manifestum, hominem ei se. Hoc autem non pol contingere siquariatur propter quid ipsum est ipsum, ut pro pter quid homo est homotuel propter quid musicus est musicus Scito enim quod homo, est homo sciti propter quid.Lst enim una ratio & una cau- UnsiqI pia in omnibus,quani hiaressibile est ignorari, sicut trium
nec alia communia,quae dicuntur communes animi conceptiones,ignorari possibile est. Huius autem ratio est quia unumquodque est unum sibiipsi.Vnde unumquodque de se praedicatur.Nisi so te aliquis uelit assignare aliam causam dicens , Uideo homo est homo, & musicum est musicum, de
sic de aliis, quia unumquodque est indivisibile ad seipsum. Et ita non pol de seipso negari,ut dicatur homo non est homo. Vnde oportet ut de se afli metur.Sed haec ratio non differt i prima, quam dixinius,scilicet quod unimquodq; unum est sibiipissi. Quia hoc erat unum esse , i. supra posueraenus,
uod unum significet indivisibile. Et ideo idem esticere,quod unumquodque sit unum sibi, & indiis uisibile ad seipsum. d etiam dato, quod haec essee
alia ratio a pWdidia,tamen hoc etiam est commia. neoninibus, quia unumquodque est indivisibile
ad seipsum. 3 Et est quod breue , idest se habet admodum principq, qtiod est paritum quantitate&maximum uirtute . Vnde non potest quaeri quasi ignoratili sicut nec alia principia comunia. Aliari satio
305쪽
transsatio habet.IEt est similis toni, quasi dicat licon irat uerum in omnibus. Alia uero litera ha bet. Et est uerum, lubaudiendum, per se manifestum.Sic igitur paret,quod non pol queri propter in si ter quid ipsum sit ipsum.Vnde relinquitur quod sem- quid iis 'e per quaeritur propter qiud hoc sit aliud hoc. Et hoc lubsequenter manifestat dices,quod si aliquis' 'μ' quaereret Ppter ud tale animal est homo hoc ovi dein i itur palam cy no quaeritur propterquid hOmo est homo. Lt sic patet quod aliud de aliquo quaeritur propter quid existit, non idem de seirso. Sed cum quaeritur,aliquid de aliquo propter quid existit,oportet manifestum esse, quia existit. Nam si non sit ita, ut scilicet si non sit manifestum quod existat,nihil quaerit. irrit enim seretile de eo quod non est.Vel aliter ut reseratur ad superiora. Nam si non sit ita , i .si non querit aliud de alio, sed ipsem de seipso, nihil quaerit, ut iam otitan est.
In qnaerendo autem propter quid de aliquo, aliquando queritur causa,qus est, forina in materia. Vnde cum quaeritur,propter quid tonast Respondetur, uia sonitus fit in nubibus. hic enim constat
quod aliud de alio est quod quaeritur. Est enim Q.
nitus in nubibus, uel tonitruum in aere. Aliquanado autem quatitur causa ipsius formae in materia, quae est essiciens uel finis, de cum quaerimus Pptersuid haec scilicet lapides & lateres sent domus e Initia enim qone est aliquid de aliquo quod quςritur scilicet domus de lapidibus de lignis. Et ideo Philosophus non dixit simpliciter luod quaeratur quid est domus,sed φpter quid huiusmovi sunt domus. Ali logicui Palam igitur est,quod ista qo quaerit de causi quae dialiter me quidem causa qussita,est quodquiderates logice. Logicus enim considerat modii praediquos,uir c di, non existentiam rei. Vnde quicquid respoest. detur adquid est,dicit pertinere ad qui isqvidest,
siue illud sit intrinsecum ut materia Sc sormae siue sit extrinsecum, ut agens uel finis.Sed philosophus qui existentiam quaerit rerum, inem uel agentem
cum sint extrinseca non comprehendit sub quodis quiderat esse. Unde si dicamus domus est aliquid prohibens a frigore de caumate, logice loquendo significatur quodquiderat esse, non autem se nudum considerationem Philosophi .Et ideo dicit, in hoc quod quaeritur, ut causa formae in materia est quod uiderat esse, ut est dicere logice, quod tanae secundum rei ueritatem & physicam considerationem in quibusdamsest cuius causa ,i.finis, ut in domo,aut in lecto.Exemplificat autem de artificialibus, quia in eis est maxime manifestum quod sunt propterfinem. amuis enim naturalia sint proapter finem, it tame hoc a quibusdam ne atum. Potest igitur cum quaeritur propter qui dimides diligna lunt domus, responderi per causam finale, scilicet ut defendamur a frigore de caumate. In 'busdam uero id ,quod quiritur, ut causa formae in materialest quod mouit primumF,i. agens. Nam hoc etiam est causa. Vt si quaeritur propter quid lapides & ligna sunt domus: potest responderi,pwin ouὰ die axum aedificatiuam. In hoc tamen dissertferant fina 'causam agentem 1 finalem,quia talis causa, itide esia scilicet agens,quaeritur in fieri 'rrumpi.Altera ciens causti autem causa scilicet finalis non uaeritur selum in
agens est causa formae in materia transinutadomateriana adsocinam, quod fit in generari de corriuum Finis autem inquantum mouet agetem perii tentionem,est causa etiam in fieri de corrumpi. Iri quantum uero res per suam semiam ordinatur in
finem,est etiam causa in essendo.Vnde cum dicitur P lapides de ligna sunt domus propter dilicati intelligitur vaedificativa est causa fiendi domum. Cum uero dicitur quod lapides de ligna sunt do. mus, ut defendamur a frigore de caumate, potest intelligit propter hoc facta sit domus de quod in lpter hiacile domus sit utile. Hic autem loquitur Philosophus i substantiis sensbilibus. Unde intelligendum est quod hic dicitur solum de agentena' talent superurali, quod agit per motum. Nam agens diuinum retiuod influit esse sine motu, est causa non solum ineri, sed etiam in esse. Dein secum dicit.
tutavi inpraecipue, quod quemur nis, quae non de Fas .pliciter dicitur,neque determuratrurquod baec uel hoc. et autem maxime quodpiar sur,mbus troade
aliis scuntur,ut mo quia est quaeritiire tersimplicitur dici: minondit re,quia hoc authoe.
Q ia superius dixerat, quod cum quaeritur Mouota propter suid semperquaeritur aliud de alio, de hoc Γ' ' uidetur in aliquo modo quaerendi habere instantiam, ideo mouet hic circa hoc dubitationem, desoluit.Vnde circa hoc tria facit.Primo mouet du- pM.r. lbitationen Sectindo soluit.ibisSed oportet corrigentes quaerere. Tertio inseri quoddam corolla :rium ex dictis, ibis Palam igitur quod in simplicibus. Dicit ergo primo, quod tu,quod quaeritu'scilicet in qualibet quaestione quaeri aliud de alio : maxime lateribidest dubitationem habetlin his, quae non de aliis dicuntur, , idest in quaestionibus, in quibus non praedicatur aliquid de aliquo, sed fiequis ode aliquo uno simplici, ut cum quaeritur quid est homo hoc in quam latet propter simpli citer dici, sed non diffinite quia hoc, aut hoc,Fidest ista est causa diibitationis quia in talibus simpliciter profertur aliquid unum, ut homo: de non proserunturin quaestione, illa quibus conuenit esse 'hominem,siciit parte uel etiam aliquod hominis suppositum.Sed uidetur haec dubitatio non esse ad . propositum. Locutus enim suerat supra Philoso- Ο
phus de quaestione propter quid est, de no de qui- stione quid est. Haec autem dubi ratio instat de q ubi supra. nequideli.Sed dicendum, quod quaestio quid, de .propter quid in idem quodammodo incidunt, ut est dictum. Et ideo quaestio quid est, potest trans formari in quaestionem propter quid. Quaesi .n. quid est,querit de quiduitate propter quam id de quo quid est quςritur,pridicatur de quolibet sit
rum subiectorum,dc conuenit suis partibus. Propter hoc enim Socra est homo,qua a conuenitet illiid,quod respondetur ad quaestionem quid est homo. Propter hoc etiam carnes de ossa uini homo,
quia quo uidest homo est in carnibm dc in ossibbus. Idem ergo est quaerere quid est horno,dc qum rere propter quid hoc scilicet Socrat. est homo uel propter quid hoc,scilicet carnes de offa sunt ho mo8Sicut de raqiiaerebatur propter quid lapides de ligna sunt domus λ Et ideo etiam hic diciequod hoc facit dubitationem, quod in quaestione
306쪽
non addituriae authoc. Si enim adderem mantia
sium esset aliod esset eadem ratio in quaestione' qua auaeritur quid ei homo, Scin alii, aliaestioniblis de quibiis supra divit. Deinde cum diciti
vomat, moifestum est, quod propinquid est Ulumniare
talibabem,riture eausa materia vireritur. bee autem est
eam esu od nillilqxero, eresar quod quaerere alii ,'. ρολε- moniam uera oportet Fabere π existere ipsum est palamitatae quia quaera materium propter quide ut domus bri propter Pus quia bee existunt quoderat domui esse:er bomo hic aut corpus tale habens' taueedula quaerisvirmauteriae. Hoc autem sJecio qua utiquid est. Hae autem substantia. soluit duia Soluit praedictam dubitatione dicens, ut ad hoc itationem quod proicta dubitatio circa premissam quael
pr di m neni excludatur, oportet corrigentes quaerere, Fidest oportet quaestionem pramus iam corrigere, ut loco eius ql quaerebatiirquid est homo, quaeratur propterquid Socraest homo'uel propter quid
ramex & ossa sunt homo8si autem non Decoremo tur ista quaestio, seqttitur hoc inconueniens, tali
quid sit commune eius qilodest nihil quaerere, de ς ς eius quod est quaerere aliquid. Dictum est eniin sepra,viqiuerere ipsum de seipso,est nihil .Quaereis reautem aliquid de alio, est aliquid quaerere. Cum ergo questio propter quid, in qua quaeritiir aliud de alio:& quaestio quid, in qua non uidetur quaeri aliquid de illa,nisi prat licto modo corrigantur,siabi inuicem communicent, sequetur quod aliquid sit commune quaestioni in qita nihil quaeritur,& in qua aliquid quiritur. Vel aliter. Si non corrigatur quaestio ista, senueturquod aliquid sit commune eius quoci est nihil quaerere, & eius quod est quaerere aliquid Tunc enini aliquid quaeritur, quando fit questio de eo 'uod est tune uero nihil quetritur, quando sit quaestio de eo quod non est. Si ergo in
quaestione qua quaeritur,quid est,non oportet aliis
O sipponere,& aliud quaerere de illo, posset ista
qo fieri&deente & non ente. Et ita quaestio quae est quid est esset communiter facta, de aliquo, di de nihilo. Quoniam uero in hac quaestion qua qritur quid est homo, oportet habere notum existere uerum hoc ipsum quod est esse hominem,aliter nihil suaereretur,sicut cum queritur propter quid sit eclipsis oportet esse notum,quia est eclipsis, pam est, quod ille, qui quaerit quid est homo,quri propter quid est. Nam esse est posuppositum T I II V S
ut eclipus oportet eue notum,quia et tecti pus,
lam est, quod ille, qui quaerit quid est homo,qurit propter quid est. Nam esse est praesuppositu ad hoc quod quaeritur, quid est,quia est praestippositum ad propter quid.Sicut cum quaerimus est domus λ idem est ac si quaereremus propter quid haec,scilicet lapides de ligna sunt domus propter hic scilicet Jqitia eartes domus existunt id quod erat domui esse ,Lpropter hoc quod quidaetas
domus inest partibus domus. Dictum est enim supra vin talibus propter quid, quandoque quaerit formam,quando agentem, quandoque finem. Et
similiter cum quirimus quia est homo, idem est ac si quaereremus propterquid hoc, stilicet Socr. est homes quia scilicet inest ei quidditas hominis.
Aut etiam idem est,ac si quaereretur propter quid corpus sic se habes,ut puta organicum, est homoρHaec enim est materia homini sicut lapides& lateres domus. Quare manifestum est pin talibus quaestionibus quaerituricausa materis, idest propter quid materia pertingat ad naturam eiusqs distinitiir. Hoc autem quesitum quod est causa materiae est speciest scilicet socina qua alio est.H aut i est sebal .i.ipsa sitaqtiae est qd quideratesse. Et sic relinquitur quod .ppositii erat ostedere.coesuba sit principium de causa. Deinde cum dicit: Paret itaque quoi desimplicibus non est aliqua quae
nequedoctrina ed alius talium quaestionis modus.
Palam stitur quoniam in Nobis non est quaestis, nec
doctrina, Ied alter modus quaestionis talium.
Infert quoddam corollarium ex dictis dicens, in ex quo in omnibus questionibus quaeritur aliud de aliquo,sicut de materia causae, qliae est fornialis uel causa sorinae in materia,ut finis & agens,palam
est, quod in stibstantiis simplicibus, qus non si intcompositae ex materia & sorina. non est aliqua qo. In omni enim qone,ut habitu est, oportet aliquid esse notum,ge aliquid quaeri quod ignoramus. Ta-Ies autem si ibstantiae uel totς cognoscuntiir, uel totae ignoranti ir, ut in Nono insta dicetur. Unde non est in eis qo. Et propter hoc de eis etiam non potest esse doctrina,sicut est in scientiis θ' latiuis. Nam doctrina est generatio scienti χ:scientia alitEst in nobis per hoc ν scimus propter quid. llogisimi enim demonstrativi facientis seire,medium est propter quid est. sed ne uideatur consideratio talium substantiarum omnino aliena esse a physica doctrina, ideo subiungit, θ ester est modus q6nis
talium. In cognitione enim harum substantiariim non silenimus nisi eκ substantiis sensibilibus,quarum sudae simplices sunt quodammodo causae. Et ideo utimur substantiis sensibilibus iit notis,& per eas quaerimus substantias sin lices. Sicut philosophus infra, per motum inuestigat substantias immateriales mouentes. Et ideo in doctrinis&qonibus de talibus, utimur essectibiit, quasi medio ad inuestigandum stubstantias simplices, quarum qdditates ignoramus. Et etiam patet, quod illae substantiae comparantur ad istas in uia doctrinae,sicut formae & aliae cauis ad materiam. Sicut enim quaerimus in substantiis materialibus formam, finem N agentem ut causas materiς, ita qliae imux substatias simplices ut causas substantiarum materialisi. Deinde cum dicit.
simplicium rautum substantiarum non esse quaesΗ nem uel doctri iram.
Hoc in loco Antian. im Iut sancti Thoae positionem qua simplicia in quibus dicit phi
Iosophus non esse quisione, ipse diuus Tho. interpretatur substantias separatas. Dicit ergo Antiand Notandum quod illam literam quidam expositor aliter exponit, uolens per simplicia intestigero substantias simplices non compositas ex materia αBrma.Quia enim in omni quistione aliquid estn
307쪽
luin Ae ali uid ignotum quod que itur , ideo tales
substantiae non subsunt quaestioni, quia uel totaec
gnoscuntur uel totae ignorantur. Et eadem ratione
de eis non est doctrina scientifica, quae sit ex horiscimus per syllogismum propter quid Sed talium est
alius modus q5nis, quatenus cognoscutur p essecta, puta per subas sensibiles, sinosis qualiter ducunt in earum cognitione. Sed contra. Nam substantiς simplices de si sint simplices quantum ad sua intrinseca essential a , nihilominus habent aliquas proprietate, de ei stabiles per demonstrationem saltem intellectui potenti eas cognoscere, ut ostensum est in sexto huius ,& per consequens potest sol mari de eis quaestio propter quid terminabilis etiam perdoruinam demonitrativam. Aliter ergo dicendum est , quod psmplicia intelliguntur termini incomplexa quicunque, de quibus non est quaestio terminabilis perdemonstrationem de doctrinim syllogisticini. Nam demonstratio de doctrina syllogistica semper est de q-stione, quae est complexa. Concludit enim passione de labiecto per medium propter quid, dicens causam sed est de eis alius modus quaestionis de Musionis, icilieri diffinitivus.Nam sicut demonstratio est complexi ita distinitio incomplexi. haec ille formaliter. Prodefensione igitur doctrinae sancti Thomae& ueritatis,tria iaciam. Primo ostendam, quod Ant O .an .exposita non est ad mentem P illo ophi. Secundo,u, expositio sancti Thomae est de intentione Ari de Coment .hic tertio re pondebo ad eius motivum. Primuste patet. Nam Arist.in hoe capitulo ultimo huius septimi, uolens ostendere o quod quidest substantiae sensibilis, de qua in toto se imo pertractat de in octauo,sit principium de causa,inducit inter caetera quod quaestio propter quid non est nisi de alio quia uidelicet uti quaeritur forma in materia,ut si quaeratur, Propter quid tonati respodetur quia est sonitus in nubibus, quod est reddere formam in materia esse. Ves u quaeritur causa formae in materi ut, Propter quid lapides de ligna sunt domus edere pondetur de causas nati uel efficiente, quae pertinent ad quod quid ei tlogice, ut dicitur in litera, non autem essentialiter. Deinde Aristanducit dubitationem circa hoc quod dictum est, quaestionem inquam propior quid,quaerere semper de alio. Nam id uidetur esse sillum cum qu g-stio formitur in termino simplici,pura cum quaeritur quid est liomo Respondet aut huic dubitationi Philotophus, et, oportet bis quaestionem,qua scilicet qus ritur quid est homo, corrigere, de reducere ad ypter quid, ut dicatur propior quid iste homo, puta Socrates est homo, se tunc est quaestio de alio. . tu usque adhu e,cum Antinand .concordamus, ut patet in expositione sua.Qui tamen non aduertit quomodo impossbile est his itantibus, γ exponatur ad mentem Arictextus sequens de terminis simplicita ut ipse facit. Hoc ipsum aut E ex quatuor deducitur. Primo. Quia ex declaratione qua ostenditur aliquid esse talei uno sensa determinato,& non alio, non potest inserri pro corollatio quod illud sit tale absolute, ut de se patet. sed Arist. soluendo praedictim dubitationem ortam ex simplicitate termini, puta cum quaeritur quid est homo, dicit V in simplicibus terminis non est quae stio,nili corrigatur, reducendo uidelicet ad compi actonem, ergo corollarium quod textus sequens promit, non est hoc quod scilicet in simplici biis terminis
absolute non sit quaestio propter quid, sed alius m dus quinionis occilnduci autem illud dictum pro corollario ta Ant. an. quam Mauritius fatetur, ergo &c. Secundo. rollarium est concluso una sequens ex
alia prius inducta, sed si ly simplicibus, in illo textu
exponatur pro simplicibus terminis,non erit conclusio ista alia ab ea, quae praeinducta est. Ergo, cum sit corollarium etiam per te, G potest sic ille textus i
terpretari .Patet minor, eo'occurrendo dubitatio
ni I hilosophus dicit,u, nisi qusstio in simplici termiseno Actaeorrigatur, erit aliquid commune ei quod est nihil quaerere, 'Sc ei quod est aliquid quaerere, Ufm primam exponem magis ab An and. approbati est dicere,quod in talibus non est qo, quia esset quaerere idem de seipso, puta propter quid homo est homo,quod supra Atilio. dixit esse nihil quaerere, & sieidem est ac si dicatur m in terminis simplicibus non est quaestio.Qsomodo ergo potest hoc ipsum inserri ex sei o pro corollario. recit' occurrendo praedicti dubitationi de corrigendam docendo, innuitur, immo mandellatur P Arist.dedit lusscienter modos quibus in simplicibus terminis potest esse qiustio, uidelicet non quatenus simplices sunt, sed quatenus complexio admiscetur, alias Arist. suisset diminutus non inignando omnes modo simplicium termin rum, ut exigebat proposita quaestio. Et si sic tunc silsum esset quod dicitur in corollario, sed est alter modus quaestionis talium. Si enim omnes suissent sussi
cienter assignati, non remaneret alius modus.
Et confirmatur, quia quaestioni non satis suisset. Nam potuisset aliquis dicere Arist.ν non est corri nendi quaestio illo modo, sed est alius modus quae stioni, in his simplicibus, in quibus tamen non quPritur aliud de alio, cu sint simplicia. Et sic adhuc remaneret obiectio contra hoc uitilicet v, non sit semper quEstio de alio. Quarto si exponatur corollarium trulud de terminis simplicibus, &dicatur, quod de eis est liter modus quaestionit, non erit alius modusq-stionis nisi sit fictus per terminos quaesti nates seu
quaestionem pro mentes sunt autem secundum Aris. secundo poster. tales termini quinque , duo eandem
quaestionem fgnificantes, si est inqeam , & an est: &tres singulas quaestiones significantes, quia est, quid est. de propter quid estSed harum quaestionum an est, di si est,red urentur ad quid est,& tam quia est quam quid est reducuntur ad propter quid est, ut patet se
cundo poste.quod & Antianaticlitetur,ergo in omnibus in quibus inuenitur aliquis praedictorum m dorum nuenitur etiam propter quid. Cu ergo Arichic dicat quod in simplicibus inuenitur alter modus quaestionis,si intelligit de simplicibus terminis ut di- cit Anto.and.& de praedictis modis, ut necesse est nisi Aristo.tradiderit diminutam doctrinam denumero quaestionum. Sequitur quod N in eis inueniatur etiapropter quid,quod etiam concessu Aristo.dum dixit esse corrigendam quaestionem quid est, sic o reducatur ad propter quid. Falsum ergo esset quod pro corollario inseri ioc inquam quod in simplicibus non est quaestio. Et confirmatur primo quia ille alius q-stionis modus non potest esse nisi distinitivus, ut Antianduisserit. Sed habita dissinitione, habetur propter quid, ergo si est manifestatio per dis finitionem, est manifestatio per ipsum propter quid, de per doctrina quae aratus Merespondet quaestionibus quid de proopter
308쪽
pier quid. Confrmatur secundo quia modus dissi & aliquid, sed aut totae eo gnoscantur aut nihil, ut etia, nitivus non est ibi maliter modusq6nis, sed determi dicit Arist.9. huius tex.co iv. 2 r. sequitur aperte tandnationis di declarationis. Arist.aut dicit ιν in talibus eorollarium, in insubflantiis simplicibus non sit qo est altes modusqonis,ergo male exponitur de modo propter quid.Vnde & Aristo ubi supra post praedicta dissinitivo uel quocunq; declarativo. Non pol igitur uerba statim subdit confirmationem eorum quae hietextus ille Arist.exponi de terminis simplicibus. Et dixerat, a, videlicet quodquidest quaeritur de ipsis si haec de primo. Secundum aut quod supra propin talia sunt aut non,quasi dicat. In talibus no est q6ystum est, bonam,inquam, esse S. Docto. positi su pter quid,sed tin qo quid, quae quaerit de quidditate Idi Arist. eiusq: Commenta.intentioni consonam, etia tequia autem is qui nunc dictus est,sit a,cessus Atis. ex praedictis aperte conuincitur. Cum enim si implicia patet ex duobus. Primo ex intctione sua.Scdo ex lite non sint nisi uel termini Ael res: si exponendo de ter ra,& praecipue ex ex lo. intentione quippe, quia minis, falsa est,& contra mentem Pbi, sequitura Bis intendit in hoc eapaee quid ditate substantiaru sensit ricti diuisione, quod bona sit exp6,qus datur de sim bilium tractare, ut per eas possit in imaterialium e plicibus rebus. Esse etiam hanc eandem dici Thomae gnitionem asqualiter nos deducere, ut ipsemet in expositionem ad mentem Arist.clare patet ex supra principio capituli testatur. Et cum de hae quidditi- inducto Arist. processu. Declarans quippe Arist.qsio tetractauerit hactenus log ce in hoc septimo nune si propter quid empest de alio, licit hoc ideo esse, intendit de ea loqui quantu ad conditiones reales,&quia in hac qone oportet esse aliquid notum de aliud, spaliter quod ei competat esse cam & principium. Et ignotum alias inuti sis esset q6. Notum squidem est cum sequatur si est principium essendi,p sit etia prinipsum quia est, eius quod quaeritur. Ignotii uero ip- cipium cognoscendi, docere autem quo aliquid sit sum propter quid seu causa quae terminat qonem '- principium cognoscendi spectet ad logicam considepter quid. Puta si quaeratur propter qn id luna eclia rationem,eo in ad modum sciendi pertineat, equitur psatur, notum est lunam eclipsari: sed ignota est cau u, dum Philosophus probat ui quidditas est caula &sa talis eclipsi qua demum reddita quod uidelicet si principium substantiae sensibilis ex eo u, est terminus ex hoc in terra diametraliter ponitur inter solem dc q6nisypter quid, quod est dicere ex eou, est princi- lunam ipsam,iam lite terminata est q5Ppter quid. pium di ea cognoscendi & terminandi q6nem & du Ergo haec quorum unum est notum de aliud ignoto, hilationem intellectus, non egreditur limites logica- oportet esse duo.Neq;. n. t ide ut siciae notum & lis aecessus, docens modii quo in subarum sensibili si notu simul Et cum ei & effectus distinguantur rea cognitione deuenire possimus. Et hac de ca, non ad liter,oportet haec duo essedistincta realiter. Quod n5 octauu lib. transtulit consideratione istam,tametsi denis in substantiis materialibus quo ad ea quae de sub- reali conditione subaru sensibiliu esset inuestigatiua. stantia eorum sunt, inueni ' sit in quibus solis quod Propter modum siquidem inuestigandi ad logicum quid est dissert ab eo cuius est,ut patet in . . t. qi. Et pertinentem,lab septimo eam clausit. Congruu aut de his loquitur & determinat hic Mitan quibus sunt filit,ut scut ex cognitione sub inim sensibilium con- duo. s. materia& forma,seu materiale de formale,su D quilita promittit se Ptis aliquid traditurum de simplipositu & natura. Accipituris hic forma, ma to- cium,& spiritualium subarum cognitione, quod potius seu pro quidditate extra quam sunt partes mare stea obseruat, dum per negationem coditionu suli1-riales, puta haec ossa&hae carnes &c.&etia sorma rum sensibilium,&insuper per effectus introducit ad partis, ius unionis eu materia, puta alae cum corpo aliqualem cognitionem intellectualiu, maxime in .i 're organico , qua est corpus aiatum,ca quaeritur P ita dum modum tradit cognoscendarum haruq di-q6nem p p quidaest ergo notu in Oibus his θ suppo insunt subarum sensibilium, aliquid etia subinferat situm habet natura, puta P Socr.est h6, uel ui in ma- uel spondeat de earundem subarum spualium cognoteria si forma, pura u, in lateribus & lignis forma do scendi modo.Quod obseruat dum ex illo intulit ui inmus, des in ea mibus ocossibus aia,& haec sunt nobis simplicibus non est talis modus cognoscendi qualis nota uel p senium,uel quolibet P effectus, qd est ta- est in copositis subiis. Sed alius, qui. f. manifestabitur, ita esse nobis nota quantu ad quia est.Ignota aut no- Iadiem exercite, dii de eis sermo siet in duodecimo. Pabis est ca talis esse, ii quaerimus pῖ quid talia sunt. Et tet ergo qd sis intentione Aristaeorollariu illud non tue terminatur talis q6,ν quidditas redditur P ca, pu nisi de sudiis simplicibus interpretandum est. Ex liteta dicendo,io Soc. est h5, quia est alal ronale: io lapi- ra etiam Arist. hoc idem expresse habetur.Nam pol, des de ligna sunt domus, quia habent tale uel talεdμ quam probauit Uq6Ppter quid ,est inter duo, quos nem .vel etiam cum redditur ci essiciens uel fina- ru unu est notu & aliud ignotu,& dedit eripia ad hoe
Iis,quae concurrunt logice in ad quodqui dest. Sunt diuersa,ut ira quid luna eclipsas,pp ud hic tio est ho. ergo Fin Ariit processum duo distincta in sui a sensi pp ud tonat, po ud lateres de ligna fiunt domus Ste.in bili necinario requisita ad hoc, quod in ea possit fie- sibus exemplis is est aliquid materiale atrie ,& alibrim re quid, unum mat tale,aliud sormese, unum formalci pie demu solii edo interpositu dubiu de q notum, aliud ignotum. Ex hac aut assirmativa,ui ubi ne in termino simplici, exercita per ly quid est, diciei uenitur q6 py quid oportet esse praedicta duo, se- inter caetera qd quaerens o quidKrit materia, puta quitur corollariae ista negatiua 0, ubi praedicta duo ps quid hic di .uel Pla.uel habes tale corpus orgainueniri non piit, ibi etiam non possit inueniri q6 py ni cris ex carnibus & ossibus it ala l. rpus aut Naquid .Cum ergo in simplicibus non sit compo ex ma ni cu in a tali est materia, ut patet ex dissone ais scuo teria&forma, nec quod quid est in eis differat ab eo de alassit post haec subii git. aretaquςritur mate
ius est nec luppositu a prie di essentialiter a natura, rix Hoc aut est spe, & subhq est qdqinderat se, oeci eis possit esse aliquid notum di aliquid ignotum. .duo inpra Mare assumpseratu pricipiud: eo uicum sint simplices insuda non habeam uid id eu, hic
309쪽
propter quid de materia .Ex hoe autem statim inseri contra S. Thoanductum riadere. Ad quod primo di- de de necessitate sequitur, tr ubicunque non est ma- cimus a, cum sermo tanti Phi sit formaliter intelligεteria proprie dicta,&consequenter non potest quae- dus,deiimplicibos loqui si non nisi quatenus simplifica unionis formae cum materia,ibi non est quaestio ei alunt,accipendum est Et hax est sim iiiliam ipsorii. propter quid. Licet autem praedictorum exemploru Sic.n. non inueniuntur in eis duo Ne ut supra dictum quaedam exprimant formas accidentales, proposito est. Hanc autem exponem esse M intentionem Phit si hoc non ossicit,sed conseri, dum per ea quae nobis confirmatur ex praedictis.Si. n. Arist.ostendit quod- magis sunt manifesta docet quid circa substantias at- quidinesse causam forme i materia & unionis utriuse tendedum sit Sic. n. de principia naturae in primo phy que,de respondemus ipsum ad qonem propter quid sco.&.8.huius, materiam inquam & formam subsu- natura in concreto praedicatur de supposito, patet iptialem, per accidentales transmutationes deformas inseres ex hoc in simplicibus non cile q5nem ypter exemplificando notificauit Commen .etiam hane eis quid,intendit hoc ideo esse quia non est ibi copo in se sentetia patet ex uerbis eius. Exponens.n. hune Phi sub sicut est in sensibilibus. Qitia aut m aliquam textum dicit: In rebus simplicibus, non compositis, aliam componem in praedictis substantiis intuentam, non est q5. Haec aut uerba non essent ad propositum puta accidentis typrij cum subio suo, possit inueniris de terminis & no de rebus iste textus esset iterpreta q6 propter quid, de talium subitantiarum quodquid-dus. Et desecisset Commenta. m nullam aliam ad- esi sit principium & ca talium passionum & unionis ducat huius textus interpretationem. Dicit aut Arist. earum cu subro Pprio,non pter hoc negat hic Arist. 1 in talibus scilicet simplicibus est alius q6nis & sed neq; asserit, quia non erat ad . olitum Quid ex-rinae per q6nem uidelicet conquirendae modus. p care.Sed neq; etia infra de hoc se intromittit, quia Ex quo uerbo non negatur omnimode in talibus esse talis cognitio palsionu illarum per quidditate, nobis qonem po quid, sed potius asseritur. G. n.oIsq5 ad est imposis,qui quantum ad quod quidest, tales subasyp quid reducatur,ut supra dictum est, de ex Arili. ha intueri non possumus. Imposium autem non est lex betur. r. poste. Animandoqδ in simplicibus est alius aut ars. Nec assumpserat Arist. probare, aut doceret luinodus q5nis. Oportet astirmare N ibi sit & cio pro- los intel Is sublimes,qualiter deberent, seu possent copter quid saltem reductive .sed bene uerum est quod gnoscere propter quid passiones subarum imateria non est idem in utrisque huius quaestionis modus. Na itumisinteis.Sed mortalibus metaphylica scripsit no
in materialibus Aesensibilibus,ipsum ppquid termi- immortalibus. Sat quippe fuerat in libris Poste.dedisnatur ad quid ditatem qus est causa uel intrinseca uel se doctrinam, P quam sciamus qualiter sicut passio- extrinseca eius de quo quaeritur.In spiritualibus uero nes realiter ex quidditate scedunt,ita&earum c subiisq5 propter quid terminatur non ad propriam gnitionis principium sit.Siue per ipsam praecognita. quidditatem, sed ad id quod loco ignoti earum quid- ut apud nos, siue in ipsa simul cognita,sicut com petit ditatis ad innotescendum assumpsimus, ad enecta angelis,cognoscamur. Secundo ad idemotiuum di quem assumimus loco diffinitionis tax, ut de ea illa cendum quod difficile esset uidere quo sis intentio. nobis aliquid innoteseat, sicut in duodecimo huius, nem Aristi& Commen essent in simplicibus yprieta& etiam in. 8.phy.inuestigat Philosophus esse quasda tes distinctae.Sed in quicquid sit de hoc, prae caeteris
substantias immateriales Ad multas conditiones natu motivum hoc laeta liter auiliores suos impetit, quia iirae earii, per huc effectu nothis notia et est mouere mo- quidditas simpliciu ni est principium & ca passioaum tu sempiterno eorpora coelestia .Licet autem cogni- propriarum, de ca realiter distinguitur ab esse , de ditio per effectiam ut lic, sit cognitio quia, & non pro- co realiter sicut res re,&no ex natura rei tm, sequitpter quid, exa .poste. gnitio in pess ectu inquan- quod ipsae passiones sint realiter ab ipsa quidditate ditum illo utimur loco dissi,nis caust mi dici cognitio si inciae. Et cci sint i ipso subio,& non scut pars, alias propter quid, sicut de cognitio habita de re per dissi- rutae simplices cssent compostae, qd implicat, sequi initionem ipsam, quamuis non ita proprie, nec ex se. qae sint accidetia. Quod est contra horum opinione Non est ergo in talibus substantiis ille q5nis propter qui alibi pluries asserunt Pprias possiones subarum quid modus qui est in sensibilibus subiis, nee quanta non esse accntia earum, sia de gne substantis,ealde id
ad cognitionem nostra, cum sint nobis ignot quania lis realiter. Ethςc de psenti de sensione dicta susticiat: tum ad quod quidest. Nec Dise, seu etiam quantum cum iuravia in P compositum, ita ut in tota , i, Lad intellectum potentem in illas, cum quidditas taliu fit, non est ut G udus Hias uri ollula Mero non est φ. substantiarum non sit eausa earum. Eadem enim pG fa elementa. trium,s er A .nec caro igni er terra.d Jesu nitus illis est, nec differt in talibus suppositum & natu iisnaque, haec quidae mastarn sum, ut euro G Hllaba: ra proprie. Nee est etiam causa alicuius quae in earum elementa v ignis et terra Iutu. est ergos tibia ulti uirin5ὶbstantia sit,ut pars, eum sint imparii biles. Et pro- mi elementa iocaluermura, sed et uim aliquid aliud crpter hoc no perq5nes aut perdiscursum talibus in- ecro, non solum ignis Cr terra, aut calatam, Tmaida tellectibus cognoscuntur, aut habetur de eis doctri- metiam aliquid aliud. na, sed statim unico intuitu ab eis cognoscitur tota Qisse iurauero ex aliquo em 'in', ut unum ' λυτ.ipsa lubrintia,&conclusones in principiis simul ut ominesed non tu modus,muthllaba. Syllaba autem non par. c. cent. Vnde si posset in eis iueniri idem modus qJnis Ucle inta,nec idem Ασ8.nec eam rusta' terra.Diss di doctrinae,eodem modo possent cognosci,& de eis latis enim, e quidem non adhaesunt uitraro,ta Ibritia. ueritas haberi, sicut de compositis, contra Phm ubi Elimenta ueroIunt, ex ignis er terra. Est igitur aliquidisi supra, & nihil cognoscunt de eis qui no totam eorum Iuba,non solam elementa uocalis O mi isonanssederest substantiam cognoscunt, ut supra dicta est ex Aristo. aliqvid. Et euro non solum ignis σ terra, os calidum,
310쪽
ud aliud ab omni, suis partib etia simul
Ostediicuiusmodi eatisa & principium sit se, sit elementum,aut ex elementis. Si igitur necesse stantia. quae est quodquide rateste:& circa hoc tria est id,ali d. ii est in carne & syllaba praeter elemesacit. Pritrui praemittit quoddam, quod est necessa ta, aut elementum esse, aut ex elementis , sequun-riunt ad propositum ostendendunt. Secundo mo- turlisc inconuenientia. Si quidem enim sit elemetiet dubitationem, ibi Si igitur necesse illi id F r- tum, iterum erit eadem ratio, S de hoc & de aliistio soluit, ibis Videbitur aute utique esse aliquid. F elementis. nnumerandum enim aliis erit. Erit Circa primum innuit quandam distinctionem co- enim caro composita ex hoc quod diximus praepositionis alicuius ex multis. andoque enim ex ter elementa,& nunc renimus elementum esse,&multis fit compositio, ita ui totum copositum ex ex igi &terra. Et quia iam probatum est, Uinoi multis est unum quoddam: sicut domus composi ' composito quod est uiau, oportet esse aliad aliudia ex suis partibus,&mixtum corpus ex elementis praeter elementa, erit eadem quaestio adhuc de illo Quandoque uero ex multis fit compositum,mto alio,quod si sit elementum iterum caro erit ex pri .ui tum compositum non est unum simpliciter, sed δε- mo alio elemento,& ex clementis,& adhuc ex ali-lam secundum quid, sicut patet in cumulo uel acer quo alio. re sic ibi in infinitum,quod est inconuo lapidum,ctim partes sunt in aetia, cum non sint ueniens.Si erm istud aliud inuentum, non sitele continuae.Vnde limpliciter quidem est multa sed mentum,sed sit ex elementis palam est quia no est solum secundum quid unum, prout ista multa asso ex elemento uno latum, sed ex eluribus elemetis.ciantur sibi in loco.Huius autem diuersitatis ratio Quia si non esset ex pluribus,sed ex uno tantii, se- est, quia compositum quandoque sortitur specie queretur uesset illud idem elemetum totum. sab aliquo uno,quod est uel forma, ut patet in com enim ex aqua tantum,est uere aqua. are fi sit expore mixto: l compositio,ut patet in domo: uel pluribus elementis)terum eade ratio erit de hoc ordo, ut patet in syli a & numero. Et tunc opor- quae de de carne & syllaba,quia scilicet erit in eo alitet quod totum copositum sit unum simpliciteri quid praeter elementa ex quibus est. Elde hoc ite- uandoque uero compositum sortitur speciem rum redibit quaestio eadem.Et sic iterum procedit ab ipsa multitudine partium colle Lirum, ut patet in infinitum. Deinde cum dicitii aceruo&populo,&aliis huiusmodi. Se in talibus Videbitior autem esse aliquiis tali,ci nem elementum, ae a isti totum compositum non est unum simpliciter, sed causam, sed boeconon ire iurootabam essetismiluerer solum sec dum quid. Dicit ergo Philosophus,st de caeteriinsubsuntia gero siue sudem Delocrianquaquia aliquid est sic ex aliquo compositum ut omne1,i.totum sit unum, cno hoc modo sicut mim Vide Dur autem aliquiitae, erelamentumius lapidum,sed sicut syllaba, qtiae est unum simpli credus esens: De si caemem, eumfo iam, β. Eciter,in omnibus talibus oportet ut iplam compo milure crinaliis.sa lanitidiam uiuiscini R ea Melea Vsitum non si ea, ex quibus componitur,sicut sylla mentum er eost aest iis. ba non est elementa Sicut haec syllaba, quae est ba. Soluit proposita dubitatione,&circa hoc duo non est idem*hedulliterae a&A.nec caro est ide facit. Primo soluit eam qirantu ad illud ql primo ciem. quod ignis & terra.Et hoc sic probat, squia dis, aspectu de ipsaapparet. Seso solane corrigit, &lutist,i. diuisis ab inuicem his, quibus iit compo adueritatem reducit,ibis uero quaeda .F Dicit par. lamstiol haec storumaron adhuc remanet post distb ergo primo,' illud qd est in eopositis aliud ab elelutionem. Sicut iam diuisis elementis non rema' mentis, uidebitur utiq; in primo asipectu esse alionei caro,aediuisistiteris,no remanet syllaba. 'Ele 'a non sit ex elemetis, sed sit elementu&ca essenmenta uerob,i literae, remanent post distatutione di uel carne uel syllaba de ar in aliis. Et iterum uiti syllabae. Et ignis de terra remanent post dissolutio- debitur st haec sit substantia uniuicuiusq:, test q3nem carnis. igitur sylsaba est aliquid praeter eleme quiderat esse.Substantia.n. quae est quodquidera tri&nsi solum est elementa, quae sunt uocalis&co esse,est prima causa essendi. Deinde eum dicit.
natis,sed alterum aliquid, per quod syllaba est syl cum autem pinsim non si astantia rerum Intsed quaalabae Et sic similiter dicaro non solum est ignis de ea substantiaesi cunctim natu er natura coast ae terra, aut calidum & frigidum per quorum uirtute sint, cieri pessu pro silia aliqvibvi haec φω- natura,
elementa commiscentur, sed etiam estaliquid alte sumntiansse,qMe non elementumstaprincipis est.e rumper quod caro est caro. Deinde cum dicita mentum vim est ui quodex liud uria materiam, Si ivtur necesse est illudquinque, autelamentum, aM ex utputiollae ipsum Aora. 'μes me esse: Aelemetum e rursus eatim ratio erit. QAMium uero damn sub untiare , sed '. iuritatae enim G igne crum erit caro, 'it malis:quare eunques. bstantisse dura nat ram natura consti a piso. in infestum progredieιM'. st utro ex elamento,pam quod sinit anilestauare uti re quibus tim haec naturasu, lana nex anom expilaribus quam uinum erit.quare iteratu tu quaest non inmetuam, esprimo ium. Umerium ιι sedeboe andem ration dumtu,quiis carne ut ollaba. mellia quod ditiari nexistens ut materiam, putanti si igitur nec . cr illum elementam ut ex elemen qua A er a. iisqΡ.Siquidem elimentam, ire eadem ratio. Ex Corrigit Dicta lutionem quantu ad duo. Pri s.ibub Mhoe enim G igneo terra erit caro, π adhucGallaCUo mo quantia in lisc qi dixeradu, hoc, Gest in co- ebrii- reis infiniti sit. Si uero ex elemento,s alam quia G um, positis praeter elemet est suba uniuscuiusq;. Hoc gἰtur qua- staplinibus.Aia illud ipsum erit. a re rursuinis hoc eo enim est uerum in rebus,quae sunt substantiae, non, id ni dicimiurationem, V in carneueis, taba. aut in rebus quae non sunt substantiae.Forma.rus
Mouet dubitationem circa id quod principali- labae non est substantia. Seso quantsi ad hoc 'a diter intendit.Onsum est.αqd in came&syllaba est xerat, ut hoc ipsum est elementu&ca essendi. Noaliquid praeter elementa. Vr aut v quod est. aut .mpsit dici elemetum sed principiti, quiae emetu