S. Thomae Aquinatis Praeclarissima commentaria in duodecim libros Metahpysicorum Aristo. cum duplici textus tralatione, antiqua scilicet et noua, recens addita Bessarionis cardinalis diligentissime recognitis F. Bartholomaei Spinae ... in eadem comme

발행: 1562년

분량: 479페이지

출처: archive.org

분류: 철학

371쪽

uersirin ν-prie lunt in iubstantia, transumptiue autem ioibus Mnctibus

Tractat de

disserente

qa est pars

guantur diuersuin Ec

M E T A P H Υ S I c Agnarum esse uiau,de sic est diuersui Sic igitur diuersum idem opponuntur. Si quis autem obiiciat quia diuersum & idem non sunt in omnibus entibus, cum idem sequatur unitatem substantie,dauersitas autem subjantie pluralitatena dicendunt est, or quia subitantia radix est aliorum generunt illud quod eli substantve,transfertur ad omnia alia se nera, sicut de eo quod quid est. Philosophus dixit supra in Septimo. Deinde cum dicit. 7 4Diferrei nemo s Ulias alta est siuersum tur que et illud a q- cui sis Ut necesse ab oes e durersum

omne eterum quo inque' ens. auem, meruerso est:

ns Minoab ali pis,aliduo differetis UL mare treceβὸest aliquid idem esse,quo diser . e uero idem. Mutuu. avi θ cier est.omne nique differens, dia genere, aut e. genere quidem quorum non est communis materia, neque mut gertinatio. M ta, in alia praedicationufigura est. 'ecie uera, purum idem genasciscor autem te.

3, quo ambo quae differunt sicundum mantiam idem dicuntur; traria vero iserevila,π' contrarietas quadad ferentu est. Difierentia uero er diuersito aliud. Duursum enimas est emersum non necesse aliquoessed resem. Omne nunqMLwersum aut idem quodcunque essem. Dileremuero ab aliquo ii di perenn vire necesse ipsum, idem ali des, quo differunt. Hoc autem ipsum idem genus εμι steries. mne nanque differens tibia genere, auribacie.Genere qvidem, quorum non ea communis materia, nec generatio adinvicem, quora cunque alta Rura categoris. Specie stero.quorum idem ingenus. Dicitur aut genus,

secundum amisim dicMitur,fecunda substantiam et Mia. contraria uero rentias tu, π contraria sederentia quedam.

Ostendit in quo disserat differentiare liuersitas dicens, quod aliud est disserentia, aliud diuersitas.

Duo enim quorum unum est diuersiim ab altero non est necesse per aliquid esse diuersa. Possunt. n. este diuersa seipsis Et hoc ex praedictis patet, quia quodctuique ens alteri comparatum. aut est diueritiin, aut est de . Sed quod est dii serens ab aliquo, oportet ui per aliquid sit disserens . Vnde necessee ut id quo disserentia disserunt, sit aliquid idem in illis quae non sic differunt. Hoc autem quod est idem in pluribus,uel est geni dies est species. Vnde omne differens dissere aut genere aut specie. Genere quidem disserunt, quorum non eis inmunis materia. Dictum est enim supra i Octauo plicet materia non sit genus, tamen μ eo quod est materiale in re, semitur ratio genetis. Sicut natura sensibilis est materialis in homine respectu rationis.Et ideo illud quod non communicat in natura iensibili cum mine, est alterius generis . Et quia

ea qiue non communicant in materi non genera

tur adinvice, sequitur ea genere esse diuem,quorum no est generatio adinvicem ini etiam necesse filii addere propterea quae non habent materiam,sciit accidentia sunt. Vt sint genere diue quaecunque sum in diuersis predicamentis, ut lineati albedo,quoriina unum non fit ex alio. Specie uero differentia dicuntur quorum est idem genus δε secundum formam differunt. Diditur aute nusquod praedicati ir de duobus specie differetibus, sicut de homine &de equo. Contraria te differunt.& contrarietas est disterentia quaedam. Deinde cum dicit.

QSoda tem rectesupponimino inductione te ι- . m. Memmdifrre videntur,a nostium diuersa esse taqueo iam fecundia genus diuersa, quedam in eadem predua taenis ordinationeaea re est qa eadem sterie, in eodem genere sunt lacte natum autem in alvi est qua eadem, viatiuersa genere sunt. Qοι dormitae benesupponi palam ex iniussione. Omisa enim differentia, uidentur eadem, ex non Mura diauersa entis. Sed hec quide genere diuersa re autem in ea.dem eoelimentatione categoriae, quare in eodem genere σin se ipecie. Determinatum autem s in altu quaesum genere eiacm,π' quae Gersa.

Probat p inductionem quod dixerat de ratione dixediifferentie, quia omnia disserentia uidentur esse ta ire di filia. sq, non solum sint diuersa, sed aliquo modo di es tu uersi, sicut haec quidem diuersa sivit genere. Haec

autem sunt in eodem praedicamento &in eodem Texciti

genere,sed differunt specie,& qu am sunt eadem S iea ii, spispecie. Mesae aut sunt genere eade ani diuers determinatum est in aliis, idest in Quinto livius.

Quod nam sit eontrarietat, quod uideli et est maκima di perfecta differentia , quot item contraria , ostendit.

CVm ciam contingit invicem erre . que dicteorant. σμ- muras, o etiam quaesim maxima offerentia. 3omam autem differre contingit abi irem orentia Hai G -- est aliqua maxime gerentia.

Hinc simi solet est i

Postquam Philosophus determinatuit de uno& multo,& de his qui ad ea con uuntur, quorumum est contrarietas, quae est disterentia quaeda, ut dictum es Utic determinat de contrarietate, sia eius consideratio specialem habet difficultatem. Eldiuiditur in partes duas. In prima ostedit quod cotrarietas est differentia maxima. In secunda in quirit,utrum contraria differam cenere, aut specie.ibi 3 Diuersum autem specie ab aliquo &c.,Prima diuiditur in duas. In prima determinat de contrariis. In secunda de mediis.ibis iviniam uero mirariorum couenit&αF Prinia diuidituri duas. In prima ostendit naturam contrarietatis. In secuda mouet quasdam dubitationes circa praedete minata.ibis Quoniam autem unum uni contrari siem prima diuiditur in duas partes. In prima ost dit quid sit contrarietas. In secunda determinat de contrarietate per comparationem ad alias species oppositionis. ibis prima uero pirarietas &tal Circa primum duo facit. Primo ostendit ditanitionem contrarietatis. Secundo ad diffinitionem assignatam reducit omnes alias distinitiones, quae de contrariis assignantur. ibisNecesse est alios terminos . , Circa primum duo facit. Primo ponit diffinitionem contrarietati L Secundo ex diffinitione assignara quaedam corollaria concili diti ibi At uero maximum in unoquoque genere dcc Circa primum duo facit. Primo ostendit aliquam esse differentiam maximam hoc modo. In qui secunque est inuenire magis & minus . est inuenire. maximum,cum non sit procedere in infinitum sed contingit

contrit Lare quacii pecti, L ferentit

372쪽

para.

cetrarietaxima dist tentia probatur induoiae s as sis Maximum quid. Perfectum vnd.

tingit differre alii id ab altero magis & minus: OUxec fontingit aliqua duo maxime dii rre. Etata est aliqua differentia maxima. Secundo ibi: Minoinum sex inductone. e enim genere V

Et batae duo conrearistiam. iuro maxima est disefcrentia, palam ex induci oris . Genera nanque dissimula, non habentur in id sum ni is, er ras lueri Differentibusum lecte, generationes ex conure: is Quintiauis. vltimorum veros titim. max Mest. inare ersis contrario .

Ostendit quod contrarietas sit maxima disseretia perinductionem. auscunq; enim differiint, aut dii serunt genere,aut differunt specie. Illa autem, quae differunt genere,non sunt comparabilia adinuicem,sed magis distant quam possit in eis accipi magis & minus disserre. Hoc enim accipitur in illis quorum est transmutatio uiuicem. Intelligitur.n. processitis. quidam & uia transmutationis de uno in aliud per hoc primo τ magis differui. de postea minus,& sic quousque unum transimulatur in altemni. In illis autem quae disserunt, genere,no est accipere huiusmodi uiam trans utationis unius in alterum Vnde in eis non est accipere magis & minus ditierre,& per consequens nec maxime disierre, & sic in ditarentibus genere non est maxima disserentia.In illis uero quae disserui specie, oportet maximam disserentiam esse inter contrari vagenerationes mutus sunt ex contrariis sicut ex ublimis. Generatur quidem mediu ex extremo,aut econuerso, aut etiam medium ex medio, ut palli-d um ex nigro uel ex rubeo, non tame huiusmodi generationes simi ex duobus quasi ultimis. Cum enim in generatione, ex nigro procedit pallidum,adbuc ulterius potest procedere ad aliquid inagis differes bd cum iam peruenerit ad albus non potest ulterius procedere ad aliquid magis differensa nigro. Et sie ibi est status sicut in iistimo. Et propter hoc dicit m generationes fiuntex contra

riis sicut ex ultimis. manifestum est st distantia

ultimorum semper est maxima. Relinquitur ergo ui inter ea quae differunt specie, maxime dissimine contraria.Cum autem ostenderimus Q ea quae disserunt genere non dicuntur maxime disset re,&tamen est aliqua maxima differentia, sequiturui contrarietas non sit aliud quam marinia differentia. Deinde cum dicit. ARM pM maximinia in 'quo peiura prasea M.timis maxum est MMns rare M. Persea - xtra quod non est post alis diariis. αὐ- rebvit persecta di uia. mumdano eate perasim disina in requMMM ιμ-,xinam autem tu hil estvistinum enim in re omiudher contini. quare egnu indiget assis,pιωρ sectum est Q odivsurmurarietas est ferantisper feri. ex Dp .ci . m. sicino duas in iturin ira perfectum ata sicuti eis inest es murarum iura niaxi vi Mos pug nere Ue .Μcurim ea . uua seu lus. Et pini 1 iamn

t asinoe alis. M postibile. finem enim habet

' ς ovi arsquetur quodpost leviali utique quod es contrariu esserat item itas. Inducit duo corollaria ex praemisis , quo rum primum est quod contrarietas sit perse dii serenita Quod sic probatur. Maximum in unoquoque genere est idem quod perfectum est. Quod patet ex hoc, quod maximum est quod non exceditur,& persectum est,extra quod non potest aliquid simi. Et sic eadem uiuetur esse differentia maximi & persecti . Et quod periectum si Δtra quod non potest aliquid sumi, patet quia omnia dicuntur perfecta, eo quod deuenitant adfinem. Extra finem autem nihil est, quia finis est id quod est ultimum in omni re, di quod continet rem. Vnde nihil est extra fine.

Nec idouod persectum est, indiget aliquo exteriori, sed totum continetur sublita perfectione.

Et sic patet quod perfecta differentia est qui

perirenit ad finem. Et sic cum contrarietas se maxima differentia, ut probatum est, sequitur quod sit disterentia persecta. Sed quia contraria dicuntur multipliciter , ut postmodum dice tur,non omnia contraria dicuntur perfecte di serentia. Sed ita consequitur quaelibet contra

ita pers e differre, sicut competit eis es id co traria, quibuslam scilicet primo, de quibusdam

secundatio. His duremem enisu para non contingis Musara'ntraria esse. Memmiatim in us alis deris. cunias d mmis, ura quam duo ultima. Hi erum erui bis, umquod non contingit uiri plurae trames. Neceno ultimo idterus. Et erit tuique in wsNec Mantia unius, plurasura quam duos Sim.

Secundum corollarium ponit dicens, quod cupraedicta sint uera, manifestum est quod non conuenit plura esse contraria uni. quidem probat dupliciter Primo quia contrarietas est maxima de persecta differentia quasi ultimora. ius autem cistantiae no possunt esse plura ultima qua duo.Sicut videmus o unius rectae lineae simi duo puncta extrema Nec iterum ultimo est aliquid ulterius ynde impossibile est si cotrarietas est una distantia,u, uni contrariornm contrarientur aliqua duo quas ultima Nec quod unum contrari tur magi s, & alterum minus, quia ut quod contrariaretur minus, non esset estimum, ted aliquid

haberet ulterius.

duorum cr - perfecta. Totaliterati flo contrarietas . Dtia uero duorum. - σμrfecta. Probat idem alio modo dicens, quod contra rietas est differentia qiurdam.Omnis autem diu ferentia est aliquorum duorum. Vnde Sperfecta differentia est duorum. Et sic unum ima tan tum est contrarium. Deinde elim dicit.

Finis.

Prima corollaria

contrarieras est per

fecta diffe

rentia.

Maximum quid. Fei sectum quid. Finis quid.

Non Gusnit plura uni essis re

nas s. AN T.

373쪽

33 Neresse darem inue trario rura de rimotus vera Gastrictim plurimum disert perfecta di perentia. nzque non eo aliquid sumendum extra ea, Ius er genere di ferunt σὴ me en um est.quia ad ea liae extra genusIknt, non este ferentia ,orum autem bre maxima est. Et quae Dr eodem genere horim tu differa sontrarus ou.uraxima enim borem Merentia est quae perlecta est. Et quae in eod fas aptiuo plurimum di secrant ontraris t. materia enim ea adem contrarus. Et quae sub eatim potentia plurimum dist. re uitenim scientia circa unum eorum genas, v , in Sin bui perfecta lilyrenita,maxima est. Nec spe autem cr auos ιcminos esse ueros contrari ram etenim plurimum disseretperbe radiis rentia. Genere orem liberentibus non Hi magis extra mi pere bis qMelpecie. re ivuenim, quia ad ea, tu fatu extragemis, non es differentia. Horum autem haec maxima. Et in eodem Enere plurimum differentia coturaria. Maxatri nanque direrena traborum quaeposim. Et s in eodem suscepti pluriis mura discrentia. Eadem enim se materia contrariis.Eι

sub eadem potentia plurinum differentia. Et erum scientia circa una genus, io una in ιμο upersectatria maxima.

aliis, Ostendit, quod omnes diffinitione, de coiritici d iri trariis dat et secundam praedictam dis initionem

alii, de con contrarietatis uerificant tr. Et ponit ouatuor teterarietate minosF. i. diuinitiones contrarioruin ab aliis assi.rςd ci d gnatas. Qirarum prima eli, quod contraria sunt F od ouae pili rimum differunt. Hoc enim uerificat secuncium praedicta.cum contrarietas sit persecta disserentia, quae facit plurimum differre. Manifestum est enim ex praedictis , quod in his, quae disserunt enere , non est accipere quid ni is differensis,qui differunt specie quia ad ea, quae sunt extra

genus,non est differentia,ut dieitam est. Eorum uero, quae disserunt specie,niaxima iusserentia elico trariorum. Et sic sequitur quod contraria sunt quae plurimum differunt. Secunda distanitio est, quod contraria sunt quae plurimi ina disterunt in eodem genere. Qus etiam uerificatur secudum praedicta, quia contrarietas eli persena differentia. laxi ina autem differentia eorum istant in eodem genere est persecta dῖia. Vnde relinquitur quod contra.

ria tint que plurimum differunt in eodem genere. Tetti a d si initio est quod cotraria sunt quae plurimum disterunt in eodem susceptibili. md etiauerificatur ex praedictisquia eadem est materia cotrariorum, cum ex inuicena generentur. Maria

K 3, iussinitio est Ucontraria sunt,quae plurimum diffeL riinissub eadem potentia .i arte uel scientia.Nam scientia est potetia rationalis, ut in Nono dictum est.Etlixe etiadimnitio ex praedictis uerificatur, quia una scientia est circa unum genus.Cum igitur contraria sint in eodem genere,orertet si sint sub eadem potentia siue scientia. Et quia contrarietas est perfecta disserentia in eodem genere, oportetrii contraria plurimum differant eorum quae sunt Rib eadem scientia.

Habitum & priuationem communem esse omnium contrariorum, rationem dc quoia odocunque oppositorum radicem.

. 1ss. I Ri uerae trarietas habitiis er priuatio H. ii Tς s. t tam nomispriuatio multipliciter enim priuatis di.

citarasta incunque perfida sit.

Prima vera contrarietas, babitus o priuatis est. Sed λ, r.

non omnis r atto.Multipliciter enimn vutro. Sed quo Te . i.

cunque per has fuerit. t oi quam Phillophiis dissiniuit cotrarietatem, hic comparat ipsam ad alias species oppositionis, lta circa noc duo facit. Primo proponit quod inte 'dicis pcotrarietatis principium est oppositio priuationis & habitus.Secundo manifestat quod supposuerat.ibisSi ergo opponuntur dec.1 Circa pri muni duo facit. Primo enim proponit quod principiti contrarietatis est priuatio& habitus dicens, qtiod prima contrarietas est priuatio & habitus, quia scilicet in omni contrarietate priuatio & habitus includitur. Sed ne aliquis crederet idem in a p r.esset opponi seciuidum priuationem & habitum principiade secundum contrarietatem, subtur itur non

omnis priuatio sit contrariviai,qilia priuatio sicut tu, sinci in superioribus habitum est, multipliciter dicitur. tio. Aliquando enim 'iocunque modo, si non habeat quod natum est haberi dicitur esse pestiatio.Sed ta ι b. t. iis priuatio non est contrarium quia tes s priuatio P i i non ponit aliquam naturam oppostam habitui, licet supponat sibiectum determinatum.Sed pri

iratio clicitur ese contrarium qiisci in atre suerit persecta priuatio.Cuni autem priuatio seciandum

id quod est,non recipiat magis do minuri non potest dici persecta priuatio nisi ratione alicuius naturae , quae persectam distantiam habeat ad habit' m. Sicut non omnis priuatio albi est contraria albo, sed priuatio magis distans ab albo, qtiam oportet sundari in aliqua natura eiusdem gen

hi maxime distante ab albo. Et secundum hoc dicimus quod nigrum est contrarium albo. min- lde cum dicit. cetera vero eontrarissecundum bee dicentur, quaedam n E s Leo quod habeant quaedam eo quia faciunt, aut faeti iactnt: quaedam eo PMaccipiant, viciant hec . aut alia con

iram.

Alia autem eourearia ecundum hoc Mentur. Hocq iu A r. r. dem per babere, alia uero per facere aut ficta esse. Alia Paria. autem per cec ιiones esse cx abiemones borum, aut ali

ruri contrariorum.

Secundo ostendit qualiter ab ista prima mira- Te prα rietate alia contraria detilientur dicens,il, alia c5 clasti Mirariasdicuntur secundum hoc .ssecundum priua ς ς 'ς tionem de habitum diuersimode. Quaedam enim dicuntur contraria in eo ιν habent in se inclusam tui.

priuationem de habitum, sicut album & nigrum &calidum&frigidunt. Alia per hociu, actu faciunt priuationem & habitum, sicut sunt calefaciens &infrigidans.Aut per hoc quod sunt uirtute activa priuationis & habitus, sicut calefactitium&inm- lgitatiuit. Alia uero per hoc et sunt acceptiones dictorum, sciit calefieri de infrigidari. Aut per hoc uod sunt abiectiones eorum,sicut corruptio cali iratis& frigiditatis. Et non solum aliqua dicuntur contraria per lio quod dioint dictas habitu,nes ad prima contraria,sed etiam per hoc ut habet habitudines easdem ad contraria sequentia.sicut si dicamus ut ignis de aqua sunt contraria. quia habent calidum & frigidum, quae etiam dice dantur contraria per hoc ut includunt priuationem & ha ibitum. Deinde clim dicit.

374쪽

a x s s. Si mi intruris p econtra Elio, nautis atrarietas, er ad aliquid: borion meni primum coturus aeontravictionis uero rubil medium est,iatrariorum autem comin ait: paut non idem est contras tio Ur contraria. N r. si ergo opponaur cotradimo, π priuatio,et cotrarietas, par. 3. Gad ab I id. Hora aB prima conreditissio. contra icti

filio, d G Manisestat quod supposuerat. Quod primaeo

habet me- trarie das est priuatio&tabi rus,&hoc dupliciter. id, cetra- Primo per syllogismum. Secundo perindiictione,Dς in ibis Palani autem & per inductionem εἰ αἴ Circa itiis. hie. . primum duo iaciti Primo ostendit quod cotrarie

Irti oppo- ras non est contradictio dicens, ui cu quatuor mo-stionis. dis aliqua alicui opponantur.Vno modo ut coit

Aia'. . dictio, sicut sedens non sedenti. Alio modo iit pri.

nisest con uidenti. rtio modo ut contineri,disio. metas,ucut nigrues . Mario modo ad aliquid, Di te6 ucut filius patri. Interista quatuor genera oppositrarietas a tionis primum est contradictio. Qitus ratio est, ian h. idia in omnibus aliis tanquarni. bt ho h. prixi & umplicius. Opposita enim secundum q&bes mediu. cunque oppositionis genus impossibile est sint ut

Tex e. t. existere.Quod quidem contingit ex hoc, Palteria oppositorum de sui ratione habe negationem alterius Sicut de ratione ceci est v sit non uidens.Et de ratione nigri u non sit album t similiter de ratione filii est quod nostrater eius cinitas est filius.

Manifestum est autem P in contradictione non est aliquod medium. Necesse est enim aut afirmare aut negare, ut supra i Quarto manifestum fuit. Cotrariorum autem conuenit est e medium. Et sic manifestiun est quod contrarietas de contradictio nonini idem. Deinde cum dicit. tisuero, quedam eontradictio est . Meti quodo nomm sibile est bubo aut quocem num aptum

haberem, non babeat priuatum est, aut malim , aut modo pistim,determinatum .multiplicit re enim Me, ut in aliis cii sum a nobis est, dic tu. remi ratio quedam e tradiuctio est. aut in βιοι indeterminata, lue Dur aerepta casu ceptruo. Ideo contradictionis quidem non est medium, priuationis alicuius eli omne enim ut aequale, aut non aea alta uati uero,aut inaequati,non omne solum in sua sceptruo equautitis. Priuat uero contradictio Pedam est. Aut enim quod

bere non babeat priuatum est curtotaliter, os alia liter

determinatum.Ni incirer enim iam eicimidio disuvium cst i nobis in alas. go pristitio quaedam est contra

dicti aut inpotentia determinas oleonceptu curas copii-άUdpropter contradictiorus quidem non est medium. Mantuationifaticum est. Aequutinam eosnon aquati m. Aequali uero, linquati non omne, mβ solam inseceptiuo qualuatis.

pii talio ii, ostendit qualiter se habeat priuatio ad conre raciter. dictionem, manifestans qualiter conueniant, &qualiter differant. Dicit ergo, quod priuatio est quaedam contradictio. Dicitur enim priuatioi uno modo,quando aliquid non habet quod nullo modo natum habere, ut si diceremus quod lapis non habet uisitet . Alio modo dicitur aliquid priuari, si no habeat quod natum est habere, sicut animal si non habeat uisum.Et hoc dupliciter,uno modo qualitercunque non habeat. Alio modo si non

habeat ei uti aliqua determinatione,puta in tempore determinato,aut alvitio mo determinato,quia

priniatio militipliciter disicut supra habitu tatis.&s. Ex his ergo pater Upriuatio est quaedam csi tradictio. Et a sit corradictio patet hoc,in

ali iiud dicitur priuati ina ex hoeu, non habet. Sid Qtii.

quod non sit contradictio abseluta, sed contradi- tradictioctio quaedam, patet ex hoe quod contradictio de sed no per sui ratione non requirit neque aptitudinem, neq; etiam essentiam alicuius subiecti Verificatur enim de ente & de non ente quocunque.Dicimus enim quod animal non uidet & lignum non uidet, & ν non ens non uidet.Sed priuatio de neces itate r quirit aliquod subiectum, & quandoque etiam requirit aptitudinem in subiecto. Quod enim est omnino non ens non dicitur priuatum. Et ideo dicit quod priuatio aut estin determinata potentia scilicetctim aptitudine ad habitum, aut saltemsco certa cum susceptiuob. i. cum subiecto, licet non habente aqtitudinem ad habitum. Sicut si dicamus uocem inuisibile, aut lapident rem mortuam. Et ideo contradictio non potest habere medium, sed priuatio aliquo modo medium habet. Necesse est

enim omne aut a cluale aut non aequale esse,siue sitens siue non ens. Sed non neces le est dici de Oi v sit aequale aut inaequale, sed solum hoc necesse eit in susceptiuo lualitatis. Me igitur oppositio con priu uotradictionis omnino est immediata oppositio uero priuationis est immediata in determinato susceptiuo, nautem est immediata simpliciterita ut contra- quo patet quod contrarietas quae nata est habere victio.

medim propinquior est priuationi qiram coir dictioni. Nondum tamen habetur quod priuatiost contrarietas.

tio ejeciei, Crformae:paret quod omnis quidem contro risto priuation. si itaquegenerationes ita materia ex controiis sunt, . ω rium sincis, erexspecieibabitu, auιpriuatione aliqua i

Restat tertio ostendendum quod contrarietas

sit priuatio,& circa hoc duo iacit. primo ostendit pyph x steper syllogi simim quod contrarietas sit priuatio is

in modo. Omne illud ex quo fit generatio, aut elisipecies siue quicitiaque habitus speciei, aut est iam. priuatio speciei, siue cuiuscunque sociatae. Omne quidem dicit,quia est duplex generatio. Gener tur enim aliquid simpliciter in genere substantiae,& secundum quid in genere accidetium. Generationes enim sunt ex contrariis in materia. Manisenu est ergo,il, ois cotrarietas est aliqua priuatio.Si

in. Misit extremoru i qualibet gnone eli priuatio,& utruq; ptrarioru est extremit gilonis,ila coir tia gnani ex inulae,sicut albu ex nigro, & nigrii ex albo, necesse estu, spestem piratiora sit priuatio. Pri oum non om Vori erantrarietas est. ca a , sim est,quia multiplicite uaricon inrit,quod priuatum

est .a quibus enim altimis tranmutationes, haec contra. riasura. Prinationem non emitusforsan controistu. causa Mea AN T. N a multiplicito contingit tuo priuatum. Ex Fibas P enim 'musationes extremis contraria.

375쪽

uario.

Apriuatio ne ad bis turn no est

i ostendit ut non omnis miratio est contrari to,quod etialii sit pra dixerat dicens: Non omnis priuatio est contrarjetas. Et causa huius est, quia pili ratiuncoli tingit multipliciter pritiari. cunque eruiti uiodo id qiuod natum eli liabere aliqua in formam, non habeat illam, dici potest eis epi uat uui, siue sit in dispositione propinqua ad sorii in illam. siue remora. Sed contrarium est semper in dispositione remota,quia contraria sunt ex quibus sunt perii Riationes sicut ex extremis. vi

de supra dictum est, u sunt maxime distantia. Aliquid enim priuari dicitur albedine si no sit album,

siue sit pallidum, siue curocunque alio colore colo ratum . Sed non ideo dicitur elle contrarium, nisi quando est maxime dii ians ali albo .cquando est nigrum.Vnde manifestum eii Unon omnis priuatio est latrarietas. lix hoc etiam apparet u cum priuatio railiis aliud requirat nisi absentiam tornas,

ius polita tantum habitudine in sub: ecio, sine hoc uideterminet aliquam dispositionem in subiecto, per quam sibiectum sit propinquum sorinae uel ditians ab ea es priuatio non significat aliquam naturam in subiecto, sed prestipponit subiectum cum

aptitudine. Contrarium uero requirit deterii iiii

tam dispositionem stibiecti, secundum quam maxime distet isorata. Vnde de nece irate aliquam naturam significat in si ibiecto, quae est ciui dein gene ris clim torma absente, sicut iii gruin est in genere albi. Considerandum est etiam ui est duplex priuatio , quaedam qitae habet immediatum ordinem ad subiectum sorinae, sicut tenebra habet immodiatum ordinem ad diaphanum. Et inter huiusmodi priuationem & sorinam oppositam est mutua transilutatio. Aer enim de lucido fit tenebrosus,d: de tenebrosost lucidus Quidam autem priuiario est quae non comparatur ad subiectunt tormaenia mediate forma, cum sit ut ri taedam corrupti eius ccut cecitas est corruptio uicis, nimis est corruptio uitae. Et in talibus non eli mutua couersio,

sicut supra in Nono habitum est. Cum igitur hie

ostenditur contrarietate esse priuatione nrex in tua trari inutatione, qus est in contrariis de priuatione&forma, iamnisellum est in non dicitur iita esse contrat ietas quae est corruntio ibrint, sed quet habet inimediatilin ordinem aa subiectum soritiae. Et sic cessat illa obiectio quae ponitur in praedicamentis, quod a priuatione ad habitum non fit reuersio. Contraria autem transmutantur inuicem. Deinde cum dicit. Hoe autem et pre irim qiorum manifestum est.omnis macriu contrarietas habet alimus contrariorum privilistum: vers non omnia similare . inaequalitas enim aequalistis. esei militudo uero stimula inis. inum autem uirtutis. Palam autem σ perindullionem. Omnis emta cotrari rus babet priuationem alterius contrariori . sed non Distiter omnia. Nam inaequalitas equaluaris, o dissimilitudo simillaudanis,ci malitia uirtutis.

Ostendit per inductionem ui cotrarietas sit priuatio,& hoc dupliciter.Primo inducendo in singulis contrariis .secundo reducendo ad prima con

traria, ibidiussicit autem & si prima doc F Circa primum duo facit. Primo ostendit per induetionem ui contrarietas sit priuatio dicens, hoc quod sim H Υ s I c AE 7 apra ratione syllogistica oste sum est, palam est etiaper inductionem. asia omnis contrarietas iniimutur habere priuationem alterius pirariorulii. Sein per enim torum cotrariorum uitum est desedimittim respectu alterius. Sed tamen non in omnibus contrariis similiter inuenit ut unu in priuatio alterius, ut intra dicetur. Etu, unum contrariorum sit priuatio alterius ex hoc apparet . quia inaequalitas

est priuatio aequalitatis, & dissimilitudo similitudinis,ci malitia turtutis. Deinde cum dicit. Differt autem, ut si uri est etenim hoc quid , Isolum priuatum M. Meueros' aut quando, avi in alti; M. u Iura ια ai qua aetate, i in principati, aut omnino Meo horumqvidem eii aliquiis medium. cr est,nec bonus homo, nec ma

lasessiorum uero non est ed necesse est ope pomo et impa

rem. Praeterea. iuriam habent subiectam determinarum quaedam non . . altare manifestio est, quod semper alterum contrariorum secundum prinationem dicitur.

Discrt autem viserum cst. Hoc quidem enim Dorum' priuatum hoc autem si est aut quando,aut in q , ut sicer,

te clare aliqua, aut priincipali, aut omnino. Uapropter . rum quidem medium est, sed neque bonus homo neque inaulus. Aliorum i cro non est id nece si esse aut parem . aut imparem. Ampitus alia quidem habenisubie tam determina. tum lia a tem non cus rem quia semper alterum contrari oram ducit aer fecundiam priuationem.

allendit Q dii tersimode unum contrariorum est priuatio alterius. Hoc enim contingit secundudiuersam rationem pritiationis. Qu quidem diuersitas attenditiar duplicitet. Vno modo ex hoc

priuatio potest dici,uel Qua solii aliquod priuatum est modo quocunque. Vel quia eli priuatum

iii aliquo tenipore determinato, uel in aliqua parte determinata. In tempore quidem determinato, sicut si fit priuatum in aliqua aetate. In parte autem determinata, sicut si sit priuatum i aliqua par te principat ut etiam in omni l .i.in toto. Dicitur enim aliquis insensatus, si in aetate persecta diris cretione careat, non autem in puerili aetate. Et sintiliter aliquis nudus, non si aliqua pars eius non sit recta, seu si plures aut princisiales partes in te exae rei vitreant Et propter istam diuersitatem priptiliatiotiis iis in contrarietate includitur,contingit in quo rudam contrariorum est mediu,& quorundam non. Inter bonum enim N malum, mediuelt. Est enimaliquis homo neq: bonus neq; malus. Dicitur enim bonus homo secundum uirtuteii . Nam uirtus est quae bonum iacit habentem. Non autem omnis qui caret uirtute malus est. Na puer caret uirtute,& tamen non dicitur malus. Sed si in qtare,in quadebet habere uirtutem no habeat, trialus dicitur Vel etiam si aliquis uirtute careat quantum ad aliquos actus minimos .quasi ita disterentes ad uitam, non dicitur malus, sed solum si careat uirtute quantum ad actini principales di necessiarios ad uitam. Sed par&i inpar in numeris non habent medium quia numerus dicitur impar ex hoc quod quocunque modo caret paritate. Alia uero Quersitas priliationis est. cy priuatio quaedam doterminat sibi subiectiim,quaedam uero non . Dictu est enim se praui id quod caret uo, etiam si nonatum si habere,quandoq; dicitur ptatiatum. Ex hac aut diuersitate priuationis pol tingere in alibus contrarii ui habeant medium uel non habeat, sicut Ρι in

quod, sisPr iniucu

seda divit

sita

376쪽

sicut si dicanuis, quod cum homo dicatur bonus secundum uimates politicas, si malum quod includit piniationem boni requirat determinatum si biectum, sticiis qui non participat conuersiti ne ciuili,nec bonus nec malus est bonitate uel malitia ciuili.Sic igitur patet ex praedictis, quod est

rum contrariorum dicitur secundunt priuatione. Deinde cum dicit. allas. Si tu mundi prima unera iatrarim , M.

, 9 j. D βαι σμrem σβmma,Cτ genera contrariorum, is Texae. t . muria. Atia nanque ad boreducuntui . oar. 9. Ostendit idem reducendo ad prima contraria,

unum di dicens quod sufficit ad ostendendum quod ait . ita' 'contrariorum sit primito, si hoc in enitur intraria, di quae sunt genera aliorum mi vir ipia sint Orionam,sicutiunt unum dentulta. Et crista sint priuatiue, prima cotraria patet ex hoc,ui omnia alia contraria reducuntur ad illa. Nam ad unum & multa redu

cutur aequale de inaequale,simile didisiimile, idem& diuersi immisserentia autem , diuersitas quaedaest,de contrariet odisserentiaquareum ut sipra habitum est.Et sic patet st omnis contrarietas red citur ad unum de multa. Unum autem dc multa opinponuntur, ut diuisibile de indivisibile, ut sit prati Lectio... Ditum est Et ita relisaquitur,quod omnia contararia, priuationem includant. Lacrio VII.

. Qisrundam dubitationum arca determinata, solii lio, uidelicet circa oppositionem aequalis ad ma

gnum

Poriquain Phil0sophus ostendit quid est contrarietas, hic determinat quasdam dubitationes circa prideterini nata, do circa hoc duo facit Primo . et . mouet dubitationes.Secundo prosequitur eas, ibi Vtrum enim semper i oppositione dicimus &c. Fpar. seq. Oriuntur autem dubitationes ex hoc quod si pra

est, Punum uni contrarium e Quod qui bitiis .. dςm in duplici Oppositione fallere uidetur. Nam

unum de multia opponuntur, cum tamen do multis opponantur pauca. Similiter autem dc aeqitale uisedetur opponi duobus, scilicet magno de paruo. Vnde relinquitur dubitatio quomodo praedicta opponuntur.Si enim Opponantur secundum contrarietatem uidetur salsum esse quod dictum est,st unum uni contrarium est. Deinde cum dicit. arss. Ipsum enim utrumsemper inoppostri-duimus,u uata, utrum assum, an nigrum.utrum album, an minalium

virum uero bo o an aliaminon dis usinistra suppositi

.eto ne, er quamur. ursu utrumcleonuenis, an Socrates.

bum inigrum,s utrum assam aut non assum. Utrum ueroalbum vitam nonduimus mst exsuppviuuae Murentes. M utrum uenm clam aut socrates s sed non nerest. in uno aliquo genere c. Sed hoc inde uenu . num oppesea sola non contingit ut existere, quo σhic utitur in eo s. uter uenassa enim simia contingeret, redolosa erit intera rogatio. inerata ua Der in sunt in oppossisnem iala quod unum aut multa, ut utrum ambo uenerum tester.

- 2 Pro uitur pridietas dubitationes. de primo dubitationem aequalis ad magnum & paritum. Secundo prosequitur dubitationem de oppositione unius ad multa i ibi i Similiter autem de de uno de de multis deri, circa primum duo facit. Primo disputat quaestionem . Secundo ueritatem terminat quaestionis , ibi s Restat igi

tur aut ut negationem opponi. FEt circa primum duo facit. Primo obiicit ad ostendenduin aequale este contrarium magno de paruo. Secundo obiicit ad oppositum bis Sed accidit unu doc. F Circa primum tres ponit rationes. In prima quarum duo facit Primo manifestat quoddam ex quo ratio procedit dicens, ut hac dictione utrum,semper utimur in oppositis. Vecum quae linus urtum aliquid sit album aut nigrum,quae sunt opposita seci indu contrarietatem:& utrum sit album aut non album, que sunt opposita secundum contradictionem. Sed utrum aliquid sit homo aut album non dicimus, nisi ex hac siippositione , a, non possit aliquid esse album de homo. Et sic quaerimus, utrum sit album uel homo,sicut quirimus utrum ueniat Cleomaut Socrates lipponentes quod non ambo siniui umniant. Sed hic modus quaerendi in his quae non sunt opposita, in nullo genere est secundum necessitatem,sed solum secundum oppositionem. Et hoc ideo,qitia hac dictione utrum, utimur solum in oppositis ex necessitatate. In aliis aute ex sum positione tantum,quia sola opposita ex natura nocontingit simul existere. Et hoc, scilicet si non si, mulsit iterum utrunque quo utimur qui quaerit, utrum ueniat Socraeaut Cleomquia si contingeret eos simul uenire, derisoria esset interrogatio. Et

si ita est qu simul non contingat eos uenire, in cidet praedicta quistio in oppositione quae est in

ter unum Sc multa. Oportet enim quaerere de Socraac Cleone,utrum ambo ueniant, uel alter taneum. Q quidem quaestio est secundum oppositionem unius ad multa. Et supposito quod alterueniat, tunc demum habet locum quistio, utrum ueniat Socrates aut Cleon. Sisane ipsius utram.quaestio per in oppostris fit. Diciatur atium utrum maius,an minus,an aequare,quanam aequalis ad c oppostume'nec alteri soricotrarium, nec amboubus est. cur enim magis maiori, quam si oristi isque in oppositis femper es ipsius utrum interroga

tisaicitur autem utrum maius aut murus cur equule:aliqua oppo tu adhuc qualis. Non enim alieri soli contraria . Nec ambobus.Q enim magis uel maiori aut minorii. Expropositione iam manifesta argumentatur hoc modo. Hac particula . Vtrum, interrogantes.

in oppositis semper utimur , ut supra disin est. Sed utimur hac particula insquali, magno, dc par DO. Ferimus enim utrum line illo sit maius aut minus aut aequale. Est ergo aliqua opposu mu'

Uttsi aequa

tiua arguitur tribus rationibus.

377쪽

lis ad magnum & paritum Sed non potest dic malterum horum si contrarium magno uel paruo, ganulla ratio est quare magis sit contrarium ma O quam paruo. Nec iterum secundum praedicta uidetur ut ambobus sit contrarium, quia unum uni est

contrarium.

. Quoiuo dorc qua ratione aequalet magno δέ paruo odi

ponatur.

Hoc in loco Aristarguit, ut aequale opponitur

magno de paruo, eo in hac dictione. Vtrum, qua utimur tantum in oppositis inquirendo, utimur in praedictis. Quaerimus enim utrum aliquid sit maius aut minus alteri, uel certe aequale. Addit autem philosophus v, ipsum aequale non est contrarium alteri soli, puta magno soli,uel paruo tantummodo, quia non est maior ratio do uno quam de altero. Addit adhue philosephus: Nee ambobus.x uod qudem uerbum Ant. an .exponit dupliciter primo θ aequalensi opponitur ambobus seorium. Et hoe ut ipsemet dieit in idem redit cum eo quod dixerat ut non opponitur tantum alteri. Secundo exponit prout exponit etiam Satam.Vnde & Mauritius I somam in marginali campo producit. Et graue piaculum apud eum esset, si debita sanctitatis denominatione illum

aliquando honoraret. Dicit ergo ta, aliter exponit utly nec ambobus, cum unum uni sit contrarium. Aduit autem Anto .and. Prima tamen expositio uidetur

magis texere textum.Hic ille. Sed ad haec respondo musu, prima expositio non solum non magis texit textum, sed etiam non potest textui applicari, nisi superfluitatem de modum ineptissimum, improprium exprimendo conceptum, philosopho impotramus. Superfluitatem quidem, dum idem repetit, etiam teste An nd. 8 sine utilitate quia primo dicto uidelicet, Non enim alteri soli eontrarium sat erat apponere declarationem hanc quid enim magis aut maiori aut minori. de se clarissimus esset senius absque aliqua repetititione perly nec ambobus,ex qua potius o scuratur sensus,ut uarietas expositionum indicat. Modum autem ineptilsimum etiam i ponit philolbpho. Nam per terminos opposita signis cantes uult a yhi

Iosepho idem exprimi.Opposita significata praesersit ly ineri soli,dely ambobus, cum pluralitatem quam

unum significat, aliud excludat, aperte etiam per ex-chasionis notam. Nee potest congrue dicere, P sensus sit Φ nec ambobus competit ui non opponatur alteri sol6quia hoc ut dixi clarius exprimitur per id qdsequitur, Q uid enim magis Sted nec dicebat tantum

doctorem inter claram sententiam 3c clariorem ex positione interponere uerbum quod eandem sententiam obscure repeteret. Nondit rumpit etiam contextum expositio Sancti Thoammo connectit, tam uim argumentationis auget inseretis unum pluribus contrariari Nisi e arguat philosophus contra tenen tem uni sit tantum unum contrarium. Aequale noopponitur magno soli, nee paruolos, quia non est maior ratio de maiori quam de minori γ opponantur squali. Et iterum per te non opponuntur ambobus, ergo nulli, consequens est salsum, quia inter aequale de magnum Be paruum utimur ista dictione, Vtrum,

ecedenti textu, ergo oportet quod antecedens stialium, non autem quo ad primam partem, propter probationem inductam, quia scilicet non est maior ratio de uno quam de alio, ergo quo ad secundam, desie fallum eli quod non opponatur ambobus, o go oppositum eius est uerum, uidelicet quod oppo natur ambobus,quod erat intentum consequens h ius argumentationis primae contra ueritatem dc d tominationem illam, quod uni non nis unum opponatur seu contrarietur. Quod enim ly nec ambobus, se teneat ex parte antecedentis in hac argumentatione, cum clare pateat ex praedicto Pr-lissimo modo arguendi, tum etiam ex modo i en di Aristote est manifestum . Pra vinit enim t tum antecedens probationi unius partis, quam i se cogebatur probare ut intentum assumpti propositi ex ea cum altera parte, quam ideo non pri bauit quia ib aduersario concidebatur, ex doctriana praehabita , qood unum inquam uni tantum cor trariatur, efficaciter posset inferre. Et hie de praesenti defensione satis. Seoindam rationem ponit ibi. Praeima norali contrarium . quoe in pluri. bis,quini uno erit. quod ii inaeqvile uerna uastitat .gni cat,int dein a usAmplitas in itali contrariu est aeqvile. ane in pluribus erit ut in uno. Si uero in piale significat idem μοι

amborum, utique erit quiuem oppo tuam aminus.

Quae talis est. Aequale est contrarium inaequali.

Sed inaeqtiale significat aliquid ineste ambobus.c

magno & paruo, ergo aequale est contrarium ani- bobus. Tertiam rationem ponit ibi. Et dabitatio iuuat illos, qvidi tu inaequale duestra. Et dubitatio iat,dicentes hisquale Daltatem G. Que procedit ex opinione Pythagorae, qui attribuebat in qualitatem & alteritatem dualitatibus & numero pari. Identitatem uero numero impari Et est ratio talis, Aequale opponitur inaequa-li: sed inequale competit dualitatibus. Ergo aequale est contrarium duobus. Deinde cum dicit.

Verum accidit unum duobus contrarum esse: Fes imus ossibile est. Sed accidit unum duobus emtrarium, quod es impolis

Obiicit in oppositum diribu ς oppositionibus, quarum prima talis est. Magnu de paritu sunt duo. Si igitur squale est contrarium ma O&paruo, unum est contrarium duobus. Mod quidem est impossibile ut supra ostensum est. Secundam rationem ponit ibi.

Dem aequale quidem me una magni er parui xuetur. contraristas uero neque media uidetur, neque ex delinitione

possibila est non enim esset prefecta ,st alicuius media esset. sed matus Nerali visi inius medium babet. Amplius ae uis Osdem medium uidetur essemum σymicontra maciem inter media, me uidetur neque est

QDui ι possibile.Non enim utique est perfecta, meditano alicuius existens, sed magis babet semper sui et aliis

Quae talis est. Non est Otrarietas medii ad extrema. Quod quidem desin seipsam apparet, id ex

diffinitione

tur dii botonibus. Prin a fis s. AN T.

378쪽

diin:ritione contrarietatis manifestatur, quia coni' i uarietas pesiecta elidillantia. Qii aute est ille- diuin duo: uni aliquorum, non esi persecte distansii ..i ab altero coria,quia extrenia magis differunt abin uiceni quam a medio. IEt sic relinquitur contra conita te rietat s non est mediorum ad extrema.Sed nugistis pertiacta contrarietas est eoru quae habent inter se aliquod est tanturia medium. Aeqtiale autem uidetiir esse medium mae x ς siu&parui. Non igitur aequale est contrarium magno&parito. Deinde cum dicit.

2L s. . Restituasis, aut ut negationem op m,aruvi priuautionem. Alterius igitur non contingit cur enim magis ma. triv parvis ambora ergo priuatiua negatis. Hipsum utra

. ad amis,non ad altera m solum dicitur. Mputa. utrum inua

naan inpiate Iutrum cc de mi ηus ea tria semper. Restat igitur aut ut negationem opponi, atauin itis

magis ni iit, aut paruis ambora igitur negatio priuati M.quapropter ad ambo atrum dicitur. Adauerum vero tum. Vt utrum malas aut aequati, aut utrum aequale aut minus sed semper tria.

Determina Determinat ueritatem quaestionis, & circa hoc tio Onis. tria facit .Primo oliendit aequale opponi magno &muo.alio modo quam fin contrarietatem, con- eludens hoc ex rationibus supra positis ad utrunq; parte v. N unprimae rationes ostenderit P aequale opponitur niagno de paruo. Secundae autem Q non est contrarium eis. Reliat igitur Uopponatur. eis alio mo oppositionis. Et remota ratione opis

. , . positionis scena quam diluale dicitur ad inaequale: non ad magnum N paruum, restat ut aequale oppo- natur magno&paruo, aut sicut negatio eoru aut

sicut priuatio. Et vestero istorii minodorum opeponatur utriq; eori δε non alteri tantum, osten. .i duduplici pr.Primoqiudem,quia non est ro qua . Ihlius sit magis negatio aut priuatio magni

magno dc parci,atltecouersio. Unde oportet in sit ne- paruo si- Satio aut priuatio amborum. Item ostenci illi pimii di non signiam. uia enim aequale opponitur utriq; , pro tali ista's ptς hoc utin urbac particula Vtrumanterroganeisl n quia x ος κ quaei per comparationem ad ambo, te nontio priuati- ad alterum tantum.Non enim quaerimus utrii hoc M. illo sit maius uel aequale,aut aequale uel minus.Sed semper ponimus tria sntrum sit maius aut minus

aulaequale. Secundo ibi. allas. Non autem priuatis trecessario. emtam omne, quod non visius, aut minus, equae est,sed in quibus apta natura Antillae Estretur aequale, quod cunec magm. Meparuum sti,natura tamen aptum est inum , t paruum esse. . ambobita tanquam priuatiua negatio opponituri

AN T. Non durem muriae ex necessitate. Non enim omne c.

Par s. aut minus edin quibaraptum natum s O se. Esuaque Misquodmpae metrum nepae paruum, aptum natura magnum et param e terer opponitur amisis

Ostendit deteranimare,quo genere opponaturaequale magno te paruo dices,* hec particula no,.τυ qui includitur in ratione ualis, cum dicimus ae- quale esse quod nec inmarus neq; minus, non elinegatio simpliciter, sed ex necessitate est priua- 'V . . . aris enim isset lucide quolibet dicit cui R i non inest sua oppositatairmatio. Quod non acci dit in proposito.Non enim esse dicimus aequale oeridipiod Gest maius aut minus, sed solum hoc dis

cimus in illis,in quibus aptum natum est esse maius aut mistis. Hec est igitur ratio squalis, P equa te est quod nec magnum nec paruum est, aptum innatum est elle, aut magnumaut paruum, sicut aliae priuationes distiniuntur. Et ira manifestum est φεquale opponituram bus. s. magno & paruo ut uegatio privativa. Tertio concludendo ibi.

Hωσmediam s. quodnec bonum, nec malum est, aus ambinu opponitur. uerum innominatum est. multipliciternaque vir pudicitur, G susceptiuum non est unum. sed

magis,quod nec al&ι neque nigrumarequetamen Medicistarunum eddetermitiati quodammodocolores sunt, de iubas priuatiuebo negatio ducit r. necesse est enim, aussu segra, aut pillatum, aut hausemiat Eliad Erud deteramnaramese. apropter Cr medio est. Et quodneque mal neq; ANτα bonum opponitar ambobus,sidisnominatum. M iplim par x-ter enim duitur utraque, ex non est anum Alceptuium,sed magis quod neqMes ineq; nigrum. Unam vero non hoc dicitur,stddeterminati coloris, in quibus dicitur priuat- negatio haec. Nam necesse aut tuum, alaria eam esse, aut tale alisiualiud.

Ostendit, v aequale est medium magni & parui,

di circa hoc duo facit. Primo concludit ex dictis propositum.Cum enim dictuni sit,ut aequale est qlaiec mgnum nec paruum est, aptum tamen natu

est esse,aut ho aut illud. Mod autem hoc modo se habet ad contraria, medium est iter ea:sicut qd nec malum nec bonum est Oppollitur ambobus,dcest medium iter bonum de malum. Vnde sequitur,u, aequale sit medium iter magiauin & paruum. Sed otiare

haec est disterentia inter utilim,quia quod nec ma milia congnii necparuu est,est nominatum. Dr enim aequa- trariorum

se.Sed quod nec bomi nec malum est, innomina ςst una est. Et ratio huius est, quia qtiandoqueam priuationes duorum contrariorum cadimi seper ζ' tibi aliquid unu determinatum, & tuc est unu tantum uel talloi illedium.Et potest de facili nominari sicili squale. uno n. Ex eo enim est aliquid nee maius nec minus uili bet unam & eandem quantitatem. Sed quandoq; illud super quod cadunt duae priuationes contra- rioriim diciti irimultipliciter,&non est unu tantum susceptii tu utriusq; priliationis conluctae, & tune non babet unii nomen, sed uel oti remanetini ira minam,sicut qd nec bonii nec mali si est. as multi pliciter cotingit,itelliet diuersia nomina S cui hoe dicimus ut neq; albu neq; nigrsi est. Hoc.n.non

est aliquid unum.sed sunt quidam colores indeterminati,in quibus pri dicta negatio priuatiua dicitur . Necesse est enim V id quod neq; est albii nee

nigrum,aut esse palliditur,autcroceum,aut aliquid tale. Deinde cum dicitimare non recte reprehendunt quisti literputantoma a x s nia dict. Mealirier manus meta sit, quodnec te calatus, neque manus est quandoaiadem Cr Pod nee bonum,nec malum est boni cr mali, est ommam esset aliquod medium. Verum non est nec perut hoc accidatiet enim his negatio simia oppositorum est,er quor amaliquod messium,ae alipis distatiuinatura apta est esse. illorum autem non est differentis . . . aloen genere ea sunt,quoira mi erat negatione .qua

379쪽

langaram omnium suum HYpis melis. Non trecesse aurem accurre hoc. Hare credem oppostrorum conrug u. οrum est medium aliquo er i lantia ali pia rata est se.

Horum autem mi estis: I rentis. Nam in aliogenera, pis rum connegationes. arenon unum quod subucitur.

EV llidit ea Excludit secundum praedicta quorunda irrisi villatione nem de hoc, i iis,quod nec bonum nec malum est, derisDaim potiatur medium inter bonum di malum. Dicebat enim,stpari ratione pOisset assignari medium imter quaecunq;.Dicit ergo uicum dictum sit,u oportet este aliquod susceptiuum, quod natum est esse ut Tibet extremorum in his, in quibus medium Dicto modo assignatur per abnegatione utriuia qtie, numselitam est ui non recte increpant in assionatione limoi medii illi, qui opinatur seqiii quod similiter possetdici i omnibus, puta'calcei de manus sit medium, quod nec calceus, nec manus est, quia quod nec bonum nec malum est, medium est ni de mali, et propter hunc modum quorumlibet Non olum sit futurum aliquod medium.Sed hoe no est neces accidere, quia illa coniunctio negationum quae aeque rectὰ perficit medium, est oppositorum quae habent alia medium si quod medium, de quae lunt in una distantia, quasi

Oabnegati, unius gnis extrema deci Sed aliorii inde quibus ipsi nς inducunt, sicut calcei Senianus, non est talis diit e-rentia ui sint in una distantia, quia simi in alio genere, quorum negationes simul accipiuntur. Vnde

non est aliquid unum quod subiiciatur huiusmodi negationibus. Et sic inter talia non est accipere medium Lac T ro Vr I I. Quomodo di qua ratione Unum dc multa opponan. a s

Te . . mimis, teritu miser miliis quiμη dubitare sesb. uniras mura uni simpliciter opponuntur, cui αὐφιaedam impossibilia.

AN T. Similiter autem cria uno π iti multis dubiim uti Te rixo. aliquis. Namβm alimplacuerunt opponatu r, accidat

-timimpossibilia. ratio a e o, Postquam prosecutus est Philosophus qiuisito

pol te uniui nem, quae mota tuerat de oppositione mitalis ad ad multa, magnum dc paruum, hic prosequitur quaestionem dc paucora nimiam de oppositioe uiuus ad multa, de circa hoc ad multa. Primo obiicit ad quaestionem. Secundo 'U-ῖ deterini natueritatem,ibis Sed forsan multa dicuntur 3 c. Circa primum tria facit . Primo assigmeratione dubitationis dicens, ut sicut dubitabile est de oppositione aeqtialis ad magnu Sc paruum, similiter quidem potest dubitari de uno de multis,utruopponantur adinvicem. Et ratio dubitationis est, quia si inulta absq; distinctione opponantur uni, sequuntiir quaedam impossibilia, nisi distinguantur de multo, sicut ipse post distinguit.

B E s s. Vmini etenim paucum, aut pauca erit. multa etenim

maris opponuntur. Praepterea duo sunt mustac si qui adem duplex, mula lex dicitur autem dulum a dusius: quare ipsum sinam paucum eris. ad qvid enim i a duo dicerentiar multa, m si ad unum cr paucuras nisil niqueo minas. paucum , cui pauca eris. Nam multam δ' opponuntur. Amplias pia duo sum multa si duplo

cum. Ad d enim fiunt multa ipsa duo. HI as unum ermacum Nihil enim est minus. Probat V dixerat Pmbat enim. a si unum Oi- maenis portitur multis,quod unum fit paucum uel pauca. H. plei, Et hoc duabus rationibus quarum prima talis cit. Multa opponuntur paucis. Si igitur millia ore nuntur uni simpliciter sine distinctione, cum unum uni sit contrariit, sequitur θ unum sit paucum uel pauca. Sesa ratio talis est. Duo sunt multa Quod probatur ex hoc ut duplex est multiplex. Sed iiiiii-ta opponuntur paticis. Ergo duo opponuntiar ali- qitibus paucis. Sed duo non possunt esse multa ad siquid paucum, nisi ad unum. Niliis enim minus est duobus nisi unum. Sequituriginur quod unum

sit paucum Praeterea, flut in longitudine ongum, et Meae. ita in at s. multitudine multum, er paueam , σφιodcunque sit mulintum er multa.er rursus, Pin multa etiam minum,nisterogo in continuo faciti terminabili differat, quod paruom est quaedam molistudo erit: quare ipsum unum, mutirudo

d omisasunt. Amptius fluit in Iongitudine productum ex breue. M AN T. in multitudine multum ex poeumr er quodcvmpa fuerit in P multum,ex multa, Crmulta ex multam. Si non ahpades Servi Drte in continuo bene terminabili, paucum mulatitudo quadam erit. Q3rreunum multitudo quaedam est.

Ruidem est er paucum. Hoe autem necesse σῖό sunt multa. Ostendit hoe esse impossibile. s*unum sit paucum. Ita enim se habet unum 3c paucum ad plura a norim litatem, sicut productum de breue ad longitudine. diis de Q.

Vtraq; enim utriusq; proprie passiones iunt. Sed ola mira omne breue est longitudo quidam. Ergo pau. nuli 3 Cum est pluralitas quaedam. Si ergo unum est mi cum, quod necesse uidetur dicere si duo sanimul- et tities i. ita, s luitur Punum sit Ompluralitas. Et ita imu di quiuis erit non solum multum,sed etiam multa. Nam om in lib. ne multum est etiam multa, nisi tarte hoc differat in humidis iacile diuisibilibus,ut sunt aqua, oleum aer de huiusmodi, quae nominat hic continua bene terminabilia. Nam humidum est quod bene termi natur termino alieno. In talibus enim etiam aliud Acontinuum dicitiir multum, sicut multa aqua uel multus aedica propter facilitatem diuisonis sunt propinqua multitudini. Sed cum horum aliquid est cbtinunm,ita dicitur esse multum singulariter, 'non dicitur esse multa pluraliter.Sed in aliis non . . . pudicimus multum nisim o sunt diuisa actu.Non erum si lignum sit cotinuum, dicimus ut sit multu, sed magnum. Diuisione autem actu adueniente, non solum dicimus o sit multum, sed Uetiam sit multa. In aliis igitur non dissere dicere multumul- . ta sed Blum in continuo bene terminabili. Si igitur unum sit multum, sequitur Usit multa quod est impossibile. Desnde elim dicit Verumset sis musta dicuntW quidem, sicuti ermina. sed ut dii m, ueluti aqua,multum alta vero minime edquaecun re divisibilia suntori bis dicuntur. sed'rsan milia dicuntur quidem ut CT multam, sed ut AN T. differens lut aqua Umiliam, tu autem non: sed quo par cun suisa in bis dicantur. Soluit propositam dubitationem, de circa hoe Soluit prae duo facit. Primo ostenditis multum non eodem

a in . . tiaratio

modo opponitur uesic pauco. Secundo offendit qualiter multum opponitur uni, ibi topponitur p. z Pitaque

380쪽

ostendit

qualiter

multa odi Ponantur Pauci

pliciter, di

uno iiiodo opponitur soli ira uni, altero ueror tam Multa excedens quid

riasue unum multis &c. Circa primum duo facie. Primo soluit propositam dubitationem. Secundo ex dictis excludit quendam errorem, ibis propter nec recte dic.1 Duo autem stiperius in obiiciedo tetigerat, ex quibiis in possibile hoc sequi uidebatur,scilicet inmultum sit inulta de V multa Opponan. turpaucis.Priinoemonianifestat primum

dicens, ut forsan in quibusdaiunt ulta dicunturi differenter sicut& multum. Sed in quibusdamul, tum de multa accipi utur ut aliquid differens. Lin- continuo bene terminabili, sicut de una aqua continua dicimus quod est mira multa, & non quod sunt aquae multae. Sediti his ouae sunt diuisa actu, qtaaecunque sint illa, in his inuisserenter dicitur de multum & multa. Vno quidem modo,' pia ninstitudo t.racessim aut

ratu ad metrum dest mensura π mensis abiti. De tuta orantur.Μvis enim inussos merus, quia una: σ- mensurabilimo uri quisque e vici od opponitiarini in pauco. Suigitur sunt multa cri a duo. Hautem multitudo babens medentiam, ad aliquid, Ampliciatim stant.Sedprimuinpaucasimplicito ipsa Go. Muliis tudo enim est quod desectum habensprima. Manifestat secundum, stilicet qualiter multa opponantur paucis dicens, ut multa dicuntur dupliciter. Vno enim modo significant pluralitatem ex cedentem,uel simpliciter,uel per respectum ad

aliquid.Simpliciter quidem, sicut dicimus aliqua esse multa,eo ui exce)unt pluralitatem, quq solet communiter in rebus sui generis reperiri ut si d

camus multam pluviam, quando ultra communem cursum pluit. Per resipectuna autem ad aliquid, ut dicamus decem homines multos in comparati

ne ad tres. Et similiter pycum dicitur spluralitas

habes desectum .i.desciens a pluralitate excedente Alio modo dicitur milvi absolii te, sicut numerus dicitur quaedam multitudo. Et sic multum omponitur tantum uni,non autem pauca. Nam multa

lecundum hanc significationem sunt quasi plurale eius quod dicitur unum, ut ita dicamus um &nuittaac si diceremus unum & una pluraliter,sicut dicimus album & alta' sicut mensuratadicuntur

ad mensurabile. Nam multa menserantur er unu,

ut infra dicetur.Et secundum hanc significatione, a multisaei tur multiplicia. lanifestam est enim ui secundum quemlibet numerum dicitur aliquid multipliciter, sicut a binario, duplum:de aternario tripluin, de sic dealus Unusquisque euim numerus

in multa hoc modo, quia refertur ad unum, &qiua quodlibet mensurwile est uno . Et hoc tacundum quod multa opponuntur uni, non a tem secundum quod opponuntur pauco. Vnde & ipsa duo quae sunt numerus quidam,sunt multa secundum ui multa opponuntur uni. Sed secundum ui multa significant pluralitatem excedente, duo non sunt multased sunt pauca. Nihil enim est paucius duobus,quia unimi non est paucum,ut supra probatum est.Paucitas enim est pluralitas h

biis desectum. Prima uero pluralitas habens desectum est dualitas. Unde dualitas est prima pauci, ines duatas. Deinde cum dicit. litis. mare non rectefueris Mens Anaxagoras, quodsi invi 2 1 1 3. cunctae res erant, mutausite CT murate iratae. duebatnaque ymparuitate dicere,σpaucitate.non enim infinitae,exmpauo nonpropterarum ut quidamatura sitan

pter duo.

Propter non rectecta ut Anaxagoras, eum Grisset, quia simul omin res erant infinite π mutiitudine em paruintate. portebataviem diserepro σparinate, προ tate .Non enim infinitae. Oniam paucum,non propter Mu

ut Puam duunt stapropter duo. Excludit secundum praedicta quendam errore. Imagina-

Sciendum est enim,u, Anaxagoras posuit genera. Mo Ri ηοῦ tionem rerum fieri perextractionem. Vnde po- go Adcrς

fuit a principio omnia existere simul in quodam Rς mixto,sedit ellectus incepit segregare ab illo mixto singillas res. Se haec est rerum generatio. Et quia generatio secundum eum est in infinitu, ideo posuist res in illo mixto existentes infinitatem habebant . Dixit igitur ν ante distinctionem rerum omnes res essent simul infinitae quidem & pluralitate & paruitate. Et in quidem infinitum inpar- Tam iudi uitate&pluralitate posuit, recte dictum est,quia SV im quantitatibus continuis inuenitur infinitum p i' 'vi' Glisionem, quam quidem infinitatem significa- infinitum uit per parilitaten .In quantitatibus autem discre sed dirueri tis inueniriir infinitum p additionem, quam qui- , -ος

dem sim cavit per pluralitatem. Cum igitur hic recte dixisset, destitit ab hoc lao dicto non recte. Tum enim filii ei postmodum quom eius quod dixit paralitate lebuit dicere & paucitate.

quidem cyrreptio,ideo non recta seit,quia res nouant infinitae paucitate.raenim inuenire paucum primumsdiis, non autem unum ut quidam diis

Ono Vbi enim est inuenire aliquid primum. non

proceditur in infinitum. Si autem unum esset paucum,oporteret in infinitum procedere. Sequere tur enim v unum esset multa, quia omne pancum est multum uel multa, ut septa dictum est Si autem unum esset multa, oporteret esse aliquid minus eo

quod esset paucumta illud iteram oporteret esse multu,& sic in infinitum abiretur. Deinde dicit.

que corum,quae ad ahquid non fecundumsed utitur in.

tum autem a nobis in altu est,quod ea, quae ad alis adda plinterdicuntur φιaedam ut contraria, quaedam inscientia

adficiliti, eo quia aliquid aliud dicatur ad ipsum.

ροπιtur itaque virum minis, ut metrum mersurabis AN .

h. Hoc aut em vi quae ad aliquid, quaecunque non secundum 'o δι ρ eorum quae ad aliquid. Duasumest autem anctum inu, P γ' quia dupiauer duuruursis ad absita. Manaaqucus

SEARCH

MENU NAVIGATION