장음표시 사용
91쪽
Disu i. IV. de Alteratione, cussi. X.
sece in instanti, de per primum sui esse, sed Aldm
extiinsece Ac per ultimum non elie, atque adeo in
1; . Et deinde potest probari ratione desumpta excommuni axiomate ab Arist. dei Tliom. saepe ito, scilicet agens naturale debiter applicatum so capaci, non impedites, agere in illud mammis, exempli gratia potest per aliquod tempus continuum esse approximatum alicui pali habenti aliquid frigidiotis: ergo potest per aliquod tempus continuum Ze consequenter per continuam alterati
nem illud calefaceres, frigiditatem ab illo expellere Antecedens ex se constat, consequentia ver ex praedicto axiomate aperia sequitur maxime , quia si-eut ignis ex eo qubd in aliquo instanti est approximatus passo, potest in eo miniinum calorean iuxta orpositam sententiam producere ita quia per illud empus continuum est etiam approximatum clim debitis conditionibus eidem pallo, poterit absque intermissione Qeontinud in tempore illo praedictum passum alterare, & calcfacere. Nee reseri, si cum aduersaris dicas, ignem tempore illo sequentia instans, in quo produxit mini
mum calorem , vere agere, non tamen producendo
extorem , sed disponendo passiim per raritatem adhoe, ut in instanti sequenti producat aliud minimum caloris , seMe aliis. Non itaque hoc refert, quia adhue admissa hac solutione, remanet ratio facta infra vi, quamdoquidem raritas est qualitas quaedam , ut maduertari admittunt, de nos disput. 7.16.& deinceps ostendemus habetque suum contrarium , isti licet densitatemh de ita toto illo tempore poterit motus ille alterationis ims. III. Diluuntur argumem priori se otia praeter ultimum. us A primum ex variis testimoniis desumptum
L Lrei pondetur cum B.meet,4 aliis , dupliciter posse motum alterationis dici continuum vel quia nunquam cessat, quo pacto motus coeli habet eontinuitatem de illam usque ad finem mundi habebit: vel quia licet aliquando interrumpatur, de mobile maneat sine illo nihilominus quandiu est , hibet suam continuitatem, verbi gratia, per horam: quare cumD Tho. 8eatist negant motui alterationis continuitate priori modo , non ver posteriori modo sumpta,ut contextum S. Doctoris intuenti patebit. Sed circa haec testimonia videantur ea, quae infra disput. s. num 4 dicemus. Ad primam ver rationem concedenda estninior neganda minor, ad cuius probationem
eo effa etiam maiori debet distingui minor, de comeedl, si intelligatnr de his modis maioris de minoris radicationis materialiter &in esse eniis consideratis, Mnesati si intelligatur de eisdem serin liter ac in esse termini sumptis, deinde neganda est consequentiari namlicet ex modis distinctis specie motali in esse entis, non possit in hoc γdine, scilicet in esse entis, resultate unus , de
idem numero modus attamen ex modis solo numer artiali, in esse termini distinctis poterit unus, de idem numero terminus totalis coalescere. Itaque calor , verbi gratia, ut tria vel quatuor in ementis distinguuntur specie , ut supra num ir6. dictum eminesse verbicrmini, quia solum per se intenduntur permotum intensionis, qilatenus habent rationemniatoris radicationis, de magis accedunt ad mai rem illam radicationem , quam per se, de natur riter natura intendit ac proinde , ut sum media per se ordinata ad hunc finem in qua ratione omnes praedicti modi conuenit ideo in hoc ordine silum dis stinguntatur niimerice, dc non utcumque, sed parti liter ex eo, qubd ordinantur ad unum aliquem terminum totalem constituendum, utistatim dicemus.
337. Potestque hoc explicari ex his , quae s. Phycdisp. 23. num is diximiri, scilicet motum ab albo in nigrum per caeruleum,& perliuscum esse eiusdem spociei, quia non inspicitur color caeruleus, aut fuscus, quatenus materialiter ac in esse entis distinguuntur. sed quatenus sunt participationes quaedam nigri Be ad illud tendunI. is8. Ex quo ad secundam respondetur satis esse ad terminum unius le eiusdem motus , qubdieriniuiis totalis sit per se unus in ratione termini; hoc autem modo terminus totalis intensionis habet suam unit temet unde concella maiori, neganda est minor, adprobationem in contrarium , concessis antecedenti, neganda est consequentia. Ad cuius probationem dicendum est , pugnare cum natura modi, de terinies permanentis, qu bd componatur ex partibus secum dum suam substantiam successuis , non tamen quod in eis telinini totalis successue aequisibilis consid rati, componatur ex pluribus de diuersas modis, qui secunduin suam substantiam sintra genere permanentium, quamuis quoad modum fluendi de refluendi, nonnihil imitentur res successiuas, maxime qua do talis terminus totalis coalescit ex pluribus de diuersis , quorum quilibet denuo adueniens continervi titialiter eininenter totam perfectionem praecede iis, ut in praesenti contingit, quia tunc solum possint pertinere ad unum , de eundem terminum toralem, quatenus habent inter se praedictum ordinem non tamen quatenus omnes illi simul permanent, ut ostem sim est.
13y. Et explicari potest hoe ipsum ex his, quae s.
Phys disput. 13. num. 18.4cas asseruimus. Nam sis cut ubicationes terminantes motum localem possunt considerari, vel in esse entis de diuisiue sumptae, vel inesse pei transibilium, seu, quod idem est, in esse termini totalis successive aequisibilis per motum: de secundum priorem considerationem quaelibe habet suam latitudinem correspondentem loco quem replet locatum,necnon tuam permanentiama ita poliat mobile sistere in acquisitione illius:at veris secundum posteriorem, omnes illae ubicationes, de praesentia constituunt nam de eandem praesentiam totalem, quatenus una post alias immediat aequisibilis est, de habent hune ordinem inter se, vel, ut ali volunt de quo alibi 'niuntur Iratione cuiusdam indiuisibilis praesentiae correspondentis mutatis esse eiusdem
Ita modi maioris radicationis eosiderati in esse entis, diuisive h bent suam peculiarem latitudinem iam explicatam, suamque proportionatam per--nentiam, ratione cuius qualibet habet totum suum essessimul Si velli considerentur in esse ut sic dicamus per transibilium, seu in esse termioi totalis su cessive acquisibilis per motum,omnes illi constituunt
terminum toralem nabentem suam unitatem numeriscam in esse termini, quatenus uni rut inter se ra
tione huius immediatae acquisibilitatis unius post alium, per se ab eisdem importarae, ut motiun illum
Ad tertium patet ex his, quae c. tars disp. s.
numer M. deinceps diximus. f. IV.
92쪽
Dil ut I de Alteratione, suas.
AD ultimum bene respondetur ibidem satis
esse virtualem illam diuitibilitatem in quocumque ex his modis, inuod ex omnibus illis unus de idem terminus toralis lain explicatus coalesta ad
hoc ut possint terminare motum initia cum virtualis
latitudo cuiusuis modi aequi ualeat latitudini sermali, si ibi esset, poterit praeliare id , quod latitudo iam iis si ibi esset' praestare. Vnde antina nostra , qui alieti tmaliter indivisibilis, habet tamen virtualem diuisibilitatem, potest insormale corpus ot sumine diuisbile. Et ad primam probationem contra solutionem ibi datam dicendum est , esse disparem rationem inter qualitatem ipsam secundum se , sine modo ei superaddito,in inter modum maioris intensionis mamilla sie considerata praescindita quantitate virtutis,&1 magis is inus,& consequenter a latitudine virtu
tipat modus ipse maioris radicationis est ipsa quantitas virtutis,4 ipsum magis & minus qualitatis: cita qualitas ut eo actuata habet latitudinem virtualem, te intensium, secus ver sine illo. I i. Ad secundam vero probationem initae suis dissicultatis habet, ut respondeamus, notandum est, quM licet quaevis pars motus sit diuisibilis medietates priores,& posteriores,& sic in infinitum, nihil
vi, diuisione semper debet dati aliquid intermin eum, quod inadaequate , seu secundum aliquid sui itindeterminato,in conses modo primum, immediatum indivisibile . seu mittatum esse motus, quodque pis materiali substracto sit ulterius diuisibile, quamuis ut stat sub conceptu primitatis iam dicta, fit formalitet indivisibiles quia eo ipse, 'litod in attes
priores,&posteriores diuideretur, non posset secundum istam rationem retinere denominationem pri xitatis,4 immediationis, quae cum posterioritate vitali aperte pugnat. Non secus , proportione tamen seruata , ac licere
quaevis pars lineae iit de materiali diuisibilis in se per diuisibilia nihil omnitis semper datur aliquid in--determirritum , quod non secundum se totum , sed secundum aliquid tui habeat indeterminato in conius modo suci primb, immediate puncto terua, natiuo eiusdem lineae , illudque prim attingeres, ac proinde ut subest illi denominationi, conceptui primitatis,in immediationis , erit indivisibiles non enim repugnat ut aliquid , quia secundum unam a tionem est indivisibile sit secundum aliam diuisibile, ad eum sane modum , quo licet vina, exempli causa,
pro substracto importet quantitatein continuam diuisibilem , attamen sub conceptu vinae est indiu, sialis.1 1 Quamuis in hoc sit sua disparitas inter exemplum adductum in id, de quo loquimur, quae in coconstat, quod cum denominatio vinae sit quid determinatum, petit pro substracto quantitatem determinatam, atque adeo per ablationem cuiusuis partis vinae , aufertur etiam substractum ad talem denominationem requisitum ; at ver clim denominatio primitatis,in immediationis in his rebus continuis,
si non secundum aliquam partem secundum se totam sumptam,sed secundum aliquid illius, se in infiniatum de hoc iarqunt,quod primum,& immediatius esse
dicitur,atque adeo sit indetei minata,& consuca, petit pro substracto partem indeterminatam, confusam, Acinadaequat sumptam, ac proinde partem in qua,
quantumcumque fiat diuisio, semper post quamcumque diuisionem relinquatur substractum ad praedictam denominationem primitatis, de immediationis sufficiens.
I t. Unde sicut pars illa, quae in linea est modo explicato, ina quate, seu secundum aliquid sui immediata puncto,est d,quod prim primitate inas aequata, conscia, cindetermiuata sequitur post pumclum,ac pioinde' latenus stat sub praedicto conceptu.
non licet sub illa descendere ad designandum eam,
nec ad ulterius ipsam , prout huic denominatiotii subest, diuidendam ita pars motus, qua eodem in do est i inmediata indivisibili motus, debet esse id, quod inadaequate , confuse, Mindeterminate, atque
indesignabiliter subsequitur prim post illud , sub
quaque non licet descendere ad eam designandam, vel ad ulterius ipsam secundum praedictam denominationem diuidendam,ac consequenter erit id,quod uno quasi transitu confuso, inadaequato,& indeterminato, per correspondentiam ad similem partem temporis fluit post mutatum esse. Quapropter per hanc partem indeterminatam, α
per illud aliquid sui iam explicatum, non quidemseeundum se totam, sed secundum illud materiale, quod dicit, ut stat sub conceptu partis primo primistate confusa fluentis post mutatum esse motus, producitur modiis qui flam maioris radicationis vagus, Mconfusus,& per illaminet partem, iet illud aliquid ipsius, non quidem ut dicit illud materiales, quod statui praedicto conceptu primitatis, sed aliud etiam materiale consasum, quod subest alteri denomin tioni habentis medietates sibi ipsi succedentes, quia quodvis aliquid diuitibile motus , quantumuis mente diuidatur, constat praedictis substractis tr ducuntur plures,& diuersimodi, qui sibi inuicem sue
i 4. Vnde ad Gimam praedicto probationis res
pondetur antecedens esse verum intellectum cum d
plici conditiones, prima vi sacra quavis diuisione semper remaneat aliquid indeterminatum,quod inas aequatὶ, indeterminate, & confuse modo sit primum, Wimmediatum indivisibile motus a seeanda vertaquod illud indeterminatum sub isto conceptu primitati sit indiuilibile, quainuis sumptum pro substracto praedictae denominationis sit in infinitum in modo iam dicto statim magis explicando diuisibile:& dei de distinguendum est consequens primae consequen tiae,& negandum , si intelligatur de uno δε eodem modo radicationis secus vero si de pluribus, di infinitis modis rationis partibus illius motus correspon dentibus, una cum eis fluentibus. Et tandein distinguendum est consequens ultimae consequentiae, Mnegandum de termino illius partis motus ut talis pars ratione primitatis iam dictae est
aliquo in o litatuuibilis,secus vero de termino illius Partio,quatenus ipsa de materiali habet suam diuisibilitatem iam explicatam e contra quod nihil obest probatio ibidem adducta, quia ex ea soluin sequitur,.quemlibet ex his modis produci secundum se totum per aliquam partem morus, ut ipsa est quodammodo indivisibilis affertque substractum huic denominationi correspondens. Ex quo tamen non fit non suis
petesse aliquid, scilicet plures alios modos , qui una
cum eadem parte, ut de materiali habet diuisibilit tem fundantem denominationem aliam iam dictam. scilicet habentis medietates sibi invicem succedentes
I s. Ex quo tandem recte intelligitur id , quod initio huius solutionis dicebam iis, scilicet quomodo Bimalis indivisibilitas , virtualis vero diuisibilitas cuiusuis hocum modoxum, quod ex omnibus illis
93쪽
Disp. IV. de Alteratisne, quast XI
resultet unus in idem terminus totalis , requiratur, susticiat ad partem motus modo iam explicato ter
Etenim quia quaevis pars indeterminata, confusa in inadaequata motus sub conceptu primatis, immediarionis explicatae est tmalite indivisibilis, merit,ei correspondet terminus serinaliter indiuisibilis . ad quod deseruit Arnialis praedicti modi indivisibilis.
Quia verbialis pars motus , etiam ut est indete minata, inadaequata, irima, taliter est se alitet indivisibilis, ut sub denominatione hac retineat suam materialem,in proportionalem diuisibilitatem, petit terminum taliter indivisibilem pro sermali, ut aliquam etiam sortiatur diuisibilitatem correspondei tem diuisibilitati, quam pro materiali prima pars illa Indeterminata in inadaequata motus retinet ad hoc deseruit virtualis divisibilitas praedicti modi, gi, confusi per eandem producti. Ac tandem quia eadem pars adaequata , indelediminata ac prima, de illud aliquid inadaequatum , ac primum ipsius, quantumcumque mente diuiduatur, nihilominus est insuper de materiali, malia diuisibilis in medietates sibi inuicem succedentes, habe resque suam latitudinem proportionatam, ideo praedicta patii, ut dicit de materia substratum huius vltimae denominationis, correspondent plures, Hi-uetsi modi indicationis sibi inuicem succedentes,quique simul sumpti contineant omnem illam latitudinem eiusdem partis. Nec mirum , qud hoc modo in partibus motus , aut altei ius continui , de termino illius ut tali philosophemur , quia hoc petit natu ra harum partium proportionalium,in termini illius ut talium, quae indistincte, Be indeterminate ibidem existunt, ut in lib. Physe loco citato magis expli-
Ad primam confirmationem satis patet , quo in modo licet per illam partem motus producatur in sensu explicato motus ille indeterminatus maioris radicationis , habensque latitudinem virtualem, determinatam, de non ut cumque, sed quoad praeis di in latitudinem totus, totaliter attingatur, nihilominus supersit aliquid quod per eandem partem eiusdem motus adaequat sumptam producatur, li-cὸt alius , de alius modus maioris radicationis , qui cum partibus eiusdem motus fluant, & sic de aliis donec admodum illum , in quo sistit motus ,
x 6. Ad secundam confirmationem transeat recedens,& negamus consequentiam in ratio disparitatis est iam sicut motus non consideratur ut tam tus,nisi dum adest indivisibile quoddam, seu mutatumelia determinatum correspondens instanti determis nato nostri temporis,ita non potest attingere modum
illum indivisibilem caloris . ut octo, qui hoc ipse,qubd est ut octo , vel ut quatuor, vel ut sex dicit latitudinem virtualem certam dideterminatam, dc ut
tantam, nisi dum adest praedictum indivisibile, quod
est complementum motus, vel secundum se totum, vel secundum aliquam certam , dc determinatam partem notus, in quoque verificatur, quM tune non est motus de immediate antea erat quare non qualis unque latitudo virtualis Ged latitudo incerta. de indeterminata, sufficiniis ad correspondem dum modo dicto cuiuis parti incertae dcindetriminatae motus . ita ut per illam,ut iam expliciamus,
cum o M augmentum extensium 'alitatum. Ostquam explicuimus quomodo fiat augme I tum proprie, de in rigore intensivum qualitatum, restat ut explicemus modum,secundum quem fit augmentum extensuum carundem. Nominea
tem praedicti augmenti non intelligimus illud, quod
conuenit qualitati ob extensionem sui subiecti qua ratione calor inhaerens in una medietate manus dicitur extendi ex parte subiecti ex eo quM denub imhaereat in altera medietates sed illud quod conuenit aliquibus qualitatibus specificatis ab aliquo extrinseco ratione sui specificatiui iuxta sensum supra n.10.α deinceps explicatum, quodque a D.Thom solet nuncupari intensio conueniens qualitati secundum ipsam, ut ibidem diximus. Etenim de priori illo argumento nulla est difficultas , maxime suppositis his, quae in Logica disp.r. quaeitd circa distinctionem, extensonem partium substantiae a quantitate proueniente diximus qua in hoc patiter de qualitativus , proportione tamen seseuata philosephandum est. Caeterum, de hoc posteri ri adhue suppostis his , quae circa intensionem propries in rigore sumptam adducta sunt, superest difficultas agimus autem de hoc ultimo augmento in hac disp. rum proptet connexionem, vel assinitatem, quam habet cum augmento proprie intensivo tum etiam, quia fit saltim per aliquam alterationem v rum quia augmentum extensivum qualitatum potismme cernitur in habitibus scientificis acquisitis, ideo maioris claritatis gratia quaestionem hane circa illa
discutiemus,& quidquid de ipsis dimim fuerit, debet etiam intelligi de aliis qualitatibus , quae praedicti
S. I Rima sententia alserit, extensionem qualit L eum, verbi gratia scientiae fieri per additi nem unius qualitatis ad aliam,ita ut una ex illis respiciat unum ex obiectis per se inspectis ab eadem sciemeia, Malia aliud, sic de caeteris, x consequenter ex omnibus illis resultare unicam totalem qualitatem, seu scientiam extensam ad omnia obiecta illi .Hanc
sect.2.&3. alij. Probatur ptis testimonio Diui Thomae4.1 quae scionesti art.1 ubi postquam negauit, qualitates imiendi per additionem, statim loquens de augmento exteruauo illarum , quod Sanctus Doctor appellatausmentum conueniens accidentibus secundum seipla subdit Sed pia e daem accidentia augeram μ
ditum secus ci- alimus piare conclusiones Geometria addisiit. Ergo sentit, augmentum extensivum quia talis fieri per additionem nouae qualitatis fieri pet
94쪽
Disp. IV. de Alteratisne' suas. V.
consequentia iam si solui adderetu nouas aliquis sexagesiunam . ut experientia docet. Consequentia modas extentionis, nota distinguerentur augetnen ver probatur, quoniam si ellet idem simplex hibi- tui extens uuin m intentivum ac hoc quod ii tus,tunc licut scientia conchilionis sexagelim oppo-lud non fiat per additionem , secus veris illud , ii nitur errori circa eandem, illumque expellit, Me con- quidem augmentium intensivum etiam fit per adci trara ita scientia primae conclutionis oppone ruturtionem noui modi, ut quae itione praecedenti stet errori circa eandem sexagesim.u eumque cxpelleret, iam cst. e coirueris,cci in eadem qualiti', 'em debeat habο- ρ. Deinde plobatur ratione irinro. Habitat recolurali tiri. stientifici ponuntur ad acile vincendae, ditii cultates 11. Qua ito, ad hoc ut scientia extendatur ad no-
obiectorum,&acti iiim tendetati uir in in illa, sed intra' uas conclusiones, non sufficit nouus modus ergo de- intitudinean ei uidem ci ciuiae sunt Plutcs, diuerI sideratur noua ualitas. Conlequentia videtur perindissicultates,quae vinci debcnt,ad hoc, luci ciuia pers cti acquiratur: rgo ad illam Iic acquire indam debent dari plii res habitus latrina partialis Major patet, nam ideo acqui it per tecte habitu cient ilico adest sicilitas,in delectabilitas in operando, quia per habitum illum deuicta est illa disicultas, quae ante aptaeexistebat in operatione circa illud obicctum. 1-iroi verti probaturi; nam acquilitarii cntia circa prirna in conclutionem .supeicit ad hoc, ut perfecte cadem scientia acquiratur, notia diis cultas circa vigetiniam, Sarac per nouam demonstrationem cita, restat
etiam noua alia dissicultas circa quadragesimam, sic de aliis. iso Secundb, intra eandem icientiam sunt plures actus scientifici distincti speciem ergo Hillincti specie habitus saltim partiales, χο iis c quenter dabitur aliquis habitus totalis coaliscens ex illis,
quod habeat sutun augmentum extensivum per additio item habitus ad alium habitum tiam partialem. Haec ultima consequentia ex se videtur constare , prima vero ex antecedenti: nam clim habitus fani per actias, consequens est, ut per actus specie diuersos producantur habitus specie diuerti. Antecedens alitem probatur mam in Philosophia, verbi gratia, actus quo dein onstratur mixtum elle corriiptibile ex eo qubd constat ex contrariis, est specie dili inctus ab eo , quo demonstrative ostenditur ignem esie leuem ex paucitate materii, uerram elle grauem ob multitudinem materiae, quam habet, quandoquidem vertantur circa distincta obiecta formalia,& perdi itinctum medium inuod quidem satis est ad distinctionem specificam in ipsos actus refundendam. iti Terti habitus scientiricus circa nam conclusionem potest intendi & corrumpi, non intento, corrupto circa aliam vergo signum est , habitum inclinantem in unam non elle cande in qualitatem,ta habitum cum eo, qui inclinant in aliam, & coulc- Iurnter extensionem ciusdem sententiae ad plutes coiae lusiones non fieri, nili per additionem nouae quatitatis. Haec ultima consequentia satis ex se pater, prima ver liquet: nam idem simplex habitus non potest intendi, non intendi, corrumpi, non eo corrumpi. Antecedens autem quoad intensionem probatur iam saepe quis penetia magis ac magis
unam conclusionem toti penetrata alia, ac proinde Duenditur in eo habitus circa vitain, non ver circa alteram Quoad cortiiptionem suadettir, quia multoties obliuiscitur quis unius , non vcr alterius conclutionis, ide,respcetu conclusionis omnino oblitae Patitii magnam dinicultatem in ea elicienda, se clis ver,in illa,quam remi innia retinet, quod quid cur satis indic.it habitum , seu tacilitate in circa il- l. in deperditum esse, troia dcpcrdita facilitate circa
Confirmatur , quia scientia Amae conclusionis non opponitur eriori tam actuali, quam habituali conclutionis, verbi gruia sexagesimae ergo habitus inclinans in aliam Antecedens non indiget probationes; siquidem potestini iis simili habere latentia inhabitualem primae coinclutionis errorem ii caspicu .i q. io ii iam per illam extensionem manet illa latentia persectiori ergo i haec maior persectio non potest conuenite illi ratione alicuius modi oportet, ut proiieniat ab aliqua noua qualitate saltim partiali.
Antecedens autem probatur tum quia pei nouam
illam extentionem acquiritur aliqua facilitas , quae
antea non crat, ut experientia constat ergo etiam
aliquis nouus habitus in hac facilitate consistensatum etiam,quia alias deperdita scientia, solius primae conclusionis, deperderetur quoad entitatein habitus, qui per primam demonstrationem eiusde m conclusionis productus sui rivi ex se patetic consequenter tota illa resolueretur in modos extetilionis ad alias conclusiones,qui tunc pei manerenζ.
is3 Icendiim est prim b, scientiam, verbi gratia.
conseqtienter quamlibet aliam qualitatem
modo dicto extensibiIem, non extendi per additionemritialitatis ad qualitatem Laissertio haec satis ape te collisitur ex his, quae ex At ist quaeli. . in fauorem
nostrae leti tentiae adduximus, ut intuenti patebit, eamque expresse docet D. Thom. i. 2 quaest 34. art. . his verbis Habitu es p uitru sit plex non constitus ex pruribus habιιιbi , etia in ad multa se extendat. Et iniolutione ad tertium inquit: Illa, qui in aliqua scienιia acquirit per demonstrationem βιenIιam unius conclusionu, habet quidem habitum sed imperfect Deum arb
quos sequuntur Caietanus, Conradus Medi eadem
serrara primo contra Gentes, cap. 16. ergo mens. diib. II8.eu 9. Maior quaest.7. Piolog. Henricus quod lib. . quaest. 4. Egidius a pari. Prolog quaest.2. RNchard quaest. 3. Soto in quaest 3. Prooemiali Logicae. Valentia I. I.dup . . quae It.6 puncto . α .part luper quaest. I. punct. . quaest.s Salas . 1. tract. lo.disp.FAcyl.
I 4. Piobatur ratione desumpta ex Diuo Thoma atticillo quarto iam citato , quae potest ad hanc formam educi Tadcin proportionali ratione respicit, e triten ditur habitus scierit ficus ad suum obieetuir, quo potentia intellectiva,in qua est ad suum; sed pintciri iacitae luctiva, licci tendat, extendatur potentialiter ad plutes diuersa obiecta materialia nihilominus e spicite sub una, ela eadem rar. One formarlici de ideo quantumuis ad illa extensa ut una, de ea dem limplex potentia, qualitavi ergo ctiam habitus sciti uilicus quainuis inspiciat, exicndatur habi
95쪽
Disp. IV. de Alteratione , suas. XI
thialiter ad plura obiecta inritetistra; nihilominus res piciet illi ubi ira , de eadem ratione formalici cita
ob eandem rationem,quamuis ad illa extendMur, erit
una, Meadem limplex qualitas ex diuersis qualitatibus non coalescens. . Cori scipientia ciun minori satis coniti maior ver,eria in patet initia trabitus cietui ficus et perfectio quaedam citcntiae inteli clitiae in Oidine ad attini:endii in eius proprium obiectu iuri omnis autem pellcctio proportio irat in suo pGrectibili, Lua debethai dic modum attingerardi obicctuin proportionatumni Odo ita potet uia iuum attin Di. I, . . curriuit Suare , malit huic rationi, red-dcitii oratip.iritu em inici potentiam Intelle et tuam, eius habitum e nam cuin illa liabeat vim agendi en incntiorem. magis ii uel falem, poterit,etiamsi
sit indiuiti bilis simplex qualitas, extendi ad omnia Oblacta per se ab cadet D inspectara trabitus veris, verbi giatia, scientiricus,et principiunt agendi magis limitatum , ac pio inde non hincias piaedictam eminentiam idco neqiut idem obitat ubique eoqubd illi superaddat ut alius dia alius habitus parti . lis ex tetidi ad omnia obiecta plius Explicatque hoc ipsum Gran ad ex eo qub piae dictus habitus cspicit distincta obiecta partialia, Ma st multiplicatione illorum debet etiam prati aliter multiplicari. Sed contra , quia licet hinc colligitur habitum scient in cum habere obiectum mimis amplum , non tamen qu bd non rc spiciat illud, ad eum proportionalem modum , quo potentia inrcliciti ira respi it erOprium obiectum magis anapitini m. igisque uniuersale: alioqui non ei hccic illam proportionate ad suam Naturam,&- odum, quo pia perfici petit ergo sicut intellectris, licet rcipi cin pluia obiecta matcrialia,
qtiam liabitu ni tominus relpicit nainia illa sub eade in ratione formali ma is inpla ,- ideo est una simplex ita luas: ita habitus scientificus respiciet sua pauci Oia obiecta sub unica etiam a tione formali in in s ampla S liciari et tarn simplex
Is 6. Conficinati ir, nain species ii uelligibilis Angelica habet obiectum in inus amplum , quam inteluctus Angeliciis, nihilominiis, quia perficit illum proportionare ad cita naturam, ideo per modum implicis quali tuis respicit Oinnia Obicca a mater talia per
illam repraesent ita ab ad cni ratione tor mali e Igo licet hi tussci ciuiriciis extendatur ad paticloia obiecta, qtram Int lectusci attamen quia perficit illum
prpportionarc ad modum operandi ipsius, ideo respi- Octauaed tala obiecta sub eadem ratione formali, per inodum implicis qualitatis.l x quo triam id, quod addit Grairado, manet impugia.a iam , quia illa habitudo , quain dicit habitus istic nati licus ad piae dicta obiecta materialia de partialia illi iis, licet suifficiat ad diuellificandos actus, qui
ab Coii Ocedunt, materialiter sumptos,non tarnen additiculificandum ipsum habitiun qiii es principium
illorum : nam prancipium non diuertificat ut ex diuersis effectibiis, vel ex diuersis obiectis materialibusi plorum: licui ob eandem proportionalem rati nem , nec distinctio habituum intcllectualium, aut obiectorum, ad quae tendunt , valet diuersificare potentiam intellectitiam , quae comparatur ad lin-
sulcis labitus, sicut principium ad effcctum , vel
sicuti incipium uniuersalius ad principia ininus uniuersalin. i . Secundis probatur ratione , iram innuit S. Doct. nam illae qualitates , o qui biis coalesceret
v narii inpliciteri cuiuia totalis , 5 extensi ad omnes conclutiones sub illa contentas, nec distinguerentii L lo numero,nec ctram Pecies ergo,&c AiHeccdens
quoad prioiem partem patet: nam vi suo loco dice-inus,duo accidentia bio numero distincta, non posiluit et se simul in codem subiecto. Q κ,ad secundam vero partem probatur, quoniam
nec polliant, niti per continuationem itum ciuis viris haec solitin conuenit quantitati, de ratione illius Nil alitiae, eu qu.ilirMibiis, ex eo quod ad illam deside iarantur partes, quae sint extra partes, ut in Lo cudi p. 13. quael . . dixinritSTum et lain,quia, ex Aran de D.ThOm. s. Physic.disp. 23. num. 23. asi eruimus, ea, quae sunt lillinctae speciei, non polliant continuari,Sc ideo ad conti intritalcmmotus in dispensabiliter desideratur unitas specifica termini.
iue S. Nec etiam polliunt uniri per modum actus, I potentiae iam tuo in uno ordine est actus , n quit ii code in habete rationem potentiae , sicut qiria forma subitantialis si actus in ordine es lentiae substantialis, in hoc ordine non habet rationem pote tiae respectu altera iis actus subitantialis, bene tamenii alio ordines, scilicet subiti tendi, vel existendi, vir Physic. disi num. ι diximus quare cum quaevis ex his qua hi Mibiis superuenientibus in ordine e tentiu sit actus , 'brma accidentalis , non m teli in eodcm ordine habere rationem potentiae ac consequenae non poterunt inter se uniri aliquo genere unionis ad constituendam unam,in eandem
Respondent aduersari j, supercile alium modum
unionis, ratione cuius omnes hi habitus inter se uniantur ad componendum unum, cu eundem simplicitet habituni scientificum,scilicet per qliandam sub-ordii rationem , cuc OOrdinar lonem inter se inancaute in subordinationem esse duplicem primam effectivam , qualis tibi inter partiales liabitus inclinantes ad subordinatas conesulione : nam tunc qualitas inclinans in unam producit tralitatem inclinat, teli in aliam : secundam verbibiectivam, quatenus omnes illae dicunt respectum ad idem obiectum
119. Sed contra iam in primis vitio illa effectisua nihil reser ad hoc , ut illi habitus producens, productus constituant num simpliciter habitum scientificum , quinina ratio causae efficientis, de effectus praecis sumpta , potius tendit ad distinctionem , c multiplicitatem quam ad unionem, Qvnitatem, iiqui dein idem nequit elis causa sui ipsit s. Deinde posterior uni ex parte eiusdem obiecti, vel conuincit habitum cientificum esse unam oceandem simplicem qualitvem,cum habitus non multiplicentiar, vel distinguantur, nisi iuxta multiplicit tem,& distinctionem tui obiecti fornialis, Me talis; vel nihil ad rem conducit nam si unitas obiecto
rum non est tanta, ut eadem qualitas possit in omnia illa tendere, qualiter ei it tanta,ut qualitates aliis diuersae, nihiloininus ilior duae ad talia obiecta, ita inter se uniantur,vcvnui per sic facete possitiis eteni in si vere omnia illa obiecta constituunt unum, Sc idem
obiectum in elle scibilis , pote ii mdem qualitas ad ea terminari si velo illud non constiti ait, nequibit in ordine ad ipsa collectio haec quantita, in unam, eandem scientiam constituere. Sed circa haec videantur omnino ea, quae in Logica disp.I9. quaest. . per totam circa unitatem in distinctionem scientiarum diximus : nam ex ibidem dictis haec valde
isio. Dicendum eu secundd, extensionem scientiae, cla aliaium similium qualitatum fieri per additi nem noui cuiusdam modi maioris actualitatis , persecti is haec est D. Thom art. .ad 3 quaest. I
iam citata ubi postquam dixi ubicum quis acquuit
96쪽
Dis t. V. de Alteratione, uast XL s
aliquam demonstrationem scientiam alterius ipso habitu, ad tonstituendam unam per se selem
conclusonis . non agynetatur in eo alius habitus subdit: Sed halit qui primunerat,stperfectior
ia ad plura se extendens de quaest. set ubi supra, his verbis Habism secundam se insederarm , est foranas plex est secu diu hoc non accius ei diminuris, sed
Lee diuersiaetori potest et iam forvrat particFare, in pia potest ad plura vel ad pauciora extendι. Vnde
S. Doci sequuntia eius diici initi. ist. Ratio autem potiistia i tui ius allertionis desumitur ex his Nilae ex eodem S. Doctore allertione piraecedenti diximus nam cum habitus sci elui sicu3
quod idem proportionaliter de aliis qualit uibus huius augmenti capacibus dicendunt ei Dextenditur
per nouam demonstrationcm ad nos iam cones uiiOnem , manet in se intrinsec perfectior desactualior. desideo usque dum extOulatai ad otnia sci non est in statu pellecto Dat maiorem lianc ei dicti item .on habet pet additioirem alicuius noti.e qualitatis, etiam partialis Dergo per additionem alicuius ira di, quia
non superest aliquid aliud, clito ei lii ext inlcce
actualius in ordine adit aedictam extetatio Acm. Confirmatur rationes, quatri idem ringet Dolt. locis citatis num. Ἀ3 huius disput. i metu It nam sicut
qualitas intentibilis habc tuam l.ititii diem proprie intensivam per ordine in ad lubiectum, ita liabet suam latitudinem extet,litram se ordinem ad obiecti im, vel aliquid aliud, a quo recificatur, iuxta ea, quae disp. num.1'. diximus Med ad priorein latitudinem requiriturin sulticit superaddi nouum quendani modum intentionis. maioris radicatio nasci ergo ad latitudinem exterilivam desiderabitur,m satis et it superadditio noui modi extentioliis, ratione cuius ad
e times emtra dicta fieno ad earum.
H,1. Ed obiiciesit imb,tationem factam pro prima Iretione,vel probare non esse addendum habitu scientifico aliquem nouum Sc intrinsecum in
dum , ratione cuius extendatur ad notiram conchusi
nema vel non conuincere esse se licem habitum ex aliis partialibus habitibus minime coalesce rem: etenim sicut intellectus non indiget noua de partiali potentia intellectiva, ita nec nouo nodo ad hoc, ut extendatur ad quodlibet obiectum sibi con- naturales, ut supra tetigimus in communiter docetuphilosophi:ergo sicut ob proportionem, quae est inter habitum scientificum , de intellcchum in quo recipitur,lnon est admittenda in habitu additio noui his, tus partialis integrantis unum , eundem habitum totalem , ita ob eandem proportionem nec additio noui modi. Qubd si hae proportio non tollit quominus habitus componatur ex sua entitate,& modis luperuenientibus , non obstante quod talis compositio non inueniatur in intellectu, quia ipse est potentia magis
eleuata ita propter eandem rationem nora repugnabit dati compositionem ex diuersis habitibus parito Iibiis in aliquo uno habitu torali etiam si similis eon, positio non reperiatur in intellectu.163. Secundb obiicies , secundam rationem pro eadem prima assertione adductam conuitκere etiam non esse addendos praedictos modos iam si disti
maritur solo numero , non poterunt vile in eodem
habitu scientifico , aut in eodem intellecti sivein specie,non valebunt uniri, vel interie,vel
tiam main etiam ipse habitus, & quiuis ex his in dis in ordine extensius ad ioprium obiectum, ii
bent rationem actus , wὶrmae accidentalis Derso sicut ob hane rationem non poterat unus ex illis habilibus se habere per modum potentiae rei pectu alterius in hoc ordine extensivo,ita ob eandem,nec unus in dus respectu alterius , nec habitus respectu, Tettib obiicies nam ut communiter docent Thinmistae , relatio paternitatis terminata ad priorem Glium extenditur ad posteriore es, absque variatione aliqua intrinseca, per solam con notationem filii posterius geniti ergo idem etiam dicendum erat in libitu scientifico terminato ad priorem conclusioneri u& postea extenso ad aliam Patet consequentia: nam sicut habitus scientificus non extenditur ad nouam conclusionem,nii praecedente noua demonstrationerita nec paternitas extenditu ad posteriorem filium, nisi praecedat noua generatio illius i ergo si ex hoequbd relatio connotet praedictam generationem acnlium genitum, extenditur ad illum, absque variatione aliqua intrinseca fiet inde , ut etiam habitus e tendatur ad nouam eonesilonem per hoc praecisequbd connotet nouam demonstrationem, nouamque conclusionem scitam.
is . Ad primam ex his obiectionibus respond
tu negando antecedens,in ad probationem concessso antecedenti neganda est conlequentia iam potius
proportio intellectus Sc habitus scientifici petit oppositum, cuius ratio est, qubd habitus acquisitus de quo loquimura debet habere talem proportionem cum iiitellectu modo respiciendi , ut intellectus, quippe proprietas fluens ex elIentia animae inu riabiliter respiciat per modum potentiae proprium obiectum , de ita ex vi primae productionis habeat
omnem extetisionem,quam circa illud potest haberet
habitus ver ita respiciat proprium obiectum pro portiolint ad modum relpiciendi intellectus , ut Gmul conseruet non esse proprietatem essentiae ab illis fluentem , sed et fictum eiusdein inteluctus mediis actibus illius.
363. Quale cum quiuis actus specie materiali ab aliis distinctus,per quem habitus,t, de extenditur,sit
ita limitatus , ut secundum se non extendatur ad obiectum materiale alterius, seu in esse rei consid
ratum : Omnes tamen tot maliter considerat uti
gant idem formale obiectum in esse scibilisci consoquens est, ut ex quo capite quilibet attingit non disuetsem, sed idem obiectum Brinale in elle scibita,
quilibet possit efiicere non diuersum , sed euneem
prorsus habitum iccundum speciem, Mira si inueniat illum productum , nullum habitum et ficiet, ne vel idem einet tactum iterum reproducatur, vel duia accidentia solo numero distincta in ilia ut in eodem subiecto , me quo capite unus ex praedictis actibus non se extendet ad obiectum materiale alterius, seu ad obiectum illius in eis rei considcrarum , neque producc re habitum ut extensum ad tale obiectum Dde ideo deiideratur nouus modus extensionis in praedicto habitu . ratione cuius extendatur ad piaedictum obiectum, novusque actus illud attingens. Ad iocundam dicendum est, praedictos modos distingui inter se specie in est rei, quia vcmodo dice bainus,correspondenties fiunt peractos similiter sp cie diuersos:& ad probationem in conciarium respondetur,unici inter se per identitatem,quia licet omnes illi distinguantur ex natura rei, Iecluso intellectu, attamen identificantur in eadem entitate habitus, cuius sunt modi, seu ut melius dicamus, cujus sunt 166. Adde,
97쪽
i66. Addes, qvbd licet non Mentiscarentur inhabitu , nihilominas sidiam uniuntur cum illo tanquam modus cum re modificare,in tanquam actuali- eas cum re actuabili, ita ut pertineat ad eandem utaeam , ex eo quod modus extensionis reducitur ad
lineam habitus, de ita vitientur per se in quodam te teretur intrivieram mutationem , sed desineret e. tendi ad ea, quae iam non essent visibilia, taenu extederetur ad noua visibilia propter diuersis illam connotationem obiectorumci quia per accidens est ad intensionem illius, quM dentur tot vel tot visebilia, dummodb adsint visbilia sumientia ad earn tio, scilicet in praedicto habitu, unde negandum est terminandam ita positio filii, aut filiorum, est con- qito habitus in ordine extetauo habeat rationem actus , qtii potius est quid potentiale ac actuabile: nam sicut extensio incipit Brinaliter a modo, ita e rensibilitas ab habitu, qui secundum suam entitatemrion est extensius, sed extensibilis ex eo quM ad e tensionem serinalem praerequiritur, ut prius inclinet
seciuidum suam entitatem ad obiectuin Armalein ad illud obiectum materiale quod ex vi demonstrationis productivae illius Hil scitum. Ex quo etiam constat nihil reserre, si contra hoc obiiciatur, qvbd si haecvnio in quodam tertio, de communi sebiecto sufficit ad unitatem per semod rum in illo,etiam sufficiet unio partialium habituum, verbi gratia. uicalium eum vno de eodem communi subiecto, cilicet intellectu ad unionem per se ill rum, ita corruis secunda ratiinquam pro assertione
Nam ratio disparitatis ex dictis aperte constarietenim modi extensionis reducuntur ad lineam h bitus, dc non utcumque , sed adhuc intimius, quam
modus intensionis, ex eo quod habitu scientifico est intimior ordo ad obiectum quam ad subiectum , cideo non intrum quia omnes illi missint in habitu
tanquam in unico tertio per ne nitici intellecius vero,& habitus scientifici eonstituunt diuersia lineas totales,quarum neutra ad aliam reducitura ita unio habituum cum intellectu tanquam cum tertio, seu communi subiecto,non verbinio tendens ad consti- ruendum aliquod per se unum secus verbisnio h rum modorum cum habitu: nam sicut uni per se duorum ad inuicem petit,quia pertineant ad eandem lineam , ita unio duorum cum tertio exigit ea pertis
nere ad eandem lineam cum eodem tertio. I67. Ad tertiam, concelse antecedenti, neganda
est consequetitia 5 ad eius probationem negandum ex eodem modo requiri generationem secundi
notatum ad hoc, ut relatio paterminiis terminetur,
vel extendatur ad illos,ac ex eo quod ponantur duci, vel tres it plures,vel pauciores, non ideo patitur imuinsecam mutationem, dummodo semper maneat aliquis filius,atque aded si generetur secundus ne
detur ad illum tae sui mutatione, ex eo quM ipsa iam praehabebat quidquid ex parte sui desderabatur,
solam deerat praedictum connotatum tin si aliquis ex iam genitis pereat, tunc ex desectu praedicti cono notati desinet une intrinseca sit variatione ad illum . IV.I69. a primum erat filo D.Thomaei concedimus cum eodem sancto
tensivum arementum habitus scientisci fieri per asditionem,non tamen qualitatis ad qualitatem,sed n
ut modi una cum praeeristenti permanentis de ita in hoc distinguitur augmentum proprid intensivum ab extensivo, quddin illo modus minotis radicationis
non permanet adueniente modo maioris radicati
nis:in hoe ver,non est necessarium depetes priorem modum inclinantem in unum obiectum materiale, quando aduenit alius inclinans in aliud quia non sunt incompossibiles liner se, ut ex dictis constat. Vnde, quando quis assentitur alicui eo lusioni,d ex hae actu cognita deducit aliam, tune sicut Gmul adest assensus vitiusque, ita de modi extensonis
per veramque producti quod quidem citis vidi eat
modum intensionis super nientem hon continere priorem,eo modo, quo calor ut sex continebo orem ut quinque. Ad primam vetb rationem distinguenda est maior, fili ad hoc, ut relatio actu, de in exercitio extenda qub habitus scientificus datur adtacile vincendas disseultates pertinentes ad diuer asinus Mobiecta sermalia, ε adaequata, concedenda ex secus ver si sensus nerit, quod det ad vincendas difficultates pertinentes a diuerissarius vel obiecta materialia, de inadmutata, de eodem proportionali modo debet distingui minorbeat eo posito ad illum extendit demonstratio ver de eo edi si intellitatu de diuersis difficultatis desideratur ad Locist scientia,quae etiam quanrum est bus materialibus, negati ver,si intelligatur de diuer- de se,non extendebatur ad praedictam conclusionem, sis difficultatibus vicie dicamus is alibus,quae.
extendatur ad illam. Ium proueniunt ex sela Hrmali obiectiva, adaeqa Ratio aut ei huitu, quoad scientiam patet ex di in ratione rue ad probationem minoris solum eo ctis quoad relationem etiam constat, quia sicutio cludere quod acquisita scientia circa primam conmientia visiua,ve gratia,fit reandem actionem per clusionem perest noua difficultas materialis eir-tur ad illum, ac requiritur demonstratio clusionis ad hoe ut scientia maneat ad illum cxtensari nam generatio illa non requiritur, nisi tamquam connotatum ad hoc, ut relatio, quae quantum
est de se . praehabebat vim ad hanc extensionem, cnon extondebatur ex desectu positionis te ini, ii quam animal, de per naturalem restitantiam ab tuorde ideo vel non resultat, vel resultat eum omnimoda extensione, quam naturaliter potest habere in ordine ad suum obiectum . ita quia relatio fit pet eandem actionem, per quam fit landamentum 6 per natur tem dimanationem ab illo i vel non resutar, ut dum in aliam , non verbirmatis , de adaequata, ex
qua ala prouenit distinctio. multiplicatio ha
im. Ad semiam distinguendum est antecedens, sint plutes actus distincta secundum speciem itintialiter, de in esse rei concedendum est; se aliter, non adest alimus et minus vel si resultat, debet re de in esse actus scientifici respicientis obiectum insultare eum omnimoda extensone,quantum inde se esse scibilis,negandum est v deinde neganda est vir quae ei competere potest que conisquentia: nam ut essent legitimae deberet 1ώ8. Et sicut possibilitas visibilium rantum est antecedens eue verum in hoc posteriori sensu: v connotatum quoddam desideratum ad hanc exten niam ut dicebamus in habitus stientifici secundumsionem potentiae vitiuae.& dato per possibile vel im suam emitatem 5esinentiam, non producuntur nisi possibile . ub deessent , vel augerentu vistilia peractus, ut pertinent per ordinem scientificum, seu quoad possibilitatem, tunc potentia visio non 3 ut respiciunt inclum in ine scibilis. Nec
98쪽
Disput. V. de Nutritione, cu . L
Nee eontra hoc habet vim probatio antecedentis ibidem adducta nam demonstrationes illae, lactus seientis i tantii in distinguuntur materialiter uesse rei, non vero syrina uer, quia ratio adaequata,vi formalis, sub sua est una m eadem secundii speciem otomam ,- eonte luenter media in principia illa Arms tetriumpta mi in distinguuntur specie , ut constat ex his, quae latius in Logica disp. Lo.quaest. .
1 I. Ad tertium negandum est antecedens , intellectum de habitu tecundi, in tuam entitatem, quia ad summum potest perire modus iratoris intensioni et, vel rateusiotiis, quando iemanet habitus circa aliquam conclusionem.
Et ad piobationem patet ex dictis nam illa distieulatas in elicienda conclusone,cuius quis est oblitus,non est formalis proueniens ex defectu inclinationis , Deilitatis ad obiectum sotinale specificans , sed materiaus , orta ex obiecto materiali, ac proinde ex desectu moli extensionis complentis,in perficientis
I 2. Ad quartum negandam est anteeedens &ad primam probationem patet ex dictis, Deilitatem illam tantum esse materialem , non vero formalem, in oldine ad obiectum adaequarum specificans inita non esse nouam facilitatem arguentem nouum habitum etiam partialem, sed nouam extensionem eiusdem facilitatis , seu nouam facilitatem mo-
Ad seeundam ver,probationem respondetur, deperdito habitu, vel modo extensionis ire primam conelutionem , deperdi adaequate , quoad omnes mOdos nam hoc ipso,quod neleiat quis resolues conclusionem usque ad prima plincipia illius scientiae , si talis seientia non sit alteii subalternata, vel saltim. usque ad primam conclusionem illius scientiae, quaeine que illa sit, oportet scientiam illam adaequale pe
rire, vi communiter docent Dialectici.
Addes quod si verum est, non omnes onclusiones pendere prima posset aliter occurri huic probationi, negaudo sequelam , quia ad permanentiam habi-
intra propriam lineam iacilitatem illam prouenientem tus secundum suam entitatem esset tunc per accidens, ab habitu unde adueniente praedicto modo, Qtrahente habitum ad hoc,ut inclinet,in extendat ut illud obiectum materiale, vincetur praedicta disticultis,non quidem ex eo quod solus habitus, aut solus modus illam deuincalit, sed habitus , ut terminatus peta prae-clictum modum. Ad confirmationem eoneedendum est antecedens,
quM remaneat scientia primae conclusionis, dummodo remaneat scientia a. iarum siquidcm ipse ex suis meritis praecise sumptis, solum inclinat in obiectum formale: haec inclinario potest remanete , dum scientia aliatum conclusionum permanserit,is ita solum corrumpetur modus extensionis circa primam conclusionem, qui una cum praedicto habitu per pria intellectum de oppositione persecta, tactu inseren rnam demonstrationem sui generatus. te expulsionem alterius oppositi; sed neganda est con i et illud tamen in fine huius disputationis aduet- sequentia, ' ad probuionem negandum est anteee tenduin superest , scilicet ab aliquibas in praesenti indent: quin icientia,& error habitualis, iron sunt in quiri, tum , quomodo motus alterationis continue- compossibilia, nisi v sunt obstatu persecto , vel ut tu , an scilicet per indivisibilia ab illo realiter distiniavitumque extenditur ad idem obiectam materiale c2a:an vel δ siue illis,& pluta huc spectantia: tum etia. quanaoquidem nisi ad illud extendatur, non sunt hi an qualitates habeant tetminum suae magnitudinis, habitus, saltim quoad illud obiectum sub actualitate, patuitatis. Caeteriim , quia primum illud satis constat de esse persecto Lunae licet habitus non opponantur, ex his, quae lib. 6.Phyi .disp. 11. diximus, de de secun is& expellant se actu praectae ratione modi,bene tamen, do etiam liquet ex his, quae ibidem disputatione a. c. ut subsunt piae dictis modis. alseratinus, ideo ab illisito nune abstinendum.
i. Fili Ostituam Aristotel. Hi de generatione, de alteratione axeam prae requisita , agit statim de augmeni E latione. nutritione ad rem iam genitam subseeutis, ideoque nos uti eum illo praesentem disputa-
tio item e. ei tam iis quia verδ nutritio 3c augmentatio ita inter se comparantur, ut illa ordine naturae prior sit liae e veto postitior: deo primo loco de nutritione disserimus: V licet de ea plura pollent inquiri, nihilon,in is in pia senti sollim agemus de illa, vel secundum quod concomitatur augmentationem secundum quam rationem dei pia in praetenti Arist. praecipue disseruit vel secundlim ea, quae aliqualiter circa eadem idem
Philosoplius innuit, dicauit postea in libris de Anima de caeteris quae ibidem discuti solent.
via nutritio, sicut & generatio potest dapliei-- tet considerari primo,ut liabet rationem aeti nis,seeundb ut est mutatio aded in titulo non solum inquiritur in qua actione , sed etiam in qua actione& mutatione consistat, ut ita natata eius melius dignosci possit. --ιὶ p. i. - ρι stis q-nidirem e
a. HIcendum est primδ, reuer, dari nutritionem.
I ita tist.in hoc libro e. i. d. a.de Anima text.
99쪽
qui habet ut in primo tomo capite O his verbis: Altinenta carniιων-pra, id est πιπιιι ιafarmamsuam, in memb orumsubricam migram. D.Thiom.in a.dist Oq. 1.aIt. . in .diit. 44.q. . ait a quaestiuncula .re in hoc libro cap. s. 4 pq. ι'. ara .ubi postquam oppolitam sententiam dixit esse multipliciter irrationabilem, concludit. Et ideo auendum Ct, -od alimen.
Minoeia accipi speciem carni essu, σω modi pastium: hoc si ouod dici philosophinis a. de Arima,
μὰ at eruum ut it , in e uamuis est stentia carm
Quos equuntur omnes Theologi,d Philosophi c-tta Magistrum in 1 dist. 3.3. Probatur primbiratione desumpta in Arist. te D. Thom citarismam experimat animalia deperd re per continuam actionem caloris naturalis partem substantiae, ouam habent maxime vero dum in grauem motbum incidit porstea verb mediante alimento nouas partes substantiae acquirere , per quarum aequisitionem damnum illud reparatuit ergo signum est alimentum illud vete tiansire in iubstantiam siti. de eonsequenter dari ibidem vetam numtionem idi hoc tanti tu,seu conuersione conssistentem , statim explicabimus. haec vitia, consequentia ex se patet prima veris ex antecedenti, quia mediante alimento non possct damnum illud reparari, nouaque pars su stantiae vivae acquiri, si alimentum ob propria speciema ret Nin iubstantiam vinam alui non onum
Secunta , probatur ratione S. Doctoris et par ubi septi, quia virtus activa quae est in semine animalis. vel viuentis, ad generandum aliud vivens , aut amimal est quaedam impressio detiuata ab arrima gen tantis . ' ex se constatis ergo sicut ex virtute, quae ast in semine deriuara a uiuente, vel animali, vere introducitur forma viventis, aut animalis in male. a. ita multo magis poterit anima seu animal per alimentum sibi coniunctum introducere propriam Elmam , ac proinde alimentum ill id conuertetur in substantiam aliti dabiturque ibidem vera nutu
Hae posterior consequentia non indiget 'obatione prior vero etiam constat, qui non potest semen esse maioris virtutis in agendo, quam ipsa anima , aqua derivatur: si e go ex vittute eminis vere assumit aliqua materia formam animalis, multhmagis potetit ipsa anima in alimentum coniunctum operari,& illud in propriam substantiam per potentiam nutritiuam
sed obiteles cum Magistro illud Matthaei is omne
quod in os intrat, in ventrem vadit, meet uccessum emittitur sed quod sic emittatur, non transit in substantiam aliti,ut ex se constat, o communiter docent Philosophi,5 Medicta ergo,&c.
Secundδ, si alimentum transiret in substantiam aliti, tunc quidquid in animali deperditur, restauta, te posset per illud,sed hoc est sulsum Nergo, de caetera Sequuta videtur certa , quia tantum pollet lumi alimento , quantum deperditum est de animali. Mino vet,etiam videtur perspicua, quia alias posset animal per umptionem alimenti contra mortem se persetuo tueri,ua, ut numquam per resoruti nem, e conIuinptionem humidi radicalis periretrquod tamen ut expetientia constat,est aperte taliam. Tetti . quia ut Medici communiter testantur, humidum radicate ad veritatem natum humanae pertinens restaurari nequit sed eo pereunte petit etiam animal. si autem alimentum in lubitantiam viventis conuerteretur, posset utique restauri per conuersionem illius in ipsum humidum radicate: ergo,&e. Ad priniam ex his obiectiombi respondet D. Thom. I. par ubi ivpta . in haec verbaememtamqn.d
Ad secundam neganda est sequela, de ad probationem oecurrit D. Thom loco proxime citato, his verbis: Dicenduis, σωod omnia vis tau in corpore δαίμ liise contini in monem debilitatu , aiae eiusmodso gentia etiam pinium. Omiis vi νιω conti Uim inprimeWis auidem tam fortis est, di possu conuenero non sium
Ad tentam concessa maiori neganda est minor, cuius rationem tradit Angel. Doci loco eitato in solutione ad 3 dicens Albinidum radieati intem -- pertmιre tor in id , in a af ,δειαν virtus steriei: Φηissi subtra ur,restitui non poets, sicut si a ruselyma I,- p. ve H wd hinasmodi sed humile is mari. mentale es, quod nondum inuenit ad fiscipiendum perse-Ωὸ naturam oecisised est in via adlusicin emanseram alia hMiuinodi. vn es ιalia subtrahantur, remanet adhuc vistissime=ei in radice, quamn tollitur. Sed de his nerum in lib. de Anima sermo ex parte redibit ubi e plificabimus in quo sensu dicatur sanguinem &alianuiuimodi,non participare perlecte
Et haec de prima quaestionis parte.
Restia questionis os ad seeunda Hic. IT autem decisio secundae partis huius quae- stionis melisis capitui,praenotandum in cum
Galeno libr. 4 de usu paritum cap. s. plures alterationes,4 mutationes interuenue ad hoc , ut animal nutriatur . vel aus eatur. Caeterum , quia de his latilis in libi is de Anima dicendum est, ideo eas In piaelcati non numerabimu . Dicendum est secundo, quamnis plures,in diuersae inerationes ob mutationes praecedant nutritionem. vi masticati, eoncoctio cibi, cxtera , de quibus in libris de Anima lati is dicemusci nihilominus nutritio, prout est actio itoductio, consistet in alte. ratione illa per quam alimentum virtute potentiae nutritiuae, de ansmae, ultimate disponitur ad hoc, ut conuertatur in substantiam uiuam aliti a vi habet rationem mutationas est transitus materiae eiusdem alimenti in substantiam vivam aliti Assertio haec quoad utramque partem est Diui Thomae locis a. Physicorum dii put. xo num. 11.4 2.citatis:quoad priorem vero est communis inter omnes Philosophos.
Et in primis quoad prii Ram partem, scilicet
qub nutritio, ut actio consistat in praedicta alteratione,probatur ratione, quam in nunt Arist. a. de Anima, Docto Angelicus ibidem lectione . s necnon 1. Paria quaest. s. articul. 1. nam sicut anima est principium generandi sibi simila secundum speciem per potentiam generativam , ita est principii, nuo triendi animal ,vel viuens conuertendo alimentum in vicam per potentiam nuntia
100쪽
Disput. V. de utritione iussi. I.
nam ac proinde generandi aliquo modo sibi simile
secundum nitatem numericam ergo sicut generatio , prout actio, de productio similis cundum spviciem , consistit in alteratione illa per quam ultimat dispositiones antecedentes disponunt materiam ad recipiendam eandem sormam secundum speciem: ita nutritio, prout est productio , de actio conuer-siua alimenti in lubstantiam alit , d consequentet ut est actio generati , eu,ut melius dicamus, aggenerativa similis secundiim numetum consistet in alteratione iam dicta , prout viti mare alterat. His p nit alimentum in ordine ad receptionem praedicitas. Ex quo etiam secunda pars eiusdem assertionis constat: nai Dic ut generatio similis secundum spe .ciem prout est mutatio, consistit in transitu illo letquod materia disposita transiit a priuatione Armae viis uentis ad eandem sormam secundum speciem ita partiali generatio viventis similis secundum numerum, prout habet rationem mutationis consistit inhianstulit, quo matera alimenti iam disposita tan sit ad eandem numero sotinam , per quam alitum vi
Diximus materia alimenti nam sicut pro generatione totali viventis similis secundum speciem , vel bigratia eqoi lotum potest disponi materia seminis, leideo sola pia potest in prima generatione transire adsormam equi: ita pro generacione partiali viventissimilis secundum numerum, tantum pore connaturaliter disponi materia aliment , ac proinde
sola ipsa potest in praedictam summam transii
sed obiteles primo ignis reuera nutritur,& tamen nutritio illa non est actio pioductiva lubstantiae vi-uae , aut mutatio in eandem iubstantiam vivam: ergo
de ratione nutritionis non est , quod sit conuersio, aut mutatio in substatutam viventem aliti Minotcum consequentia latis pater maior et probatur ex eo, quod ignis conuertit combuli ibilia in propriam substantiam , per virtutem intrinsecam , scili. cet per calorein in propriam formam substantialem: unde approximato omnino com istibili reparat per conuersionem enistri propriam stibitantiam damum sibi a contiariis illai uin, de det iente hoc pabulo de .ficit statim. o. Secundo obiicies, qirhdaggeneratio viventis est actio convertiua in propriam iubstantiam viventis , de mutatio in illam per virtutem intrinsecam, de nihilominus differt a nutritio δε ergo rintritici non consistit in actione , aut mutatione praedictis. Consequentia cum maiori videntur legitimae minor Veto prcstatur , quia aggenerario est productio substantiae partialis, quae sit minor aut aequaliscum patis testibilantiae deperditae nutritio vero est productio substantiae partialis maioris, quam sit illa, quae de-pei dira fuit, ex eo qud semper concomitatur augmentationem productivam maioris quantitatis, de conlevierarer petentem , ut actio terminata ad lubstantiam, Cillam concomitans sit productio maioris pratis iubstantiae ergo aggeneratio distinguitur specie a nutritione Patet conlequentia, quia substantia , ut maior distingititur in ratione terminia iubis stantia minori , vel aequali mi de terminat distinctas specie actiones , sicut ob hane rationem quanistitas, ut maior 3c minor, illas terminant.
O Tertia, contra rationem pro assertione factam obiicies , quod agens , de terminus ploductus deis bene distingui saltim realiter numerice ergo nutritici
non erit couuerso, aut mutario in eandem numero
substantiam alitLPatet consequentia,quia alioqui terminus illius, neque etiam partialite numice M
stinguitur ab agente, scilicet nutriente se ipsum
nam cum substantia non habeat partes intra riopriam lineam, sed solum intra genus quantitatis , ut in Lo- sic disputatione si num. o. deinceps diximus: hetet inde , ut si semel alimenso conuerteretiar per nutritionem in eandem numero subitantiam.
quδd terminus substantialisper illam productus non distingueretur,nec etiam partialiter num elice ab ipso agente quod te nutrit. Ad ptimam ex his obiectionibus respondetur, ignem, aut quodvis aliud inanimatum propriel et ici rigore loquendo, non nutriri, sed sola viventia, ut docet Aristoteles in seeundo de Anima text. 46 his verbis aueniam avitem ibi alisur . nisi inici rara
vitam , an malum tiau erit corpus quod alitur inaraiamtum rimatum. Et D. Thom ibidem in haec reiba: Diri ετ primo , quod nihι nutritur, quod nonpoti-cFet vitam et omne autem participam vitam est animorum Isequitur ergo , quod corpus quod alitur, est animaistum. Et insiaci Considerandum est amem, qaod hi proinyrienMiritur, si animatum in idem docet in hoc lia bio lectione 7. Nec contra hoc obest probatio ibidem adducta, quoniam ut disputatione equenti dicemus , Maio illa combustiua ignis per accidens terminatur ad conuersionem combustibilis in eandem numero substantiam cum igne generant , per cautem solum ad genetandum ali uin ignem, qui solum sit idem iecundum speciem , nutritio autem , quae proprie, in tigore habet rationem talis per te rendit ad
conuertendum alimentui in eandem numero subis stantiam cum nutriente.
ii Ad secundam, concessa maiori, minori. neganda est consequentia, quia hic non loquimur de nutritione , t distincta ab aggeneratione, sed veambit illam: unde vi optime notauit Magister Bane . in hoc lib. c. s. q. I. concl. 3. una cum pluribus aliis Titomistis,numtio dupliciter accipi potest,uno modo pro qualibet conuersione alimenti in substantiam aliti,siue sit maior. sue minor siue aequalis,modo tamen infrian. at dicendo eum deperditione alia menti.& hoc modo sumpsit illam Alistot.texr. I dum dixit , quod Eu-nd saluum mane animal, etiamsi deis cretronem sube.. , alitur, sed non semer accrescit: quia ut experientia constat , in i clarita vitae aliquando acquii itur lubstantia . quae est maior , aliquando substantia, quae est minor, vel aequalis:alio modo accipitur pro conuersione cibi in lubstantiam aliti, quae sit maior quam illa quae deperdita fuit secundum
quam rationem solum in uentru nutriti O,quando va-uens augetur quare licet nutritio secrandum hanc posteriorem rationem considerata , distinguatur ab aggeneratione 5 eam a suo conceptu excludat,quia terminatui ad lubstantiam, ut maiorem maioritatest dicati virtuali. in potentia, ut infia magis explicabimuS,Ron tamen secundum priorem decundum quania nobis dissinita est. Ad tertiam patebit ex bis , quae infra quaest. 3 dl
ii. Dostquam explicuimus in qua actione , aut
a mutatione consistat nutritio,restat, ut explicemus, an non solum ratione ratiocinata , verum