장음표시 사용
41쪽
ist ImTITOTIONES PHILOS.stitui possunt, falvo quocumque praedicato; facta nimirum substitutione perinde est, ac
si nulla facta fuisset; ita pqnamus, pondus Acum pendere C in aequilibrio constitui , si
pondus C substituas pro pondere A, nec aequilibrium cum pondere C. tollatur, erit pondus C, idem cum pondere A.' Idem ntimero dicitur, quod de se ipso amrmari potest in singulari. E. G. ponamus, homini alicui esse nomen Joannis, Iacobi &c. evidens est, in hoe casu Iacobum praedicari posse de Ioanne, & vicissim ; igitur Joannes idem eli nu bisero cum Iacobo. Diversa autem dicuntur, quae sibi invicem substitui nequeunt salvo omni praedicato verum uumero diUerya sunt, quorum uitum de altero in singulari affirmari
III. Similia dicuntur, in quibus eadem sunt, per quae a se invicem discerni debent ilia ut simi ludido sit identitas eorum , per quae entia aue invicem discerni debent. En tibus auter a 1e invicem d licernendis d est inantur intrinseca , ouae sine alio extra ipsa
entia assumpto intelligi possunt; alioqui nec
disserentia alteri explicari, nec ens obvium a nobis agnosci poterit, nisi detur illud ex trinlecum, sine quo intelligi nequit; ita figurae rectilineae praeter angulos , & rectas , ex quibus perimeter conictant, nihil continenti quamobrem si aequales suerint anguli, & si latera eamdem in pluribus figuris relabonem habuerint , figurae rectilineae similes sunt. EG. Si in charta delineentur aedificia duo pro sus similia, quorum partes singulae eamdem inter se proportionem habeant, a se invi- .cem ciscerni non poterunt aedilicia illa, nisi adhibeatur mensura extrinseca, quae diveri -
42쪽
METAΡHYs. PARS I. CAP. II. 27rum partium longitudinem exhibeat. Ex his autem contraria ratione intelligitur, ea dissimilia esse, in quibus diversa iunt, per quae a se invicem discerni debent, ac proinde dissimilitudo est diversitas eorum , per quae entia a se invicem discerni debent.
I. UNS omnimode determinatum dicitur, in II quo data sunt, seu determinata ea Omnia, quibus determinatis' pon itur individuum . Ita descripto triangulo determinaturi numerus angulorum, species, & magnitudo linearum , nec non .relatio earumdem. Si ergo triangulum sub hoc tantum respecta consideres , nihil in eo concipis, quod non sit omnimode determinatum . Ex hac definitione liquet, quidquid existit, esse omnimode determinatum . Quare cum entia sin- .sularia existant, evidens est, ens singulare seu individuum esse illud , quod omnimodo detorminatum est ; contra vero .enSuniUersati est, quod omnimode determinatum non est, seu quod tantummodo continet dete minationes intrinsecas pluribω singularibus communes , exclusis iis, quae in individuis
II. Per principium individuationis intelligitur ratio sussiciens intrinseca individui 1 Scholasticis idem venit nomine haecceitatis. Itaque per principium individuationis intelligitur, cur ens aliquod sit singulare, seu ratiosumciens intrinseca individui. Inter Scholaiticos agitari solet quaestio , quodnam sit pria-
43쪽
mode determinatum; erao ouodli H
ssedera, & species: sed gener, & ''g' λpecies prodit per novam de si pae generi accedit, ita quoqu oratri A; 'V1duum sper determinationem oris, notione ipeciei non determinarith, ' '' .h; -Τ Qxqyminatum supersit si non foret iam
44쪽
absurdum. Ergo principium individuationis est omnimoda determinatio eorum, quae entiactu insunt.
Objie. Illud est principuum individuati
nis , quod constituit individuum; sed materia constituit individuum; ergo materia est principium individuationis. Resp. Diff. min. Materia omnimode d terminata,' C. M. Non omnimode determinata, N. Min. Equidem materia concurrit ad formandum individuum , sed illud non incit, nisi quatenus est omnimodo determiis rnata. Idem dici potest de forma.
Inst. I. Materia concipitur ut indetermi nata , priusquam concipiatur ut determinata aergo materia omnimode determinata non est principium individuationis. Reip. Dii l. ant. prius materia universaliter accepta concipitur, ut indeterminata, quam iut deter inata, C. A. materia pro ut contracta est in individuo, N. A. Distinctio patet. Praeterea jam antea monuimus , per principium individuationis non intelligi id, quod 'primum concipitur in individuo. Insi. 2. Individuum non potest constitui per accidentia; sed determinatio materiae est aliquid accidentaliter adveniens materiae . ergo &c Reip. Dist. min. Determinatio . illa materiae est suid accidentaliter adveniens materiae generatim sumptae C. M. in hoc i dividuo spectatae N. ΜIn. Inst. 3. Existentia materiae efficit rem singularem , & omnimode determinatam; ergo existentia materiae conitituit individuum .Res p. dist. Ant. existentia maxeriae omnimode determinatae essicit &e . . . C. A. non omnimode determinatae N. Α. Hinc conci
45쪽
3o ΙNsTITUTIONES PHILOS.pimus V. G. Antichristum tanquam individuum, licet non existat; unde existentia non constituit Antichristum ut individuum , .sed ideo concipimus eum ut individuum , quia in eo omnia iam determinata concipiamus, & inde exurgit notio individui.
De supposito , persona. L. Coestantiae definitur id, quod per is subsiastit, nec indiget alia , cui inhaereat, ut i existat. Suisositum autem' definitust substantia. . singularis ultimo completa sui iuris. Hinc colligitur. 3: Suppositum esse substantiam, non modum . a. Esse substantiam singularem, non universalem. 3. Esse substantiam singularem, quae sit principium totale, integrum suarum aflectionum, aut operationum, si quas habeat. Ita suppositum est canis, aut quodvis aliud animal, quc d neque est pare ait rius animalis, neque illi inhaeret Suppositum dici necuit caput , aut crus , quod a toto cDi Re penaeant in 1uis operationibus. II. suppositalita , seu id , quo fit , ut aliquid suppositum vocetur, dicitur etiam uul
go subi j utis . & iupposita subsistere assi
mantur ; contra antom entiae /incompleta
quae lupposita non iunt, 'iubsistentia propria
praedita esse negantur ; Ita caput, pes anima-
Iis in se non subsistunt, sed in animali, quod propriai praeditum est subiistentia . . IIL Aliai simi supposita rationabilia, alia irratiotiabilia. Suppositum rationabile dicitur persen, o ita dicimus perionas divinas, ang
licas, humanas, non vero personas equinas, oleoninas, kdiupposita equinae, leonina. Per- . iona
46쪽
METAPHYs. PARS I. CAP. II. 3Isona igitur definitur suppositum intelligens, ta seu ratione praeditum, & suppositum est substantia singularis quaecumque a quacumque alia divisa, & leparata, nullique alperi addita. Sic gutta aquae, quandiu ab aliis aquas partibus divita manet, est suppossitum. Est enim totum quoddam , ipsique loli tribuuntur omnes effectus, qui ab ea pendent, &omnes passiones, quibus assicitur. Si autem
eadem gutta ad aliam ac dat, ex utraque gutta exurgit novum suppositum.
IV. Subsistentia non tollitur qualibet uni ne, sed ea solum, quae impedit. ne substanistia singularis sit principium totale, & integrum .suarum actionum , vel passionum . Triplex unio esse poteit, scilicet vel cum subitantia ignobiliori, vel cum substantia aequalis perlectionis, vel cum substantia n biliori . 1. Si suppositum coniungatur cum nobiliori ita. ut in tuis operationibus a nc
biliori pendeat, suppossitum ignobilius desinit
esse suppositum, quia non terminatur a se, N. in 1e, subjacet nempe alteri , & non ea amplius principium totale , & integrum sua rum operationum. Unde natura humana in Christo non est suppositum, ted periona ἔquia in suis opperationibus pendet a divinitate. tanqηam a principio totali suarum προ rationum ; quidquid enim agit humanitas iri
Chri ito, id agit & divinitas; unde Christi
operationes dicuntur theandricae, hoc est diau no humanae ... 2. Si in illa unione nob
lioris substantiae cum ignobiliori nobilior pe deat in suis operationibus ab imperfectiori, ut anima hominis a corpore , substantia pe fectior non est suppositum sed suppositum est compositum ex duabus substantiis, qu
47쪽
a INsTITUΥIoms PHILOg. rum utraque ab altera pendet, ut PetmL: Sed si nobilior substantia unita cum ignobi liori non pendeat in suis operationibus a substantia minus perfecta, quamvis haec ab illa pendeat, hoc ipsis sela' nobilior erit suppositum . Quare natura divina in Christo eo ipso, quod a natura humana non pendeat, habet rationem Iuppositi , s eu persenae; non
autem naturaihumana propter contrariam rationem, quia natura humana non habet
partem in operationibus mere divinis Verbi sibi uniti . Hinc duae sunt naturae in Christo, humana scilicet, & divina; sed unica pers
nai persona divina . . . ia 3- Si substantia uniatur alteri aequalis perfectionis ita, ut a se invicem pendeant, utraque rationem sum positi amittit; quia non habent amplius amis hae rationem totius, sed fiunt partes totius alicujus luppositi ex totali earum Euione exu rentis: sic ex duabus aquae guttis, ut dixi , si unicum totale suppontum . V. Dissident Metaphysici de natura iubλssentiar ; verum qnidquid dicant, observare satis erit, subsistentiam non esse concipiemdam tamquam entitatem aliquam, vel lemi-1Mbstantiolam substantiae singulari superaddi-τὸm. Certum tamen est, subsistentiam a substantia saltem per mentem distingui eum undamento in re, ut patet ex utriusque definietionis collatione. Caeterum illae omnes definitiones in Theologia utilitatis sunt maximae, ex vocabulorum illorum confusione natae sunt primis Ecclesiae saeculis perniciosilluamae haereseS
48쪽
oe necessario, utingente. 1. V Efectus alicuius, realitatis , quae ess poterae, vel quam existere per sonon repugnat, privatio dici solet. Quoniam alitem defectus istiusmodi actu datur , ideo per modum entis consideratur, Sc dicitur ens priυativum . E. G. Uisu eit realitas, quae nomini, & animalibus convenit; fieri autem potest, ut homo, atque animal visu priveu tur ; quare defectus vi ius appellatur caecitas,& caecitas eus privativum dicitur . Similiter homo vivit ted idem quoque vita orbari potest, id est mori ; mors itaque est privatio vitae, & ens privativum dicitur. Contra vero ens positi m dicitur, quod eli aliquid; ita vitus est ens positivum. Quia autem ens positivum, & privativum simul esse non potiunt, ideo dicuntur privative opposita. II. Necedarium dicitur id, cu)us oppositum impossibile est , seu contradictionem invol- vit. Si in re quadam loco unius subili tus
possit aliud quidpiam, vel si possit iis, quae
inlunt, aliquid aliud, quod non inerat accedere, caeteris, quae in eadem resust, itidem manentibus; tum res ipsa, tum illud, cuius loco aliud substitui potest, dicitur mutabile. Hinc liquet, quandonam aliquid actu mutetur; nempe dum non amplius manet idem , 'vel si sit, quod ante non erat, vel si non sit, quod ante erat, vel si sit aliud, quam ante erat. Uice versa si in re quadam . nihil -sit, cui aliud Io blii tui possit, carteris itidem manentibus , nec etiam aliquid accedere
49쪽
cui nihil aliud in eadem re substitui potest , iimmutabile.
III Quod necessarium: est , illud est immutabile. Etenim si attributum aliquod n cessario inest Bbjecto, nihil in locum attributi substituere licet , caeteris manentibus , ac proinde attributum est immutabile, ideoque & subjectum respectu attributi immut hile est. Uiceversae quod immutabile est, illud est necessarium . Etenim ponamus , a tributum, quod inest subjecto, esse immutabile ; ergo pro attributo substitui non potest aliquid. aliud , salvo manente subiecto ,. ac
proinde attributum necessarium est . Igitur necessitas, & immutabilitas ita, arcto vinc lo cohaerent, ut sublata una tollatur & alte ra, posita vero una ponatur & altera . Un de ex immutabilitate concluditur necessitas, tanquam ex definitione definitum. IV. Contingens est, cuius oppositum nutatam contradictionem involvit, seu quod necessarium non est. Ita calor lapidis contingens est, calor enim abesse potestia Hinc patet, esse mutabile, quidquid contingens est, & vic Versa esse contingens, quidquid est mniabile V. Res in se, aut ab lute spectari dicitur, si non attendamus, nisi ad eius essentiam. Sub data autem conditiove, aut in h pothesi spectari dicitur, ubi praeter essentiampr supponuntur determinationes aliae, quae, posita essentia, nondum ponuntur. Hinc quod in se spectatum necessarium est, dicitur absolute necessarium ; quod vero necessarium
non est, nisi in hypothesi data . seu sub data quadam conditione, dicitur hypothetice n curarium . Ad necessitatem contingentem P
50쪽
METAs . PARS I. CAs. II. Marur necessitas, quae moralis dici solet a id nempe moraliter necessarium dicitur, cujus contrarium non sine maxima difficultare, &vix unquam contingere: potest : frequentius
moraliter necessarium vocatur, cuius eontra
rium ab homine lana mente: praedito fieri non potest; talis est necessitas , qua homo fit compos inter venenum, & cibum salubrem libere eligens, illud reiicit, hunc si mit ; si enim aliter ageret, non esset sana
UI. Quod abistate necessarium est, con tingens e sis nequit, cum ejus oppositum iis . lpectatum sit constanter impossibile. Con tra autem, quod hypothetice necessarium est, in se contingens est; etenim ejus oppositum nonnisi in hypothesi data contradictionem involvit: sublata igitur hypothesi, contradim
nem non involvit, ac proinde absolute necessarium non est. Hinc patet, solam neceLsitatem ab lutam contingentiae repugnare iminime vero hypotheticam. Duplex illud necessitatis genus probe novo lebet, ne hypo theticam necessitatem cum ab Iuta consua. damuq: haec omnia non solum in rebus ivlaraphysicis , sed etiam in Theologicis contra Socinianoq disputationibus maximae utilitatis esse possunt. In plerisque Philolophorum lubris ambiguum est , nec satis determinatam contingentiae vocabulum; aliqui contingentiam velut omnimodae necessitati etiam hypotheticae oppositam considerant. Hi autem a vulgari, recepto loquendi usu recedant 4n quotidiano eni m sermone necessari u indicitur , quod necessitatem dumtisat moralem importat. Ali luando etiam futurum contingens a Deo praevistin vocatur necessariam. Neces-B 6 sit