장음표시 사용
91쪽
illud obtinet: bonum ex integra cauca, malum
ex quolibet substantiali defectu; in quantum est
defectuosum, & luxatum, in tantum utique non est authenticum; testis ex integro fidelis titulo dignus non est, qui in substantialibus, &momentosis aliquoties testimonium perhibet sal -'sitati. Hac ratione dum contra ab Lolutam Originalis Hebraei, & Graeci textus authentiam multa disputo, dicere volo, non esse absolute authenticum exemplar, quod a suo Originali tumultis descit, & non paucas in alienum sensum deflexas propositiones, & vitiatas etiam in momentosis offert quandoque lestiones; namque per qbsolutam authentiam eum authentiae gra- Idum intelligo, qui fontes hodiernos ad parem archetypo suo dignitatem evehit, veluti qui supremae sint, & irresormabilis authoritatis, non tantum in rebus fidei, & morum, sed insuper in iis . omnibus, quae ad historiam, aut qualemcunque sententiarum veritatem pertinent. ut adeo
ad habendam plenariam archetypi fidem soli sufficiant, nec ullus pro scripto Dei verbo ex integro fideliter repraesentando ad antiquas Versiones respectus sit necessarius. Nimirum, etsi nostri fateantur sontes in minutioribus esse pluribus locis vitiatos, negant tamen sphalmata hujusmodi factorum, aut quarumcunque demum sententiarum veritati adversari, atque hinc colligunt , fontes ex versionibus nunquam esse emendandos , cum fontibus, seu textui originario semper plus sit deserendum, quam versionibus. Oudesunt verba Cl. Monsperger par. a. pag. I 65.
Ego ex adverso assevero, Veram archetypi lectionem nonnunquam in solis versionibus esse
92쪽
se qrerendam, atque ex iis restiuiendam, sontes hodiernos non solum in minutillimis, exi, guae considerationis luctionibus, sed etiam in notabilioribus , quae attentionem Omnino merentur, esse quandoque corruptos, proin ad habendam primaevam lectionem neque in iis, quae ad veritatem factorum, & sensum propositionum primigenium reseruntur, plene, & in omnibus lassicere. Jam vero: absolute authenticum non est illud exemplar, quod ad repraesent dum archeis pon in multis, iisque momentosis fidem aliorum exemplarium postulat; illi solum apograptio nomen istud tribuo, quod perse, & sine respectu ad exemplaria alterius generis ad reptae sentandurn in omnibus 1ententiis, & Veritatibus archetyponsumeit, seu : cujus integritas uon indiget sublidio alterius, a quo emendetur, & perficiatur; ad negandam fontibus ab lutam authentiam nouest: necesse ostendere occurrere in iis lectiones, quae fidei. & m'rum regulis directe adversentur, sed latis est evincere, adesse errores tales, qui sensum circa propositiones momentosas a fide archetypi deviantem subinferant, sive addendo, subtrahendo, sive in aliud convertendo, quia praeter res fidei, & morum plurima in Bibliis comprehenduntur, quae notatu digniora sunt. Amomentosa, quae illibate, atque incommutabiliter in apographiis conservari, ad factorum, & sententiarum veritatem plurimum interest. Quod si reponas: neque Vulgatam elso exposito sensu anthenti eam. Respondeo, quantum ad fidelem Biblicarum sententiarum expressionem& cum archetypo conformitatem magnum interutrumque exemplar discrimen intercedere, αVulgatam fontibus hodiernis multum praestarctis
93쪽
Praeterea sciendum. IO In authentiae vocabulo
versioni concedendo nos posse esse faciliores, etsii haec a sensu archetypi quandoque etiam longius discedere videatur, quod lape nequeat tam perfecte , atque integre in alii ita lingua sensus ille proponi; & hoc maxime verum est in lingua Hebraica. Ex adverso: si apographa absolute sunt authentica, saltem in notabilibus nullo modo deberent a sensu, d reali expressione archetypideviare. 20 Versionibus neque solet tribui abl*iuta authentiri, si cum veris sontibus comparentur, licet si antiquissimae, & ab Ecclesia probatae fuerint, hoc respectu absolute authenticae dici polluit, quod ad .constituendam earum authm-tiam hodierni sontes absolute necessarii non sint,& ipsae independenter am his subsistant. Non imquam versionibus absoluta tribui authentia sylet, quia ex re nata intelligitur, ip1as solum esse a thenticas, quatenus fontibus consentiunt, sed Mnimadvertendum erat, id ipsunt intelligi de ap0graphis, ea solum authentica esse, quatenUS Rrchetypis consentiunt. 30 Moad rem istud quaeritur: Vulgata ne, vel Hebraeus, & Graecus sens hodiernus ab integritate, & veritate archetypimagis distet, sontem hodiernum magis distare, proin minus auimentiae habere propugno; qui ia-tegritati, & fidelitati Vulgatae obtrectant, Ostendant in ea integra capita, & libros deficere, lectiones Veras interdum supprimi, aut aliorsum detorqueri, quod de sonte Hebraico, saltem pr0- ut ex Masoretharum promptuario habemus, 3 doctissimis viris conceditur; liceat ergo libere eloqui, Vulgatam exemplar esse Vulgaribus h0
diernis apograpbiis in nonnullis integrius, & s- delius.
94쪽
mmmm 73 Insuper distinguendi sunt Codices ms. aut etiam editi ab usualibus; per usualem Codicem Hebrarum intelligimus. Biblia Hebraica typis im- prella, qualia vulgo circumseruntur, & usu quotidiano teruntur, puta Reineceii, Simonis, &c. quae sepe a MSS. Codicibus, & aliis antiquioribus in huius, aut illius testione textus recedunt. Ρer uiualem textum Graecum Ν. Τti in-l telligimus apographa Ν. Tti, quibus imprelsis Vulgo utimur, quae plerumque vel editioni Complutensi an. I 5I .' per Card. Ximentum evulgatae, vel editioni Ρarisine an. I 55o. per Robertum Stephanum procuratae, seu versioni Ariae Montani respondent, aut versioni Lutheri, vel Erasmi, qui verum, & usualem fontium textum se EX-F pressisse gloriati sunt. De tali Hebraeo, & Grae- co teXtu quaeritur, an conceptus authentici illi F prae Vulgata conveniat, aut potius prae ipso Vul-F gata sit frequenter archetypo consormis, & au-λ thentica.
κ) His praemissis quaerimus, ca) quid sibi Velint sontium laudatores, quando statuunt Hebraeum, & Graecum textum esse authenticum an quod contra fidem, & bonos mores aperte nihil habeat, nec ullam falsam doctrinam disertoi- proponat si ita: etiam versiones passim autheni. . ticae dicendae ν quod tamen heterodoxi negant,f. imo & Catholici de aliis translationibus excepta Vulgata. b An ex hoc, quod Hebraeus, αν Graecus codex tali vaga expressione authenticussit, inserant esse Lydium lapidem omnium V si0num, etiam. Uulgatae odsi detur, etiam in- , locis illis, ubi dogma. morum doctrinam, auti. quamcuΠque aliam veritatem obscurat, declinat, aut aliorsum deflectit, aut praetermitit, Vulgata
95쪽
reformari, & ei aptari debet; hoc vero grande est inconveniens. Si in Hebraeo, & Graeco istud
evenire, aut deprehendi negant, nostra argumenta eXpendant, quae, licet probabilitatis solidae finibus non eggrederentur, adhuc valerent ad detrahendam fontibus certam, atque absolutam
Totius disceptationis usus huc convertitur: an si in versione Vulgata aliquid sit, quod non est in fonte, vel adest in fonte, quod abest a versione aut aliter est, illico versio emendari, & adtextum sontis formari debeat, vel non Νos respondemus: siquidem Tridentini Concilii delinitio salva manere debet, 'nequaquam; sed aliis opus et se critices, & sanioris judicii principiis; alia inter serio circumspiciendum, an adversiis fontem, quod progressit temporis ex aliquo incidenti tali loco mutationem 1ubiverit, gravis, & 'fundata suspicio non sit, subire enim facillime potuisse clarum adeo est, ut non subivisse in miraculo poneretur. Valde proeliue, & velut natu- rale est cogitare, exemplaria illa, quibus usi sunt versores antiqui, emendatiora, & archetypo magis consormia fuisse, e quibus paratae Versiones pariter tales fuerint, & perennarint, hodiernum autem Hebraeum, & Graecum textum demutasse, uti potius e converso errorea fontium iu locis non paucis necesse sit ex versionibus emendari. . 'II.
Jam Authentici significationes, quae speciatim ad explicandam Trid. Concilii definitionem afferri solent, expendamus :
96쪽
Alii Authenticum pro eo accipiunt, quod Theopne0ton est, & infallibilis authoritatis, titulum hunc solis proin fontibus convenire contendunt, quibus jam Pallavicinus in responsione adobjectionem Cajetani satisfecit, observando, simili argumentatione essici posse, nec sentes, quiliodie supersunt, eme authenticos, quia eorum in integritate sua perduratio, & sincera ad nos transmissio pendet ab industria hominum errori obnoxiorum, quae deficere po est; si versio ideo authentica non est, quia versor errare potuit, etiam exemplar fontium, quodcunque assumas, incertae erit fidei, quia descriptor falli, vel fallere potuit; latior igitur notio. voeabulo authentiae tribuenda est, ut etiam apographis archety pon fideliter exprimentibus, quin & versionibus ex sinceris apographis debito adomatis conveniat. Neque tamen Vulgata qualitercunque est declarata authentica, sed ita, ut in disputationibus, & expolitionibus nemo eam ullo praetexturejicere audeat; quod quomodo cum Vaga, &laxiore illa multorum Theologorum explicatione, in quantum videlicet nullum malum dogma habet, nec ex proposito corrupta est, cohaereat, ipsi viderint; hac ratione etiam Erasmi, Castalionis, aut Tigurinorum, & vernaculae nostrae Versiones authenticae dici possent: si nihil plus dixit Concilium, parum dixit, nec magnam nobis praestitit securitatem, quam tamen praestare VO-luit, & intendit; igitur sine ullo Nerborum circuitu fatendum, Vulgatae a Concilio in rebus, qu de fide, & morum doctrita in contentionem adducuntur, certam, & insallibilem authoritatem
asseri, sdeus Authentici significationem valde
97쪽
improprie usurpasset. Vulgata quoad veritates scripto Dei verbo contentas non desinit esse the pneustos ex eo, quod si versio, neque enim hae verborum cortice, sed sensu continentur, estque quoad authentica, etiam infallibilis, nempe in momentosis, nec requiritur infinite, & sine limitatione talem esse, alioquin nec sontes ensent authentici, cum mendis 1uis aeqvd non careant.
Placet aliis declaratione authentiae notari, liti dirimendae esse idoneam, nec istud satis: in controversiis religionis non est idonea quomodocunque, sed complete, seu est lassiciens per- se sine sontium hodiernorum adminiculo, secus in libris deutero canonicis fonte jam deperdito Vulgatae sua non constaret integritas. Si urgeas r originalibus i. e. fontibus a Concilio non
praeferri, dico: de proprie dictis originalibus nec quaestionem posse moveri, tum quod universim jam inde a mille, & amplius annis illorum nec Vola, nec Vestigium, tum vero quod fonti suo versionem praeferri repugnet; quod Vero exemplaria Hebraica illius temporis, quo Π-eilium est habitum, attinet, quae seculo undecimo, aut duodecimo antiquiora non erant: de Graeca, quae Hieronymi aetatem vetustate sua contigisse eerto ostendi nequit, nequidem in examen. tanto minus in Comparationem sunt assumpta, unde Uulgata iis directe nec praelata est, nec subordinata, indireete tamen, & illativi sequitur . praehabitam fui iste quod integritatem Venbi Divini, cum Vulgata suscipienda praecipitur, ut versio verbi Divini fidelis, etiam, ubi fon-
98쪽
tes periverunt; cum firma stare decernitur, ut nullo praetextu rejici possit, cujus contrarium de fonte flatuunt Theologi illius temporis, ut si utraque lectio in eundem sensum cogi non ponset, aut Vulgata quaepiam haberet momenti majoris, quibus sons hodiernus careat, Vulgatae sit adhaerendum; Et cum ex iis, quae Doctores Catholici post tempora Concilii edisserunt, innotescat, originalem V. ac Ν. Tra textum, velut in non paucis corruptum habitum fuisse, innotescit una in non paucis Vulgatam ei praeferri; id una liquidissimδ patet, Vulgatam declaratam fuisse authenticam, non quod hodiernis fontibus sit consormis, quibus postea in multis difformis est inventa, nec tamen corrigenda judicata, sed quod antiquis sontibus adhuc puris primum congruisse, & postmodum talem perseverasse, ex ipso Ecclesiae usu, atque approbatione sit rite conclusum. In aliis, quae ex proprietate linguae Originalis pendent, impossibile fuerit aequare sonti versionem, cum satis eVidenter pateat, Versioni quantumcunque elaboratae non inesse omnem Vim, Omnesque alludendi concinitates, quae insunt archetypo, cum singula idiomata iiiis propriis dicendi rationibus & excellant invicem,& deficiant, unde in multarum dilucida explicatione rerum alterum alteri reipondere non Valet. inquit Ρallavicinus L. 6. C. II. pag. 23O. Sed hujusmodi omnia minutiora sunt, quam ut propterea magnopere contendamus, libenterque in iis primatum suum sonti largimur. Tertio. Sunt, qui verba: nemo illam qΠovis Frα- textu rejicere audeat: a fontibus Prorsiis removent,
99쪽
vent, ut statuere possint, liberum esse Vulgatam praetextu eo, quod in sontibus aliter legatur, rejicere, & ad sola menda, ac vitia scribarum, quae Sixtus V. & Clemens VIII. Corrigi curarunt, referenda censent, ut intelligatur, Vulgatam, licet a vitiis hujus generis immunis non sit, rejici tamen minime polle. In hane commentationem sequentia animadverto. I Absque dubio Synodum decreto filo indicare volui ise, Vulgatam praetextu Vi ciorum, quae ex accidenti tum serebat. repudiari non debere; sed exiguus magis iste limes est, quam ut eo gravissimi decreti vim constringi, archarique patiamur. 20 Haereticos longe plus in praejudicium Vulgatae protulit se, nimirum ipsain in Capstibus ridet, in textibus, qui dogmata, Vctimorum doctrinam proponunt, aut stabiliunt, corruptam circumferri, atque in his correctricem manum, & e sontibus emendationem postulare, hoc praecipuum est, quod decreto Synodi fieri non permittitur, ergo in controversiis religionis Vulgata nequidem praetextu sontium aliter habentium potest repudiari, ut adeo definitio authentici, quantum ad res fidei & morum ei proprie, & plenarie conveniat, ne digere cogamur. Conei sium in re summi momenti improprie,& vage fuisse locutum. Si qui secus interpretantur, in decretum ipsum peccare videntur. hRheutque sibi adversantes Omnes Cos, qui in rebus fidei, & morum sontes Vulgatae consentire affirmant; qui explicationem hanc malo stipposito laborare contendunt. 30 Si autem sermo sit delectionibus haud momentosis, eas praetextu Qv-tis aliter habentis rejicere per Concilium liberum esse admitto, semper tuto fieri uego; namque
100쪽
,3 que in minutis sens ab archetypo saepe discedit, & hoc consessione omnium, discedit & Vulga-' ta versio, igitur ulteriori indagine opus erit, ut se eitra Ereandi periculum definias, utra temo sit in alteri praeferenda; proinde nec in his certa semper est sontis praerogativa. Quae dum penitius expendo, nihil reale occurrit, quo quantum ad sententiarum veritatem sentes generaliter prae-ρ ferendi fuit Vulgatae: Erratis namque Theologicis, Dogmatico, aut morali Vulgatam quoquea earere fontium laudatores volunt, quod ego eX-il tendendum arbitror usque adeo, ut nec ullumi hujus generis textum supprimat, vel deflectat at proposito per Spiritum Dei intento, sed eo seni, su omnes repraesentet, quo in veris suis fontibus ye, legebantur, errata proin Theologica extra quίe-0b stionem sunt; Claronologica, historica, sed aes quibus factorum veritas non admodum pendet, e, topographica, aut numerica aeque sentes gravant.
et Haec enunciatio: Vulgata est authentiea in io rebus idei, b morum: est anceps, & multipli- ei citer aequivoca, ut declaratione indigeat. Quod si a innuere velis, nullum textum in eo esse, quo si sententia fidei, aut rectis moribus adversa prodi ponatur, Verum utique, nec tamen quod ad a- authentiae proprio distae rationem sufficiat, attu- is listit infinitis namque modis ab archetypi le-s ctione discedere versio potest in rebus etiam maiato ximi momenti, quin dogmati, aut principiis mole rum adversetur, ut, si Concipias harum veritatum a. loco alias suffici in versione, aut scriptas in ardi chetypo ita immutari, ut toto caelo diversum , i, nec tamen falsum sensum exprimant, tum enim