장음표시 사용
221쪽
I N .III ETHICORUM. 2o3 τον φιλοτιμία, φιλομαθειαὶ Exemplum retulit non ad id membrum, quod proxime cohaerebat, sed ad sup xius . Amorem autem , ac studium pro voluptate pinfuit; quia quod quisque amat, id ei voluptati est s. 6.
δε' Miν ηδὐ-o λέγεται φιλο ἀτω. Cum igitur multi gloriam ament, neque ulla ex re maiorem voluptatem capiant, quam cum se coli , laudari , honore assici vident ut Themistocles dicebat,eum a se musicum libentissime audiri, a quo ipse optime laudaretur) non tamen aut temperans dicitur, qui ea re mo derate gaudeat, aut qui immodice, intemperans, sed aliis quibusdam nominibus notabuntur. ΜaXima, maximeque naturalis est discendi voluptas: vere enim ait Aristoteles omnes homines naturali quadam cogni tionis , & scientiae cupiditate duci. Et alio loco; nihil esse suavius , quam citissime discera. Si quis igitur in eo immodicus sit, non eum propterea intempe rantem esse dicemus . Archimedem accepimus ita delectatum esse studio suo , ut prae illius suavitate , eo rum, quae ad corporis curam pertinebant, oblivisceretur; itaque saepe solit uni ex ancillis quaerere, num quid pransus , numquid lotus esset, quod idem etiam de Nicia pictore narrat Plutarch. Solonem aiunt etiam morientem aliquid discere voluisse . Eudoxus optare
tarch. in opus. Ne suaviter quidem vivi possie secun dum Epicuri decreta. Et notum est Iurisconsulti icuiusdam veteris dictum,qui se aiebat etiam si alterum pedem haberet in tumulo, semper tamen ad aliquid idiscendum paratum fore . Notum est , quid Euclides, Squid Cleanthes, quid alii propemodum innumerabiles sadmirabili quadam discendi cupiditate incensi fecerint, iquorum multi , ut eam sitim explerent, rem familia- ' irem , nonnulli etiam vitam ipsam neglexisse memo
222쪽
rantur . Qtiis eos propterea intemperantiae accusanis dos duxerit λ Μori videbamus in studio dimetiendi poene coeli , atque terrae Gallum familiarem Patris tui Scipio rati apud Ciceronem Cato, & addit. Quoties illum luxaeoctu aliquid describere ingressum, quoties nox oppressit , eum coepisset mane ' quam delectabatur cum defectiones s Iis , o lunae multo ante nobis praediceret Haec Cato .
Num quisquam igitur eo nomine Gallum illum, ut intemperantem culpaverit λ Atqui & ipse , & ii, quos
antea nominavimus voluptati cuidam suae aliis omnibus rebus relietis , toto pectore indulgebant. Ut si quicunque plurimum operae, ac studii in consectanda aliqua voluptate ponunt, cuius ea cumque tandem generis sit, habendi sint intemperantes , praestantissimis omnium aetatum viris eam notam inurere , eosque in illum numerum includere necesse sit. Sed nimirum, cum in moderandis voluptatibus dicimus positum esse temperantiae munus, id non de voluptatibus animi, sed de corporeis tantum intelligendum est . Ἐκατερωτουτωνὶ Relatio est ad sensum non ad vo
res illae, ut ita dixerim , & excelsi, atque ingenui animi propriae voluptates cuiusmodi sunt gloriae studium , aut discendi cupiditas , intemperantem homi nem non emciunt: sed ne aliae quidem humiliores ,& abiectiores , quae modo ad corpus nihil pertineant, nihilque cum illo commune habeant. Exempli caussa.Μultos videas, qui faburando, ac garriendo, dc longas de rebus nihili narrationes contexendo alienaS aures onerent, ex eoque mirificam quandam hauriant voluptatem ita ut totos dies loquendo consumant, qui
dam etiam auditores sibi corrogent, ac libenter, si facultates suppetant, prandio excipiant aliquem, qui
223쪽
IN III. E Τ Η I C o R U M. 2 Osaures patientes habeat, tantum ut audiantur , quo vitio senes multi, & mulierculae laborant: usque eo, ut si soli sint, tamen secum loquantur, ut in Graecorum commentariis relatum est de muliere quadam, cui nomen erat Acco, quae ita erat silentii impatiens , ut siquando neminem haberet, cui aures loquacitate sua obtunderet, domi tamen sederet ad speculum , & t tum diem , cum imagine sua , tanquam cum alia qua piam muliere loqueretur. Quid multa λ ut Λristophanes ait , barbaros quotidie biduum bibere , ita dici potest eos, qui hoc morbo laborant , quotidie biduum loquit sed ne plura dicendo eos ipsos quos reprehendimuS , imitemur , quantumlibet garrulus , loquaxque sit aliquis , non tamen eo nomine illum intemperantem vocabimus , sed nugatorem potius, aut ut Gellius Iocutos esse veteres ait, linguacem, blaterionem , locutu- Dium, etc. duobus modis dicitur, interdum is,qui delectatur audiendis fabulis, ut in primo
ipse libenter fabulatur , ut hoc loco , qualem Homerus ait fuisse Thersiten d quem vocat usi ακριτώμεθον.
Αολἰχνο-aut , dictus videtur a no- 'mine , quod est satietas , ct a nomine , quod
facilem quandam loquacitatem significat . . Aκ--ους δε is λεγο ὶ Eos tamen , qui commissa sibi isecreta , reticere non possunt dicimus habere linguam ακολα ςον, ut Euripides de Tantalo . Ακολατον εχεγλωπιαν ἡ
o . ους λυπημένους ἡ-Ut non omnis dolor, ita neque omnis molestia ad temperantiam pedit inet: non enim si quis amissa pecunia nimis angatur animo , eamque ob rem se immodice amictet, propte
224쪽
aod M. ANTONII MURE Ttrea habebitur intemperans et neque si quis moderara non possit ei dolori, quem ex amicorum morte , adversiisve rebus capiat. Περὶ δὲ τὰς σωμτικἀς, &c. in Docuit temperantiam non consistere in voluptatibus animi: nunc. docet eam versari in voluptatibus corporis : non omnibus tamen; sed iis tantum , quae nobis communes sunt cum hel-
Τοῖς Voluptates quae capiuntur oculis; etiam si quis eas avidius , quam par est consectetur , intemperantiae notam non inurunt. Ut si quis verno tempore gemmea pratorum viriditate oculos pascat, si agros bene consitos, si uda , ut ait, Horatius, mollibus rivis pomaria , si herbescentem segetem , si directas in quincuncem arbores tum primum se in novum storem induentes , libenter spectet: si figuras geometricas scite descriptas; si tabulas, aut signa egregii operis immodice amet, non tamen ob id intemperans habebitur. δε ψεν τοῖς λι τω Mota in Eadem ratio est earum voluptatum , quae percipiuntur auditu, ut audiendis melicis aut comoedis ; eiusdemque generis aristificibus : earum quoque quae percipiuntur odoratu .
O bis, I ριβεζηκος J Etsi haec exceptio ab Aristotele
videri potest relata tantum ad eas voluptates,quae percipiuntur odoratu ; intelligendum tamen est etiam oculorum , & aurium voluptates ex consecutione quadam posse cum intemperantia esse coniunctas . Quoties enim aliquid aut aspicitur, aut auditur , eiusmodi, quod inhonestae alicuius voluptatis aut memoriam rem novet , aut imaginem subiiciat animo , aut cupiditatem accendat , quicunque ea re spectanda , audiendave gaudet, aperte intemperantem se esse profitetur .
Itaque quanquam paulo supra diximus , nullam in eo intemperantiam esse , si quis pictis tabulis aut signis' plus
225쪽
I u III. ET HICORUM. 2 7 plusquam satis est , obieetaretur, si quis tamen obscoenas tabellas ex Elephantidos libellis , aut similibus libenter aspiciat , is quin libidinosus , intemperansque sit, caussam dicere nullam potest. Μovetur enim animus pictura , & aut in memoriam redit talium flagitiorum, aut ad ea suscipienda incitatur. Tiberio Caesari quidam testamento legaverat Parrhasii tabulam, in qua picta erat Atalanta cum Meleagro id libidinis genus exercens, quo nullum foedius , aut flagitiosius cogitari potest. Addita conditione, ut si tam turpi argumento offenderetur, decies HS. pro ea tabula acciperet: at ille tabulam non tantum pecuniae praetulit, verum etiam in cub lo dedicavit: nimirum cuius oculi tantae turpitudinis aspectu pascebantur, eum mirum non est ea postea in Capreensi secessu , quae hodie ne legi quidem sine horrore possiunt, perpetrasse . Legite si lubet quae apud Senecam in extremo primo Naturalium quaestionum de Hostii cuiusdam impuritate referuntur : intelligetis quasdam oculorum vola. ptates turpitudinis , & intemperantiae plenissimas esse. Nam qui rebus turpibus aut narrandis,aut audiendis voluptatem capiunt, eosdem constat ne a rerum quidem turpitudine abhorrere. Praeclare Isocrates iu
Ideoque praeclarum olim fuit Persarum institutum ,
apud quos, ut scribit Herodotus , οπο ἀ ποι Ουκτοίταουδε'Μeritoque Aegyptios commen
dat Plato apud quos & picturarum , dc musicorum licentia legibus coercebatur, quod permagni interesse
iudicarent , ut adolescentes a teneris annis honestis picturis,& honestis cantibus assuefierent. Quaedam igitur oculorum,& aurium voluptates συμcio κος ad intemperantiam pertinent, quod idem verum esse in iis, quae capiuntur ex odoribus , Aristoteles declarat his
226쪽
ao8 Μ. ANTONII ΜUR ETIΘυριιαμιάσωνὶ Ita proprie vocabantur ea , quae adolebantur in sacris, suffimenta . Unguentis perfusi , ac delibuti veteres accumbebant, ubi se largius, ac liberalius invitare constituerant : itemque cum Feneris operam daturi erant. Quorum utrumque e multis poetarum locis facile intelligi potest . Horatius :Huc vina, ef unguenta , ω nimium breves Flores amoenae ferre iube rosae . Idem et , Cur non sub alta, vel platano , vel hac Pinu iacentes, sic temere, θ' rosae Canos odorati capillos Dum licet , infriaque nardo
Μartialis guentum fateor bonum dedissConvivis here , sed nihil scidisι ,
Res falsa est bene olere oe esurire, i . non coenat, Θ ungitur Fabulle , D vero mihi mortuus videtur . Horatius: is multa gracilis te puer in rosa . Perfusus liquidis urget ororibus Catullus:
Nam te non viduas iacere noctes .
Sertis Θ Drio fragans olivo. Obsoniorum autem odore duci eorum tantum est , qui gulae , ac ventri, & abdomini serviunt. Iδει τις Non quicunque obsoniorum odore dele Etatur, statim intemperans est; nemo est enim quidum esurit, odore illo non oblectetur: at intemperanistes etiam cum fames non urget.
ut & vetus interpres : & Argyr.ουκετι θ ουδε τοῖς ααoις- Diligenter animadvertendum est, quod hoc loco Λristoteles ait, cetera prae
227쪽
ter hominem animalia duobus tantum sensibus voluptatem percipere, tactu,& gustatu et caeteris aut omniis no oblectari, aut ex consecutione tantum quadam, de propter aliquid , quod ad duos illos pertineat. Atque id docet exemplis. Quanquam enim canes ubi Iep rem odorati sunt, gestiunt, suumque gaudium 8c crebro latratu , & exultatioue quadam significant, non tamen ipso per se odore gaudent, sed quia se, quod dant, naetos vident. Sic leo audito bovis mugitu laetatur , non quod ex illa voce , tanquam nos ex musico aliquo solemus, voluptatem capiat, sed quia prope adesse intelligit, quod voret. Eodemque modo, ubi Cervum , aut capream videt, gaudio perfunditur, non quod per se suavis ei sit animalium illorum aspectus et sed quia adesse praedam dentibus suis sentit; iccircoque Oculorum , aurium , nariumque propriae voluptates ad temperantiam,intemperantiamue non pertinent, quod illae in iis tantum cernuntur, quae communes
sunt homini cum bellu is , quales sunt, quae gustatu capiuntur, quaeque tactu. Quod ipsum tradit etiam in problematis sect. a . his verbis : ἐιῶν σ
ut emendarem ; nam in pervulgatis exemplaribus mirifice depravata sunt. Totum autem illum Aristotelis locum diserte sane in latinum convertit A. Gell. cap. I. lib. 16. Item etiam docetur lib. 3. Dubitationem tamen haec res aliquam habere adhuc potest. Neque vero illa nunc repetam, quae Poetae tradiderunt de Orpheo, cuius Lyra leonum, & tygrium rabiem mollire potuit, mulierum non potuit, nec mirum: insigni enim eas , & non ferenda iniuria affecerat . Sed enim quae nobilissimus historiarum scriptor Herodotus de Arione narrat, si vera sunt , ostendunx
228쪽
aio M. ANTOMII MUREY1 pisces cum vocales ipsit non sint, mi rei tamen assiel suavitate vocum, & ut Graeci loquuntur, κηλεῖ I. Sed
illa quidem , & eiusdem generis alia aut voluptatis cauda ficta sunt , aut pro monstris , & prodigiis hahenda . Et ad ea respiciens Aristoteles in Eudem eis
Gc, υτερατωδες. Quid igitur ad ea respondebimus, quae vere, ac serio tria ita sunt ab iis, qui animalium naturas, ct ingenia posteris prodiderunt Θ Cervi, ala Plinius, mulcentur fistula pastorali , et eantu , quomodo si nullam auribus voluptatem capiunt ρ Delphinus , ait idem, non
homini rantum amicum animacterum oe musicae arti, mulcetur so boniae cantu,Θpraecipue se rauu sono, qui potest, s nisi gustatu , & tactu voluptatem percipere nullam potest y Gotthicarum rerum scriptores narrant regio nem illam ursis abundare, qui saepe in pastores impetum faciant , eosque devorent , cuius tam graVis peri culi effugiendi caussa solere eos secum assidue tibias Circumferre, quas inflant , simul atque ab urso aliquo peti se vident.Feram autem eantu illo captam subsistere, ac ubi se aliquantisper obieetavit, alio se ad pastum
quaerendum Convertere . Haec & alia eiusdem generis argumenta secerunt ut Plutaretius ab Aristotele disseni erit, eumque quodammodo hac in parte reprehende
229쪽
1 u. .lI1 ETHICORUM. mita enim totum illum locum , qui vulgo depravatus ita est , ut intelligi non possit emendandum puto. adem etiam confirmat in commentario, quo disputat utra a oimalia prudentiora sint, quae in terra, an quae in aquis degunt, ubi ita scribit:
ώιαφέρειν. Aristoteles quoque ipse non dissitetur bestias quasdam cantibus oblectari. Itaque & Polit. ait adolescentes ingenuos usque ad eum finem debere musicam
luptates percipiunt homines ex aspectu pulchrarum rerum . id est , quarum partes inter se cum quodam lepore consentiunt, earum negat sensum eme in bel- vis: neque enim illae intelligere possunt ii Iam partium convenientiam, &. ut graeci loquuntur, συμμιεπίων, in qua sta est pulchritudo, ideoque neque quid sermosum , neque quid deforme sit, iudicare ullo mo-de 1 flant. Quod Cicero ita expressit lib. I. de officiis;
eorum , quae aspectu se=rtiuntur , nullum aliud animal pia chritudinem , ventisattan con venientiam partium sentit: eademque ceterorum ratio. Non enim sentiunt animalia in vocibus , ac cantibus quid 'ευρυθαονι ά αρμος ον:quid colatra. αρυθμον γνοῶσρμοτον , ut illo oblectentur , hoc ossendantur: neque iis, quae suavem spirant odorem oblectantur : ab iis autem , quae taetrum abhorrent: ideoqtie ait Philosophus ea expertia esse voluptatum , ac molestiarum , quae sunt illorum sensuum PrOPr Iaa
230쪽
aia M. ANTONII MURETI Περιταὶ τοιαιτας in Versantur igitur temperantia , &Intemperantia iis in voluptatibus, quae communes sunt homini cum caeteris animantibus, quae ob id seruiles, & ferinae videntur. Sunt autem eae , quae gu statu capiuntur , quae tactu . Porro serviles esse eas,
vel ex c moediis constat, in quibus servi , & parasiti
abiectissamum hominum genus inducuntur Ventri Scaussa omnia patientes : Ex iisdem etiam cognoscere est , eos , qui meretriciis amoribus intricati sunt, ad alienum nutum dicere, ac facere omnia,& servire durissimam, atque acerbissimam servitutem . Constat autem easdem , & acerbissimas, & omnium maxime noxias esse. Nam ct corpus, & animum insigniter laedunt , & totas saepenumero labefactant civitates . Corpori quantum noceat cibi, dc potus intemperantia, constat ex eo , quod nobilissimi medicorum amrmant
s consideremus omnes morbos , quibus hominum genus expositum est, longe maximam eorum partem immoderatione cibi, & potionis gigni reperiemus. Illinc cruditates, gravedines, destillationes . Illinc sen suum omnium debilitatio : illinc nervorum interdum contractio , interdum resolutio : illinc anginae , articulorum dolores ; illinc foedissimae vermium , & Pediculorum toto corpore eruptiones , tanquam eX quodam perenni malorum omnium fonte manant. Itaque
Persae , quos negat Xenophon , quidquam ad panem adhibere solitos praeter nasturtium , & optima valetu-gine utebantur , & diutissime vivebant . At istos, qui
sibi omne bonum in ventre, ac visceribus condiderunx, semper sudantes , semper ructantes , qui in mensam Vomunt , qui de conviviis auferuntur , qui se crudi
Postridie rursus ingurgitant, & gravissimis , ac Periculosissimis morbis conflictari videmus, dc Vix unquam ad