장음표시 사용
101쪽
autem malesia non est proportionata ad reeipie sam actionem, Fsecundum virtutem a senti struatur quidem aliqua similitudo effectus ad agentem, iecundum quod dicit Dio. in a. .de dius. notiti. p habent eausata, causatum sitarum eontinetente, imagines & tamen non oportet eodem modo tia uenara ala quid in causa quo est in essectu: . .
sed eminem rori S vaporaliter trahi,&leui is imis
ita etiam calor ali suspendi guttis . Sicut aer iste
quomodo es ni nubilosis exhalatione terru a
is ' ' iuri' sum.ki quas vaporaliter trahit, de per
dicatur calidus iam subtiles minutias suspendit, tam aliter,sed effective Host corpulentius conglobatas
eo est. potest aqua, sicut videmus ad d i Ad quartum dice tantas minutias peruenire, ut dum, psubtilxto dc seratur vaporaliter stiper acre,
raritas non inu ni aquis naturaliter leuiorem, cur
poribus caelestibus . non credemus etiam super ilia de inserioribus,vidi lud leuius cstum minutioribus rit Comen .in lib.de guttis , & leuiori bus emanare
subtilissimum eorro Ibi sint, ibi cste no dubitamus.
ium, secundum illa . . . acceptionem,qua subtilitas in inferioribus corporibu inueni tui tamen authotitates ex exemplis sumptae parum cogunt. ARTrcvLvs ID.
c Vtrum malus caeli su ab intersuntia.
caeli non si ab anima vel intelligentia. Motus enim c lieu motus naturalis,uti primo caeli Ec inun. dicit Philosophus: sed motus naturatas est, cuius principium est forma corporis naturalis . ergo videtur, P motus caeli sta sorma naturali eius, S non ab aliquo mouente per applahensionem. a Praeterea. Omnis motus ab anima est, cum labore &poena,vtin x. cel. dc mund .dicitum sed motus e li non est huiusmodi, quia non posset esse continuus de uniformis . ergo non mouetur ab anima. ε 3 Praeterea. Anima intellectiva non coniungitur corpori: vis mediante sentitiuo & nutritiuo,ut patet ex comparatione partium antinae ad species fguratum in 1. de anima sed corpota caelestia, non potiunt habete animam senstiuam vel nuiti-tiuam,quia non habent corpus complexionatum, quale exist-tur ut sit in frumentum operationum animae tegetatiuae de seri Istiuae. ergo videtur, ei' nec ab anima intellectiva moueri possit. l 4 Praeterea. Umne corpus motum ab anima, habet dexti uis, de snil tum de alias da fierentias postionis sed corpuscPleste cum sit totum vulsorine, non habet huiusmodi diuertitaten in partibus. ergo videi ut, quod non possit ese motum ab anima sxti eo NTRA tu, quia probatur in et .Phγscorum, pomne quod mouetur localiter,Oportet reducti primum, quod ex se mouetur : sed ex se motum non potes esse ut probatur ibidem nili illud cuius una pars est mouens, di altera mota, de Omnis talis motus,est motus hirtutis apprethedentasArgo oportet motum caeli, esse ab aliqua virtute appraebendente. Pister. Omnis motus naturalis est corpii , ex ruentis ex tra ubi suum, hoc autem est mi possibile in caelo poncte. ergo motus cali xst ab aliqua applaehensone. R P o Noxo. Dicendum,mcirca hoc est multiplex opi i. nio. Quidam. n.dicunt, qu4dscut motus aliorum corporum simplicium est ex naturis eorum corporalibus, ita etiam mois tui corporis e lesis. Illud *utem non videtur esse velum quia omni, motus est ab aliquo moto te. In motu autem eorporum smplicium, quis forma naturalia sit principium motus, non tamenes moto id. sed essentialis motor es Mucians quod dedit Dimam,& accidentes s es remouens prohibens , vi probaturi n. s. ph3se.quae nullo modo competunt corpori cxlcs a. Ei pisterea, motus naturalis, esi ad unam partem tantum, ac pei scit ut quiete naturali, Ee es corporis existentia extra via naturale, qua omnia etiam a corpore e lesi aliena sunt. Et adeo alas dicunt,u oportet motum corporis coeles is esse ab ali. quo intellectu de voluntate sed non imediate ab ipso Deo,hoc tiam ordini diuinae sapientis non congiuit: cuius essectus ad ultima per media deueniunt, ut Dion huicit. Et ideo Creg.dicit in A.dialo orum, P cur potalis creatura, Pti spiritualςm admitiunctum quem dixerunt animam orbis,ti alterum separato, quem dixerui intes
hist latur se ideo probabisse es. p aliquis i ntellectus erratu cimotor proximus caeli. Scietidum tamen, Pphilosophi posue iunt diuerso, motore diuellis motibus 4c mobilibus. unde secundum eorum numerum probauerunt, numerum intelligentiarum mouentium: unicuique tamen o bl assignauerunt duo
Vaeri etiam solet, cuius t gentiam, cuius p figurae sit caelum. Sed sitionis ratio suit, spiritustanctus, qua- qm--se
uis authores nostra sciuerint, is mari uniueritam 1 vi s cyper eos dicere noluit, nisi quod cius non conueni ut, prosit saluti. V uaeritur etiam ut immediate diri ii stet, c an ni oueatur caelum, In or Quat O
sit mouetur inquiunt, quomodo hi, esti irinamentum sistat, quo- per motum caeli eda modo fixa sidera in eo circum' cuntur:&ideo pot
teli, non propter istat Onem liud pirticulio dirimi
propter firmitatem, vel termi tes in motu, de hiine
dicunt esse animam orbis. Haec autem postio partim est haeretic de partim eathcilice sustineri potest. Ipsi enim ponunt,quod res secundum oridinem exeunt a Deo,ita quod a eausa prima,quq Deus est,erea: immediare intelligentia. aqua iterum exit anima orbis, de ab illa producitur subitantia ipsius orbis, de pro tanto potest dici motor proximus sol ma eius vel anima, quia dat sibi esse, se ut eausa sibi proportionata. Hoc autem fides nostra non patitur,.
qua solum Deum,terunt creatorem ponit,ut sipra dicium es Et ideo angelos, qui mouent orbes proxime, possumus moto . Vera pestes dicere, non formas vel animas, quia orbes recipiunt ab eis motum tantum, non autem esse. In hoc autem sali ineri po- , teli, ut dicamus superiores angelos, qui habent forma, magis ivm uel sales esse motores separatos di remotos, angelos autem inietiores, qui habent tormas magis particulares, ut prius ditis est esse motores proximos. Vnde etiam Avicen. dicit quod in-,Τrael. Oa. telligentiae apud philosophos sunt, qui in lege vocantur supe- x. princiriotes angeli , t cla erubim di seraphini: animae veto Orbium diu cuntur inferiores, qui dicuntur angeli Iliasset j. . A D. PRi Mura ergo dicendum,et sicut Commentator dicat in primo cali de mundi et motus csti dicitur naturalis, non D. 334. quia principium eius activum si aliqua forma naturalis , sed quia ipsum corpus caeleste, est talis natutae , ut talem motum natum si luscipere, ab aliquo intellectu, ncti habens tr tutam repugnantem, huic motui voluntatio, sicut ea in nobis. Natura tuam non tantum dicitur de icima, sed etiam de materia.
Ad secundum dicendum , u philosophus loquitur contrai
los,qui ponebant eaelum de natura in trorum corporum: tune enim incitus illae esset ab aninia, contra naturam corporis motir& ideo oporteret laborent.& pcenam esse in nrouendo. Sed si ponatur motus illae ab intellectu, secundum conditionem eo potis moti non est ibi violentia nec labor.e Ad tertium dicendum , I scut dicit Comen. in libro de sub Cap. a.
santia orbis, corpus calesie non est generabile, nec est cornu ptibile, scut corpus nostium: εζ ideo non indiget aliqua forma vegetante ipsum . similiter etiam motot eius, non acquirit cognationem a rebus, sed habet scientiam quasi actitiam : N ideo non indiget anima setistiua. R ideo etiam secundum philos phos non dicitur uni uoce anima caeli de hominia.
Ad qualium dicendum, qudd secundum Philosephum in a. A eoe r. υρ
caeli de in uia. in corpore caeli est assignate dissetetitias post tonsi: que ad isita quia dextrum eius dicatur otiens, unde incipit motus,& lunistratin o iden de superius polus meridionali εἰ inferius polus septenitionalis,de anterius, perius henus petiuin, e poste trus, insemus:tamen istae pario, ut detii Conre .dicit diuerso de assignantur in corpore caelesta,& in corporibus nolim quantum ad duo. Primo, quia in nobis istae partes fgura, re virtute diueis scantur e non autem in corpore caleui, cum vndio uestsphaeracum. secundo, quia in nobis determitiata pars est dextra,quq nun a st sinistra. In corpore auternesti illa parior his, quae nunc est dextra postmoilum fit sinistra quia pars. quae nucest in oriente postmodum est in occidente, quod contingit me hoc, quod virtus exequens motum in nobis est actus coi potis cuiusdam affxa organis, scilicet musculis do netuo. quod non contingit in corporec resia.
102쪽
G. Ia uenienter a Rabano numerus caelorum assignetur. Ponte enim septem calo
num aquarum intransgressibilem , si autem stat, nihil impedit moueta & circumire sidera. Quare tacuit scriptura de opere
adir divit. Ost hae e quaeri solet, quare hic non est di- Betum, sicut in alaoru
dere volvat. ut supra dictuin ethhoe aute b omnibus enume Hii, digere ergo in
sui scienter videntur caeli enumerari.
Zis Etaleis dierum operibus, Vidit Deu
di iguas differt con- si ellet bonum, Sacramentum uexum dc cocauum, aliquod hic commendatur.
ideo en ini fortastis non est di. Eallini: ita peno eia cluni, quod tam ea sicut in ali s
igni, Ed aeris, sumitur duplex caelum, ut insta dicetur ergo similitet i n caeso empyreo debet duplex caelum aesignare. I a Pt terra. Praeter caelum sdete iam in quo sunt ligeta s.
xa sunt re iam orbes septem planetatum,qui etiam caeli notiae cic,rcium ur. mergra de eis mentionem non faciat, videtur in iis scientet talos assignate Prael. Sicut aer de ignis communicant eum Gilo in luce ad diaphanei ate, ita etiaui de aqua: sed ratione Eurus conue mentiae aer & ignis cadum dicuntur. ergo videtur, quod o r- tui set smiliter aquam elementui tuter caelos eramputare. S a Dic,o N T Ria. Videtur quod non sint tot caeli sed solum ires, per hoc quod legi tui I. Coran. I a. Paulua usque ad te ilium cadum raptus. REs PONDEO. Dicendum, quod euilum potest nomionari. aut solum ab aliqua c leui proprietate, aut simul a pro Ptietate de natura. Naturai .e rpotia caelestis est, ut separatu stacorruptione de a contrarii proprietatus autem diu, piscipue attendutitur in altitudine titus, cic claritatis parta ei patione. Si
Ad quartum direndum, er quamuis aqua par se pet diapha.
neitatem: non tamen participat altitudinem stus, cum in pluribu, si graue quam leue: eli enim graue in loco ignis te aedis. leue vero in loco terrae totum , ignis .eto est leui, simplieiter, aer autem in pluribus leui, qua tigrauis,ut dicitur in . Cael &mun . de ideo ele-
factum est. quia binarius ori n- mentum aquae, non
cipium est alteritatis. Sit nudiuisionis. cili. Ad quintum gi-
cendum . quia perlitiplex citum intelligit ut ieesdum Gl. triplex genui viso ianis, vel etiam triplex hierarchia: vel poteti dici,qura diertium dicitur empy
plex ea tum suma tur quod naturam intellem habet. v tui, tum est, sciliacet emp) reum, custallinum,
De opere tertiae iuei. quando aquae congregatae stivi m
Congregetur aquae in unum locum, Napparea t arida. Tertii diei opus est
cog regatio aquarum in unum locum. Congregate enim sunt omnes aquae caelo an serio rex in unam matrice . ut lux quee prae A a τ 3ς v lvas me Voram opus tertiae dui, ι onueniender describatis. AD Q is τvΜ se proce ditur. Videtur, ep ineonueiani tar opus tertiae diei des iba itur. In tertia. n.die Aia r. q. sy. Eta est distinet O med utilementi ab ultimo: sed sub medio ri art. Io naento in tu datur ignis. aer, L aqua ut arctu es eum ergo ignis de aer sim nobiliora quam aqua, videtur ut inconvenientet eu
' a Praeterea. Cui liuet corpori det tor Heu naturaris. s cundum exigentiam suae somne. unde C smen .dicii in s phy. quod quanto igni, accipit de specie in peneratione tantum habet de . bi: sed aqua et raret ante totium diem, formam naturale habuerat. iluod pater ex i ii priir .i qi ae ipsus a ius in principio
nuntiianem facit. ergo a principio suae ereata Orii, in suum i eum tendebat. ergo non videtur tertiae diei opus, congregatio aquarum in unum locum.
3 ludit. Ia Eeinenti, est talis ordo, v subtiliui se habet adix Du, subtile, sicut continens ad contentum. unde ignis e nimnet aerem, de aer aquam r sed aqua etiam est subtilior terra. e go aqua de et totam teriam eontinere, te nou in unam partem cius congregari . - . ergo nomitiemus caelum a natur ah de proprietate caelesti, se est triplex cliuin, quorum xtiuin est uniforme de immobile, se licet eni pyreum. Secundum uniforme de mobile, scilicet ea
tum clystiuinum. Tertium disicit me in partibus de mobile L deleum Si autem dieat ar cstuma proprietatibus caletlibus D tufi Cungo n. tum sie erit quadruplex e lum. Sunt m .duo elementa,quq sis P a Praeter. A loco in quem mouetur eoipua naturaliter mul miliatem tueri participant , de altitudinem situ iis aer ac potest moueri nis violente ut in L cel. N muti habetur. ignis, in quorum utroq; dii inguitur pars superior, quantum . - ad conuexuiti sphaere ipsius, de para in serior quantum ad conis cauum: pat, ergo superior sphaeri ignis dicitur eaelum igneum, eo ιν igni ibi putilii mu, eu, propriam natu tam seruans, pars
autem inserios eiu , c tilum Olympium dicitur, a quodam monte, qui nominatur Olympus in Macedonia,qui vitta nubes in alxtitii disitur mitigi, luptatur verM para aeris, dicitur e lum thereum, ptopis r in dammacionem illius partis ex propinquitate ignes,quia ut in a. Cal. rc mu n. dicitur,nomen aetheris designat corpus velocis motus, cito inflamma bile ut insam mans, inserior vero pars aetis dicitur caelum aereum , in qua est aer seruanx proprietate aeris uiabra nota, Sc in viam nou tu venientis.
Λ o D in v M ergo dicendum, quod caelum sancta Titianitatis nominatur itiet aptiui .ce apta lii tudo diuina: matella fitas, do transumptiua similitudine , qualis poteli esse corpora li utilinapi iluestum lectiti duiti proportionabilitatem :&ideo non Dportuit, ut ii, ca. iacvi da uitiovem cum caelis eorporalibus venaret.
l Ad secundum dicendunt. uod corpus illud quod natura κ-
iura dicit ut, non tu alterabile cx cunetactu altera us corporis: de ideo eadem naturam tetinet, in qualibet sui aetetnitate: Ec ideo in talibus coi potibu, nota distingua tur duplex ea tuni, Reuniadum superio tem de Dareootem partem, sicut in aere dc igne,eu
ius extremitate x, ex alteratione corporii contingentium d ne iis pro peierat Ius dii ponuntur.
'i Ad te: tium dicendum, ut iub calo sidereo includuntur eaeli septem planetaiunt,qui omnes in hoe conueniunt cum sph tastellaturii sxatum, quod habent dissormitatem in partibus ax eo, quo .l aliqua pari xii lucida ut he Isidi altera pari diarbana, ει cum iesiqua es a partea Orbis. M.
go aqua naturaliter congregatur, in unam partem terrae, videtur pia alias partes defuere non posset nisi violenter. Nullus autem motus violentus est perpetuus, utra ι.Cε s.& mun .diciatur. Cum et gia ex mari, G dicitur locus congregationis aquarum, indetici et et aqua ad reliquas palles terrae derivetur, quod ipsa perea iratas suurorum ostendit, visetur r non naturaliter aquae an umam locum conglegentur, di ita in conueniem et talis congregatio in institutione natura commemoratur.
s Piaei. In loeo naturali . numquodq; elementum est purum ερ 1implax r sed aqua in mari non videtur esse purum ele mentum,quod apta salsedo ostendit, cum aqua de natulas a se iaspida. ergo videtur, quod non naturaliter in locum unum,1. in mare aqua eiangregentur,& se idem quod prius.s 6 Pr ter. Plante videntur ad ornatum teriae pertinete: sed ad ornatum deputamur tres vita mi dieε. ergo in opere tertiae diei de productione plantatum mentio facienda non erat. I r Prrier. Herbae nil dam vel plantae. non videntur in tertia die ege productaei sed post peceatum hominis, νt habetur 5 3. Spinas e tributas Orminabit tibi. ergo videtur, quod inconueniculo in tertia j e dieatur terram,herbani vitentem protulisse cum hoe non si uniuersaliter verum. 3 Pistetea. si t plantae generantur in te ita rita etiam de corpora mineralia. ergo videtur, qudd inlumcientet te tum productionem determinet lcmptuia, cum in hae die de mi uetes bua metitio non fiat. R ιν otioso. Dicendum, in opus distinctionis at- te utit, secundum hoc, quod corporibus, que itim elementa munda,conterutur virtute, , , niuersaliter ad naturales effectui moueti tes, cui utinodi su ne qualitates activae de palliu et Uerueatvivitia ec ideo huiusmodi qualitates, tu ititit ora buc elemen tu totis
103쪽
it, tertia die collatae intelliguntur, quibus abinuicem it pro- pprietate de situ separantur, eo qu)d inter qualitates clementates , etiam grauitas de leuatas continentur . quae sunt principia motus elementorum ad propria loca, de etiam quutia naturalis eorum in eisdem, se ut obdita, & sit ditas, sunt piincipia alterationis: te ideo
ex collatione talis terito biduo aquas Uara luce virtim , dicunt illustrauerat, tu puro aere cla-
regat . ra quae cooperta latebat,& que A p aquis limosa erat, fieret arida, erro dicendum, & oerminibus apta. Eodem . n.
' zzz die protulit terra herbam vi
tia , eo ciuod non rentem, lignumque faciens fruita sensu percipiun- ctum. Si autem quaeratur, ubitur, sicut aqua τ α constregate sunt aquae, quae t O '
posies, fre tum texerant spatium vi ue ad
ponens,ex manicia caelum, potuit iteri, , t terra subblis quae tetigit , - sidens concauas partes prehe- culta intestisenda re ret.Vbi fluctuantes aquas reci
dum' vi priuim Peret: potest etiam credi prima
est, quod aer quan- rras aquas rariores fuisse, quae tum ad superiorem sicut nebulae tegerent terras: partem compraeben sed eo regatione esse spissatas,
ae ix ideo facile in unum posse re-
seriorem nomine a- cligi locum.
quet propter simili- . Htudinem humiditatis. quam cum aqua habet, cuius vaporibui resolutis,quodammodo aer inspissatur. at Ad secundum dicendum,quod sint calor de stipui non sunt formae substantiales elementorum, ita nee grauitas dcleuitas, quia non possent esse aliis corporibus accidentales. unde si cui substantia non est principium alterationis, nisi mediante calore vel frigore i ita nec est principium motus vel quietis lo- .calis inis mediante grauitate Sc leuitate re ideo quis aqua sormam substantialem ex opere creationis habuerit, non tamen ex hoe in proprium locum congregabaturr sed per opus sue distinctionis intelliguntur haee opera ordinata , secundum tempus, sue secundum naturam. Verbum autem Commentatoris intelligendum est de corporibus, seeundum ouod sunt in sui complemento quantum ad primum , de ad se
I Ad tertium dieendum, quδd quanto aliquod elementum
ii subtilius, tanto est maius in quantitate r & ideo aerea maiaior quam aqua, de aqua quam terra: de ideo aer complectiturissa duo, undique compluxus sphqricam figuram, a quo deficit aqua, quae quidem terram cingit, non totam operiens ipsam, complexu quidem circulum, sed desciens a coplexione sphs t e,il hoc etiam sequitur necessitatem snis vi in terra possit esse habitatio animalium respirantium, & generatio plantarum. terra veto quasi minima in centro concluditur. Aa qualium dicendum, quod corpora inseriora praeter motus proprios sequuntur quodammodo motum superiorum, Ecquanto est pesiectius corpus in setius, tantia magis eonsequi tur de motu superioris,quod patet ex hoc,quod in corpora buseaelestibus orbis inlatior, praeter motum proprium, retinet motum superioris Olbis quo desertur rata etiam in in eleia metitis. quod ex miatu corporum caelestium aliquid conse quuntur de motu circuli mi, praeter motus proprios naturaleri x quod euidentissime apparet in refluxu mari qua sequitur motaim lunae i non tamen hoc si per motum violentum . quia gicit Commen. in A. ii 4cmun. quia motus quibus elementa sequuntur impressiones corporum caelestium non sunt vio lenii eum si secundum naturalem ordanem corporum, quod iistitiora impressionem superiorum sequantur, de tanto plus, antidiato per uis fuerit in natura corpus inserius, ae per hune modum ex imprimo ne caui mouentis elementa, ad missio n-m aqua sub ingreditur terram, ut si apta ad senerationem mineralium,ia animalium, de plantatum, S exinde in loeum proprium naturali motu ruuertit ut,ut dicitur Eeclesia. lo eum viae xxeunt summa, reuettuntur. t Ad quintum dicendum, quod omnia elementa in loco ubi tit in uni se iterantur a sua natuta,ut sit quidam motus coninti tiouis inae rea, bc exinde in mari causaturali ora adamistione vaporis tot caris, smul cum adustisne radii sollam, x hoe praecipue.prope octram, de insuperscie. In violati
losophi dieenti, in lib/o de animalibus, quia quidam pilai
qui dicat ut Malarie, inuenitur valde magnus in locis pelago gis. in quibus abundant aquae dulces. Ad se, tum dieetidum , qu Ad de productione plantatum. videtur esse diuersitas inter August. et alios sanctos. August. enim videtur .el-
Quomodo omnes sunt in Virum la
svis manu sfumina. Vmq: eonstet ese multa maria di flumina,
in unum tam e locum, te, qudd cum diei
tur , producat terra herbam virerem decinon intelligitur tueplantas esse prod Ox, in propria n tura , sed tunc te t datam esse v re
dicit aquas congregatas pro- ad producendum, pter continuationem omnium - plant f epere pi
Mittacii lacini lumina, tamaria tune etiam clari magno mari iunguntur. Ideo- product sunt.v-que cum diverit aquas constre lue autem modo co
dicit pluraliter, congregatio- distinctionis perii nesque aquarum propter mul- net, quia ad earum titidos sinus earum, quibus ona pulli sationem sari
pium est. terrae loco matri ve Philosopliti jdicit. - . Et se principia eo munia activa, quae ad opus distinctionis peltanent. sussiciunt ad generationem plantarum . non autem ad pro dueticinem animalium , ad quam requiritur virtus sor maraua in semine existens, vel quia qu libet res pertinet adornatum illius loci, in quo mouetur, de non in quo quiescit. Plantae aut radicitus infixae terrae adhqrent et de ideo ad Ornatum eius non pertinent: sed cum ipsa computantur: sicut dieit Auet '
Ad septimum dicendum , quod plantae noctuae, smul Adlidi ita
etiam eum alij, productς sunt i non tamen homini ante pe 'ci, di i catum nociva suissent diuina prouidentia ipsum protegen- inter sed post peceatum in nocumentum homi ais esse ceperunt. unde signati ter dieitur, germinabit tibi. Ad octauum dicendum . quod generatio mineralium est. occulta in visceribus terrae , de ideo non oportuit de his populo sacere mentiouem a sed de his solum , quae man fessa sunt. Praeterea. Mineralia non participant aliquem vadum dia. nitatis in entibus supra es ementa, eum vita careant: propter . quod oportu e de his specialiter Eeri mentionem.
V o Ba di x aquil factum esse credi prata die
Hoe intelligendulii est , quantum ad propriet item perspicuitatis . de non quantum ad naturam eorporis elementatis: sed hoc etiam credi potest, quia eontra Mem non est. sed spi mussanctus qua uiuis& F. Notandum , quδd hic aut bores nostros nominat eos, quili heogicanoni a aediderunt, scilicet Apostolos M. Prophetas, . qui hae e selibete non curauerunt 1 sed ab Lia 4 fantias asseritur. de philosophis probatur caelum ese 1phaericae figurae, quod rationibus naturalibus, 4e etiam mathematicis demons a tur. 3 Ous autem sistet Se. De hoe etiam apud philo sophoseu duplex opinio. Arii te. enim vult tantum orbes Almat dmoueti, de non sellas habere: sed Pthol . vult sellas habere M. 7.c. i a
proptrum motum , praeter motum cibis . quamuis autem vir que modo motus localis caelestibus orbibus astribatur,.
motus tamen varians aliquid in eius substantia, ab eo excluditur, ex cuius plinatione firmamentum vocatur. Post hic. aera solet Se.l Praeter hane rationem misticati quae inimieta tangitur, aliam literalem magister iti h storiis assignat, quam etiam de Rabi Moyses tangit, quia scilicet in secunda die, medium elementum a supremo distin suebatut , & ira non erat persecta distinctio media elementi, nisi etiam ab infimo distingueretur: se se patri opus secunuae dici tu tertia die Osurum tum esse: ac ideo beue dicitia tu i diei ad .uumque reseretur.
104쪽
Os π opus creationis didistinctioni et hie incipit Magister prosequi opus ornatus. Et diuida cui Masar
In prinia determ mi de opibus triuulti mora dierui qui
d ornatu deputat. De opere em,cuuias facta In seta determinax sunt lumi iam.
A quiete septim diei. iqua toti ' operis cosumnistro Ostedit ut . ibi l Iaiti de
septimae diei requieti e .l Priaria in duas.
t Equitur. Dixit Deus. Fiant luminaria in fir Et mamento coeli si diui
dant diem ac noctem. in prae- In PPura prolequi- cedenti triduo disposita est unitur Upm ornatu se torsitati, huius mundi inachi
aliquorum sana, na , dc partibus suis distribu rum. Iust dapim ta. Formata enim luce pruna sequitur semen Nain die , quae uniuersa illustraret, Ausu a dc D crib duo sequentes dies attributi
ante ciet de ii mi. sunt supremae & infimae parti
ni, si cataciae mundi: firmamento, scilicet re Hamata tres,si ua aeri, bd terrae & aquae. Nam s*dum tus, dies, qui ' cunda die firmamentum desit -
ν' 'itai per expansum est. Tertia vero
enam determinat de aquarum molibus, intra rece pere quatiae dam. piacula sua collectis, terra est In lacunda det pse reuelata. atque aer serenatus
in fisa Mihi ' Quatuor igitur mundi elemenquae dce , In teitia in illis diebus, suis Iocis diit in
de Opete texta diei. ibi l Sequitur dixit Deus producit terra M.t Circa primam duo iacit. Primo distinguit opera ornarus abinu cem diab Dperibus distincta ii. Secuti do, pro equitur specialiter opus quari e die labi s Quia ergo citium Ne , Tenio, nouat Auadam dubitatio ra de oluit . ibi autem subdisur. N iint in s. gua s.c., sequitur dixit Deu , &e.ὶ Hie desidibitur opu, lex- te daei. Et careat e tria saeu. Primo ponit opti, uod incio da lactum ea. Sueundo mouet circa hoe duas quaestiones .varadu aaritialibus novi utia ibi I Quaeri solet de , Oenos, Ece ΦΑ iam d. animalibus ex putreta tione generatis abis De qui-bvivam etiam mitium dec 1 Tertio assignat ratis aem ordinis eius, quod ultimis factu m est ad opera praecedentia. 1bi i nibus istem oratis 3 e illa:nde septi e diei requie Ece. l Hic Magi iter prosequitur ea, quae ad septimum diem pertinent. Et circa hoe tria saeu. p. 1mo oliendit. quomodo intelligatur au- ora, tequies. Secundo, quotiiodo intelligatur opem consummatio. ibi sed quaeritur quomodo septima die Se , Tettioo-Bendit, quomodo intelligatur ipsus mei sanctiticario. ibi it aura diem Iaaciis age deci
Hie tria quaeruntur. Piimo. De productione stellatum, quς ad quartum ciem
Secundo. De productione animalium , qui pertinet ad qui tum ti sextum. mo. De quiete opiscis,quae pertinet ad septumi m.
Primo. De ipsa productione stellarum. secundo. De este tu earum ι Iai.selicta corpora. Mitio. De ceu tu eatum inca,qua sunt ex libero albitrio. A R T a e v x v a PRIMO
. V m pro tu hosti librum couuenienseritiscribatum.
D. an v M se proceditur. Videtur quod stes tum pliauctio incompetenter dei libatur.Laeti uiruae iunt priora secundum Matutam, Pet prius oboeinatissimo aut hore proditio : sed solia aliae ite lae tu aluei ri critum ius mora curroxa, scut ais s. pr . . de latc. Sed plantae de s.
dicuntur ad Ornatu non pertinete. quia terrat acti vae inii Ggo videtur nacei iam uellae. 3Prat. Stetit νω P O. libris. tiant astrolol: i. muti tae uelle iunt malo, Gio te, luna. Sed e uindi
Α dit motum, Sc agens passum. ergo ineonuenienter deseribitur productio solis, & aliarum stellarum poss dii ictionem ius
a Praeterea. Secundum Philosephum in a. Caeli de mundi. stulae sunt patio orbium immo trian Orbibus permanentes, A tex. . per eorum motum usq; ad s.cia sunt di ordinata. Tribus au e. tem i, quelibus diebus, ornata sunt illa quatuor elementa. M. Si arta e uim ornatum eii firmamentum sele, di luna,& stet. Iis. Quinta aer in volatilibus, S aqua in piscibus Ornamenta accepcrunt. Sexta accepit rer-d rsium et a de reptilia de bestias, citur, e se dura
post que omnia factus est ho 'l' M.ta dis ilio de terra S in terra et non ta cedens men ad terram, nec propter ter do . ergo videtur rama sed ad caelum , S propter u conuel, et ter i RQ caelum. de luna die tur. I Pixt. l. umi. Anue alia de ornata est agitur sicut nare utiletur dici vir
ris elementis specie filumen habet,qa Pravit, priusque aliis
factum est ideo ante alta nati eclipsis I inride trur insuarto die . quo fiunt si- auea et latin, cidi. .
ne esset nabitantibus tenvbro' naae dici. s a laeta Vnum. quodque Iuminare, tempori illi perire videtur. in is apparit: sed luna quandoque etiam in dre apparet. elso non d ea dici tum nocia pr esse. E Pixter. Nabal , nunquam ess propter ὐiliu se: sed nolims ablui dedi ei pol st Minuta auinia A qua lucem sυlii ferre inon possunt, Iuria di Oeribus di lora esse. et o videtur, sereonuenienter in iti eradici : ideo fictam esse lunam ct iidera. , t lucerent propter talia animalia. R ν Nogo. Dicenduin Rudd seut supra dictum est, .pi aeter principia δέ communia activa in tora natura exiguntur determinatae vii tutes mouentes ad determinata, specie . N hui, iusmodi virtutes per opus ornatus, rebi Didatae sunt. Siculatatem actio virtutum inserio tum communitet a litium reduci tur in virtutem c lassem activam uniuersaliter ita etiam viri res quae sunt in injrsoribus, mouet ad determanaia, specii, reducuntur in aliquas virtutes etlesto, determinatas, ct huius modi virtutes det minatae,eonsiliunt praeeipue in vel .riri uae secundum diuerses aspectus,&contulictiones, impranu ut ad determinatas species, ut dicit Com an ii Meta. undevit ures Ciam. 33. inferiores sunt, scut an strumenta vi nutum si periorum, ut d cit Commentator m 8 Physi. Ecidera ut ordo oriratus diurn-ctionis Ordini respondcret, Ptimo ponitur ornatus supremi elementi secundum producitonem luminarium, in quibus de ter natae virtutes consili t. Secundo,ot natus medis elemen, at per formationem pscium &auium . Tettaci, ot natus ansmiclementi in produltione amni liuin terrestrium.
E AD ORi Muri ergo dicendum,nilia hoc quod dieitur. Fiant luminaria in firmamento elli non intelligitur,qupa iuiusmodi corpora luini narium, secundum esse suum speciscum ex pri iacenti matella satia snt c d eorum lassantia priui exiil Qtile mimo virtutes deieroamati ei collata sunt, ex quo dirimum complementum sui aequisiere Hae autem determin Me vritia te, Otum i a Lilium non respondent communibus artut us quae sucit in cle ininti, sed proprii, quae sunt in de terminatis obii ut sicut lucis pioductio e limentorum disim citonem praecellerat:ita luminarium inititutio placidet i naturalium specierum diuet statem. Ad secutidum dieedum . quod ad productionem plantarum, lusti ciunt conum uiri, virtute, elementorum, quae ex diueri comma Ilione elementorum . diue asinode speciem sortiuntur, quod in animalibus persecta, da adere non poteli, quamuis D. aos. quidam im idolispha hoe posuerint:&haee curati aquai et an ' αt iis ad opus diuinctioni, pertiniant. Vnde non Oporruet, quod
suis potiueant ad opus dati a uoma, ua quibiti lutit via luces
105쪽
mouentre ad determinatas species. Vel potest dici eli stillae,& τ bus utetia indicit Dio in xpistola ad Polyta pii r. si ergo ex
si non inouentur in lo per se, mouetmir: tamen euui orbibus eorporibuς ea estibus causarentur est tibiles & motus eor. suis. plantae vero nec per se,nee cum alio mouentur.
Ad tercium dicendum, quod sol dicitur magnum luminare, α propter quantitatem, de propter virtutem. Luna vero dicitur
sa. Infirmitatique hominum prouisum est, ut circumeunte sole, potirentur homines diei noctis': vicissitudine, propter dormiendi vigilandiq; necessitatem. 3c ctiam ideo ne nox indecora remaneret : sed luna ae
sederibus consolarentur homi M
nes, quibus in nocte operandi necessitas incumberet, ta quia quaedam animalia sunt, quae lucem serre no possunt. b. inio lautem subditur,& stat in signa, S tempora, scdies,& annos, quomodo accipienda siti quaeri solet. Ita. n. dictum videtur,
potiani inferiorum, Oporteret, P in iii serioristus omnia ex ne dei state eontingerent.Hoe autem apparettae testam. go acci
Praeter. Omne agens agit sibi frui in deorpora stipe
eia,q propter quari talem apparetem, di propter excessiim clamatis respectu li aiunt stellarum, ex propinquitate eius ad nos , he propter euidentiam essecius quem habet in t bui lium idis.
cendum, qudd se ut Philosophi probat,
Ec etiam Dion. ast rat in ..cap. de diui. No. a sole illuminantur omnia corpora, Et superiora Sc infe ' Augus. I. ii ora, de non li Gen. ad lita na nee tame hoc imc. I.&IA. pedit, quin alia corpora luminaria ditatu quia cum lumen soli,, ut Dion. dicit, recipiatur diueis mode i diversa eo poribus , secundum eorum proportio nem quedam eorpora iecipiunt lumen praedictum, ut lueentia & radios emittentia,sicut luna di stet lς,& talia possunt luminaria de vasa lumini, dux quedam an tem recipiunt, non ut radios ex se emi
rent, ordo temporum nullis notabatur indici js, vel meridiana hora, vel qualibet hora , haec quarta die facta sunt. De opere quinta diei quanto creauit
Ixit etiam Deus . Producant aquae reptile anime viventis, de volatile super terram dec. Op s
quintae diei est sormatio pisci ii
& auium, quibus duo elementa ornantur, a. di de eadem materia, idest de aquis pisces, di aves creauit. Volatilia leuas i aera, & natatilia remittens gurgiti. quasi quarto die caepissent tempora, cum tamen prius triduusine tempore non fuerit. Ideoq; tempora quae fiunt, per sidera non spatia morarum sed viς is u ne opere sexta diei, prando crearasitudinem aerea qualitatis de- rhemus accipere, quia talia mo-
tibus siderum fiunt, sicut dies
& anni quos usitate nouimus. Sunt enim in signa serenitatis,& tempestatis, & in tempora, quia per ea distinguimus, qua .
tuor tempora anni, scilicet ver, aestatem, autumnum, & hyeme.
vel sunt in signa & tempora, idest . in distinctione horarum
tentia, & hoe dupliciter, vel io pro su do ut aer, vel in superficie, ut corpora opaca, quorum neutrum luminate diei potest . . Ad quintum dicedum, quia quamuis luna in die appareati non tamen lumen erus in die dominatur, propter presentiam maioris lunatim: 5e ideo diertur nocti praevile non die . Ad sextum dicendum,ui aliquid potes ese, proptet aliud dulciter: aut quia ordinatur ad ipsum,sicut ad finem p optium et pritiei palem,& siem conueniens eu dicer . aliqui liit propter viliu se, vi luna de stelas propter noctua εe vesperillimne cum finis potior sit his,quae sunt ad finem. Alio modo potest dici, aliquid esse propter aliud, cui ex ipso prouenat aliqua utilitas , eo modo quo posset rex dici propter rusticum,ex cuius regimine mouenit ei pax,& per hune moduea intelligendum quod in litera daeitur.omites enim talitates, quae ex corporibus caelestibus proueniunt in inferioribus, itant a Deo prouistiqui corpora illa insiluit. ARTI cu Lus 13 - 1
b I trum corpora caeli ilia habeant aliquem issectum in corporibus inferioribus. G
AD axe v Noura se proceditur. Videtur, Id corpo
ta eaelestia non habeant aliquem indictum in inferiori. bus corporibus. Primo per hoc, quia in limia dicitur, et facta sunt huiusmodi corpor vl snt in signa. signum autem contra causam diuiditur . ergo videt ut, non snt causis aliquorum, que in inferioribus contingunt. UL - e., et , Prael. Damascenus dicit. Nos aute dicimus,quod i ptaceorpora caltata non sunt causa generationis eoium,quar generantur,neque corruptionis eorum . quae exarrumpunt ut: sed generatio & corruptio ad corporalia p. ineat. eiso videtur, crnee in corporalibus esse tum habeant. cap. de Ne. Prar. Necessitas effectus procedit ex necessitate causis,ut cellatio. in Meta. Philosophu, dicit. Sed motu corporum caelel ium,& dispositiones eorum tant de rebus necessiri 6,de in natalilia terrae.
Producat terra ani--mam viventem, iumenta & reptilia.& bestias terrae secundum species suas &e. Sexte diei opus describitur, cum terra suis animalibus b ornari dicitur.
scilicet olore si sit rore, ut Philos, '
probat. ergo videt, p non pollini esse cuiasi motuum & H- terationum ad Erasotinas. Si dicat, et eausantea lore per motum, δe per natura luci
omnia eorpora caelestia comuniter imo : Mutu. istus de lumen habet. ergo omnia habere eetidem essectum, qSest ecitra omnes, qui ponse eausalitatem corporum e testiti, super insitior eun quaedam eorum dicantur essective callida ut ibi . quaedam vero seigida, vi s
Oporteat esse smul, Ee agens Ec passum, tvt piatur in 7. Phy. Cotexo, non potest ab uno
extremo prouenite actio in alterum,nis per impressionem taliam in medio sed
tiora sunt medij orbes planetarum. eum ergo illi Orbe non recipiant implest Mnem calori εc frigori u videtur, quM ad minus a superioribus stellis aliqua impressio in interrora corpora sat, nec etiam ab aliquo planetarum, uis forte a Luna. S x o eo M TRA est quod dicit Aug.lib. .e.6.de elui. Des. Non usquequaque absurde diei potest ad Lilai eorporum dissurentias amatus quosdam sidereos pervenire. Dionysius etiam idicit in ca.de diui. nomi. de radio solari tractans generati nem visbilium eor potum consere, Ee ad vitam ipsam mouet de auget de nutrit,de pet scit, hoe etiam ipse sensiis ostendit, pidici. pue quantum ad effectum Solis de Lunae. R Ε s I 'o. NDEO. Dicendum quod circa liane quaesionem fuit multiplex et tor. Quidam. n.antiqui nat ira es no
intelligentes aliquam substantiam praeter corpora elae, ea quae sunt nobilissima in corpo bai. posuerunte Ee nobi: si ira in ratibus. unde e iam mentiam araturalem,ptin am i nciarunt cebaut, ut in . Mera. dicitur, & propter si e corpora ex .estia. deos appellabant, credentes etiam ea esse anima a, qu pilain ' animam corpus eae dicebant, ut in i .de anili a pater: A ideo sequebatur, corpora caustia habere primam influentiam in in seriora corpora ex se, , non ab alio. de hie sitit catila inducens idolatriam. Sed tiqe positio ostenditur etronea, notantum perscripturas sanctas, sed etiam per rationes philosophoium , qui subilantias intellectuales primas cte probauerunt , quarum vi an es primana omnium causam ostenilunt. Deum. Alia poctio est alio tui, dam philosophorum qui quidem concedunt
nobiscum corpora caelestia, non esse prima, causas in errorum: sed ipsa esse ab alio, habere et virtutem agendi. dicunt tamen, esse eors' aram interio tum proeedit a Deo mediantibus eo pombu, cales ibit, unde de materiam elementorum. Aule dicit Insia Metia stibilatim lieausa i si soc . ostendat ima a Deo securidum ordinem processisse. scilicet animas mediantibu , intellige &rijs, εἰ corporalia mediantibus spiritualibus, re corruptihma α de inta mediantis , ineomiptibilibus. sed h r. p. iiiio et mn ea ess, α laoc . atratidem quae pomi Dcum l. luia materiae, de omnium te
106쪽
Lum erraro rem esse, ut supra dictum es. Aliorum postio est,etoninano nullu m essectum in corporibus habent.sed hoc omni no est contra senium, di contra sanctorum authoritates. Et ideo aliter dicendum est, ut secundum Avici duplex es actas. scilicet agens diuinum, quod est dans tam agens natu tau,qrest ita mutans Dico
ergo , quod pti nus Virum po Ii peccatum venenosa ani
Λ te thoe, supenciat rhete, quae stupefactionis ea pax non est. di tamen seeundum aliquem modum rhete alteratur ex vitet te pileiar ita etiam oportet, v virtutes superiorum stes larum, priua reeipiantur in mediis Orbibus , si in inferiora corpula, quamuis con eosdem eileetus v trobtilue habeant.
Virum minutu animatia tunc creara faraivi.
Aa Tic. ara. aliis Oonuenire potest, Sper modum istum dicendum est, corpora caelessia causare generationem,
infitioribus in quantum motus eorum, es ea a omni u inscriorum minionu. sed eum omni v mo tu sit actus motoris
ster peccatum nocere caperint,
prius facta innoxia. Vasti solet de venenosis
superiora habeat causa ton δε-
errata fiat, an potius creata imnoxia, peccatoribus nocere ce
perint. Sane dici potest 'crea
turae nihil homini nocuissent, siti moti, oportui P non peceasset. Puniendorum
2πSI I nique vitiorum & terrendori
vinus mobili . nde vel probandae di perficiendae ex ipso mobila quod virtutis cau is nocere caeperiit. cor ' est, het virtutu Fuerunt ergo creata innoxia a
x zeu; z. sed per peccatum iacti sunt
.gi b. ris qui ea subsutia abituali quae q: si illa, habet vis tutem mouendi ad formas substantias ex terii um quas es esse speri
ficum,quod diurnum esse dicitur.relinquitur autem virtus spi tituas, iubsantiae in moria corporis eaelestis ad modum, quo virtus moto iis relinquitur in instrumento, & per hue modum omnes sormae naturales descendunt a sormis, quae sunt i ne ma tria, ut Boetidicit, .de Trin.e. xinsn.de Com. in D. Meta fiacut formae arti it torum ab artisee. AD P Rr H v M ergo dicen vim , v contingit at quando D. ra . idem essed sen in 'de catiam reausam inquatum operatum oporatur ad ellectu in- sgnum inquantum sensibus repraesentatum in cognitionem esse Ius ducit. Unde per hoc, quoa dictitur si gira, non excluditiis eorum e salitas, quam tamen scriptura
iubileuit, ne idolatranda aliqua ociatio datetur, ad quam tunc tempolit homines proni erant. Ad seeundum dicendum, quod Dam intendit negare a cortoribus cilesti , illam cauialitatem,qua idolatriam induce at, , t patet ex praedictis.' Ad tertium dieendum, quod impressio alicuius agentis non recipitur in aliquo, nisi per modum recipientas, & quia natura inferior est tali,, quae impediri pol & descere in minori parte.
Ideo i inpressiones corporum caelestum, non recipiuntur in corporibus in serioribus, secundum necessitatem, ut iuniper ita euemata sed , rati pluribus, sicut expresse habetur a Philosopho uisne de somno & vigil . Ad quarium dicendum, quod similia sunt, quς in eadem
forma communicant: sed contingit, villam formam non uni formitet participant quaedam, quia quod est in uno desciere in alicio tu eminentius, de hoe oportet inueniri secundum Dionysum,in omnibus causis essentialibus: di ideo ipse dicit, v lia , triformiter prae accepit in se omnia ea, ouae divisim me eius Misonem in alii, causint ut, de secundum hoc daeo, quod ea;cit de tripus, 4e huiusmodi, inueniuntur in corporibus caelvisti bu, nobiliora modo et in elementis, non quod istis quas taliai au. tantur di denominentutised sunt in eis,sicut in virtute activa. d. tali, similitudo sussicit ad actione agetis no vniuoee.
t Ad quintum dicendum, quod lux quantum est de se,seinpraeit esectiva caloii, etiam lux Lunae. Vnde dicit Philolbphus
de partibus animal. lib. .c. s.u' noctes plenilunia sunt calidi re,: sed praetei naturam lucri, quae communis est omnibus coris potibus e tertibus, qualibet stulta habet virtutem determana tam , consequente in tua speciem, ratione euius, lux eius Ed motus liabet vel in rigidare vel huniectate, de sic de aliis: sicut etiae: ptet et motum communem, qui est motus diu tuus, qualibeto ibis habet motum oroprium.
Ad se, tum dicendum, Ucuiuslibet agentis habentia situm,
actio priui iecipit ut in medio u in tetniano : non tamen Q piaria et, quod recipiatur in utroque eodem modo : sed secundum quod exietit dispositio vitiuina, sicut ponit exemplum Come.
.a s. phitic.de pilae,qui reuutus in theci lupefacit Matium p.
Πtant nutis animantibus , qu*stio est, utrum in
primis conditionibus creata sint, an ex rebus corruptis po-d stea orta sint. Pleraque enim de humidorum corporis viiijs,ves exalationibus terrae, siue de aut causilit daueribus gignuntur . Quada etiam super mot etiam de corroptione lignotu, liberat bi. Dionysiusti herbarum, de fructuum, A enim in xu.itella Deusauthor omnium est. P teli autem dica,quod ea quae dc inquit. Oue lunt in corporibus animalium Luixi, tempore determinit me mortuorum nascutur, cum ' num aut, & D animalibus a reata non fuerant. nisi potentia iter di materiali' inlibe. v. simi in
murti re erso deterc mitiantur ac cidi nantur vittit motum exlassium. a Pi t. Omne quod non est eodeni modo te liaberit. Op eter redueere in ea utim,semper eodem nodo se habent . qua aeontingentia ploeedunt ex nece larib, & die ormia ab um r-ntibus i sed aetus ex laber.arbiti dependente, maxime sunt v tiabiles. ergo oportet eos reducere ira motus catellex, scat in causas uniformes.
piat. sicut se habet moum, di mobila, ad aliud mouens
Et mo te, ita se habet motus ad motum:sed an toreorpora, eaelasti est nobilior motore corpora, humana, de potens in ipsam imprimete,de soluet corpus rileste, ' corpus humanum .e so de incitus caelestis est aliquo modo causa operum humno
rum,quae ex lib.dependent arbitrio. Praeter. Priennitio aliquorum suturorum', non potestaeeipi nisi ex illis, in quibus illa sutura suntaliquo modo, scutin causis, siue per se cognoscam tui cause illae, siue per aliquos essectus, qui a cuntur eorum fgna, & per consequens aliorum. n essectuum : sed praecognitiones operiam humanorum ex liberis
tate arbitr.dependentium, accipium tur ex motibus caelestibus,
sicut patet ex Astrologis,qui multa de his diuinando praeditui. ergo videtur,quod corpora cilestia habeant causalitatem super ea,quae ex liberiate arbi dependent. SED coNTRA . Si t dieit Philosophus in a.de anima Agens Oportet esse praestantius patiente: sed corpus cileste est multo intertu, in ordine entium, q anima rationalia. et non poeta in ipsa agere ut eauset aliquem essectum eius. Pister. Vt probat philosophus in et . Ethie. in nobis est. nos vel malos esse: ad boni vel mali essicimur 7 actua nostros.
ergo in nobis est ut nos actus nostros faciamus. ergo non cauissantur ex aliqua virtute impressione virtutis caelestis. Ra a PONDEO. Dicendum, eum propria rei operatio sinuatur naturam ipsus: illud tantum cauia operat.oni, γρος leti, quod aliquo modo naturam in esse producit: de ideo eumacius ex libertate arbit. praeedentes, ex hoc quod voluntarii sunt de in potestate nostra, actus humani proprie dicantur,nopollunt in aliquam causam directe reduci, quae ipsius antine canon sti de ideo secundum diuersas postiones de causaditate tationalis anim , eon secutae sunt diuersae opiniones de operibus humanis. Quidam enim antiqui . philosophi sensu ni deintellectu madent esse dixerunt , in tantum,quod sicut ea trasmutatione corporis transmutatur sensus ita etiam mutaret intellectus, ut de Democrito, Philosophus narrat, ct cum Omnes vi tuto corpora es ex corpore dependenteMediarantur in viti tes prunorum eorporum sicut in eausis. sequebatur quod cor pota calest a dii e caulatitatem haberent super animam rationalem, e per eonsequens si pra operationes eiu unde ponebant, ut qualia unusquisque est, secundum dispositionem quam ex natiuitate sortiebatur,secundu in in pressionem superiorum eolpotum,talia snis videbatur ei, de ieeundum hoe diuel ea bantur electicari hominum,quibvidam hoc, ibusdam aliud eligeatibus.
107쪽
elitentibus. hete autem postio reprobata est a Philosophie , te Tquantum ad causam, quia probauerunt intellectum no esse virtutem eorporalem,nec actum eius proprium Oroauo curporali expleti, tum etiam quantum ad id quod sequitur, ostendentes bonam vel malam electionem in nostra potestate esse, aliis iο-itisse darentur piae
ne net praemia. simi ter. Ea vero qui ex terra vel ex liter etiam damn ac, s nasciitur, vel ex eisque ter Meleontiam Az: ra germinante orta sunt, tune vero Philosophi m. creata tui sic non Incongruo ubnentes intellectu u a ri potest. sensu differte i hoc,
ad corpus non de Irndet nec corpora-olganti suum actu
explet ixerunt. nullam virtutem torporalem causalitatem,
super intellectu hu manum habere: sed
atq; dispositis, nouisume tactus est homossa
Omnino ab extran- quam dominus & postessor, qui seco esse:& ideo etii & omnibus preserendus Crat. electionem hum R unde sequitur . Vidit Deus,
bus,msper aceides, mus hominem &c. Sed ante inquantu, videlicet quim de hominis creatione trari dispone ciemus. quod supra breuiter ictis. quam impressio . . t ne i caeleta relinquit ala tigimus, plen rus versantes, claro modo anima in rius laciamus. In hac enim re- matur ad sequen- rum distinctione catholici tra-
pom peridum ciatores dissentire, o supra di IH
quo passiones corpo ximus, inueniuntur. Alias aicentales rationem incli libus res creatas, atque distin-.1M, re quandiaque ctas secundum species suas per deducum, sia tme interualla. vj. dierum. Quorum
numanas creari a sententiae, quia latera Genesis Deo mediatibus in- magis inseruire videtur, atq; eatelligentiis, Ponunt catholica ecclesia magis appro
P motorv ut biv- bat . ideo hactenus studiosedo
volsitam,praeter oris cuimus,quo modo ex illa com- e motus, ut Auicio muni materia prius informi-
dicit in fine Meta. ter iacta, postea rerum corpo- suae, quia v xxςx 'ralium genera, per sex dierum
causam. in coeeptiones uniformes motorum calestium: nee tamen ponunt, P tollatur libertas electioias, cum impressio recipiatur, per modum recipientis. Haec etiam positio salsa est Sc contra fidem qui immediate animas humanas a Deo creari ponit: unde relinquitur,m electio nas humanae, non sit causa per se loquendo,neque corpux caeleste,neque anima eius, vel intelligentia mouens ipsum: sed solus Deus,qui operatur omnia In omnibus. a AD PRI M ergo dicendum, P actus liberat . non sunt temporales nisi per accidens, inquantumJ. habent ordi nem ad virtutes corporales, a quibus ratio scientiam accipit, voluntM eatum passionibus inclinatur. WAd secundum dicendum, P motus voluntatum reducatur in unam emtam uni sermem: sed illa causa non est motus caelestis, aut aliqua vinus creatai sed ipsa voluntas diuina a qua est omnia voluntas. WAd tertium dicendii, motus actuum qui dependent ex lib. aibit. quidam in sala electione cosistunt: sicin interiores actus, o in hos non habent causalitatem inlestia corpora , nisi is diei modum dispositionis, secundum quod ex qualitate eorρον is inclinatur anima. ad hanc vel ad illam electionem, de si etiafioneretur, quod es ent ex impressione superiorum in Diotum, hoe esset praetet ordinem motus, quod tamen salsium est, ni uDeum immediate caelos mouere dicamura Al 1 veto motuustini per omana corporalia eouipitat,ut ambulare di huius in Ai ει super hos actus non est dubi uiri, motus corrotum me n. Ain ea salitatem habere, non quidem a parte illa, qua sunt akoluntate im perati:sed secundum quod consistunt in executione Orporis r cum omnis motus inferiorum reducatur insuperiore, motu Acut an causu.
quatium dicendum, quaa siciu dictum e lectio avi
multum inclinatur ex Omplexione corpo is, fide etiam mea diei iugieant aliquem esse inuitam. et tristem, velaaser iram. et aliquid huiusti, odi, quorum itidie a frequenter vera sunt, eos xtiti pluribus r.uiopamonibus siceumbit,&ab eis dedit .d I acitur, quamuis uon de necessitate, eo ae ratio imperium supra rivio Ipamon ex habet, iamata. Aliis autem videtur,u, per hune etiam mounon per interualla temporum facta sint: sed simul ita formata qua pas int de ope ad esse prodierint. Quod Au- ribus humanisῖra .
gustinus super Gesi. pluribus sciri, eum non fit dii tmodis nititur ostendere. dices
elementa quatuor ita sormata, p essione, eorporii sicut modo apparent ab initio caelestium sequi, ii extitisse, & canum suderibus or uis tilibus praedi
formaliter sed materialiter re, ut dicit Augu. x
tunc iacta suisse, que post per super G: n. cum ple teporis accessum format iter di r si l; assi Mooi de suastincta sunt, ut herbae, arbores,
& forte animalia. Omnia ergo gnis caelestibus,st exein ipso temporis initio lacta oeculto daemonis iis esse dicunt: sed quedam forma- stinctu quem humi
liter,& secundum species quas et
habere cernimus , ut maiores &secum huiusmo mundi partes , quadam vero di giuinationibus, materialiter tantum, sed vi dia quodammodocunt Moyses loquens rudi , 5c in xur- t Iovii carnali populo, locutionis mo' o V AEST. II dum te perauit de Deo loque s. v a simili lio minis, qui per mor Deinde quaeri- temporum opera sua Perficit tur, de produ- cum ipse omnia opera sua sece ctione Tnima rit. Unde Augult. Ideoque, inet Ilum, quae ad . e quit Moyses diui sim, resert deu oti infam&see illa opera secisse , quia non po' tam diem
tuit stinui ab homine dici, qu a tinet Deo simul potuit feri. Item po Tr ei reis
tuit diuidere scriptura loquen-d'o.'
di temporibus. quod Deus ope Plinio. De materia randi temporibus non diuisit. ipsorum. Illi, qui bis aut horitatibus, & Serinido. De locis,
a Vtrum quaedam amimalia sumpserinu mauriam ex aquis, quadam ex urra.
D v xtra v is se proceditur. Videtur salsum esse quod dicitur, quedam animalia ex aquis, quaeda exterris materiam suleepisse. Corpus. n.euius ibet animali oportet esse sensibile: sed nihil est senstitium sne olore, ut l)hilosophus dicit in a de anima. e so in cor a Texa&3ιtibus animalium , praecipue debet ignis dominari , qui est α ε tam caloris. Prater. Inter omnia corpora inferiora, sunt nobilissimaeorpora animalium, quod patet ex hoe, pnobili gintain periectionem sortiuntur,canimam. eum et o corpora rariora,stili-eet ignis Et aer situ nobiliora, quas pia, babentia de specie, deminus de materra. videtur ua ex ipsis pracipue animalium cor pota nitate debeant. Preter. Vt dicit Philosephus in . Metheo.quaecunque Ciatexas ex calido condensantur, terrae sunt magis : ouae vero ex meido aquae sed cor ra Dinnium animalium condensantur ex cauote digerente de humores in membra conuertente. ergo non videtur es aliquod animal in quo dominetur aqua ut 4 Pretier. Vnaeuique corpori mii o debetur roeux, secundum elementum praediam mitis in ipso, ut dicitur in primo C li&mundi:sed locua auium ei aer, ut in litera dicitur. ergo xla Contex. Ddetur, tr non aqua: sed aer praeeipue in auabus dominetur. svo coNT A in quod in litera dicitur, v ex aquaristea diaues producuntur .ex tetra autem alia animalia.
108쪽
RE PONDEO. Dicendum, as elemento praedominari, In aliquo eorpore pol intelligi dupli vel sm suu in genus, vel quatit ad id ql eli propri a illi corpori in gne illo. cum . n. alicui sene rideputatur aliqua coplexio, hoe non est fim alique indiui libilem gradu sed i m latitudinem quadam t ita ae est inuenire si-
quos non saluat co- alijs liuiusmodi inhaerentes di-plexio illi genς risi cunt quatuor elementa, atque
sed inter illos termi . . - Θ Iceli luminaria, ita formata si
mul esse, & habuisse illos sex
dies , quos scriptura comem Orat sex rerum gna. I. dillincti O-- - nzs appellant , quae simul fact*esperatii . na Be i a sutat, partim formaliter, par sum multi Padus te tim causaliter. uomodo utelligendum sit Deum, requievise ab omni opere suo. C
sed inter illos terminos est multa diuerstas, sin v accedit ad unum .el ad alte
quitatem ad termi Nos e plex ionis humanaei pecaei, vel in calore, vel in stigm et ita in m est alio
elisi qui e . aliquid nos eloqui oportet. Scriptuest, quia compleuit Deus die se
gradus eatori vel in solix que non transit humaria coplexio. Di eo erso . p s loquimur elemento pdominante in corpore a talis , quati tu ad coplexionem consequente ipse moera us, Oportet credita insera
m e ra sititatem excedant elata subtili ra, tu e inex
o grossiora ρ m sititatem excelcedunt Em virtutem .s sis ealidum & humiduim quo vita coni stit, A sunt qualitates principales ignis N aeris . cum . n. eorpora Halium debeant esse aliis teperatiora, ut magia a contraria, te mota 2 aequalitate iapumis naturae eo epoti caelesti alli villata,rsectionem magis sitim sortiantur virtuti,q mouet caelos,opotiet inferiora anta,quae sunt minus activa eo ui habent plus de materia.At minus de tama, fim uritatem excedere, ut virtutia desectu suppleat sititatis excessui. sed is coplexio in qua saluanatatura a talis habet multas diuersitates & fm is accedit ad una extremuo es ad altersi di in altero Enati hoc Vel illud e senium. Αυ ν Rinv M. ergo dicendum, xv ignis dominatur feesidum virtutem in corpore sensitivo eo v ealor est instrumentis animae non in potest esse V ignis dominetur Fia quantitatem
materiae eo εp eum lit maxime activus, alia edita commetre de
ideo non dρ animalis corpus ex igne materialiter iarmatum. Ad secundum dicendum , in quotidiet renere tanto aliudes nobilius quato magis aecedit ad nobilissim siti genere illo ita ideo simplieitet loquendo per respectum ad .ltimam pertactionem, corpus aequalis persectionis, in quosm quantitatem excedunt corpora glosiora . in nobilius corpore ignis ruel ae. ris i quia nihil est corpori olesi similius ista nihil prohibes quantum ad aliquas virtutes corporales,ut ealorem Κ stigua de huiusmodi,subi thora eorpora nobiliora esse. I Ad tertium dicendum . T in corporibus omnium animaliasin pliciter dfatur tetra sm quantitate, eo v aqua est quas c Mnuans partes, ut non communione, sed c6mistione laetant, sed illa a talia, quae plus habent de aqua aliis ammati hu dAt ex aqua consare pentata eorum propria complexione fra costarationem ad eoplexionem debita generi pin hae ex aqua dicuntur in e pinea, quantum M id, quod mi iii ea troissius es. Aues autem quantum ad Id,quod in ea sublatius est, quod qui dem in vapore resolutum est, quali medium inter aerem, de . de aquam, propter hoc aues in aere eleuantur, & pisces Digi
Ad quartum direndum, quaa Philosophus loquitur di Deo
naturaliHui est terminus motus naturalis, ct in quo naturalitet quiescit Orpus se autem aer non ea locus auiunt, quia n5 in aere: sed in terra quiesciint, sed in locus eorum , seetindum motum animalem, cuius principium no est grauitas Ee talitasARTrcv Lus.
5 mrum ornatus elementorum tonuenienser describatur se eundum tria genera.
A D axe viati v M se proceditur. Videtur ur inconueia TY menter o natus, trium elementor uin, sui tria senera ani- emorialium describatur. Ignis. n.eu principalior inter elemeta sed etsi nullut ornatus asignatum ergo videtur, epinsuffcientero matus elementorum assignetur. a Praeter. Locus naturalis est loeut quietis: sed aues non quiescunt in aere, ut dictu ea ergo uti et aer avibus uua ornes.
A Prael. Reptile est genu, te resti, animaliti sed diueillita
elementorum diuersus est ornatus. ergo es, pineonuenient et in ornatu aquae reptile commemoratur.
Pret. Nobiliori corpori debetur nobilior loeus: sed antia mala a gressibilia sunt nobiliora avibus vel piscibus, quia sunt
ptimo opus suum . & requievit eoru generatio oste
die septimo, ab uniuerso opere it,&membroruti ouod patrarat. b. Reqii leuisse
dicitur Deus, septimo die non liora Hemeta qua aquasi operando lassus. sed ab tetra, pli necinue vii uerso opere requieuit, quia alim'& pi
nouam creaturam facere cessa diis
uit. Requie stere enim cessare lia ter deseribam.
a dicitur. Vn in Apocalypsi dξ 1 Praei. Secu ,- hict. a i. Non habebant requiem dicen millo ophia exta Sanctus, cinctus, sanctus, i.
clicere non cessabant. Requie - media inter rem
uisse igitur Deus dicitur, quia stria ta aquatica st cessauit a iaciendis stilibus crea nis tr tir.
cit. Vsque nunc tu ut veritas in go videtur in tu licia
natus destri hi per animalia. ε Praetem Plus distat homo a gressibilibus pressibile avolatili, quia est is alio gradu entium. s. rationalium, cum omnia bruta, in uno gradu endi ui'. ciens bilium computentur: sed non eadem die, producta mox pressibilia Ee v latilia. ergo C videtur, quod nee eade*dae debuit holao, cum aliis animuli bii, seti. Praeter. Quorum est maior sm: litudo est etiam maior
continuatio, sed ut dicit Auic. eorru, humanum .u s. mili mucorporibus celestibus .ergo videtur,u, statim posto ni eae lorum corpus hominis formam debuit ante alia animalia. RespoND o. Dieendum, ui animalia non dii ornamenta elemento tum: msi sm qi ecipua ut ut ad elementa, ut locatum ad locum. Comparatio alie corporis ad locum iuua est fili mo am & quietem. motui aut a talis est duplex , viatis consequens nariatam eorporis ei ut secundum virtute elemen A domi raritas in ipso. aliti, an sequit ut appraehensione de appetit uni, &hie est motus propriu. aiati,, inquatum est alati & ideo ad illius elementi ornatum aiat pertinet, in quo motum aIumn habet pro prium, non ad sit motu edsequente natura sui corporis .huius modi.n. motus no sequie aiat inquaria huiusmodi sed sm se ponitur ex prauabut & leuibu4 5c ideo Malia g essibilia ad cin D tum terrae minere dur Min ea motum alarem fiat, lepari tibiane natatilia ad ornatnm aquae,& volatilia ad ornatura ae ix, AD PR M v M. ergo dicendum i pquiuis alique re, eo mistet possint, ad ips sine laesone in tenes et aari a tamen nulla res est, quae tandem ab igne non conium matur, si diu in eo pernis neat ut Gar dicit in libro de simpliei mediem. Et ideo non est De hii possibile aliquod animal .iuere in isne, ut in libro de proprie in al. talibut elementorum Philosophus aicit nisi sotie ad modicum c. 1ν. ita tem bu ut de Salamandra dicituri Ad seeundum dicendum ui aia auia in motu alati mouet corpu'contra natura corpori,1 8c ideo talis motus eu es labore SPqna,vt in et aae de mun .d Sc ideo oportet,et quies qua huic t hori sueeurritur sit in loco couenienti naturae corpori , ex quo iii non hi I, tetra tit propriuet locus a uix inquant bus est alat. Ad tertium dicendum, v reptilium qdani genera sunt terre stria,quaedam aquatica di ideo reptile cum vir q; comem Ures. a d En. reptile quod se rapit. hoe aut cotingit multipliciter quodadam .n rapit sevirtute comis, ut seiphntec quodda vi quor . dam annulorum, ut aquila annulosa, quodda ui oris, ut quidam verme qui ore terrae assieto tot si corpus pos se trahunt. quod dari ve ovi pennularum,quar sidam se mouet,ut pisces hc uniuersaliter omne animal, videtur reptile dies, euiua corpus non multum a terrae leuatur, per instrumenta motus. Ad quartum dicendum, ui nobilioribus animalibus, debetur nobilior locus, per comparation ra ad ipsa an malia, quamuis autem aer si nobilior terra, in natura fila tamen terra inquan tum e peti in dispositionibus animalium,in nobilior aqua vel aere, quia in ea nutrimenta animalium ni is abundant, e magis eo inpedit loeus istς,e a latati complexionis. quintum die dum,u, animalia media computantur, es
illo extremorum, eum quo magis comunieant. n n. n. inuenit
ali uod animal quod alterius,naturam non magis sapiat. Ad sextum dicendum, ut illud hois, quo caeteris ani alibus, secundus Seut. S. Tho. G anter
109쪽
anteponitur non ea aliquid corpo e vel corporalis forma sied tirielleo : sed qua uium ad natur at sporis sui, non est
in conue mens,'masis coueniat cum quibusdam animalibus, si quadam eum aliis secundum tu terram. Animaliam .depa tantur diuellis diebus vel uni,secundum materiam ex qua cot-pua producitur , di
uersis vero elementis In Ortum secunis dum diuersum movitum, qui etiam cor poralibus organis completur.
aliqui teli perfecti , Et magis assimilatu
re polletius eii, sutatiis iit prius natura: di ideo, quia homo persectis inum am-
euangelio ait. Operatur pater cum filio, scilicet adimn vir tionem eorunde generum, lux tunc instituta sunt. Creatoris, thr. enim virtus , causa subsistendi Ad septimam di- est omni ς reatura . Quod ergo
Mndu I 0 mῖς dieitur.I ater meus vlu; n Od operatur, bc Ego operor, illuo, viri uersae creaturae continuam administratione ottendit. Die ergo septimo requieuit, v ζ n uam creatura non faceret vlt rius, cuiu, materia vel lii litumalium est, ultimis do nopcellerit: sed ν*; nuc Opς
diate post eorpora nere, di gubernare non cesset.
caelestia, quae cum inferioribus eoi poribus non ordinantur, se eundum viam ge.
Nerationis,cum tu materia non communicent cum eis.
Deinde quiritur de his, qui ad septimum
diem pertinciat. Et circa hoc quaeruntur tr i a.
Primo. De consummatione operum diuinorum. Seeundo. De quiete Dei. Iertio. Deianctificatione septimae die. Α κ T I e v L v a P R i M vas.
a Vιrum Deus compleueriι opus Juum septimo dis.
D v R i M v Μ se proceditur. videtur quod Deus non corum mave tu septimo die opus sμμm,
Perseetius. n. numerus consummatio: Operμm diui -norum conuenR : sed terramus numerus petie et
est de non septenarius ergo die sexto dc no septimo imma sitim eonsummare debuit. ,ε , Praei. Consum nratio operis attenditur secusuum c. p aliqua persectu, operi adiicitur: sed nulla per io p* in ui ooperatae acciescere, nisi ex actu operantis . cum ergo De die septima quieuerit, ut scriptura dicit: non
α a Prael. Quadiu artifex ab opere suo non cellat,'p's suum nou eonsummat: sed Deus nunquam ab operatro e uia criti sum operatio sua sit esentia sua,quae aetema est ergo μηραρι eptimo opus suum non coqiummδuit. αH1, 1 Pixt. secundum Auic. Omneagens quod non agit, pumotum, non habet actioni ui lysise 1μ solum quilando da diu in eo perdurat:cum nia tantum iri causas e i, elixudii ιed Deus sit causa agens rei, non permotum n qua tinatet iam,ex qua aga quam opor tet este subiectum mutμ eero .idetur,l ipse tu mundus durat , sua actionρtile munuiti fluat:& ita videtur,quod septima die non iu ahq
se de se idem quod priui. xat 4 Prael. Deus non tantum retum factor est sed etiam consitiatori sed non po est dici , quia conseruet nisi per.U qi nactionem in res ςrgo videtur,quod vadiu res ineae in istiui ut, ν Deus into operatair eis. d. t. o Prael. Dies septimus creatura quaedam est sed om nasci tura est ex Operari inu diruina, nec prius d Wiu septimum iacita elle quia esie succcisuorum est in seri ergo videtur, die septimo nouam creatronem 1 ceris . c ita non ab omni opereos sauit.vnde ut prius. . et Praeti Vt dicit Philosophus m 37Me aialibus,t equester appuent nous spes atalium, lus prius nunq apparebant, ut patet in illi que ex pu: resactione gnantur.ergo xti P nec ecia insiluedis nouis spebus, Deus die I .cessaueiu di sic ad .qd prius. a Piit. Qusdam sunt,in quibus Gladiuuia virtus opera tui sciat ut cicanone animatum,in insui ne gratiet de miraeulcitum operatione ergo videtur, T tunc non cessauerat ab operacione,& inlututione nouarum cieaturatum ergo M.
CONTRA haec est qddi Gen. t. csistimauit De die . die. Prat. In xlect ne opem cuiuslibet diei spuileius signatur, eum dicitur vadit Deua, Peria bonum, ut dicit Aug. in i .super Geti. d septenarius numerus spiritu irancto auribuitur, qui Ε, sdsepuisitius in mynere dicitur. ergia conuenienter consuinina xio operum. 7. mei
a a liter decipiendum D , quod ascribitur. Deus dicitur complasie opus m
septimo Le, cum Πιnc requi cura ab Magistra dicit lis omni opere suo. teta,in hoc discor
Ed quaeritur: quoni o ab alia, quam Aug. septimo die dicatur,
------ Deus copleuiste opus summatio opeium suum, cum ab omni opere, illo ascribatur diei. . ua
die requieuerit, nec aliquod ge alia vlto dari.ην tranu S nouum rerum fecerit. Alia a I
translatio habet . Consuma- telligat ut septimus uit Deus diu septimo4Opera die, sequi atio . si
sua, qua nihil questionis affert, successoe tem iniri quia inani sesia sunt, quae in eo
Dei a sunt, di eo die omnium dies unus dies. NAue vult inepte, litebus praesentatus. s.cogniti' angelicar loquia O n fim Aue distingue uda est rei duplex persecti. . Vna. n est perlectio totalitatis, qua in res habet ex hoc, u ex omnibus partibua suis egentiali, bus integrata ess, ει talis periectio mundi, sextae diei competit, quia poli sex primm dies nulla creatura mundo addita est, qua p. liquo modo in operibus. 6.da erum esset, ut patebit. Movero pinectio rei est,quam habet ex ratione snis. quae est vitinia perlaetio, de talis pei sectio mundi debet r. diei in qua De aboibu, operibus res euit in se licut in s ne sed sequendo alios sanetus diu inguenda ea iterum duplex persectio. una est perseolo piam quam .stes habet Fin esse ibum,& hqe psectio in Mi mpleiae v. 6. die .quia nulla para mundi postmo3um addi-ιa est, quae in primis sex diebus non praeces erit aliquo modo. Aha est persectio secunda, tuae eu Opetatio rei,ut dρ a.de aia. de , ratis periectio mundi fuit an septuna die, quia ex tune eta te
operatacine,qua Deus naturam institvit, incoepit operat opopagationis in tota uniuerib,fm a ex naturri iam conditi reaal α producuntur, qui operationem in rebus omnibus Deus, , iq; nunc tacit, I via. s. Pr meus usq; modo opat. 5c ego operor. Aia .s Um ergo dicendum ,π senarius numerus to partium perluctus dρ, ua ex Oibus partibus eius aliquotas aggregau sontia git: N id periri seriarai, congruit illi perfectioni niuiidi, quae consilit an totalitate pamum,quantu ad esse manum,de lasM: par e, aliquotae seriari; ordinatim,& egi in sibi succed ii iis , Iemus numera inter postri me s. vuum uo,tria: Ma eta Min P in Dunc partium vntiatis,ordo seruatus est,ut
post productionem pri x partia satim narraretur productis a cuniis pu0 s. Unceps As 3 ad sextam. 4 Ad i a pilum diaetad uvi ut eum uiatio operum intelle sinaliqvid milestiuius ipsi, rebus collatum . quod es ipsi opera,
tu ,pit quam natura propagacures laee aute operatio eua Dei de a virtute cicatura:e, ideo N Deus dici r summa se opus. cuius virtute natura Nota in operata onem ex itinec in aliquid nouum anu acutae iscitur,quaa operario cosequitur ex virtute natura,smax rebus collata.Conlu inmaraci autem quae es ex parie sni. O ii vii iecuit duo, aliquid additum in te.
Ad te trium escendum,quo Deus non dicitur cessare ab ose ratione, nisi ex parte essectus coi sequentis.ipse.n. non uital qua operatione media et initan seca vel ex transeca,quae non se sua silentia, quia suum velle est suum iacere, de sistim uelle est suum este: nec tamen ab sterna operatione sequitur essectus, nisi s undiam citer nationem voluntatis, ut prius dierum xii. vndu dicitur ancipete vetari, vel ab operatione cessare ex parte este ius. .
ai Ad quattum dicendum, tu sicut insuentia soli, et irradiationem est temper,udiu aer illuminat,ut possit diei sem tot sicit lumen maere, ita diuina nitas senis esse iebus insuit, naaliud d. aliud, sed unum di i se . nec in te, dicuntur semper seiuve reari, vel institui apud nos: scd Iunc cum primo eseae mei intat ideo dicitur,ui cisas ςi in νri sacere mundum. A Ad quintum dicendum , u3 conseruatio rerum in esse, nihil aliud eu, 'uam influentia cile rei, secundum diei uni est Deu, qua diu res ea caulat,& e scit esse reii nec tamen tali scias eruatio repugnat praedicta cellationi, quia esse rei e sequitur pincipia silenti lia: scut 0petatio virtutem.
110쪽
v Aa se, rum dicendum,udies ilix septim 3 p Usera , -- Α τ Contra. Illud quod est aeterniam, non est in tempoeundum similitudinem xl minus, in primis sex diebus. Et lupra tempus: sed quies diuini volutuatis est aeterna, igii praeterea inediet,eausatura princi P Is naturalibus, prius natu est in rate tieut in tempore.
a lyrae et . Sicut quio Dei,qua insequiescit non habet
nem:ita no tabet principium, sed sicut vespetum ess fima diei et praeterea est diei, eausatura prinei piis naturalibus,pitae collatis, quia motus est eausi temporis, vel est idem dies c maecedentibus, secundum Auzustinum. . ...uu
consummatio persecta est: si ς- scriptura ostendit, cum ait, Vin
dit Deus cunctaqus secerat, Nerant valde bona. Omnia quidem naturaliter bona erant. ni
hilq; in sui natura viiij habe nritia. Et sunt bona quae condidit
inmitti a Deus etiam singula, simul vexo U
dierum, in suis prin uniuersa valde bona, quia ex d hil nouum creasse dici ut, nisicipiis cmaieri , omnibus consistit uniuersitatii sorte dicat die septi inoco plesia nilibu ''s ui ei lim admirabilis Pulchritudo, i qRa se opus suum, quia ipsum budi alia, quae per opera- etiam illud, quod m lum dicim xit de latificauit: sicut subiicietionem naturae pro- tur bene ordinatu , dc loco suo ducuntur. positum eminentius commen-cendum, quδd illendus species produ
lesti, quae tenet locuvirtutis formatinae, in animalibus ex putie lactione genera ii, ac ideo istae spe-Hea suetunt proauis in operibus sex
ita mane est prine Apium eius. erga dies r. s dicto modo ac
rantur malis. Sexta er o die tacta est omni u operum consum ' debesnratio. Ideo praemissa tatur q- sicut nec habet v .stio, scilicet: quomodo dicatur spere ergo cum M. Deus die septimo opiis suum g im'. ia
ritas habet rin quo tamen ni- quieuisse. a
tecta silet onerae se lomnis artifex persecta opere suo qui scit . ergo Deci pon
quod aliquo modo inprimis diebus non praeessem ista di . uersimode. Quidam enim fuerunt in operibus sex dierum, tis prines pii, activis Et materialibus ,& seeundum si latu nem speciei, ut ea quae generantur ex sibi similibqs in natu a. quadam vero scut in ptincipiis acti uis de materialibus: se nosecundum similitudi-r c u
scriptura radixit die eptimo δέ sanctiticauit illum Opi .n .est ' ς niti ut Quubnotasctificatio, sit eu ami
. Praeter. Homo bene dispostus dicitur ex opetibus sui, i. Deo requiestrae, quia opera cra H oci bonitatem refert, Cum ergo Deus omnia. propter bonitatem suam operetur dicit Aug. & dictum ea n prima dimia. a lib. vide tot quod sibi eonueniae ex his quet ieeit, in seipso requiescere. Rx a poΜόκ4. Dieendum I τι; Des proprie loquendo motui oportitur, quia vero motus cautat laborem. an Opet neuti non tionibus nostris, ut litu philosoplius : anae cano tum est, . t , .e hist i, mi anima lationalis. quaedam vero Vt in potentia obeduncia quies labor opponatur.& ex his duabus qui e Meth. ei autum,scut ea qui per milaeulum sunt. Α a T r e v L v a II.
. a Virum Deus conuenisvire dicatur qui
AD. e. MovΜ se proceditur . Videtur u inconumniente, dicatur Deus die septima teqeuisti Opposita. n. naia sunt se s circa idem sed quies opponitur motui. ergo eum Deus non moueat ut Iae. . Apud que non est tra mutatio &Δvidetur quod nee possit diei quiestet: si dicatur quod quies dieitur de Deo, non secundum ui opponit ut motui: sed secun dum quod opponitur labori. x Contra. Seeundum Philosophum in septimo di decimo
vi, transumpta sunt aliae duetquia enim nostris opeiacionibus tex. stimotus adiungitur. inde in usum venit, ut o inuis citaratio mo
rua duatvriquamuis impion e & secundum licte omnis cessa tio a quacunque operatione, quies dic ut, de haee signi solio transumitur anima.sed quia nihil a laborat,nili e hoc, quod D.eM. a persectione propriae naimae dist*I, νt patet in ipse tibus violenti inde est ut in illo res requiescere dieatui in s
itam inuenit, di secundum hunc ni unia voluntas qu eicit iuvltimosa dc hic sumsitatio quieta trantum itur a lacu ada' Constat e reo,ui Deo non potest quies attribui, quantum ad piimam vel lecundam fgniscatione usi sed quatum ad tertiam vel quartam, potest. Sed quantum ad tertiam sciendum . vae piaecedenti articulo patet T Deus ab operatione cessare non ι-- - - - 4 citur, quasi pia operatio qua operatur deserat , eum sua opera-- Εthieor. operatio evi non adiungit ut motus, ea secundum se D tio si essentia riua: sed ratione esse cius hoe dicitur. quia oper delectabili ,de nullo modo laboriosa, quia labor in opetratione tione aeterna saeti. t aliquis essectus temporaliter st. Nec sera causatur ex motu in naturali: sed operatio Dei est omnino sint metieet parte ellectus veratio eius cessare dieitur die. .qualine eon sol. motu, quia immobilis manens dat cuncta moueri, ut dicit nihil in rebus sectat postea vel saltem in die r.quia s op filio tib s. Metr. Boetius. eisci nullus labor sibi accidit in boe, quia rea cre uit . ergo nee quies quae opponitur labori sibi conuenit. si dieatur, quod Deus dicitur requievisse inquantum iacit nos in se requiescere: scut Aleatur cognostere aliquem. quando serittios illud cognoscere, ut Gen. xx. dicit Abiai, Nunc cognoui, quod timeas Deum. 3 Contra. Requies septimae diei condiuiditiat contra operationem sex dierum sia in sex diebui dieitur Deus seeitie. quia ipsemet secie, non quia secit nos facete . et to Et in ruta ipsemet requieuit, non solum secit nos requiescere. si dira tui , quod Deus quievisse dicitur , stat voluntas quies eiri sne. Contra. sicut quies eorporis opponitur motui eius a ita quies voluntatis opponitur motui eius, ut utrunq; per similitudinem de voluntate dicatur: sed motus voluntati, nd potest
esse nisi secundum quod procedit de his, quς sunt ad finem iagnem ipsum eum igitur tali motus Deo noti coueniat, qui qx rebus aliis, nee in iiii cognitionem , nec in sui amorem venit, videtur u nee quies voluntatis sibi conuenire possit. s Prael. Ea quae sunt sterna, non conuenienter connum rantur interea,quq ex tetmpore inceperunt sed quies volunt illi diuina in suo sne est aeterna ergo in nuenientet dies quaeri giuinae connumeratur diebus creationis rerum,quae ex tempore incepetunt.
g 6 Pister. Finis diu nae voluntatis non in aliud a Deo. si
igitur intelligitur requievisse propter volutatem quiescentem iu sne, videtur in conuenientet dici in die. . requie uiue, cum dies. . creatura sit. si dicatur, quia non requieuit indier. sicut in obiecto quietu,sed sciat in tempore quietis. ieius in creatura vel ad momentum cessaret, creatura esse de si netet,vi dicit Aug. supra Gen. sed ite dieitur ab opere cessane Ca. s. 1 ε die r. quia a die. .deinceps,nouam creaturam non secit , quaς usq; ad a. non aliquo modo in operibus sex dierum precesierit, ut sup dietum est. sed quantum ad quartum notandum, quod quiet voluntati diuinae in s ne, potest accipi duplicite vel absolute, seeundum quod in seipso sincientiam inuenit, de se quies aeterna est. alio modo potest intelligi per telationem ad creaturam , se tu a dum V eleatura Deo placetr non tamen ita ut ea indigeagquas in ea sumetentiam suae beatitudini, inueniens: sed eam ad E seipsum ordinans in seipso Ligeientiam inuenit, di sequi sole dieitur Deus proprie a rebus conditis, quod non potia intestigi,nis rebus iam conditis,quod es post an ii uni diemidi ita quies Dei, secundum duas ultimas aeceptione . nue nientet septimo diei ascribitur. 3 ν R I H v M. ergo de secundum concedimus , quia Deo non attribuitur qui ea opposta motur vel labori. - . ,' u Tertium timiliter coneedimus,quia non solum tyo modo discitur Deus oueuise.*.die sed, ridictum es, aliis modis.' Ad quartum die endum, V motus voluntatis diuinae meta phorire dicitur, non e et hoe . quod voluntas eius finem c se ratur per aliqua media: sed quia ea quae ab ipia sunt, i seipsum orἡinat. Ad quintum dicendum v quamuis Devi ab aeterno in seipso ruieuerit, non lavi en quieuit aereaturisconditis in seipso ita tum quieuit se, quando iam creatur suerant conditae sextum dicendum, quod Lecseptimus nullo modo ponitur xt obiectum suistis, sed vel secupi Aug. Dev, di in 7. secundus Sent. Tho. G , dias