장음표시 사용
151쪽
AP acv Nn via se pioeeditur. videtur, quM peeca tum homi tua noti suetit in hoe quod appetiat esse scutinus. Completam.
voluntas p dentu ris subrepsit elatio quaedam &
cipue de illo quod i quo placuit ei facere quod diat appilliensone non bolus suadebat, & utique secit.
De est tentatio precessit,ex qua in meis, nec in intellectu te eius orta ostelatio, tuam peccapi potes . ergo hoe catu operis secutum est, N pcet Modo non δpperi x, na peccati.
cum prudentiam dereliquas virtutes haberet, ut inita Mu i 1 et dicit.' si dicatur ut non appetiat esse seu tDeus per aqualita tem , sed per limal
' a Contra. sicut dicit Au . amor est eo tum quae habentur,
sed appetitus eorum quae non habentur . eum ergo homo in sui cieatione ad Dei similitudinem factus sit, videtur quod hoc homo nou appellat.' 3 Piat. Constatu malum per expetientiam Deus scite non Porcii, sed scientia boni & mali intelligitur de malo per expetis
leutram,quae praus erat per eosnitionem tantum. ergo via
tur quod ex hoe p appetiit seientiam boni se mali, Dei limita
' ε Prael. Philosophus dieit in i o. Et hi. a, debemus nos in diis vina trahere quantum postumus, quia ipse nobis diurna nouet.de trivi. inuidet, ut quidam Poeta mentiebatur. Dioἡ.autem dc Aug. s.rlita dicunt quM ad Deum aueditur non loco, sed similitudine. cum et . ia ad ipsum accedere detieamus,ut in psal 33.dicit. Ac cedite ad eum de illu. uidetur quod noti peccauit in hoc quod Dei smil4tudinem appet It .
. s Prat. Nullux peccat iii appetengo illud quod naturaliter Probe. Me dςsacrat, sed omne, homilies , ut Philosophus dicit , naturat . . d deIant scire. eum ergo non appeti a diuinam si litudinεms in scientia, ut verba se penti, ostendunt, videt ut quod an appetendo Dei sutilis udinem nian peccauit.
SED CONTRA . eu quoa in sueta dicitur per August. super psal. Qui peruelle vultisse sicut Deut, peruerse vult esse iiiiiii
2 o .co a. s. Deo, ut diabolus de homo. Hoe etiam videtur ex imprope
tio Dei quod Genes. 3. ponitur. Ecce Adam quasi inus ex
R ν Mnao, Dieendum, quia homo quantum ad aliquid appetate esse scut Deu, . quantum vero ad aliquid noli. sientini cui dicat aequalitatem in aliqua perseetione, se homo noluit quod ipse haberet tantam scientiam, vel potritiam, vel bonitatem quantam habet Deus, quia hoc ipsum impossibile Ee ineuitabile ess,sed ouantum ad aliquem inoduhabendi voluit Deo parascati,tam nomo quam diabolus, ut.cvterque habetet perfectionem sibi datam, sicut habet Deus,se cundum aliquem modum, sed digetenter, quia superbus ana clus appetijt talem aequalitatem in potestate, sed homo iulcientia. Cuius ratio ea, quia primus angelus inter alias cieaturas exta lentior erat . unde quodammodo ex oldine tuae nais tutae inquentiam super alias creaturas habebat . voluit et dornitati suae naturae innixus , ut ipse prinei pium quoddam erraturatum sequentium existeret, de gubernationis de causalit tax cuiusdam modi, tamen sub primo principioia quo suam povent aut recognostebat, sed hoc secundum dignitatem naturae suae adipitia praesumebat , non ex diuino munere superadditia. humo vero qui creaturis inferioribus superpositus erat, ut eas tegeret di eis uteretur non tam per potentiam quam ῖ prudentiam, hoc modo appetiit ut per naturae tuae conditionem,ti ligni prohibiti edulium, tantam scientiae plenitudinem c sequeretur, ut ex lumine propriae rationis,quod tamen a Deo libi collatum esse credebat. 5e ieipsum reget et in omnibus, desuper Urai, iri serio a sibi iubiecta. unde Aug.dicit,ui noluit ut seruus t τψ- μω ni praecepto quali ab alia tegula, pet iumen natutati l mini superadditum . Et hoc etiam verba serpentis ostendunt, qui soliuisit scietiam boni de mali,quod ad actiones pertinet, Ee ad subernationem terum. Ati γλ vn ergo dicendum, V electro in tantum cae
amor propriae potestatis. Exst .ae suis elatio mulieris .
in mente mulieris suit pro certo, qua credi-
v eat etiarin mentis, ut illud estimet esse possibile, quod possibile non est. unde potuit esse, ut ad verba serpetuis,homo excellentiam inordinate appetet et in communi. ex ilici appetitu vero ex cicatus, peruersum iudicium de tin possibili proterret, α se appetitus declinat et ad hune exces lentiu modum. Vel dicendum quod aequa
dit de voluit habere similitudi. litatem aequiparan nem Dei cum equalitate qua si bidam putans illud esse verum 'd
quod diabolus dicebat, eideo assinulatione i quά specialiter mulierem comme- da n ut dictum est, morat Augult. inquiens. Quo- qu cog Nare po- modo c deret mulier diabo se dum di. io, nisi esset in mente eius de se tendum,
superba praesumptio. Et quod dinem naturalis diri ibi sequitur, scilicet quae per g xitatas in createntationem nierat conuincen ra
cla vel peruuencla, ad muliere sed quia ipse super reserendum est, ut intelli satur. hoe, alia iἰtitudinεque mulier, non Melaesoluerat
per tentationem de c. suae naturae omnia regit & gubernat, taetiam homo per naturale lumen rationis sibi subdita gubern ret. & se ipse in sine adiutorio exteriori, luminis . Ad teitium dicendum,n homo non appeuit mala per expe me ira iam itientiae, sed per inditium . sed hoc consecutum est ex peccato suo, i malum per rape timentum cognosceret, ut sic, de daemoni, promissici velifiearetur incompleta, cuius to suetudo eil, ut dubias verbi, homines saltat, vi ut nomen arbori impositum non frustra videatur. Ad quartum dieendum, sp ad Dei similitudinem aecedenda eli, secudum modum de ordinem unicuique a Deo praestitum, ira ui proprio motu ad Dei similitudinem auesserat, per- uelle .ult elle timilis Deo, ut Aug. dicit in litera,oninis enim peeeator appetit similitudinem Dei, cuni nihil si appetibilenis prout eiu, similitudinem habet, sed in hoe peccat, quaa quaerat elu, similitudinem inordinate, di in quo qteda non est.' Ad quintum dicendum, quod non peccauit in hoc Meatra vi appeti t,led quia in ordinate appetiit, ut dictum eli. Λ T i e v x v x III.
e Virum mulurnuuias peccaueris cliam vir. ADτERTI uti se proceditur. Videtur, u, mulie 'i'
glauius quam vir non i 'eccauerit. Vtetque enim elatio ' his vitio peecavit, sed Hatio ilia non fuit nili in hoe. pDei iliai militud nem peruerse appetierunt. ergo videtur P uterque idEappe siti aequaliter peccauerunt.' 1 Piat. Infirmatas mecatum exeunt, sed mulier infrmior fuit viro, propter quod diabolus, ut dicium est supra, eam primo aureisus est ergo videtur ut ipsa minus peccauerit. 3 stat. Propter hoc peccatum daemoni frauius iudicatur et peccatum hominis V eminentiorem cognitionem de Deo ha bebat,sed vir magis erat praeditus spirituali mente quam mulier,ut in litera dicitur ergo videtur vi ipse grauius peecauerat. Piit. Restimen mulieris ad virum pertinebat. unde de s pra dictum eli, si per virum ad mulie levi praeceptum delatum est . ergo videtur p etiam peccatum mulieris vitri imputandust, de mapis aggravandum. s Praee. Pectare ex consideratione miseri eordiae giuinae. vi detur eis e peccatum praesumptionis. quae est species peccati in spiritum sinctum,quod est grauissimum. eum ergo vir pecca x uerat cogitati, de Dei miseraeordia, vi in litera dicitur. vid tut xe ipse grauius peccauerit quam mulier. S D c c N T R A . Peceatum a diabolo peruenit in mulierem , de a muliere in virum, sed diabolus grauius peti uit quam mulier ergo & mula et grauius quam vit. Piri. Ad idem sunt ea quq in litera addu euntur. R PONDa , Dicendum, et seut supra dictum est, e4 est inconuenient Ῥ duorum peceatorum unum sit altero erauius,diuersis citcunilantii 4 consideratis,illud tamen tim sei miet grauius dicendum est,quod in pluribus sue potioribus praeponderat. illud aute in potissimu in quolibet pe cato es , quod ad peccatum mouet, ut pratis dictum est. εἰ ideo Deundum hoe maxime grauitas peccati attendenda es. re secundum hoe patet V peccatum mulieris grauius est. multet enim ex sola elatione mentis ad peccandum mota fuit. vii autem non ex sola elatione, sid sines cum hae ex quadam mutabili benianitate ad
152쪽
uxorem quod aliquo modo peetatum eius mitigat. Item ela tici quae mouit mulierem, maior fuit quam elatio Rus mouit virum. In muliere enim talis suit elationis progressus, ut ad veria hastipentis tantum excellentia appetitum ciauciperet, ut tu ri ni raticinis peruerteret, di crederet hoc postibile α. ei quod diabolus dice
bat: re propter hoc missus elam vori, an credideris ess
tantum excreuit in principiti amor l- με excellentiae, ut a iudicium eius ruerteret,quali erederethoe esse futurum,
D P R I 34 v M se proe editur. videtur quod ',' ii ignororia peccatum non sit. amne enim peccata, ut Aug. dicit, est in
dis elatio 3 .altior idi, Pris potestatis in vir fuerit sicut in muliere. Ad queri verum put tum est, scilicet v, Deus tignunt illud ideo tangere prohibuerit,ila sciebat cos, si retigisset sicut Deos suturos, .
tan Quam eis diuinitatena inui-i est originale,
tia autem est in intellectu. ergo nia est,
a Prael. Omne pecSed θρ sit virum propter est qua nile s P is bilis laxet, α seductus eo modo qqo mulier. B latere non poterat, solicitauit si si dudivi sed iii Non enim Pux uit eisς.veruiu aliqua experiet nisi cupiditasinus elatio ad expe- quod diabolus suggerebat. lnx em uui ipsun anci eo tamen tu ille te ductum creda rauit. vndς aliquam poteli, quod commissum ve ut
sta ua illud vellet ' dicimus, quia Adam noni ut, mentis elationem , quSDeutra magis concuplicen ἡ is laxet, seductus eo modo qqu mulier . , a latere non poterat, solicitauit Π , ς 's uς ur
leo putauerit quod peremptorium erat. Sed nec prior sed uetus suit, nec in com quo imu i ter ut crederet Deu illud lignuideo tangere prohibuisse , quia si tangerent herent sicut Dia. Verum ainen privaricator suu dam vi te: latur Apoliolu S.
ti eius inesse ilico post tetatio- C Eua. Plus enim videtur pecca Cnem ex qua voluit Iignum veti se mulier, quae voluit usurparctum experiri, cum mulierem non videret mortuam esca illa percepta. Vnde August. super Gene. Cum Apostolus, Adam praeuaricatorem tuis te ostedae dices, In similitudinem praeuaricationis Adae, seductum tamen negat, ubi ait. Adam noesi seductus, sed mulier. Vnde cum mulierem videret, accepta illa esca non esse mortuam non tamen eum arbitror, si iam spirituali mente praeditus erat,
ullo modo credidisse quod diabolus suggerebat. . alii plus peccauit, eda vel Eua Z X quo manifeste
maduerti potest, qui rςt:ignorant eoru in plus peccaue auxem magis op o rit, Adam scilicet verenim videtur Deccat prius l rat. Ignorans
diuinitatis aequalitatem, & ni: i. ignorant a su so,
lege Dei. ergo ignia tantia noli est pe
q.; Pt xl. Cinne pee, catum coustat inde- .sectu alti minaci us , dcyon in desectu alicuiu, liabitus, alias aliquii doti mendo
mia praesump ione elata, credi
dit ita es e naturum, Adam Vς caium eis et, videt ut ro nee ictu tedidit, A depin S continue pecca- nitentia &.Dei misericordia te . non em mappa cogitauit, dum uxori more Se
dubitationem elatio in eo recit, quae in muliere fimiam
o adeo etiam . olunta, mulieri, per a conlecutae ii inae peti m aluitia i milia udatii, , sed vari 1.upeitiata, scili aet Iuti ton ut one, si possibilesiaret. AD IMUM ergo dicendum, Pscut ex praedictas patet, liuet tis quod modo uteri lue appeti uit, Nou ran tu qualiter. qu Dd. n. Medior elle P uiolle, coui pleti in dem et iuni hiabet. id vero quod impossibile
redimire se possibile, .cide cuiui pollitiintate dubitat, ii Midei, set uincon
quia homo illud vellet si possitiite foret:
'ulae igia mens in uia lictis pit elata ian m
ad vel ba serpentis ficu ceptam in iam ii ex cecata est,ut illud uibile crederet,quod diabolus promittebat, completum desdemum habuit. vir vero incompletum , quia hoc possibile n6
' Ad secundum dicendum , quod in muliere non erat tanta debilitas quin peccato te sistere posset,unde quamuis debilitas mulieri, si aliqua cite unitantia diminuens peccatum bysus,lpet compalationem ad , itum, non tau tu limpliciter minus p .ccatum iecit. Ei similiter dicendum ad tertium,& quartum Ad' quintum dicendum, p cogitare de Dei misericordia vel praecedenti, vel soluentis: praecedentis, ut causaea. negliger cum P Uposito pistri: endi & iesiliendi a peccato non facit prae E ciae addiscendi:sequentis,ut cffectus scilicet alicuius an Oi diu attium peti uias peccatum , sed magi, peccatum alleuiat, sed cogi
rens eluq perlua nona consentit, priui, sed hoc. nolens eana contristare. N a se videt ut graue dic alienatam relinquere, ne peri- '. ergo rideIue 2
dc interrogat ' no ait, Mulier se ret . arbitratus il lud este venia : '0 Ru duxit me, sed dixit. Dedit mihi te, non mortale delictum. Vn-- Au dicie
& comedi. Mulier vero inquit. de Aug. Apostolus inquit. Ada ea, omne peceatum i p Serpes seduxit me. Hac autem non est seductus. Quod utique est voluntari uuguo-
seductionem proprie vocavit D ita accipi potest, ut intelligat a Mi. .. 'Apollo tus, per quam id quod nis esse seductus prior, scilicet, αε, eveleo in quo mulier, ut scilicet sm Philo. ergo non
est peccatum. Sto eo iam est quod prim Cor. i . dicitur. Qui ignorat ignotabitur, de loquitur de ignorant a reprobationis: sed nulli debet ut reprobatio nis P peccato mortali. ergo igno tantia est peccatum mortale. llaaei. Esaiae s. dicitur. Propterea captiuu ductus est populus meu , quia non habuit ieientiam: sed pistia ii 5 debetur insiculpa. ergo carere scientia est culpa.Ras poNoxo, quod quidam di xerunt, nullam ignotEtiaui quatum in te est,culpa n elle, sed talaune alicuius annexi,
sita debatur, cum falsum ellet,
Mie de Dei nitieii cordia fine proposito poenitendi ,hoc prgium Ptionis est , di contemptu, divinae iusiniae, nec sic Adam ec mi Mavordia cogitauit.
mentio in litera. Prire Et quaeruntur duo.
An ignorantia peccatum sit. . An peccatum excuset.
aetius, liui is norantiani sequHur : sed quia de tat. one culpae iis ea plus mi, quod si priuatio alicuius quod debitum est habe rem potesate eius qui prauatur exisse ,,ideo etiam ipsam ignorantiam secvngum se pollumus culpam dicete, si tamen ignorantia prauaraue α non negative accipiatur, & dico ignorantia priuatiue acceptam, quae est eius quidem quod qui, natus est addiseere, quicquid ut illud. non enim idem est quod om nes scire tenentur, cum ad plura scienda quidam magis allia teneatui. unde aliqua ignorantia eu peccatum v minu non est peccatum alteri. unicuique enim peccatum est ignorantia eorum quae ad bonos mores,&tidei veritatem pertinet,sed ali cui in onicio constitutia,tu et am peccatum ignotantia eorum quae ad tuum olficium petetinent, nee eu mirum, s hoc ipsumo est ientia calet egeecatum est ei qua poteri,di leuetur habe
153쪽
re, eum etiam rarere aliquo eorporali ag ineium pertinente speccatum sit,ut tonsura vel veste ad ossicium aceommodata, de quod issa in se peccata snt, poena ostendit quae pro eis iuueiti sigitur.
, Ilia Nerat. sed gni Philosophum D s. Et hi east me eter duplice, maledictiones. Ogri is norantia non exeunt, sed a
3 Didit. Peccatum additum pereato non excivat, sed a graia int', sed ignorantia peccatum est, in dictium est firma. pecea-
vesticut in subiecto, erederet illud esse, Erl
Az tis sicut dij. Sed putauit utruq;
luntate est. aliquod pone fieri, ut & uxori more ge- enim est in concupi reret, & per poenitet iam victi ia
m i vel irascibili, haberet. Minus ergo peccauit
AC ct qui de poenitentia & Dei mis
scilieri ipsa voluta 'ricordia cogitauit, postquam ost domina elu, q3 enim mulier seducta manduca linea esse dicit, quasi uit eique dedit ut simul ede rem, noluit eam omne peccatum in quam credebat sine lito solatio voluntate est, etiam contabescere 'e a se alienatam ignorantia. ipsa em omnino interire. Non quidem carnali victus concupiscentia, te actus aliarum quam non dii senserat, seu amivirium sunt in pote cabili quadam beneuolentia, sate volutatis α de qira pleriique fit, ut offendat
tioni obediunt. Cum facere non debuisse, cliui
Adsecundum dies ne sententiae iustus exitus indi cauit. Ergo alio quodammo-Ηdo ipse etiam deceptus est. In . expertus enim diuinae seueritatis, in eo salii potuit, utve niale crederet esse commissum
sed dolo illo serpentino quo mulier seducta est, nullo in do arbitror illum potuisse seduci. Ex his datur intelligi quod mulier plus peccauerit
e driptio in qua maioris tumoris prae s norata .lieutomis sumptio fuit. Quae etiam in se honi, quod qualiter & in proximum, in Deum sitius dicetur. peecauit. Vir autem tantum I
si, i qui mui scien infe &in Deum peccauit. tia cui opponi ligno Inde etiam colligitur, quod rancia non statius mulier plus pecea uerit, quia qui est oper tio, sed auius piinita est. Cui di-
operationem aliqui cium est. In dolore paries fi . quae est in potessate lios &c'
voluntatis acquiritur, de ideo hoe ipsum quod est seientiam habete voluntati subiectum est, fle per eonsequens hoc quod est scientia ea rete, di inde est quid etilpe rationem habet. Ad quartum dicendum quod pectatum omissionis non habet rationem culpae, nis ex hoe popponitur praecepto a sit-mativo legis naturali .el seriptae. Praeceptum autem assimatiuum obligat semper, sed n6 ad semper. 8e ideo omnis omi so pro illo tempore est pectatum in actu, in quo quis per piae. xceptum obligatur, & quoties illud tempus reuertit ut toties peccatum multiplicatur. Ad quintum dicendum , quod quamuis omnis homo nata. raliter scientiam desseret, he scientiam velit, non tamen Omnes volunt id per quod ad scientiam peruenitur, d. se quoda modo ignorantia voluntatium efficitur, non per se sed per ae ridens , seut de quodlibet malum.
eonsequitur Omne precutum tig pothi excusare, vel alleuia: re peceatum, qa sie: de quolibet ex eusta e 3 s. ret, sed ignorantia
dieit quatuor sunt poenalita di q' spereato pH mi homini eonsequuntur. Lignorantia. in simidum, quod ignoritia non est originale peccatum . no enim ignorantia imputatur puero in peccatum, antequam ad tempus deputatum venerit, sed in peeritu actuale eo modo quo omissio peccatum alti,ale daei tur, S eodem modo conuenit precati actuali η de ripΑ R et i e v x v a. II.
e Vtrum ignorantia excuset peccatum. , ,e, ι,, Λ D 3η cvNDura se proceditur. Videtur quhd igno , Ε, d MI tantias eccatum non e cuset. Primo per hoe quod diei elo viii. a. sto. Ambr.Rum, ii. Grauissime peeca, s ignora sed quod aga
'' grauat peccatum, non excusat. ergo Ignorantia non excurat reccatum.
disti mihi de die mihi dblistho ignorans seeun-& comedi. Non dicit reces si . '
Stuperbia enim halici confisio' quod prius. His deformitatem. non consis- si ionis humilitatem . Nec etiam ulter confitet tir peccatum,
sed refert in alterii H dares. Serpens decepit mσ, S 'comedi, 'i i impari siexu , sed pari fastu. Eeee hic dicit Aug. quia parem
fastum habuit mulier cum vi' agorauat peccatum, ro. Pariter ergo superbierunt nee etiam mn pi-& pariter peccauerunt. Sed scentia . ergo vide
dicamus parem utriusque suis' sc o e o N TR . se saltum inexcusatione pecca est quod Apostolusti, de in esu ligni vetiti. sed di . r. hi noth. i.dici .
spare & in muliere multo ma- tam . ta
lorem meo ci= credidit & vo igno. se sed nihil ρ- init esse sicut Deus, quod non uocat ad miselleo vir. Ueruntamen Sc de .iro testi nisi peccat utur ν voluit esse sicut Deus. Diei tenim Aug. su per illum locu eusae, ves alleuiae psalmi. Quae non rapui tunc peceatum. exolaebam . Rapuit enim Ada omne pre N Eua praesumetes ut diabolus
de diuinitate. Rapere voluer ut ergo quod tollit aldiuinitatem,& perdideri nris, diminuit rationem ' De duab licitatem. Item super illii in Io- olum rite cuiae, inbus.c i ocum psalmi. Deus qui smili, vi l laxitat pecenia,
. V . - ' - - . sed tenoratia est hut ibi. Qui per se vult esse ut De' iusis i quia inui iaperuersd vult esse similis Deo, luntarium per igno
Philosophus in . Et hi dieit . ergo ignorantia, et ex cum vesalleuiat peceatum .RE PONDxo, Dieendum. Ignorantia quaedam ex toto excusat peccatum, quae im Ve o alleviat in parte, vae a vero nec in toto excusat. nee in patre alleuiat. st ad huiusmodi euidentiam selenaum est . u, leno, itae si uitati pliciter potest sumi. Primo,ex parte ipsus scienti , quia quaedani estis potestate scientis, de haee dieittim tnor,ntia vitieibili , Has ectata. quaedam autem non est in potestate eiu , 5 haec dicitur antrantabilis. Sed hoc u, ignorantia sit in potestate eiu qui ignorat contingit dupliciter, quia vel est in potestate elux secunda se, scut qui ignorat aliquod praeeeptum quos stati re scire posis et vel est in potestate eius quantum ad suam e sam licet non in se, ut patet in ignorantia ebrii, quia ebrieta, qudi est causa is notantiae in potesate eius fuit. non autem ignorantia con sequens, cum usus rationis impediatur. Secundo sumitur diuiso ignotantiae ex parte scibilis est enim quaedam ignorantia eius quod quis seire tenetur . de hue dieitur secundum Phil sophum ignorantia uniuersalis & secundum iurisperatos ignorantia iuris,& haec variatur in diueis , ut supra dictum es.' uadam tenetur scire unu, quae non tenetur scire aliuM Quae a m vero ignorantia est eius quod quia scire no tenetur, ει h cest scientia particularium ei reunssantium in actu quam Philo sophus vocat ignorantiam parti latis. Iulius vero ignoran tiam facti. Tettia diuiso seruitur ex ordine ad actum. quaedam
154쪽
enim ignorantia est quae est eausa actu; quia s non ignoraret non saceret,& tune dicitur per ignorantiam peccare , & huius fgnum est poenitendo de actu quaedam veto est ignoratia quae non est cauta actu ,sed per ae id A se habet ad actum. Et finhane ut Philosophus in Ethico.dicit.non dicitur aliquis per' agnorantiam facere,
' 'uorans , v dc ut diabolus qui noluit sub eo nitet, ut saliqι-- ςsς, Um quivi seruus notades accede te ad inii luit teneri praecepto, sed voluit pauliete ecedat ad ut nullo sibi dominante esset aliam, ad uuam ta- quasi Deus. Item super illum, ignorasset. Quo ises ut e Pistolae . Non rapinam m vetia ignotatis arbitratus est esse se equalem
est,quae lucidam ui a Deo. Quia non usurpauit quod do ac ium peccati suum non esset, ut diabolus Nprimus homo.
cari, quam voluntas syuorundamententia piaedam am-hon reprimit, absor hei ut iudi an tu ratiotiti di narticula ii operabili , secuniaduui ιγ dicitur ii 6. Ethico. pii eleetati
bitris esse ut Deus, Ied non credi
Deo quibusdam videtur quod etiam Adam,mbierit esse sicut De rian ergo vis , scieum est,quod ignorantia non excusat nec minuit pctis nil sinu, causa inuoluntarium . non etia Au esse vcluataiaraum quod is iano De summo boui c. II
non tamen id credidit posse ite elec . 'quiri ri,& ideo falsum este quod dia
Omiris nisi dicitur bolus Promittebat, cognouit, ignoram. & licet diuinitatis aequalitate concupiuerit, non tamen adeo exarsit, nec tanta est allectus ambitione, sicut mulier, quae il
lud polle fieri putauit, de ideo magis illud ambiendo superbi
α uit. Virum autem aliqua for-ratuna. Iam tantia te ambitionis subreptio mo- autem quae non es h uit, sed non ita, ut illud puta 'caula altus, non inu ret verum, vel possibile som.
at inuolimrarium, . . . . V . .
ut Philosophu, di Ahi S autem videtur ideo dictu cuin 3. E: hici unde ei te quod Ada illud voluerit, Illa nullia modo ex- quia mulier de eo sumpta illud voluit, sicut peccatu, ua quae est ea iei . uiciSur per unum nominem in Haec autem potest trasse in mundum , id est in hu-
cui re peccatum, manam naturam, cum tamen
veli toto vel in par- mulier ante virum peccauerit, ignorantia eui nul- qVN P mulierem intrauit delo modo admiscea Viro factam. Vel potius ideo tur ratio culpae, ex per hominem dicitur intrasse, to Quod ignorantia quia etiam peccante muliere,
,nuine ibi ,ε: igno genus minime peccatis eorru - antia particulam, pium periret. Minus ergo pec- adhibita tamen de- cauit vir quam mulier.
cxcusat quide quan V m minus peccasie 'tum ad aliquid, stili M. Is autem o-: si
rantiae iti tui alie ha usitast hoc modo. Tribus mobet et inuoluntaria dis, ut ait Isido. pecca causet. non autem tum geritur, scilicet agnoratia,
excusat inquantum culpa eii, quia sic rationem voluntarii retinet & ideo ignotan tia uniuersalis excusat peccatum sequem non ex tuto ted a taneto. satiet S 1guoiatia vinei bis i, sitie si siti se vincibili. sue se ei dia iam suam , dum tamen rei illicite operam non dederit si ignotantiam in cuirit. si enim operam rei lieit dedisset mode rate, ignorantia sequen culpam non haberet, et ita portu iri queo I peccatum ex toto excusare, ut patet in liri qui exetertio spiritualium operationum in amentiam vertuntur. AD p a i ri v M ergo dicendum, qu4d ignoras dicitur gra-
Α uim me peccare, non proptet quantitatem peetati. seis propte periculum, quia dum morbum non cognoscit medicinam non quaerit. Vel dieendum, quM Ambro. loquitur aegrauitate peecati , quod es agnorantia ipsa bene seiorum Dei. quod est fra uallimum inter species ingratitudinis, cuni se licet h mo b
infirmitate.& industria. Et gra gnoscit. uius est infirmitate nee ea re o Ad secundum di
ignorantia. Grauiusque indu suis ποῦ abs
stria quam an firmitate. Eua ara catis pecora ilicet tem vitaetur ex ignorantia pee ebrietate Ee homilicasse, quia seducta fuit. Adam di , Di ter quod divero ex industria, quia non sui leti ucius, ut Apostolus ait. Ad hil tamen prohibe B quod dicimus, quia licet Eva quin quantitas se- , in hoc per ignorantiam deli quς im peccati per
quoci Uiabolus suadebat, non te in inuatur. .ndeta me in hoc quin nouerit illud in processu araumen Dei esse mandatum.& nee ea rieti figura si icti
exculari a peccato per ignora- Ad tertium dicen tiam non potuit. Eit enim igno dum, T ignorantiarantia quae exculat precarem. omnis esti e
satiel tautem ignorata a vincibi subiecto. Nin volim iis, de ignorantia inuincibilis. Mutinctus visi Excusatio omnis tollitur, ubi sis dictum est. vn mandatu iri non ignoratur. b Doriplici ignorantia excusat
triplex i eorum scili' peceatum se, sed a T Hy- cet qui scire nolunt prout in in voluntacum possint quae non excusat, in causa ha
eorum qui volunt, scd non pos' quod excuset, sed Psunt, quae excusat de est poena ad peccatum addat, peccati de non pec catum r&eo quanis
sciunt, non renuentes vel prin ignoratii si illud ponentes scire, quae neminem ignorantia de se plene excusat, sed sic sortasse ut minuit.
minus puniatur. Vnde Augu. tDe natu-
ad Valentinum. Et Saul Crtur eosequitur Oe pecca excusatio, qui madata Dei no itan elici peccati, De gratia. iterunt, quam solent habere ho dictum euic & lib.aib.e.
mines de ignorantia i & licet ηψο-- ut uredi , grauius sit peccare scicnter R Ad chrituum dicta 'nescienter, non ideo tam n co du, tr ignotantia αfugiendum est ad ignorantiae instim tra linio ex
tenebras, ut in eis qui qu m T tims
excusationem requirat. Aliud V causantinuoluta est enim nescisse, aliud scire no riu. malitia vero Ecluisse, quia in eis qui intellige- coco steria nisgis re noluer ut ipsa ignoratra peccatum est. In eis vero qui non sed animant petapotuerui, pcena peccati. Igno ea tu, es hoc dico, scoe piscentia sumatur pro actu voluntatis. s vero sumai r passione eocupistibilia trahente volutate quodamA renitente lie Geupiscelia excusat, quia quanto aliquis maiori tentationi succubit,nianus peccat, sed hoc ad infimitatem reducitur.
V At v n tentationem suetat conuineenda .lpeiam menda. s. spuali morte vel etia corpotali. vel a se , vel a vito, vel a Deo, si de muliere intelligatur,xtMaei et
155쪽
Magister exponit . In eo tamen suisse seductum eredi potest, peomnustum veniale &e.ὲ Hoe intelligitur, ut supra dictum est de veniali ex eaus di non ex genere . putasiit enim N quia
secit, ut uxori morem gereret, Q, peccatum suum excusati
a de facili actiperet,& huiusmodi eausam haberet,ia veniam seductionis causa videt suisse elatio men rantia vero quae non est eorum
iis,quae ad sugepsti qui scire volunt, sed eorum quiquzoluitii tanquam simpliciter nesciunt,gnum vetitum expe nullum sic excusat, ut aeternorari. Cum enim ex- igne non ardeat, sed fortasse, Perimentum non is ut minus ardeat. Non igitur
en I cI. mulier taculatione habuit de
dam dubitatione ad Ignorantia, cum de mandatum G tuit. ductus est eius rei pu nouerit, & peccatum esse secusta experimenti ligni agere non ignorauerit.
Vnde processerit consensus illius pec
cati, cum ratura hominis esset incorrupta.
Olet etiam quaeri, cum sine vitio esset natura hominis, unde consen
Prima. De permissione diuina respectu peccati primi holi.
ipsam voluntatem alia homi- ti ne primi hominis voluntas mala no praecessit, P
atque ex diaboli persuasione &hominis arbitrio illa voluntas Circa primum mala prodiit, qua iustitiam de qruntur duo. seruit , de iniquitatem inchoauit,& ipsa voluntas iniquitas
mulier seducta stiit. Tribus modis, ut ait Isido.&e. Videtur ιγ insumcienter enumeret, .a quodiadam peccatum est et ex eocupiscentia, de
potuerit conserte alicui naturae creatae, ut peccate non posset ex natur coditione.
uare Deus per.mstriis bominem ten fetudo. Vtru Deustari, sciens eum esse casuri . drbuerit permitte Raeterea iri solet : quare Deus hominem tentari permiserit, quem
re hominem tetis ex peccare. ARTI C. PRI avs.
decipiendum esse praesciebat. Sed non esset laudabile homini, si ideo bene vivere posset, quia nemo male vivere suaderet, cum in natura posse. dein facit.Et dicedum, P sus mali processerit Z Ad quod
responderi potest, quia ex lib.
ad peccatum ex infit arb. propriae voluntatis fuit, &mitate reduciturino in ipso enim & in alio causa cx- ω,
enim tunc solum pst titit, kt fieret deterior. In alio, potestate haberet velle, non co
ci uis,.quiueis Io quia in diabolo, qui suasit, in ip V sentire suadenti Deo iuuante,
aliquo exteriori im- sO, quia voluntate lib. rb. con- & est gloriosus non cosentire, pulsu peerat,sed etii sentit, Sc cum lib. arb. sit bonu, quam tentari non posse. Moue quando per i ny Iio ex te utique bona malu S ille tur etiam quidam dicetes, cur ne cam in P ςς xv eonsensus prouenit, Sc ita ex bo creauit Deus, quos suturos maipsa peccatu est Sce. no malum manavit. De hoe Hoe verum est, si sit autem in sequenti plenius tracorum quae qui, sici etabimus, cum Origo mali, dca Viria sicri na: μ ,Aue dila
222 Eti iri , beta m-re calescat, inuestigabit.
quia voluntatem n6 stim di geometriam,peccatum no est ei qui illam non prostetur per ossicium magi-uetii. An uoluntas praeces eris illud
I vero quaeritur, utrum voluntas illud peccatum praecesserit λ Diei mus, quia peccatum illud & in voluntate de in actu consistit,&voluntas actum praecessit. Sed
Ostquam diis niuit . Magister principi u humanae perditioim,3c ex parte
entationis, Ac ex parte peceantis. In parte ista detertur, Palicui natur et creatae conserti po
los praesciebat Z Quia praevidit tuit, ut conditione quid boni de malis eorum esset suae naturae peccatefacturuς. Sic enim secit eos, ut relinqueret eis. unde aliquid
faceret, de si culpabiliter aliqd facerent, illum de se laudabili
ter operantem inuenirent, a se habebant voluntatem malam, ab illo materiam bonam Sc iustam poenam. Frustra ergo di- bus, nec potest diei, citur .no deberet Deus creare, quos praesciebat malos futu ueniat, quia in hoeros.Sciebat enim bonis pro su- ab Eomine non dita
serret, cui etiam per gratiam hoc conuenit.erso videtur u per conditionem natia non posset. I Primo, per hoe qa Aug. dicit in litera scilicet, quod illa natura quae peccareno potest, est de sanistiti angelis. haec a tem quae peccare potest, eu de homini- minat de permissione diuina , quae quodammodo principium Peccati dicitur,scut causa sne qua non . Si enim Deus non permis let,homo non peccasset. Et diuiditur in quinque partes,secundum quinque quaestiones quas mouet. Secunda incipit ibi Mouentur etiam ouaedam. I tertia ibi s Addunt etiam talem hominem.ὲ quarta ibi Ite inquiunt.I ISi Deus vellet.I Quinis suae angeli habeant quod peccare noti ptissim t. - rari: t. Natura spiritualis est nobilior quam natura corpora
lis. sed aliqua natura corporalis est, in qua nullo modo peccat vel error accidere potest etiam secundum naturae suae conditionem, stilicet caelest .ergo multo sortius est aliqua spirituali,, in ua nullo modo peccatum accidere pollet secundum naturae
ta ibi IItem inquiutit.ὶ Posset Deus Ne. Deinde accedendu. I 3 Prael. Vt Dam. dicit,ex hoe quod creatura est ex nihilo, u D . L ea
ad partem altera n qua Ostendit quam persectionem ammae habuit Adam ex qua posset peceato res stere, quae incipit ibi Et quidem secundum animam i Et diuiditur ibi per tres. In prima ostendit qualis suit factus secundum animam, quantum ad scientiam. In secunda, quantum ad naturalem potentiam. 24.dist. ibii Nune diligenter inuestigidum. IIn tertia ostendit, qualis fuerit quantum ad statiam. 16.dis .ibi liale est gratia Dperans & cooperans. JPrima in duas. In prima ostendit,quorum cognitionem homo in principio suae coditionis accepit. In secunda ostendit qualem de his notitiam habuit. ibi l Retu quippe cognitionem homo accepisset dee Et circa hoe tria facit. Primo, ostedit qualem eos nitionem habuit de rebus creatis. Meundo qualem de Deo. ibi s Cognitionem quoque crea. toris. in teitia,quale de seipso. ibi Polio sui cognitione. Et ritea hoe duo facit. Primo det ei manat veritatem. Scito mouet dubitatione di soluit.ibi Si aut qrii: tiu hu sciam habuit &olpiex varietas sequitur ipsam in diuersis. una secundum esse, tacut in his quae corrumpuntur .alia secundum electionem, scut ς' Din his quae peccant, sed alicui rei secundum naturae suae condiationem consertur, vi si invariabilis quantum ad esse, sevi substantiis spiritualibus di eorporibui caelestibus. ergo alicui naturae conserti potes, quδd secundum naturalem conditionEst inualiabilis quantum ad electionem. Peret. Constat quia voluntas diuina hoe naturaliter habet, v peccate non potes. eum ergo ipse si summae bonus & sum mae potens, videtur ep alicui creaturae contulerit, vel consenesoluerat suam fmilitudinem , ut per natu tam suam non post peccare. s Prael. Constat quod alicu; ereaturae hoc consertur ter gratiam, P peccate non possit, sed potuit Deus sacere ut ille habitus gratiae qui confirmatione in bono creat,si cui naturae para essenti alas esset, vel etiam aliquid illo habitu rei serius. ergo videtur
156쪽
nuod si esset talis natura secundum naturale sbi piἰncipium, beret confirmatione in in bon ergo vetetur ae ala
cui creaturae consem potuit, ut peccare non posset. SED CONTEA . Persectio uniuersi in Loe eo sistit,quod omnes bonitates creataratum communicabile In genere,com
s 'q est peccate turos, de iustae P mala volutate
non posse ex natura puniendos. Addunt et tale ce- propria nulli naxu' seret hominem sacere,et nollet
. zz Ii omnino peccare. Concedinins
nec angelo, qaut si quidem meliorem natura esseque peccatum pbax. qui omnino peccare nollet. Eo
ergo videtur h ς eellit & ipsi non esse mala, quM
tali, facta est, ut posset non pec
Prael. Confirma- care si vellet, di iuste punitam tio in bono νε conse qui voluntate non neces Sitate qui ex Peri ς' dbς eecauit. Cum ergo haec bo me; na sit, illa melior, cur non virudo voluntatis Ordi- que faceret ut uberius laudare natur,&potestatem turde utraque illae inde san
ed intellectuin ος dς icati stelis haec de hominibus
di est. stem inquiunt: Si Deus
co ut impossibile saliqua creatura sit, quae naturaliter lint, Ii peccare non possit. R P o N DL O , Dicendum, P nulli creaturae communicatum est nec eommunicabile suit,quod peccare non posset per conditionem naturae suae. Cuius ratio est, quia cum omncreatum dependeat sicut a causa sui esse a Deo oportet,i h ubi relinquatur, deficiat, quandiu autem causae influenti in reci ivit,conseruetur,sed applicatio causati ad causam sua pote e dupliciter, vel ita ,T sit in potestate causati a causa sua recedere quantum at aliquid, vel non recedere, vel ita P non sit in Doteitate eius, Zc primum pertinet ad libatb. quia, se est essentiale lib. arb.ut possit sacer vel non tacete . li autem caulae suae Don inlaetet, portet P deficiat. Unde dicit Aug. S. super Gen. Homo Deo libi praesente illuminatur, ab lenis autem cotinuo tenebrabitur Se ideo impossibileniit, ut seruata libertate albitrii alicui creature conserretur, ut secundum conditione lux naturae peccare non polliet. est enim quasi quaedam contradictionis implicatio,quia si est lib.acoportet i causae tuae possit in herere vel non inherere, εἰ si non potest peccare non pOicit causae suae non in herere,ic sic sequitur eontradictio, sed natura diu in quae ex te rectitudinem liabet,conuenit per conditi nem naturae suae, ut deficere non possit, sicut nee ab esse,ita necarectitudine bonitatis,&quibulcunque hoe consertur, ut per am confirmentur in bono, lint per donu g ae per quod ubi Dei essiciuntur,de quodammodo diuinae naturae consortes. AD ν RiMνM ergo dicendum, quδd Augultis. non inistendit dicere quod angeli hoc habeant, ut peccare non pol- snt per conditionem natutae suae, sed per donum gratiae, inhoe tamen ab hominibus secernuntur quod gratuitam contimationem quasi a principio creationis aeceperunt, quae hominibus per longum tempus datur. . . . at Ad secundum dicendum, v natura spirat ualis etiam in Geinuariabilis est,sicut natura corporalis sed habet electione , vi pollit sin hoe in ea esse plim, uti quatum ad potentia electi iii, no stat eo paratio inter corporale & sp sialem creaturam. 4r Ad teritum dicendum, quaelibet lex habet principia deterv inata ad suum esse, de proprietates naturales quς principia nosi ni de illis , quae suae potestati subiacent,3c ideo aliqua creatura in illis inuatietatem habet, sed electio est eo tum qui sunt in potestate eius. unde, quia in hil ereatura rationalis aliquo mo do sibi relinquitur, ut dicitur Ecel.ir. Reliquit eu in inama costii sui, ideo deficere potest . .
. Ad quattum dicendum, r non est ex imperfectione potentiae da uine, ut creaturae conserte no possit quantum ad hoc luasmilitudinem,sed ex impersectione ereaturae, partim ex nocqubd recipere non potest,& partim ex hoe quod est quaeua anipossibilitas in implicatione contradacti rior ito, ut dictum eli. Ad quin tu diced ut queitq; alicui naturae couenit aliquod
accris ex Hiquetia superioris tm, non pol natura interior i. tu
accn D se habere, nisi et liciat naturae superiori scut ii aer illu nat in actu Pigne no pol esse 9 sit de natura tua lucidus in actu,nili sat igni, Dico ergo, et cum coniiratario in hol: O inlitcreaturae ronali solu per giam quae eit quoddain spua. e lume, α 1 militudo increati luminis, non pol este LP an qua citari a ex natura sua eonfirmationem habeat, vel gratiarii, uiu eluceret ut diurnae naturae quod est omnino ivi possibile.
b I trum Deus debuerit permittere hominem tentari, uel peccare . AD 3 ε e v Μ-
, oluit, ut quod vellent essent, mittere homine pecEt boni quidem non infructuo eate, vel tentat .s se. mali vero non impune eL picti n.am scis est
Deus voluntatem eoru in verte fini competent tu, tre in bonum, quia omnipotens homo autem ad bearn est Posset revera, curno secit Z ritudinem si x ad
o . . . . in sitem satius est eum
quia noluit, cur noluiti ipse competentio enouit. no debemus plus sapς re beatitudii, i fiet et
oportet sapere Et qui de secu fine peccato, vid
umatum ronalis suillio, hiis tur qudd non de
discretion, boni de mali. Scien
tiam quoq; rerum creatarum , Ptite. Muibus ti cognitionem veritatis, quae datur idem tim do.
bet dari eadem laiaeultas perueniendi ad finem illum : sed homo di angeli propter unum finem creati sunt, scilicet propter beatitudine in participandam , ut in prima dillinc . dictum est . cum ergo na istam angeli secerit Deus quae peceat e non pollet, ut in litera dicitur. videtur quod naturam hominis talem facere . debuit. at , Pist. Ad prouidentiam sapientis pertinet, ut impedi menta remoueat sui operis . cum ergo per tentario enidae nionis, homo a sua rectitudine impeditus tuerit, Sc : ro. videntia diuina sit Omnium creaturariti a dc praecipue iationalium, videtur quod hominem tentari pernitere nonas a Ptine. Ouanto aliquid essicitur compendiosi ux tanto certius de melius est . vii de Sc omnium linearum in tet duo puncta tecta breuissima est ita compendiosior luid via i' traicianiendi m beatitudinem , quod homo non peccaret quam quod homo poli peccatum de peccato erutus in beatitudi ne in transferretur. ergo videtur quod Deus non debuit per eiere hominem pecca ς' .. al e Piae t. Minus malum pro maiori malo permitae linum est, sed minuς malum est diminutio alicuius laudis, filiam ipsum percatum , quia minori bono opponitur . ergo videri tui quod non fuerit ratio sufficiens pei missionis diuinae quae
V in litera assignatur, scilicet qubd gloriosus est non consenti .
sto coNTRA est. Id ex quo apparet Dein lauia dabilis non debet penitus impediri: sed in peccatis etiam apparet laudabilis Deus, cum per misericordiam parcit, Mper institiam punit . ergo videtur quod non debuit omnino
peccatum impedire. Hal Prael. Omne bonum potentius est in sua bonitate, quam malum in sua malitia. ergo non est conuelmns, ut ali quod malum taliter impediatur, qu bd per hoc aliquod bonum tollatur, sed si Deus non permitteret hominem petiscare tollet et ut libertas arbitri, quae coactio item non pati Iur . ergo conuenietor permissu, est homo peecare. Rhs PONDEO, Dicendum, quod ad prouidentiam diuinam pertinet, ut unumquodque 1n sua naturat linquatur, quia ut Dionysiacit cap.de diu .nomi. prouiden-L tra non eli corruptiua natum, sed saluativa. Cuius tali est, bonum uniuersi excedit bonum particulare curuique naiaturae erratae, sicut etiam bonum gentis excedit bonum K minis, ut in i . Echico. dicitur. si autem aliqua natura a luseradu transtatam altiorem pet prouidentiam mutetur qua dis aliquod bonum illi naturae excresceret, tamen bonita ta uniuersi aliquid detraheretur, dum non omnes gradus bi, nitatis impleti essent illo gradu ex quo natura illa transi ata erat, vacuo remane me. Dico ergo, quod ii peccat uni omnino impediretur per hoc multi gradus bonitatis tollerentur. tolleretur enim natura illa quae potest peccate di non peecare, quae quidem bona est, tolleretur etiam hoe, quotest de peccato posse resuis te, dc multa huius inodi, quibo ablati, . bonitati uniuersi multum detralleretur, dc ideo id prouidentiam diuinam pertinci, & houunem icutati permit ete,dc peccare si vellet.
157쪽
A u UIM uti ergo dicendum, quod sapiens artifex non Ptantum considerat quid eompetat prati aediticia secundu se ae cepi ε,sed et sm proportionem ad totum aedificau, dc ideo seuevom partem alia meliotem Deit,ita et Deus unumquodq; savit in i ta proportione ad finem ieeudum ae competit naturae suae in Oidine ad to-
mox conditus no incongrue accepisse putatur, & ad illam non studio vel disciplina aliqua pinteruallum temporis profecisse, sed ab exordio suae eonditionis diuinitus illam percepisset. o ιod triplicem cognitionem habu
ante laniam cilicii rerum propter se creatoris, s sui.
s a D eo NT A. est quod dicitur Iodin. i. Deum nemo ridit unquam. Et scut dicit quadam Glos. Esa. s. ides, nullus homo in statu viae existens e sed Adam erat viator, quia peccare poterat. ergo videtur quod Deum per essentiaui non νι-debat .
tendum, inecet a angeli de natura sua habet P peccare nopossint,quod aliquom p ct fit molitauit, sed per gratiam contit mationis qua statim post principium
suae eondicionis a cepetunt, consi ma
ti s uni, ut peccare non possitit, ita etiahomo .cu ad termi num vi isdia tra mite per u erit,ea- dein ccnsimationepe cos nitionem hominem accepiste perspicuum est, cum noipse creator, vel angelus alius, sed homo omnibus anima tib
nomina imposuerit, ut onderet Prael. Vt dicit Au- sup Palla.
su. viso dei: atis per vet. vltielsentia, et tamet
ees, sed costat quod homo in statu innocentiae merceta beatitudinis no habe
v singulorό notitia homo ipse Vit itaque homo prim
ante lapsum triplici cognitione praeditus, re
ru scilicet, propter se saetarse, dc creatoris, de sui. b Rerii qui p
angelo bleuior enata est yia quam honiani, diuersitas naturatum iacit, ut supra dictum est .nec est neccile, ut Ouambus ordinatis in unum tinem assignentur e dem perdueentia in finem, de eodem modo, sed unicuique se.
Ad tertium dicendum, quod sapientia in remouere hocino rido impedimentum,quod natura non tollatur, quod no fieret,s hominem, vel angelum in peccatum eadete no Permitteret, quandiu est in statu via. Ad quartum dicendum . quod non sem per via breuior elige-da est, nisi quando per eam oravit quae ad rem pertinent eon uenienter salvantur, de hoe non fieret, si humine iura peccatu non permitteret cadere. Ad quantum diςendum, quod non tantum per prohibiti nem peccati violenta tolleretur laus, sed etiam naturat: s iatdo rerum,quod nullo modo prouidentia diurna pateretur.
habuit. Quς enim propter illu Rειν ON LO,
creata erant, N ab Illo regenda Dicendum, P sicutta disponuda erant, horti olum i uera dicitur. mo
detia atq; cura relisit. Quia ut inter eognitiu- ait Apoliolus. No eu cura Deo nem viae, tua nunc de bobus. Quo tu aliorumque Deum videmus, α nimalium Deus homini cu- ς guinione parrae,
ram reliquit de prouidentia, ut i a b ri' vi de
dominationi eius subij cerent, ad huiusmodi euidentiam videndum est quot modis Deu, possit videri. sciendutia aut tripti videra pol. uno mo per suam essentia. Alii Oper ege cium aliquem eius, eiquentem tu intelleEum videntis. Tettio mo per essectu ut aliquem extra intes lectu videntas,in quo diuina similitudo testitiati huius aut ereptum iavisone corporali inspici potes. lux .n non videtur ab oculo per aliquam fmilitudinem sui in ipso relicta, sed a suam esse iiii oculum in Ormans,& hute comparat ut primus modus diurnae a sonis qui est per essentiam te hie quidem mosus ex coditi ne naturae suae in ulli naturae debetur, nisi diuinae in qua e scies di in tu ira. Lapi, autem videt tit ab oculo corporali per simili tu datieni suam in ipso oculo relicta,& huic eo arat secud modLqui est per effetium relictum in intellectu videntis se hie quidem modus videndi eonuenit angelo fim condationem nature suae,quia ut in tibae e causis E . omnis intelligentia scit quod
Deinde qua ritur de cognitione, quam homo in primo statu habuit.
Ptimo. Vtrum Deum per esentiam viderit. Meundo. vlium terum omnium scientiam habuerit.
Tettio. Vtrum potuerit falli. est supra se, per illud quod in ea usa ei. unde cognoscens ipsum
lumen naturae suae qu est similitudo lumini mereari,Deu deI. vultus aut hominis inlueens in speculo vi ab oculo, non quidem per similitudinem eius immediate in oculo relicta, sed per smilitudinem relucentem in speculo, ex quo resultat mpupilla, di huic comparatur illa vitio, aua Deus videtur u e gectum extra intellectum .identi sue perespectum natur em,
scut per cognitionem creaturat u , naturali cognitione Phil
sophi in Deum deuenetur, sue per effectum spiritualem, scutest in viscie fidei illiu qui adheret his, quae alii, reuelata sunt per inquentiam spualis luminis de ideo diei mur nune in specu
a Virum Adam videris Deum per esensium.
D P R i M v ri,se proceditur. Videtur U Adam Deum per essentia videbat. Viso. n.immediata Dei, dicitur vi sio per essentiam: sed Adam in ptimo sta tu videbat Deum sne medio, iis principio A. M a1.4st.q. si 'dicit crgo videtur videbat Deum per essentiam. 2 Aug. icit, quod inter mentem nostram de Deum, rnihil est medium secundum naturam mentis, sed omne me .ium coenoscendi ,ea medium inter eo piroscentem de cognitu. ergo videtur p cum in primo statu homo esset in integratate naturae suae,* Deum immediate de per esentiam viderit.' 3 Prael Vt Apostolus. i. Cor. 3 dicit. Videmus nune per spe culum in enig. tune autem A. ad D. sed Adam in ptimo statu non videbat in enigmate, quia nulla obscuritas in eo eraς. etiam videtur,quod tune videbat lacte ad faciem.
Prael. Quicunque non habet illud quod de siderat,affigi-xur : sed in primo statu non erat aliqua afflictio, quia plena nopotuit culpam praecessere.cum ergo naturaliter uisionem diuinae essentit ho desideraret, videtur ip Deu p essentia videbat. s Prael. Illud quod est naturaliter ordinatum ad aliquid, nsi ret eo, nisi per aliquid impediatur, sicut lapi, quda st deorium, sed intellectus hominis naturalitet ordinatus erat ad videdum Deil per essentia. cs ergo no esset ibi a i tu d impedimέtu, M nec culpa nee mena, νε et Deum per essentiam videbat.
videre,fm Apollo tu. Modus aut ille copetat homini fm eg ditionem nature suae,quia intellectus nos et nec se ipsum intelligere pol nisi per spe, te tu quas apud se habet, quia r obiecta venit in cognitione actuti, N p actus in cognitione potet latu. Ad primum ergo modum visonis, qui soli Deo ex coditione naturae debetur,eleuatur angelus de homo per gloriam. vnde illla est viso beatoiu.quam homo in pitino uatu no habuit. l Ad secundum vero modum, qui est naturalis ipsi angelo, dc supra aaturam homini eleuatur homo per gratiam, etia post statum culpae, sicut etiam in vitis contemplatiuis Patet, qui te uelationes diuinas merentur, de multo amplius fuit in primo statu per gratiam originaris ius uiae. Tertius autem modus est comunitet viatorum,etia post sa- ratum culpae . unde patet quod modus quo Adam in primo natu
Deum videbat, medius est inter utrumque . Quidam vero ali ter dicentes, errat, potu te, Deu nunquam pet ellentia, nec i pa tria nee in via videri.qa hereticu es,de serapturae contrarau, ut upat et i, Conis. Et i l Oan. 3. Quidam verti econtrario dicunt, Deum per esentiam in omni statu videri, de his et authotiis tes sanctorum repugnant quia Dion. dicit, p si aliquis videns Devan sciuit quid vidit non ipsum vidit,sed ala quid eo tu,quae . sunt ei sis. Et Greg.dicit. pq itantumcuque homo in statu vix Iz. orica,
profecerit, ad satum tamen illum contemplationi , quo Des 37. 3 per ellentiam videtur,non pertingit. A D P R i M v Μ eis dicendum, V Adam in primo statu icitur Deum sine medio vidise,non quia ipsum p essentia vaderet , sed quia non per medium argumenta troili, ex creatum sensibilibus scedens, in cornitionem eius deueniebat, ica mediante effectu spuali, in intea ectum eius iesultante, sicut
158쪽
D I s T I N. XXIII. Q VA EST. II.
di angeli in primo statu videbant, ideo dicitur quM post te A prati. Seeundum Philosophum, & siciit etiam Misti stet sit
ea tum neeenaria 4 fuerunt sacramentali asgna,vi ex se nubili pra dixit .dist anima intusa est eorpori ut imi so pei heiul Riεbus homini spiti tualia panderentur. Hadcvirtutibus,&ad hoc sunt dati levius de membra: sed hoe Ad secundum dicendum, quM cum dieitur nihil esse mediu frustra eslsit, si pςr opς ration ensus, intellectus persectionem inter Deum 8c mentem nostram, uitelligendum est non sui naturae dignitatem, qa
& ratione ipsius gubernaretur, ut sciret illis necessaria proui
dere a quibus emolumentum debebat recipere. Hanc autem
scientiam homo peccando noperdidit, sicut nec illam qua
carnis necessaria prouiderent.
natura mentis ange Ii eae supra naturam mentis hunianae est, ut Dionys expresse dieit 4.e exle.hie. de Greg. in hom .de c tum ovibu . Et Ausu. super Io nec etiaret modii informantia prauatur medio, quia charitas creata est medium eoniungens mentes Deo,
um, quod enigma importat obseu ma-.tem quandam eogninon aequireret. cum igitur nihil sit frustra in natura operab & praecipue incom-
di quo ex auditu solo percipi tur , quomodo a credentibus absens quaeritur, sed quadam interiori inspiratione qua Dei
praesentiam contemplabatur, non in ita excelleter, sicut post
de huiusmodi non eruditur. B hanc vitam sancti visuri sunt, sed de scientia animet qua pec- neq; ita in enigmate, qualitercando amisit.
Ognitione quoq; creatoris primus homo habuisse creditur. Co in hac vita videmus. De sui cognitione.
Π7x tionis, eo quod enigma est secundum Donatu,quaesio verborum obscuritate inuo uta obscuritas autem triplex potest accidere alicui intellectui . Prima ex hoe, quod ex nihilo est, qain hoe desie it a clamate intellectu, increati ,εt secundum hoc omnis intellectu creatus enigmatieus est. Secunda ex hoe vintellectus intelligit inquirendo, de per continuum de tem- ia, accidit Ltione ad intellinum angelicum quavem d humanu, est ratiocinatiuus & aeceptiuus cognitionis a sensibit bu, sin conditionem suae naturae:& fm utrumque mo dum etiam in primo satu homo in enigmate . idiset. Tertia
vero obscurita, intellectum, consequitur humanum,ex pecca to,consecuta ex corruptione carnis aggravantis animam. Sap. sic in enigmate nunc ho videt tunc autem non vidisset.
Ad quartum dicen flum, non facit Mictionem vel poenam eatentia cuiusque desiderati sed eius est quod debet liti, de cum ea tempus habendi & 16 Adani in primo statu di s Deu non videt et quod summe desiderabat, ns in inde asiligebatur,quia noduetat ips ad illud perueniendialia, sequerit,u, Oe quod intεdit venire ad aliquem sne que nodu eo tequit poena haberet. Ad quintum dicendum, ut aliquem actum pol es quid impe
dite dupliciter. uno modo per modum contrarium,scut calor violentu, impedit aquam ne insti detur, & pet hunc inti dum culpa vi pinna impediunt risionem Dei, et tale impedimetum homo in primo uatu non habebat. Alio modo per modu sim postione humani corporis, videtur Phomo a sensibilibua
accepisset, se ut &nunc, Ed non satim perfectam scientiam habuisset.' s Prael. Ille qui est
in scientia periectus non est necesse, ut alio illuminante rficiatur : sed Adam in primo statu etiam pangelos fuisset illu-
manat , alias petitia set naturalix ordo creaturarum, secuniadum quem natura angelaea inter diuinam & humana ponit ab una accipiens di in aliam rem gens, ut in in. l. hieri dicitur . ergo non titisset in scientia perfectus. S x D C. O N T E A. Nomina imponunt ut rebus ex propraetatibus earum sumpta, quia unaqueq; res nominatur ab eo quod in ipsa est nobilius, ted Adam animalibus nomina imposuit, ut Gen. v. dicitur . ergo in principro suae creationis ampus de talis obseuritas accidit intellectui humano in compara C malium naturas e gnouit,ti per consequens allatum rerum. tione ad intellectum angelicum qui dea formis est. Intellectus e Prael. Quanto aliquid in nobilius, tanto minus decet tae de sectum in eo sed in corpore Adae nulla fuit implectio in statu innocentiae .ergo multo minus suit imperseqio in intella eius. R PONDEO, Dicendum, ae illam sciEtiam necesse est homini nobi, in primo statu attribuere, sine qua imperfectus suisset, mhil amplius.tune autem alicuius scientia ima etiadi. qn non nouit aliquid eorum quae ad ipsuin pertinent,& 15 nulla notita a eorum quae ad hominem pertinebant in primo statu homini defuisset. Pertinebat aute ad ipsum dispositio sui ipsius in actibus pri,priis,& ideo dieitur cognitionem perlecta habuisse eorum quae ab ipso agenda,vel viranda erant, ii militer etiam ad ipsum pertinebant aliae creaturae, inquantum N idisum factae erant, ut vel ab ipsis emolumentum acciperet, vel eis praeeliet & ea gubernatet,di ideo tantum de unaquaque re coiagnoscebat,quantum ad usum hominis perirnebat,nec oportet plus cognitionis sibi ascribete in primo statu. Hanc autem eo Pnitionem aliter Adam habuit,& aliter ad eam eius posseti p- uenissent: quia natura a persectis exordiu sumit, ut Boet dicit. plieis negationis,scut tussicus impeditur ab actu geiametrion D Et Dei pei secta sunt opera, ut Deut. 31 dAIdeo Adam tam dua
di. ex hoc uitiabitu geometriae non habet,& ita ἔt Ada ab actu visonis Dei impediebatur, quia nondu intellectus erat ad huc actum per habitum gloriae subleuatus.
b Imrum Am babsis persectam cunisonem rerum
no habuit a creatione rerum periectam cognitionem, qa .is. ar. 3. secundum Ansel. italis suit Adam in primo satu , tales etiam De concep. filio, generaget sed supra habitum est, quod pueri non ivicum P. I. sent nata persecti in scientia secundum una opinionem cui Maprincipi utotius humani gnis , oem persectionem q naturi humandi c5petit in suo primordio accepi seu t sm corpus ita desin alam,ut esset potens ad propagandum alios corporaliter,de instruendum intellectunt. Filii autem eius, quia cum Origin litusatia nascebantur, quae sine prudentia esse non poti setit nee alioua virtus , ut in KEt hic. vhilosophus dicit. Ideo oportuit statim nati habitum habui sent cognitionis illius,per quam cognosce te possent, agere dc quid vitate deberent, aut, totieus tonis impeditet ut im unam opinionem, δῖ organorum indispositionem, sed habitus cognitionis aliarum telum no est necesse s in sua natiuitate habuissent, sed pinuentione Ee dorictrinam,ut tantum smul cum persectione corporis de persectio cognitionis compleretur. unde Philosophus in o. Ethi dicit.u, prudentia & habitus ad cognitioncm rerum a nobis a endat i
mster magi, assentire visus est dist. 1 mergo nee Ada in Rientia n pertinetes, sunt nobis nugas naturales si scientia aliarum rei ui
Cab io. a P et. Aug.dicit s super Gene sui Adam ideo politus est ad
operandum in paradiso,ut naturas rerum expetiretur i scd ex perimentum es principium cognitioni, accipienda a sensibilibus, ac per inuentionem ergo videt ut rion satam in pluicini pro posectam rerum cognitionem habui se l.
t. r. 3 Praei. Secundunt Philollaphum in de Anima. In tene tu, nihil est in actu eorum quae sunt antequam in Alligat: sed non potest intelligere sne phantasmate, ut ibidem dicit ut , sicut nec visus vadeo sine eolore. cum ii itiit nihil sit eorum quae sunt,nisi secundum quod persei tutactu habetis ii Gitiis at cuius ter in natura exissentis, videtur quia cognitionem a sensbilibus accepisset mediante sensu & amaginatione, di sic non
statim fuisset periectus in stientia.
Quidam vero dictit, ν et Labitus cognationis omnium retum mox nati accepissent, sed hoc non videtur necesimum neque quantum ad intesti tem naturae, neque quantum ad oragiti lem iussit iam.
A D P R i M v Μ ergo dicendum,quod vi supra dictum est, non oportuit, ut sti; Adae sibi si latentur , nis in hi, qui ad
specie humana pertinebant, vel ex condi lotye naturae vel eae Dei benescio, hoe autem quod Adam an primordio lux conditionis habitum Omnium rerum accepit, non coueniebat sibi inquantum homo,sed inquantum homo humani genetia principium, unde non opoitet quod aliis conuenisset.
Ad secundum dicenduriuod aliquis experitur il aliqd dupri.
es , t ς, sensbilibus, quoiu expetietia habitu e nitionas aeqc multis experimetis vim uti argim , tit,sicui a nobis si et ex nSecundus Mat.S. Tho.
quod De eon solphir. lata apros Io.
159쪽
quod est pesdeipium artia, vel sti titiae, εt se Adam riperi me F prael. Deceptio sine ignorantia non est. Imorantia D. 71 to non indigebat. Alio modo, ut illud quod qui, per habi,
tum cognitionis tenet,etiam in rebus videat,boe n silenti delectabile est, de se Adam experimenta de naturis sumpsisset. Ad tertium docendum, quod intellectus noster, ut capta diatis est,imliget pha
rasmate, sed obie- ret superiori, Se quid aequali,
piemio scientiam se rei. Conditionem quoque suacundum motum qui di Ordinem, scilicet qualis fa- a risus ad ani- ctus esset, di qualiter incede-
ἴIta re deberet, quid agere quid
apud se tenet phania cauere Intellexit. Si horumtasmatibus, sicut in notitiam non habuisset, non ibusdam exem- esset reus praeuaricationis. ne
Irimo statu non in-igebat d phantas amate quantum ad ptimum modum ,
tebat p illud phanta lina esset a sensu acceptum, aliis non potuisset intellige
I autem quaeritur: utrahomo scientiam ha
buerit eorum quae circa eum ventura erant, idest, si
xc nisi rem quam prius vidisset: eontingit autem per operatio-'nem interiorum virtutum formarim imagine ala quod phanistas m quod nunquam per sensum est acceptum. Ad quartum dicendum, quod non propter hoe operatio nes sensuum in Adam frustra suissent, si per eas cognitio rerum ad se pertinentium non accepisset, quia per operationem 1 sus expertus suisset exterius,quod intellectus interius tenebat per habitum cognitionis innatae. Et piaeterea, hoc sbi supra etaitionem naturae suae collatum Derat, ut scientiam non a sensibilibus aeciperet, & ideo oportebat, ut ea quae ad naturae periectionem secundum sui eo ditionem conueniunt,ei non subtraherentur, licui homini te surgenti,membra apta ad comestione non subtrahutur, quam uas cibis ylternus non utantur.
2Ad quantum dicendum , quM Adam noti hoe modo fuit inentia persectus, quod omnia sciret, Sideo in his quaen sciebat,per angelos illuminatus suisset, sevi de inseriores ania seli a superioribus purgatitur a nescientia, ut in o. Caelchierar. DiouI .dicat. tem vi Hugo de Sancto victine dicit, est de culpa de mina. hoc autem in primo statu esse non potuit . ergo nec aliqua deceptro
ROPONDEO, Dicendum,quod scut supra dictum esu
ruinam suam praesciuerit, di minas pendebat ex
similiter si praesciuem bona. UM habiturus illisset, si in obe-
cientia perstitistet. Respon- timae Jhetebat, αderi potest , quod ei magis sata ideo illa peraranen
cienda indicta sunt, quam se Dcratura reuelata. Accepit enim rizet I
icientiam & prsceptu in eorum passio α mors, ita quae facienda fuerant, sed non nec deceptio in am-G habuit praescientia in eorum Q vite polvit: viae futura erant. Non hiat ergo nomo praescius sui casus, sicut modo potuit mo de de angelo diximus. Queod ii, sciliceris prius Augustin. su per Genes. asse. peccaret, erat tamErit, ratione utens , quam supra posuimus: & haec de is cien- potentia moti Ut notia hominis quantum ad pri- ex ille nis prius pec
una statum pertinet, dixisse ua etiam,
si iis, moin statu re nocea. tiae considetatus, poterat quidem decipis prius mecasset, non tamen ante peceatum. Α Ο in ergo dicendum quod scut supra dictum v eii, elatio qu dam mentem mulieris inuasit post verba se pentas, per quam verum credidit quod serpens suadebat, de ideo seductio illa seeuta est elata nem quae luit peccatum primum , de s militer est de viro, ut dictum est. Ad ieeundum dicendum, quhd mulier credidit serpentem sum loquendi diuinitus accepisse, non quidem per conditio nem naturae, sed per ministerium spiritualis ereatur nee contulit utrum hoc fieret virtute boni, vel mali angela, aut utrum seret Deo permittente, ues Deo iubente. Ad tertium dieendum, quod scut diuina prouidentia coopus hominis serualJet illesum ab omn: hus exterioribus t suris, ita etiain seruasset intellictum hominis in deceptum iri omnibus quae suam cognitionem impediebant, vi satian intelligeret squis salsum pro vero sibi diceret. ARTI cvLva
c Vtrum homo in primo Iesu decipi potueris.
AD τ τ avri se prociditur. Videtur, quM homo
an primo statu decipi potuerat, quia ιieut Apostolus di rit, i. Thimoth. 4. Mula et seducta est. Adam vero quamuis non iuerat seductus in hoc in quo mulier, tamen in aliquo seductu, est, ut veniale crederet quod morti latum erat, ut in praecedenti dictum ea. ergo in natu innocentiae decipi potuit. il taet. Magiuer supra diu. 1 a.dixit, quod multet ideo se pentem non hortuit, quia quem a Deo et eatum sciuit, ab eo etiam loquendi usum accepisse eredidit: hoe autem Lissimetat, quia loqui, non ea nas intellisentis stoprie. videtur υigitur quod decipi potuerit. α 3 prael. Constat quod Adam in primo statu se tria cordis
alterius hominis scire non potuisset, cum nee angeli hoc sciat. ed solus Deus, potuit autem contingere, ut aliquis diceret se illiadcositare, quod non cogitabat, nec Adam eum mentiri credidii et,cum hoc certitudinaritet non cognoui siet. ergo vi
dei ut quod deceptus suisset. 4 Piaei. Senius quandoque nuntiant at quid aliter quam, sicut quia a remotiora , idetur minus videtur sed de sentibilibus cognitionem per sensu, habui flet. ergo videtur quod ibi
ii potucrat cum decipi nil l aliud iii quamia sum verum aestimate. SED CONTaa. Augus in . dicit, quod salsa pro veris approbare,non est natura hominis in fiat uti, sed prena damnam, cum igitur homo in primo statu omni poena caruillet, vid quod decipi non potueri I.
Ut L stra. Ad quartum dicendum, quod quamuis a sentibus suisset eiiquid aluo modo teraetentatuni quam rei natura habet et, non tamen in eo sui siet illa deceptio, nee quantum ad sensum I qui hoc modo recipiebat secundum proportionem suam ad sensibile, nee quantum ad intellemini, euius itidicio iubiacebat illa discretio,quae inter sensum de tem erit,ut .sciret quate aliter res videretur quam esset.
E O N O N ellet laudabile homini Ete. I Videi hoe
esse saltum quia tune si nee angelus, nee iid peccasset, actus hominis laudabilis non tu siet, cum tunera nullus esset ad malum persualiat. Et darendum, θhoe non est iiitelligendum,atas laus humani a ius dependeata suasione mala,sed a potentia testiendi, suadendiq; impotentia manifestari potuit, ii tentarus suillet de hictiliat Unde signanter dicat. Et ideo Soci, ut quali causa bene . mendi ostendatur hoe quod titilliis ad malum persuadet. Et est gloriosum non cia sentit edde I vi hoc esse salium , quia cum Deus de angelus tentara non possint,aliquid esset in homine floriosus u in Deo. Et dicendum, hoe intelligendum est uipposita eondata onehumanae naturae, per quam potest homo peccare Ee non peccare, vel exponat, ut primum. Habeat aut scientia homo dee.lvε falliam, qui anue no hemus cognitionε omnium retii scut Ada habuit. Et dicendu,P etiam ista scientia aliquo mo per p diminuta est, sed no adeo τ per hoe ho a via salutis inal, edia tu de io in salutari doctrina,de hinoi instruendus no erat. Sed no habuit praescientiam eorum dec.ὶ vi salsum, quia eum nos quot unda suturoru ptristincia heamus,cognitio diu, suillat im-rfect orsi npa. Sed da cedu,s nos no cognoscimus sutura, nasi Put quo ea modo sunt pntia in suis causis,quae sunt determina is ad tales effectu vel de necessitate vel in maiori parte,&scee Adam in primo statu, tu tutorum cognitionem habuit multo Pleurus quam nos,non in eorum quae causas determinatas nou
habentiscu et ea quae ex libacdependeat, is casia suus.
160쪽
nate de potentia naturali, perquam peccatum vitate poterat. Et diuiditur induat partes. In prima parte ostendit,lhomo habuit natu
talem potentiam pquam poterat pctinvitate. In secunda Ostendit qu sunt ilIa. ibi Hie conside radum, quod siet tadiutorium. Cir
ca quod mouet duas gubitationes. Prima
do rectam ti bonam voluntatem l Secun
eosderadu est Ece .hHie ostendit q sue; rit illa potentia na turalis. Et dicit ipla. at. Et diui iturin partes duas. In pra ina ostendit quid sit lib.atbit. In secunda ostendit quasda lib.
potitum redeamus.I Piima diuiditur in duas. In prima determinat quid est li. Itb. In secunda notis at quasdam vires animae, ut Ostendat in quibut lab atb eo tineatur. ibit Es .n. sensti alitas &c.
OSTQU AM dete inminuit de se tetitia quam homo in ptimo statu habuit . Hic incipit det mi
Degralia hominiis potentia anie peccatum.
Vne diligenter inuestigari oportet, quam gra
A tentiam,sed magis habitum. ergo videtur u no sit potentia. Piat. August dicat,quod homo male utens libe.atbit. N se super m. perdidit & ipium : sed per peccatum nulla potentia naturata v eto. tollitur . ergo lib.ar. non est potentia, sed habitus.' s Prael. Nulla Potentia recipit magis di minus. sed lib.arb. intenditur & remittimo rectus, ut & manere in carectitudine post et, non sine diuino ad iii torio, & suo fieri peruersus arbitrio, utrumlibet horum elegilset, Dei voluntas iac-ret , vel ab illo vel de illo. Et quia suam maluit facere voluntatem si Dei, de illo facta est voluntas Dei. Item in codem. tiam, vel potentiam ha 3 Sic oportebat prius hominem buit homo ante casiam , dc utru fieri. ut de bene post et velle detur, unde & supradi. . dictu es, i, bo ni angeli lib.ar. hntia poti conse matrone u ante. ergo lib. ath. non est poteria, sed habitus.
omnis potentia de terminatur per ha-
peream potuerit stare vel non. Sciendum est igitur, in homini in creatione sicut de angelis diximus, datum est per gratiam
auxiliu & collata eli potentia p Ram poterat stare, id est non
eclinare ab eo quod acceperat, sed non poterat proficere in tantum, ut per gratiam creationis sine alia mereri salutem Valeret. Poterat quidem per male. Nec frustra si bene, nec impune si male. Ide in quoque in libro de correctione &gratia ait. Si hoc adiutorium vel angelo vel homini cum Primum iacti sit ni desii istet. Quoniam no talis natura facta erat, re sine auxilio pollet manere si vellet, non utique sua cul
pa cecidisset. Dentasset quippe adiutorium sine quo ma illud auxilium gratiae creati si nere non pollet..idem. Dede- tabitu .
bitti ad aliquid unu et simili, sicut per habitum scietiae ad
x nu, vel ad minus , ut ni aetis uni in heia reat i: ut opimo, C. c. circa
sed per li .atbi .ho med. squaliter se habee
poleti esse subiectu alterius habitus, sed lib. atb. est subiecta
praetis quς ad ipsumco parat, ii eut sello ead squu, sicut Aug.
dicit. ergo lib. ar. nonis resistere malo, sed non perficere bonum. Poterat tamen per illud bene vivere quodammodo, quia poterat vivere sine peccato, Sed non poterat sine alio gratiae adiutorio spiritualiter vivere, quo vita me reretur aeternam. Vnde Au .
gust. in Enchi. Sic factus est ho-
Circa primu duo secit. Primo ondit in illa potati aqua pcto resistere potuerit, eli li,ar. Sego dissinit ipsum. ibi I Liber u ve
rat Deus homini bonam voluntatem, in illa quippe eum sece
rat rectum. Dederat adiutorium , sine quo, non pos et inca manere si vellet,& per quod pollet: ut autem hoc vellet, in cius dimisit arbitrio. Idein eodem. Acceperat Posiς si in vellet , sed non nabuit posse , dc potentiam 2 trabitum N actii signiscare potest, hunc autem habitum quem nomen labe. arbi. des
venit nonne habitus esse,quamui, eodem nomine di potentia&.aciti, significii, sicut patet in nomine intelle eius, lucidio arbitrati bee. l l . n. sensualitas &c.l Hie notiscat quasdam D tem , sed ipsam habilitatem potentiae ad actum, vel iacilitata potetia et ala Et elicatio e duo tacit Peso, iis eat e s. Sca , - quam habet una potentia ex adiutorio alterius, propter quod
Et praeterea pars cum praecedentibus est praesentis lectionis. Circa quam duo quae ruritur.
PAmo. De libero albi teso. Meudo. De virtutibus libero arbitrio annexis.
Circa primum quatuor quaeruntur.
P imo . Utrum lib. aib. sit potentia vel habitus. seeumlo. Si est potenti virum sit una vel plures. Tettio . Si es una virum sit distititia a ton ege voluntate. Quarto. Vt tu ho in primo statuis lib.ar.rcto resistere potuit.
I iram liberum arbitrium sit habitas.
D p R M v Μ se proceditur. Videtur quodlibe. albicuit habitus. Primo, per hoc quod dicit Bernardus, quod libe. arbit eu habitus artim libet sui, & ita videtur e se babitus de non potentia. i 1 Prat. Potentia non eiscitur facilis ad actum tuli ex habitu i sed libe.atb.dicitur in litera esse facultas volutatis de rati nis, cum igitur saeuitas habilitatem quandam nominet , vide tur eae lib. a . sit habitus. 3 Prael. Si eut in radieii, Philosophi di igniunt lib. atb. liberum de voluntate iudicium: iudicium au.eui non nominat rosecundum eos,iaculias voluntatis & iationis dieitur: sed haee Opinio non recte utitur nomine habitus, quia habitus se eun dum ptoprietatem sui nominis, signiscat qualitatem quandam quae est prificipium actu, in Mantei, di perficiantem potentiam, unde oporteis propiae accipiatur, P si su trueian efis potentiae, sciit persectio persectibili. Prael. Si eonsideretur ratio de voluntas,no potest esse nisi tripliciter aut p utrumque secundum se conlideretur, & se tantiat quod utrumque est potentia, de iis quodcunque eorum ponatur lib.ar. erat potentia, vel Uconsideretur, num in respectu alterius,nec sic potest dici 21 unum sit habitus alterius,quia potentia non est habitus potenti x. veet relatio Vnius ad alteis , nee hoe nomen habitus habere pol, uti no vr tonabili dictu u, a lib.aniit halinus. Et io quida drat, P tib tibi. nominat pote is non absoluta, ed habituale. i. piout est phabitu quedam persecta, non quidem ac iuri tum vel insulum,sed naturalem,p qughabitum iacilis est in suum actum in tantum ut domitrium sui actus habere dicatur. Illud etiam non uidetur con uici iau, voluntas habeat diatum sui actus ex ipsa natura potentnae habet prout in imperans aliis,&- a nullo imperata, unde hane sa cilitatem ex se habet,&non ex aliquo alio habitu. Et praeteiea. D unusquisque habitus se liabet ad actum,ut quo, non simplicateresse itur actus, sed bene esseatur. si .autem arbi. ad elacilotii, actum se habet, ut quo tali, acius emcitur,quandoque bene, qtius quide male S indifferEte xii no vr habitu alique des a te hhabu .pprie aeeipiat sed illa potetia cui' proprie activi ea eligete, ta librat est quo eligit bonu,vel mala, ut Aug. diei io Ao ν ira v xi ergo dicendum, iuuernardus large . iii nomine Labitua pro trabitudine quadam , ex hoe ein lib. ar. in homine dicituri P hoc modo se habet eius animus, ut sui actu, libe iam potestatem habeat.