장음표시 사용
181쪽
gratia mereri dieatue ,r . dist. ibi Isi vehi, quatitur, quomo-Ipuo ipsa gratia praeue meus &c., Prima diuiditur in duas. In
prima diuidit gratiam in operantem dc cooperamEna, quae quidem diuitio su initur secundum effetium quem gratia lib. at . habet. Secundo,inquit de partibus diuisianti: virum dividant gratia per essentia ,
es secundum ratio- sequitur adiuuando. Vn Augii. nem tam u.lbi litie contra nilianum lae reticu, qui
In prima ponit gra arb. tantum cile dicebat. atquetis distinctionem. hominem per liberum arbitriuIn se uda remouet posset bonum velle dc operari
res imNbu Euta line gratia afferebat, ait. Aper o
men ignor4du d. c. l. tam de commendatione gratis I rima diuiditur in Apostolus protulit sent etiam duas. In prima dι- cii maii. Non eli volentis, ne
que currentis, sed miserentis Dei: hoc si attenderes lulianae
non extenderes cotra gratiam merita voluntatis humatiae. NOenim ideo miseretur Deus alistinguit gratiam in operatem dc eo ope rantem. In secuda , ouendit oldine gratiae ad bonam volsitatem. ibi Ideoque bona lolutas tac.ὶ
Circa primu duo culus, quia voluit & cucurrit, lacu. Ptim.' diuidit sed ideo voluit S cucurrit, si alliam in oper4nxem misertus eli Deus. Praeparatur
enim, hominis voluilias a Deo,
sonis membra. ibi N a domino gressus hominis di Operans enim est tiquae praeuenit Eee.l Ita bona voluntas &e.ὲ Et hie ollendit ordinem gratiae ad bonam voluntatem . Et circa hoe duo iacit. Primo, ostendit quod quaedam glaciaqux Operati, vespiae ueniens dicitur, bonam volutatem piaecedit. Secundo,quod ' lagratia quae substituens,vel cooperan, dicitur a bona voluntate
praeuenitur . ibi lipsa eadem tamen Ac., Circa primu duo acit. Primo,Ostendit quod stat a bonam via luntatem praece dit. Secundo, Ostendit quae ita ipsa gratia. ibi l sed diligente cintenda, Ne l Non est tamen ignotandum tac illic ioluit
quae praedicti, contradicere , identur. Et diuidit ut indua, pattes secundum quia duas aut horitates indiui quae visentur indiciis aduersari . Secunda incipat ibi i Ceterum quaestionem hanc dec. J Et utraque diuiditur in obiectionem , tesponsione.
acu lo naturalibus iudiget q prata adici posse.
lyrael. Et ea mereare cur ita eii creare .: sed apte Deus co tu, tine mecio animalia cieauit. ergo e , sialius eu recreare . si agri ur gratia recreare dicitur, videtur quias gratia milia cie t indica
s Prael. Sicut aniriguntur . t deoque cogrue ait. Non est volentis nequc cur. sed
mi. Dei. Non quia hoc sine no- ira volutate: agatur, sed quia votantas nostra nil boni agit, nasi diuinitus adiuuetur. Vnde alibi Apollo lim ait. Non autem ego, s ud gratia Dei mecu Non ideo hoc dicit , quia nihil
boni agebad, sed quia nihil bo
ni ageret, si illa non adiuuaret. His testimoni js aperte in si uvatur, quia volunta, hominis gratia Dei prevenitur atquci prae
paratur , ut fiat bona, non venat olunta . Quia de ante gratiam voluntas erat, scd nocratbona de recta voluntas. Volun
tate in ipsam Aug. in lib. de duabus ani in abus ita dii finit. Vo
ma est vita corporis,ita Deus est vi ta animaei sed animavi esseat eoi pus nullo medio. ergo de Deus vivis eat antoniam immediatono ergo gracia aliquid crua: um in anima est,cum per gratiam
tur. t r. rassi s Ad hoe etiam possunt induci qu
suprapositae sunt itia. u. a 7.dist de charitate . unde hic di
Primo. utrum gratia ponat quid eleatum in anima .seeutido. Si ponit, itum sit substantia, vel Mei deus. Tettio. Si est accidens, in quo sit sicut in subiecio, utrum mesentia anime,vel in poturitia . Quarto. Vtrum grata a sit virtus . Quinto . De divitione gratiae in operantem 5e eo perantem, vel praeuenientem A subsequentem. Sexto. Vtium gratia diuidatu per ei sentiavi in diueis, virtutibus de donis, eic huiuim ι.AR Tacu Lus P Rarius.
νιγumgraria sit aliquid crearum in anima .
-- D p R M v M sie proeeditur Videturqgratia i t nihil cieatum in anima ponat. Gradia acceptione xuandam ponat in eo qui habere piat iam dici iurist
stilicet sit acceptu, ei cuiu, gratia nabet: sed ex hoeri, aliqui, dicit acceptu, altaui, nihil ponit i in accxptato, sed in acceptione. ergo ex hoc quia b. mo glaciam Ddi habere di
ei ur nihil in eia ponatur - - .
el 1 Pidit . ut dicitur Sap. it Dcus diligit omnia quae sunt Ied ratia non aliud 'υ4 N acceptionem d i ctioni, signineat. si et oin homine aliquid ponitur supra sua naturatia per hoe Ῥiatiam habete dicitur, vidctui 'uod in omni hi creaturis aliquid supra naturalia ponendum b., pei lis e . uia a Deo dili-
a a Prat Quanto natura periectior est,tanto expedit tu, tuum
somni consequi pol tu : sed natura hut .a intcr alia, ct ea iura ad minus inso cio rei ctior eii . ii igitur aliae cieat uiae sola Dei prouidentia sine aliquo super alto suis naturalibus finem proprium consequi Polliunt , Udei ut Liliti. 1 multo lor. tiu. Lxe iacionalis creat a consequi P sit . . ei nu. O lui cris
Itido dicit,quod statia est diuinae miserieordiae donum, per quod bone volunta imo. to tu fit exitu, i sed dona quae a Deo percipimus,quid creatum in anima ponunt. ergo vidui ut quod gratia sit quid ereatum in anima . ' i'iaei. Nullu, dicitur esse statu, alleui, si ille in dii gendo non errat, ni i pti hoe pala quid bonian ipso eu : sed Deus indalisendo non cria: .eigo per hoe quod aliqui, gratiam Dei h
bcredicitur , ali l .iu in ipso ptae uti I, fgitiscatur .Rn s νος, Eo, Dicendum . quod nomen gratiae quan da ui liberalitatem importat, unde ex hoe quod gratis datur, grati adicitur. labe tali, autem donationi, principiu eli amor, inuexit, y nomen gratia cupiuiter sit vitur. Uno modo Pipse accς tatione amoli, , cundum aliqui, gratam altera habete dicitur qua eum diligit. Alici in Quia, pro ipso dono qslAetaliter datur ex amore, unde gratia dicitur donum quod gratis datur. vitialibet autem modia gratia sum ac iit, oportet .l, aliquid creatum in anima ligna icetur. ii enim pro apta diuitia dileet one gratia accipiatur, patet quod ala quem e stetium Eιus in anima ponit . sicut enim scientia Dei a notita disseit in hoc, quia noui ascientia caulbi ut a rebus, itia autem es causa tetula, ita etiam noster amor ex bonitate dilecti causae uri quae ad amorem sui trahit. Amor autem di unus Mn ta-tena rebus profundit, unde Dron .dicit 4. cap. de diui. niami ldiuinus amor non perma ut eum line g tmine esse: unde r hoe quod Deus dicit 1r aliquem dilige te tum sicat ut clie crus otia nae dilectionis in dilecto esse. Similitei etiam si acciIiatur plaria donum grati, datum,opori et tu aliquid creatum Hirilli is tui .eu enitii quoddam donum stata, datum, luod quie em ii creatum est, scilicet.s.s. Sed quod hoc ecnu in nunc habeatur tartius non habetetur, hoc non ex sui ai utatione contingit, sed ex mutatione eiu , cui datur. unde optitie quod ex hoc ipro Ps.l alicui datur aliquid ipsi creatura accrcscat, quod prius non
habebat, secundum cu us adcptioncm spiritu landium habere dicitur, unde gratia qualite cunque lignascetur,tis tendit aliquid creatum in anima elle ud gratis datur, qua inuis etiam non, ne gratiae aliquid luci earum sagi in cara pc uit, ut vel ipsa diuina acceptatio, vel etiam datum increatum quod est spiriti i- sanctus potest dici gracia. Ao i, R i H v xi etxo dicendum , T quando aliquis acceptus homini dicitur,aliquid in ho. Laue signiscatur unde acceptatur , sed tamen hoc noti est Laus tum semper ab acceptati ne, immo en acceptationis cauta , sed eum ala auis Deo gratus, et acceptu, dicitur, lignificatur aliquid in ipsb, quod ex Dei
' Ad secundum dicendum, quoa eum dilectio Dei bonitatem
creat Liae caulet ι culicum diuersos gradus bonitatum creaturis, diuct imode Deus aliqua dilige te dicitur nulla diuersitatem ipsa iIuel ceta , , nde ec dat agere omnes creaturas dicitur secundum ea, i, num natur: Omnibus iradit, sed illa est simpli Dei Sp:tic allectio, inali arti icitiae limilis, qua non ira dilisit cicaturi m lictit attifex Opus,sed etiam quadam amica bati i c. ecia. , , ut an acua a curu , linquantum trahit eas in societatem
182쪽
Deietatem suae stultioni , ut in hoc eorum sit gloria & beati- Α praeti Cmne quod intenditur & remittitur est aeeiden quia ludo, quia Deus beatus est, &haec est dilectio qua ianctos diligit quae anthonomasice dilectio dicitur, Et ideo etiam effectus huius incidi dilectionis a tith cinciniatice gratia vocatur,quamuis S omnes naturales Militates gratia dici possunt,quia glatis a Deo dantur
'. Ad tertium dicen luntas ellanimi motus cogendum, p ii snis ho- te nullo aliquid non admit'
fine ad quem perue- tendum, vel adipiscemium .
niunt ceterae creatu Haec autem ut no admittat ma
rae,sequeretur quisa Ium vel adipiscatur bonum , homo impcricatur prevenit & preparatur Dei gratum νε 'uitu tia . Vnde Apoliolus, gratiam
saam consequi non praeuenientem & iubseque tempollut quod cetera commendans, id est opera temta cooperante in , vigilanter di-Xit. Non est vo. neque cur. sed mi. Dei. de non e conuersis. Non
miserentis Dei, sed volentis decurrentis. Nam livi quibusda Noc placuit, quod dictu est ita accid ut homo tala ni ita Piat. No eli vo .ne. cur. sed mi.
neni conlequi por, Dei tanquam diceretur. Non
suificit lota voluntas hominis , si non sit etiam mi iericordia Dei, econtradicitur. Noalui-
substantia non recipit irrugis Sc minus, ut in praedicameri, dῆ. sed gratia est huiusmodi, ut o litera patet, quia meretur auge- C. Dri, ut aucta mereatur Sc perfici ergo est accidens. RAE PONono, Dieendum, quod ex quo gratia errata
quid ponitur, nescit etiam misericordia Dei, si non si etia koluntas hois. At per hoc si recte dictu est illud, quia id voluntas hominis sola
trario rude dicitur, non miserentis est Dei, sed volentis est hominis .cum id misericordia
eesse est ipsam in genere accidetium po t Augus inni. Cuius ratio est, Luciua. sa.
quia omne illud Maduenit alicui postes le completum, ae
bet ad ipsum. vnducum fratia post esse aiae tibi adueniat, pollunt. Sed quianais ad quem homo pertingit excellentior eii omni silequem creaturae alie consequunt, de Omnem facultatem nais
tutae excedit, hoei placet non per se, dati quib' auxili , diis
uramus coliatis. inuenit ceteras dignior,
eiam sati iratem consequitur multis exercitias, melioris naturae
Dei sola non impleat Homo non est aliquid de enim credere vel sperare tropo 'I' i' D ii. terit nisi velit, nec peruem re de4ial re ad ipsam
ad palmam, nisi voluntate cur s, habeat, sed tamεrat. Relta tergo, ut ideo ita re aliud accide. tali tetcic dictum intelligatur, viro , G ic liabet et
tu detur Deo, qui hominis vΟ- 2ubilatia est, sicut inluntatem bonam praeuenit ta dumentum ad eo praeparat adiuuandam, & adiu rus,sicut etiam e. uat pra paratam. Nolente prae Noaliquid substauenit ut velit, volentem sit bse; se bibet. quod tamequitur ne stultra velit Ecce in se accidens est, ita
cui color ad aloedi nem, di se noli potest de gratia accidere . cum enim ponatur
es quini ille qui non nisi modicam sanita M pauco exercitio gratia esse coniungens animam fini Vltimo, hoc non potessin
niequitur, vi In a. li re muri .dicitur.
Ad quai tum dicendum, p create de recreare effectaue Dei tu , unde sicut creatido, sotinam subitantialgitae infert per quam in elle naturata subsilit, ita etiam recreandi otniam gratiae coieti,4 qua in esse gne permanet. non enim poteli intelligi cp aliquis iit agens nisi aliquid in effecta suo iaciat, vel fortia a aliquam inducat vel substantialem hel accidentalem , unde gratia da eri ut recteare sol maluet, sed Deus effectu . Ad quintum dicendum, p anima quodammodo similiter se hadet ad eorpus, ut Deus ad animam. & quodammodo disis utiliter. In hoe enim similitudo tenet ep utrumq; rationem caula: etficienta, habet, ted in hoc differt, anima eri etia causa solitialis corporis, unde immediate corpus vivificat,tum in ter materiam α formam non lit aliquid medium, ut in s. Meta. Philol. phus dicit. Deus autem no est sotma animae nisi exertatis, unoe oportet quod messiante aliqua torvia,in esse si
tia non si accidens. Accidens enim non transit de subie Oo in subiectum,cum indiuiduationem a subiecto habeati sed traiia de subiecto iti lubiectum transi, ut dicitur. Num. II. Tollam de spiratu tuo,& dabo senioribus &e. Et iteru 4. Reg. a. Spiritus Helyae requievit super Helyleum . ergo videtur
qi a Prael. Omne accidens habet aliquod subiectum,cuiu, per se accidens est,cum omne quod est per accidens, ad per se redueatur: sed gratiae non est ilignare aliquod subiectum per se,
cum omne accidens per se ex principias subiecti causetur. gratiae veto ni hal causatum sit causa, nisi solus Deus. erro videtur v gratia non sit aecidens.' 3 Prat. Nullum accidens est dignius suo subiecto 1 sed gra
tra dignior est quam ipsa anima, quia pet ipsam gratiam sumismo bono coniungitur ei go videtur quod gratia non sit acci. Prast. Nullum accidens apit in subietici in quo est, etiams in aliud exterius agat: sed gratia agit in ipsam animam grati stando eam,de mouendo in Opus ergo die. s Prat. O .ane accidens quod amitti pus est etiam corrum ri potest: sed gratia amittitur, non tamen coriumpit ut cum tit expressior similitudo Dei quam etiam naturali, ii militudo
animae, rata One cuius anima incorrupti talis dicitur. ergo vide
tur quod gratia non sit accidens. SED CONTRA . super illud Psal io 3. Vt exhilaret saciem in oleo. dicit Glo Gratia est nitor ait imae conciliatis san4tum amorem, sed nitor accideus nominat. ergo vi eccat quod statia hi accide a telliginis vel per modum formae, ves pet modum et ieientis. Si per modum etscientis, se oportet et aliquam substantia erea Iam ese mediam inter animam εἰ Deum . quae eam Deo coniugere de se aninis non immediate a Deo gratiscaretur Sc gloriticaretur, quod es alienum a fide.oportet enim quod sicut anima immediate a Deo et eat ut effective, ita etiam immediate ab ipso d recreetur. Si autem intelligaturiormalit et, tunc oportet quod gratia sit forma antitiae od cum adueniat poli esse coni Pletum de necessitate erit aevidens non enim inuem tur aliis qua tornaa in genere substantiae quae alteri accidental ut a
AD PRIMυM ergo dicendum, quod gratia eadem numero, non transit de subiecto in subiectum , sed tali, modus t quenda intelligitur in scripturi, proptet smilitudinem gratiae ad similes actu, in specie. Ad secundum dicen gum, quod quaedam accidentia sunt per se,quae sempera consequuntur suum subiectum . quadam autem non temper in actu, semper autem in habilitate. unde eum illud quod per se ineli, semper insit, subiectunt aliquando dieitur esse per se subiectu in respectu ipsuc accidentis, sicut igni, est per se subiectum eloti,,5c tale accidens ex principiis subiecta causatur, non solum quantum ad habilitatem, sed etiaquantum ad essentiain accidentis. Aliquando respectu habilitatis tantum, scut aer qui non semper illuminatur in actu, semper tamen illuminabilis es, de haec illuminabilitas ex principus subiecti caulatur, qua inui, lumen ab ex transeco st. Si militer dico ιν lumen gratiae ab extrinseco es, sed recei ibiti ta, gratiae semper subiectum consequitur,de ex principia, sub ecii causatur, se ut etiam patet in hoc,quod est dileiplius perceptabile.' Ad teritum dicendum, quod simpliciter in tae suo consideratum subiecium, accadente nob)ltu, est, sed quo ad quid,nihil E prohibet accidens subiecto melius esse quantum ad esse aecidEt te semper enim illud quod se habet per modum actus, nobi-ltu, eu eo p se habet per modum potentiis inquantum huius modi. scui autem forma substantiali, est actu, materiae in eis a subtianirali , ita accidens est actus subiecti in esse aceidemali. unde secundum hoc, albedo ea nobilior corpore, de gratia
Ad quartum dicendum, quod agete aliquid dicitur dupli eitet, scalicet ac rararater scutalbedo facit alium patietem , Echoe modo acciactis in subiectum agere potest, A sic gratia inaniniam agit, inundii cando apsani de stat scando. Alio in do effective, sicut pacto i. parietem album lacu. Ee hoc modo nec tiaria, nec aliquod accidens iii subiectum suum agit. Ad quintura d cendum, quod imago Dei de similitudo licii ut deau Raa dc de pratia, sed diuelli mode, quia ala d :cuuti co secundum hoc quod Deuiu imitatur, sed gratia άicu ut
183쪽
imago, sicut illud quo anima Deum imitatur, sicut eo us s- rgutarum alio modo dicitur imaso ouam figula ista unde cum non eodem modo anima re pratia dieantuε imago, non sequi-
tur,quod ii anima est incorruptibilis,quδd gracia non corrumpatur , immu cum corrumpitur, simul etiam in nihilum redit ARTI c. m.
ci proceditur. Videtur quod gratia st in potentia animae sieut in subiecto. Illud enim q.
his verbis & aliis praemissis eui
denter traditur,l voluntas hominis praeparatur & praeuenitur gratia Dei, ut bonum velit, de adiuuatur ne stultra velit. Q od Dira uoluntas comit ur
tatem naturae operantis extendatur,oportet P si operatio alieuius supra id quod naturaliter potest extenditur, quod etiam natura quodammodo supra seipsam eleuetur. eum igitur actus meritorii iacultatem humanae naturae excedant, non pollunt isti actus ab homine procedere, quia in eos solis naturalibus homo no potest, nisi
te, pedissequa non praeuia. Ec- quodam in odia na-
ce hic expresse habes quod gra I
lia praeuenit bonae voluntatis ta. Et ideo dicit Diomeritum , de ipsa voluntas pe- m.in x e. eale. hiendisse qua est gratiae non praeuia. quia sicut in rebus
naturalibus es, misbia uasi gratia uoluntatem praeu iud quod no habet Taque bona voluntas comitatur gratiam, no gratia voluntatem. Vnnaturalibus lupet- de Aug. ad Bonifacium papam additur, inter natu- scribens contra Pelagianos in-ralem eausam dc essς Huit. Cum fides impetrat iustimens. fides cum iis dilone. T si diligenter in tedas, potest habere opera nihilominus tibi mon ion si lyiei delatis
turalibus superaddi partitus est me muram n dei, notur . eum Si turp- gratia Dei aliquid meriti prε- tentia sit eilectu na cedit humani, sed ipsa mereturtas , ita ille qui non est adeptus diuinum esse per spiritualem
uinas operati nes. oportet ergo p pri-
2 cI augeri, Ut aucta mereat SC Rfici
tia non radat mediu voluntate comitante, nonuce inter essentia fle po- . tentiam, de ita non sit in essentia sicut in subiecto, sed magis
η , prael. Illud quod est immediatum principium actus,est potentia,quaa sicut potentia ab esentia, ita operatio a potentia procedit: sed gratia immediate ordinat ad actum,quod ex diffinitione eius patet. dicitur enim gratia gratuitum Dei donuquod bonum facit habentem, & Opus eius bonum reddit.ergo videtur P gratia si in potentia sicut in subiectri 3 Prael. Aug. dicit in liter P gratia praeparat voluntatem. non autem mῖ seut acridens praeparat subiectum, alibi etiam dicit quod gratia se habet ad lib.at.scut fetat ad equum. Cum igitur volunta, siue lib. arbit si potentia, videtur U gratia stiri potentia scut in subiecto. . . . . a Prael. Gratia opponitur culpae: sed omne vitium ad mi nus actuale est in aliqua potentia sicut in subiecto. eum igitur opposita scit circa idem, videtur quδd gratia etia stra pote tia animae sicut in subiecto. s Diaei. Habitu, insus di aequisti non differunt,niliseeunda Iprincipium effetens. constat enim quod ad eosdem actus inlla voluntatem praeueniens &praeparans, scilicet fides cum dilectione. Ideoque Aug. in e dem tractans quomodo iustis.
cati sumus ex fide, & tam e g ra mum donum quod iis, utrumque enim dicit Apo- gratis homini insin t Rom. s. stolus qui dicit iustificati eae fi Witur, hune haben
per grata am. Hoc enim ideo quoddam diuinum
esse eleuet, ut idoneast ad diuinas operationes: Ee ideo quia unumquodque smplicitet dieitur, quod per prius dieitur, sicut substantia eas, ideo tale donum quod essentiam animae nobilita principaliter gratia voratur, tam etiam quia non determinatur per aliquem specialem actum, unde speciale nomen sortiatur, N ideo proprie εe per se grata a resp.cit essentiam animae seut subiectum. AD p M v M erso dicendum, ipquamuis gratia sit inessentia animae sicut in rudiecto, non tamen sequiturquM i tercidat media inter potentiam Et egentiam, nisi esset eiusdem ordinis. s. vi sicut gratia esset ab essenti ita potentia a gratia, per quem nindum potentia radit media inter essentiam &operationem,sed hoc non est ita, quia potentia non est per gram, sed per naturam unde obiectio non procedit. Ad secundum dieendum, ut sietit potentia non habet Q se principium talis operationis, nis seeuudum ιν manat a principiis talis essentiae, ita ctiam persectio potentiae habet quod in sormat actum ex virtute gratiae perscientis ipsam essentia de
specie ordinantur: sed habitus aequitati sunt per prius in po-
-HO mi 4m ira essentia. non enim sunt in estentia nisi median
tentia quam in egentia non enim sunt in ere potentia. ergo de habitus inlusi . non igitur gratia est in essentia animae. sic tui subiecto, sed magis in potentavi. Sati CONTRA . Gratia dicitur esse vita animae r sed .inete viventibus est esse, ut in 1. de Anima Hiilosophus dicit. Me autem essentiam respicit . ergo dc gratia per prius essentia ideo gratia non tantum d est ut grati scans essentiam animas sed etiam opus gratum reddens, non quidem sicut praximum in imans, sed sicut primum, quod naturam in altius esse eleuat.' Ad tertium dicendum,in inter potentias animae, voluntas de libatb. maxime communis est, eo quod eiu imperio actus alia tum potentiatum subiaceant, ut dictum est, de quia gratia is inesserquam potentiam respicit..pidit. Nullum accidens extenditur in agendo ultra actionem sui subiecta, cum agens non proprie dicatur accidens,sed subiectum aecidentis,sed stati a no determinatur ad aliquem actu,
cum Omnis actus humanus meritorius esse posit, nec hoc posset esse nisi a gratia, quae medita bona in bonis causat, ut in latera dicitur . eum igitur omnis potentia se habeat ad determi natos actus, videtur quod gratia non sit in potetatis animae si- k ut in subiecto. .. Rr. P ND o, Dicendum, v ab omnibus communiter dicitur, gratia respicit esentiam antinae. virtus autem potentiam, sed qualiter hoc intelligendum st,adiuertis diuerti mode traditur. Quidam enim noe accipere volunt secunduappropitationem quandam,re non proprie dictum. eum enim virtus dicatur id quod Opetationa, principium est, petatio autem potentiam tequatur,conuenientet viriux ad potentiam resertui. gratiae autem egetius est, ut Deo acceptum iaciat. hoc autem per prius respicit ipsam animam quam operatione eius. unde Gen. . dicitur. p respexit Deus ad Abel, de ad monera eiu a,quasi per prius d acceptans osse tentem quam ea quae .sietebantur. Quidam vero hoc accipiunt proprie dictum dicentes, quod proprium N primum subiectum gratiae eli taetiria animae vii tutis autem potentia. de hoc tarionabilius eii deditiis Diov.consonat. Cum enim nulliui operatio 1 tasaces non respicit aliquem determinatum actum, eum scuae ad nullam operationem determinatur, ideo gracia imme diatius voluntatem vel lab acti. respicit, eum omnes actus gratia insormati quodammodo sint voluntatis di lib. arbi. non in inen sequitur ν sit in voluntate vel libe. arbi . seut in subiecto , sed ex gratia voluntas de l. . arbit. habet, ut actum meritorium educere possit.
Ad quartum dirandum, leulpa actualis non es per inlusione vel amnustionem, sed per aliquem determinatum actum nobis aduenit, de quia omnis operatio tespicit determanatam potentiam,quae est eius principium,inde est, p culpa per prius est in potentia quam in essentia animae . gratis aut n6 acquitia I act nios, sed a suriori insundit, uti illud superius aiae in .s .esentia quae ea origo citum potentiarum per prius respicit. Et per hoc etiam patet tesponso ad quintum . quia habitus acquisti per actus nostros aggenerantur, de ita ad potentiam immediate perirnet, unde magis proportionatur virtuti quiri gratiae. Similitet de culpa immediatius virtuti quam gratiae opponitur,secundum tu actu consuit. AETI cu Lusd Virum gratia si utitiis.
. st virtus. Cum Turi se proceditur. Videtur quod gratia ti. a. Et vesiam euisitio genere accideatis ad nullum q. 27ar, gemu
184쪽
tenus reduei potes his ad qualitatem , nee inter qualitatis spe A manifestans eolorem ad colorem ipsum. unde sevi lumen e scies niti ad primam, , t deducendo in singulis patet . erit igitur gratia,ivel scientia, vel viitus . non enim anter habitus, vel dispositiones corporales computatur,sed constat quod non est scaen tia ergo de necessitate est virtus.1 Prael. Plutoso.
dixit, ne fides ipsa superba sit, ne dicat sibi. Si ex fide iustificati, quomodo gratis Quod
enim fides meruit, cur non Potitis redditur quam donatur pNon dicat ista homo hae lis, uacum dixerit habeo fidem, ut merear iustificationem, respodetur ei. Quid habes quod noChristi, ut in eodem ait, impetrat quod lex imperat. aecepisti Z Fides enim qua Iulii v - . , , ficatu S es, gratis tibi tradita Q. Q rum: bona Paegratia quaedam Dci dona praeuemlpsa tamen eadem volugratis est. Hic aperte ostenditur op
sides est eausa iustificationis, Nipsa est gratia ta bene licti, quo
hominis praeuenitur voluntas N praeparatur. Vnde Augu. an primo lib. retractationum. Voluntas est, qua S peccatur & recte vivitur. Voluntas vero ipsa
nisi Dei gratia liberetur a serui
tute ou a peccati serua facta est, S: vi Raperet vitia adiuuetur, re
cte pieque viuia mortalib' non si ei subsequet me. Nolente quippotest, ta hoc beneficium quo pe pre uenit, ut velit, volentem
pnus an .phrs.di cit, quod vites nihil aliud estu dispostio pei fecit ad Optimum e sed praecipue pratis eompetit que animam quam petucit ad optimum di. sponit, scilicet ad vi
ipsa est vitius. a Prael. In x. Et hi. Philosophus dicit, quod hoe est virtus uniuscuiusq;. qud dbonum iacit habentem, & opus eius bonum reddit: sed pratia bonam facit anima de opus ei' ,
ti seet, nec aliquid Deo ptiis i reddi aeceptum nisi ter hoes bonum lat. ergo videtur U gratia fit
Prael. In literadicitur ab Augu . TSratia praeuenies eutide, per dilectione operans sed fidei est virtus. ergo de spa.
muni virtutum, mater. cum agitur in sotmatio virtutum
quam Opera meritoria redduntur, vide
idem quod charitas: sed charitas eu vi tus . ergo & gratia. S x D c O N TRA .
Omnis virtus est seut in subi ecto in aliqua determinata potelia. gratia aurem non , sed ellentiam animae respicit . ergia videtur quod gratia non si uirtus. Prael. Illud in quoeonueniunt diuersa in specie,& illud in quo eadem distinguuntur,non pullunt ine idem petessentiam sed omnes virtutes conuiniunt in hoc ux est opera metitoria reddere,distinguuntur autem in hoc,quod determinatos actus educunt. ergo illud quod est principium merendi, est aliud peressentiam,abeo quod est principium distinctioni, actuum sed
principium metendi est gratia, ut Iulueta dicitur. ptinet pium autem distinctionis in actu,est determinata specie, virtuatis , quia qualis est virtus tales habitus reddit . eigo gratia αvirtus per essentiam disserunt. Rax vo Ni o , Direndum, quod citra hoe sunt diu et sae opiniones. Quidam enim dicunt, v gratia δέ virtus sunt omnino idem pet estentiam secundum tem , sed di iniunt tantum latione, quia gratia dicitur secundu ui subd Deo hominem acceptum teddit. virtus autem dicitur iecundum ip est principium recti operis. Sed hoc non videtur conuenien ,, qas .ilius ab eodem haberet quod es et virtus,de si gratuiti Deo redderet, oporteret u ouitiis virtus hoc faceret , ita cum que dam virtute, per actus aequitantur, sequeretur secundum hetes in Pelagi; ip ex lib. aib. homo gratus Deci e seeletur. Si autem ab alio habet ui sit virtus , de quod gratum Deo reddat, oportet w gratia ta virtus non sint O niuo idem tecudum te . . iueis . .eseciab edivismi ueniunt,diti et a principia tradet.
Et ideo alis dieunt, quod rillus 4 5e grata a real ter disse iiit, non ita et sint diuersa pei est entiam , seu quod ex gratia de vir
tute emeitur unum se ut ex rorma Se eo cuius est turma. dicunt
cium ui Loe modo te habet gratia ad virtutem, sicut lumen citur quodammodo unum cum colore existente cum eo in e dem subiecto, ita etiam dicunt ν gratia unitur virtuti ita eo dem subiecto, ut informans ipsam. Ponunt enim quod pro praedoquendo,subiectum gratiae est potentia. Sed illud etiam
sed per solam Dei gratiam que in fide Christi posita est libera
tur, ut voluntas ipsa praeparetur. Ecce aperte dicit gratiam per qua in liberatur arbitrium N praeparatur volutas, positam esse in fide Christi. Fides enimias quaedam gratiae dona praeuenit. Unde Augu. in Enchi. Praecedit bona voluntas hominis multa Dei dona, sed non omnia. Qias autem non precedit, ipsa in eis est, &ipsa iuuat. Na utrumque legiti sanctis eloqui js: Et misericordia preveniet me, misericordia liberatur, nisi ea in praeireniret, iam meritis daretur, & non e set gratia, quae utique gratis datur. Praevenitur ergo bona hominis volutas, illo gratiae beneficio, quo liberatur & praeparatur, de illud beneficium recte fides Christi intelligitur. Sicut Aug. in Ench. euideter ondit dices, ipsum lib. arb. libera dii est post illam ruinam a seruitute
subsequitur, ne frustra velit. Cur enim admonemur orar Pinimicis nostris nolentibus pie vivere, nisi ut Deus in eis operetur α velle Itemque: cur admonemur petere, ut accipiamus, nisi ut ab illo fiat quod volumus, a quo factum est, ut velimus Inde Apostolus ait. Non est volentis, neque cur. sed mi. Dei. Ex his appare tuebona honiens, quia cum diiscit, Uex lumine ερ colo te esse itur uri aut acciditur lumea: iuod est de compo-
hypost s coloris se lux, & set ditet ut in primam Opinionem , scilicet u) gratia & virtus esentidem secundum re . non enim lumen qs est de compostione coloris ,re di sieti acolore. Aut accipitur lumen quod est in aere circussanter Ee hoe coni at quod in ala ostibiecto est a colore, de per essentiam ab eo disseti. Scintliter etiam s ae iacipiat ut lumen, sui tparticipatur in lup Irsu. ac fele corporis tetminati,i qua est color, de nece litater eun . tia a colore disseit quod patet ex hoc, ut adueniente de re
manet, quod nis ede iis . nisi per euentia da sertet a colore. Si mi liter et ii oportet lvel vii tutes e sciantur Deo gratet peta Deo influ
peccati, nec omnino P seipsum, Q minis voluntas qusdam Dei do
aliquod axum, de sit Oportet 1 Rom. s. id per essentia dise
serte a virtute, cum etiam quadam vir
tutes iniust, ut sdes de spe, recede e gratia remaneant informes . ut i oportet quod virtutes Deo sint state sne hoc, et aliquid addatur a Deo insusum. δι se vel gratia nihil creatum in anima ponet ,vel nihil alaud realiter a vi tute distinctum. Et ideo alii dicu nt,v gratia essentialiter a virtute digeri oportet enim persectiones periectibilibus proportionata, esse. unde scut abessentia animae fluui potentiae d ab ipsa essentialiter dissetetes, se ut accidens a subiecto,d diamea omnes una untur in essentia animae, ut in radice, ita etiam a gratia est persectio essentiae, ut dactum es, de ab ea fluunt viri tutes quae sunt petiectiones potentiariam, ab ipsa pratia eslentialiter disertentes, ingratia tamen eoniuncte sicut in sua origine per modum quo da uersi radii ab eodem corpore lucente procedunt. Et hoc secuduin praedicta conuenientius videtur. Ao palmum ergo dicendum, P gratia ad genus qualia ratis reducitur, de ad primam speciem qualitatis, nee proprie tamen naturam habitus habet, cum non immediate ad actum ordinet, sed est velut habitudo quaedam, sicut sanitas se habet ad corpuε. Et ideo dicit Chryso. lptatia est ianitas mentis. vn G. s. hom.
non computatur,nec inter scientias, nee antet virtutes, nec inter alias qualitates, quas i hilosophi numerauerunt, quorum non suit tractate. nis habitu, naturales de aequis tos.
Ad secundum dicendum, quod varius dieitur disposito per secti ad optimum,in quantum elicit operationem , per quam te, suum snem cotis equitur. unde per hunc modum gratia noest disiu,stio pei secti ad optimum, cum non primo operationexespieiat, scut effectum proximum, sed potius esse quoddam diuinum quod animae conseit. Ad te, tium dicendum, Ῥ bonitas quam virtus habenti eo nissert,est bonita pe sectionis in comparatione ad opus, sed si tracon it animae rei iactionem in quodam diuino ecte, de nia solum
185쪽
solam respectu operia, seeundum si quodammodo eratiam habentes dei formes constituuntur,propter quod sicut si j, Deo
Ad quartum gieendum, quod sfatia praeueniens dieitur L. Ma , non P per essentiam gratia a fide non differat, sed quia in iusti statione quana prevenit, quia eam comitatur gratia adiuuans, & quibusdam prς uenitur, quia eam prς- uenit gratia operans, scilicet fides cum esuritate.
tralia causat, prim Hotus fidei inuenitur, de ideo eum habitudines & habit per ellactus nobis innotescant, illud in quo primo spa manifestatur est sdes, iapropter hoe sdem,
um, quod charitas alio modo dicit sorma d virtutu quam
quae praediciis uidentur contraria b.
stiluet quod uidetur dici fidem
esse ex uoluntate. On est tamen ignoran
significare videtur, Γν Rom. io
ex voluntate sit fides, de illo verost forma virtutum bo Apostoli, scilicet, Cordc cre
actus virtutu in suis Ioan . tractans. Ideo non simplis nem conuocat, eo citer Apostol ait creditur, sed N eius obiectum est corde creditur, quia cetera poteli homo nolens, credere aupiatentii N actibu1 tem non nisi volens. Intrare eccidinatis, quod iura quae M. iorem snem respic i, laetitur formam arti quae sub si ipsa est, cui ut actus in suum finem ordinatur, sicut patet,quia subernator ossedit factori naui qu illi debeat etia forma temo
tus: viide charita, informat alia, virtute, ,scut virtus vartute,
sed elatia informai per modum oliginis, quia se licet ex ipsa fratia quodammodo so maliter oriuntur i, ibitus virtutum, P. uersas potentia, diguli. illud autem quod ab alio oratur, Ormam&speciem ab eo trahit de in suo vigore consistit, luania diu origini continuatur. 8e ideo nian oportet in ratia sit idem quod charitas, quamuis charita, nunquam ro se esse sine gia.
e Virum g raria iuvidatur consentixti r ingratiam operavit in s cooperantem .
. x. q. II. R D Ov iv Turi se proceditur. Videtur u in conue-
ar. a. menter gratia per operanteae, Sc cooperantem diuidatur,
quia ut dictum est, gratia non per se respicit opus, sed unu in- iquodque diuidendum est secundum hoc quod tibi per se conuera H. 4 . nit , ut in I. Metaph dicitur. ergo videt ut cum operas de coci petans respectu operis dicantur,qudd in conuenienter gratia perhaee duo distinguatur.' 1 l lxt. si gratia est operans, oportet quod aliquid in anima petetur. aut ei ro se ipsam, aut aliquid aliud, sed seipsa non facit, eum uili l simplius causa st, nec est signate aliquid aliud
quod in anima operetur . emo videtur u in conuenienter aliqua pratia operans dicatur.e fiat. Nullum Opu, est tantum gratiae quod etiam lib. arinon iit. si ergo gratia cooperans dicitur per hoc quod smul culibe iti Irbit.Operatur, videtur quδd gratia qualibet cooperans diei debeat.
Pi t. Illud quod eo operai ut alicui non se habet scut principue in operatione i sed in omni operatione in qua lib. albi. x ptatia ei. avemunt, gratia principalem tibtinet. ergo incon
uenienter gratia coopitans nominatur.
mu . & tune praeuenit, ut vocemur, A tunc subsequetur, ut glorificemur, de illa cratia praueniens,uatum praetentis vitaeis picit. S gratia subseque, si tum gloriae, cuin igitur cperans ti cooperari, ad praesentem vitam pertineant, videt ut uigratia operans cooperati, non linc dein quod prauemen, α subiequens, ut Magitio innuit. R spo NOLO, Dicendum , quod gratia habet in nobi diuellis ι stetic , Ordinat s. Primunt elaim quod sacit est hoc. quod dat ege quoddam diuinum. Si undus autem tmcius est pus meritorium,quod fine gratia esse non potest. Tettius tinctu est praemium meriti scilicet ipsa vita bea: a, ad quam protiam petu erat ut in actibu, et ali est quidam ordo,quia piimum tu opus Hue. rus volunt alia. s.cu ad una ea opus exterius
quo voluntas completur, de secunsum hoe qua loq; An tu .diis uersimode videtur accipere gratiam praeuem e litem ac sub se. quentem, quia considerato ordine metiti ad praemium quod sequitur, nominat gratiam praeuenientem, quae principium est merendi. gratiam veto sub: equentem, ipsum habitum gloriae,
qui in nobi, beataclesiam, & accedere ad altare vitam , ut pa potest nolens sed non credere. t et in authoritate iis a tena super Genes in ubi Laba io o diti m actu, in i Gen. a & Bat uel dixerunt, Vocemus tenoris ad exterio. puellam,& quaeramus eius vo . rem, ponit gratiam iuntate. dicit expostor. Quia praeuenientem, quae
n des est voluntatis, nCra ncceia voluntatis. gratiam
sitatis. Ad quod respondentes vero subsequentem, dicimus non haec ita accipien Dpiis exterius da fore, ut ex voluntate homi complet. vi de dicit,
nistides intelligatur prouem - tem . . t velit bonu.
re, cum ipsa sit proprie Dei do subsequitur, vi consenum, ut ait Apostolus, S ex pleat siue peis lat, ea bona hominis merita in ei S i c in steta uatipiant, per lianc enim ut ait Au Ie imie pi ueniengu. super psalmum 65. Iustifica tem& subsequente. tur impius, id est, de impio pius secundum veto Otia
fit, ut deinde ipsa fides incipiat Imus
per dilectionem Operari, unde ratio, seponit grais omnia bona merita incipiunt. tiam praeue metem quae animae quoddae se si lubre consedit, & gratiam subsequentem, quae opus meritomum causat. unde dicit,ut praeuenit ut sanem ut,& subsequitivi sanati negociemur. Sed distinctio gratiae Operantis S cooperamis proprie accipitur tantiam prout pertinet ad statum vitae praesentis. Vnde duplaciter distingui potest. Vno modo, ut per gratiam operavitem signi sectu t i, si glatia prout esse diuinum in anima operatur, secundum et gratum facit habentem, S Pgiat iam cooperantem spm ficet ut ipsa statia secundum qu ad opus meritorium causat, prout opus hominis gratum reddit. Alio modo seeundum v statia opeian, dicitur prout causae voluntatis alum, S cooperans secundum tr causat exterio actum in quo voluntas eompletur,r perseuerantiam in illo, di utroque modo cooperans & operans, dicit ut adem quod pra ueniens de subsequens. A ti P R i Μ v M eiso dicendum, P quamuis non ire me. diate statia ad opus reseratur, tamen tu per se causa operis meritolia , licet mediante virtute, di ideo non es in conuemens s per operantem & cooperantem distinguatur.' Ad secundum dicendum , 9, ptatia operans secundum unam acceptionem dieitur Operari in anima non esiective, sed sor- maliter secundum P qυaelibet forma facit esse aliquod in subiecto, sicut albedo facite ire album . unde pet hunc modum ut ira dicitur operans, quaa Qt maliter hominem Deo gratum sacit. secundum vero aliam acceptionem dicitur Operatis effect i-ue secundum ui habitus esseciive causat Opus ita enim prata amotum meratori uua voluntatis operatur eliciendo apsum icet mediante virtute,propter quod operans dicitur.
Ad teitiu dicendum, ui si accipiatur giatia Operans secundia primam acceptionem, tune planum est v, t si in quos opei tui sorinaliter, ipsa sola operatur, sicut enim Mia albedo se maliter facit album parietem ita sola gratia sormaliter pratum cieat, sed secundum aliam acceptionem, vetum est quod ipse motus voluntatis non est a gratia sne lib.aib. S tamen quia se habet gratia, ut principale, quia anilinat in talem actum petmodum cuiusdam naturae, ideo ipsa sola talem actum dicitur Opera ii, non η' sne libero arbit,io operetur, sed quia est principalior eausa, scut grauatas dicitur operati motum deorsum. Ad qualium dicendum. u, s dicat ut pratia eooperans secundum ' causat quemcunque motum, vel extrinsecum vel intrinsecum , se dicitur cooperans, non quia non sit principalise in agendo, sed quia liber u arbitriti ministrat substatia actus.& aptatiae ii forma per quam meritotius est . unde illud quod pratia ministrat est,seut vhimu complementur & propter hoc dicit ut cooperans quasi complent illud quod per libe ai bit. Vt praeiacens exhibetur. Si autem accipiatur cooperans prout rei pleri actum exteriorem tantum, se dicatur cooperans, non propter principalitatem libeii a ibit iii ad giatiam, sed pi pter principalitatem actus ad actum. actus enim tuteliores in moralibus potiores sunt extetioribus,, t in io. Et hic. I hilo OP t. sorti' dicit. xv couenicter statia im g causat principale acia
186쪽
δἴ operi ex & σὰ τ eausat secundarium,dicitur eooperam. AAd quintum dicendum , quod quimvis quantum ad illum modum acceptionis gratiae praeuenientis di lubsequetas. tiphrans de eooperans praeuenienti de subsequenti non res deat, stamen secundum alias acceptiones penitiis idem sunt, Et hoe
litera sumit. Sed potius haec ideo dicta sunt, quia non est fides, nisi in eo qui
vult credere cuius bonam v luntatem fides praeuenit, non te
A R T I c. I. numerum virtutum. quamvis enim possint dicere quδd mul tiplicatio non contingit in virtutibus secundum P habent ra ilianem virtutum, nihilominus tame oportet dicet e quia sui plures gratiae per esse diuersae. Sed secundum Opinionem,au lonit gratiam a virtute differentem,ea multiplex modus diaedi. Quidam enimna voluntas praeueniat sdem, qui ponunt gratiam non praeueniatur quod praedi noriis sicut an subie
. e . . ora in ellentia an iis
ctis aduersari videtur. Ad hoc mae . necesse habent autem dicimus, ιν aliquando pone te sint plu,
pote, sed causa & natura. Vnde cogitatio bona sive voluntas res pratiae fur numo
xit, quia bona voluntas In eis AD saxet vis donis est, quae praecedit, &ipse proceditur. sa iuvat quia ea iuuat quibus videtur, gratia in praeuenitur. dum eis consentit ad emum boni, & in eis est, quia tempore ab eis non praeceditur . Quae .im aibue addit, quae grauiore
faciunt quesitionem. sciliceι quod cogitatio boni praecedit fidem. Eterum hane quaestio
nem magis acuunt. Nurgent verba August.
marum sunt, ut x. Cor. a.dicitur. Sed diuit; o es causa numeri S multitudiis eis. unde se dum Isido numerus dicitur quas nutus memoris,id est divisoanis. ergo videtur
niantur multe grae. a Prael. Non potide esse prius de po stilus,praecedens de subsequens. ergo cuin uno homine inueniatur gr3ti p x ς Auid a nobis quasi ex nobis. At
videtur p opolleat plures gratias i . noee eodem homine essectet .non enim potest
qua recte vivitur. Illa enim sine fide &charitate non est. Nam ut ait Augu. ad Anastasium. Si ne spiritu non est voluntas ho. minis libera, cum cupiditatib vincatur, non est libera ad bonum nisi liberata suerit, no aut
liberatur, iiisio spiritu sanctucharitas diffundatur in cordi. bus. Non est libera voluntas, pis eam liberet gratia per teste pri in fidei idest non est libera sine s-
de operante per dilectionem , idem lumen num & illam sufficienter habere bo . to quod color d anum est. Non est enim fructus uersiarum corpora bona voluntas, ves cogitati , esse, ut idem acci
numeria in diuersis substant ij, sit. Si a tem gratia ex eo. ess forma virtutum ponitur in eodem lubiecto, in quo est virtu necesse es πst in qualibet potentia in qua est vitius, vel per prius vel per possetius, secudum quaedam virtutes
quibus in lib. de praedestinatio
ne sanctorum utitur, pertracto 'insormat, nisismγillud jerbum Apostoli, Non ip bonu , qui dς radice charitatis aecipit in no stibae suffieientes simus cogitare ali- non surgit. Si vero adsit fides cto continuo quod operans per dilectionem, fit de est aer. Si enim tendant in il lic, de verba ista perpendant, qui putant ex no
bis esse fidei inceptu, S ex Deo P ae, o is si, pilo fidei supplementum. Com ma m hiplicai M. mendans enim istam gratiam,
cundum differentia quae non datur secudum aliqua eoru q informat, cu merita, sed efficit omnia bona diuersorum diuersae merita, inquit, Non quod sum'
ira est sorma vi Iu simus cogitare aliquid tum. ergo radetur in boni, scilicet ex nobis. Quis au- cum virtutes sint di tem non videat prius esse cogi-
lectatio boni. De illa cogitatione boni, quae praecessit fidem plene disieritur. Lla autem cogitatio si ue voluntas, quae fide Zecharitatem alia 'ii eiustificationes praecedit, non sufficit ad salutem nec ea recte vivitur,&hac voluntate concupitem non videat prius esse cogi- scitur illa bona volutas, quae est lvi ετ tare, quam credere Nulluς p. ri magnum bonum, ista vero non . iug in , Π Ε iam*h pi F ,1 rii, A ri s P Λ i , --- ii, brii ,-- c. - 4ς ii v bηςη
dia in centro uniunsid e tetur, ut receptu
in superficiebus diauersorum eiarporo, Opurtet de necesitate bseeundum nu metum multipliceis tur,cu acciden, multiplicet, multiplicato subiecto. Quidavero dicunt, quod gratia est si eut in subiecto in esse mis
animae,i qua omnes potentiae sicut in re
pe credit aliquid, nisi prius co-ῆ. Prael. Ea quae gitauerit esse credendum. Si et
differunt secundum go cogitare bonum non est ex penurinian reduςun nobis, ut hic Apostolus tradit,
plum: sed virtute, a nec credere, usi & ipsum crededonis etia fim pen' re nihil est aliud quam cum a Ddifferunt, similiter sensione mentis cogitare. Hic a gratiis tur mςnx videtur insinuare,u, cogitatio
quod a d ei se etia- bona Praecedat fidem,& ita bo
xij oriuntur. Praei Gratia datur in diuers, sacramentis, S una habi ta non habetur alia quaeeunque autem hoc modo se habentia non habetur alia uuaeeunque autem hoc modυ se habent, nete quod fratra de virtus non disserant secundum speciem, vel quod unum est sine altero, oportet esse numerata de dis inda. rationem,sed si tum serendum diuersitatem sublesti. Si emtri
Alia ergo est illa voluntas siue cogitatio, alia ista. Et sicut illa tur, 3t secundum istam praecedit, ita illam praeve niagis a centro eliannit intellectus. Unde Augu. ista a mur plus ab inui distingues lapillii locu psalmi.
Concupiuit ala. m d. Ius . tuas. dum in in e sentia i P Uit. concupiui desiderare, inquit, animae consistit,est non desideraui, videmus enim V . multipli tur
ratione nonnunquam si utiles in diuerta poterias
disiunditur in qui bus rationem virtutis aecipit. sed ista opinio videtur supponere quod gratia dc virtus non differant secundum speciem, velargo videtur quod gratia non manet tantum una,sed per effetitiam multiplacatur. Sao eo NTRA . Pei sectio proportionatur pei sectibili, sed gratia per scit immediate essentiam anim v, ut dicium est. Cum isitur essentia amniae sit una multa placata in potentios, videtur quod et aam gratia si una muli placata in virtutibus. Ptit. Illud quod conuenit diuersis iacundu ira eandem rationem , Oportet ab uno principio procedat, sed eadem ratio merendi est in omnibus auibus meritoriis. cum igitur gratiast principium metendi, videtur*giaria si una tantum, noumultiplicata. ROPOM DEO, Dicendum, secundum illos, qui di cunt typtatia & virtus realitet non differunt, sed solum ratione,aeccile ea ponete et cratia multiplicetur petessivum sinalterius rationis est vir lux a gratia, tunc ex multiplicatione vittutum in potent:is non sequeretur multiplicatio statrae , quia d Eusonogratiae in potentiis nomen di rationem gratia amitin terent. scut si lumen a centro diffundatur per diuersos radios, quandiu manet in ratione luminis dacitur lumen multiplicati ed diuidi, sed si secundum diuella, lineas dissutionis lumini, lineae rationes diu et tum colorum acciperent, tunc diceretur quod lumen esset tin unu scilicet. quod est in centro, , qu .aeolore, in diueis, linei, causati esssint multi. nil iot:e dieant, quod diffuso gratiae in potentias est pr ter essentiam h litus u , sicut diffuso lucis stipereolore qui est iunt ut peream vilibatis actu secundum quorundam opinivi nem, est praeter egentia coloris, ut dictu est. ut i cui lux sup colores diffusa prabet colo
187쪽
adii et tu praebeant virtutibu , esseaeiam merendi. se enim ra p Ad quartum dicendum . quod diuers at virtutum di dono dius gratiae receptu in potentia retineret ration Elueis, &dis
settet a gratia quae es in essentia anim licut lumen a luce, de ita gratia prout esset in essentia animae, esset una, sed gratiae discusae in potentias essent multi. Sed hoc non potest stare, quia ad actum meritoriu
sunt iustiscationes Dei, sed infirmitate praepediti aliquando
non desideramus. prs uolat ergo intellectus . sequitur tardus aut nullus effectus , scimus ho. num , nec delectat agere, & cupimus, ut delectet. Sic iste olim desiderare concupiscebat, quae si & praeter hanc gratiam ab ho bona esse cernebat, cupiens eo- mine fieri bona per lib. arbi. vi
non requit situr nisi duo, unu est ut ages actum, dignus vita ueterna habeatur, Et ad hoe si,ssicit gratia quae in inessen
gratis eas. Aliud est ut actui ipse stilo
debitum tinem telatus,& debitis eireuia santiit vestitus, de M hoc stisicit viro. unde ad eliciendum actum meritorium non requiritur aliquid praeter fratia quae est in ellentia, divartutem quae es in potentia animae
quas aliqua dissuliogiae abes nita animae perueniat in potentiam praeter vim tutem. Et ideo alii melius dicunt,ut scilicet gratia est una
tantum non multiplicata. virtutes au
tem sunt multae, qquidem virtute in aliud genus cadunt quamuis a gratia .p- cedant, scut etiam potentiae animae ab una esntia pced ut, Nee tame est eadem ratio po. Etiae R essentiae, di ideo potεtra: multiplicata tur, sed essentia manet tantum una, qua omnes conveniunt in hoc, quod eo nuenit eis si eundum Psunt in tali essentia d4ssinguuntur autesecundum diuersas rationes potEtraria, ita etiam de virtutes veniunt in ratione. merendi , d quae eo
uenit eis secundum hoc uia gratia oriutur, differunt autesecundum ypti astationes, inquantum vi tui es sunt.
rum accipitur tantum secundum diuersitatem actuum. etinuemunt autem actus in ratione merendi. unde oportet quδd primum principium a quo rationem merendi habent, si unum. S V diuersitas eorum in genere de in specie, sit ex diuersitata actuti & Obiectorutis autem impii non gratia.sed sed poena debetur, nec ista esset gratia, si non daretur gratuita, datur aute gratuita, quia nihil boni ante seceramus unde hoc
me remur . Non negamus tamen multa ante hanc gratiam,rum habere delectatione, quorum potuit videre rationem.
gradibus ad eas perueniatur, Irius enim est, ut videatur gint utiles & hcmestae, deinde veearum desiderium concupisca.tur, postremo ut proficie te gratia delectet earum operatio, quarum sola ratio delectabat. Attende hunc ordinem gratia.
ru quem hic distincte assignat ii Aug. qualiter scilicet intellein
bonorum praecedit concupi etiam eorundem,& ipia concu
piscentia delectationem quq sit
ner fidem di charitatem , quanabita vere bona est voluntas qua recte vivitur, ipsaque fidei comes est non prsma. Qui verba August. praemissa secundum hanc distinctionem cia siderat, nul Iam ibi repugnantiam ire animaduertit, non ignorans et ante gratiam praeuenientem & ioperantem qua voluntas bona praeparatur in homine, praecedere quaedam bona ex Dei gratia & lib. arb. quedam etiam ex solo lib. arb. quibus tamen vi
qua iustificatur. Illius enim grδtiae percipiende quae voluntatem hominis sanat, ut sanata legem impleat, nulla merita praecedunt. Ipsa est enim qua
iustificatur impius, id est fit iustus qui prius erat impius, meri
tradit Augu. in responsionibus contra Pelagianos, ubi dicit homines per lib. ar. agros colere, domos aedificare, di alia plura bona facere sine gratia coope
f Vtrum una eademque seu gratia quae dicitur gratia operanser cooperans.
Ic considerandum est cum prςdictum sit per
Cratiam operatem &praeuenientem, voluntatem hominis liberari ac praeparari, ut bonum velit & per gratiam cooperantem de subsequentem adiuuari ne frustra velit, utrum una Se eadem sit gratia, idest, unum munus gratis datum qioperetur di cooperetur, an diuersa alterum operans. de alterum cooperans. Q libusdam non irrationabiliter videtur Uuna di eadem sit gratia, idem donum, eadem virtus, quΞ Operaturia cooperatur, sed propter diuersos eius effect ' dicit operans de cooperans . Operas enim dicitur inquantum liberat Sc praeparat voluntatem hominis, ut bonum velit. Cooperans inquantum eandem Rdiu uat ne frustra velit. scilicet, ut opus iaciat bonum se enim gratia non est ociosa, sed meretur augeri, ut aucta mereatur
um, in gratia indiuelli sacrametis datur ad diuersias essectus, secudum quod plute, infirmitates ex peccato cosequii
Iur,contra quas preteipue erariae sacramentales ordinani ,
hoc quia ordinatu ead diuersum actum, ita etiam differt una gratia sacramentalis ab alia, Phoequia ad diuersias effectus resinatur. νnde sicut ex multiplicitione virtutum non se quit multiplicatio gratiae, ita etiam ex multiplicatione sa
quitur multiplicatio illius gratiae de
qua nue loqu1mur, quia illi etiam per lectiones quae in diis uersis saetainetis coferatur, quaedae nationes sunt illius
fratiae de qua nuncoquimur, si e ut Sevirtutes. Sed quia non habent propria
nomina, Ideo commuti iter note gratiae nuncupantur.
oratia puenit &e.ὶ Voluntas est cum motus &αι Sciendum quod hie non dissinit uoluntatem quae est potentia , sed volutate quae est alius. hoe enim c mune est sere in omnibus potentiis animae , ut eodem nomine potentia diactus nominetur, &sic fere pet totum hae voluntas aecipitur . sed ipsa meretur augeri &e , De augmento gratiae eodem modo potest d.sputari, sicut de augmento Eliarita ti, de quo supra dictum ess primo lib. d a. i . Cetera potest homo nolens&c., In testigendum est de actibus exterioribui , non autem de interioribus, quia dilisere nullus potest nisi volens. Sequit ut tardus, aut nullus asse tis &cit Iste assectu, est per modum operationis praecedentis habitum viret uti, quae ex sola deliberatione rationis procedit, sed assectus perfeci qui delectationem habet est in opetatione quae sequitur habitum, quia signum oportet habitus accirete sentem in opere delectationem,
188쪽
cinia eadem ratio est augerie ruar.
de viro . vel sorte, quia limos opinio. nis suit,lppa a vi tute non differt. Di inditur aute in parates duas. In prima mouet dubitatione. In secunda determinat eam .ibis Hie vi.
I vero quaeritur quo modo illa gratia pue-
ri cum nullii meritum sit sine alibe . arti.& quid sit ipsa gra, an
δ. - - virtus, an non. Et si virtus. an
virtus , voi cc sinitari oleat, praemittendum mundum q/ Ω- est. tria esse genera bonorum.
in Friam i, alia nanque seat magna. Alia
Mit. Prima, mouet minima. Alia media, ut Augia.
'uxilionem. secun- ait in primo lib. de retractatio do ostendit quaeatv nibu, Virtutes, inquit, sibus
vi a item hae apte recte vivitur magna bona sunt.
iliti uati valeat 5eci lubi quandam contrarieta em ex dictis Aug. colligit. Primo enim ponit verba eius in qui, uti dieitur, opus virtutis esse bonum vitam Iib.atb. Meundo ibi i Inquirit in quibus bonis dec. t e Ponuntur quia ain verba eiusdelia, in quibus dieit,b nu viam tib atb.esse virtutem. quae fluo aduersa nisi , quia opus virtuistis non est virtus, unde si usui lib.atb est vitius non est opus virtutis. Hie videndum est,quid si vittii ,3e e. i Hie determinat dubitationem. Et prima determinat secundum vnatu opiti cin .m, ut virtus siue gratia non stactu . secundo, determinae secundum aliorum opinionem, et, . it tu, se actu . ibi I Alii vero dieunt Wirtutes esse die. Prima pars diuiditur in duas. iii prima ostendit, qu bd vittas seu gratia non est a ct is. quo sup po ito. o:ieadriseeando, quomodo per gratiam quia metera dicitur. quod dubium ex praedicta determinatione res inquitur, cum omne metitum in acta eonsiliat. ibi I Cum erga ex gratia dieitur esse &e. P Circa prunum intendit talem rationem. Virtutis eausa Deus in nobit est, x non nos: sed euiuslibet a ct nostri eiusa nos sumus rergo nulluι actus est Virtu .ii ergo 'ratia ea .ittua .el aliquid smile uirtuti. gratia no est actus. Cir ca hoe aliter hoc modo procedit. Primo. probat hane quia Duitrii rem solus Deus in nobis operetur. Secundo, allum it haes, actat quilibet in nobi cauntur ex lib. aris. ibi si isitur gratia quae sanat &αὶ Tettio,concludit propos tu. ibi i Propterea quidam non inerudite tradunt ete. I Primum ostendit triplici tet. Pri .no,de virtute in communi per elux dirinitionem. Se eundo, de virtute iustitiae per aut horitatem Augu ibi l Sicut de virtute iustitiae ste, Tertio, de virtute saei quam etiam gratian , minari dicit.ibi l Nam de gratia fidei L hesii seliberi, eseri Camergo ex gratia dicit ut Ece , Ostenso quod gratia no se actu . Hie ostendit quomodo per eam quis mereri dicitur. Et diuiditur in partes duas. In prima Ostendit propostum. Iaserunda ea dictis colligit gubitationis solutionem. ihi l Eet piae
missi, iam innoteseere nobia die. , Citea primum tria Deit. Hi mo,ostendit quod principaliter eausa metiti est gratia. se cundo ostendit quomodo pet eam quis mereri dicitur inquan Mia.vid licet. per eius actum quis meretur ibi Cum et o dieitur si ses mereri dici Tertio,coneludit propositum .ibit Ex muneribus itaque virtutum Ece. Alii vero dicunt ree. I Hie determinat quaestionem secundum aliam opinionem in contra tiam partem. Et eirca hoe etia facit. Primo, ponit eorum opinionem .secundo, ponit probationes ipsorum . ibi l uuidam virtute, stit nutus Ece., Tettio,ponit responsiones ad ilia, probationec secundum primam opimonem.ibis Quibus aliis te spondeutes de cil
Primo .s In quo genere si uitius, utrum scilicet in genere actus vel habitua. serendo. De disnitidine virentis quam Augu.in litera ponit.
Tettio. Vtrum eontingat se e dum actum virtutis & gratiae ex condirno vitam aeteream meteri.
Quarto. Utrum posui aliquis sibi mereri gratiam. into . Utrum possit aliquas sibi mereti gratiae augmentil.
Species autem quo tu libet cor- possit si prima Porum sine quibus recte viiii K Miam urete . potest, minima bona sunt. PO- ARric. tentiae vero animi sine quibus recte vivi non potest, mediabo a Vtrum virtus siuna sunt. Item virtutibus ne- babitur. mo male utitur. Ceteris autem
bonis, id est med ijs de minimis non solum bene. sed etiam male quisque uti potest, & ideo
virtute nemo male utitur, quia non sit 'opus virtutis est bonus usus habuit . ulli nisi . n. - , istorum, quibus etiam non nisi rei ponat ut in
no solum autem magna, sed et eis. vimis eii ,ltima media de minima bona esse pret in re de potentia. erstitit bonitas Dei. Ecce Ii abes s ' λης Ain
tria genera bono tu distincta. - S 'ς
a Pert. Porentiae naturales non sunt magis persecte quam potentii rationalest sed potentiae naturatri possunt in suos aliut sue habitibus mediis, ut natet in au toti molli. ergo multo sortius hoe possutietationales potentiae .ergo vilius vel est potentia vel est actua. Si dicatur quivi in potentiis rationalibus requiruntur habitus ut potentiae determinentur ad unum. 3 Contra. Potentia determinata ad unum semper es in suo actu nee in alteram patiem inclinat. potest : sed potentia rationalis persecta per virtutem moralem, non est semper in suo actu cum non contingat semper agere, secundum Philosophiliri t. de somno Et vigi. de quamuis etiam esset in aliquo actu,po Tex. r. 1 est nihilominu, in contrarium actum inclinari. ergo p tentia rationalis non determinatur ad unum per habitum. Pist. Praemium respondet metito: sed meritum est ipse actus bon ut lib. arb. eum igitur virtuti &gratiae debeatur pratam tum, videtur quia virtus vel gratia si actu . I 1 Piet. Medium es eiusdem penetis eum extremis, sed vir itii est media inter pastJOnes, ut in 1. Ethic. patet. ergo xidetur C. Lqucia virtus non si in genere habitus: sed in genere passioni, . lavet actus . nam &actio ues animae passiones dicuntur, ut itivi prinia icitur.
eorum dicit, quod virtus est habitus inctium immedietate cos ueni Ece. Praete . Ex virtutibuet simul honi. sed bonitatem giatui ' -- tam nati habemus ex actibus. ergo virtus de gratia non est actus Ra εν utillo, Dicendum, s3 esi e rectu, proportione tur suae causae, oportet actum potentiae rationalis ips potentiae proportionatum esse. In actu autem virtutis non solum cos de alti e substantia ipsius actus, sed etiam modus agetigi non enim qui easte operatur quocunque modo casti,t est sed qui facilitei ει delectabiliter, ut ex't. Et hi.habetur. delectatio autem ex eo nuenientia ea utitur, seu t 3: in sensibilibus patet, s coniunctio eonuenientis cum e nuenienti, facit delectationem. Ooortet ergo P actus virtutis procedat a potentia adaptata &assimilata ad hune actum . Hoe autem potentia rationalis no habet ex seipsa eum sit ad utrum libet. Oportet ergo aliquid potentiae superaddi,ut persectionem eius per quod talem actu edueat undecunqtie causetur, de hoe dicimus esse habitum .it tuti, & ideo dieit Philosophus in 1. Ethi. φ fgnu pilati habi- CH. tus oportet accipere fietem in opere delectatione. hinc et est, potentia persecta per habitum virtuti tendit in actu in co similem per modum eurusdam naturae. rpnuod dicit Tullius iis ep .irtus est habitus modo naturae, roni contentaneus, sicut.n. ,hi. Reth. 'trauitas deorsum tendit, ita eastitas casta operatur, hine etiae stipiti natura completa, cuius potentia ad malum s cti napotest, non requiritur habitus quo mediante agat, ouia ipsa potentia ex seipsa proportionata est ad actum perfecti .i in Deo patet. de se patet ur prima opinio veritate cotincta ictu da vero
ει adicti, sanctoru dis ordat, Et philosophiae si commit sed ex Secundus seat. s.Tho. H quibusdam
189쪽
quibus am aut horitatibut praue intellectis ortum habu It. AD P ni Muri ergo dicendum, ut xltimum quod est aliquid rei. non reducit ut in aliud genus: sed est in eodem gene re, vel per se,sicut ultima pars lineae,vel per reductione se ut psictus ad lineam, sic autem villus non ea ultimuin potentiae: sed dicitur vltim si d eis
Vaeritur autem in qui bus bonis contineatur
petrespectu ad actii, quia altissimum in quod potentia eleuari potest,est 'que
primo lib. retractationum ait ex seipiis, unde non ita. in mediis quidem bonis in
indigent habitu determinante, sicut potentiae tonale q ad utrumlibet sunt.
Ad tertium dicendum, quod quidam
s eidentia gerat esse eonvertibile eum illio sed ment non hoe modo se habet ad virtutem , non enim Omnis virtus est in men te, sicut in subiecto: sed quaedam in concupiscibili. quaedam in irascibili,de se de alijs. ergo inconuen rei te t ponit ut meus, ut subiectum commune 1irturis in eius ditiinitio ire.
ex Deo sit et bonus usus liberq
voluntatis qui virtus est, tam ctitudinem apprwmagnis numeratur bonis. At- priM .sbi instit λ. Ditiost. ει
tende diligenter quae dicta sunt v* ς A's rix verit ea.dc conser in unum. Sic enim aperietur quod supra quaereba' uua. emolumma uenitur liberum voluntatis ar- G tur. Dixit c quidem opus vir nienter in dissinitio bitrium . quia de male illo uti tutis esse, bonum usu ni illorum
possumus, sed tamen tale est ut
sine illo recte vivere nequea mus. Bonus autem usus eius dicu Pu irtutes h - iam virtus est, quae in m-gni
Coa muta 'h'e reperitur bonis, quibus male
in eis est interpola vir nullus potest, & quia omtio,quamuis a nobis moti sentiatur, non enim virtutes poseoeiosa, esse aestimant, sed actui est duplex. scilicet primus, , t esse est actus iat mae . de
talis actus virtutis continuus est, manente enim castitate canistinue manet et se casum. Et aetus seeundus qui est operatio, et hunc non contingit continuum ese. Hic. t .actus non tantum
bene uti postumus, id est me- s piar. Quicundior ii m. in quibus posuit libe . que superbit de ali rum arbitrium. cuius quoque ua i , μ' se 'itur
rem, quod la et t. non est ergo quia ut Aug. in regusa dicit .superbia Et bonis operibui insadiatur, ut pereant. ergo talium est quod dieitur; qua nullus mala .r Urr. 5 Prael. Quicunque relevruit non male utitur. cum ergo di xerit virtutem esse qua redie vivitur, supcillae addidit, qua nullus male utitur.
est virtutis, sed potentiae quam perficit, scut nulla forma qu* H a rota August. dicit. Qui creauit te sine te non iusti eabit De veth.
non est per se subsu ε .habet operatronem , pirater ciam muni cacionem subiecti,nee contingit actam aliquem esse vel operata Onem ex lib. at. N praecipue cum electione sine qua virtutis actus est e non potest quin a nobis pereipiatur. Et titio aliter dicendum est, p natura potentiae per habitum non tollitur,potentiae autem tonalis natura est,ut cogi ad unum non pollit, netiam si virtute pellicia tu sim ipsa erit agere vel non agere, vel hoe aut eontrarium agere,& non oportet quδd eontinue sequatut inclinationem virtutis:habet n.aetas virtuti aliquid in pol tia,vi scilicet ex necessitate non sit,& aliquid ab habitu, ut sellicet faciliter stat.' Ad quattum dicendum, p alio mo i sidet piram tu gpae Ee me ito,gratiae. n. respondet S virtuti sicut ei, unde in actu est ess-caeia metendi: unde secundum lex maiori gra procedit ad usvirtutis,e scacior est in in etendo ipsi autem a tui qui me tu dicitur respondet, sicut ei quo per te metetur , quia ut in prute sne te : sed iusti scarro non eli nisi per .itrii tem. ergo: sal- apost Q. et scini es quod sequitur, quam Deus tu nobis sine nobis Decrat. 1 f. 2 piis . ctile unque diis nitio conti emt de a sim tum sed gratia non est virtus, , t supra dictum est. de tamen limul nodidi:tini: i' conuenit sibi. ergo haec non est diis nitio virtutis.
9 Praei. vilius rei , ni ea debet es dissin initio, sicut de unuesse. ii ergo quaedam aliae diffiniti nes de voltu te assignetur, sille conuenientes sunt, videtur quod assa si in comoetens. R L sp NDEO, Dicendum, quod Augus. hic noα intendit diisnire quamlibet virtutem , sed vittirium insulam, de hane complentissime di Tnit,ponendo tot malia ipsus. sci-icet genus de disserentiam cum dicit. Bona qualitas, & suba ictum quod es materia in qua,rem dicit. . lenta, , Scactum quieu etiam finis virtuta , cum dicit Qua recte vivitur &e. Et causam es .caentem , cum yic t. Quam Deus an uobis Ic. D P it a Ii v Μ ergo dicendum, quod aliter eis in nomi-C. mo Etha.dρ. r quemadmodum in olimpiadibus non optimi S I nibus illis quae exprimunt sorima, generales, de quae exprimueCI
Ca. 3. sortissimi colonantur,sed ago metantes, horum autem quidam aequi vincunt, ita dc eorum qui in vita bono tum de optinioruoperantes illuuies finiat quod etia sententiae Apostoli cog ruit. 2.Thi ri. Non coronabitur nisi qua legitime certauerit.
Ad quintum dicendum, i medium dicitur de virtute dupli citeris essentialiter de effective.essent aliter quidem non es medium inter duas passones: sed inter duos liabitu, vatiosos, Maliqualiter ad passiones nos habem'. nec hoc est e lentiale viriuti,cum aliqua vitres inveniatur quae hoc modo non esi medio, siussiti ut ex s. Ethi. patet. Iustitiae. n.quas aequalitati de meis dio opponitur abundantia eius qui olus habet u iussum st. qe, hoc ipso iniussus ea vitium iniustitiae habens, dc etiam dele Ous illius qui defraudat us est.q ut desectus vitium in eo no est,ti ita iustitia non est medium inter duo vitia. Eilective vero dieitur medium inter palliones quia in passionibus medium in Mim,unde non Oportet ii sit in genei e passionis.
b Virum dignirio uirtutis posita ab Aug.
sit conueniens. AD 1ae v Nnv M se proceditur. Videtur op Aug. incouenienter virtutem diis niat .sicut enim in a. Thopi. dicitur. Nullum genus denominatiue praedicatur de ilia specie sed bonitas est genu, virtutis,est enim virtus, i l hilosophus in i . Ethi.dicit, qua quis bonus est, de quae opus bonum reddi atrigo inconuenienter dicitur virtus bona qualitas.' a Prat. Illud quod transtendat genu , non debet poni vi disiserentia genetis, sed bonum transcendit genu, qua litatis,cumst conuertibile eum ente. ergo inconueniet et ponitur ut dic serentia qualitatis,cum dicitur bona qualitas mentis.
is Piati subiectum quod ponit ut in dissimi: orae alicuius M.
formas speciales. porma enim specialis quae inibimat subre et uni aliquod, non 3 formatur alia soria eiusdem rationis ,
sicut d color no informatur colore, sed sorte luee. unde non po D, Io xtis dici color coloratust sed sorte clarque. Et s militer nee al- 360,liedo colorata, contingit autem quod illud quod est persectio 'i v naus d secundum unam rationem ait pei sectum ab alio secun D.iolo. dum rationem alaam, sicut lux pellicit colorem, es color per- Io scit supci sciem, di sui ei scies corpus, cuius terminus est, eci deo petiectio potest dici per dra. Et similiter in omnibus aliis quae exprimul persectionem meo, muni scut ea hoe nomen bonum , ει inde est et virtus d quae dicitur bonitas anime D. 29 secundum qu ris per scit eam, potest dici bona iecundi in qu dest persecta quodam alio a vi ordine finem de regula ratao- D. ε 3. nis, a quibu Dimam habet, de in speerem trahit. II a. η Ad secundum dicenaum, quod quamuis L nutu cen a ita x tpt cum ente. tanten qu udam specia a medo inuenitur in reb animati, & habent bus Hetimnem. ut in s. Metaph. dicit. Cu ,Tex. ipius ratio est, quia bonu dicti ure et ratione suis, de ideo quinitiis inueniatur in omnibus in quibuη est stiis, tamen specialius inuenitur in illi snem sibi praestituunt, do intenti nem sitis cognosse ut, de inde est i habitu, erectaui ex sue speciem 1ortiunt, he propter hoc hiatum habituum bonum dc mahim sunt disserentiae consituri u ,non qindem prout conritii ii iter sumuntur, ted per modum iam dictum.
Ad te trium dicendum , ip in diis nitione a te identis no debetroni nisi subiectum eiu . quis aut contingat vii tuis in aliqua rotetia. vi in subiecto esse q essentiatim exoctu,nota hei et sit sibi ectu vat tutis,nis in qua tu alyd re Eta, & ionis participat. nPlutosophia, in i Ethtalicitet itinale est subre tu virtutis , vel rationale ellentialiter,xel rationale per p rticipationem.
Ad quartu dicendia, in Ansel vi d. si ire iustitia no q ςa spa- ita virtus: diustitia gnatem, quae a philosopho legiis dicat,ae
190쪽
DISTIN. XXVII. Q VA EST. I. so
est idem subiecto evin virtute, dinretis ratione tantum, viri A rol. 1 f. di itur . ergo videtur quia apud ipsum me et i u il - . Et hi. pater. Si tamen pro iustitia spili sumatur, scienda est possiimus. pretii iudo sci accipi duph. vel sm commesia rationem rei ad SBD eo Hra A. nihil ex iusto Iudi eici tedditi γ his quod rem di se regii tudinem vendicat sibi tuum a quae aequalitatem quis meretur: sed vita aeterna quae Orona iustitiae dieitur , quin dati, de aerepti, constituit, ut in s. E:hi. dieitur. aut Emcd- Pro ea redditur ex iusto iudieio e sicut depositum tedditui. i. mensuraet tomm act ,- ὸ , - - . T ' tu i liquvi ad suem re ad iudi- onus virtutis quod 1 apra di- ta ex persona ecclesiae. Fecitu. polita est m. 5 c. e e ri sitiain, non ipsam virtute qua s' ' ψη
Quiri tat: onas, dc fiet xit. ia aliud est virtus, aliud
1ectitudo cuilibet . Virtuti conuenit, re opus eius.
ita sumitur hie. , Ad quinium dice b De uirtute quid di damis eius.
principium usus, &noe modo virtute
sit virtus &quid sit a Milem intelligenduin est. R PVel opus eius. Virtu
non facit homo, sed opus eius P t. Sicut se intelligi voluit. Ecce aperte in- bet culpa ait pinna,
sinuatur hic, in ivltitia in hole vadi opus viri ut, non est opus hominis sed Dei, Sior: , Led cul- quod&de aliis virtutibus itinullus msst v itur, est . ut ait Ati mist bona dualita3 . De destidem dicitquEd mm eu ex st'. T, 'tuta sci mitis, qua recte vivitur, Κ qua bomine, fed cx Dro laurumpa ex condigno poenam aeternam meieetur.ergo re actus via
Docendum . quod eirca hae sene duae Epinidue . Quidam
ἐens malu esse non nullus male utitur quam Deus
kt. Ves sicut obie- solus in homine operat . ideoq; DA hoc modo vir onus Dei tantum est, sicut de
st, et i irtute iustitiae Aug. docet lap
illi, qui de ei, super illum locum psalmi. Feci iudi biunt. cium N iustitiam, ita dicens. iii Ad sextum diem. stitia magna virtus animi est
victute & lib. at sed Deus. ideoque curn ait prophelib. ar. contingit male vii, re ideo ad dirientiam eius additur,qua nemo male vii I tur, quamuis enim qui recte vivit non male utatur, non tam e C aequalita4 Huet prae una de tiremum, secundum iectam is i- quomodocumque,ecte vivitur tale est, ut eo nullus male utat. --nv -- u- . ..
Ad sentimum direndum, qa Deti, non iustiscat nos sine nobis consentie litibus , quia non emit ad virtutem , ut Damas dicit. Iustificat tamen tio. sine nobis virtutem causantibus .ci Ad Octauum d cendum, u, s liticte aecipiatur luee distinitio, gratiae non conuenit, quia per hoc quod dieitur, qua rectu vivitur, ostenditur vi mi esse principium te ita operationis, noenam sumitur hic tecte vivere,fecundum i est este viventis: sed secundum peti Opetatio rei vivae gratia aute non est pli' cipium tecti operis, nisi mediante vit tute, & ideo non est ita lud quo immediate recte vivitur. Ad nouum direndum , v s accipiatur dignitio rei quae ei plectitur totum esse rei seeundum .pex omnibus causit consti tuit ut quae est persecta dissi natio tune viaius tei non potest essem si una diis nilao dicta autem diis nitio virtutis, complectitur
Am de stpa fidei ephe iiis serib s Apostolos,
i similiter fide no ex ho ham non potest memine, sed ex Deo tatu eu aiserit reri ex condignoringens, Gratia eliis taluati her sede congruo. Aliuiidcm,ec hoc non ex vobis. Dei Hro dicunt, citabaenim donum et quoci a sanctis in qui, vitam ita exponitur. hoc. i. fide, non aeternam mereri per
aetus virtutum, di, citur autem aliquis meteri ex condagno , quando inuetia raequalitas in tet praenia uni de meritum, oecundum iectam mai-mationem . Ex eransluci autem tantum qu tido talis Huali tas non inuenitur : led i olum secundum lihoalitatem dantis munus tribuitur quod dantem decet. videntur autem vilique . quantum ad aliquid ritum dicere. Eu enim duo ex aequalitas, scit cet quantitatis N aequalita, ptopo iionis. secundum quantitatis aequalitatem exactibus virtutum 4 uam a tertia in coligno non metemur, non enim tantum bonum est an qua ti- rate actus virtutis, quantum praemiuni plodiae quiad ea finii eius. secundum autem aequalitatem M proportionis ex condigno meremur vitam xternam . Attenditur enim aequalitas
proportionis quando aequaliter se habet hibe ad illud,scutal, ad alterum,non autem maius in Deo vitam aeternam tribuere si nobit actum virtutis exhibete, sed se ut hoc congruit hui ita illud illi,dc ideo quaedam proportioui, aequalita, inuenti urinter Deum praenuantem S hominem metentem, dum tamen. D. 283.
Omnes eausas eius, ut dictum est,inuenititur autem dc aliae quae D praemium reseratur ad adem genus in quo est meritu, ut si prae aliquas harum exprimunt, sietit illa philosoλhiis Rusele- ---A c tituus in medietate consistens Ne quae exprimit formalia vi tutis Se actum eius. de illa quae est in et . Phyc dispositio ueri cti ad optimum exponit ordinem ad finem. Et diuersae descriapuo nes,diuersas cianditiones virtutis exprimunt,ad se non est .n conueniens si de , ii tute plures diisnitiones dantur.
c I trum ali uis possit mereri ex condigno uir.im aeter
num peracius uulutas. AD τ α κ T i v M se proceditur. Videtur u aliqui, non
possit ex condigno vitam aeternam mereri per actus vir tutis. Primo per id quod habetur ad Rom. 8. Non sutit condi
ntium est quod omnem lacui talem humanae naturae ex eedit icut vita aeterna, eritum et lit P talem actum in quo refulgeat bonum illius habitus qui diuinitus infunditur Deo nos tonsi gnans. Illi in qui dnt nos ex condigno vitam aeterna posse meieri, vetius dicere videntur. Cum enim sit duplex species iustitiae, vim s. Ethi. Philosophus dicit scitistitia diriribtititia de eo mutatiua quae est in contractibus, ut m euaptore dc vela datote. Iustitia commutativa respicit aequatit .item arithmeticam quae tendit in aequalitatem quantitatis. Iustitia vero distributiva aequalitatem tespicit sciametrica , qus est aequalita proportio xti.In redditione autem praemu ad mei ita magis seruatur sorma distributionis, cum ipse unicuique sm opera sua reddat si commutationis cum Deus a nobis nihil accipiat,qui, a sancti quandoque inueniatur metaphorice dacium,q, boni, operibus p. a egnae pas 3 e. sed per pastiones quas sancti sustinent, maxime me regnum coelorum ematur, iiquantum Deus accipit opera n letitur ergo videtur r nullus ex codagno vita aeterni mereat. tita ut acceptans ea, ct ideo verius dicatur,'ex condigno mera Praei. Condignum importat aequalitatem dignitatis e sed tur quam non ex condigno. impossibile estu, actu, humanus aeque iur indignata e praemio vitae aeternae quod est ipse Deus .et go videtur 91 nullus ex condigno vitam aeternam mereti possit. a Piri. ille qui reddit quod debet non meretue ultimum praemium: sed homo bene operans reddit quod debet, ut di citur I uc. i . Cura secet His omnia quae praeeepta sunt vobis diei te se tui inutile, sumus tae. ergo videtur quod nullus ex condigno,recte vitieudo,vitam aeternam mereat tit. Praer. A quocumque quis meretur, ille debitor sibi eis citur , quia piae rerum merito debet ut sed Deu, noti poteste mei deoitor . ergo apud ipsum nihil ex condigno mereri possumus . οὐ ue Prael. Nullus meretur praemium apud eum qui eius opere nec iuuat ut nec iuuari potest , sed Deus nDiim boni operi bustion iuuatur, quia bonorum noli orum uoti eget, ut in
I Ao irivra ergo dieendum, si, Apostolus per dictu
suum intendit excludete aequalitatem uritatis,quia no est lata acerbitas piaesentium passionum,u gaudium suturaegloriae . Ad secundum dieendam, quod tion tequatitur ad condignitatem distributivae iussu iς equalitas qnantitatum, sed propor
Ad telitu dicendu et et reddendo quod debet, metet aliquis, iti hoc. n. aliquis apud Deum meretur,an quo et vate laudabilis apud holes constituit. actu, aut iuuitiae eis laudabis, itetit de alia tu vitru , ride et actus iustitis meritorius est . quis qui ἡάhoe quonda negaueris Stra aerus ivllitic in iedditione debit pet qa hoi debet eonsuit quis. n. illud quod redd)t quod debituest alieti suum no sit, nihilominus tia modus operationis i quos undatur de ius merenai,& laus ipsius reddentia est, qui vulva