Ruperti abbatis Tuitiensis, De victoria verbi Dei, libri tredecim

41쪽

Lin ER TE RTI v s. ut quamuis pauci tamen nonnulli suspirarent & optarent iam semen illud quod Deus Abraliae repromisit. Nam primus Moyses tunc ad Dominum dixit. Obsecro domine, mitte que missio sim rias es. Sentiebat nanq nahil per se vel per alium posse ad persectum adduci,nisi veniret ipse qui - - mactendus erat, de quo pater Iacob in benedictionibus Iudae. Non auferetur inquit, sceptra de Iucta, Sc.& hoc non sine magni desiderii clamore dixit, quippe qui S alibi tacito ore clamasse

lenivir,domino dicente. Quid clamas ad me e Clamabat igitur mulier id est,quae ia incipiebat ei l e ecclelia,qua signat mulier,& cruciabatur Ut pareret,non ullus ia i tepora lini beratione cor porum desiderantibus aduenire promissum patribus, liberatore animaru pariter ec corporum.

Quod agnus quem immolabant fili, Urael, bifuerit incarnandi econtra Pharao

rex Aerapti caput primum repentis. CAPUT XIII. SEd iratus, inquit, dominus in Moysen. Perge, Aaron frater tuus egredietur in occursum Exod Diuum,& ostendam vobis quid agere debeatis. in hoc ipso dominum sibi iratum dixit,quod Christum suum distulit ,& non statim misit quia uerteret iram, quae Propter Adae Peccatum accidit. Ueruntamen non omnino illum exauditum reliquit, ita videlicet, si ipsum que mis iurus erat,non statim misit, ac saltem signum aliquod signum magnum, sacramentis magnum eius praemii it. Tollat, inquit,unusquis et agnum per familiam Sc donios tuas, immolabiti eum Exod.rr. niuersa multitudo silior uili rael ad vespera. Agnus ille signu&sacramentii suit Meturi Christi, Agnus p. qui mittendus erat,pro quo (sicut iam dictu est suspirans dixit Moyses. Obsecro domine,mitte phalis , s quem missi urus es, Hoc intendens Baptista Iohannes, qui ante illis missus est,uhi vidit eum am- gna dicturi Eulantem dixit. Ecce agnus Uri, qui tollit peccata mundi. Econtra ille letiarao, qtii tuc erat rex christi. Aegypti, signum draconis iam cieti,iignum & similitudinem gerebat diaboluit innues dicit E . . in eum per prophetam spiritus Dei. Leoni gentium aissimilatus es, & draconi qui est in mari, c. I an i. In illa similitudine icti,in illa immolatione agni,qualiter pugnauerit verbum Dei,qualiter illud E ib. r. primum draconis, id est, Aegypti regnum vicerit at cotriuerit,quis ireicite. Erigebat se caput illud contra mulierem, ut omnem beati seminis tolleret expectationem, aboleret Dei nomen, perderet promistionis iidem, densiit iret futuri regni spem. E contra per Moysen verbii Dei siue Ex.Ze. in verbo Dei, Moyses multis caput illud plagis percutiebat. Dimitte inquies populuiat lacrifi- - cet mihi in deserto, At ille videlicet Pharao non solu no dimisit populit,veru metia irridet; at dicens. Vacant otio,& idcirco vociferamur dicentes. Eamus & sacrificemus domino, ampliu oppressiit eos operibus,in tantum ut dicerent Moysidc Aaron. Ecetere fecistis odorem nostruiti coram Pharaone& servis eius,& praebuistis ei gladium ut occideret nos.

omnipotens Trebum Deipercusseri primogenita ligarii.

extimulatum atque corrosum fuerat, post velicas turgentes, S grandines igne perimextas, quibus exulceratum atq grandinatu ingemuerar,cum nev isiis ness caeteris plagis adhuc cederet exterminium primogenitorum, victorem asseruit sermone Dei cu praedicia imae molatione agni mystici. Dum enim (inquit sapientia quietum silentiti tenerent omnia,& nox in suo decursu medium iter haberet,omnipotens sermo tuus domine exiliens de coelo a re Ialibus A . .

sedibus, durus debellator in mediam exterminii terram prosiliuit, gladius acutus in similatum imperium tuum portans, de stans repleuit omnia morte, dcvs ad caelum attingebat stans in terra. Hoc illa scriptura de illo noctis medio dixit , quando percussit omne primogenitum in terra Aegypti a primogenito Pharaonis, qui sedebat in solio eius, ad primogenitum ca ptiuae quae erat in carcere, & omne primogenitum iumentorum. Surrexit 3 Pharao ncine de . - a omnes i erui eius. cuncta Aegyptus,ae ortus est clamor magnus in Aegypto. enim domus erat in qua non iaceret mortuus. Cum igitur & illa scriptura prior dixerit, factum est in noctis medio, percussit dominus omne primogenitum in terra Aegypti, & ista sequens dicat. Dum nox in suo cursu medium iter haberet,omnipotens sermo tuus , de caetera. Non dubium

quin dominus qui percussit illa primogenita Aegypti , propria sit persona verbi Dei, filii Dei.

verbi omnipotentis,filii victorioli. Undevigilater animaduertendum,quod cudixi: Iet: Tra, sapim. is. sibit dominus percutiens Aegyptios, ctim vidcrit sanguinem ui superliminari & in utroque poste,transcendet ostium,& non sinet percussiorem ingredi,continuo stibiunxit. Custodi ver eZIE. hum istud legitimum tibi & filiis tuis in xternum. Quid enim est praesenti loco dicere, Custodi tibi verbum istud legitimum, nisi ac si dicat, custodi titi dominum istum vsh in aeternu.(Uerbum nand istud,omnipotens ternio ille, dominus est, ut iam dictum est, quem custodire Custodire oportet Usd in alernum) potius quam illius agni immolandi ritu,qui profecto permanere non die, tam lodebuit vel culi odiri us in aeternum,sed tantum vi ad illam plenitudinem temporis,quo in ruinium. carnandum crat verbum istud,custodienduin vique in aeternum.

42쪽

Quod de eodem dedo dictumsit,Exultavit Tigigas adcurrendam Liam. CAPUT NM.

IAm descriptio eius praelibata diligentius consideranda est Omnipotens,inquit,sermo tuus

domine,exiliens de coelo a regalibus sedibus, durus debellator,in media exterminii terram prosiliuit gladios acutus,insimilatum imperium tuum portans, ct stans repleuit omnia moris te & usque ad coetu attingebat stans in terra. Nonne magnum N sortem in his verbis, gigan Udis, ) tem agnoscis gigant malum, de quo Psalmista canit.Exultauit ut gigas ad currendam viam suam, i summo caelo egressio eius et Quis enim alius gigas per incarnationem de caelo descendit,& iuperato mortis imperio, cum victoria in coelum ascendite quod Psalmista propheticos, pleni8, spiritu cecinit. Nili omnipotens s ermo tuus domine,qui tunc de coelo a regalibus sedibus,din rus debellator prosiliuit in terra m,8 usq; ad coelum pertingebat in terra stans: Magnus Uti gigas,qui stans in terra, usque ad coelum pertingebat,quod Psalmista dixit de futuro prophe plata. 8. tans. A summo caelo egressio eiurum,Soccursus eius queia summum ei tri, Et quod sapiens ille dixit de praeterito memorans,Exiliens de coelo a regalibus sedibus in terram prosiliuit,de vim sapimi8. ad coelum attingehat stans in terra.Eandem unius eiusdem , qui ct incarnatus venturus erat in mundum,& nondum incarnatus venerat super Aegyptum, velocitate pariter & magnitu dinem giganteam,magnifice praedicant.Uerum quia praesenti operi lusceptum vel proposita non est,eiusmodi mysteria perquirere,sed hellorum verbi Dei quandam velut historiam texe re hoc nunc in laudem victoriae eius breuiter dicendum, quia dignum se fecit iste omnipotens sermo domini, quod tunc de coelo a regalibus sedibus taliter exiliuit, quod durus debellator

gladiuscae acutus in mediam exterminii terram prosiliuit. 8c stans omnia morte repleuit, vide erataei T. licet ita, ut non esset domus in qua iam iaceret mortuus a primogenito Pharaonis, qui sedebat in solio eius,vsque ad primogenitum captiuae quae erat in carcere,& omne primogenitum iis

mentoriam.

Idem Terbum Dei Aegrum plijs fuisseulacium acutum , ijs autem Israel agnum

mitem ire mansuetum. CAP. XVI. MIrabile utique secit inter domos Aegyptiorum ec domos Israel uno eodem tempore,

Una eadem nocte. Illic, id est,in domibus Aegyptiorum tanquam durus bellator erar, tanqua gladius acutus sententiam vibrabat .in domibus autem siliorum Israel mitem se de fui, milem natura esse signabat,Per annum,simplex ec mansuetum animal, quod immolari iuste . , rat. Deus nanta mitis & humilis est,n apud nos talis didicit esse filius Ue ,ex quo carnem nopi ' sita in assumpsit,ut diceret,Discite a me,quia mitis sum ec humilis corde,sedmis erat priusquacoelum de terra fierent,natura,propria,non cuiusqua imitatione. inter nos istud non discere vena seudocere. Peccantium impietas rehel lando hoc meretur, quod talis esse videtur, ut de illo tempore dictuin est. Durus debellator Sc gladius acutus,videlicet quorum cor durum mansuetudine de patientia eius ahutitur,ut ille Pharao durus dc superbus . ille enim ubi primum au diuit. Haec dicit dominus Deus Israel, dimitte populum meum ut sacrificet mihi in deserto. Exod.r. Quis est dominus,ait,ut Xudiam vocem eius,&- - tam Israel c nescio dominum,dc lsrael nodi mittam . ita incipiens,magis T ac magis coria i . . durans f aggravans,hoc emeruit,vt iste micis de humilis contineret mansuetudinem suam,&ostederet meum fortitudinem suam .ve runtam e nere ipsum, ned Aegyptios caeteros durus iste debellator debellauit,per semetipsona primogenita percutiendo,sed percussori,videlicet angelo malo, potestatem dando. Ue quod Exod.12. xit iple ad Moysen Sc Aaron. Cund viderit sanguinem in superliminari, Se in oroque polie, transcendet ostium,3c non sinet percussorem ingredi domos vestras de isdere. Et Pialmista cumpta .ra. dixit Iet. Misit in eos iram indignationis i uae,&c.addidit continuo, immissione per angelos ma I .vita nanq: est iste omnipotens sermo,dc mortis pestimae,quae peccatoru eir, in se amaritu dinem non habet,sed ministros eiusdem mortis malos angelos in potestate trabet, quos idcirco Percutere iuste permittit,quia peccatores accusante culpa,iustitia vivere non linat.

Quam ob causam primogenita Aegritiorum percussimi. CAPUT X. II.

interficiam ullum tuum primogenitum. Claret ordo iustitiae in eo quod eius interiecit primo genitum,qui primogenitum domini nolebat dimittere. Unde aute populus ille primogenitura

quid iustius, quid in ordine iustitiae pulchrius, quam ut talium primogenita interlicerentur c Primogenitum nand domin Pharao dc Aegyptii penitus auferre volebant,di idcir o iusta vice, pulchro ordine in exterminio Primogenitorum plagam receperunt extremam,icut apud ipsum dominu praescitum suerat at praeordinatum. Dixeratu dominus ad Moy en dum mitteret eum ad Pharaonem. Dices ad eum.Haec dicit dominus filius meus primogel l . . -. . . Di ter silium meum ut seruiat mihi. dc noluisti dimittere eum, ecce ergo

43쪽

OTO TERTI Vs.ip domini aut sillius Nunqiuid Deus illii genuerat cautante illum populum siue hominem, quem in appellauit Israel, nullii a seculo electum, vel gratiae suae filium habuerat. Equidem otimo, 'O et initus aliquo modo potuit populus ille dici, videlicet respectu getilis populi quem nostea reste, neraturus erat per mangelium Christi salit sui unigenit Uminiamen nihilominus causa eo, et 'gnoscenda est,cur ille populus i ii in tempore filius dictus sit primogenitus, videlicet quia car, inem de populo suo illo erat assumpturus idem Dei filius, vere primogenitus, ver g unlaenitus Agebat his instater diabolus & intendebat,ne populus ille permaneret, unde nasciturus erat Ciust ille filius unigenitus & primogenitus in multis fratribus. Et idcirco quicquid in eisdem Oonu,

Ium agebat per Pharaonem & seruos eius,in illum silium recte resertur, cuius originem carnis Praecidere festinabat, ne nasceretur. Non igitur leve aut paruam ob causam primovenita caesaiunt .Quodsi quaeras,cur etiam primogenita caesa sunt iumetorumc Ad hoc breui ar dicedum quia per vim retinebat Pharao iumeta vel armenta eorum. Cum enim diceret Moses Hostias quoque Sc holocausta dabis nobis quae offeramus domino Deo nostro, cuncti xreges Pergant nobiscum. Item dicente illo. Cum paruulis nostris&senibus pergemus cum filii de siliabus cum ovibus 8c armentis. Recede (ait a me,& caue ne ultra videas iaciem inham.Statimoe eiecti raritio. iunt de conlpediu pharaonis. v

iam ob causam irempost caedem premetenitorum,omnes inempti, aquis operti sum . CAP. x III.

PLaga ista,id est,morte primogenitorum,caput illud contritum Sc euictum est , ita ut intia loqueretur,& diceret. Surgite & egredimini, ite& immolate domino,sicut dicitis & ut petieratis,& abeuntes benedicite milii. Sic locutus est recenti dolore adhuc saueius. sed Post modum cum dimisistet populum,cum nunciaretur es quod sugisset populus, respirauit inus

uia rediuiua, intumuit superbia,Sc cunctis curribus cum omni exercitu abeuntem Israel viuue tacei . in mare persequebatur,non tam ut illum ad seruiendum sibi retineret,quJm Ut omnino inter

me ei. rit enim inimicus, ait in cantico Moses, Persequar de comprehendam, diuidam so Ita, implebitur anima mea. Euaginabo gladium meum, interficiet eos manus mea. Idcirco licui dum primogenitum domini populum dimittere nollet, iuste primogenitum filium suum perdidit, ita nimirum iusto iudicio,dum omnes interficere cupit, ipie veri a vice cum omnibus tuis periit,coopertus aquis, dc ne unus quidem superfuit ex eis ita primum draconis caput vi cit verbum Dei, per figuratiuum sacramentum futurae suae carnis siue passionis, id est, per ve spertinam immolationem agni. & mulier illa quae in utero habens clamabat , exultauittid est gens illa Christum quandod paritura, praecentore Mose, canticum gloriae domino cantauit unde & sapientia dicit. Inimicos eorum demersit in mare, & ab altitudine inferorum eduxit illos. Ideo iusti tulerunt spolia impiorum,d decantauerunt.Domine nomen lanctum tuum d victricem manum tuam laudauerunt pariter. 'me omnia Abrahae 1 Deo praedicta fuisse, O quod fili prael Aeraptios ium

Nonne hoc est iustum & verum verbum, quod dictum fuerat ad Abraham patrem ipso G. - -

rumc Scito,ai ,Praenoscens quod peregrinum sutorum sit semen tuum, in terra non sua eta subiicient eos seruituti,&affligent anni; quadringetis,statim subiunxit. Ueruntamen oen' - . ommiseruituri sunt,ego iudicabo, de post haec egredientur cum magna lubstantia. Perpulse

chrum&expectatione dignum est, quod iste omnipotens sermo taliter exiliens de ecclo ure, galibus sedibus,ut supra memoratum est, gladius acutus,& durus debellator,non solum illi evertimetiam in omnibus quaecun* debellat aut percutit,iudicio pugnat, iudicio vinci linui lum; omnino absque iudicio percutit, quia luminus est iudex,imo quia iudicium est,quia veri ras iudicii est.Unde non noua assertione, sed antiqua veritate in Apocalypsi de eo dictum est: se

Qui sedebat super equum album,scilicet dehoc ipso verbo habete corpus immaculatum quia vocabatur sidelis & verax,& iustitia iudicat de pugnat. Quod si iudiciu vel iustitia iudicii quaeis es ritur,de hoc quo quod iusti tulerunt spolia impiorum, quod cum substantia magna egressi

sunt, Pollaueriani Aegyptum,iubente ipso, ut postularet vir ab amico suo, & mulier a viciana sua vasa aurea de argentea.S inquam, de hoc ratio quaeritur, qua cum iudicio factum esse Lacaro. Probetur,iententia in promptu est iusta de nota, quia dignus est operarius mercede sua.Opera rios autem Aegyptiorum , filios Israel suisse quis nesciat et Praeposuerat nanque illis Pharao Extilia magistros operum, ut asiligerent eos oneribus,redificauerunt illi urbes tabernaculorum ton dc Ramesses. Qualem pro illis operibus, vel inter illa opera tanti operarii mercedem rece

Perunt nulla in utique mercedem bonam sed econtrario poenam amaram, sicut scriptum est.

Oderant v filios Israel Aegyptii, de affligebant eos illudentes eis, at m ad amaritudinem perae ducebant vitam eorum operibus duris,luti e lateris,omnici; famulatu,quo in terrae operibus Ea ea, D premebam

44쪽

RvpERTI ABEAT. TvITIEN. DE v ICT. VERBI DEI. premebantur. Mercedem igitur quam illi iniusti iniuster detinuerunt, isti iuste tulerunt, & tia, lendo spolia impiorum,iniustitiae argui non possunt,uerbo ipso quod Deus est fidelis de verax qui(ut iam dictum est iustitia iudicat de pugnat contra gentem illam ui seruierant: iudicante

cum iustitia,ut egrederentur cum magna substantia.

Eundem esse draconem, O Behemoth umq; asoto dieris inci, Tt multiplicet preces, O molta loquatur. CAPUT. xx.

Behemoth ita Atrata hac victoria, S victrici veritate verbi Dei, per illud primu caput draconis com I pleta,sub eisdem temporibus, idem dominus dicebat ad beatum Iob, de eodem dracone quem Beliemotia nuncupabat, qui in illo Pharaone victus est, per quem verbum promissionis Iob o. eius impugnauerat. Nunquid moltiplicabit ad te preces, aut loquetur tibi mollia e Item, qui fecit eum,applicabit gladium eius. Nimirum decebat eum, ut iam sic loqueretur, quia iam secerat in illud primum,& facturus erat in caetera capita, ut Unumquod sibi mollia loquere

meae. . tur. Nempe is qui cPrde indurato,dura locutus fuerat, dicendo . Quis est dominus ut audiam vocem eius Nescio dominum,de Israel non dimittam, de his similia. tandem humiliatus sicut . . vulneratus,idem superhus postquam semel dc iterum salse dixit Peccaui etiam nunc,orate vix minum, peccaui, sed dimitte etiam hac vice peccitum mihi, ut iam non valens ultra fallere. Surgite,egredimini (inquit S abeuntes benedicite mihi. In mari quoque positus fracta duritia Exodi i a. mollissime dixit. Fugiamus Israelem , dominus enim pugnat pro eis contra nos. Similiter de caeteris capitibus draconis,id est de regnis,quae pugnaueriant , vel per quae drac ipse Pum euit contra verbum Dei. Iam hic breuiter dicendum est, quia lingula suis temporibus di locis, Polt multam superbiam atque duritiam multiplicauer ut praeces Sc locuti sunt mollia. Nam Sc Babylonii regni caput Nabucliodonosor, si quam ex hominibus abiectus est, Scinniam ut Dahiel. bos comedit. Leuaui(inquit oculos meos ad coelum, & altissimum benedixi, dec. Sic dc Amain caput superbiae regni Persici, cum uniuersum genus Iudaeorum sese iam delere putaret, tan dem multiplicauit preces, d mollia locutus est intantum,ut corrueret stiper lectialiam pro ani Hesse . . ma sua rogans reginam Hester. Similiter de caeteris experimenta reper lentur in suis locis, quina veraciter de agitatore illorum dracone diabolo dictum sit. Nunquid multiplicabit ad te pre Id. o. ces,dc loquetur tibi inollia simul* illud: ui secit eum, applicabit gladium eius. Ut videlicethiasitretur conatus gladii eius,quemadmodum huius primi, qui cum dixisset: Euaginabo gla- Deute. 32 dium meum,interficiet cos manus mea, suffocantibus aquis praepeditus esit , ut gladium suum explicare non posset de vagina sua.

Quod dominus populum Urael hberauerit in Luidem c gloriam nominis fui'tfaceret

eam excelsiorem cunctis populis. CAP. I. Ere magnum de laudabile victoriae verbi Dei spectaculum, si rite perpendas pugnantis

siue duri debellatoris huius intentionem at propositum.Quid enim intendebat et Quia in proposito habebat,quando primum illud draconis caput omnipotens termo tuus domine, de cccio a regalibus sedibus exiliens debellabat et qualiter helli sive victoriae suae fructum quaerebat Hoc licet sere omnes nouerimus, tamen ex ipsius sacrae scripturae oraculo audire prae

t iis , s senii loco amplius delectamur, cum praemisisset Moyses ad Israel. Dominus elegit te hodie, ut sis ei populus peculiaris, sicut locutus est tibi, do custodias omnia praecepta eius, subiunxit in

limiores summam. Ut faciat(inquit te excelsiorem cunctis gentibus, quas creauit in laudem dc nomen dc gloriam suam.Quid hac intentione benignius dulcius, amabilius et Populum nu mero exiguum, seruitute miserrimum, populis omnibuq viliorem atq: contemptibiliorem,sa perbissimis famulantem,Sc in ipso famulatu inter opera dura luti de lateris asstigentibu , atque illudentibus Aegyptiis expositum,ita consolari intendebat,ut cunctis geritibus facere propo neret excelsiorem, de hoc intendens ata dicetis. Videns vidi afflictionem populi mei in Aegy-radae, pio. Ad liberandum illum descendit, de hoc tam grande certamen suscepit. Que autem illa celsitudo sit,uel in quo populum illum cunctis populis excelsiorem facere voluerit, de secerit, Roma.' apostolicis enunciamus verbis,quia ipsorum est adoptio liliorum, & gloria, si testamentum, dc legislatio de obsequium,ec promistio, quorum patres, cic ex quibus Christus secundum car M'M.3. nem,qui est super omnia benedictus Deus in secula,amen. Num parua haec celsitudo est e Et in alio loco cu percunctatus suisset. Quid ergo amplius est Iudaeo, aut quae utilitas circuncisionis Exod.r . statim ipse respondit. Multu per omnem modo. Primia,quia credita sunt illis eloquia Dei. anta cellitodule excelsum facere illudignatus popula prae cunctis populis. Quomodo vel quando illi eloquia tua crediduci te quinquagesimo ascende ad me in montem, ait ad Moysen. 8 estoib daboq tibi duas tabulas lapideas, d legem ac mandata quae scripsi, ut doceas illios Israel. I amo ac tali studio Deus illis eloquia sua credidit, ut eloquioru quod signa,scilicet literas tra deret Moy li,dando illi tabulas scriptas digito Dei.

45쪽

LIBER TERTI Vs.

vis dentu alius,nisi ipse Deus signorum huiusmodi, scilicet literarum,author vel inuen, O thori

ror existimabitur Sic nanq: Moyses ipse testatur. Data v tibi (ait dominus duas tabu- ter aram das rapideas,legem ac mandata quae scripsi. Legem cum dicit,subiungendo ac mandata, non D . viis caeremoniarum Ad legem decem praeceptorum vult intelligi, de ru rsus scriptu est. Et re od. et xjersus est Moyses de monte, portans duas tabulas testimonii in manu scriptas utraque parte, Exiaret. S lactas opere Dei. Scriptura quo Dei sculpta erat in tabulis,& in Deuteronomio digestis rur sus decem mandatis. Haec(inquit verba locutus est dominus, & scripsit ea in duabus tabulis DeuLCIapideis,quas tradidit mihi. item,de tabulis secundis,quas fecit, prioribus factis. Cunm dolas sem(inquit duas tabulas lapideas instar priorum , ascendi in montem habens eas in manibus, Dranio. scripsit*in tabulis iuxta id quod prius scripserat verba dece. Ite in Exodo. Dedit quod Moysi Ex aedir.(completis huiuscemodi sermonibus in monte duas tabulas testimonii lapideas,lcriptas digito Dei,ae deinceps. Praecide(ait tibi duas tabulas lapidea instar priorum,d scribain super eas Exeddi verba quae habuerunt tabulae quas fregisti. Quorsum ita tot testimoniac videlicet ut liquido constet,quod qui huiusmodi rationem de vocem siue linguam ad loquendum dedit, idem ipse Disererere, Deus literas,id est,ipsas elementorum figuras primus per semetipsum conscripsit, de ei qui pri- h re, umquo tempore dux Othoniel filijs Israel praeerat. Et Latinas literas tradidit Carmentis,quo tem pore populum Israel iudicabat Iair.sed hoc fieri potuit humana industria per imitatione scripturae prioris & diuini operis, ut iam non esset impossibile steri in alia lingua, quod homini petiemctipium Deus ostenderat in Una,scilicet Hebraica.

Nihil Itilius inuento literadium ad cognitionem Dei creatoris es .

Utandum ita ,quod inter cuncta opera manuum hominum hoc unum opus est, quod E, d habet homo ex artificio opificis Dei,& de cunctis operibus Dei, quae multa sunt ,hoc unum opus est, quod homini manu sua iussit operari. Nam Sin tabulis opere suo, scripturam suam scripsit,& homini in libro scribere iussit. Exempli gratia . Scribe hoc (inquiti ob monimentum in libro,& trade auribus lotae. Delebo enim memoriam Amalech sub coelo. Nunquid hoc tan- sis itum illi scribere iussit, quod Amalech principium gentium,id est, primis ex omnibus gentibus venisset,& pugnasset contra Israel, & idcirco memoria eius delenda esset et Iino amplius illud constat,& digne sciendum est, quod iusserit illi scribere.In principio creauit Deus coelum Sc ter ram,quamuis non sit praemissum, dixit dominus ad Moy len. Scribe hoc in principio. In prino

inpio creauit Deus coetu Sc terram, quod si utilitatem huius operis,scilicet manu lcribendi recte lis perpendis. profecto fateris dicere vel decuisse Deum maiestatis,quod figuraru huius nodi scili, et literam no alius qua ipse primus author extitit. Quid enim est in omni mundo, in niueis, 'multitudine rerit,uel signoriss visibili uin,quod humanae menti ad cognoscendii creatore suum. Tam effica tam utile,tam certu praebeat adiumentu Nunquid ordo coeli, solis,& lunae,ste larum,quae omnia pulchra sunt,& creatricis omnipotentiae quaedam ligna sunt, qus ita ut lisc, verboris signa, sensus nostros instrunt aut instruere possunt. Hsc signa de prsterito narrant, de prssenti demonstrant,de futuro seculo annuntiant,& quod summum est,creatoris non solii

omnipotentiam asseueran .veru metiam voluntatem nobis intimant,"ies volumus, Dei

nobiscum per hic signa loquitur. Dignum igitur opus, quod ipse Deus operatus ess e credatur, sicut manifeste scriptura testatur. uia (sicut iam ductum est ) prior ipse scripsit in tabulis opere suo, digito suo, vim: modo inestabili,5c deinde homini scribere iussit.

Sicuti priores duae tabulae Moysifractaesunt ta S, literarum charactere, sed Esdramutataffuisse arbitramur. CAP. IIII. SUnt autem literae apud eosdem scilicet Hebraeos numero vigintiduae,& characteres quidem , immutati sunt, quia certum est,Esdram scribam, legis* doctore post captam Hierosolyma, ' .d instaurationem templi sub robabel alias reperisse si ras, sed sono eodem permanente. Quod vero mirum si elementorum figuras,quas ipse Deus tradiderat, per prophetam Esdram ,- immutari voluit,quem ipsum esse malacluam accipimus, qui in ordine duodecim propheta V. irum est nouissimus,cum instas quoque tabulas ,in qui huc scriptura Dei literae sculptae suerant,et ' quas nimirum non Moyses praecidit,sed Moysi ipse dedit,frangi placuerit,de alias Moyses ipse fecerit,quainuis nec in illis scripserit,dicente domino ad eum. Praecide tibi duas tabul,s lapi, i' deas instar priorum, de scribam super eas verba, quae habuerint tabulae quas fregisti Nam

D ij de prio

46쪽

Demae Ru PERTI AARAT. TvITIEN. DE VICT. v ERBI DEI. de prioribus tabulis,quod non Moyses illas praeciderit,sed dominus ipse Sescripserit.& illi dese derit,manifesta est authoritas scripturae,quae dicit.Dixit aut dominus ad Moyseri. Ascende ad me in montem,& esto ibi, dabo, tibi tabulas lapideas sc legem ac Mas alio loco. Deditet Moysi completis huiuseemodi sermonibus in monte Sinai duas tabulast ire stimonii lapideas seripias digito Dei.Non ergo mirum , si in restauratione ciuitatis Uel templi literas,qua digitus Dei scripsit, per hominem immutari placuit, cum in constructionetat mnaculi quandod destruendi, tabulas quas ipse inus praepara: at,homo fregerit & alias iussu

Dei praeciderit, potuit in utroque, scilicet & in alteratione tabularum, de in derivitat ne ite rarum eiusdem rei esse portentum: Quia videlicet tuturum erat, ut omnia quae tunc ins Deus nondum homo tactus pertransirent.Nam ecce vetera sunt,& transierunt,& noua omnia facienda erant, ut nunc secta sunt quae instituit idem Deus homo factus, sacerdos Reb.o. quo Apostoluschristus autem assiliens pontifex suturorum notu per amplius dc periectius

tabernaculum non manufactum,& caetera.

Dona se Dei, tuo homo in Terbo Deipost meditari einde O eloqui,demum Oscribere,atiue aliorum scripta legere. CAP. XXV. Eice quam paruulo auxilio,quantum Deus & verbum eius subuenit generi humanes Ussenim iduae tantum,licut iam dictu est,titerae sunt Ecce de impensis tam Parius, quamma gnum constructum est , disiciunic Primo ex ipsis pqsitum est fundamentum scripturarum id est scripturae illae quae canonicae dicuntur, per spiritum sanctum conditae sunt Sc deinde quam multi ex omni natione S gente, maximeq Graeci Sc Latini, non pluriuus vitai termuperaeat sicauerunt cindesactum,ut in publicum conuentum nostru habeamus ascituria, de habere sem per possimus Dei verbum. Eatenus homines pauci instructi fueranti, verbo quorum notissmmiiunt, Abraham,lsaac,& Iacob, ad quos siebat Dei verbum, non huiusmodi lectione,sed , Ut rarsi culta inspiratione,& idcirco paucissimi verbum percipiebant,quia tali instructione non multi et digni erant. Liter; datae confestim viam secerunt multitudini ad percipiendum verbum .' Ac per hoc recte dixerim, quia literarum authorem siue inuentorem Primiami, non lquempiam,sed ipsu in Deum esse decuit, cuius hoc tertium est munus ad cognitionem valens verbi tui,quod homini literas dedit. Primum nanc3 est donum Dei, quod homo utpote rati Analis verbum illud potest meditari. Secundum, quod solus ex cunctis animantibus linguam habens eloquentem,lpsam suam meditationem valet eloqui. I rarium quod cum tras discerit manu lcribere,& aliorum manu scripta cognoscere potest verbusibilibus signis sub istis signis primum illi populo credita sunt eloquia dei, Ninstructus est de adoranda maiestate unius di solius veri dei, quod unus ipse cuncta creaverit, coquin uterram, mare de omnia quae in eis sunt, quod hominem ad imaginem suam creaverit, quod ad Abraham,ad Isaac,& Iacob locutus sit, 3 lemen eorum in populum sibi peculiarem elegerit,

ε sub eisdem signis leges eius accepit, quorum summa tota est in praeceptis decalogi , quae ipse seripsit in tabulis, de sub eisdem signis caerimonias eius desit, ritum vel ordinem eidem deo iacrificandum suscepit.

Sacramenta caelissa si sacrarum superscie sterarum litentia, ilia esse thesauro

o Mantum sapientiae decus,quantos sapientis thesauros subistis putas signis, id est, lite ris esse absconditos Quis explicare possit diuitias salutis, quas illa mulier supra memo rata in illa prima victoria, videlicet ubi victum est Sc contritum primum caput dracoius,accee b. io, oit reconditas sub illis literaec Hinc est enim quod apud Erechielem dominus ad eandem mu' sietem dictit. Et egressus tum pactum ieeum, dc facta est mihi, S laxis te aqua , de emundavi ians

guinem tuum exle,d unxi te oleo, d vestiui te discoloribun& calciaui te hyacinctilio,&cinxi te bino' indui te subtilibus,& ornauite ornamento,& dedi armillas in manibus tuis, quem circa collum tuum,& dedi inaurem super os tuli & circulos in auribus tuis S coronarii Latet sub decoris in capite tuo,& ornita es auro ec argento, ec vestita es bysso,& polymito dc murresso ve- loribus. Tamis nanci: diuitiarii splendidis nominibus, quid, nili sacramenta coelestia sub ismine se sacrae scripturae groi o velamine latentia,significare potamias Namsi eius de prophetae textuream ta in precedentibus ac sequentibus attendas,nimirum constat,dicta lisc esse de lacri legis ii Matth n tione quam a domino in manu Moysi mo in dispositione angelorum, ecclesia priniit tua tunc' accepi plena coelestibus sacramentis.Quisquis haec attendis, prosecto veram & vigiliam pespicis illam parabola verbi incarnati dicentis : Simile est regnis lorum thesauro bscodito in agro,que qui inuenit homo,abscondit,& prae gaudio illius vadit, ct vendit uniueisa qux habet,& emit agruill u. Siquidem lueratura illa in superlicie quodammodo agnoscibilis est. Min huiusmodi agro thesaurus absconditus est sapientiae ccclesiis, ilicsaurus nobilis These

rus in

47쪽

LIBER TERTIUS. etiinuenit,id est,qui intelligit recte gratui a tur. Sc veraciter domino duit. Bonum milis lex oris tui in tu ..

super milia auri de argenti Qui hoc inuento delectati, uniuersa quae habebant, vendiderunt,& - 'agrum huiusmodi emerunt, ut exonerati secularibus negotiis, acare possent, de intendere vel meditari in illa lege domini,& necdum potuerunt, nec niuex parte cognoscere poterunt, im serunt dominum, latentem illic intactis figurativis Sc dictis mysticis. .

Hunc thesaurum ideo absconditum Disse,ne paruuli clitibus lae te opus eratfosita cibum non serere possent, porci marearitas pedibus subieetis concular re ut.

Lane sic abscondendo thesaurum tanti precii, iam tune ipse primus secit, quod alibi do- 2 Dub. .

cet,cum dicit. Nolite margaritas vestras mittere ante porcos, ne forte conculcent eas , dcconuersi lacerent vos. Itein. Sapientia docet, paruulis non lolidum cibum, sed lacesse offeren, dum Hoc(inquam tunc ipse fecit, tam verbi tui th aurum de margaritas secretorum coele stium taliter signauit, ut nec porci inuenire pollent,nec paruuli presti pondere desacerent Pro secto,si temporis illius statum respicias,hominest aut contemptores erant nimis, aut simplices,

praeter paucissimos quos spiritus propheticu , qui in Moyse amplior erat, consilii sui conicios ines ichabere dignatus est. Exempli gratia. Cliore dc Dathan, at Abyron, eccaeteri proceres syna

rogae,qui contra dominum dc contra Moysen steteriant Iubsannantes at dicentes. Revera in cluxilii no in terram,quaestuit rivis lactis de mellis,d dedisti nobis possessiones agrorum vinearum. Nonne porci erant,qui conculcarent obiectas sibi ci vidi: lent margaritas regni coe-Iorumcldcirco valde notandum,quod cum sanctae scripturae intentio tota tend/t ad regnum coelorum, renuiquam in omni pentaleiacho vlla sit mentio de gloria eiusdem regni, vel comminatio gehennae ignis,uerbis manifestis,praeter quod diciti est in cantico, ignis succensus est Uin furore meo,& ardebit vM: ad inferni nouissima.minae sunt ad deterrendii,ne peccent,de gladio, de fame,de pestilentia,de malis bestiis. Promissiones Mero ad excitandum bonum studium, de agris, Sc de vineis,de oppidis,sive villis, de ciuitatibus muratis, de sicetis Sc olivetis, de terra fluente riuis lactis ec mellis,quibus videlicet nominibus, de quaecunci: vulgo intelliguntur, te uiora lunt his quae aspiritualibus spiritualiter sentiuntur, sed multo efficacius animos continM Igunt attendentium vel expectantium,non illa quae non videntiar,sed illa tantum, quae viden tur.Prosecto si matus cstius propriis iam tunc enuntiata suisset deitaturo ieculo illa dulcedo viis reternae,ec reqoies paradis, quae sub nomine terrae intelligitur lacte dc melle manantis, paruuli quidem,quibus laete opus erat, tanquam lolidum cibum sastadirent , superbi autem tanquam

porci margaritas concia Icarent. .

Exemplis probatur, non expedivisio icrament criptura apertis Terbis prodantur,

donec opere compleantur. CAP. x VIII.

Quid de mysterio dicam tabernaculi mystici,quod sine dubio secundum exemplar cce et,

teste dominus fieri iussit. Ait enim. Inspice,& sae secundum exemplar quod tibi in mon, te monstratum est.Si res ipsa ,s ilicet sacramenta incarnationis,passionis. de resurrectionis suae, quorum illa exemplaria suerunt,uerbum ipsum palam tunc describi iussitant,quis portare potuisset: Ut de multis unum exempli gratia propona, illud quod in Deuteronomio taliter di, P me etsis ctum est Et erit vita tua quasi pendens ante te,& non credes vitae tuae.Si paulo manifestius dici placuisset Elatam serratum esse accipimus, quasi iusto Sc legis iudicio damnatum, eo quod di, V idi sim xerat. Uidi dominum sedentem super solium excelsum . Contrarius enim ipsi domino in hoe rarus.

dicto esse iudicatus est,quia de seipso dixit, Non enim videbit me homo, de vivet et Si ergo ille ab hominibus damnatus est,quia dixit: Midi dominu sedentem Quid fieret de Moyse. Si ubi Esai. c.

dixit,erit vita tua pendens ante te,d non credes vitae tuae, ita manifestius dixisset. Crucifiges, EMAntidc pendere facies dominum tuum ante te, de resurrexiste non credes eundem authorem vitaec tae s. Laudabilis igitur prouidentia verbi,in eo quod per scripturam Sc mundo innotuit, de mundo sese abscondit, taliter eandem scripturam contemperans,ut quasi liber signatus, carnales illius temporis oculos effugeret, Sc custodiretur venturis spiritualibus,quibus in suo tempore utiliter aperiri posset Custodibus tu:s statim mercedem qualem cupiebant larga manu dedit,sicut scri pium eli. Et dedit illis regiones gentium,Sc labores populorum possederunt, ut custodiant iu- d I. stificationes eius,& legem eius requirant. At ita tactum est,ut quamuis plerique ipsorum im belles existeret,attamen pugnaturis in militia verbi Dei, arma ferret, miro modo pugnatorii longe post suturoru praecuriores atqr armigeri existerent. Hoc ipsum praeuides dominus,dicebat ad Moylen Eerc igitur eo, pestilentia ac d constima, te aute iacia principe super gente magna, di sortiorem g haec est. Dentu & lino statim factu est, Moyse interueniente, at nuc videmus imae pletum,quia perculsi sunt ludxi,3 iuper aliam gentem,icilicet super omnem sancta ecclesiam Moyses princeps de magister reuelata facie constitutus est. i

RUPERTI

48쪽

RVPERTI ABBATIS TVITI.

ENSIS DE VICTORIA VERBI DEI,

Quarum mimalium septem ista capita draconis similiasuerint. CAP. I.

E primo capite draconis, qui ante muliere parituram stetit, vi cu peperisset, deuoraret filiu eius, id est,deprimo regno,quod cotra verbii Dei S promissa persecutione excitauit, ut non perficeretur pro filii eius,iam dictu est,qua liter triumpliauerit verbii Dei,verbu Deus. Nunc iam de secundi capitis ex cidio narraturi,oppouunu esse arbitramur, ut quomodo septe capita sunt, e diuersas liabent lacies, singulas singuloru capitum facies clara conreptatione

discernamus. Ecce ex scripturarum iudicio pateter animaduertere licet,quia primu caput simile erat draconi. secundia,simile erat vitul . teritu, simile leoni. quartum, simile

capita urso. quin tu, ite pardo.sextu, caeteris dissimile hestiis septimis, simile homini. Draconi nanq Parenis. quifin mari assimilatus es, ait dominus per ETechiele super Pharaone rege Aegypti. No ne cesse est hoc longis probare documetis, cu vhid in omni ecclesia notii sit, di celeberrimu quod Reth. 3s Pharao ille carneus, popuIu Dei seruitutis liciens,& Per mare transeuntem persequeris,atque submersus in mari cum curribus 8c equitibus suis, typus diaboli fuerit,cui post seruitute peccatia populo colaniente ad c uictu abrenuntiatur cu omnibus pompis suis Idcirco primu in iud ca- put recte est simile draconi. De caeteris capitibus siue faciebus, ratio nihilominus in propto est. Secudi nanq: capitis facie, id est,tiraelitici regni qualitatem,idcirco similem vitulo animadueristemus, quia statim post exitu de Aegypto caput vituli formauit ide populus' adorauit illud. Et tunc quide caput illud ad tempus repressiam suit,sed ubi temporis opportunitas accessit,co duio serande faciem dupliciter,id est, duos vitulos reformauit, regnii illud scissum a domo in uid,& colendo atq; defendedo illos, praecones verbi Dei intersecit. Deinde tertit, quarti, quinti. arq sexti capitis facies Daniel exprimit. Prima (inquit quasi leaena, quia videlicet regnis in bylonicum secundum similitudine leaenae,duobus malis abundauit, superbia videlicet,& Iu et ne i a xuria. Alia bestia,scilicet regii Moedoruat Persariam, similis ait Urso, scilicet propter cria delitatem Aman Agagitae ii ostis ludaeorum. Bestia tertia, vel regnu Macedonii, quasi pardua inquit, ni nitru propter varietate Graecorum,&saeuitiam Alexandri magni, de Antiochi, qui in ludaeos impie desaeuit. Bestia quarta videlicet regnu Romanorii, non est itur cui similis sue rit,quia regnu illud magnitudine& fortitudine cuiustis dissimile extitit,& cotra side verbi in sarnati plus olfinibus de terribilius infrenduit. Post illa duo superiora, bc ista quatuor inferiora capita siue regna, septimu suturum est caput,cuius facies similis homini,scilicet regnum Anti christi,qui homo peccati, de filius erit perditionis.Nunc ordinem prosequamur.

stuod facies secundi capitis, facies Tituli fuerit,ium fecit Aaron, quomodo tunc

mutuer in tero habem,clamauerit. Cinc P. II. INterea dum in monte cum Moyse dominus, vel cum domino Moyses loqueretur, Serpens

antiquus primo capite exarmatus, iam aliud caput erigere properabat contra Deli Sc verba eius. Videns nand populus, moram saceret descendendi de monte Moyses, formauit,& secit vitulum conflatilem. Et hi sunt(inquit dis tui Israel. Item dixerunt alter ad alterum. Constitue N m. i. amus nobis ducem,Sc reuertamur in Aegyptum .Quis nisi diabolus serpens antiquus hoc maechinatus est Il lud intendens,ut offensus Deus populi reatu, verbu sui ac promi ilionis oblitus, a proposito suo auerteretur. Sed clamauit mulier illa in utero habens,videlicet Moyses, cuius anima eiusdem mulieris,scilicet ecclesiae pars erat,clamante 5e orante dominii Deus tu, ac die cente,Cur domine irascitur furor tuus contra populu tus Recordare A bralia,& Isaac Sc Israel seruom tuom,quibus iurasti per temetipsum dices, ultiplicabo seme est rusticut stellas coeli. Haec dc extera dicens,nim ira vellemcter cupiebat, iustificari Deu in sermonibus I uis,& vincere victoria veritatis,& per virtute huiuscemodi intentionis domini dicctis, Dimitte me, ut irascaesii m. tur furor meus. Fortis homo tenere potuit,quia reuera sortis est,& apud Ueum,& apud homi nes quicunque verbi Dei sidus auditor est,ita est, qui optat sicut Dauid, ut Deus in sermonibus suis iustificetur,d vincat cii iudicatur. Itaq(sicut vi supra ductu est lacies secundi capitis similia vitulo extitit,sed tunc gladiu caput illud habere non potuit,quia non sibi ducem constitueriit, imo statim duce susi vindicem g contra vitulis tu i ,Deus uia experti sunt,qua sorte haberet iustitiae et elum,ci esset mitissimus omniis hominu. Ille nam iratus valde, proiectis de manu labia

Di m. iis atque confractu, vituloque combusto de contrito usque ad pulverem. Si quis est domini.

49쪽

ait, iungatur milii. Congregatisque ad eum omnes filii Leui. Ponat(inquit vir gladium super Dein ur suum,& occidat unusquisque fratrem de amicum Sc proximum tuum.

Quod idem caput sublatu adrepus ub Ireoboam denuo e respumsit. CAP. III. ET tune quidem ex oculis subla tum est caput illud draconis, scilicet vitulos, sed ex animo

populi nunquam penitus suit amotus. eiusmodi Deus semper erat illis in appetitu. sed subsecieri, iudicibus prohibebantur, usque ad tempus Roboam filii Salomonis silii David. illo suc- , ncedente patri , scissae sunt dece tribus a domo David,& fecerunt tibi regem ieroboam,qui exco nitato consilio, fecit duos vitulos aureos, posuit munum in Belliel, Se alterum in Dan. Dixitq; idipsum,quod illii lsrael tarmato (ut iam dictu est)vitulo in deserto,dixerat, Ecce dii tui lsrael,

qui duxerunt te de terra Aegypti . Tunc toto conamine erexit se contra mulierem secundum

caput draconis, habens tui iam dictum est faciem vituli. Coepit enim uti gladiis,& interficerere persequi maxime prophetas verbi domini. Eatenus, ex quo Pharao interiit,& nullus regum gladios habuit ad causam hanc, ut prohibere pollet Deo vero sacrificari, & annuciari verbum domini, quicquid interim egit avertendo populum a cultu Dei, non tanquam draco bellator, sed tanquam ierpens deceptor egit, per eundem sexum populum decipiens, per quem de primum deceperat hominem sine vi. Vincerunt enim uxores filias eorum, ipsique silias suas eo Arum siliis tradiderunt & seruiebant diis eorum. Hinc iratus dominus tradebat eos in manus ho, dic.3. stium i quibus afflicti clamabant ad dominum. Dominus quoque flectebatur misericordia, de audiebat asilictorum gemitus,&suscitabat eis iudices, Miberauit eos de caede vastantium. Iudic.2.

Postquam autem mortuus esset iudex, reuertebantur Se multo maiora faciebat, sequentes deos alienos,& seruientes eis,& adorantes illos. Inde serpens inermis extitit,nec tanquam draco bel

Iare potuit, quia iudicem aut principem neminem ex omnibus possedit, cuius vi pollet uti ad deterrendum illos a cultu domini, quinimo sere omnes iudices strennue gest crunt suis quique emporibus, astringendo populum ad custodiam legis domini.

tiuod per iudices dominus populum ab idololatria represierit, , ab ho libus de endent,

incente per eos Terbo Dei. CAP. IIII. Eorundem omnis victoria iudicum, prosecto victoria verbi Dei est, quia videlicet non in multitudine exercitus,sed in verbo domini vicerunt, liberantes Israel ab oppressione ho ilium de Othoniel, qui primus illoriam videlicet duodecim iudicum extitit, ita scriptum est. Fuitque in eo spiritus domini,dc iudicauit Israel. Egreilusque est ad pugna, Se tradidit dominus in manus eius Chul an Rasathaim regem Syriae de opprolit eum. Post illum secundus Aliud, si P. s. qui liberauit Israel de manu Moab, dum percuteret regem Eglon, verbum,inquit,domini ha haebeo ad te. Statimque dictum eius, quod secum haberet verbum domini, veru esse res ipsa pro- Itidem. hauit, quia videlicet victus S humiliatus est Moab die illo sub manu Aliud,& terra suieuit. Postilium,Samgar defendit Israel. Proculdubio non virtute humana, sed virtute eius de verbi, Cuius rei testimonia illud est insigne,quod Percussit de Philisti im sexcentos viros vomere. De

inde Barach dum pergit ad pugna contra Sisara principem exercitus labin regis Chanaan,di xit ad eum prophetes Uelbora. In hac vice tibi victoria non reputabitur, quia in manu mulo rum cheris tradetur Sisara, quod de factum est. Nam lahel uxor Ahercinei percussit eu in capite, qua, radicrens vulneri locu,& tempus valide perforans. De Gedeonquis nesciat,quod victoria, qua Ma dian& Amalech, caeterosque orientalium nationum vicit, victoria fuerit verbi Dei cum tre, Gedrem

centis viris ad pugnam iuit, tenentibus in sinistris manibus lampades, & in dexteris sonantes tubas, illis i. conclamantibus, gladius domini gladius Gedeonis, si antibus singulis in loco suo,

immisit dominus gladium in omnibus castris,&mutua se caede truncabant. Nimiru eiusmodi Iudit. . bellum de victoria non hominis,sed Dei est.Delephte no sic elucet,quod pugnauerit in eo ver Iephte. hum domini absque robore militari,excepto quod de illo scriptu cit. Factus est ergo super Iepli- Iuis..i1. te spiritus domini & circumiens Galaad dc Manasse votum vovit domino, transiuit d ad silios Ammon, tradidit a dominus eos in manus eius. De Sampson nulla est dubitatio.quin sortitu sam . do eius,verbum ipsum fuerit,cuius venturi in hunc mundum per incarnationis mysteri mye radu. testeria praeclarissima praeclaris gestis praesigurauit. '

Iudices non nisi clamante ad dominum populo suscitatos . CAP. V. Iudices isti non in silentio , sed clamore populi praeeunte. oscitati sunt a domino,ut libera- Boisi primirent filios I frael de vastantium manibus. Quid horum magis venerandum est e. quid ampli- pes domus potentiam vel sapientiam commendat verbi Dei ad victoriam tendentis: Illud ne,quod no damar. tradidit eos in manus litatu, ut clamarent,an quod clamantibus iudices suscitaui Gqui eos liberat et Nimiruin viro omnipotes sermo tuus dornine tanquam durus bellator decertaba r, ut Sapiemi g. no vacus reuerteretur ad te, qui salutem generis humani in ipso proposueras, & hoc Abrahae promiteras. Maxime aut in hoc dirigebat salutis eiusde cursum, quod tradebat Israel in manus hostia. exatio ming auditui dabat intellectis,ut saepe dicta mulier aduersitatibus comonita,

D iiis recogit

50쪽

r eooitam & memor sieret qualem in utero haberet conceptum.' quam necessarium litari,& Der Movsen des nariis,quali signo foret cognoscendus. Prophetam inqui ede gente Drat. ii tua & de fratribus tuis sicut me,suscitabit tibi dominus Deus tuus,de cael. Nunquid enam,quo solus moles illum inclamasse manifeste legimus, ni ius, veterem,u dem ines amasse nutabitur c Moses utique eum in Aegyptii ad Pharaonem mitteretur, potius Dea illum iam mitti cupiens, qui plena salute perliceret, biecro,inquit,domine,mitte quem missu tuu re It ostquam vitulum seceram cum pro eodem populo depraecaretur,inter caetera di Exo mi cebat Prxcinis mihi ut educam populum istum, d non indicas mihi quem missurus sis meum uer tini um dixeris. Novi te ex nomine, dc inuenisti gratiam coram me Unde ani Exo et maduertendum quod eodem in loco recte dicitur idem Moses festinus joc modo,Festinusque Moles curuatus est pronus in terram, Sc adorans ait. Si inueni gratiam in conspectu dradoret Gene a s ne obsecro ut gradiaris nobis m,S cxl. Multum navique sestinabat,quia cum xi exta ccci' Non auferetur iceptrum de Iuda, ec dux de stamore eius, donec veniat qui metdus est. amillum venire cupiebat, qui mittendus erat, parum attendere volens.quod de Iuda non solum duces aut iudices,verumetiam reges existere oporterer,priusquam ille veniret. ipsum quod tradidit dominus filios Israelon manus hostium, De proposito suti se verbi Dei ad 'victoriam opuscrum persectum tendentis, ut videlicet mulier in utero haben Tagri ac magis claudicea di maret, dc cruciaretur ut pareret. Hoc perpendenti animo, pulchrum valde re veta eap υσι - paret quod eosdem sic datos iudices sacra scriptura nuncupat saluato Exempli grati Clatorei, mauet ut ad dominum cu tribularentur ,&suscitauit eis saluatorem Othonietatem& postea Iudi et Tmauerunt ad dominum , de suscitauit eis saluatorem vocabulo Aliud. Nam qiaia cla ' madet ad dominum, nisi vi saluator, qui mittendus erat iam veniret: verbi gratia ut dice L ' ret ciuisque illorum illud Mos. Obsecro domine, mitte quem missurus es. Sed quia tempus adi uentus eius nondum erat, illi qui interim mittebantur , ut liberarent populum temporaliter,

qo im ill dic merebatur, ia erant unici de veri saluatoris vicarii Saluatio per illos duplici m Teriserum do videlicet iudicando oc praeliando,administrabatur.ludicando quippe Populussit seri itute eolribebant i praeliando ipsi in fronte gradientes, de hostibus quibus seruierant

ira metan. go in disciplina iudices , priuioduces, in utroque saluatores

oti, saluatoris aeterni gestis praeclaris & victoriis mysticis praefigurantes. Aecut enim speculum oppositum soli similem reddit imaginem, ita Se uatorum de iudicum i lorum lucida fides,saluatori e iudici aeterno, cuius erant vicarii, similem praetule: unt in g

CAPUT VII. Dilues Unt autem iudices hi, numero duodecim primus' sequitur regnum David Auem amoto Saul, Samuel paruulum ita regem vivest 'miti', sedebiti, Sc vos super sedes duodecim, iudicantes duodecim tribus Israel, Ecce lixe /m P ' dii dotainu. Deo, sede David patris sui Iracpincircuitu se diis strausede patris sui,sunt illi alii duodecim iudices,sessuri in aeternu super duodecim

vioras

rarii