Ruperti abbatis Tuitiensis, De victoria verbi Dei, libri tredecim

61쪽

LiEER Qv I N T v s. etsexcoritato consilio fecit eum. Igitur quavis Baal ,& multa alia idololatriae monstra fuerint in

Israel,tamen vitulum illii idololatriae caput recte dixerim , quia videlicet caetera porteta Israel - . ab exteris gentibus accepit,& a cultu illorum aliquoties cohiberi potuit. am de Baal Iehu de

levit de Israel, sed vitulos a semetipso I frael excogitauit, &neg Iehu,ned quis quam regum Is

rael a cultu illorum vnquam recessit.

Hoc caput tametsi mite Tideretur,tamen aeque it reli p. apernitimum Dic populo Dei. CAPUT IN. vae autem facies ex omnibus capitibus, siue laciebus aduersarii saepe dim ita potuit

mansueta videri,ut ista lacies vituli et Facies aliae truces sunt Ailicet facies draconis, ta cies leonis,sacies ursi,facies pardi, facies bestiae terribilis de sortis,dentes ferreos habetis, comedentis at cominuentis, dc reliqua pedibus conculcantis, per quae significari ia diximus regna , quae contra promissionis verbum persequutionem fecerunt , regnii Aegyptiorum, re num Babyloniorum,regna Persarum Sc moedorum,regnii Graecorum,regnis Romanoriam. acies ista vituli facies est mitis,per qua(ut dictum est denotatur regnii Israel, ex quo iero a Vitia'. vitulos aureos secit. Num ergo sicut facies ista, mitior est faciebus illis, ita regnii Israel mitius titi metu quina illa regna egit, minus nocuit Imo quanto magis domesticus erat, tanto maiora damna

fecit,tanto magis domu subuertit. Quid enim vel quantis fuerat actu, dii occisis prophetis do, mini, & omni populo sequente impertu leetabel dc Achab, tu se derelictu putaret. Helias,liiscet superessent septe millia viroru,quom genua non sunt incuruata Baalc Et quide Baal dele uit teliu de Israel,ut iam dictum est, sed cultus vituli de populum curegibus irrevocabiliter ca

plum mente tenuit,& tantu effecit ut translatus Israel de terra sua,corpore quod captiuus ne ret, captiuitate insolubili praedicente domino in Osee. Quia non addam ultra misereri domu ite i. lirael, ed obliuione obliviscar eoru Sc domui Iuda miserebor,id est,decem tribubus sub Assy, rus,in perpetua captiuitate permanentibus,tribum Iuda de Babylonica captiuitate reuocabo, post septuaginta annos. Caetera regna Israelem in corpore percusserunt,regnis Israel in anima semetipsum occidit, occidendo prophetas domini propter vitulos, quos nullus ex regibus Is rael relinquere voluit. Habebat etiam cum regia vi quandam hypocrisina. In quo c in eo videlicet,quod ore tetinebat, & commemorabat beneficia Dei. Per livi nequissime peccans, quod illius beneficia mutis 3 mammantibus ascribebat vitulorum simulachris dicedo. Ecce dii tui Ioael,qui te eduxerunt de terra Aegypt Et celebrabat diem solennem,in mense octauo decox .ini quanto die mensis, in sim dinem solennatatis,quae celebrabatur in Iuda.

Quodnam primum Trebi Dei belTum aduersu hoc caput fuerit. CAP IIII.

Manto ergo nequior erat hostis, tanto maius, tanto promptius oportebat adesse praesidium vel bi Dei, Et ita sectum est.Tunc enim plures atq: crebriores prilii sui tubas secit audiri verbum domini, scilicet prophetas quos misit, addendo cum vocibus eoru vir cutem in signis atq; prodi iis.lnitium duelli,prima* congressio verbi domini de huius capitis, id est,tegni Israelitici talis suit. Ascendete Ieroboam super altare ut adoleret incensum, & ecce vir Dei venit de Iuda in sermone domini,& exclamauit contra altare,& ait: Altare altare, haec t. et i, dicit dominus, Ecce filius nascetur domui David,lesias nomine,& immolabit super te sacerdotes excelsorum. Et deinceps. Hoc erit signu quod loquutus est dominus. Ecce scindetur altare S est undetur cinis qui in eo est. Extendente autem Ieroboam manum suam de altari,S dicetiis te, Apprehendite eum, exaruit manus eius, nec valuit eam retrahere ad se altare quoq scissum

est & effusus est cinis de altari iuxta signum quod praedixerat vir Dei in sermone domini. Post hune adhuc vivebat Ahya Silonites, qui loquutus suerat Ieroboam, quod regnaturus esset super Israel. ille loquente in se domino. Ego sinquit ad leroboam mulus sum, durus nun

cius, qui mortui fuerint de Ieroboam in ciuitate, comedent eos canes, qui autem mortui sue rint in agro,vorabunt eos aues meis, quia dominus loquutus est, de extera. Post il lum fuit te, hu filius Anani,ad quem factus est sermo contra Baasa,qui percusserat Nadab filium eiusdem

Ieroboam,iuxta eandem sententiam. Qui (inquit) mortuus fuerit de Baasa in ciuitate, come- i. Resio dent eum canes, qui in ortuus fuerit ex eo in regione, comedent eum volucres coeli. Post

hunc verbi Dei vexillum erigens igneo curru triumphabat Helias, deinde Helisaeus, simul hsilii prophetarum plurimi, ex quibus centum viros pauit Abdias semus domini in speluncis eum interficeret Ierahel prophetas domini. Deinde de hi quorum extunc libri propris,quorum si tempora consideres secundum gesta titulostv libria praefixos, plane perpendis, quia verbum domini nullus regum tempore propositum neglexit, semper* diaboli mendacium in idolis veritat Dei redarguit in prophetis p

astuta labrum primi pro testimonio Trebi Dei occubuerit. CAP. V.

Uis primus in illo constiri u tanguinem suu suderit, dc pro testim io verbi Dei occubuerit,manus peruulgatu est a venerabilium dinctorum scriptis,qua cusit diligens quispiam

62쪽

Ru PER. ABBATIS TUITIEN. DE U I C T. VERBI DEI. spectator huiuscemodi praelii, cum de nomine eius scriptura non tacuerit. Hic enim dict us est Ieliu filius Anani,cuius scriptura ita meminit,ut iam dictum est. Factus est aute sermo domini contra Baasa,dicens:Porro quod exaltavi te de puluere,&c. st quae ita subiungitur.Cum autem in manu Iehu filii Anani prophetae, verbum domini factum est contra Baasa, & cdtra domum eius,&contra omne malu quod fecerat coram domino,ad irritandum eu in operibus manuum suam,ut fieret sicut domus Ieroboa. b hanc causam occidit eli, hoc est,tehu liliii Anani prophetam,Splendide illu scriptura sacra nominauit, ita tertio loco replicas occidit eum, hoc est,Iehu filiam Anani propheta.Et sciendum,quod nullu ante hunc ab initio pronussionis no minacim tradit scriptura occisum fuisse propter verbum domini.Optaret ergo diligens spectator certaminis verbi domini,ut sicut post Abel Zacharias silius Baraclux, que occideriit inter templum de altare: ita & iste peruulgatus esset proprio nomine,quia vere non parui est meriti, cuius a sanguine primum accepit draco ille magnus, quod rufus mereretur esse & dici. enor propositi nostri notiorem nunc eum nobis reddidit, quia videlicet ubi sermo est,uel opus devictoria verbi Dei, latcre non debuit is qui sanguinem fudisse primus legitur in praelio verbi Dei,dum contra hostem antiquum proficiscitur,missus ut fidelis legatus verbi Dei. . Quod mystimo non careat,a leoneprophetam in occisium. CAP. CLIGitur,quoniam hic primus est illorum,qui verbo Dei suu in officio prophetali sanguine imis penderunt,perpende nunc quam pulchria,quam congruum prscelsit,ad gloriam eiusde verbi pertinens mysterium. Ille vir Dei qui venit de Iuda, in sermone donum in Bethel, ut supra dictum est,teroboam stante super altare,dixit. Altare altare,ecce filius nascetur domui David, Iollas nomine,& immolabit super te sacerdotes excelsorum.Ille,inquam,madatum acceperat in sermone domini praecipientis. Non comedes panei neque bibes aquam, nec reuerteris per viam qua venisti,sed fefellit eu prophetes senex,qui habitabat in Bethel,ut comederet pane 5 hiberet aquam in domo eius.Propter hoc inuenit eum leo in via,& occidit,& cadauer eius erat proiectum in itinere. Asinus autem stabat iuxta illum,& leo stabat iuxta cadaver. rma haec

mystica est,& praedicti sancti prophetae Iehu silii Anani,& omnium sanctorum S prophetam,

qui occisi sunt vel occiduntur, propter testimonium eiusdem verbi Dei. Quibus ipsum verba incarnatum dicit, olite timere eos,qui occidunt corpus,& post hic non habent amplius quia laciant.Ille nand leo qui occidit,& iuxta cadauer stetit diabolum Statellites eius impios hi mines signat,per quos cum sanctorum corpora occiderit,stat,nec test ad nocendum progredi ultra,quia diabolus nec manducare nouit corpora,cum ipse iuspiritus, nec consequi potest animas extra corpus,quas in corpore persequitur. Si quid ergo peccati ex carnali commora tione serui Dei contraxerunt,& ob hoc inimicus aliquando permittitur occidere corpora eo rum,illa contentus sit pinna,stet ,iuxta cadauera, id est,nihil amplius vel animabus, vel etiacorporibus,quin resurgat se posse nocere sciat.Nec enim efficere potest, ut saltem corpora moriendo pereant Deo, Quod putetire signatum est per hoc,quod occisum non deuorauit,sed iuxta cadauer stetit leo.

Quid duodecim scissuraepa i Silonita significarunt. CAP. VII.

Porro verbum Dei sicut potestatem habet postqua occiderit,mittere in gehennam ic testatem habuit postquam prophetae mortui vel occisi fuerunt, eorum nihilominus implere prophetiam,id est,demetere Posteriora regum impiorum,ut qui moreretur ex eis in ciuita

te comederent eum canes,& qui moreretur ex eis in regione, comederent eum volucres coeli,

sicut praedixerat iam dictus propheta Iehu filius Anani de Baasa, sicut praedixerat Ahias Si Ionites de Ieroboam. Non leuiter attendendum, nec enim parum spectat ad gloria verbi Dei, semper veri,semper* vincentis, cui videlicet verbo vincere est, quicquid dixerit verum fieri, veritatemq eius pulchre comendat illa,quae tunc fiebat multiplex Israelitici scissio regni iam dictus Ahias Silonites,quale Ieroboam mox futuro regi praesagium regni dederat,apprehen dens palliu suum nouu,quo opertus erat, scidit in duodecim partes,& ait ad illu.Tolle tibi de P. Si fisi cena seissuras Haec enim dicit dominus Deus Israel .Ecce ego scindam regnum de manu Salo fura. monis,& dabo tibi dece tribus.Quid sibi hoc voluit,quod no ita duas tantii ex uno pallio secla scissuras, sicut duo illi tu ex uno populo siebant regna et videlicet quia sic sutum erat, ut regnustissuma domo David,quod dimittebatur eide Ieroboa, scinderetur decies,& ita tactu est.pri ima nanim scissio factasuit in ipso Ieroboam.Secuda in Baasa,qui percussit Nadab filium eius, di regnauit pro eo.Tertia in Zambri,qui percussit lilium Baasa,& regnauit pro eo. Quartain Ambri,qui ad morte persecutus est Zambri.Quinta in Tliebin silio Gynet,que percussit idem Ambri poeter Achab. Sexta in Iehu filio Namli,qui percussit Ioram filium Achab, S regnauit Pro eo Septima in Sellum, qui percuitit Zachariam pronepotem Iehu, Octaua in Manaeni, qui perculsit Sellum, regnauit pro eo.Nona in Facee,silio Romeliae,qui percussit Eaceiam filium Mamem,regnauit pro eo. Decima in Osee,qui percussit Facee filium Romeliae,regnauitque

proe a

63쪽

pro eo. vel certe quomodo Thebin, in quo quintam scissionem diximus non saltem uno die

regnasse,sed tantum media pars populi eum secuta fuisse legitur, ut rege constitueret,nec prae uallait.Omita illo,quinta scissio fuerat in Iehu, sexta in Sellum, septima in Manaem, octaua in Facee filio Romeliae,nona in Osee,decima in rege Assyriorum,qui Israelem Icilium a Deo, scidit etiam a loco Vel terra sua,transtulit cir in Assyrios. igitur sic est ut ipsum verbum dixit: O in ne regnum in seipsum diuisum,desolabitur,& domus supra domum cadet. Et sicut scriptura Luce II. veridica praedixit. verbum autem domini manet in aeternum .Quia Sc coplet verba propheae dos o. rarum suorum,postquam illi mortui vel occisi exaruerunt tanquam laenum, S ipsos saciet re surgere fortes & excelsos super ligna cedrorum.

Deum iusio iudicio regem Ieroboam super Israel constitvisie,non dipeccarefaceret, sed quia peccatum erant. CA P. VIIIIl Icit aliquis, Quomodo iustificabitur quomodo palmam veritatis hoc verbia in eo quoc3 LI obtinebit,quod talem hominem Ieroboam rege super Israel ordinauit Sciebat aut ne sciebat,quod ille facturus esset Israel peccare Si sciebat,cur illum ordinabat, dc quo iure puniebat Si nesciebat, quomodo vincit semper cum iustitia e vel error aut inscitia ad victoria non pertineat et Ad haec inquam on nesciebat verbum & sapientia, sed optime sciebat,& tamen in iudicando integra illi est veritatis 5c iustitiae palma. Iudicio hoc nan iecit,& iudicium eius non in hac re penitus latet.Quamuis iudicia eius sunt abyssus multa,quamuis sint incompre hent ibilia,tamen quaedam sunt quae ex nonnulla parte possunt cognoscbilia videlicet, quoru ausas ore tuo aperire dignatur. De quibus Psalmista dicit: In labiis meis pronunclaui omnia psalm u8. iudicia oris tui .Qua tangem ex causa iudicatus est, ut talis daretur rex, qui peccare faceret ita raele illa videlicet,quia peccare volebat Ioael. Ex quo putas voluntatem peccandi habuisse Ista et e Ex eo, inquit Moses, die, quo egressus es ex Aegypto usque ad locum istum, semper Drater. p. aduersus dominum contendisti. Haec de caetera cum dicit, quibus utique dictis de reatu vituli illos accusat,quem fecerunt in Horeb: manifestum est,semper illos ad eandem procliues fuisse idololatriam, praesertim cum S in propheta Deus ipse dicat. Nunquid hostias& sacrisiciu ob Ahin et tulistis mihi in deserto quadi aginta annis domus Israel c de portastis tabernaculum Molochidolo vestro,& imaginem idolorum vestrorum,sydus Dei vestri, quod fecistis vobis C Propter hoc Mosen Sc Aaron lapidare voluerunt: propter hoc Samuelem, imo & in Samuele domi num,sicut d ipse testatur,abiecerunt: propter hoc David persecuti sunt, & de regno eiecerat. Propterea toties dixerunt. Non est nobis pars in David, ned haereditas in filio Isai,quia peccan Lyara u. di voluntatem habebant,& sub sanetis principibus peccandi facultatem no liabebant. Quod ergo tandem Ieroboam dati sunt,sub quo vel cum quo vitulum sibi pro Deo statuerunt, licui facere coeperant, quando ex Aegypto egressi sunt,iudicium extitit iudicium verum, quod in Osee s. alio propheta dicit. Particeps idolorum Ephraim dimitte eum. Et si quaeras,cur dicat: dimit- .re eum,subinde causam reddens,dicit: Non dabunt cogitationes suas, i reuertantur ad domi os e s. Dum .i usti igitur iudicii est,quod dimisit eos secundu desideria cordis eorti, ut irent in ad inuen tionibus suis.Gratuitae vero misericordiae erat,quod pro illis qui ignoranter errabant solicitus loquebatur in prophetis, fiebat ad eos verbum domini armatum signis & Prodigiis, ut co gnoscerent ex operibus,quia dominus ipse est Deus,dominus ipse est Deus.

Hebam prophetam e ignorant ei Anul cum impji e rentia Deo missum esse,

CAPUT I AC Um signis nan, & prodigiis, Sc cum sortitudine reli tunc sese exhibuit verbum Domini r . Avehementius in Helia,de quo in laudibus patrum ita veraciter dictum est. Et surrexit He .lias propheta quasi ignis,& verbum ipsius tanquam facula ardebat. Uerbo domini continuit coelum,& deiecit a te ignem terrae. Sic amplificatus est Helias in mirabilibus suis. Et quis potest similiter gloriari tibi, haec ut diceret, scilicet Heliam surrexisse quasi ignem, & verbia eius quati faculam ardentem e In admirationem ille sapies excitatus est,pro eo quod de eode Helia-- sic repente scriptu est. Et dixit Helias Thesbites de habitatoribus Galaad ad Achab: Uiuit dominus deus Israel,in cuius conspectu sto,si erit annis his ros & pluuia,nisi iuxta oris mei verba. Ita repente illatus est Helias,ut queadmodum dixit Apostolus de Melchisedech,ita & de isto, Melibis .

si sese prshuisset occasio,dicere potuisset. Sine patre,sine matre,sine genealogia, neci; initiis die, Acb.m,nev sine vitae habens. Sicut enim illius,ita Se istius patre dc matrem de genealogia dc nume- Hebr. . rum annoru scriptura tacuit,& finem vitae non habuit,quia receptus est Lait idem qui supra in turbine ignis,in curru equora igneorum .Quam receptionem eius si rite perpendis,etiam illud apponere licet,quod adhuc dictum est de Melchisedech, assimulatus autem silio dei manet sa- pue bise-cerdos in aeternum. Sacerdotem nanque hunc suisse constat,quia scriptum est,ubi quando,de Ath Dei

quomodo holocaustum obtulerit, o (sicut iam dictum esti receptu est in turbine ignis, atq: ita ramitatur assim se filiis.

64쪽

cula.

racula.

Ru PER. ABBATIS TvITIEN. DE v I CD VERBI DEI. assimulatus est filio Dei,vero Sc xterno sacerdoti in coelum ascendisti. Plura de hoc diei pote rant, eruntamen pro praesenti proposito hoc tantu dixerim,quia digne semetipso fecit verbis de Ueritas Dei quod tali in tempore,quando leTabel cum Achab,& cum vitulis Ieroboam ac cesserat Baal,taliter per hunc virtutem suam notam fecit, propter eos qui ignorabant, dc errabant,ne simul cum impiis in eandem deciderent perditionis foueam.

Quae miracula fecerit Helias, O quo 'biim Heliae duplex in Helisaeo, duplicato

miraculorum numero,comprobetur. CAP. N. x Tigilanter hoc animaduertendum est,quia propter causam eiusmodi tam ultroneus ad v perandas virtutes semetipsum ingessit ita incipiens. Uiuit dominus, in cuius conspectiasto si erit annis his ros Sc pluuia nisi iuxta oris mei verba. Et in Helisaeo causa eadem conside randa est dicente, bsecro,ut stat spiritus tuus duplex in me. Hoc intendebant,ut operando mirabilia conuinceret impios,quod nec3 vitulus,ne Baal est Deus,sed dominus ipse est deus. Et revera ita factum est. Spiritus Helix, id est, operatio virtutum , quae in spiritu domini data fuerat Heliae,duplex in Helisaeo facta est. Duplicia nacu numero miracula secit Helilaeus supra quam Helias,etenim si rite numeres,Helias octo,Helistam sedecim miracula operatus est. Pr mum Helis fuit,quod verbo continuit coetu ne plueret.Secundum,quod comi pauerunt eum. quod apiad vidua,quae pascebat eum,iuxta verbo eius,hydria farinae non defecit,&le cythus olei no est imminutus. Quariti, quod mortuu eiusdem viduae silium resulcitauit. Quintum.quod eum offerentem holocaustum exaudiuit dominus per ignem, idente populo,& dicente Dominus ipse est Deus dominus Ose est Deus. Sextu,quod orante illo,tacta est pluuia grandis Septimii,quod pallio suo percutin aquas diuitit,& trasiuit cu Helisaeo. Octauia, iura currus igneus,& equi ignei diuiserunt utrunc3,3c aicendit Helias per turbinem in coelum. Protinua Helisaei primum,quod pallio Heliae percussit aquas,ct diuisae sunt. Secundum,quddaquas pellimas de terram sterilem sanauit.Tertium,quod illudentes ei pueros ursi laceraueriit. uartum.quod congregatis tribus regibus, Israel,& Iuda,ec Edom,cum non esset aqua exeris citus fossas fieri iussit,& repleta est terra aquis.Quintum,quod mulieri viduae ex modico oleo vasa non pauca impleuit.Sextum,quod mulier,quae illi ministrauerat,dc non habebat silium. conceperit sc peperit in tempore dc hora,quam ille praedixit.Septirnu, quod mortuo eundem Puerum resulcitauit. Octauum,quod in olla eremitica gulius amarii limos dulcorauit. Nonii. Quod de viginti panibos ordeaceis comederunt iuxta verbiam eius centiam viri, & iuperstat. Decimum.quod Naaman principem militiae regis Syriae per lauachrum aquae a lepra i uaca rauit. Undecimum,qudd Iehu egressus ab eo,factus est leprosus quasi nix. Duodecimu,quoam mittente licinum,terra quod elapsum liaerat,super aquam natavit.Tertiumdecimum,quod missios contra eum Syros dominus,orante illo,caecitate percussiit, donec introduceret eos in Samariam.Quartumdecimii quod toluta obsidione Samarixsuo modii hordei statete uno fuserunt ec modius similae statere uno secundu sermone eius in porta Samariae. Quintudecimum, quod dum aegrotaret,praesagium fecit regi Israel, quod tritas vicibus Syria percussurus esset. Sextumdecimum, quod cum mortuus esset, proiectum est cadauer hominis in sepulchra eius.

di eum tetigisset ossa Helux evixit homo,di stetit super pedes suos.

B quidem in omnibus istis non poenituit populus, & non recesserunt a peccatis suis,id est,

a vitulis,quos fecit Hieroboam us dum abiecti sunt de terra sua,& dispersi sunt in omne -- , terram. Ueruntamen Baal deletus est de Samaria,& de Hierusalem,nam etiam in Hierusalem ot uxerat sacrilegium lexabel, quia videlicet Athalix silia Ierabel dc Achab, uxor fuit lora. lilii Iosaphat regis ludae, de qua sic scriptum est in Paralipomenon. Athalia enim impiissima, de filii eius destruxerant domum Dei,& de uniuersis, quae sanctificata fuerant templo domini. ornauerant phanu Baalim,De vero deletus est Baal, id est,de Israel,& deluda. De Israel per Heliam & Helitas, ut mirabilia praescripta operati sunt .De Iuda vero per Heliam. illic in verbi Dei ministris,sicut scriptum est, Ilais aut sunt ei, videlicet Ioram silio Iosaphat liter sata P A i- Helia propheta, in quibus scriptum erat .Hxc dicit dominus Deus Israel, Deus David patris ita, quoniam non amhulasti in viis lolaphat patris tui, sed incessisti per iter regu lsrael, Ss fornieareiecisti ludam,' habitatores Hierusale.Ecce dominus percutiet te plaga magna populo tuo, S siliis,& uxoribus tuis, uniuersacii substantia tua tu autem aegrotabis pessimo languore uteri, donec egrediantur vitalia tua paulatim per singulos dies iuxta vertatio factu est. ille natu in delicet lotam,silius Iosaphat, rex Iuda, per duorum circulum annorum lic longa consumptuatabe,ut egereret etiam viscera sua, languore pariter& vita caruit,&vxore eius Athalia glaedio interiecta, ingressus est Ioiada pontifex,& omnis popolias domu Baal,& destruxerunt eam.

65쪽

ta altaria ae simulachra illim confregerunt. athan quod sacerdotem Baal, interiecessit ante aras. Porro in Israel idem Helias, prophetas Baal quadringentos Sc quinquaginta viros una die interfecerat,& eos qui superfuerant omnes prophetas,uniuerses seruos,&cunctos sacerdo cra Baal interfecit,& aedem eius distruxit, statuam: combussit,' comminuit Iehu,quem vice eiusdem Heliae in regem Heliseus unxerat super Israel. Heliae nano dominus iusserat, ut Un necet eundem Iehu,& hoc min erium Helisaeus impleuitsuper quo praeceperat dominus Hotim. Helisaeum autem filium Saphat, qui est de Abel in aula, Unges prophetam pro te. Ilain se Baal de Iuda de de Israel deletus est, per fortissimum etelum verbum domini in ore Heliae mantis,qui videlicet Helia sicut de illo veraciter dictum est,quasi ignis erat,& verbum ipsi quasi secula ardebat.

stuare et las domini propter Baal amplius quam propter Mi os aureos a Helia exarserit. CAPUT XII.

vi causas rite perpendit, amplius veneratur ignem faculae tam vehementer ardentis Telum verbum domini tam fortiter de cultoribus Baalsese ulciscentis. Quaenam causserant,ut propter vitulos, quos fecit Hieroboam, minus, dc propter Baal amplius rela retor c videlicet,quia cultus vitulorum intra Israel continebatur Cultus autem Baal de domo Ierahel & Actiab, per iam dictam Athaliam v v in Hierusalem, vs in domum Dauid pro- Euxerat, unde promissio, id est, verbi domini incarnatio sperabatur adimplenda, iuramento apsius firmata.Ibi amplius fides vel expectatio promissionis periclitabatur, per sacrilegia Baal. Nam vitulos Hieroboam nullus coluit regum Iuda,S idcirco cultus eorum contra promissi, --ερ μ' onem minus perniciosus erat, solummodo tributas illis contentus, quarum ex nulla Christus nasciturus erat. Igitur ubi Baal superuenit, recte, iuste ,& laudabiliter exarsit in propheta suo verbum domini tanquam ignis,gladium; arripuit,& sanguinem impiorum effudit. Gladium manu arripuerat ipse Baal ad interficiendum omne semen Dauid, unde iuxta promissum, iam dista incarnatio domini futura erat. Sic enim scriptum est: Si quidem Auralia videns mortuum f. m. it. esse silium suum, surrexit,& interfecit omne semen regium. Quod dicit omne semen regium, 'Dmnes reges d est,Dauidicae stirpis masculos vult intelligi, unde seme Ahraliae,quod est Christus,praedictum at praescriptum fuerat,iurante domino,deberet nasci Proinde considerandi quod non paruae vel tolerandae impietatis suerit Baal sacrilegium, cuius cultu de anime, tam in Iuda,quam in Israhel peribat, de antiquus draco diabolus tendebat auferre semimariu lalutis nostrae,instigando Athaliam,cultricem eiusdem Baal, ut interficeret S interficiendo auferret sacram Dauidicae generationis lineam.

Dominum in dima di 'herberibM iras peccata domus Daui miserico ari ero non iusseri Iab eo. CAPUT XIII. Considerata tali ac tanta iustissimi reli causa in tartissimo arcu sanctissimo declamatore ver psil

hi domini Helia rursus ad memoriam rediit illud eloquium rationabile,& praeclara Da m sui dicae orationis. Miserere mei, ut iustificeris in sermonibus tuis de vincas cum iudicaris. Ser- - gamonem ipsorum liae libet reminisci, in quibus Deum volebat iustificari,& vincere at in obtinete ' palmam veritatis. Quinam sunt sermones illi Si autem (inquit dereliquerint hin eius lectem

meant,& in iudicris meis non ambulauerint, si iustitias meas prophanauerint,& mandata mea non custodierint,viutabo in virga iniquitates eorum,& in Uerberibus peccata eoru misericor diam autem meam non dispergam ab eo,ned nocebo in veritate mea,nera prophanabo testa

mentu meis,o quae proceduc de labiis meis,non facia irrit semel iuraui in sancto meo si David mentiar c In ius termonibus suis,tunc profecto Deus verax magnifice iustificatus est 3: solediddvicit. une enim filii Dauid maxime legem Dei dereliquerat,de in iudiciis eius non ambulabat. Iudi uias eius prophanauerat A mandata eius no custodierant, quando supra memoratus Iora filios losaphat,occisis omnibus fratribus suis,ambulauit in viis regum Iuda,sicut egerat domus

Achab,cuius filiam Athaliam uxorem habebat, de seruiuit Baal. Eiusmodi iniquitates de me cata illiorum David, dominus in virga dc in verberibus visitauit, misericordiam autem scam ab eo,subauditur David,non dispersit.in quo misericordiam suam ab eo non dispersit In quo in treseruatur c In eo nimirum, quod cum Athalia videns (vr iam dictum est qudd mortuus esset Pochisias fili suus,surrexit,&interfecit omne stirpe regia domus lora.losabeth vero silia regis

tulit Ioas filia Ochoriae,& furata est eu de medio siliorii regis C intersiceretur, abscondito eu cia nutrice sua in cubiculo lectora Iosabeth aute quae absconderat eis erat silia regis lora, uxor i iadae pontificis,loror Ochoetiae,& idcirco Athalia no interfecit U.Qualis virga,quata verbera vhi iuxta verbum domini, iuxta veritatem linerarum, quas ut supra memoratum est mise rat Helias, ascenderunt Plulisti m & Arabes in terram Iuda, & vastaverunt eam, diripue- 2.Paraar.

runtv cunctam substantiam, quae inuenta est in domo regis, insuper o silios eius di uxores,

de supra

66쪽

RvPER. AEBAT Is TvITIEN. DE v IC T. VERBI DEI. de super haec omnia percussus Ioram a domino alui languore insanabili, longa tabe consum plus est,&filiam eius Ochoetiam,qui successerat i ehu interfecit, ac deinceps malis omnibus sae, uior mulier omne semen regium occidit. Porro,sub ipsa virga,inter ipsa verbera, quanta custodiendae ipsi David misericordiae diligentia, ut Iosabelli vera sit ia regis, veraciter silia David, uxor digna Ioiadae pontificis, insantulum unius anni Ioas furaretur de medio siliorum regia cu .ntraheta interficeremur e Noluit enim dominus (ait scriptura disperdere domum Dauid , propter pactum quod inierat cum eo,& quia promiserat ut daret illi lucernam,de filiis eius omni tempore. Lucerna illa quam promiserat dominus David Christus est, lux vera Tui illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum) quam videlicet lucernam non dedisset illi sicut iura verat si non de occisione sitirpis eius supersultant, saltem ille minimus Ioas. Neq; enim masculus alius superfuit,per quem series Dauidica in Christum sinienda deduci posset.

Quantivi ocu in Helia,quanta dignitatis surrit. CAP. XIIII.

Manix putas dignitatis est, tantae rei intuitu fuisse Telatum, sicut ait ipse. etelo relatus

sum pro domino Deo exercituum C Non hominem interroges. Currus igneus cia equis igneis,quo ille per turbinem in coelum ascendit, tibi respondet. Currus dominoni cum Cur m rus triumpliantium vehiculum est. Dominantis ergo animi dignitatem, & amici Dei potentia' - insignem in illo curru intellige, qui vere dominatus est omni seculo sublimior,& potens extitit in verbo quo continuit, Se rursus aperuit helos, potens ungendo reges, ad potentiam, solius regis Dei dignatus venerari omnipotentiam. Sedit ergo in curru dominand aemulator verbi Dei strenuus, d mundanae vanitatis contemptor vlistorios .Et ut magnitudine recognoscas aemulationis eius,currus non qualiscunq, sed currus igneus erat. Edici non potest, comici tamevtcunq potest, quanto dolore cordis ardebat Helias, videns quod homines, qui quantum in ipsis erat mundum indignum faciebant, illa quae Christus est nusericordia dudum repromissa, N iuramento firmata. on quidem auerti poterat, quod honus & omnipotens promiterat,quia fidelis N verax iurauerat,sed homines (Ut iam dictum est j quantum in ipsis erat, hoc agebant, ut poeniteret Deum tantae misericordiae, quam promiserat, quam iurauerat, inimici diuinae gratiae hostes salutis humanae,mali cun iis hominibus, pessimi sibi.O igitur perfectum odium, ex sanctum boni eteli incendium, cuius dignitatem coeli testificati sunt, continendo ad eius me perium, d rursus dando terris pluuix heneficium. Amplius autem mittendo currum igneum cum equis igneis ad iubleuandum Uictorem emeritu,& potentem diuinitatis amicum. Ex eius glorificatione tam magna,iam stupenda, exemplum accipiat,s md concipiat quiso quod mercede non careat,si verbo Dei fidele obsequium studeat impendere.

Helion translatum, ite diem magnum terribilem domini mittendam,-in I De Baptissa completum esse. CAPUT, TH liis , is isto piutimorum sententia doctorum est, quod circa sinemseculi cum Enoch ventu, i. H. I Irus sit,& quod mortem quam non euasit linquiunti sed distulit,pro comuni debito per

soluere habeat sub pei equutione Antechristi Porro, Hieronymus virorum illustriunt non mini res. nimus,aliter sentire videtur in sine Malachiae prophetae, hi dominus dicit. Ecce mittam v Milii b. a. bis i cliam Prophetam,antequam veniet dies domini magnus & horribilis, ait enim post ali qua. Haec de Helia diximus secuti doctores, quanquam multi sint etiam nostrorum, qui cre

dunt eum ad literam venturiam,S: restituturum omnia,ae mortis debitum persoluturiam.Caemith.ir. terum,dominus interrogatus ab Amtiolis de aduentu Helix, respondit. Helias iam venit, de non cognouerunt eum, ira secerunt in eum quaecun* voluerunt. Iohannem volens in Helia et risi, i, intelligrum vndc subsecutus adiunxit, Si vultis recipere, Iohannes ipse est Helias qui venturus est. Cum haec dicit, prosecto doctoribus aliis, qui non secundum literam, sed secundum spiritu de aduentu Helix sentiunt, sese consentire innuit, dicendo. Quanquam multi sint etiam nostr i

qui credunt eum ad lueram ventiarum, ac mortis debitum persoluturuin Satis tamen indicat,

quod vclit eum iam esse a mortis necessitate solutum,quod si ita est,reuera magnum & mam sicum cst,multum laudabile inter viros gloriosos, quod in eo magnificentia sua dominus ope et uni, eo ratus est. Nam si mortem adhuc expectar,xsii mare licet quod minus beatitudinis assecutus sit. h, i .. quam sancti alii,qui deposita omni corruptione mortalitatis, grandi uti debito,& graui sunt foenore liberali. diam expectatio mortis sine dubio habet poenam,aim idcirco beatiores dicere licet eos oes,quibus 5 de morte timor nullus,& de gloria resurrectionis certa spes est. Magni centius ergo cu il lo actii est, Se cu heato Enoch,si morte non distulerat, sed euaserat,si uiuentes transsati sunt, & nullum habent de longa mortis solicitudine vel expectatiove tormentiam.

Verisimile e se, Enoch Hectam translatos, a moriendi necessitate liberatos esse. CAPUT NULDMem dii C T quomodo duo sunt, legitimum g est, ut in ore duorum vel trium testici stet omne ver rari aum. Recte optaremus idcirco illos fuisse transtat , dc non esse morituros , quatenus m

67쪽

ipsis confirmaretur nobis illud ,quod habemus de omni humano genere verba.Quod est illud verbum: videlicet quod humano generi mortis, vel mortalitatis causa sit peccatum, quod

omnipotentiae creatoris facile fuisset,aim voluntarium hominem in paradiso positurii,& omne genus humanum suo vel sibi placito tempore, absq: morte corporis transierre ad immor, talitatis regnum,ubi mors nec est,nec unquam accidere potest. Magnum vii 3 verbii,& difficile apud illos qui tardi sunt ad credendum,in his maxim8 de quibus nullum acceperunt ex inperimentium. Quid igitur,si placuit omnipotenti Deo saltem duos homines ex malia corrupta genitos tras serre pro testimonio, ut habeat duos testes,quorum in ore stet hoc verbum, quodicilicet nihilominus omnes homines abstr morte corporis transferre voluisset,atque potui rei, si non suisset massa corrupta per peccatum Hoc uti scire nonnulla sapientia est,cuius intuitu dicere potuerit vir sapies in laude patrum. Enoch placuit Deo,& translatus est in paradisum, ut det gentibus sapientiam.Quod itidem de Helia sciendum,& dicendum est, quia translatus est,ut det gentibus sapientiam,quatenus gentes eorum tramlationem aiadientes, eoru exem plo excitentur ad ambulandum eum Deo,ad obediendum Dei verbo, qui sicut illos Uiuentes transtulit,ita& omnes transitulisset absc3 difficultate mortia , nisi quia per peccatum mors in hunc mundum introivit. Uerum quia sententia utraci: a magnis atq: catholicis tradita est do istoribus,rios hinc certum quid diffinire non ausi, propositum prosequamur.

TR anslato Helia qui erat currus Israel Sc auriga eius,mortuo Heliseo, cui itide aegrctanti .

dixerat rex Israel.Parer m pater mi,currus tirael & auriga eius Nihilominus curium vel ' propositum tenuit suum verbum Dei, verbum omnipotens quadrigas alias & aurigas alios, ad suum mimisterium substituens,pro aus nand exurrexerunt alij praecones ver hi domini, hiquorii etiam propris extent libri.Siquidem tunc exurrexit in liraei Osee, in Iuda Esaias .am ho contemporales, sicut ex ipsorum titulis librorum agnoscere promptum est, qui ita se habent. visio Esaiae filii A mos,quam vidit iuper Iudam Sc Hierusalem, in diebus Oetiae,loailian, En tiAchas,& Erechiae regum Iuda. Verbum domini quod factum est ad inee siliu Beeri, in die Ahus Oetiae, Ioathan, Achas,8c Erechiae regum luda, de in diebus Hiero a filii Ioas,regis Israel.

Iste est Ioas nepos teliu , cuius in diebus mortuus est Helisaeus, Sc sicut praesens titulos habet, in diebus Hieroboam filii eius prophetauit Osee. Haec idcirco dixerim, ut palam coniter, vere oces, hum domini, nullum de regibus illis excusatum aut excusabile dimisisse, continuunm essecit prophetiae redarguentis clarium, plures prophetae prophetis,qua reges regibias successerunt. na in diebus eius de Hieroboam,Amos quoq proplietasse & titulus indicat propitetiae, & illud maxime quod ibidem scriptu est .Et misit Amaiias iacerdos Dei hel ad Hieroboam rege Israel, dicens.Rebellauit contra A mos in medio domus Israel, non poterit terra sustinere uniuersos sermones eius,haec enim dicit Amos. in gladio morietur Hieroboa, dc israel captiuus migrae solidi.hit de terra sua.Ouid pulchrius quid sonorius hinc potest dici quod di Pia linilia praedixit, d

Apostolus succinit.Tia inquit in principio domine terram standasti,dc opera manuum tua tum sunt coeli. Ipsi peribunt,tu autem permanes, Sc omnes ut vestimentum veterascent, Sc velutam ictum mutabis eos,& mutabuntur,tu aute idem ipse es' anni tui non deficient. Ad silium, quod est Dei verbum,dictum hoc est e, Apostolus meminit.Terra iuxta conditionem coeli, hi

dita fidei dignitate fuerunt supradicti Helias de Helibus,sicut & Dauid & Abraham, caeteri tisancti,quorum in mentibus per fidem Deus sedit & habitauit, recte dicuntur coeli. Eiusmodi coeli perieront,id est,pertransierunt,quia mortales erant,dc mortui sunt,& quandoque imi mi tandi de renouandi lunt,qui sic inueterauerunt. Tu autem o verbum domini idem es, S uia descientibus non desecisti, nec desicies. ' i

uuidsit,quod per o dicIum est:Non asdam Mira misereri domui Isiael, sed oblia x

mone obliuis reorum, domui Iuda miserebcri CAPUT XVIII. IN diebus illis ait scriptura coepit dimisdere super Israel,videlicetua incorrigibilis erat ille

carnalis Israel,& incorrigibiles eius reges,ita ut nullus eoru recederet a peccatis Hieroboa,id est,a cultu vitulorum quos fecit Hieroboam,qui peccare licit Israel .Quoluam coepit dominus taedere super istaei ,& percussit eos(ait Aetabel in viuuertis finibuq Israel. Hoc fuit initium taeis ...dit. Porro,Plenum rxatum doniim post inodum suit, quando cepit rex Assyriorii Samariam,

A transtulit Israel in Assyrios, sciit i ecet in Alula, dc in Abor, iuxta ilumen Goetan in ciuita tibus Moedors. Plenum tinquauxdiu fuit domini,no super Iuda, sed tantii super is rael. i. super decem tribus, iuxta quod ipse prxdixerat in propheta iupra memorato. Quia non addam Linquit, ultra nus cri domui Israel, ted obliuione obliviscar eorum,de domui Iuda miserebor.

68쪽

RvPERTI ABBAT. TvITIEN. DE v ICT. v ERBI DEI. Hoc pertinet adfirmamentis veritatis Dei,ut iustificeris Deus in sermonibus ruis, dc vincas calcidicaris. portuit plane misereri domui Iuda,& domui Dauid, oportuit(inquam custodiri,

a secundia veritatem proer anno Postquam transla tus eli Hrael ce terra lua,alcenait dennacnerio rex Assyrioru ad uniuersas ciuitates luda m

nitas, dc cepit eas,3 obsedit Hierusalem. Sed non ingredietur (inquit dominus urbem iuuic,

nec mutet in eam sagittam,nec occupabit eum clypeus, nec circundabit eam munitio, prote

nam urbem hanc,& ia tua, eam,propter me,dc propter David seruu meu . De Hierusalem quippe egredientur reliquiae,5 quod salvetur de monte Sion . Factum est igitur in nocte illa, venit angelus domini, de percussit in castris Assyriorum centum octogintaquina milia.Nimiis rum obliuio qua oblitus est decem tribuum nihil nocitura erat proposito Dei, dummodo sua peresset tribus vel domus illa,vnde oportebat Christum nasci. Quod resum Dei nondum incarnatum d , Emanuel nondum natus liberant terrema rege Asi norum. CAP. IN Nonne sibimet prouidit nonne propter semetipsum hoc operatum est verbo Deic Utis

nobis & propter nos sibi prouidit, vi seruaret genus un, virgo veniens, conciperet, eccat. . pareret ipsum,qui vocaretur Emanuel, nondum quidem vocabatur, sed futurum erat, ut vo caretur Emanuel. Attamen dictus Esaias inuocabat eis Emanuel, vi a praedictis Assyriis Hie Esai.8. rusalem liberaret. Cum enim dixisset.Ecce virgo concipiet,e pariet filium , dc vocabitur no men eius Emanuel. postmoduin haec quom locutus est.Adducet dominus aquas fluminis laristes 8c multas,super regem Assyriorum,& omnem gloriam eius,5 ascendet super omnes riuos eius,& fluet super omnes ripas eius, dc ibit per ludam inundans,d transiens uso ad collum ve

mei,& erit extentio alarum eius,implens latitudinem terrae tuae o Emanuel .Quod dicit,terrae

tuae o Eman uel, magna cordis exclamatio est,ad commune laciendum Dei verbu, quod terra Iuda terra ipsius esset secundu propositu gratis. quia praefinitu ard prinunciatu fuerat,quod de terra Iuda,& de domo Dauid virgo Ipsum cociperet,& pareret,& vocaretur Emanuel. Et quia Esaia. sic certissimum futurum erat,quia castra Assyriorum percussurus erat iste, videlicet, nondum secundum carne natus Emanuel, protinus insultabundus dicit.Congregamini populi,ec vin ciminii,& audite procul uniuersae terrae,confortamini de vincimini,accingite vos de vincimini. inite consilium,oc dissipabitur,loquimini verbum,dc non fiet,quia nobiscum Deus. Magna se duila,magna de certa securitate taliter ob hoc dinum est,quippe cui incertum non erat, nihil esse quod propositum Dei auertere posset.Contra cuius consilium,omne humanum consilium Gala . vaniam est inde tutus insultat,dc iuxta quod scriptum est.Qui habitat in cinctis,irridebit eos, de dominus subsannabit eos. Ridendo dc subsannando prouocat, prouocado irridet de subsannat gentes frustra frettientes,3 populos inania meditantes,qui iam tunc assistebant, de conuenie hant in unum, aduersus dominum,ec aduersus Christum eius Emanuel.

Idem Terbum antequam sciretpuer Iocare matrem, accelerasse Folia Aetraxisse, praedari festinasse. P. xx.

Smul de illud animaduertendu est,qua pulchrod insigni ibidem vocabulo iubetur praedi

cari. Voca inquit nomen eius, accelera, spolia detrahe,festina praedari. uaret quia ante V. S. sciat vocare puer patrem suum,dc matre suam,auseretur ait sortitudo Damasci, de spolia Samariae coram rege Assyriorum. Vere pulchrum congruum vocabulum. Quid enim, nonne mira acceleratio,& miranda est festinatio, prius spolia detrahere, qua patre scire siue vocaret Prius praedari qua ex matre nasci Hoc fecit iste Emanuel,quia priusquam sciret vocare patre, qui fuit ei Ioseph solo nomine,priusquam nasceretur ex matre scilicet Maria virgine, sicut ex ter a beneficia geri suae prouidit,ita de illud domui Iuda, qua nasciturus erat, praebuit auxilii ut auferretur fortitudo Damasci,& spolia Samarix coram rege Assyriora. uomodo Ascendit enim(ait scriptura rex Assyriorum in Damalcum, dc vasitavit eam,& transtulit habitat res eius Cyrenen,R asin autem occidit. Deinde cepit rex Assyriorum Samariam, dc transtulit Israel in Assyrios,posuit g eos in ciuitatibus Moedorum. uam ob causam sortitudinem in Esei. . masci,& spolia Samariae taliter a bstulit Emanuel videlicet eo quod inierit contra ludam con filium malum Syria, de Ephraim,dc filius Romelis,dicentes: icendamus ad Iudam,& suscitemus eum,d euellamus eum ad nos, ec ponamus regem in medio eius,siliu Tabeel. Ergo quod de istaei translatus est in Assyrios,recte asscribitur victoriae verbi Dei,quia manifeste scriptura testatur,hoc fecisse Emanuel,antequam sciret vocare patre dc matre,ui est,hoc fecisse verbum Des,priusquam asi umeret carnem. Et merito nec Israeli pepercit quia videlicet, ex quo scissua rura. ii in lirael iliada,& a domo David, plus caeteris gentibus eidem tribui luda inuidit, de contra' illum saepius pugnauit,Primus Hieroboam rex Israel pugnabat contra A bia, regem luda, d via

69쪽

LIRER Qv IN Tu S. Si ille stans super montem. Audi inquit Hieroboam, ec omnis Israel. Num ignoratis, quod domini. Deus Israel dederit regnum Dauid super Israel in aeternum, ipsi de filiis eius, in pactum salise Et lubinde Nunc igitur vos dicitis, quod resistere polluis regno domini, quod possidet

per filios Dauid Haec idcirco commemorauerim, ne quis ignoret,unde vehementiorem con ira ludam inuidiae istam mam decem tribus liabere potuerint,quia videlicet ex hoc loco,& similibus,liquido constar,irequentem fuisse inter utros tercatione huiusmodi, cii diceret tribu, Iuda solum regnis David, regnum domini esse. Regnum autem decem tribuum non legitiemum regnum, sed rebellionem esse contra domini regnum.

Andem finitum est duellum,longo tempore protractum,inter Deu viuum, Dei verbum,1 & Deum Hieroboam, Deum metallicum,uituli cornuti simulachru. Fere ducenti de sex a ginta nuxerunt anni,ex quo iam dictus Hieroboam,talem sibi Deum fecit,um: ad annum no num Osee,quo rex Assyrioriam liraelem de terra sua transtulit,no desistente verbo Dei decree 'ire Liare sermonibus huiusmodi. Proiectus est vitulus tuus Samaria. Artifex secit illum, & non est Deus, quoniam in arenarum telas erit vitulus Samarix.Et in alio propheta. Audite,& conte mes s. stamini in domo Iacob, quia in die,cum vilitare coepero praemicationes Israel Aper eum vi sitabo,& super altaria is ethel, de amputabuntur cornua altaris,& cadent in terram Et quia notiebat,nec suturum erat, i lsrael, vel quispia ex regibus eius recederet a peccatis Hieroboam, id est,a vitulis eisdem,quos secit Hieroboam,etia haec dicebat.Domus Israel cecidit no adiiciet Ain , sui resurgat, virgo lsrael proiecta est in terram, no est qui suscitet eam. Unde manifestum est iu dicium dicentis tunc quod in Osee.Quia non addam ultra misereri domui Israel, sed obliuio ne obliviscar eorum,& domui luda miserebor. De regibus nand Israel nullus (Ut iam dictum

est)recessita peccatis Hieroboam, cum nullius eorum tempore cessaret Dei verbum reuocare eo; ad poenitentia. De regibus vero Iuda,nonnulli tulti fuerunt,& ex eis qui peccauerunt non milli poenitentiam egerunt.Iustum ergo iudicium est,quod non addam ait vltra mii eri domui lirael, Sc non iniusta misericordia, in eo quod domui Iuda,inquit, miserebor.

, Iiores tuisse quam Israel deoq; eis in captiuitatem tragitum esse.

C UPUT. A II. NEsciremus nos appendere iustitiam hanc,nisi verbum ipsum secisset nobis experimen, Ostentum,gentem quamlibet proniorem esse,magis flexibilem ad poenitentiam, atque id circo iustiorem,& venia magis dignam,quam liraciem Unde laudanda vere prouidentia Dei, qui antequam iudiciu proserret super istaei,sententiamq darer, quam praedixerat. Quia non addam ultra misereri domui Israel,sed obliuione obliviscar eorum, misit verbu suum ad gen item,quae tunc teporis erat asperior,at fortior gentibus caeteris. Ac si diceret cuilibet ex pro- r sphetis suis Et si ad populos multos, de profundi iermonis Signotae linguae quorum non pol Iis

audire sermones,mitterem te,ipsi audirent te.domus autem lsrael nolunt audire te, quia nolui

audire me. Uni nand ex prophetis hoc dixit, scilicet Erechieli, sed antequam hoc illi diceret,

per alium prophetam,magno firmata est experimento veritas dicentis. ractum quippe suerat . verbum domini ad Ionam. Surge(inquiens & vade in ciuitatem mannam Niniuen, & prae 'dica in ea, quia clamor malitiae eius ascendit coram me. Factum p est, c praedicante ili credi,

derunt viri Niniuitae in dominum,de praedicauerunt ieiunium,& vestiti sunt sacco, a maiorevsqad minorem. Nunquid solus Ionas praedicauit in Israel futuram captiuitatem imo multu lana s. est,quod declamauit Osee,quod personuir A mos eodem rempore, ut de Helia dc de Helisaeo nunc taceam,quorum supra memini,qui ligna praeclara at magnalia multa feceriit, & Istael non egit pcenitentiam,& nullus regum ti rael recessit a peccatis Ieroboam. Quis igitur repre hendere possit,uel audeat iudicium verbi domini, quod Israelem sibi incredulum,credentibua ae per hoc iustioribus Assyriis tradita imo laudandum,quia rationabile est de perpulchrum uod illam potissimum gentem per tale voluit experimentum demostrare iustiorem, cui tra

ere decreuerat populum praeuaricatorem.

Quare domus Iuda seruata sit,Israeli in captiuitatem ducto, cum trobique tu i ali-

Ie iam illud quis sorte obiicit,quod in Israel quinue,qui translatus est, nonnulli Deo pla cetes fuerint & non potest nevari.Na(excpli graiia Iobias ex tribu oc ciuitate Nephtali, et lati

illa captiuitate captus,&captiuus suit ianctus,de vitae laudabilis,sicut de eo scriptum eli. Quia 'sum captus esset in diebus Salmanasar regis Asbriorum, in captiuitate tamen Politus, viam veritatis non deserui , quam adeo firmiter tenuit, ut dignus existeret notio miraculo, mira

F is nouitate

70쪽

RvPERTI AEBAT. TvITIEN. DE v ICT. v E, B I DEI. nouitate angelicae visitationis. Cur ergo saltem huic & caeteris,quorum illa historia meminit, D mihis, non addidit dominus misereri, Ut absolueremur iugo captiuitatis , licui misertus est ludae, Nihil, o domui David Ad liaec inquam Domus Iuda,vel domus David, non solum hoc patrocinium L, ,hi apud uusericordem Deum liabuit, qudd illic aliqui inuenti sunt iusti, sed quod certo sciendii,&Dati,d memoriter tenendu est,ueritatem verbi Dei,vel promissionis, necessario adimplendam nati ate vel incarnatione Christi,detrihi Iuda,de semine David.Causam istam Israel, in Assy- ., rios ductus captiuus, non habuit,quaa(sicut iam superius memoratum est non de aliqua tribuli rael, sed de tribu Iuda promissum erat, quod Christus nasciturus esset. Causa ista, non me ri miliavit tribum Iuda, veritas Dei necessiario implenda,no propria iustitia seruauit domum David. Proinde, non magis querendum est de I hobia,c terisq: iustis, qui iusta este potuerunt in diebus illis, quod non eos dominus in terram suam reduxerit, quam modo querimur de Iudaeis,qui conuertuntur ad fidem Christi,qudd non statim reducatur in terram, de qua ducti sunt captiui fuerint tunc ubiuis decem tribus, de quibus Christus non erat nasciturus,sint nucubiuis dispersi Iudaei,quamuis ad fidem conuersi, quoniam iam Christus est natus , suu ciebat Ual. so. Deo,& sufficit humano generi, quia tantum solicitus fuit S praecauit, quod praemonuit fidelia monitor David,dicendo. Ut iustisiceris in sermonibus tuis,& vincas cum iudicaris.

stuare in teste scriptumsit Ioquutus es dominus adamsen: in 'ophetis aut CFactum est Ierbum domin ine. c in P . IIII.

RES ipsa nunc animum percellit,facit clarius audire&sentire dictionem liuiuscemodi

usitata m in prophetis,Factum est verbum domini. Nam possunt quidem paria, siue m quipollentia videri,Factum est verbum domini ad me,& Loquutus est,sive dixit dominus ad me. Uerum non ita est,& ut palam constet,non ita esse,primum illud perpende, quod opinor valde delectabile esse prudenti animo, quia nusquam inuenis in lege sic dictum aut scriptum, factum est verbum domini ad Mosen, siue ad Aaron,sed ita dumtaxat , loquutus est dominus ad Mosen,dicens, siue,dixit dominus ad Mosen.in prophetis huiuscemodi dictio frequens est, factum est verbu domini,siue,sactus est sermo domini. alcherrima haec consideratio eit, mul tum* delectat intueri,quam ob causam istud cautum sit Quam ergo ob caulam putas et quia videlicet in lius tantum decuit sic enunciare,sactu est verbum domuit,ubi quae dicuntur cunctara, ii irrevocabilia,cuncta sunt ineuirabilia, veluti iam facta sint. Porro lex conditionali sponsione

hili da a est. Exempli gratia,ut in initio dandae vel datae eiusdem legis,praemisso nanque, Mosipsi Aia se, vidistis,quae secerim Aegyptii quoi novi portauerim vos super alas aquilam. cotinuo sub

raia , o iungit conditionali modo locutionis.Si ergo audieritis vocem meam, & cui odieritis pactum meum, eritis mihi in peculium de cunctis populis ,&vos eritis mihi regnum sacerdotale, dc gens sancta,Profecto non erant vocem domini auditur neq; pactu eius custodituri,& proinde nec in peculio vel regno dei perinanturi, idcirco non decebat in tali re sic enunciari, tactum est verbum domini,& deinde absc3 conditione sic proferri promissa. Vos eritis mihi in peculium, vos eritis mihi in regnum sacerdotale,& gens sancta.Sic & de caeteris, niaximeq de sacrifici rum coerimonijs,quoniam transitoria erant,& mutari habebant,non decebat iic edici. sactum est verbum domini ad Mosen.Sic esse,ut dicimus,cosideranti confestim liquet, quia nuiquam in Mose,sed in prophetis dumtaxat,sive ad prophetas scriptum habes,sactum est verbum do mini,Sc impol sibile fuit,ta est,remanere infectum,quicquid sub tali enunciatione, absq: condi tionis interpolitione est praedictum Cu igitur audimus, vel ubicunq; l egimus de aliquo propheta,quia factum est ad eum verbum doni ini, cum audimus quemlibet ex prophetis dicen temFactus est ad me sermo domini, sic accipiamus tanquam fiduciale gaudium,tanquam tri umphale tripudium, velut si de tenebris ad lucem, de seruitute ad libertatem, de captiuitate ad patriam,de morte ad vitam resiliant dicentes, dicant resilientes, factum est, factum est. Et quid factum est c factum est id quod futurum est, quia verbum eius audiuimus, verbum illius nos vidente, vid renis,cuius dixisse fecisse est.

Omnes ad quos Terbum Dei factum est,non omnes autem ad quos loquutus est aratos

FAtti. J lonne,inquit dominus scriptum est in lege vestra. o dixi,dis estis,& silis excelsi omnes. Iobviet. io statimn subiunxit Si illos dixit deos ad quos sermo deis actus est,& no potest solui scri

plura,&c. deos esse filios excelli esse sanctos & beatos esse omnes, ad quos sermo dei pactus est.& ipsum incarnatum verbum hoc dicto testatur.&si cunctam recenseas sanctarum seriem scri plurarum,nullum inuenies,nisi sanctum& iustum elle. Ad quem factum esse verbum domini. Gene. i . praedicetur primus eorum Abraham,de quo sic scriptum est. Ecce sinquit vernaculus meus, vel haeres meus erit, statim sermo domini factus est ad eum dicens: Non erit luc haeres tuus,

sed qui egredietur de utero tuo, ipsum habebis haeredem, in quo coelestem per Cluilium in

telligi