Ruperti abbatis Tuitiensis, De victoria verbi Dei, libri tredecim

51쪽

Li3ER QvAR Tvs. disiudicaturi duodecim tribus Israel. Et recte seniores no solum isti, vin etiam illi dicti sunt, quia

Per maturitatem fidei suae, populum Dei iuueniliter lasciuientem coercuerunt ,& quia forni cationes eius de populi, quibus cum mulieribus alienigenis,& cum diis ea tu sornicabatur Israel, prout potuerunt iudiciali manu absterseriant, recte velitinentis albis circumamicti dicuntur.

di stilo minus, quia per illos actum est, ut ad propositum suum Dei verbum percurreret & pro m illio non deperiret, seruaretur genus Abrahae, de quo semen benedictionis, quod est iri

stas, in tempore suo veniret,recte in capitibus eorum coronaeati rex. Iurenamque cum victore

verbo Dei coronati sunt,quoria praelias A victoriis ad hoc ut dignatus est Deus, ut seruato ge nere Abrahae, compleretur promissionis verbum. istua re obsita, non it iudicibus gladio Tri licuerit. CAP. VNLJUdicibus siue senioribus posteris,scilicet Apostolis, non eadem quae prioribus illis ratio vel

causa extarit, ut pro verbo, vel testamento Dei praeliantes,materialibus uterentur armis. venerat enim temporibus illorum ipse qui mittendus erat, nec alius iam sperari poterat de carne Ahrahae venturus, in quo esset salus. Ut quid ergo pro carne protegenda, gladio male riali pugnaretur idcirco ille, qui ex illa carne expectatus venerat, cum in passione tua diceret illis. Et ego dispono vobis ficut disposuit mihi pater meus,regnii, ut edatis & hihatis super me, tu a. u. iam meam in regno meo, Et sedeatas super thronos duodecim iudicantes duodecin tribus Israel, S c illique ad lioec responderent, Domine ecce gladii duo hic, statim huiusmodi gladios Gl Ws.

eis interdixit. Ait enim, Satis est. Itaque continuo cum percuteret unus ex illis gladio . Sinitet, ibim m. inquit, usque huc. Et ad Petrum qui percusserat,Conuerte,ait, gladium tuum in locum suum. ' Malliret Nempe quod ait, satis est, vel linite usque huc, hoc dat intelligi, quod sibi coin placuerit ante aduentu tuum vique illuc usus gladii, quomodo usi sunt eo duodecim illi,de quilius nucsernio est, iudices primi. lam autem sibi non placeret, ut uterentur illo, imo ut reconderent& peni- usus gladii.tus deponerent eum iudices illi nouissimi contenti meliori gladio,qui iam venerat, qui iam da tus erat,qui est ipsum verbum Dei. Proinde licut laudabiliter materialem gladium illi dinus e

runt omnino,quia iam non erat necessarius, ita nimirum isti laudabiliter illo usi sunt, quia tune erat necessarius, ne videlicet Prius radix bona deperiret, quam veniret fructus eius. Recte igitur in omnium seniorum illorii capitibus coronae aureae, quia prosecto iuxta diuersas rationes te

potum, S istorum militaris industria, de illorum verbo Dei famulata est inermis patientia.

I cum talis in praeliando eorum(Ut iam dictum est fuerit intentio, considerandi est,quod in illa initatione bona, maguo dc lachrymabili fuerint satigati periculo. Cum enim per singula feria praelia, sicut scriptura tectatur, sucrint paucii simi numero, non poterat deeste aliqua timoris infirmitas cum ipso quamuis sirmissimo fidei vel spei praesidio. Unde unus eorum isa rach filius Abynoem canit cum Dei hora, i sponte obtulistis de Israel animas vestras ad pe is riculum,henedicite domino. Et rursum, Qui propria voluntate obtulistis vos discrimini, be ii edicite domino. Non enim fuerunt aut sunt expertes patientiae vel passionis in ipso usu gladii pro qua coronati sunt iudices illi (quibus vita indictum est pro ratione temporis vlium gladii , verbum incarnatum Christurum ademit. Placet itaque & multu delectat, quod sicut coronas au reas,ita tam isti, quam illi scilicet omnes viginti quatuor seniore , in eadem Apocalipsi citharas quoque &Phialas dicuntur habere aureas. Cum enim aperuisset agnus librum, quatuor anima, sh lia & viginti quatuor seniores ceciderunt coram agno habentes singuli citharas ct phialas

aureas, plenas odoramentorum,quae sunt orationes iamctorum. Nonne, sicut ex iam dicto ca

tico memoratu est, cum offerrent animas suas ad periculum, cum offerrent semetipsos propria voluntate discrimini, orationes quoque offerebant necessarias angustiati Safflictic Proinde si- inisse, ,eut victoriae in coronis aureis, S sicut benedici iones quibus domino benedictit post vi torias in .ssi his citharis, ita orationes, quibus in tempore angustiae Deum exorabant, venerabiliter agnos cantur in phialis aureis. Tanta quippe illorum angustia fuit,ut pugnantibus eis non serae auxilium, magni fuerit sceleris, teli ante eode cantico verbis huiuscemodi, Maledicite terrae Me roth, dixit angelus domini, maledicite habitatoribus eius, quia non venerunt ad auxilium do- i a mini in adiutorium sortissimorum eius. min,

pesserum re racb adnumerum duodecim iuscum non pertineat. CAP., m

orie dicit quis, Heli sacerdos domini ipse quoque Iirael iudicauit,sicut scriptum est. Senex in . enim vir & grandaevus Se ipse iudicauit lirael quadraginta annis. Cor ergo cum caeteris tu dicibus ille non annumerature an idcirco de numero tollitur,ut pulchram collationem tabita cere liceat ,& tot numerare iudices ante regnum David, quot habere iudices alios, scilicet a postolos,regnante iam Christo lilio Dalaia et ad haec inquam , non idcirco, ut tantum duode cim iudices numeremus, iamdustum Heli, de numero tollimus,sed idcirco, quia ille denume ro tollitur, idcirco tantum duodecim iudices habemus, Quoru gestis liber i pie cotextus est, qui ludicum

52쪽

Ru TI ABBAT. Tv I TI EN .rDE VICT. v ERBI DEI. . Iudicum nuncupatur quom de nomina superius digessimus. Quomodo ille,vel quam ob cau- sam de numero tollit inc Nimirum propter contemptu verbi domini,quia in diebus eius calce obiicere legem domini nimia fere omnibus licentia luit. Notandu quippe quod mortuo Same plane, qui iudicauit Israel viginti annis dignum no existimauit scripturae sacrae aut horatas, ut diceretuPost hunc fuit vel huic successit Heli, licetiudicauerit lsrael(vt iam dictum est i quadra Diu 'r ginta annis. Sed inter infelices dierum illorum hili ortas,ista querela frequens e sit, in diebus illis non erat rex in Israel, sed unusquisque quod sibi rectum videhatur, hoc faciebat. Quid nisi ve

cordiam sacerdotis accusat,& iudicis eiusmodi hoc dicendo. idem namque cit,aclidicat,qui sit diebus istis iudicabat istaei,dc si secundum nomen personamque aliquis erat, ecundu rem me ritumque nullus erat. Tandem missum est cotra illum verbum domini, cum quo vel per quoa iudices vesseniores omnes, tam veteres quam noui, meruerunt sedere coronati. Praedixi enim, ait dominus, quod iudicaturus essem domum eius in aeternum propter iniquitatem, eo quoa nouerit indagnὴ agere filios suos,& non corripuit eos. Idcirco iuraui domui Heli uod non expietur iniquitas domus eius victimis S muneribus usque in aeternum. Post haec di rea eius, linia Probat, quantum a cunctis iudicibus siue senioribus coronatis, ut iam dictum est,re luper i edilia sedentibus, meritum eius differat, vir ille qui ex acie fugerat, nunciabat ei dicens . rugit

Israel cora Philistum, de ruina magna iacta est in populo. Insuperta duo situ tui Ophni Sc Piii,

i. Re . . nees occisi sunt,& arca Dei capta est. Cum m ille nominassinarcam Dei, cecidit Heli de sella re trorsum iuxta ostium,& stactis seruicibus mortuus est. Nimirum cadendo de sella retrorsum, ct fractis cervicibus, moriendo palam fecit, quod neque sedile, neque coronam auream mere tur habere inter iudices alios. Proinde consevim condolendo scriptura subiungit, Senex ensim erat vir,&grandaevus,& ipse iudicauit Israel quadraginta annis. Dolendii quippe est illi quod cum tot annis iudicauerit Israel,nihil usquam memorabile, vel iudicis ossicio dignum gestit.

st Ut apud Esaiam, doca nomen dius, acceleractolia detralere, festina praedari. CAP UT NI

Uae vel quanta in gestis eorundem iudicum signata sint mysteria, iudicis aeterni, verbi Dei Iesu Christi, perquirere praesentis non est propositi. Meriant amen hoc in laudem e ,iusdem verbi Dei, eiusdem Iesu Christi breuiter dictum sit, quia reciὴ vocatu est nomen eius apud Esaia. Accelera spolia detrahe, festina depraedari, Quia videlicet qui victoriosos iu dices illos fecit,& per illos vicit, ipse est Christus Iesus Uerhu Dei. Ex hoc naque vocatus, acce tera spolia detrahe, festina praedari r quia antequam puer fieret 8 sciret vocare patre statim de matrem sua, id est,antequam nasceretur de muliere , dc subditus parentibus experiretur infir mitatem nostram, abstulit sortitudinem Damasci de spolia Samarix,quae videlicet Damascuata Samaria tunc iuitistis viribus, Iudam,unde nasciturus erat idem puer, debellabant de exter minare volebant . Plane grandis acceleratio, magna festinatio , quempiam prius spolia detra here quam de matre natum esse,prius in bello praedari, qMm in utero concipi. Nunquid autem ipsum solum prius secit nunquid solius Samariae spolia, solius Damasci fortitudine prius ab stulit imo de anterius ipse in iudice Sampson Sc praedatus est,ec spolia detraxit, ut ille, in man dibula a seni, in maxilla pulli asinarum mille viros deleret, tandem plures moriens in tertice rei quam antea vivus occiderat.Similiter de in caeteris ipse spolia detraxit, ipse praedatus esto Israel defendit, nondum puer aut homo lactus, sed ab aeterno Deus verbum Dei.

Idem derbum Dei operDavid tacisse, quod antea per sudaces Micerat. CAPUT XII. Uod si recte,imo quia recte sentitur de iudicibus memoratis,quanto magis idem de vi ctoriis sentiendu est regis David, qui post illos sedit in solio regni: Quis enim alius victorias illas secit per manus David, inuidem nondum ex ipso natus,silius David,cuius no men vocatur(ut iam di tum est Accelera spolia detrahe,festina praedari: Ipse est filius David, filius Dei verre Deus,vethum Dei,qui multum accelerauit,mulium sestinauit,celerrime sp lia detra it festinanter praedatus est, duia videlicet antequam stiret vocare patrem suum Da vid 8 matrem suam virginem ex stirpe Dauid, percussit Goliath Philistaeum in manu eiusdem David adhuc pueri, nedumqt filium ullum habentis. Et caetera secit per eum, quae Usque hodie miramur in tribus fortissimis David,scilicet sapientia, humilitate atque sortitudine eius,in qui bus caeteroru nullus ei adaequari potuit. David enim tedens in cathedra sapientis limus, hoc eieraraecomu sapientiae eius. I ple est quasi tenerrimus ligni vermiculus, hoc est testimonium humili alis eius. dui octingentos intersecit impetu uno hoc est experimentu sortitudinis eius. Quis, inqua alius in David, dc per eiusmodi sortissimos Dauid operatus est,nisi verta Veiis silius car nis eia suturus,ita praesens ipsi David, ut ia in persona eius ipse Dauid loqueretur ipse in eodem Dauid pro in vocibus suis de semetipso futura, quali ia praeterita vaticinaret li gratia, Isidem.

53쪽

LIBER TERTI V .i Ego autem consitutus sum rex ab eo, super Sion montem sanctum eius, praedicas praeceptium eius. Dominus dixit ad me, si lius meus es tu. Item, Eoderunt manus meas S pedes meos. Non ti 'opus est astruere,quod omnibus notum est,uoces istas esse proprias eius qui cum in forma Dei ellet,liu miliare semetipsum habebat, ita ut crucifigeretur, quod est fodi manus manus de pedes eius. Non ergo mirum, quod pugnabat iam 5 triumphabat verbum ipsum per manum David, cum loqueretur in sua persoria per os David.

Quare Dauid non aedificant domum domini. C A P. XIII. SED ecce hic illud occurrit,quod (sicut resert scriptura libri Paralippomenon dixit ipse David ad Salomonem silium suum: Fili mi, voluntatis meae luerat, taedificarem domum no i arma mini domini Dei mei, sed saetus est ad me sermo domini dicens : Multum sanguinem effudisii, & plurima bella bellasti,non poteris ardificare domum nomini meo, tanto est ilo sanguine co ram me. Item ad populum, Audite,air,me fratres mei Sc populus meus. Cogitaui ut a dissica rem domum, in qua re ii iesceret arca foederi domini,&ica bellum pedum Dei nostri,1d aedi, i para. 28. sicandum omnia praeparaui. Deus autem dixit mihi, Non aedificabis domum nonum meo, eo quod sis vir bellator, & sanguinem fuderis. Dicit ergo aliquis,Si praelia quae gestit David, me

rita vel dignitatem eius diminuerunt,ut non mereretur aedilicare domum nonum domini,quomodo tu dicis eadem praelia David, praelia fuisse verbi domini, S idcirco recte cocelebrari laudibus ecclesiasticise Vel si iure praelia siue victorias eius concelebrat ecclesia, ut vere bella domini, cur propter illa non poteris,ait dominus, domum nomini meo aedificare, lato est talo i an guine coram in re Ad lixe, inquam, non omnia bella quae Vilit David ascribimus verbo do mini, sed ea tantumqux gestit in verbo domini, Telo domini, pro desentione populi domini, quorum primum vel maximum fuit,quod percussit Plii listaeum,qui blasphemavit Deo lsrael, di abstulit opprobrium ab Israel. Creterum ea quae gessit, ut vir bellator exercitio militari,non ra Deo praedicantur, nisi ubi nianifeste operata est virtus nominis domini. Maxime autem lan guinem Uriae Ethaei in peccatum, Sc magni meriti diminutionem tibi reputare potuit. Unde diere r. notandum,quod antequam sanguinem illius effudisset, factum quidem est, quod icriptura re- fert venisse Nathan ad David, domino dicente. Non tu aedificabis nulli domum ad ita dii an dum. Sed causa ista ibi diasta non est, eo quod vir bellator sis, de sanguinem effuderis, quando ipse ad Salomonem silium suum, siue ad populum,sic de sic loquutus est,ut iam dixit ius iam dudum sanguinem Uriae suderat, & maxime cum illius meritum eiusmodi sibit nec diminia cum existimare poterat. igitur si nullum interfecistet, nisi pro Telo domini, cooperante verbo domini, hoe indubitanter iciendum , quia nihil sibi obliuisset efiissio sanguinis ad aedificandum domum domini Nam&Moyses AEgyptium intersecit, ct nihilominus tabernaculum domi e G. I,

ni in eremo,& omnem ritum sanctuarii iacere vel ordinare dignus extata. Et Piunees etclo bo

no virum lsraelitem cum Moabitide sornicantem pariter coni odit, de propter hoc: Ecce, ine diruu, a quit dominus,do ei pacem laederis mei, S erit iam ipsi, quam seminis illius pactum sacerdoti j sempiternum.

Proiecto Saul, electo David, impletum esse quod dictum est, Domin pauperem facit ac ditat sumiliat o subsimar. CAP. NIII 1.

IN Hio primum magnifice impleta est verbi domini veritas quam paulo ante ipsum Ore pro

phetico Anna cecinerat: Cominus pauperem facit deditat, homiliat 2 sublimat, suscitans t. lag. de puluere egenum,&de stercore erigens pauperem, ut sedeat cum principibus& solium glo/rix teneat . Tunc enim, cum diues&sublimis esset Saul, hic autem pauper & humilis, tanta permutatio laeta est, ut laic pauper & humilis diues sieret, Nuc l ubi it nis suscitatus de puluere, S tenens solium gloriae. Saul autem ita pauper de humiliatus est, ut maligno spiritui traditus, suimet impos extiteret. Haec talia sunt qualia considerans quisque, recte dicat, misericose es idiam & iudicium cantabo tibi domine. Magna quippe in David misericordia, magnum iri '

Saul iudicium, magnum in utroque exemplum, ut o laediatur verbo domini. Etenim si recte perpendis,propter inobedientiae peccatum Saul abiectus est, dicente Samuele. Nunquid vult Adominus holocausta, aut victima , & non potius ut obediatur voci domini e Melior enim est inobedientia quina victimae: & auscultare magis quini offerre adipem arietum , qiaonia in est M t u quasi pecatum ariolandi repugnare, ct quali Telus idololatrix,nolle acquiescere. Pro eo ergo, quod abiecisti sermonem domini, abiecit te dominus ne sis rex. Cum hoc antiquiore testimo mo vera est illa sententia posterior eiuldein verbi incarnati, qua dicit: Qui non est mecuin, contra me est, ct qui non colligit mecum, spargit. quod est dicere: Quantumcunque quis osse rar, quanta scunque videatur habere viri tes, ii verta donum contemnit, versa vice conteniceum verbum domini, & vilis sit atque contemptibilis, de ipsa etiam qua videntiar ab eo re iste facia, praesumptioni de vanae gloriae reputabuntur, non mercedi.

Quomodo

54쪽

Quomodo Saul,O Pomodo David contempserint Terbum domini. CAP. NH. A T vero quomodo Dauid quom scriptura redarguit de contemptu domini dictis

ad eum domino. Quare ergo cotempsisti verbum domini,vi taceres malunt in tam pectu meo. Uxorem Uriae Ethaei tulisti de ipsum inter cista gladio filiorum ter distinguendum est, ne Sauli videatur compar David in quantitate peccati, in commmm erbi domini. Dicimus ergo omnes quidem peccatores verbi mor siti lice ipso quod moechati sunt, vel occiderunt, contempsisse verbum domini. Quin viaelicetro, re omni homini, abique personaru distinctione dicit lex scripta,dicit lex is con incidi et non moechabetis:de quod tibi non vis fieri, alii ne seceris. Contempsit ergo Dauid quo dammodo verbum domini , quia videlicet non ignorabat scripturam de voluntatem domini

m. t siue Uerbi domini, Se tamen moechatus est ,& occidit. veruntamen plurimum differt modiis i ' V reii, riari idiosum ouod comuniter omnibus imperat lex siue vere

o. II. contemnitur dignatio domini, nec odeuitur illi. rauius crimini si

extitit Saul,nam in Exodo dixerat dominus ad Moysen scribe hoc ob& trade auribus Iosue. Delebo enim memoriam Amalech sub coelo, Statii i subiunctum est

ibidem. Aedificauit Moyses altare,dc vocavit nomen eius, Dominus exulta&io mea, dices quia manus solius domini & bellum Dei erit contra Amalech in generatione de generationem Hoc modo dictum fuerat communiter cunctis, ut ellent hostes Amalech dc memoriam eius delete cuperent caula domini. Singulariter vero post multa tempora Saulem dominus eiusdem belli sui ministrum esse voluit,ita dignatione sua praecipiens illi. Recensui quaecunq secit Amalech Israeli quomodo restitit ei in via, eum ascenderet de Aegypt Nunc ergo vade, di percute Amalech, siue vade & interfice peccatores Amalecti,& pugnabis contra eos usque ad inter nicionem eorum. Hanc dignationem domini parvipendit hunc iermonem domini contempsit ille. iam non partius in oculis suis.Talis contemptus nequaquam reus extitit David, quinimo re in omnibus quaecum: personae eius sunt mandata in sermone domini, strennud adimpleu cubi de transgressione legis communis redargutus est, humilem obtulit consei sionem, dicena. Peccaui,non in corde duplici.

Quod irrique 'peccasse confess sint, O quare huius confesso accepta, illius rei estis sit. P N I.

Onferre nunc libet utriusque consessiones,quomodo&Saul,peccaui,dixit, eodem verbo et o sicuo David. Quae causae eandem in ambobus vocein consessionis discernant non longe M' - - etantur.Nam statim ex subsequentibus ipsorum sermonibus inuentiantur.Cum dixi uel Sae' monuel ad Saul: Non reuertar tecum,quia proiecisti Iermonem domini, de proiecit te dominus, s ne rex super Israel Porro,iriumphator in lsrael non parcet,& poenitudine non flectetur. - Que enim homo est, ut agat poenitentiam.Ille ait,Peccaui, sed nunc honora me coram senibus etsi ' S*' omuli mei .ec coram Iirael,&reuertere mecum,ut adorem dominiam Deum tuum. Uauia aut dicit Miserere mei Deus quia tibi soli peccaui. Miserere mei ut iustificeris in sermonidus tuis,

rari m lonctissime contra inuicem causae istae dii parem

ntellioere homines suae tribtis,scilicet lin Uenian an, MDI

Ut adorem dominia,nonne propriam gloriam quaesiuit Homo quippe iecularis animi tot in deditus ambitioni,etiam ad adorandum dominum pompatice solitus ingredi, hoc dolebat, i in tempore tali, in tanti triumphisestiuitate, tantus propheta sese iubtraheret eius comitatui,& idcirco semel,& iterum dicebat,peccaui. Profecto huiusmodi intentionis consessione semel te ipsum vinci non patitur omnipotens termo domini, nde S hoc ille audire meruit Porro triu

m oliator in Israel non parcet,& poenitudine non flectetur.At vero David dicedo, Miserere mei, ut iustificeris in sermonibus tuis,& vincas cum iudicaris, nonne sicut iam ductum est j gloriam T Dei ovaesiuit Homo quippe humilis spiritu,cum cura suae saluationis, maxima habebat solici V s tudine oro oloria Dei,quam in eo considerabat, i ille fidelis in promisso, verus & iustus prae

dicaretur ni iuramento quod illum promisisse atque iurasse testatus fuerat, dicens: Iurauit do minus veritatem David, Sc non frustrabitur eum de fructu ventris tui ponam super sedem tuam Pro hoc(In qua solicitus, ne sua iniquitate superatus promissum solueret, iuramentum pirritum saceret, dicebat desiderantissimus gloriae Dei,ut iustificeris in sermonibus tuis,di viniscas cum iudicaris, quod est dicere, vi fidelis permaneas Deus, ut sermo tuus, qui factus est ad me non sit in illo est de non,led sic in illo est,nec iudicari possis, quod leuitate aut mutabilitate usus sis Et stetit de caeteris,ita quoque de isto promisso vel iuramento ad me iacto veraciter omius sexus,omnis aetas dicere possit.& ego cum illis.Quotquot enim promissones Deciunt.

55쪽

Li3ER QSAR Tvs. in illo est. Ideo de per Ipsum amen Deo ad gloriam nostram. Propterea cum diceret, Peccaui

Ndi, H, i, - - ψ' mmmi= vhbo domini, Dominus quod transtulit peceatum inu. mo)pi Dauid exauditum esse,quia secundum Toluntatem Dei petierat. CAP. XVII.

ditius est 'iratur David, ct rect , quia secundum voluntatem Dei petiuit, dicendo: Ut vis. O.

idificens in termonabus tuis & vincas cum iudicaris. Haec est(inquit Iohannes fiducia, i Lad e j qu qu Tn p Cieritiam secundum voluntlltem eius,audit nos. G

o Vix es*' Plexetur,ut verbum promissionis prius ad Abraha,

deinde factum ad Dauid perficeretur.Quia videlicet salutem inundi volens N prauides in hoc proposuerar,ut verbum suum de semine illorum incarnaeretur. Quod si iniquitas Dauiaetidem promittentis euacuasset, ut depromissione poenitens sententiam demutaret & promi sum non impleret,nunquid hodie tam securi cum Apostolo declamaremus. Hi autem Deus Reman. . verax, omnis homo mendax, sicut scriptu est. vi iustiliceris in sermonibus tuis,& vincas eum T

iudicaris Imo qualiter hodie cum genere humano actum esset,si Deus per singulos dies irasceretur,si non sine poenitentia essent dona 8c vocatio eius,si statim ubi iniquitas cui ut quam abundaret,iele gratia eius subtraheret et voluntas ergo Dei erat, ut propositu seu verbum promi sionis eius ad victoriam perduceretur. ut quaintiis omnis homo coram ipso inueniretur me dax e nihilominus permaneret verax.Et quia secundum hanc eius voluntatem (ut iam di, Hum et ivit David, idcirco exaudiri dignus sui sit anqua unus ex optimis adiutoribus Uri quaeremi uias gloriam in hamatoribus iustitiae De desideratoribus propositi Dei.

- ΩEMDem in sermonibis sim iustifim Miseret non suis Gnisi Dauid misertim ei. c APUT XVIII. Malem putas horrent querelam Vn solum David,sed &omnes,qui iudicare nossent

de termonibus Dei,nisi misertus suisset illi poeniteri,ut inuiolatam conseruaret fide suae promissionis c Animaduerte quae diculur. Aliter praecauendii erat inode sermonibus suis cum David habitis in promittendo,quam de his sermonibus,quos locutus est ad multos a- . pra i

iias.Q.iarec Quia videlicet vi multis alias loques, bona sua conditiona liter illis promisit (Exe 'et pli gratia tbaulidi populo, ut illum sibi regem expetivit. Si cinquit) timueritia dominii defervieritis ei haudieritis vocem eius, & non exasperaueritis os domini: eritis & vos di rex civi

imperat Iobis,sequentes dominum Deum vestrum. Od s perseueraueritis in mal ita & vos de rex vester pariter peribitis.Similiter ad Salomonem,Si ambiitaueris (ait)in viis meis Sc euis . his .stodiens praecepta mea de mandata mea,sicut ambulauit pater tuus, lanxos faciam dita tuos 'et'I'orro,ad Dauid abio conditionibus Iocutus est,quemadmodum & ad Abraham. De fructu t inquiens) ventris tui ponam supersedem tuam. Non dixit ad Abraham: Si eustodieris ina,

meas,adducam ad te omnia quae Iocutus sum ad te, sed ita dixit ad eum: Num celare potero Abraham quae gesturus sum, cum futurus sit in gentem magnam, di benedicendae sint in eoomnes nationcs terraec Scio enim,quod praecepturus sit filiis suis, de domus suae post se ut custodiant viam donum,& saciant iustitiam ct iudicium, ut adducat Dominus propter Abraham omnia quae locutus est ad eum. Itidem de Isaac & Iacob & de Moyse, ad quem dixit dominus Deus. Ego ostendam omne honum tibi,& inuocabo in nomine domini coram te. Uiligenter inquanil animaduertendum est,quod non sunt conditionales locutiones siue promissiones Nidcirco Ueum volentem iustificari in sermonibus suis, & vincere cum iudicatur, oportuit me in intile suae spontanes promusionis,ut ipse esset verax, quantumcunta abundaret iniquitas se, minis illorum quibus promiserat, quibus iurauerat. Hoc scintcs Iuris periti Moyses at David. r. Itenebat Deum ille dicendo. Recordare Abraham, Isaac,& Iacob, quibus iurasti. iste dicendo: Hiiere mei, ut iustiliceris in sermonibus tuis,& vincas eum iudicatis. *'Promissones legis cum conditione omissiones autem Abrahae O Dauidi a que conditionefactassisse. C A P. XIX. AD hunc sensum pertinet illud Apostoli ad Romanos. Non enim per testem promissio

Abrahae aut semini eius,ut liaeres esset mundissed per iustitiam sides Si enim is qui ad lenem pertinent,haeredes sunt,exinanita est fides,abolita est promissio, lex enim iram oneratur ubi enim non est lex, nec p uaricatio, ideo ex fide ut secundum gratiam firma sit promissio omni lemini Abrahae,non e qui ex lege est solum, sed et,qui ex fide est Ahralia, qui est daterorumiana nostrum,sicut scriptum est: via Patrem multarum gentium posui te ante Deum cui creuissisiti tatim haec dicit,reuera Deum iustisicat in sermonibus eius, ut apud illos, quibus lege dedit,vel qxu ex lege sunt,non quasi debitor teneatur,vincat cum iudicatur.Apud illos aut Lex mota qui ex fae sunt Abrin debitor fuisse non negetur. Lex namque tota conditionalis est &sub tumis. conditione dari coepit in monte Synasimense tertio egressionis filiorii Israel de terra Aegypti, Ex ei

56쪽

RvPER. A AT I s TvITIEN. DE v ICT. v ERAI DEI. Praemisso nam, hoe. Vos ipsi vidistis qus secerim Aegyptiis, quomodo portauerim vos super

alas aquilarum.Statim mandata & legem daturus sic incipit.Si ergo audaerim vocem meam, Deat. c. di custodieritis pactum meum, eritis mihi in peculium de cunctis populis. Moest enim omnia terra,& vos eritis mihi regnum sacerdotale' gens sancta. Sub hoc te coditionis tota lex Procedit. Si tinquio postquam audieritis haec iudacia,& custodieritis ea,& seceritis, custodiet&dominus Deus tuus pactum tibin miseraeordiana quam iuraui patribus tuis &c. Cum ergo tanta multitudo eorum qui ex lege sunt, vel esse volunt,excludatur,2 non sint in peculia Cata. a. mino iuxta praescriptam sponsione eius nunquid propter hoc in iudicium vocandus est deus: Iudicetur quidem,quoniam & ipse praesto est, dicens in Esaia, Quis est qui iudicetur memine niat iudicetur,inquam, sed statim vincit,quia videlicet illi non custodierunt quod in condit one positum fuit id est,non audierunt vocem eius, non custodierunt paruam eius, iis omnes declinauerunt,simul inutiles iacti sunt,non est qui taciat bonum,non est usque ad unum.At hoc modo lex iram operatur,dum in iudicio recitat illia quod in coditione posuit Deus, inde melius quod ahia conditione facta promissio,&cum iuramento firmata est repromitti crare ret. Non enim dixit Deus ad Abraham,si hoc vel illud secerissi sic vel ne ambulaveris,si haec vel illa mandata mea custodisris: in semine tuo benedicentur omnes gentes, sed a d vlla cui iadictum conditione,& omnino de suturorum obseruationibus taces,Per memetipsum sit quit iuraui,quia secisti rem hanc' non peperc isti silio tuo unigenito benedicam tibi,& -ie

dicentur in iemine tuo omnes gentes terrae,quonia obedisti roci meae. Hinc Apostolus ad O Remis. q. manos Ubi hinquit non est lex,nec prauaricati .Quomodo enim propter aliquam iniquita

tis abundantiam, vel ipsi Ahranae,uel posteris eius i ubtrahere potat tanquam praeuaricati ribus iustitia Dei,quod taliter promitu Non fuit ibi lex,id est,conditio de sutura obseruatione cuiuiquam mandati,& idcirco nec praeuaricatis nominari posset in aliquo peccato, per quam liceret Deo Nuoniam verax est mutare verbum lux promissionis.

abolitae irepromissio. CAPUT X .

LIhet intueri etiam ii ludiquim sapienter,quam veraciter loco memorato Apostolus diserit.Si enim qui ex lege h.eredes lunt,exinanita est fidespholica in promissio. Quod est dicere Si ob meritiam susceptae legis,factum esse putas,ut in semine Abraliae, quod est Christus.henedicerentur omnes gentes, cu ante datam legem quadringenios &triginta annos promise isto praecesserir, nonne mutabilem facis Deum , di immutatorem promisi sui cmagna quippe mutabilitas,grandis immutatio est,illud post tantos annos proponere pro mercede suturi servitii quod prius cuiuramento gratis promisit, praesertim cum sic pronus iri iam dedisse fuerit. Fidem exi- Et quis unquam homo fidelis illud quod dudum amico suo gratis dedit, postea iacere potest 'ire, mercedem futuri serutiqet quanto magis nec Deus taliter secit, nec Deum taliter facere decuite hoc nare effet exinanire fidem abolere promissione, si post tot annos patribus deiunctis ita loqueretur ad filios,dicens: Si ergo audieritis vocem meam,& custodieritis pactum meum,cona Plebo promissiones meas et in iemine Abrahae benedicantur omnes gentes. Quod videlicet unica semen Christus est. Non conueniret,non congruere imo indecens esset Deo veraci, qui sicut alia scriptura testatur,Semel loquitur,& secundo idipsum non repetiuit,non immutauit, E, Zip. sed aliud dixit,aliud super addidit. Si audieritis vocem meam' custodieritis pactu meu eritia mihi in peculium decutiatis populis,dabo vobis terram fluentem lac & mel, custodiam vobisoactum meum S misericordiam,quam iuraui patrihus vestris,qua ut id si non custodiero p uaricantibus vobis, nihilominias tamen custodiam patribus vestris quibus iuraui,& omni agentibus siue populis,qui ex illorum fide sunt vel erunt,quia non vobis solum, sed S omnibus gentibus benedictione promisi in semine eius.Idem es in David. Similiter namqili esset exiis rota. it. narite fidem, abolere promissione,si quod promiserat' iurauerat ex gratia, per lege destrue rei propter subrepetia delicta. uod quia non fecit,sed fidelis permasti in omnibus verbis suis. semel inquienq,luraui in sancto meo, si Dauid mentiar c Semen eius in xternum manebit. Ergo iustificatur in sermonibus suis,& vincit dum indicatur,quia muta quatia non potest argu

stuid sit quod idem Apostolui ait: Iustitiam Dei in euangelio eueliri ex Sem Hem, quatiam ista iustitias CAP. XXI.

vam alia iustitia Dei putamus in euangelio reuelari,sicut Apostolus dicit.Iustitia enimi Dei in eo reuelatur ex fide in fide,sicut Icriptum est Iustus autem ex side vivit c Iustitia V ver Dei ineutriatio es filii Dei,quis actus est ei ex semine David secundiam carnem. incarnatio inquam,vel aduentus Iesu Christi filii Dauid, filii Abrahae. e iustitia in evangelio reue Iatur. Num parua est haec iustitia dei non parua, ed verὴ magna,& valde laudabilis, a per illam incarnatiane dum sit ex semine David indicalia Deus in sermonibus suis, implendo

quoa

57쪽

stitiae diuinitionein .lustitia(inquillex si dein fidem.Cuius ex side, nisi eius qui promisit,qui tu, ravit c Cuius in fidem, nisi eius qui promittenti credidit, qui iuramenti fidem adhibuit, scilicet Ahrahae siue David e Iustitia haec alia est,& alia illoru Israelitarum, qui non sunt Israelitae veri. Mia suam quaerentes statuere iustitiam, huic iustitiae non sunt subiecti. Quaenam est illorum si iustitiae imitum iustitia non ex fide inside, sed quasi ex operibus in opera, Quasi Abraha exo'eribus iustificatus sit,cum scriptura dicat. Credidit Abraham Deo, S reputatum est illi ad 'i Iuctitiam. Et quasi ipsi ex operibus iustificari possint,cum item scriptura dicat. Quia non ius ii

sicabit lar in conspectu tuo omnis vivens. Bene ergo iustitia Dei, quae in euangelici reuelatur,dis

sinita est, dicendo. Iustitia ex fidein sidem, quia videlicet quod Dei illius incarnatus est,fc quod in isto semine benedicuntur omnes gentes, ex fide est Dei, de quo scriptum est. Fidelis Deus in . . omni bias verbis suis.Quia nec3 Dauid ,nev csterorum peccatis offensus est siue trans tersus,quin magna side implerer quod magna gratia promitur,& iustitia haec in fidem tendit,quia non pro pter opera, sed propter fidem possibile est quempiam coram illo iustificari, dicente scriptura. Si iniquitates obseruaueris domine, domine quis sustinebit Idcirco sic scriptum est. Iustus ex fide Uiuit .Quia propter solum Deum,qui solus sanctus est, in omnibus operibus suis,quicun*m 'iustus est, ivit,non ex operibus, sed ex fideliabet hoc ipsum, quod iustus ex fide vivit. Nam si quis velit operiam iustitiam recte diiudicare, non foris in oculo, sed in secreto conscientiae suae, ' 'nunqua improbabit in semetipso dictu a quoda.Quasi panus mestruat s uniuersae iustitiae nostro

i Uerbum Dei tam in Saul,quam in David ieritatis palma obtinvisse. CAP. IL

Gitur,quia ex fide in fidem dcirco firma est promissio ipsi Dauid,& ecce nunc vivit,nec ut cun Uiuit, verumetiam permanet in abundantiori gratia patriarcha, rex,& propheta. Pa

triarcha,quia promissio specialiter ad hunc post A braham iacta est,ut esset pater beati seminis quod est christus, qui non erubescit vocari filius Uauid, cum sit ipse dominus Dauid, filius Iecundum carnem,dominus secundum diuinitatem. Rex idem ,& non quomodocian sed se cundum electionem Dei, & quod amplius Sc magnascentius est, secundum cor Dei. Quaesiuit i. m.is. sibi dominus,ait Samuel ad Saul, virum iuxta cor suum, Sc praecepit ei dominus, ut esset dux super populum suum,eo quod non seruaueris quod praecepit dominus. Cuius rei Paulus quos in actibus Apostolorum ita meminit. Et amoto Saul suscitauit illis Dauid regem, cui de testiis Am ii. monium perhibens dixit.inueni David filium Iesse,virum secundum cor meum,qui faciet omisnes voliantates meas. Iste sermo longe ab electione Saul distinguit electionem David. Nam ocillum elegisse dicitur dominus, dicente Samuele ad omne populu, cu ille in medio staret altior uniuerso populo ab humero & sursum. Certe videtis quem elegit dominus , quoniam non est iuxtilis ei in omni populo. Ergo & illum elegit quidem dominus, ted non secundum cor suum, imo iecundum cor populi vanum & superbum,& secundum iurorem suum. Ille ii 3 maxime vel in primis erat, super quo apud inee taliter lsraelem increpat. Ubi est rex tuus c maxim/Duc latuet te in omnibus urbibus tuis, de iudices tui, de quibus dixisti, Da mihi regem & prin

cipem c Dabo tibi regem in furore meo& auseram in indignatione mea. Illam quippe in tanto iurore suo dedit, ut diceret ad Samuel. Non te abieceruhied me, ne regnem super eos,&e. Item in tanta indignatione illum abstulit, ut ille daemoniacus fieret, sicut scriptum est. Spiritus au tem domini recessit a Saul, & exagitabat eum spiritus nequam a domino. Haec nunc idcirco comme inorauerim,ne vel in Saul verbum domini a proposito cecidisse, palmamq: iustitiae v deatur amitiise,eligendo illum, qui electione dignus no fuerit. Propheta idem Dauidinon qua liscian ,sed tam proprius,tam familiaris verbo Dei, ut eiusdem verbi persona propria (futurae incarnationis, passionis,resurrectionis, de ascensionis suae mysteria clarius at sonorius loque retur per os David, quam per os alicuius ex exteris, cum suauitate harmoniacae dulcedinis.

Nunquid vel ista gratia post lapsum caruit Non uti nam docebo hinquit iniquos vias tuas. subauditur,eadem qua prius prophetica gratia.

Quomodo appareat n duobu) ita brum e sapientia dispum:Melitu ess duosimul

aret nunc in istis, quam veraciter sapientia dixerit. Melius est duos simul esse quam Euaec num,habent enim emolimentu societatis suae,sivnus ceciderit,ab altero fulciatur. Uae soli,quia cum ceciderit non habet subleuantem, & si dormierint duo sotietatur mutuo Unus quomodo calcfiet c d si quispiam praeualuerit contra unum,duo resistunt e in istis, inqua, se licet in Saul,& in David apparet, quam vera, quam pulchra sint liae e. Quid enim est unum vel solum esse nisi sermonem domini proiecisse et quid est duo simul esse, nisi sermonem domini in itinere viis huius,iiue in lectulo conscientiae Iocium habere et Hoc multo melius est,nam. Vae soli(inquit quia cum ceciderit non habet subleuantem. Vae ergo Sauli,qui quado cecidit sol fiat,non habens subleuantem,scilicet domini sermonem.Proiecerat enim illum. Unde dc dictu I. Re . It

58쪽

Ru PER. ABBATIS Tv IT I EN. DE VICT. VERBI DEI. est ad eum. Non reuertar tecum, quia proiecisti sermonem domini, & proiecit te dominus, ne sis rex super Israel Porro David sermonem domini habuit socium in domo pectoris, in sinu si des. Duo igitur erant,videlicet ipse David,& sermo domini, unus cecidit , de ab altero sulcitus .Quid isto verius e Cecidit David,& 1 sermone domini,qui cadere non nouit,sulcitus est for liter innitens illi,et dicens Deo. Miserere mei, ut iustisiceris in sermonibus tui . Subleuatus est, de dormierunt duo, & vscv in sinem vitae ipsius David fouebantur mutuo. Nam sermo domini fouebat David, tam nocturna, quam diurna meditatione sui, quemadmodum ille dicit. Et

meditatus sum nocte cum corde meo.Item, tota die meditatio mea est. Hoc erat foueri David,

id est, delectari. Na memor sui sinquit Dei,de delectatus sum. Fouebatur, id est, delectabatur ipse sermo, videlicet requiescendo in suauissima humilitate Uauid, dicentis Deo. Memor esto verbi tui seruo tuo. Item,Non nobis domine,non nobis,sed nomini tuo da gloriam:quasi sui met negligens tantummodo de verbo Dei,verbo repromissionis, quod apud se habebat soli

citus erat,ne obliuioni traderetur,non ignorans,quia custodiente dc glorificante Deo verbum hoe,ipse pariter custodiretur,& particeps existeret gloriae,iuxta quod illic dictum est. Habent enim emolimentum societatis suae. Praevaluerat quispiam contra unum, sed duo restiterunt ei. Unus nand tunc erat David,quando acciderat, i surgeret de stratu suo post meridiem,' visavxote alterius incideret in concupiscentia eius. Unus erat, quia a solita meditatione verbi Dei animus eius secesserat,& oblioc praeualuit contra eum ille,qui per Nathan peregrinus dicitur,

scilicet diabolus a ciuitate dc regno Dei alienus, sed restiterunt ei duo, de quibus iam dictu est,& alter fulcitus est ab alter quia subleuatus est David verbi Do subsidio,vt persisteret in multiplici gratia, propheta ut iam dictum est ec rex,& patriare .

Salomonem habuisse quidem Terbum Dei ianon quaeui cum eo, fueretur,ideoq; cecidisse, nec ubleuatum esse. Co P U T x x IIII. AT ipse per quem taliter locuta fuerat sapientia, Salomon rex filius eiusde David,multo

grauius cecidit, multo nam grauius est Telus idololatriae, quam adulterii facinus siue homicidii. Amauit mulieres alienigenas multas,dc ita per illas deprauata est cor eius, ut Deos

alienos sequeretur , dc colebat Astarten Deam Sydoniorum, de Chamos Deum Moabitarum, de Moloch Devin Ammonitarum.Quid ergo dicemus c Nonne modo supradicto simul erant duo e Perspicuum est,& negari non potest, quin suerit cum illo sermo domini, quin de pectore dc ore eius, tanqua de templo suo sese manilest auerit dictis & lactis. Quomodo ergo ita cecidit tanqua solus esset Sc subleuantem non haberet: Ad haec inquam,Erant quide duo,sed non erat illis quieta dormitio,ut dormirent pariter,& foueretur mutuo. Quidam alius intererat, Sc in terstrepebat semper inquietus ec infestus,scilicet amor praesentis seculi, qui longe dissentit a verho Dei.ille in angulo absconditus no patiebatur,ut illi duo bene essent simul Sc quieta dormi tione fouerentur timui. Illum talem scilicet seculi amore, ibi familiarem suisse, de in cordis eius mansione diu mansisse, illud satis innuit, quod iratus dominus super auersione Salomonis ta liter dixit.Quia habuisti hoc apud te, ec non custodisti pactum meum, &c. Dicendo nand ha huisti hoc apud te, satis indicat non repentinam tentationem superuenisse, sed morbo inueta rato vitiosam eius intentionem suisse. Quod etiam in eo satis animaduerti potest, quod cum iii initio magna dignatione apparens dominus dixisset illi. Pete quod vis ut dem tibi, de tanta sibi oblata gratia posset aeternitatem gloria coelestis una petitione adipisci , quae summa hea titudo est. Ille temporali gloria delectatus, di apud homines volens haberi gloriosus, leue leumediocre bonum petiuit. Dabis (inquiens seruo tuo cor docile, ut iudicare possit populia tuta& discernere inter bonum B malum. Et quidem bonum erat quod petiuit , dc melius quam tipei Tet dies multos,aut tale quid.quod bonum quidem est, sed exile Sc insimum,&hoc magis placuit domino,quod si petiuit, quam,sic petisset quidpiam eiusmodi,dies multos,aut diuitias,

aut animas inimicorum suorum.Sed cur non dixit, sicut dixerat pater eius David. unam petii a domino,hanc requiram,ut inhabitem in domo domini omnibus diebus vitae meae c videlicet quia cor eius non erat perfectum cum domino Deo suo, sicut scriptura testatur, sicut cor David

y Propter peccatafiliorem Daui non auersum esse propositum Dei, quia iurauerat illi. CAPUT XXV. Tum igitur vel in isto cecidit verbum Dei, de quod proposuerat Deus potuit auertic Nondi uti md palmam iustitiae praeclarius obtinet,scriptura sic determinante. Ueruntamen cinquit dominus) in diebus tuis non faciam propter David patrem tuum,de manu filii tui scin clam illud ,nec totum regnum auferam, sed tribum vnam dabo silio tuo propter David seruameum,de Hierusalem quam elegi. Item ad Hieroboam. Nec aufera linquit de manu Salomonas omne regnum, sed ducem ponam eum cunctis diebus vitae tuae, propter David seriau mes,

quem clegi. Auseram autem de manu silii eius regnum,& dabo tibi decem tribus. Filio autem

59쪽

eius drbo tribum unam, ut remaneat lucerna David seruo meo cunctis diebus coram me in Hierusalem ciuiate quam elegi, ut esset nomen meum ibi. Cum haec dicit omnipotens Deus, ut id tenetur fortitudine verbi sui, memor promissionis suae, vi sit verax & fidelis, iuxta me moratam superius causam, quam posuit ipse David. Ut iusti liceris in sermonibus tuis ,&υin, Psabis. o. cas cum iudicatis. Remanet igitur verbo Dei palma veritatis in ipso quocii casu Salomonis. Porro, ipsi David quanta est laus, & quanti praeconium meriti, quod fatetur Deus se propter eum seruare ciuitatem Hierulalem Sc tribum Iuda ad implendam promissionem veritatis, quae est incarnatio eiu idem verbi Dei de semine David: Sic namci; loquitur,tanquam homo quispia grauiter offensus,qui cum habeat causas irascendi, de sperata denegandi, tenetur tamen deia cor ut det quamuis inuitus, quia promisit, quia iurauit. At ille non inuitus implere habebat, quod gratis promiserat,& promistum iuramentos armauerat.Quo ergo tendit,dum toties me minit David in trangressionibus posterorum eius de populi, toties ad iracundiam Deum pro uocantis, dicendo, quod propter David Parcat, & non penitus eos delere velit Uidelicet vi magis ac magis abundantia gratiae eius innotescat,ubi est abundans iniquitas,& nulla ex ope ribus iustitia,led de hoc iam latius supradietum est.

Cur iurare debuerit ac Toluerit Deus,quem ira bile est mentim,etiam in his quae loquitur a que interpositione iuramenti. CAP. xx ULCUr autem iurare debuerit, vel quam Utilitatis rationem in iuramento suo fore consideae nil c. rauit Deus, quem impossibile est mentiri, etiam in his quaecunq; loquitur abscv interpolitione iuramenti c Apostolus ad Hebraeos euidentius exprimit.Quoniam (inquit) neminem hahuit, per quem iuraret maiorem, iurauit per semetipsum. Homines enim per maiorem sui tu rant,& omnis controuersiae eorum sinis ad confirmationem, est iuramentum. In quo abunda

lius volens Deus ostendere pollicitationes haeredibus, immobilitatem consilii sui,interposuit iusiurandum,ut per duas res immobiles, quibus impossibile est mentiri Deum,sortissimum s latium habeamus. Hoc tale est, ac si dicat. Ueus ante omnia sidem ab omnibus exigit, 3 sine n b. u. side impossibile est placere illi. rro homines duri sunt, & tardi corde ad credendum. Maia ma pars incredulorum est, qui omnino non credunt. Et de aliis quidem non adeo mirum, licet sit damnabile malum, de ipsis utrunq, qui promissionis haeredes esse debuerunt, quorum Pa tribus promissio lacta est, & firmata per iuramentum, magis tamen mirandum, quod sint vel fuerint adeo increduli,ut maxime de illis scriptum sit.Generatio Praua & exasperans,generae Udis. Atio quae non direxit cor suum,& non est creditus cum Deo spiritus eius .Porro ipsos,qui quan dod credituri erant, sciebat idem Deus difficiles sine ad credendum, sicut Sc fuerunt, utpote quorum optimis magna increpatione ab ipso domino dictum est. O stulti de tardi corde ad cre i .dendum omnibus quae locuti sunt prophetae. Igitur quia omnis controuersiae hominum finis, ad confirmationem est iuramentum, ut vel sic incredulitati ponerent finem, ut vel sic vigil rent homines ad audiendum,dc sentirent stare immobile Dei consiliv,interpoluit iusiurandum. Proinde cum dicit ipse: Sit autem sermo vester, est est, non non. Quod autem his abundantius rei tib e. Hi, a malo est, recie subauditur illius , cuius incredulitas siue disti dentia iurare compellit. Sic namq intelligendo quod dixit, a malo est, humiliter in ipso iuramento Dei nostram culpamus tarditatem ad credendum, quod viuu malum est, quia cum impossibile sit mentiri Vcum , etiam cum non iurat, pauci comparatione incredulorum crediderunt, in eo quod per semet

ipsum iurat.

Ouid ex causis maxime digni fuerint Abraham David, do prom sionis cum

iuramento repromittentis. CAPUT XXVII.

Uibus vel ad quos iurauit in promissione seminis,quod est Christus c Duo sunt patriar -- richae magni, Abrahamatd David, de m a quidem gratia iurauit. Et hoc ante omnia .. hia ire scire debemus, quia fecit hoc ex gratia sua magis quam ex ipsorum meritis. Merutamen 'eadem eius gratia praeueniente aliquo modo ad hanc dignitatem fuere praeparati, ut dignare tur Deus iuramento sese obligare cum illis. De Abraham manifestius iliud est, quia fide obtue cre glilii Isaae,cum tentaretur, 3e Unigenitum offerebar, qui susceperat repromistiones, ad quem di- is b, ietum est. Quia in Isaac vocebitur tibi semen, arbitrans quia Sc a mortuis suscitare potens est Deus. h hanc rem iusta gratia Deus,quod dudum absc3 iuramento promiserat,cum iurameto repromisit, in semine eius benedicendas fore omnes gentes, utiq; semen Cluustus est. Porro de David quaerendum, quam ob virtutem maxime deus illum dignum iudicauerit, ut iura ret Ill licui testatur ipse,& iam supra memoratum est. Et quidem non ita manifeste de illo scriptura refert sicut Abraham, quod dixerit illi deus. Per memetipsum iuraui, quia secisti rem hanc vel illam,De livetii ventris tui ponam supersedem tuam. Sed ratio docet,non multo mi

Doris esse meriti, Pepercisse inimico propter deu, quam non pepercisse vini genito filio propter psis is deum.Hoc fecit Dauid inimico suo infestesimo, quaerenti anima suam, inimico regi,cuius regnu

60쪽

i et .

R v P E R. ABBATIS TUITIEN. DE VICT. VERBI DE r. sine dubio se suseepturum sciebat, ibi pepercit ubi quaerebat animam suam,quod eatenus sue, rat inauditum, sicut testatur & ipse Saul,admirans,dc dicem ad eum. Quis enim cum inuenerit inimicum suum,dimittet eum in viam bonam et Ob hanc maxime causam iuratum illi esse arbitramur,quod semen vel caro eius assumenda foret in filium Dei, Quia maxime causa ista facit salios Dei,sicut testatur ipse dominus,cum dicit. Diligite inimicos vestros, benefacite his qui oderunt vos,& orate pro persequentibus & calumniantibus vos, ut sitis filii patris vestii qui in coelis est. Dilexit inimicum,benefecit illi,non solum parcendo cum occidere posset,ve rum etiam plangedo, cum ille occisus suisset, dc sicut iam dictum est, maxime pro causa huius. modi tali iuramento Dei dignus extitit.

RVPERTI ABBATIS TUITI.

ENSIS DE VICTORIA VERBI DEI,

auomodo secundum caput draconis, Mitulusscilicet,sub Ieroboam denu.

fuerit erectum. CAP UT I.

Nterea draco ille magnus,serpes antiquus,qui vocatur diabolus oc satanas, cernens prolicere promissionis verbum,ut te iam post Abraham,secundo in David iuramento firmatum, magnum inuidiae sevientis incendium vera sabat, magno veneni sui stimulatus ardore totus in semetipso furebat. Sed ' quid ageret et Diadum exarmatus capite,quod primu erexeraticilicet regno

Aegypti, quando iubmersus est Pliarao in mari cum curribus de equitibus suis,caput aliud non habebat quod erigeret, id est, regnum aliud, per cuius potentiam saeuire posset ad excidium gentis,ex qua implendum erat ia dictum verbum promissionis, quini iam regnabat ipsum verbia in David patre,quod futurii erat suae carnis,& idem pater eius sce pira tenens imperti,sortis at hellicosus,exercebatur Praeliis,glorificabatur victoriis. unde e securius citharaahat psaltes ille, verbo Dei sonis condecoras musicis. Ardebat igitur inuidiae veneno, quo dc ipsitis David pene omne domum conflagrauit,dud ipse pariter adulterii simulta homicidii crimen incidit, de desiliis eius unus, Absalon cruentus fratre interempto,in ipsum

patrem arma arripuit,expellens eum de regno,& animam eius quaerens,iat regnaret pro illo.

Quod si peractum suillet,lam profecto serpens illud caput haberet, per quod verbum Dei impugnare,memoriam 3 eius sese abolere posse speraret. Non ita euenit, sed Absolon mortuo, et Dauid vita cum pace compleuit,& succedens ei filius sensatus, Salomon,cum pace regna uit,& domum pacis nomini domini aedificauit.Tandem peccatum eiusdem Salomonis,mali gna eiusdem serpentis intentione adiuuit, ut scinderetur regnum Israel a domo David, susce pio Ieroboa filio Nabaioth,qui de cotinuo duos vitulos aureos fecit,& dixit. Ecce dii tui Israel. qui eduxerunt te de terra Aegypti. Ibi se erexit secundum caput draconis, Sc in illo capite is cies suit vituli cornuti, coepit cornupeta esse diabolus, agendo de compellendo per vim re giam,vt vitulorum simulachra pro Deo colerentur.

Quhis etia Baalterauerint,et adorauerint, uitulu tame caput idololatriasi L. CAP. II. Uantum putas corra verbum domini vitulus ille,imo in vitulo diabolus,ipse vibratis

cornibus insanivit Domine, inquit Helias,altaria tua destruxerat,dc prophetas tuos occiderunt gladio,& ego derelictus sumolus, de quaeriit animam meam. Iam quide Israel colebat etiam Baal,agente ieetabel. Et hoc aDidit,inquit scriptur Achab in opere suo irritas dominum,quod scilicet seruiuit Baal dc adorauit illum. Sed omnis idololatriae caput in Israel erat cultus vitulorum.Nam Sc Baal Sc caetera portenta daemoniorum ab aliis gentibus susceperunt, ituliam autem ut colerent,reges Israel a semetipsis excogitauerat, Sin illo scelere mnes perseuerauerunt. Unde in Osee,cum dixisset dominus de regibus Se principibus illis, Usquequo non poterunt emundari,cotinuo causam ista subiunxit,uuia ex lirael ipse est,utifex fecit illia, dc non est Ueus,subauditur vitulus,de quo praemiserat, Proiectus est vitulus tuus Sae maria. Et est sensus,idcirco reges & principes Israel no possunt emundari siue reuocari a cultu vituli,quia non per ignorantiam in illo peccant, sed per malitiam, Sc non ab exteris gentibus decepti cultum illius susceperunt Ad a semetipio excogitaueriit. Unde de cogrue diem est, Ar risex scilicet Ieroboam,secit illia,sicut scriptum est. Dixitq Ieroboam in corde suo. Nunc reuerretur regnum ad domu David,ii ascederit populus iste,ut iaciat sacrificia in domo Domini in

Hierusalem, de excogitato cosilio secit duos vitulos aureos. Artis ex ergo secit illii,quia leroboa