장음표시 사용
61쪽
. Janson. Da nicus solus, Lisdulphus a Corduba, Martinus de Ledeis sma, Mercado, Tarpezremata, Uiguerius, S. Antoninus, Joannes Ni-eer. Plures citantur ab aliis et imo Terillus tract. de consic. prob. quaest. al. 22. prope omaea auti quos pro benigniore sententia stetisse contendit.
Qui autem pro opposita rigidiore citantur, intelligi pollunt loqui vel da ultimo dictamine conscientiae practico, quod per. se moraliter certum et se debet, vel de probabilitate aliqua tenui, dubia, aut non comparativa, sed 'Oppositis argumentis enervata, quae non susticit: vel de probabilitate, quae non versatur circa licentiam actionis Ece. Λ-' . atqui autem non satis constantes suisse videntur in sua doctrina, put qua, stionem hanc parum examinasse, aut etiam fallis principiis nixos suisse, e. g. quod semper tutior pars sit eligenda, consequenter, quod nec probabilissimam liceat sequi relicta tutiore: aut quod nulla dari possit invincibilis ignorantia juris naturalis, aut quod non excuset a peccato sor-
mali. lδdhue apertius salsum est, sententiam benignam probabilismi esse propriam Doctorum Societatis, atque ab his in scholas introductam, quod aliqui, ex Jansenti potissimum sectatoribus, persuadere conati sunt c saltem rudioribus 9 cum manifeste constet, communem illam jam in scholis fuisse ante, quam ullus eorum typis aliquid vulgalset de proobabilismo. Rassi erus in praeclaro atque eruditissimo suo opere de NON
nia recli disp. 3. quaest. IO. art. I. n. 92 . numerosum catalogum texit
eorum, qui ex illustrissimis famil:is S. Dominici & S. Francisci non tantum probabili sinum absolute & simpliciter sunt amplexi, sed determiis
nate docuerunt, quod etiam liceat sequi sententia mi minus tutam, simulque notabiliter minus probabilem: quam eandem doctrinam pluriis mi alii ex omni literatorum ordine, & in quibuscunque orbis Christia. ni Universitatibus celeberrimi Doctores amplexi sunt. Praesertim Hanc sententiam nominatim docuerunt ex illustrissimo Ordine BP. Dominica- Praedicatorum, Dominicus Sotus, Thomas Mercado, Barthol. de Meis M Qxum, dina, Barthol. de Ledesina, Domin. BanneZ, Didaeus AlvareZ, Petrus
de Ledesina, Navareta, Barnabas de Gallego, Didacus Nugnus, C hegedo, Franciscus Lo beet de Texeda, Gregorius Parti neg, Hyacinthus Donatus, M. Casaias, Joannes Bapt. Ild ephon sus Caesar August nus, Joannes a S. Thoma, Marcus Serra, Paulus Nagarius, Vincentius Candidus, Paulus de Blanchis, Thomas Villar, Ludovicus de la . Crug, aliique plures: quos inter sunt Sylvester Prieras, Ioannes Bapt. Haquet, Ludovicus Lopex. Franciscus Victoria, ut videre est apud elarissimum D. Collegam Paulum Iosephum Ricgger in eruditissimo opere de ossemate iurisprudentia naturalis cap. 6. in Notis ad g. I 3.
62쪽
. De est ectu seu obligatione Legis. - 9
ubi simul plures ex Doctoribus Sorbonicis reeenset, oui eandem sententiam docuerunt, ac subdit: Hos vel ideo nominare voltii, ut Icteat, hane sentmtiam nec novam, mc Dccioribus Soc. yef. propriam sὲ: quod tamen Pasim lius in Sis litteris provincialibus bune in finem editis, innumeris comitiis fae e lumniis refertis, Gristiano orbi persuadere omnibus nervis contendit, ut mirum non δει, has litteras provinciales Aquis Sextiis flensentia Partamenti, V. Id. Febr. I 61 7. lata, ad subeundas infames carnificissammos fuisse condemnatas. Magis mirum Videri potest, virum Religiosum quemdam vicinum nuper admodum Pascalii conatus prosequendi animum potuisse sumpere, quos conatus nec ulla quidem probabilitas excusare potest. Et cur in rivos bilem effundit, sontes absolvit s. l LCerte Michael Solonius de PV.F Pure art. 4. p. 63. jam anno I 1 92. testatur, doctrinae, quae dicit, licitum esse sequi sententiam minus probabilem, minusque tutam , multos ac gravissimos, ac maxime ex Discipulis S. Tisma Auffragari: Bartholomaeus autem de Ledesima, Dominicanus , Iam anno is 8 s. ubi nemo adhuc ex Societate de pro habilismo 1eripserat, eandem de probabilismo doctrinam appellavit verissimam, atque ex inuuniversali omnium comprobavit. Qui plura desiderat de scriptoribus Do. mini canis circa hanc quaestionem, consulat Stephanum de Champs in famosa sita quaestione facti c. 3. & s. item Matthadium de Moya tract. I. de opinione probabili q. 6. F. I. Rassi erum I. c. Uideri etiam hae de romeretur liber eruditissimus , ita lice scriptus, cujus hic titulus: Amerim. M Contraposse alla soria dei Probabilimo in E insidien anno 3744. editus, in quo praesertim Aiserrima sesta ostendit author, antiquos Thom istas do. cuisse probabilismum in eo sensu, quo hodie docetur. Caeterum utique norint, ex qua Familia fuerint Michael Eligalde, Paulus Comitolus, Ignatius de Camargo, Estrix, Muni esse, Taberna, Thyrsus Gon Zaleg aliique plures, qui rigidiorem sententiam sunt am-- plexi. iArgumentum II. ex ratione.
Si dubium potest deponi, licite agitur; si non potes deponi, datur
ignorantia sucincibilis. RatIone Probabilistae multiplici, eaque gravi sententiam suam confir- as. mant . atque ita sermo argumentantur: vel ille, qui tam pro quam eontra existentiam legis prohibitivae aut praeceptivae habet rationem probabilem, potest dubium deponere, atque directe ae prudenter ju. dieare, Iegem non existere; vel hoc non potest 3 si potest dubium deponero , atque prudenter judicare, non existere legem' ullam obligantia prudenter etiam iudicabit, se nulla lege obligari. ' Ergo tunc li-. a V H a bertas Diqitigod by GOOste
63쪽
herias manifeste est in possessione: neque obligatur lege, quam prudem
ter judieat, nunquam exstitisse: sicut nemo tenetur debito, quod prudenter iudicat, nunquam esse contractum. Certe . si obligaremur legibus, quas prudenter judicamus, nunquam exstitisse, obligatemur innuis meris legibus, quae nunquam exstiterunt; atque sic dissicultatibus gra- viis tuis . scrupulis , anxietatibus, consulionibus , perplexitatibus, de perturbationibus plena essent omnia: neque lex divina amplius esset jugum suave, & onus leve, sed intolerabile, ae via salutis impossibilis. Accedit, quod se in immensum multiplicarentur peccata formalia, dec stensiones Deu B quam misera esset conditio rudium, quales sunt innumeri, di major longe pars humani generis Certe rusticus non amplius posset sacere , quod Parochus licitum esse asserit, ut ut prudenter judicet, id sibi licere, nullamque legem prohibentem existere. Potest autem Sed neque apparet, cur intelleetua non possit assentiri veritati prois dubiium babili, licet etiam in oppositum habeatur probabilitas: cum in probabudeponi. I intellectus quoad agensiam vel dissensum subjaceat imperio volunt iis , ut passim est receptum. Unde sicut voluntas pro sua libertate ex duobus bonis potest alterutrum pro lubitu eligere, sic etiam potest imtellectui imperare assensum, utrilibet ex duabus propositionibus contra.'dictoriis probabilibus praeliandum. Et plane constat ab experientia. facile nos judicare verat esse, quae Optamus vera esse, licet tantum pro- habiliter sint vera imo licet tantum apparens probabilitas habeatur, ut, patet in haereticis & temere judicantibus. Et pruden. Quod autem etiam prudenter hoc fieri possit, suadetur imprimis ex et iudicari, eo , quod non agat imprudenter, qui nititur motivo seu fundamento legem non solido, gravi ac prudenti, Nempe vere probabili. Deinde, quando existere. assensus, parti minus probabili praestitus vel ipsi assentienti vel etiam alteri cuidam est melior atque optabilior, tunc voluntas prudenter imis perat assensum, praestandum parit aequaliter , aut etiam aliquando minus
Probabit L u;. ;hieli, Sic jubemur facta aliena in bonam partem interpretari, & ut S. Τh
nu, habet mas docet, debemus proximum nostrum bonum judicare, nisi manifesta kationem habeantur indicia de illius malitia. Ergo posIumus ει debemus proistravem, di ximum judicare bonum, licet probabilius sit malus, quia scilicet talavol xδε imperium voluntatis & assensus intestiectus melior est ipsi assentienti denis jus suum proximo. ψηR ' Propter eandem rationem iubetur subditus judicium suum consoris mare judicio superioris, ita, ut non tantum idem velit, sed etiam idem
sentiat, & sic propriam judicium, quod ipsi est probabilius, imo etiam tutius, deponat ac corrigat, licet ipse sit doctior quam superior, de projudi.
64쪽
De effectu seu obligatione Legis. FI
judicio suo speculativo graviores etiam rationes habeat: quia Icilicet tale judietum cedit in bonum & meritum subditi. Hi ne illa S. Ignatii aliorumque doctrina, quod in iis, in quibus
manifesta. veritas intellectum non rapit ad assensum, voluntas suo imperio ac pondere intellectum magis in unam, quam alteram partem inelinare possit, utique prudenter. Nam Licet ex parte intellectus non detur gravior ratio pro assensu, quam pro distansu, datur tamen diversa ratio, quae non datur pro distensu: poterit igitur intellectus unam rationem seu motivum amplecti, quia amplectatur alterum : cum semper habeat motivum pro veritate, quod non habet pro salsitate; quamvis aliud diversum habeat pro salsitate. Ex parte voluntatis autem datur gravior etiam ratio, inclinandi intellectum ad assensum , nempe major utilitas, propria vel aliena, quae datur in consensu, non autem in dissensu. Ergo voluntas, cujus o victum est honum, prudenter poterit imperare consensum prae dissensi , propter hane ipsam nempe majorem utilitatem & bonitatem, quae est in
consensu: ut ex exemplis allatis de judicio subditi, & de alienis mortibus Iudicandis patet. Verum nullatenus est necessarium philosophicae huic doctrinae pro- g habilismum superstruere. Sit illa idubia atque incerta, imo sit etiam Si aurem falsa, nullam tamen inde probabilismi doctrinae infertur praejudicium. 'QR . Nam si stante aequali utrinque probabilitate pro existentia & non exi. β stentia legis, praecipientis aut prohibentis, intellectus non potest pru- ienti iesul denter judicare, legem non existere, tunc neque potest prudenter ju- in Wincibilis dicare, legem existere; quia aequalis pro utroque ponitur esse proba- legis. hilitas a si autem non potest Drudenter judicare legem existere, habe profecto in vincibilem. ignorantiam legis, utpote quae vinci non potest. Quomodo enim vincatur, cum prudenter judicari non possit, legem existere P Atqui lex, quae invincibiliter ignoratur, non obligat ignoranotem ἰ cum ei non sit susscienter intimata. Certe libertas est in possessiona contra legem ejusque obligationem, si non potest prudenter judicare, eandem existere: ut patet ab inductione de legibus humanis. Licet igitur a parte rei existeret lex, prohibens e. g. pingere die sesto, si tamen non sit sufficienter promulgata, aut intimata & applicata, non obligat in actu secundo, utpote invincibiliter ignorata. si autem adversarius pertinaciter inclamaret, sufficienter constare de existenti legis, eodem jure regeri potest, non susscienter constare de lege , cum tanta habeatur probabilitas pro non existentia legis, quanta habetur pro ejusdem extostentia. Consequenter libertas nullo modo dimovetur a sua possessio-ae. Instantia rursus habetur in legibus humanis.
65쪽
Et confirmari potest ex casu, quo quis negative dubitat de exustentia legis: tale enim dubium aequiparatur ignoranthe invincibili; quia non potest vinci ac deponi: ergo etiam dubium positivum e Eem aequivalet, si non potest vinci aut deponi. .. Argumentum III.
Deponi potes dubium practicum ρο formari dictamen conficientiae
35. Datio autem ulterior, cur liceat sequi sententiam, solide ac certe prois babilem , est , quia, licet judicio directo, remoto ac speculativo nihil judicetur de legis existentia vel non existentia, sed intellectus circa hoc maneat suspensus, sormari tamen poterit ultimum dictamen conscientiae practicum moraliter certum, sicque dubium practicum omne ei rea licentiam actionis deponi potest, si non ex directis, ex principiis Possum se. saltem rellexis, discurrendo e. g. in hunc modum: Licite polpum me comis qui senten- formare in praxi atque in actionibus meis stententia, qtis consideralis omnibus 1ni. tym proba est probabilior. Sed consideratis omnitius probabilior est mibi siententia, quae diahd 9 ςm ἰ eii , liceat Mui 'nentiam aqua iter aut etiam aliquanto minus probabilim . Plobi, Ini. inre tamen ac soli is probabilem. Ergo licue possum me in praxi atque in actionibustum est mihi meis huic sententiae conformare. ..probabilios. In hoc discursu praemissae mihi sunt moraliter certae, consequenter . Ergo postlim etiam conclusio. Postum deinde hunc discursum applicare particulariis sequi. hus materiis, atque actionibus, subsumendo e. g. atqui, quod censius' geris manicus sit licitus, est fiententia vere probabilis: aut: quod circumstantia intra eandem speciem oggravantes non sint necessaris in consessione exponenda: ergo licite posum hanc siententiam Aequi, M pecuniam ad censium elocare, F circumstantias illas rum exponere. Haec jam conclusio est ultimum dictamen practicum ,
supposito priore discursu, moraliter certum: sive dein sormem judicium directum ac speculativum de non existentia legis, prohibentis censum germanicum &e. sve iudicium suspendam: modo sciam esse vere ac molide probabile, quod non existat lex, prohibens illum censum, & consequenter vere probabile esse , quod sit licitus. Nam ultimum dictamen seu judicium practicum non connectitur, neque praesupponit judicium remotum ae speculativum ut absolutum, quod dicat: non exissit lex prohibens, sed tantum ut modale, quod dicat: vere probabile est, non existere legem probibentem. Sic enim jam sormari potest allatus paulo ante discursus, & dependenter ab eo dictamen praeticum moraliter certum: quia stilicet certum mihi est, quod licite me possim conformare sententiae probabiliori: per propriam autem experientiam certus sum, quod se n.
tentia illa mihi sit probabilior, quae docet, quod licear in praxi sequi
66쪽
De e Tectu seu obligatione Legis.
sententiam Uere ae comparative probabilem. Ergo quandocunque Veis re ac solide probabile est, actionem esse licitam, possum illam licite ex
Licet enim re ipsa daretur lex prohibens censum germanicum tanquam usurarium, quia tamen Vere probabile est, Plem legem prohibentem non existere, Deus illum mihi hic & nunc licitum lacit: quia Deus non vult, ut lex me obliget in actu secundo, quando illa mihi non est susticienter applicata S intimata. Atqui, quando grave fundamentum habeo quod lex non existat, non est mihi issicienter intimata & applicata. Ergo, licet re ipsa daretur lex, tamen me hic & nunc non obligat. Atque hunc sensum habet illa auctorum quorundam, ac praesertim Rasisteri frequens exin sί. pressio, qua distinguunt inter legem antecedentem S consequentem , di. Lex anteceo euntque: licet lege antecedente prohibitus esset census germanicus & idem dens di coa, de aliis sententiis vere probabilibus ac versantibus circa licentiam actio. nis) lege tamen consequenteis licitur: quia scilicet Deus lege quadam iani. versali ac consequente in praxi vult licitum, quando vere probabile est, quod sit licitum. . Idem etiam respondere debent ipsi adversarii, quando docent, ut docere debent, licitum esse sequi sententiam probabilissimam relicta tutiore. Nam licet re ipsa daretur lex aliqua antecedens , prolii. bens e. g. census germanicos: quia tamen probabilissimum est, eam non da. ri , Deus lege consequente vult eos este licitos. Idem evenit in casu con. scientiae in vincibiliter erroneae, in casu ignorantiae in vincibilis, in casu perploxitatis r ut adeo haec doctrina prorsus nihil novum , aut in Theolo. gia aut jure peregrinum asserat. Quis neget, peccari aliquando tantum materialiter, non vero formaliter 8 Atqui hoc contingit tunc, quando lege antecedente aliquid est praeceptum aut prohibitum , non vere lege consequente. Idem volunt, qui dicunt, legem promulgatam obligare in actu primo eos etiam, qui illam adhuc invincibiliter ignorant, non tamenia actu secundo. Ex quo patet, quam vana sit illa Tutioristarum, & Rigoristarum oh. an 'jectio, qua dicunt, illos, qui doeent probabilismum, aut sequuntur sen. Non spernutentias probabiles, contemnere leges Divinas, agere contra reverentiam legem, Deo. debitam, atque in dubio praelico , ac si perinde ipsis esset, an sit liet. tum vel illicitum, eos se exponere periculo peccandi, dum relictis tutiois ribus sectantur probabilia; eos non legem Divinam, sed probabilismum statuere pro regula actionum moralium, ac norma ViVendi Sc. . Haec enim omnia sunt falsa. Nam qui sequitur sententiam aliquam Neque expo. vere probabilem, atque Versantem circa licentiam actionis, dubium omne nil se permpracticum deponit, formatque dictamen conscientiae moraliter certum, culo.
qιod nulla lex Divina hic di nunc actionem ipsi prohibeat; & consequen.
67쪽
ter, quod actio si licita: unde nullatenus contemnit aut parvi pendit legem Divinam, sed eidem se conformat, paratus altionem omittere. fisus. scienter ei constaret, existere legem aliquam prohibentem. Unde neque periculo peccandi, saltem formaliter, aut Deum offendendi sa exponit, eo quod per dictamen reflexum & praeticum sit certus, quod Deus hie dc nune actionem illam tanquam licitam permitteti licet fortassis lex aliqua de se prohibens, operanti tamen non susticienter intimata & applicata,
existenet. Nulla paritas Quare nulla est paritas cum aegroto, sumente medicinam dubiam, reis eum medici. licta tutiore, aut cum viatore, eligente Viam latronibus obnoxiam prae se. na dubia. curiore. Nam hi imprudenter agunt, quia nullo iudicio aut dictamine intellectus possunt periculum avertere, aut medicinam vel viam securam reddere: dum econtra in nostro casu operans per ultimum dictamen moraliter certum omne periculum, Deum offenderadi ae peccandi avertit. hoc
ipso , quod certus sit. nulla ἰege se hic & nune cin actu secundo obligatum esse ad omittendam actionem.
Falsum etiam est, quod probabili sinum statuamus pro regula moralitatis prima dc objectiva : haec enim est sola lex Divina . cui omnes actiones nostrae conformari debent: dictamen autem consei2ntiae, ex principiis genuini probabilismi e Tormatum, est regnia taritum subjectiva, applicans nobis legem Divinam, hanc vel illam aetionem nobis certo permittentem. 'ag. Caeterum non unicum illud , de quo dixi, dictamen pratii cum mora- . variae sor- liter certum, probabilismum suppedicat, sed varie illud formari potest, mulae dictM etiam a rudibus: dicendo e. g. Mullo major Doctorum pars docet, licitum essee sequi siententiam inre probabilem. Ergo ego prudeniter me conformo ipsiorum doctrinae. Vel: licitum est Doctoribus in scholis docere, quod liceat stequi sententiam vere prob hilam : ergo mihi licitum est eam sequi. Uel: Parochus meus, timo doctus re pius, dicit, Me mihi esse licitum: . ergo hoc mibi, homini rudi, est liιitum. Uel: Non constat mi.
i sufficienter de hac lege: ergo bis F nune me non obligat. Imo poterit aliquis, cui certum est, quod lieeat sequi probabilioremti quod sententia, docens licere sequi vere probabilem , sit prohabilior , . . ita se resolvere: Haec siententia est vere ac stolide probabilis: ergo licita eam sequor. Quia scilicet jam aliunde est persuasus, probabiliorem esse sentemiam docentem, quod liceat sequi sententiam vere probab lem: certum autem esse, quod sequi liceat probabiliorem. Aliquando ne quidem requiritur, ut quis expresse & postive formet Non se p dictamen aliquod moraliter certum, nempe quando non dubitat de licen.
z- tia inionis : talia enim non agit in dubio praetico, neque formidat. hoc ..ima. ipla , quod non dubitet. Et hunc casum non infrequentem, praesertim apud rudiores, esse existimo ἱ qui utique non semper agunt reflexe, sed
68쪽
De effectu seu obligatione Legia.
hona fide ex prlneipiis directis, aut ex persuaso Ie, qua jam sim' imbuisti, exercite procedunt. Sed nequere q.lirendum existimo, ut quis multum examinet, an haee δ', vel illa ex Oppositis sententiis sit probab laor, modo eortus sit, sententi Npn Osi 'am, quam sequitur. esse vere, solide, absolute & comparative probabi Iem; quanta enim dissicultas. anxietas, imo nepo impossibilitas indistin-bQta . . tuendis ejusmodi gradibus probabilitatis, cum saepe ne quidem docti post iii. Iongum ae diligens examen certo deprehendere possint, quid magis, quid miniis sit probabile. Sic e. g. dubium valde ae controversum est, an haereditas ex testamen Modo e . to, non solenni, in conscientia debeatur haeredi instituto, an vero hae. stet de vesaredi ab intestato: utraqua sententia est vere probabilis. Quanta autem dissicultas, determinare gradus probabilitatis, quaenam sit probabilior, μ& quantum sit probabilior 3 Quid igitur faciendum in hoe, aliisque casi .hus, tam in Theologia, quam jure utroque passim Oecurrentibus, si non deet simpliciter sequi sententiam vere ae solide probabilem Neque dicas, tutiorem tune esse sequendam: nam contra hoc puetnant omnia argumenta hactenus allata. Deinde quaenam in hoe casu sententia est tutior pro haerede ab intestato est tutius, si haereditatem relinquat haeredi instituto; huic vero est tutius, si haereditatem non acceptet, sed relinquat haeredi ab intestato: probabilitas vero pro utroque videtur aequalis, vel saltem pro neutro notabiliter minor, quia discerni non potest. Quid igitur Τ an neuter potest acceptare ρEt hoe ipso confirmatur nostra sententia: nam ut L e. c. g. g. I 6 eX η Gletle advertit Clarist. D. Riegger, si in conflictu opinionum probabilium teneremur sequi tutiorem, obstringeremur ad aliquid impossibile. Six '' enim in testamento, ratione solennitatum imperistio, Titio relictum sit , ita legatum,&ideo mihi titulo successionis ab intestato haereditas obveniat, ego tenebor praestare legatum, quia tutius est solvere legatum: Titius vero tenetur illud non acceptare, quia tutius est illi non occeptare. T. nentur igitur ad contraria & impossibilia. Et hoc semper contingeret, quando duo pro jure, vel re aequirenda aequalem habent probabilitatem equia uterque deberet tutiorem sequi. Tutius enim est alteri totum dare. quod probabiliter ipsius est: imo tutius est, petenti tunicam etiam palliisum relinquere.
At ingens por Probabili sinum in orbem Christianum inducitur laxitas, onerela Rout Rigoristae conqueruntur, onerUatio disciplinae, morumque cor. gorvivum. ruptio. Ex hac enim vitiosa radice pullularunt tot luxurantium ingeni
69쪽
rum monstra, tot, inquam, propositiones, Romanis merito percussis sulminibus. Deinde Alexander VII. anno i6SS. pertaesus nouarum opinionum, quibus disici im Evangelica resolvitur, ac conscientiis cum gradi animarum pericula illuditur, R R. PP. Dominica nos in comitiis Romae congregatos hortatus est, ut ex severiore & tuta doctrina S. Thomae hanc morum licentiam, in dies grassantem, cohibeant. Cum idem Pontifex anno I 66s. propositiones quasdam, nimium la Xas configeret, dicitur, eum non sine magno animi maerore audiisse, complures opiniones, Christianae disciplinae relaxativas, & animarum perniciem inserentes, partim antiquatas iterum suscitari, partim noviter pro dire, & summam illam luxuriantium ingeniorum licentiam in dies excrescere, per quam in rebus ad conscientiam pertinentibus modus opinandi irrepserit, alienus omnino ab Evangelica simplicitate, sanctorumque Patrum doctrina, & quem si pro regula in praxi fideles sequerentur, ingens eruptura esset vitae Christianae corruptela: arctam esse salutis viam, quae non debeat dilatari in perniciem animarum, per spatiosam latamque viam iri ad perditionem: ut proin ad rectam semitam fideles revocet, eum 28. propositiones damnasse ad minimum tanquam scandalosas.
Resp. Si Alexander VII. vel alius Ponti sex judicasset, quod nimia
laxitas, aut propositiones, quas damnarunt, oriantur ex Probabilismo, ante omnia debuissent Probabilismum damnare, ut, excisa radice vitiosa, maligni fructus excrescere non possent, aut obstructo fonte rivuli exire Perent. Hoc nunquam secerunt, sed aperte demonstrarunt , laxita em. quam detestati sunt, consistere in propositionibus, quas damnarunt. II in Alexander VII. ait, se, ut fideles ad rectam semitam revocet, damnare certas propositiones, inter quas nulla est de Probabilismo ; ergo judicavit, hunc non abducere a recta semita. Deinde ait complures opiniones laxas partim antiquatas iterum suscitari, partim noviter pro ire. Probabilismus autem neque antiquatus fuit, neque noviter prodiit. Cum jam dudum, antequam Alexmder VII. nasceretur, fuerit in scholis communis. Damnavit is propositiones, quibus dicitur, hominem nunquam te in , neri elicere adium fidei, sipei & charitatis: virum equestrem posse acce .ptare duellum, ne timiditatis notam incurrat: eum, qui facit consessio. nem voluntarie nullam, satis sacere praecepto Ecclesiae: non peccare maritum, qui occidit uxorem in adulterio deprehensam: mollitiem, sodomiam, & bestialitatem esis ejusdem speciei infimae: populum non peein care, si absque ulla causa non aeceptet legem, a Principe promulgatam :duplicatum stipendium pro missa licite accipi: beneficiatos non recitan tes non teneri ad restitutionem ante sententiata declaratoriam judicis, eo
70쪽
De effectu seu obligatione Legis- SI
Sed, quaesol quid pestiferae eiusmodi propositiones ad Probabilis. - 3 mum, seu ad benigniorem circa opiniones probabiles sententiam Pto. si ol γ' habilismus illas nunquam docuit, neque ex eo ullo modo seciuuntur 'Τ' Probabilismus id duntaxat contendit, licitum esse sequi sententiam, soli de , vere, absolute & comparative probabilem, seu nixam fundamento bibitismo. vere gravi, ac versantem circa licentiam actionis: quaenam in particula. ri sententia sit probabilis, Probabilismus non definit. Propositiones damnatae non sunt probabiles. Igitur nimia laxitas, quae displicuit Pon. tificibus, consistit in ejusmodi laxis propositionibus in materiis partieu. Iaribus, hanc laxitatem, ut RR.PP. Dominicani impugnarent, Ponti. sex monuit: hanc impugnamus etiam nos, licet non moniti. Cesset haec, sui starum praesertim, laxitas, ac praeceps facilitas, in decidendis quaestionibus moralibus, nee probabile dicatur, nisi quod vere gravi landa mento nititur, & cessabit querela de doctrinae laxitate. Corte Proh ahllismus, iis circumseriptus terminis, quos posuimus, cum hac nihil commune habet, cum tantum condition te loquatur, licitum nempe esse se qui sententiam, si non tantum tenuiter, sed vero, solido, absolute, & com parative sit certo probabilis, Verseturque haec probabilitas, gravi ae prudente ratione nixa circa ipsam licentiam actionis: an vero haee vel illa iaparticulari sententia si vel non sit ita probabilis, ut dictum, nullatenus determinat. Unde scriptores, qui in ejur modi propositiones laxas aedamnari meritas, sunt prolapsi, ex doctrina Probabilismi, de quo hic est sermo, aut ex ejus principiis, illas nullo modo potuerunt inferre, st dex aliis principiis, aut falsis, aut male applicatis c unde saepius contigit, ut ii etiam auctores in materiis particularibus in laxas praecipitati sint sententias, qui circa Probi bilismum magnum rigorem praeseserunt. Caeterum auitoribus propositionum damnatarum doctrina suta proinhabilior visa est quam oppolita, cum nemo facile absolute doceat, quod ei non videtur probabilius: quare, si doctrinae de opinionibus sequendis ab scribenda esset nimia laxitas, potius Probabiliori simo quam Proba.hilismo esset adscribenda. Illud adhue notandum, quod sicut aliqui Pontifices, ut Alexander . VII. & It nocentius XI. damnarunt plures propositiones, nimium laxas, Vi/se alii, ut Alexander UIII. & Clemens XI. varias damnarunt nimium nee nimi' xl, rigidas. Profecto uterque scopulus est vitandus, ne dum toti sumus in 'ς uno devitando, impingamus in alterum. Media proin incedendum se-athia' 'mita, ae rigor disciplinae cum suavi christi jugo ita miscendus, tempe.randusque, ut via salutis non nimium dilatetur, neque etiam nimi uincoarctetur. '