장음표시 사용
321쪽
i cere, sic etiam ipse consecit verbis & non pote lute tantum excellentia . Altpra sententia vult quidem Cluillum verbis, tumcu benedixit consecisse jed non eis de quibus nos conficimus. Sed sacile refellitur eodem argumento,quia nos ad imitatione Christi hoc sacra mentum coniicimus, quare ut ille eadem materia usus est nec aliam nobis prεscripsit, cur non eade etiam sorma usus esse dicituri praesertim cu hec ver
borum forma melius quadret in christi
personam,quam sacerdotis ministri, cum sacerdos formam proferens gerat persona
Christi.Vnde Concilium Florent. lessuli. in doctrina de sacramcntis decernit, sommam huius sacramenti esse verba Saluatoris luibus ipse confecit. quare sententiae qu ab hoc decreto dissentiunt, vix iam
possunt ab haeres excusari .Tertia semen
ita asserit Christum bis protulae eadem
verba,semel secreto ad consecrandum, de iterum aperte di publice ad instructionem nostram,quomodo in Evangelio recitantur.Sed est absurda sententiade carens omni probabilitate, quia Ecclesia non utitur his verborum sermis,nisi ut a Christo adhibitis ad sacramenti consectionem, non
quia prius secreto illas protulerit, sed quia
ex testimonio Euangelistarum costet eas Christum super materia protulist e. Deinde si Christus bis protulit, certe secunda repetitio non s uisset effectaua, sed histori. ca, vel demonstrativa rei consectae: quare cum nos imitemur secundam, hoc est publicam prolationem, sequiretur histori-cξ tantum , nobis pronunciari:quod esset tollere rationem faciamenti, & non applicari subiectae materiae, ut postea aperta intelligetur. I M. 9 Quarta sententia communis, de sine. - σ ααι- controuersia catholica, asserit benedictio-e--πιμεαιν ne Christum consecrasse,& eisdem verbis, . semel pronuntiati quae Euangeliste res riit.Sed quando sucrint prolata, non comstat ex prelse ex Euangelistis, utrum antestari:onem & dation , vel inter Pangendum & disti ibuendum quod D. Tho.
magis congruere cum Euangelio existitim t , ut Dominus benedicens, trangens&diuidens panem , atque etiam distri buens Apostolis diceret, hoc est corpus meum, similiter porrigens calicem. Adhuc tamen negari non potest , esse in narratione Euangelistarum hysterologiam,idcst, scrmonis ordinem inuersum& permutatum: quia Marcus inquit,acce-cepto calice gratias agens, dedit eis,& buberunt ex illo omnes Δ: ait eis, hic est sanguis meus; cum alij Euangelistae atque Paulus, & ipsa ratio huius ordinis euinca priorem fuisse pronuntiationem verborum super calicem ipsa sumptione, &consequenter ipsa distributione calicis inter omnes Vt enim Ecclesia nunquam fregit nedum dessit panem ante prolata v c ba,quibus cosecratio fit,ile neq; Christus Dominus,cum ex imitatione Domini, E
clesia distribuat .ncque illud etiam proba bile est, Christum fregisse panem in tot
particula quot erant perceptur 'latequa oferret verba, ut quidam coniiciunt: de
quod de micis cadentibus dicitur, si post
consecrationem diuideretur,non tam di in selle est ad soluendum, quam curiosum. quoniam is panis esse potuit, c uni azymus
esset,& minime vulsaris, adsesti nempὰ
celebrationem conlectus, ut ex diuitione, micae non defluerent; presertim cum eam
curam Domini suisse credendum sit, ut nee deciderent. aee perirent. Fractio igitur & distributio proximὰ consecuta est,
verborum di conlecrationi, prolatior ', Asses erat
vel salten dum verba Christus prc -- νε-ίονι δε-hat,distriblitiosacta est:sed prius faciam pri Wi-m. consecrationem, di non inter frangendii, significare videtur Marcus illis verbis: &cum benedixisset lime est postquam benedixit fregit. Vtcumque lit,illa sententia communis & catholica vera sit opo tet, Christum consecrasse eisdem verbis prolatis, quibus nos in Ecclesia catholica consecramus.Primiim, quia Apostolos instituens noui testamenti sacerdotes, illis, ei bis s hoc incited simul etiam praecepit,
ei licere eodem omnino modo, quo ipse essecerat; ipse autem accipiens panem &calicem vini, protulisse dicitur illa verba super eandem materiam: de hoc ipsum taquam a Domino factum, imo vero in persona Domini, per suos ministros Ecclesia catholica frequentat: consecrauit igitur Christus eisdem verbis,quibus nos cons
cramus. Idem omnino docent omnes v teres Patres, quorum testimonia proseremus paulo post ad ostendendum, quae sit forma paliis.& calicis determinata
ex neces litate sacramenti, asserentes non
aliis verbis seri consecrationem, quam
322쪽
Comment . in D. Tho. terti Dari.
quibus Christus benedixit & consecrauit. Io De quatuor propositis in hac doctrina
de forma huius sacramenti,duo priora a Tisma 'LM., soluimus,esse forma aliquam materie ap-
Iat tutiua se plicandam,ut fiat sacramentum,& eacem
in tis N proscriptis verbis constare et tertium proxime explicandum consequitur, quae. ' nam si huiusmodi forma,tam pani quam vino applicanda ad confectionem sacra menti. De hoc igitur tertio sit hec conci so. Forma super panem ad necessitatem sacramenti limpliciter necessaria est haec, hoc est corpus meum:J similiter super vinum haec,hie in sanguis meus, vel hic est calix sanguinis mei: caetere omnes partes, quae in formis Graecis aut Latinis proponuntur , sunt necessariae ex praecepto Ecclesiastico ; neque ulla earum sine graui scelere praetermitti potest.sensus coclusimnis exclutione explicari debet, hoc modo: tantum haee est forma,&c. cuius propositionis prior exponens scilicet, lite forma est de neeessitate I acramenti, prius explicatur:deinde probabitur altera exponens,
se licet nihil aliud pertinet ad eandem sormam ex necessitate sacramenti. Probatur primo, quia D. Paulus I.Corinth. D. res
i . rens, quae de hoc mysterio a Domino aec ii,significanter refert , illa verba, hoc
est corpus meum di hic calix nouum testamentum est in meo sanguine , quod idem est,atq: hic calix est sanguiniς mei: ergo haec est legitima panis & calicis sorma. Caetera autem verba addita ab Euan
elistis & D.Paulo non pertinere ad essentiam sacramenti, postea ostende musmucvero tantum ostendimus, illa esse de necesitate sacramenti, hoc est corpus mes, hic est sanguis meus , quibuscunque Ver-
his idem sensus exprimi positi ostenditimus enim in doctrina de sacramentis in
genere, eandem esse sorma verborum in sacramentis, quibuscumque verbis constet & dictionibus, & quocumque idiomate proseratur, modo sensus idem maneat.Sic ergo ex Euang. & Paulo constat, illas formas esse de neces tate sacramenti ut sicut reserunt accepisse materia ad veritatem lacra menti ita intelligatur illa verba ad eande veritate pertinere, quς supcrmateria Christus protulit: hoc est corpus
meum hic est sanguis meus. Probatur si cudo ex testimonio ominu Theoloetorii
virius': Ecclesie Cretcet & Latine. Iucinus in fineApologie icinquit Eucharistia esse rit ἔ -fcrari per verbu Dei, sicut Christus laetus est homo per vectu Dei:sed illud verbum no potest isti,nisii quod omnes Euageliste
c6memorant Christu dixi sie, hoe est co pii hic est saninis meus: illa igitur verbo tu forma est de essentia sacramenti.Terta lib.q.csitra Marc.pane inquit acceptuChristus secit corpus suum dicedo, hoc est corpus meu.Similiter Cypride coena iri qui sacerdos pane Proseit & vinum, hoe est, inquit corpus meum,anteverba illa cibus erat comunistat postquam a Diio dichim
est quotiescum: his verbis & hae fide actum est,panis iste substatialis solent bonedictione sacratus, ad totius hominis viruta& salutem proficit.ide aperte Ambratia de sacramitis, c. q. de myst.c.9. D. Aug. se .28.de verbis Domini, Euseb. Emis L. seris. de Paschatae Pascliasus,lib. de cor'& ang. Domini. p. α. Chrysost. homil. 2. in r.epis .ad Timot. quemadmodum in
uit,verba sunt eade, quae olim Christus
ixit, & quae nunc sacerdotes pronuntiant : ita oblatio est eadem. & homilia de proditione Iudae, sacer lotis, inquit, Ore verba proseruntur, & Dei virtute cons erantur & gratia: hoc est,ait, corpus meli, hoc verbo proposita dona consecrantur. Gregor. Nylle. in oratione catechi. panis, no quia comeditur corpus Christi euadit. sed statim per verbum in corpus mutatur.& a verbo hoc hoe est corpus meum. IMGermanus Constantinop. in Theoria
Ecclesiastica , & Damasce. lib.4. de sd.
1i Denique idem definitum est ab I rari
nocent.cap. m Marthae,de celebri milis.
Florentinum Concit in decreto de sacramentis sin. vltim.le aliis multis decretis de conle.dast.2.vtiam sine crimine haer seos, dubitari de hac re non possit. Probatur tertio ex praxi &vsu Ecclesiae, quia ori nes liturgiae & missae, quamuis in alii, sit aliqua diuersitas, omnes tamen pro sorma conlecrationis proponunt illa, hoc est corpus meum, per panem, S , hicest sanguis meus, vel calix singuinis mei, super vinum. Quarto,ratio Theologica ideconfirmat hoc modo lim sorma panis de calicis, esse Otia sacramenti conuentisii
significataest igitur illa forma huius sacramenti tu omnis forma sacrameti nouae te.
zis effectum sacramenti debeat exprime
323쪽
re. COfirmatur antecedes quia per hac sorma debet fieri corpus Christi accomodate ad manducationem,& sanguis accomodate ad potu,quod v traque forma conueanienter ex primitum quia i , signiscat substantiam sub accidentibus panis, & llic, informa calicis ignificat contentum sub accidentibus vini,ut postea explicabitur.Cuautem couersio illa, sit quaedam mutatio, Sin hac siit terminus a quo,&terminus ad quem elia si momentanea est,uere dicitur esse,quod fit.&haec tria sint in his formis, terminus a quo demo stratus pro nominibus, hoc,&,hic, terminusvero ad quem sit, corpus meum,&aanguis meus: recte sane illae formae huic sacramento accommodatur. Cofirmatur,quia ut in aliis sacrametis
ea est forma conuentes,quae significat es.sectum proprium sanctificationis insuscipiente, cum in solo usu& applicatione consistatuta in hoc sacramento quod non primo in usu sed in materiae cosecratione cosistit illa forma celari debet legitima, queeffectum consecrationis, hoc est reale corporis & languinis Christi praesentiam significat.Hactenus coiirmata lit prior pars propositae conclusioni nempe illa esse de necessitate faciamenti , hoe est corpus ineumatic est sanguis meus, de qua nullus unquam Theologorum dubitauit: deinceps posterior pars confirmata est,nempὸ
nullam aliam vocem,aut sententia accedete huiusmodi preseripta verba , interiecta, aut consequente, ad necessitate sacrameti pertinere. ed merito ab Ecclesia aliis adiuncta esse.
ii Referunt igitur Euagelistae & D. Paulus quaedam ante. illa verba praescripta pro forma huius sacramet .vel in persona ipsorum,vel Christi,ut quod Christus, benedixeritS: fregerit quod dixerit,accipite, & maducate accipite &bibite ipsis formis quaeda etia sunt interiecta, preter illa quae dixisnus,ut in utraque panis & vini forma, hec particula, enim,& in forma vini, calix, vel nouum testamentum , apud Paulum. sunt denique alia, quae illa verba praescripta ad necessitatem sacramenti consequutur:vt ad formam panis descripta cosequitur stati ni,quod pro vobis datur, de ad solmam calicis, addit Mattheus, qui pro vo bis effundetur in remistionem peccatorii: de missae Latine lama his omnibus propositis addit aeterni, & iterum, myste tu si
dei: itaqtie caetera omnia,exquibus forma
missae Latinae contexta est, ex EuJgelistis& Paulo inter se collatis desumpta Ant: illa vero tria, aeterni,mysteri u fidei, a nullo scripta sunt. Quare cu tot verba sint preter illa priscripta in i. p. conclusionis ad necessitate sacra meti, probandum est, nullu ex his ad nec nitate sacrameli pertinere. Priamu igitur antecedentia illa verba , si sint Euangelistaru propria, ad cosecrationem
pertinere non possunt, quia nos consecramus eisde verbis,quibus Christus,ipse autesvis est usus non Euangelistaru : nos igitur eisdem non oportet consecrare. Si aute illa verba sint Christi, sed usum exprimitia, cuiusmodi sunt,manducate, bibite, illa nopossunt pertinere ad necessariam huius sacramenti consectionem,cum hoc sacramdium non conlistat,ut caetera, in usu, sed in materiae consecratione,& ideo ante usum,ta est persectum sacramentu .Protestantes autem vehementer urgent illa verba Pe tinere adessentiam sacramenti, quia putat consistere in usu,& extra usuavreipsa non existere Christium.sed ea sent ruta apertissime refutabitur in doctrina de transuta stantiatione, in qua ostendetur ex verbo Dei prolata sorma consecrationis i timexistere Christum in hoc sacramento vere & substantialiter, & non tantum in usude sumptione.Secudo ostedendum est, Verba alia,quae consequutur formas supra praescriptas, adessentiam sacramenti non pertinere,in forma calicis, cum insorma
panis,nihil praeterea addatur in Ecclesia .
13 Ratio potissima est quia no minor est is, avis in his verbis lic est sanguis meus,ad co ι-- ..in a secrandum vinum, quam in illis, hoc est raa. corpus meum,ad consecrandu panem:sed illa satis sunt ad consecrationem panis, ex receptissima totius Ecclesiae stillentia, de qua nullus unquam Theologus dubitauit,
quia efficiunt quod significant; ergo haec
gelcripta ad cosecrationem vini satis sunt, cum lignificent,quod efficiunt,nempe de
substantia vini,sansuinem Christi factum esse:quare si prolatis his verbis tantu, alia addideris,nihil est,quod praeterea efficias,
cum iam sit vini in Languinem facta comverso,aut illa verba, sic est sanguis meus,
non eisiciunt, quod significant, quod i
324쪽
Comment . in D. Tho. teri. Dart.
pium est asserere de ulla forma sacramenti noue legis,accomodata , legitimo ministro sue materie,cum debita intelione Cofirmatur,quia lici iti Euaget ille formae panis praescripte addiderunt illa verba quod pro vobis datur , & sine histora Ecclesia sentit perlici panis consecrationem, ita sormae prescriptae calicis, addiderunt illa, qui pro vobis effundetur: ergo haec similiter
ad necenitatem consecrationis sacramenti non pertinent: ut enim his determinatur praedicatum,santui lic illis predicatu, corpus. Praeterea,sinaec omnia quae sorma calicis Latina comprehendit, pertin rem ad veritatem & ellentiam sacra memti,Patres omnes Graeci qui in suis liturgiis
illa non apponunt, nunquam omnino consecrassent calicem,&idcirco dicendum enset, nunquam Patres idos sanctissimos de doctissimos, Basilium, utrumque Grego. Dum,Chrysostomum & alios, verum E clesiae & perfectum secramentum ac sacrificium confecisse, quod impium de te
merarium csset cogitare. Particulas alias interiectas verbis necessariis ad confeci conem H in utraque sorma, particulam enim, & in forma calicis, aetemi, dc mu
sterium fidei, non esie de necessitate sacramenti, eadem arnumenta concludunt:
cum sint similiter gererminationes quaedam non pertinentes ad necessariam sis nisi tionem effectus , quem forma ex subiecta materia efficit., 'Valia autem utile est ad horum ex- altiorem intelligentiam adnotare, in se nione Christi instituentis hoc sacranae tum . non solum iuisse verba operatoria, sed etiam narratoria & iii structiora , ut quae ad usum sacrameti & ipsius effectus, finem & alias circunstantias pertinent: ut Uaeceptum de comedendo & hibendo,
de morte sua commemoranda , ut in eadem sermonis complexione commonitio illa, se non bibiturum amplius de genimine vitis, &c. quae tam diuersa, licet compraehensa eadem sententia Domini,
etiam tenentis calicem in manibus, nullus haereticorum aut catholicorum Vnqua
asseruit, ad necessitatem consecrationis pertinere: separare autem ex vario illo iermone, quod est operatorium consecrationis. Ecclesiae catholicae proprium
fuit ex instinctu Spiritus sancti, vi sit illud
tantum, quod subiectae materiae sacramε talem mutationem significabat i reliqua vero de ipso saeraininto dicta , non tamen super panem, ad sacramenti formam
necessariam non pertinere. Fuit autem n
cessarius ille varius sermo Domini in huius sacramenti institutione,quia multa alia secit di docuit qus nos coni ecrantes no sacimus. Ille enim sacramentum instituit potestatem dedit Apostolis conlecrandi, dicens, hoc facite,quare hec omnia non erui ad consecrationem necessaria. Sicut instituendo sacramentum poenitentiae, I .ro. dixit Dominus, accipite Spiritum sanctu, quod non pertinet ad formam sacramenti,quam tamen insinuauit cum subiunxit, quorum remiseritis peccata,&c. ii remorestat probandum, haec omnia,que :n se mis consecrationis Otinentur, de non sunt de necessitate sacrament non sine grauis
simo peccato omitti posse ex prscepto Ecclesie, quia edocta ab Spiritu uncto illa
omnia ad comodiorem explicationem huius mysterii addidit,vel ex ipsis astetistis
desumpta,vel ex traditione Apostolorum MPetri & Pauli, a quibus Latina Ecclesia ereditur has formas accepisse, & praecepisse
ut similiter atque accepit exprimer tur tautor est Innocent.II Idib-.de myster. c. c.cum Martha.de celebr.mis s.& Florent.Concaessultima de sacramentis, precepit sacerdotinus eisdem formis cons crare.& D.Dionysius de Mescsiastiliter. asserit verba, quibus mysteria conscium tu occulta traditione contineri; quod etiaconfirmat D.August. regula de consuetudine Ecclesiastica. lib.s.contra Donatist. αcap. 32. qua docet,generalem Ecclesiae
consuetudine incertae originis ad Apost los esse reserendam. quod confirmabis, i si obserues has sermas panis & calicis, in aomnes Ecclesia quae religione ab Eces sta Romana sumple si una cu fide introductas fuisse.Preceptu igitur in re tui momtinti violare, grauis,imia peccatum esset: imo vero tenentur sacerdotes, ut est mox Eceles ε Romane,integras formas cu intatione ipsius proferre. Ex significatione autem intelligetur merito illas particulas de interiectas& adiectas esse in forma calicis,quia in sorma panis , non est necessa- riis verbis consecrationis interiecta: sed illa particula, enim, sormam precedentibus
325쪽
tibus connectit, ut prostri i intelligatur in persona Christi, ut praecedentia prola
is In forma igitur calicis, non dicimus, sis hic est sanguis meus,ut seribit Marcus, sed hic est calix sanguinis mei,ut sere Lucas &Paulus, ad lignificandam conuersionem vini in sanguinem potab:lem, cum calix si poculum: vel ad exprimendum pastionis mysterium , qua sanguis effusus est,
iuxta illud, blatth. 26. Tranicata ine calix iste. Dicitur noui testamenti, quatenus per illum sanguinem , nouum testamen. tum sa ncitum, di dedicatum est, cum remissio peccatoru m, de interior smstificatio,que pertinet ad nouum testamentum, per pa: tionem Christi nobis concedatur: in cuius sanguine est veritas veteris test
menti , quod etiam in sanguine initum& constitutum est. additur,aetcrni, t aternam vim eius ex sacerdot:o Chirili sterno promanatem int elligamus N diuusam in omnes homines,qui omni tepore Deo placuerui. Deniq; illud postremum,quod pro vobis & ,pro multis effundetur,signi cat hic existere effusum per modu hosti e pro peccato, sed accommodate ad instaminandu animos suscipientium, cu credunt pro ipsis egusum. vi autem intelligatur ad alios absentes pertinere, di non tantum ad praesentes, dicitur, pro multis: δοsanguinis fructus, licet pro omnibus effusus, non tamen participabitur ab omniabus , sed a certi licet valde multi vi H braeo.9. ad multorum exhaurienda delicta: licet aliquando multi dicantur in scri-Cra, Omnes, ut ad Roma. I. per unum ninem peccatores constituti sunt muluti. his omnibus est interiectum , mysterium fides, ut significetur, in huius sanguinis efficacia esse occultis,imum,n s la fide penetrabile mysterium de effectu sacerdotii Christi in sacrificio crucis;
de quo absoluta ratione huius sacrame ti, disseren dum nobis est. Sensus autem
principalis &necessarius huius sormae calicis varie exprimitur ab Euangelistis de Paulo, sed eadem intelligentia. sed cum
dieitur sanin nis, in obliquo, non potuit completa lignifica io esse, nili adderetur calix, vel notauin testamentum in sanguiune, vel aliquid simile: tunc autem illa concurrunt ad plincipalem lignificationem,
quae per se i unpta ad eam stanificatio-
nem non pertinerent, si sanguis in recto adhiberetur,ex quo diiudicari debet,quid
pertineat ad significationem sacramentalem, quid non pertineat, secundum diueruersam ratione exprimedi eunde sensum. is Ex his intelligimus, omnia quM his noratum informis addita sunt, sanetissime & accom- mutatiem s. modatissime apposita esse : atque ideo nis Minua nullum hominem priuatum ea posse vel minimum violare, omnesque peccare in
Christum & in Ecclesiam grauiter, qui
his quicquam pddunt, detrahunt, immutant, licet etiam sensus seruetur. ac delictum quidem est, si vel negligentia vel incogitantia, aliquid hic commitatum rauius est si prudens S s iens seceris: at li eucontemptu sat, scelus est.Sed omne hu- . tiusmodi crimen est m g nere sacrilagit, quatenus est violatio decorruptio rei su in- imo cultui Dei dicatae': elllatque fortasse loge minus mille calices vel altaria prosa nare, quam verba calicis semel conte nendo corrumpere. Accuratia igitur cauendum est ab omni permutatione, & ab ea praecipue, qua sensus immutatur , &ideo lacramentum corrumpitur, vel de
qua probabiliter poteris suspicari , quod
sensum imm mutara, ut si dicas, haec est
caro mea, pro hoc est corpuS meum. ea
dem debet elle cautio in his particulis que possunt haeresim inducere, ut si Zuinglia
nus diceret, hoc est quodammodo corpus meu vel Lucteranus, hic panis est corpus meum , de summum sacrilegium committerent,de nihil facerent. Duo prς-terea diligenter a sacerdote sacrificante obseruanda lunt Primum, ut sacra verba distincte. grauiter de m presse pronuntienturi non quod ex omisia aἰiqua finali litora, vel permutatione,vitio linguae,deficiat sacramentum: d quod negligentia hie sepe habeat periculum,& nunquam careat irreueretia. Alterum est,ut secundum mo
rem &traditionem maiorum Ecclesiae La n. tinae sacra verba submissa voce pronucia: ma b se olim Dionys .in fine Eccles .hier. prolii- mora. bet ne quis in publicum preces et sicientes consecrationem proserat: & nuper Cone. Trident.seis. 22.can.9.de sacrificio missae, damnauit eos qui hune morem Ecclesiae improbant.Cuius Obleris .itionis causa est, verborum summa matellas, et q: Deo diaeata sanctitas: quia si clara recitatione populo innotescerct,variismodis no solii pro
326쪽
Comment .in D. Tho. teri . pari.
mianarentur,sed non unquam etia ad horredas superstitiones de actiones ludicras traducerentur.Vnde grauia quaeda molim secuta esse, narrat Innocent. III. lib. a. de Il.missae.cap.i.&alij, qui huius caeremonte rationem reddunt. Et certὶ illud altum silent um in sacra actione, summam rei sacrae reuerentiam & autoritatem conciliat : aequumque est, ut, quod a nunistro ore prosano recitari no debet, nec ab aliis aure communi audiati mee miliores sunt caulae, propter quas plebs , tactu rerum cosecratarum,quam ab auditione sacratissimorum verborum prohibeatur.
i7 Ex hac tota de necessaria forma huius sacra menti,doctrina, efficies quaedam
his, M; C I sectaria, ad cauendos plures errores d. i. i., Valde accommodata. Primum sit, licentiai, μο.mἔ dubitandi,& ignorandi certas & praescri- . ptas sormas huius sacramenti, nullo modo est admittenda.est contra virum maximi ingenii Ioanne Scotum, qui .sent.d.8.no
solum in hoc sacramento, sed in aliis asserit licitum esse dubitare, que sint prscia
formarum verba, & ideo concedit fieri quidem consecrationem per assueta verba sed non per ea sola, quare consulit sacerdoti ut legat totum canonem distincte, de consecrationis intentionem reserat, non ad haec vel illa verba determinate,sed indesinit θ,ad ea qus: Christus praencripserit. Addit non em adoranda Euchaiistia illis solis verbis cosecta hoc est corpusmeu,nili sub coditione ii cosecrata siti adiugi enim oportere illa antecedetia verba qui pridie qua pateretur , ne ipsa se
ma ad corpus sacerdotis cosecratis & non Christi referatur,cum ait, hoc est corpus
meu.Probatur consectariu, primo,quia ignorata forma sacramenti propria, necesse
est nos nihil certi habere de vi &effectu sacrameli,cu is potissimu pendeat a forma. Secudo, quia ut materia certam esse oportet similiter de forma,cum ex utraq; veritas & essentia sacra meti costet: & utrammeode modo definierint Patres & concilia, de quibus supra.Tertio. quia valde periculosum esset,in ta pro ixa oratione canonis, legitima retinere intentionem consecrassi,
si nescires quibus verbis preciseessct illa accomodanda .quod si velit significare totu canone non esse de essentia forins esse tame ad consectione sacramenti necessari res dimus, nihil Ecclesia catholicam
necessarium nosse ad ei sentia sacramenti, praeter materia, sorma m,& reciὸ intendete ministrum.Prssertim cu Apostoli dici
tur consecrasse sola recitatione orationis Dominici, ut refert D.Grego. & maiores noliri consecrauerint,cum nondu hic ca- , a non compositus esset,quem asserit Conciradent.sess. ar. cap. q. constare ex ve
bis Domini, Apostolorum traditionibus, de sanctorum Pontificum piis instituti
18 Altem confestarium est,Christus tradidit Apostolis & Ecclesis forma verbo- cbrinas hos
ru prsscripta,quibu laoc sacramentu per- Nisus ficeretur.est contra quosda rem1 ecclesiasticarii sal de imperitos, qui non solu ausi sunt scribere, non constare quibus verbis Christus consecrauerit:sed etia non costare de pacto nobiscum inito, ut reserentes aliena verba consecremus, cum illa verba Christi,hoc est corpus meu,hic est languis meus, potius sint porrigentis cosecratum, quam cosecrantis .Quasi vero ide sit ignorare quibus verbis Christus consecrauerit,
quod Ecclesia non definiuit, nec ab Euangelistis expressum est, & ignorare quibus verbis Ecclesia consecret, quod semper in Ecclesia catholica definitum fuisse, supra ostedimus,licet de aliquot particulis, a nonullis dubitatu sit ut ostendimus, an perti nerent ad essentia m formae:de illis autem, de quibus hi autores dubitat, nempe prolatis , Christo,hoc est corpus meum, hic
est sanguis meus, a nemine unquam dubitatum fuisse , paulo ante probauimus. Hane sententiam Luthero placu sse Clichtoueus asserit. lib. I. de officio missae. cap. 24. Sed probatur consectarium, primo, quia , si Chris dis instituens hoc sacramentum .non praescripsisset certam forma verborum, eius prouidentia deesset in re Omnium maxima,quq ad prestantistimi sacramenti&vnici sacrificii Christiani deberet esse certissima de sine qua effectus eius incertus: atque ut semel dicam, si sommam certam non designauit, neque hoc sacramentum instituit, cum eius potissima pars sit forma.Secundo, si Ecclesia nopotest essentialeni partem sacramenti instituere,ut ostendimus de alitore sacrameloru in doctrina de sacrametis in genere. neque Christus sormam certam praefixit. certe nec haberemus hoc sacramentu,n que sacrificium,quae habent summam im
327쪽
pietate. rtium contacti artu, orationes depreces,quibus vel in Ecclesia Graeca vel Latina, post sormam sacramenti prolatam petimus vel dona oblata immutari .ut in Ecclesia Graeea,vel perferri in con t pectu Dei vi in Latina: quali virtute illius tune immutentur, nil ut Omnino ad consecraconem est iciunt. is Fuerunt quidam Greci recentiores, praescriptas sormas huius sacramenti necessarias ad consecrationem asserctes, sed' ' .. etia adiunctis illis precibus pectici eos cratione magna animorum colentione delinoina craras dete ut Marcus Ephesius& Nicolaus Ca . bissiti in Litur eis commetariis quib' do
spodit Bes rario prssul Nicenus
sequentibus consecrationem,tantum petimus mutationem donorum,que secta sit visite verborum Chriai, nobis fieri utile,& salutarem non aute absolute fieri, cum prius f..cta sit:quod etiam petunt Latinae Preces,liue antecedentes siue consequentes consecratione. Ratio tertij consectarii est,quia secundia rectam fide virtute ve boru Christi,ut supra ostedimus,conlecratiost, nec Ecesina potest aliquid ad somma essentialem sacramcti pertines instituere,ut instituit illas preces, qui proinde nosint in Liturgia , cuius meminit Iustinus martyr,aut Dionys .neq; in missa Ambr sana mon possunt igitur ad consecratione
pertinere cum eam efficiant tantum verisba illa , Domino prescripta.
Quaestio deforma huius sacramenti
x Vperest ad hui' doctri persecti
one, ut aduersarioru & dis Edentium sente iam obiectiones refellamuς. Prima obie uo est, quia verba saeramentalia debet exprimere actione ministri, ut in ba tisino:Ego te baptizo,dicut Latini,& Greci,baptiretur seruus Christi:ego te confirmo, absoluo,&c.informa aute huius sacra nacti prescripta, nulla est mentio ministri, sed verbis quasi a Christo prolatis sacra mentii perlicitur,sic autem verba no videtur subieri materie accommodari. quod requirit lacra meti cosectio, sed materialiter sumi & historice: cu dicat sacerdos in persona Christi,troc est corpus meti. Reia detur,dignitatem huius sacramenti, &conuersionem in Christi substantiam,
exigere ut verba dicatur a ministro in persona Christi, quavis minis frum concurr re ad effectu G s Macra meti negari nopossit,ut de ministro dictu eli in doctrina generali de sacram eris. Sed xerba trifarii proferri possunt, vel materialiter it nihil significent,vtacei piuturin exeptis dialectici & aliarum disciplinam,vel recitatiue ut in aliena persona dicuntur in com diis,&historicis narrationibus, vel significasu ut habeant propria significatione prosemires acesimo datam. Verba igitur cosecrationis no dicuntur materialiter, tuta nitul esu 3 m. rcerent,cu id ei sciant quod significent, de materialiter sumpta nitivi signi sicci sed sumuntur recitatiue,& lignis aliue limul recitatiuὰ quide, quia in persona Christi diciatur.& rem gesta a Christo exprimunt: signiticatha E autem, quia ad res propositas
accomodantur,&no ad panem di , inum, que olim Christus in manu accepit hoc sacramentu instituens. Exemplum actamodatu est hominis legem nomine rugis promulsantis,aut bellii ex alieno educto indiacentis.recitantiit enim si inui a ministro regia verba, ct obligandi vim habent. Fuit aute accommodata hec rina Christi, experiona ipsi prolata,vt intelligeretur sacer πdotis aeterni quod habet secundum ordi nem Melchisedec efficacia, quae semper conficit hoc sacramentum, quod & sacrificium est, virtute ab illo derivata. Quauis aute in his propostionibus aoc est corpus meum hic est sanguissubiecta & attributa pro eodem accipiantur sub diuersa ration non tamen sunt identicae propositiones: quia in his res eadem nornine eodem, vel sinonvino de eadem ratione de se dicitur:in illis autem commune attributum
in simi ficindo dicitur de subiecto singulari licet utrumque sit eadem res, ut cum
genus de specie pecies de indiuiduo. cidens de subiecto dicitur. etenim licet Christus plura lubuisset corpora , veris de omnibus diceretur , hoc est corpus meum, ut de pluribus digitis, hic est digiatus meus. manete autem propria lignificatione verbi sellJ qua substantialitate vel aliud rei gen' esse denotat, queda sunt propositiones verg, quia asserui quod est vel fuit, quῖda quia significat quod si ea iritetione proferutur,ut efficiat.quod signin .ca Sideo in terminosi lationisres sit, sepositio est vera.ut si quis demustrato agro Prurio
328쪽
proprio, intedes ut alteri' efficiatur, dicit, tuc est agcrtuus: quibus verbis apud Iure coluitos aliquando fit transsatio dominii c.requililii detesta inent. Similes sunt ille propolitiones, Luc. F.&7. homo remit tantur tibi peccata tira, & remittuntur ei peccata multa, &, filius tuus vivit. Haec
enim omnia non prius fuerunt , sed ipsis verbis prolatis effecta sunt. Huius gen ris sunt huiusmodi formae , ut pronomi na, hoc,& hie, non reserantur ad panem di vinum, quae fuerant, sed ad corpus &ianguinein Christi, quae ex illis essecta sunt:quali dicat Christus , hoc, quod ex hoe pane intendo sacere & sacto,eli corpus meum, & quod ex hoe vino sacio, est san uis meus.Vnde illa verba Christi,s manducate, bibite J non sunt ruserenda ad panem & , inum usitatum, sed ad corpus de sanguinem, quae ex pane & vitino incta sunt 1 Christo. Similiter, . Corinth. io. panis, quem frangimus, dicitur corpus Cn isti, ex pane factum: & dicitur frangi, licet integrum permaneat, ratione accidentium , quibus fractis&diui
sis, idem corpus Christi est in pluribus
panibus sacramenti r de constat in nullo alio , no pane esse fidelium communieationem,ut ibidem Paulus ait. Vt igitur Dominus gloriae ratione humanitatis dicitur crucifixus , se corpus Christi ratione sormae panis, a qua continetur sacram intaliter, frangi dicitur. quare licet facta sit mutatio panas& vini per formas huius sacramenti , subiectora tame ligniscat insimulatur,quia sunt corp' sanguisChristi, que n6 mutatur, sed mutatione panis & vini sacramentaliter eximant. Dicitur auto in hoc pane, idest corpore Christi, ex pane esse communicatio, quia participati ne illius fit, ut multi simus unum corpus, ut seipsum Paulus explicat, & Paulum Cypria.epist.76. ad Magnum, cuius verba refert D. August. lib.7.contra Donatist. cap. o. & tract.r 6. in Ioan. ubi declarat analogiam huius unionis, etiamsi in hoc sacram is, quoviamur,nulla remaneat substantia panis & vini. Neque vero opor tet it haec verba, licet habeant vim factivam, ut ipsam so aliter exprimant, ut
illa, Larare veni seras : puella surge:quia salix esse debet fideli intelligere haec esse verbi lacramentalia , quae virtute insti, tutionis id essiciunt, quod fgnificant. Similia sunt illa effectiva & narratoria, non imperat tua: Mulier, fides tua te saluam sedit, de illa paralytico dicta, remittuntur tibi peccata: de illa Regulo,vade filius tuus vivit, quibus Dominus operatus est a sentis filii sanitatem Vt autem haec subi
diis personis accommodata sunt: sic ver-bα sacramentalia materiae sacramenti a commodantur, quia sacramentalia sunt, cum ex forma & materia coniunctis,ueritas sacramenti constet.: Altera obiectio est ex autoritate vete- , trum Patrum qui omnes scribunt precibus confici hoc sacramentum , in hac autem istam d.
forma praescripta siue illa sit historica siue t λαώ.
operatoria,nihil est deprecatorium. Sic lustinus Apolog.2.inquit oratione colici Eucharistiam beneus lib-. cap. 7. inuocatione nominis Dei.Cyriuueros l.catech. mustag. s. . inuocatione Spiritus se G:Hieron.epist. ad Euag. cerdotum precibu . August. lib.3. de Trinita. cap. 4. 3c alias saepe prece misti . Similiter Diony. cap. lti motaeses bierv.formam huius sacramenti vocat preces es scientes cosecraritionis.Respondeo verba cosecratoria deprecationem de inuocationem dici, quatenus per illa vis diuina ad consecratione impetratur, licet formam deprecatoriam non habeant: & ideo generaliter omnem formam cuiusuis sacramenti, preces vocare videtur D.August. lib. s. contra Don tist.cap.ro. Solent etiam aliquid addere, ex quo intelligatur diuersam esse hanc deprecatione in a communi, xt August. di xit mysticas preces, Diony.persectivas de consecrativas iij orationem, vel pratiatu actionem super panem, ut D Iacobus cap. . ationem dixit super infirmum, forma sacrae unctionis, & orationem sidet,qu si dicat, non carmen aliquod magicum, sed nostrae religionis propriam inuocati nem. Appellant igitur veteres Patres verbum sacramentas precem, sed non Pro aliquo homine . vel re, sed super hominem vel rcm subiectam, quae est materia sacramenti. 3 Tertia obiectio est ex autoritateDah. v. sinuaria qui I p. q. 78.arti c.r. asserit omnes partes, D.7, - νrua eodem tenore super calicem sacer los profert, quae sequuntur voces illas sanguis mei, J pertinere ad sacramesi sub stati fine quibus sacramentu non posse consistere, quod sint eiusdem sanguinis
329쪽
determinationes, & ideo pertinentes ad
eiusdem formae essentiscin lignificatio nem: quare non erit tantum illa forma
ad sacramenti necessitatem pertinentis hic est sanguis meus Jvel hic est calix singuinis mei. Respondeo a plerisque etiam interpretibuς diui Thomae hane sententiani impugnari , , quibusdam hae distinctione defendi i vi dicatue esse de substatia formae , quod est de integritate, licet
non sit de essentia: ut partes animalis sunt de integritate, sed non de essentia, cum ablatis quibusdain,persecta maneat essentia i ita ablatis illis paniculis, essentialem sormam permanere, illis appolitis esse integram, eandem tamen eliciatiam.
Sed certe D. Thomae in doctrina de sacramentis , quod est de substantia sacramenti, est etiam de euentia, & contra:& ratio illa, quod illae particulae sint
determ nationes ill .us praedicati, sangui. nis, voluit efficere, Omnes illas partcs adessentiam formae pertinere: & quod e dem tenore super calicem a sacerdote proserantur. Quare hanc sententia in D.Th omnino probare non possum, pr pter eas rationes,quibus ostendi, tantum
esse de essentia sacramenti illa verba: hie est sanguis meus vel quod est idem, calixianguinis mei. 5equeretur etiam Veteres Patres Graecos, nunquam consecrauisse,
cum in eorum I iturgiis in forma calicis huiusmodi voces non apponantur, neque habuisse veram formam huius sacramenti ; unde multa absurda enicerentur, limmine Christiano indigna. Nos vero comsanter auerimus illos consecrauisse suissormis,& habuisse verum di persectum sacrificium, quod sine forma conlistere non potest. Similiter quacunque forma ab Euanae istis, vel D. Paulo expressu,
3. Corintiuii. consecrari posse, quia omnes continent, quod perimet ad necessitatem sacrameti, licet variis modis ex pressum: sed sacerdos Latinus aliquam pamtem formae omittens , grauiter peccaret contra praeceptum Erclesiasticum,quauis nihil deesset ad necestitatem sacramenti. Neque rationes D. omae necessario cocludunt quod vult: quia illae determinationes pollerius adiecte non sunt necessarie ad essentialem forme significationem, sed utiles ad expressiorem ut lupra ostendimus. Proseruntur autem eodem tenore
a sacerdote, non quod sint de es ensa s crata eliti,sed quia insensu pendent a pri
sa Osundinius esse huius sacramenti cer stas& praescriptas soratas iuper calicem dc 3 . panem, de veritate earum S legitimo scia l. su deinceps dicendum est. cse gittar vcras constat, quia habent , im instrumentalem elliciendiqiuid significant, di haec
est veritas formae lacramentalis: quia sacra menta noue legis sunt instrumenta, e sacramenti potissima pars est forma verborum : quare cu es icit quod significat, est vera .est enim duplex verita . una specti latiua,quae pendet a rebus significati;i altera practica A sacti ut rei quam significat, quae ab ipso effectu pendet. Vnde
haec veritas tunc primum est, cum res significata essecta est. cum aure omnis causa effectu sit prior saltem natura , & haec
eauli instrumentalis formae sacramentalis sit in significado, quatenus emcit quod
signiscat, necesse est prius natura persectam esse totius formae significationem, quod est in momento prolationem terminante, quae lectum ipsum existere. En sinum vero est couersio panis in corpus,
re vini insan uinem Christi, ut constabit in doctrina de transubstantiatione. quid aptem sit haec vis instrumentalis dictum
est, cum ostendimus lacramentum nouae
legis esse gratis instrumentum in usu sacrani ethsed quia hoc sacramentu ante usum consistit,sola materiae per formam cons cratione ideo vis ista instrumentalis ad immutand)m materiam , in ipsis verbis sita est.Sic generaliter veritas in nis sorinis debet expendi. special.ter autem una lusq; significat tuum ei sectum ab altera indepsidentem. rma quide panis,hoc.idest, sin sularem substantiam presentem& sub a cidetibus contentam, esse corpus Christi. similiter,hic calix contines sub specie vini
lingulare substantia,est sanguis Christi, nas hocJ significat praesentem substantia Iubaecidetit, quscuq; illa sit .similiter shic. JEt quia momentanea mutatio tota simul mometo perscitur,& hic panis de vini couersio momentanea est, tu quia substatia, illius terminus no suscipit magis & minii tu quia subiectu non praeparatur succini-ue: denique quia sit virtute Dei infinita, cum primum est actio instrumenti persecta, quae est sisniscatio integra formi in
330쪽
Comment . in D.Tho. ter t. pars
termino prolationis & momento, necesse est effectum utriusque formae existere, hoc est, corpus Christi sub figura panis ,& sanguinem Christi sub specie vini. Esse tum autem unius formae ab altera non pendere, sed panem separatim co-secrari propria sorma, deinde vinum, ex ainione Cli isti ex formarum s P uicatione , ex usu Ecclesiae catholicae aperte colui igitur. 6 De aftione Christi constat ex Euangelistis, separatam fuisse Ac absolutam ad unamquamque speciem perse consecrandam: S: ex Luca & Paulo idem apertius
constat, quatenus referunt primam spe ciem consectam fuisse inter comandum, alteram vero postquam coenatu est, adeo ut certum sit moram aliquam inter sur
ptionem corporis & sanguinis suisse intcriectam:quod si certum est corpus Christi sumpsisse sactum ex pane per consecrationem, certum etiam esse dubet, panis consecrationem absolutam fuisse deindependentem a vini consecratione: quod idem de sacerdotibus consecrantibus dicendum est, cum si militer faciendi potestatem accipiant a Christo, & in
verbis formaru eaclem insit vis operativa consecrationis. Deinde, signiscatio cuiuiuis forane est absolutadcindepe densabaltera , ut constat: crgo de ei scientia : cum ostensium sit formas evicere,quod significant. Tertio idem confirmat usus trius que Ecclesiae Graecae dc Latinae,quae una. quamque speciem seorsum proponit derepnesentat populo adorandam , de prio rςm panis, ante consecratione vini. quod si quis vel ex haeresi vel ex negligentia vinum prius consecraret, certa esset similiter consecratio, quamuis grauiter peccaret , quia una non pendet ab altera. Vnde in Concit. Tolet. 7. cap.r. decretum est, quod nunc regulaEcclesiastica tenet, sacerdote defuncto vel ae ritudine impedito statim a prima consecratione, secundam consecrationem ab alio sacerdote absolui debere, sine prioris iteratione. Quod ii ex apertis obscura ituistrari oporteta, ut admonu t diuus August. descriptura, lib. r .de Doctr.Christia. cap. s.certe huius sententiae, hic calix nouum testamentum est in meo sanguine. .Corint. r. idem sentius est. atque illius, hic est calix sanguinis mei noui testamenti, neque tiro testantemo hoc loco, vi aliis multis,icet foedus collocare, quia vox Hebro Berith, de Giaeca , dia inice, cum morti vel sanguini iungitur proprid testar mi tum significet', ut ostenditur Galat. ς. de Hebr.9.quia loedus Christi morte de sanguine i plius sancitum cst. 7 Sed quoniam aduersarij veritatem his formis expressam , figuratam de impropriam locutionem in illis a Terentes, conantur peruertere , proprium sermonem in illis contineri, primo confirmemus,deinde obiectiones illorum resutemus. Asse rimus igitur verba Vetriusque forniae panis
Se calicis proprie usurpari, sire tropo defigura, t pland lignificem in sacramento, quod illis perscitur, contineri realiter de substantialit corpus re sanguinem Christi, cum ex illius persona dicitur, hoc est
corpus meum, hic est calix singuinis mei. Primum crgo argumentum quo proprietas co firmatur in traque forma, si huiur modi. in articulis sidei de dogmatis necensariis ad salutem, nunquam spiritus sa eius improprium ustirpauit sermonem: sed in hiς formi Α articulus fidei de dogma necessarium continetur , quod alibi non ita plane expressi in est . proprie igitur verba utriusque Larinae accipienda sunt. IVopositio inductione constat, siquis constaderat mysteria fidei. nobis ad credendum proposita, in nullo enim reperitur impropria de abusiva locutio. unde Ecclesia Manichaeo; detestat i est,quod illud Ioannis. i.Verbum caro factum est, quo mysterium incarnationiscontinetur, ad imaginariam 5 impropriam carnem constituendam detorserint: quibus nostri aduersarii Callainilis perlimiles sunt, corpus dc sanguinem Christi in formis huius sacramenti improprie usurpantes. Damnauit etiam Ecclesia Nestorianos de Arrianos, quod illud Patris aeterni dictu:hie est filius meus dilectus, quo planὰ e substantialitas Patris do Riij exprimitur, improprie explicauerint non de filio natural sed de nucupatiuo de adoptiuo secundum affectu. Assumptio, quae in eisdem formis, articulum fidei, de maximum religionis musterium constituit , c olicis de vete bus Theologit notis lima est : tum quia per eas lancitum de initum eli nouum testamentum & pactuin, quod est religionis Christianae firmamentum,ut in forma calicis