장음표시 사용
371쪽
ce, licet idem corpus sit album & dulce. unde & dulcedo est in visu secundu mo da albedinis,no secudu modii dulcedinis. Quia igitur ex vi huius sacramuli est in altari substantia corporis Christi,qualitas aute dimentiva eius est ibi cocomitanter, de quali per accidens, ideo quantitas dimensiua corporis Christi est in hoc sacramento, n6 secundum propriu modum vis Iliacet sit tota in toto Sc singulae partes in lingulis partibus sed per modii lubstantie,cuius natura est tota in toto, de tota in quali bet parte. ADsECv NovM dicendii, quod duae qualitates dimentiue non possbiat naturaliter simul esse in eodemuta quod utraq; sit ibi secundu proprium modum quantitatis dimentivae.In hoc aute sacramento quanisum titas dimetitia panis est secundum propriumodum, scilicet, secundu commensuratio. nc quandam,non aute quantitas dimenti-ua corporis Christi sed est ibi per modum D mr .art. or substantiae, ut dictum est. A D TE R Tivri dicendum,quod qualitas dimensiua corporis Christi non est in hoc sacramento secundum modum commensurationis, qui est proprius quantitati, ad quem pertinet, quod maior quantitas extendatur ultra minorem, sed est ibi pers. δοι -'. modum iam dictum.t
3m 7, . I IT X liac benes data transubstantia, s ntione sequuntur multa consectaria, , quq recta fides confitetur.Primum sit, to-ma .rectat. tum & integrum Christum,facta cosecra tione,sub alterutra panis,aut vini specie,&quacunq; particula contineri: sed ex vico secrationis corpus sub specie panis, sanguinem sub specie vini,ammam propter natu. ratem cum corpore connexione, diuinitatem propter unionem verbi hypostatica: ut corpus de sanguis sint in hoc sacramento ex vi verborum, caetera ex naturali concomitatia,vel animae cum corpore,vel diuini re. t.ct 1: tatis cu humanitate assumpta. Prima p.de continentia ex vi verboru corporis Ac sanguinis,sic aperte deducitur: verba utriusq; rmae panem de vinum Guertunt in compus de sanguinem Christi, quia efficiunt, quod sisnificant:ergo ex vi verborum cotinetur m hoc sacra to corpus de sanguis
Christi, de ideo appellata est, ut latissimὰ
probauimus,haec conuersio, transu talia tio, quia comutat substantiam panis de vini in substantiam corporis de sanguinis Christi.Altera p.de existenti anima de diuinita te ratione concomitantiae sic concluditur: Christus resurgens ex mortuis,iam no moritur, Rom. 6Aoc est nihil extrinsecus pati potest neq; anima amplius a corpore separabitur,cum corpus per resurrectionem sit impallibile : ergo ubicunq; suerit corpus necesse est animam esse,& contra, quia ex coniunctis reipla,qui unu ponit, de alteru, ratione connexionis realis, ponat necesse est: cum aut everbum diuinum semel asse sumptam humanitate ad unionem hypostati an amplius non dimiserit,sed in triduo etia morti licet diuisis animae de comtori unitum permanserit secundum recta fidem,ubicunq; fuerit corpus, aut sanguis Clitisti,necesse est verbi diuinam livpostasim existere:quare si ex vi verboru in hoc sacramento sunt corpus S sanguis Christi, necesse est esse etiam diuinitatem ratione unionis hypostaticae de anima ratione coniunditionis cum corpore, atq; ita anima, Scdiuinitatem ratione Ocomitantiae. Quare certissima fides incarnationis efficit, ut nost earo sine diuinitat fides autem resurrectioni ne sit corpus sine anima, aut sine sanguine,3c ideo existentiam corporis sequitur semper, quod ad personam Christi pertinet. De accidentium vero coexi- sentia, licet quidam dubitauerint,certissima tamen sententia est,de contraria haer tica habetur:quia non existeret idem cor pus Christi quonia ablata quatitate ac di- inelione, ausertur naturalis es figies, ordo, situs de distinctio partium,potentiae organicae, vitae omnes operationes,& inducitur monstrosi corpori constitutio, do pertu
batissima existentia contra diuinam sapientiam Sc corporis Christi excellentiam. 2 Itaq: cum sit Christus in hoc sacrameto,qui est in se de secundum propriam speciem , si in se nullam habet suarum partiudicitione, neq; habebit in hoc sacra meto: post resurrectionsi autem nullam potest habere in se:ergo neq; in hoc sacra nacto. in triduo aut e morti quia facta est diuisio
animae de corporis, quia alioquin no esset Vera mors , neq; per morte effecta nostra redemptio,si tunc esset hae sacramentum . . consecratum, esset corpus sine anima, de
372쪽
Comment. ln D. Tho m. teri part
sangui I effusus sine corpore & anima,Omnia tamen hypostatice verbo Dei unita: quia li militer fuerunt in Christo,quandiu
An. at 3 Tertia p.eiusde sectarii quod in qua
uis parte alterutrius species totus Christus exillat,non solii est intelligenda, diuisa cra meti specie,sed etiam ante diuisionem: ut sit veru dicere de quavis parte designata,in ea totum Christium contineri,sicut inquauis parte corporis tota animae substantia. ratio ex praecedentibus sic deducitura Christus existit in hoc sacramento ad modiim substant lς quia per transubstantiationem,qua substantia in substantiam couertitur,& accidentia omnia cosequuntur sua substantia cum qua reipsa sunt contu ncta, nec ab ea post resurrectionem diuelli possunt per aliquem motum, ut ostesiam est, quia corpus resurgit impassibile sed Iubilatia existit tota in quavi sparte di mentionii, ut tota substantia aeris in toto & parte: er
po stabilatia corporis Christi existit in hoe
sacrameto toto.& in quavis eius pari ante di post diuisionem. Quamuis aute quantitas panis & vini,& cetera accidentia, qui remanent in hoc sacramento, facta conle- cration non inhaereant corpori & sanguini Christi vi paulo post constabit: quia tamen verE & realiter continent corpus &sanguinem Christi ad modum substantio
efficitur necessario, ut similiter contineat, atq; idem in toto,quod in partibuλ rati ne transubstantiationis,cuius terminu ostedimus esse Christum eisdem accidentibus sacramentaliter contentum. Vnde ex praecedentibus fidei dogmatis sic conclude: Christu qui est in se,est in hoc sacramento,in se quantus: ergo in hoc sacramento. praeterea est in tota hostia consecrata, lesingulis partibus: ergo non est coextensus dimentionibus sacramentalibus . sed adorasti m moduni substantie indivisibiliter. Quod si
' Christus totus & intege hoc sacramento, aliis. ι.vitia, sub parua paris re vini quantitate contin ptur:necesse est asserere,quantitatem & di inuant . mensionem Christi corpori inhaerentem, ω πι non existere in hoc sacramento ad modum quantitatis, sed ad modum substan-i,-- -- tiae,hoc est, Vt non sit tota quantitas eo I Mων εὐ isti pori, Christi Propria, coextensa quantitaras .ua subi u ti panthaut vini,tota, ilicet,in tota,& par ι--u er res in singulis partibus, cum sit altera ma-ςz ior, est cra minor, α ideo repugnet huiusmodi coextensio: sed ut potitis sit admodum substantie tota quantitas Christi pio pria, sicuti tota substantia in quavis parte dimentionis panis, aut vini. cuius causa est, quia modus essendi cuiuscunq; rei, sequitur quod est perse, di non quod ex accidentucum illud sit mu quod ad esse
primum pertinet, hoc autem posterius: ut corpus est in visu. qua dulcessed quaalbu:sed in hoc saeramcto,corporis Christi substatia di sanguinis petie existit: quia
virtute cosecrationi per quam coniicitur hoc sacramentu,chm no lit in usu, , t cstera sacra meta,sed in cosecratione materie: quant: tas vero corporis Christi, ut caetera
accidetia,est ratione concomitatis,& quasi ex accidenti,& per aliud: ergo sequuturmodii essendi substatie.Ex hae distinctione respondetur Scoto Duran.& aliis:& clteris i heologis eirat, qui asserit non existere in sacramento quantitate Christi admodum substantiae. Alberia.i'. artiI R,
Neq; vero hic ratio existendi quantitatis natur quae requirit diuisionem & distinctionem partium,aliquo modo repugnat , de ideo impostibilis censenda est. Quoniam duplex est positio& distinctio
partium, una in toto, alia in loco, per qua locus & locatum squaliter coaptantur: prima politio est de ratione quantitatis , &ideo non potest a quantitate auferri sicuti neque ab homine rationale: altera vero extrinsecus accidit quantitati,nempὸ quatenus loco circunscribit .sed corpusChristi vel eius quantitas N accidentia, non cotinentur sub figura panis & vini, tanquam loco,ut constat,cum haec continentia supernaturalis lit,& ideo dicta est a theoloris sacramentalis, quia est accidentium, quae sunt signa sacramentalia : non repu-
Tt igitur naturi quatitatis corporis Chri, eam existere in Christo ad modum substantiae. Qiod si Christus secundum
recham fidem totus & integer existit in toto sacramento , & quavis illius parte: qui voluerit sibi constare in eadem, asserat necesse est,non contineri,aut existere ad modum quantitatis, tam non possit minori ruantitati coextendi: erit igitur ad mmum substantiae. itaque , ut generationis naturalis terminus est, substantia naturalis,quam consequuntur accidentia secundum
373쪽
dum n ituralem existentiam: ita transub stantionis terminus est lubitantia Christi existens sacramentaliter, sub quanta nisque figura panis & vini, &ideo omnia
Christi accidentia sequuntur necessario eundem modum existendi sacramentaliter: cum is per se conueniat substantiis, ut est ii an subitantiationis terminus. 3 Idem consectarium, cuius partes singilatim confirmauimus, definitum est in Concit. Florent.ΘPultima. in doctrina de sacramentis, cum ait, totus Christus continetur sub spee. e panis, & totus sub sp cie vini,&c. in Coni tantie n.susiris. his verbis,a laicis tantummodo nunc sub specie panis e cipitur, cum firmisit me credendum lit,& nullatenus dubitandum, integrum Christi corpus Se sanguinem, tam sub specie panis,quam sub specie .ini veraciter contineri. limiliter omnino Rasilien .sessueo.& Trident. si T. I .c.2.qua propter,inquit, veri stimum est,tantunde sub alterutra specie, atque sub utraque contineri . totus enim & integer Christus subpanis specie , de sub qua uis ipsus speciei parte,totus item sub vini specie desub eius
partibus existitii dem repet. t scir. 11.cap.dccata. 3. quibus omnino consentit D. Paulus i.Corinth. ii .ctim ait,qui manducat &bibit indignΘ, iudicium sibi manducat de bibit non diiudicans corpus Domini. λςnificat ergo in bibendo diiudicari debere corpus Domini, qudi in calice reuera exist it. Praeterea Caristus de seipso existente in hoc sacramento, inquit Ioan. 6. Ego sum panis vivus & iterum, qui manducat me: quibus verbis plane lignificat, ipsum in hoc sacramento nypostatice existentem, hoc est, omnibus suis partibus
perfectum ma ducari, & non alteram eius R,.- --ἐ parL.M. Similiter dicunt veteres omnes Misin b. I. Patres Deum & Dominu Christum natum,crucifixum,&c quae ad persecta eius hypostasim pertinent, in hoc sacramento lumi,siue de altera, siue de utraque specie loquantur. eorum testimonia sunt eadem. quae in serius proponentur,ad probandam realem Christi praesentiam in hoc sacramento. Hanc reFula in concomitantis quidam Theologi an ipso verbo consecrationis deduxerunt quatenus exprimitur compus directe,caetera vero omnia indire tEIn verbo, meum,& meus hoc enim est corpus christi, quod diuinitati unituita, est
impassibile post resurreci. onem. sed colligitur etiam ex hoe notissimo principio: si duo aliqua semper sint coniuncta , ubi
cunque, num est , necesse est reliquum
esse, quod principium intclligitur hoc modo, ut ubi minus existit, necesse sit maius exilicrere , non contra: ut ubi corpus biest anima ,de diuinitas: non tamen ubi est diuinitas, caetera else oportet, ut inferius conliabit contra Uoiquisitas. 6 Plurima denique ex contraria D ntenctia absurda lequutaur. Primun ,si iron existeret ratione concomitantiae Christus i
reger in quavis specie separatim, Christus
contra scripturas adhuc mortalis esset , α non tantum, i in mysteriosed re vera per separatio e animae, sanguinis de corporis, passim mactaretur in lacramento, cu esset corpus plane mortuu sine amna a &spiriti . nec est et ide corpus in Eucharistia, atq; inctio.Preterea si tantum csset corpus & sanguis ex vi verborum, de nihil amplius ess e ex vi concomitantiq.non csset ibi spiritus Christi line quo tame.ut inquit Dris,lo. 6. Caro de sanguis no prodest quicqita. Qua re latreticu est anerere, Christu in hoc ia-cra meto dissectu esse in duas partcs,ut Caphamalte intestexerui, Christi carne maducanda esse i . s. ut in altera seecie contruncatur tantsi eorpus in altera sanguis.Tria huitur aut e lige iis resi; a recentioribus Nestorio,& ecne cum illius opinione conse
tit, quatenus asseruit eorpus Eucharistia colentum, esse meri hominis comunem carnem, ut testatur epistola concilij Ephisini ad eunde Nestorium: no est autem necessaria cominitantia, animae, sanguinis & diuia nitatis cum meri hominis carne sed curarne & corpore Christi veri Dei do hominis. unde videtur Ecclesia ob hac etia caulam populu unica tantia specie conti unicasse,uti plosacto, de integritate Christi sub alte
utra specie, insit tu erctur. Hac etia ristione vulgus Boumoru ta impotenter calice pe-
de reali Christi praesentia in sacramento, quod existimaret se priuari sanguine Christi,quali sub specie panis non existcrct. 7 Eunde errore si Pctro Coirneliori, de
Thoms V valdens credimus secuti sunt, quida a Iulio Papa in ep.ad Epos Agypti,
da nati,quod no communicarent nili pane vino intincto, appellantes hoc communionis complementia, quasi tro cilci ab liit Gg communam
374쪽
comunici, que sola panis specie constaret. dicta est olim hec comunio Iudae, propter buccella Hiinct a quam in coena a Diio accepit.ecctelia vero in ipso sacrificio pera miscet ecies paulo ante comunionem, sed non ad comunionem complendam, ut haeretici existimauerunt, sed plane ad restitandu hune errorem, diuidentiu corpus, sanguine in hoc sacramento, quatenus illa permistione unifica prster alia,per resurrectione Christi, sanguinis ad corpus reuersione,& utriusq; deinceps in perpetuuveram & reale coniunctionem. In codem errore fuisse Lutherum affirmat eΚius homil. 32. de Lacra metis,consitituentem altera
tantum p 1M Christi, sub alterutra specier
sed eum errorem Lutherani non sequuntur aesert etiam Alex. Alen. quosdam mo. uachos,existimantes cum corpore in specie panis non esse sanguinem, miraculo sansumis abunde ex specie panis profluentis, suisse diuinitus admonitos.Sed omnes haeretici negantes reale Christi praesetitia in hoc sacramento, si sibi consentiant, non possunt in ulla parte sacramenti ponere, nisi quod eadem tantum significatur, cum asserant Christu esse in hoc sacramento,ut in signo tantu.contra liunc errore satis dictu est,& abunde confirmatu, Christu to- tu sub alterutr specie cotineri,& sub qua uis parte,ut praxis & usus Ecclesiae cath lice ostedit,cum ex diuisa panis specie, plures comunicent,totu Christusum ete qui
omnia primo cosectatio coprehendimus. 3. in.MM 8 Alterum consectari usit, transubstati i- . tio sola virtute diuina seri potest, non au-Υ-μ, Salicuius agentis creati. omne enim ages
naturale tantii potest enicere conuersione formale ijest,unius forms in altera,mane feta instrii te eode subiecto,mutatione: quia cu sit fiametuo - - nitivit tutis, agat per actu Morma, ad deo . terminata tantum forma eius actio definiri potest: Deus aute cum sit infinitar virtutis, totum ens mutare & conuertere potest, in aliud ens: talis aute est transubstatiatio, cui
pro nde nihil simile in natura reperiri potesti est igitur solius Dei operatio propria virtute: licet forma huius sacramenti ct instrumentu quod virtute participata attingens terminum a quo, conuertit in substantiam corporis & sanguinis Christi. Et licet uersio fiat in corpus Christi impastibile& immutabile post resurrectione,& Deus possit omne ens in quodvis aliud conuer
tere,etiam corpus in angelum, vel contra,
ut potest ex nihilo producere secundum
potentiam ordinariam angelum,cum non sit exaliqua materia, secundum tamen a
lbluta posit ex quouis ente per conuersione es licere: qua uis inquam haec vera sint, non tame fieri potest,ut in Deum aliquid couertatur,quia est purus actus, cui repugnat omnis potetia,ut fiat ex alio,vel aliudex ipso. Est aute utriusq; couersionis, malis,scilicet,& totius entis,quaedam similitudo, quatenus, ut in illa manet aliquid
reale comune viriq; termino, nepe materia prima: sic in hac,licet nihil maneat de Ad
termino a quo vel materis vel sormae, cutota substantia conuertatur, manet tamen
comunis appellatio entis, sed no determi nati & proprij, quia cu totum ens lit mutatu in alterum totu,ut panis tota substantia. in corpus Chrisiti,nihil materiar,aut tormae
panis manet in se, vel in simili & eius despeciei sed cu terminus couersionis sit ens de substatia,verὰ dicitur manere ea de appellatio entis, quatenus manet aliud ens, in quod facta est coucrit o. hec aut e consideratio entitatis comunis v triq; termino huius couersionis, utilis est ad intelligendum cur Dei infinita vis totu aliquod ens, in aliud totu couertere postit:quia vi deii nitavis agetis naturalis secundu forma Nactu, potest emeere formale conuersionem: sic vis infinita res icit totum ens, & ideo potest ipsum totu conuertere in aliud ens,ita ut nihil de prioris entis substatia maneat, nisi appellatio entis ratione terminion quefacta est couersio.viriq; enim est comunis
natura entis,& ideo autor,&causa roti' entis, potest quod est entitatis in uno terminocouertere in entitatem alterius,sublato eo,
quo distinguebatur,idest, de natura Ppria entis prioris nihil permanete in posteriori,
licet utrunq; sit en & ideo ab uno in alter u virtute diuina secundu tota substatiam
sat couersio.Omnes etia Patres. quoru testimonia notabimus in cofirmatione realis presentie Christi in hoc sacramento, in
hac couersione diuinam potentia admiratur . cui admirabilis ista conuersio attribui potest,& non vlli virtuti creatae. Vnde ex diuinis operibus, quatuor e e. celliat, incarnatio, impii iustificatio creatio, o D m Ἀ- transubsitfitiatio:nmpliciter & absolute M σή πα, . in niu maximum esit incamatio quia per ea datur creature ipsummet esse diuinum in
375쪽
cre 3. 4,quod cola liricus gratia capitis,que omnium iustificatione nitruit: ex caeteris, praestatiuitiscatio impii, quia terminatur ad bona aeternuit diuinae participationis: creatio vero ad bonu nature mutabilis: delicet gloria prestet gratio iustificati magni tudine soni proportione tame prestat gloriae gratia iustifica'. quatenus donu gratiae amplius excidit dignitatum impii, lus erat plena digni qua donii glorie dignitate iuili qui ratione gratie mitificantis, gloria dignus cst. Creatio vero. ipis modo eliicientes est niaxima opus, quia per ea ex nihilo
fit ali ii id. deniq; inter omnes couersiones unius rei in alter omnia maxima elitransutiliati.itio, quarentis rotu ens in aliud co- mutat,reliquae parte tantum entis, nempe
forma, e quatenus in iiibstantia praeexistetem, quae ex ipsi couertione n:li l nouis in se acquirit, ut supra explicariim cst. io Tertui ei sectari u lit, sublutia panis de vitii post consurratione, neq; resoli litur
ti ' clina inis ad utranq: tarte sic ex praecedentibus concludi pol it.virtute verborsi coiecrationis no poteli essici illa resolutio aut anni hi latio sed tanta conuertio in corpus & sanguine Cliristi, ut oli sum est mullo igitur modo fit resolutio, aut annihilatio nihil enim fit per conlccratione,nisi virtute verbo ii,&hec efficiunt quod lignificat .&ostentum cit proprie significare eorpus Selangit incin Chri iti . nihil igitur aliud fit. sed c6tra resolutione illam sunt hec specialia ex Theologia,adii, ta ratione iratu .rali, repetit aalami si subitati, panis de vi ni resolueretur in prsi acciem materii, vel Priini,vel proxima in ut elementa:nsi primisi , quia nullo modo ii ne fornia esse potest: non elementa: aut Enim manentia cacorpore Christi,aut egredietia de substantia panis adueniete corporeChristi sed primum repugnat rationi huius lacra meti, in quo nihil ce priori subitantia panis & vini
omnino manet: secundu autem repugnat sensui: quia non sentitur ille elementorum egressus, cu tamen elemcta sensibilia sint: no sit igitur resolutio in P acet E mater: a. Secudo quia materia preiacca nullo mometocii corpore Christi permanere potest: cu toto tepore,usq; ad instans ultima consecrationis maneat subli tia panis, di in ipso instati est corpus Christi line aliqua parte substantie panis: Fare nunqua facta est illa resolutio ertio, si hec resolutio si ercr. vel materia preiaces ita cces liue depaulatim egrederetur ita itinentia speciem, vel in ultimo instati c6secrationis velante illud: sed nullo modo fieri potest. non quidu primo quia esset limul in aliquo inflanti sui statia panis cu corpore Christi neq; ctia seculo modo,quia e ii dicatur fieri ante ultimii instans cole rationis,& inter quelibet duo initati a litto pus in eo cerce sub aliqua parte specierit, nec esset panis, nec corpus Christi quonia ipsum mobile, id est,preta cc; materia ii estiue egredius de tyecie-bu prius esset an una parte, qua in alia ,&ex sequenta liciet, ut limul in aliqua parte,neq: esset subi alia panis, cu ex ea par te iam est et egressa prelacco materia, neq; corpuς Chrilli, quia non potest simul curcii parus si ibi via, quae auliue in alia parte pzrmaneret, a qua nondu esset egressit praeiaces materia. Itaq: secuntu argui nuntiani valet cotra ruit,lutione ui mat iam remanentem cum corprie Chri ili. totium autem contra mate iam iuccessiiud egredientem de continentia specierum. ii Contra amathi latione panis, a iit vini a quibuIda assertam est ipsa couerito in corpus & sanguine Ciari iurepugnat enim anni hi latio couersioni. cu illius terminu; per
se primo, it pura nihil huius aute, subitantia corporis de languini; Christi. :t iq; licet
per conse ratione de panis si ibitati i no remaneat aliquid,n : ratione forinae, neq; ratione m iteria abibi uictamus altu anni
hilari falsii mel quia anni hi latio est delitio in puma n illininis aute destio ternas natur ad corpus Cliri isti: tua re no convit ter rectae lidei dici potest ni mihi latio.
H Q aitum Consectarii ini est,ha reticum eli asserero facta consectatione re manere in hoc sacra nieto substantiam panis aut vini, vel ratione materiae, ut i rati mne forinae. Hoc primo probat omnia, quae ad probandam transusillantiatione in conchil imus cum de ratione illius si tota sibi stantia ex materia & sorma civilia a d,co uerit in corpus & sanguine Clitasti, ut tan-
tu exiit at Claristus in Lacra meto, ut primo consectario ostensum est , ii ne ulla pariesubstantus panis & vini. sed sit, secidentibus utriusq;. vi autem veri rum sit conuersio materiae panis in materiam com
iis Christi,& lormae panis in anima Cliri-sti,quatenus dat esse corpore si,& no quatenus
376쪽
Comment . in D. Thoe teri. Par.
tenus dat esse animatu. hoc est, in corpus an inis rationalis propriu susceptiuum, di suis organis distinctu,quod esse corporeu, habere costat ab ea de anima insormant hcet in genere cauis materialis prius siedis politu intelligatur,qua informetur. Vnde ii in triduo mortis Christi panis conlecraretur, fieret sane conuersio in corpus Christi, anima carens, cum esset vere mortuit,& ideo forma cadaueris in malum: quia fit conuersio vi verborum in corpus Christi ut vere existit in Ieip to,quare si enset mortuit, in ide coversio fieret sed quia in mortuo pumantit ea de hypostalis, ea de materia,ide esse actualis exist citae, ideo concedendu est ese ide numero corpus, atq; vutu. Hscaute sententia, tui uiri nci litfidei dogma,vere tame Philosopliis cosentit, que unica animam lingulis vluctibus tribuit ,etia hominibus,quae sit principita imitus esse animati, corporei scilicet vivetis, sentit ut & rationalis. Secundo ecfirmaturcol ectariti,quia remanere panis substantia repugnat sormae huius sacramcti, qua proprie lignificare diximus corpus Christi &sanguine,non aute vere dicitur. pane esse corpus Christi, aut vinu csie sanguinem. Terti quia ex prscepto Ecclesis catholice hoc sacramentu ieiuni sumere tenemur:& tame si cu corpore Christi es et iustatia panis,s,nguis a ieiuno sacerdote lumi noposset neq; ide sacramentu sepius eodem die sentit igitur Ecclesia calliolica,cui' est illud pr. ceptu nihil substantig panis, aut vini persecta cosecratione in hoc sacra merito remanere. Quarto, sic theologi consu-d ut, corpus Christi in hoc sacramento existit,& no per latione: ergo per conuersione panis & vini: quod aut e conuertitur iuali u .s,no manet:quare no manet in hoc sacramento panis,aut vini substantia. i; Per lationem autem no peruenire corpus Christi in hoc sacramentu haec os en diit. Primo quide,quia delineret esse in caelo, cotra articulum fidei de sessione Christi ad dextera Patris: clim id,quod latione mouetur,no posit ad locu peruenire, nili priore deserat,quia est ab uno in alteru locum c6 migratio. Secudo, quia latione motu, omnia media pertransilicii est corpus, quod de corpore Christi, ut in hoc sacra meto existat,ueia dici non potest. Tertio, quia fieri no potest, ut id, luod latione mouetur, simul ad plura loca perueniat: quod tame de corpore Christi necessario assere. dum est eii simul incipit esse in pluribus iacramentis. quare si corpus Christi no incipit esse in hoc sacra meto per lationem, necesse est incipiat este per couersionem panis in ipsum:cu secundum potentiam ordinaria nihil incipiat este alicubi nisi vellatione, vel couersione alterius in ipsum, ut cuin domo alicua i is incipit esse. Posset qui de corpus Christi secundu potentiam Dei absoluta 6 incipere esse per conuertione, sed polita lege ta institutione huius sacra menti, necessarib dicendu est corpus Christi m esse alicubi ubi prius no erat, nisi perlatione, aut couersionem alterius in ipsum. Christia autem po h a laetitione aliquanda visum in propria specie Patres asserui, igenes a Paulo ut sertur i. Cor. Ambrosi .Cor. 9. 'ioma; 8. Chri s. in eande ep. Aug. in tractatu super illud, modicum videbitis me .celebris est clij historia deChristo viso a Petro Roma discedeti via Appia, ubi constructu est oratori u cu hac interiptio. ne, Diae, quo vadisi ut refert Hegeli p. te Excici Hieros & Orig.to. 21. in I a. ran. in Apolog.de fuga: Ambros contra Auxetiu de Ralili is tradedi syxime post ep. ζ'.1 Quintii cosectariti est aec transiubllatiatio colentit aliquo modo cum naturali mutatione & creatione, atq; ab omnibus dissentit . est enim horu trium comune o
do terminorii a quo & ad quem:& di stinctio, ex qua simul esse no possinit, cu in omnibus post terminum a quo, cosequatur terminus adque,& id O limul in eo de n6 sunt: iuia inductio unius. est stet iis expulsio, luauis eodem momento, ut in si ibitis mutationibus constat. Comune aute creationis de tra substantiationis est no habere comune subiectu utriusq; termini, ut habet omnis naturalis mutatio:quanta creatio caret omni subiecto ex quo, de tota sub statia in transubstatiatione, etia secundum materia conuertitur in alia.Comune vero transubstatiationis & mutationis naturalis est, tum couersio unius in ali cru tum et i Ico seruatio &permanetia unius rei in vir que,sed diuersa ratie ne.in tian substatiat one enim tota substatia prior in posteriorEc5 uertitur,in naturali tame mutatione manete inde subiecto fit conuertio secudum serma,& ideo serinalis cutierlio appellari let: qualis est unius elemeti in alterum. intransubstatiatione praeterea manet eadem accidentia,
377쪽
acccidetia in mutatione naturali, cadί materia prima.& ideo accidentia in hoc sacra mento, materis proportione respondent.
as Ex his ratio proprie & catholice fidei cogruenter loquendi informari potest his
De mea Iara regulis Prima si ua nulla pridiciarii trium mne lique ι mutationu, unum extremum de alio vere
ob mydς affirmari potest,quia limul else diceretur, que simul esse no poliunt: ut aer est ignis, non ens simpliciter est ens, panis est cor pus Chri lH.Secuda est in eisde coveri ionibus ordo & successio extremoru vere lignificatur hac praepolitione , ex, ut ii dii ascae non ente sit ens, ex aere ignis, ex pana. - corpusChristi: ut tigruficemus posteriores terminos prioribus iuccedere, ut dicimus ex noe te fieri diem.quod si propol mo,ex, si ibiectu exprimat,in creatione di transiit,
statiatione vereno dicitur,in mutatione naturali vae dicitur: quia in illis no est liabiectu, vel materia ex qua, ut eli in omni naturali mutatione. Tertia regula, id creatro ne verbo uertionis via no possumu, sed tu mutatione naturali,vel transubstastatione possumus:quia in creatione unu extre mu non couenitur in alterii, in aliis coli et itur,ut aer in igne, panis in corpus Chri
sti licti illa fit formalis conuersio, haec t tius subitatis,& ideo vocata eis tralubitantiatio. arta regula,quod vere dicitur de conuertione naturali ratione subiecti, de creatione, aut trasubstantiatione dici non potest, quia utraq; caret subiecto. ratione v.gaubiecti est potetia ad oppoli tu, ut aliabu potest este nisru,quatenus tota lisbstatia lubit ista accidentibus, ab uno in alterucomutatur,& aer potest esse ignis ratione pariis subitanti nepe materis prime, quaeso ae subitantiali immediate subiicituri sed deficiente subiecto, n5 dicitur in crea tione, ro ens potest esse en neq; in traiiabstantione panis potest esse corpus Christi ratione subiecti permanetis in utroq;,cui nnulla pars substatis panis in hac couersione permaneat cadem ratione in creatione
diei vere non potest no ens sit ens,neq; inuansubstatiatione panis erit corp' Christi, ut veru dicimus albu erit, aut sit nigrit: iuia hec vera sunt ratione subiecti,quod no est
in creatione,vel transubstantiatione.eade etiaratione in creatione e transubstantiatione uti no potamus 'spolitione,de, ut in naturali mutatione, luia haec prepositio denotat cosubstantialitate, saltem ratione materis: si e dicitur de aere fit ignis, de albo nigru m,sed iaci vere dicitur,de no ente
sit en de pane sit corpus Christi Sed quia
accidata panis di vini, quatenus mana eadem cu vum; termiuo coiitritonis diabet iliandi rationem materie,secundu quanda similitii dine concedi hec possunt panis fit corpus Christi, vel erit. de pane sit compus Christi: ut nomine panis i si intestigatur subitati a patiis sed indefinite & uniuersaliter, hoc quod speciebus & accidetibus
panis cotinetur, nepe primo si ibstantia Pani deinde corpus Cnristi. 16 Hec de exacta rat One loquedi the logi ad Iolauer ut, que tame pleri inq; a Patribus at ter vi pantur, sed ea ad sensum Ius regulis coprenenium, examinada sunt ec expendenda. Semper aut e cauendi sunt duo criores. unus est, ne propter magna a ceteris dii limin t in conuersionem pira prie ab hoc sacra meto tollas ut faciunt lii,
qui pane anni hilant quod genus desecti
ius iacc natura nouit,nec Deus unq' ii excrcuit. Alcer error est eoru,qui propter huius coli ersionis cu ceteris imitationibus iis
m. litudine,& ad luculetius vitandam anni hi latione asserunt in trasubstantionc ean de materia m perim aere, & subire forma substantialc cortioris Citri siti, hoc est, illius anima in sori namque sentetia explosa esta coc.Ti id. deliniete , ut supra obi eruaui mus,tota substantia panis in corpus Christi conuerti sequeretur praeterea ex ca sentetia, alicuius rei e temῖ cu Clinito, ut Algeri vcrbo utar m personatio, cade absur-
State, qua impana uo, de qua supra disseruimus. Deinde haberct accidentia panis pro Iubiecto eande materia pani informatam anima Christi,cu tame rectit fides doceat, manere illa accidentia sine subiecto, vi definitu est in conc.Coitant. cora. V vi-cle ita scst. 8.ut latius postea explicabitur
I Huc omnia, quae de transubstantiat one disseruimus, plurimum valent ad cos rinandam realem di substantialem Chri ili praesentiam in Eoe sacramento cum Oileia sum sit,ex vi verborum esse corpus & s. inguinem Christi,de animam atq; diuinita- id
tem ratio concomitantiae, vivere totus
Christus sub quavis specie, S parte illius
existat: sed quia i veteribus de recentioribus haereticis lite realis Chri iti praetentia
378쪽
acerrime impugnatur,& ex ea factum est quodlim dissidium Sacramentariorum 1 theranis:de eadem,propositis primum erroribus aduersariorum,exactius hoc lo-
eo differendum nobis est ut igitur a principio aduersariorum historiam Plene re petamus, & appareat non solu tum mam fuisse consensionem in Ecclesia catholica de reali Christi praetentia in sacramento,
sed etiam contrariam sentetiam, ut verbis Domini repugnantem, ab omnibus remiatatam fuisse, a prima Christi promi ilione de exhibedo ieipsum in cibum Ad potum,
exordiamur Caperna ite Christo promi tenti suum corpus de sanguinem in cibum& potum,ut in ultima coena reipsa praesti titi quasi id fieri non potat Ioan. 6.c. resti terunt dicentes,quomodo potest hie ca ne suam dare nobis ad manducaridu. nec
ob i l tamen quicqua Chlistus de suo verabo Je promistione remisit, sed potius illos
increpavit: inter eos Iudas cenietur uti sum videtur Diis perstringere, cu ait, ver ba,que ego locutus sum vobis,spisitus &vita luntndiunt quida ex vobis, qui non eredunt,addit Euangelisti, sciebat enim, qui essent non credetes, & quis traditurus esset eum.numeratur igitur Iudas inter huiusmodi non credentes. unde Theoph.ad 26.Matthaei antecessorum suorum sen. tentiam amplectitur,quod Iudas sacrametum acceptum de manu Christi in ultima coena occultauerit & no comederit: pocula autem inuitus biberit, quod occultareno posset. Deinde Corinthii,hoc sacra metum non aliud esse opinabantur,qua pane
quenda sacrum:&iaeo redarguuntur ab Apost. l.Corito.& It.&inllituutur de veritate Christi in hoe sacramento existentis. ut in 3uit D. Cyrilui. .Penta bibli reserete Turriano li. t.pro canonibus Apol .c.2 Iudei & Gentiles initio nascentis Ecclesiis Christians,no intelligentes aliud de hoe mysterio qua quod extrinsecus figura panis & vini re sentabat, finxerui quenda insante sarre vestiri,&Christianos hoc modo humana came vesci, quida Iute ab illis coli Bacchii & Cerere, ut refert D. Aug.
a Gnosticia Valetino&Marcione exorti,n credentes veritate natui humane in Christo,sed externa tantum eius fisuram & limilitudine,ubicunq; legebant in sancta scriptura came, corpus & sanguinem
CVlti,figura & inanem imaginem intelligebat,& exconsequenti in hoc sacramento veru corpus,came & sanguinem nega .
bant,& figuram tantu illorum inducebIude ideo asserebant datu a Christo corpus suu,non tam carneu,sed I anaceu. & alii no corp',quod Christus gesisset sed quod de carne,&pane finxisset,vel quod pani aliude supposuisset.vnde quasi ad imitatio .nε Chri iti barbara, Cyclopica de insanti. cidio, Scnefanda de multis etiaaliis ablcce. nitatib' mysteria &sacra coiiciebat, magia etia vestes, ut caro appareret, ut refert D. Epiphanius. Ireneus deMarco heretico. Paulus Samosatenus quellione postea mo---uit de corruptione corporisChristi in ipsa faun. . Eucliaristia. Ex Gnollicis exorti Mani- IMMAEaLchaei, haeresim de incarnatione Christi &turpitudine in mysteriis retinuerunt, nihil carnis Sc sanguinis Chrilli ineli e huic sacrameto aflirmates,& ideo i catholicis pu
sis proprietatem verboru Chrilli de Eucharistia calumniabatur.Origenistea Ma- Ora em
nicheis existim itur accepisse,indignu esse res celestes in elementis terrenis Caberi 3epercipi,ut colligitur ex Theophilo Alexa.drino,& primo cocilio Niceno: sed in scriptis Origenis luiusmodi errores non repe
3 Arriani no tantum Christo diuinitate Arrio;. detraxerunt sed etia presentiam humanitatis ab Eucharisba,in ea tantu participari gratia spirituale defendetes,& ideo verba Christi de Eucharistia peruertebat, ut au tor est Greg. ME.&Cyrai.Io.in Ioa. c. q.& notissimii est ArrianosChristu fili uaseruisse Patris secundum gratia de affectum,
non iecundu natura:& cadem unione an
sectus nos per sumptione Eucharisti e risto coniungi non aute reipsa,vi cu de hac coitinctione disseruerimus apertius costabitiunde Arriani no verebantur mysteria pedibus cocinare,& indignis modis coraminare.Sub Aug. vicostat ex eius ep. 89. Vrbicius quida asseruit sic vetera omnia Vrlii atrasisse, ut in Christo ara cederet altari, pecus pani sanguis poculo, adeo ut panem& vinum , vel figuram utriusque in s era Eucharistia came & sanguine vac
re affirmaret. respondet Augus . qua to melius de congruentius vetera transis di noua
379쪽
& noua in Christo esse sic doceret, ut e deret altare altari, pani; pani, pecus pec ri , sanguis sanguini: videmus enim in his omnibus carnalem vetustatem, iritali cedere nouitati. Metaliani, de nostic rum & Manichaeorum hypocrisi plurima , de dogmatibus aliqua retinentes, ut refert Theodoraib. 4. hiiloricap. Io. aseruerunt, spiritualia dona eullis elementis alligari, charistiam esse indifferentem, neque cuiquam prodesse, aut obesse , Neam, Ut communem cibum de cuiusque manu sumebant. D. Anselmus non considerans, quae hactenus de his erroribus commemorata sunt cap. 18.de sacramentis, asserit ante Nestorium nullam de Eucharillia quaestionem ortam sui non qua catholicis obiiciebat anthropophagiam, cui respondens Cyrillus anatherim2. nu mtu, inquit, hominis comestionem de anthropop tagia nostrum hoc lacramentum proiiuncias,&religiose ad crassas cogitationes urges eorum mentem, qui creat derunt' & attentas humanis cogitationibus tractare, quae sola pura & inexquisita fide accipiuntur' In Nicaena Synodo r. Act.&acculantur Iconomachi, quod assiererent Eucharistiam esse vivificae carnis imaginem, non veritatem , tametsi gratiam afferret accessione Spiritus sancti. Simile est quod inquit Damascen. quem vixisse reserunt circa annu septingentem-mum, quosdain deprauasse verba illa Domini, hoc est corpus meum, in figuram
I'auliciatu ex Paulo &Ioanne suis ducibus constati Imperat. Constante Heracli Nepote, asserebant Dominum verba sua Apostolis dedise, & tulisse accipere, edere,bibere: sed panem & vinum adhibenda negabant, quasi forma sine mat ria in sacramentis quicquam possit ess-cere. Armenii reserente Euthymio Panop.titulo 2I. arbitrantes carnein Christi in diuinitatem trantiae,negabant in sacri scio esse corpus carnis Christi, sed potius
corpus diuinitatis. in Paschatis etiam celabritate sacramentum non suscipiebant, . sed agnum,quem immolabant more I daico assum igni comedentes, existimabant se sanctificari, veniam peccat rum consequi. Bogomiti Messalianorum
quaedam propago , hoc est,Bulgarorum lingua, sericordiae imploratores, sacra-
menta corporis & sanguinis Domini communione daernonum quos in templis habitare mentiebantur,saeri scium appella-buat.Imper Alexio Comneno commune mest Sacramentariorum cum Sarracenis c
tholicis exprobare, quod in altari Deum
suum comedant.1 Sed adhuc haeresis Sacramentarioriim nondum inualuerat,licet i,pe sui et exorta,& sempera catholicis repressa: postqi autem contraria fides & religio vera si timet 8 .annis &Ecclesia abArrianismo& aliis antiquis haeretibus pacem adepta
esset: Ioannes quida ni Scotus multo anti- Ioa n freta riquior faeologo subtili, Caroli Magni prae cini , ceptor , Alcaeni aequalis, male sentire de γπη- Eucharistia &scribere coepit. eius librum
de Eucharistia,Lanseancus dam itum resere in concilio Vercellensi cum Berengario.ob eam impietatem Gaguini Annales Gallici rescrunt eum reuersum ex Gallia in Anglia a discipulis graphiis confossium,&s suillime interemptum. Paulo post Beruamus presbyter vir doctus & disertus scripsit opus offensionis & falsitatis plenuad Carolum Crassum de sacramento cor Oe V .s naporis Dominici, doces subobscure & callide ipsum corpus,quod de virgine natum
est,non esse in Elicliaristis,quamuis a qui erunt, o abusdam asseratur alienus luisse ab hoc em οι iam . D- rore, & huic libro, quem index Tridentinus damnat,falso nomen Batrami imp msitum fuisse.sed eum lilarum catholici is
tim refutauerunt vi S. Paschasius, Rabanus,& alij:atque ab eo tempore scriptores Graeci & Latini propter errorem tum nascentem coeperunt cautius & premus i qui de hoc sacramento,quam unquam antea,& omnem figuram remouere ab interpretatione verborum Sacramentaliu, ut constat ex Theophilacto eius temporis scriptore Manli.26. I. Corintllari.&Da- . .
masceno lib. η. de fide capit. 14. item ex Alcui .Harm.Anulario,& aliis, qui ape sus locuti sunt de presentia corporis Christi in hoc sacramento. 6 Haec catholicorum diligentia aliqua- diu bunc errorem repressit, praesertim dii
autores nominati non viderentur in ecclosiam columeliosi, nec multu contentioli.
multo post tepore Armenos hac hsrcsitri suscepisse,autor est Guidoliarest i s. sed
salso, cum in caeteris erroribus eorum, conciliorum deaeti danuiatis, hic errorno'
380쪽
non numeretur. Illud autem est omnium testimonio certum post 2oo.annos mai re contentione, quam unquam antea excitatum fuisse a Berengario presbytero de Archidiacono Andegavensi,circa annum Domini ro6o. hie ergo cum haeresim ex libro illo Ioannis Scoti cuius summus scit admirator,imbibisset,atq; animi pertin clam adiunxisset, primum cladestinis colloquiis imperitos plerosq; traxit in suam sententiam, tum egenos quosque scholasticos , praesertim Theologiae studiosos, quotidiana stupe, cum opulentus esset ita solicitauit,ut eoru opera omnis pene sallia ac vicine gentes eo malo quancitissimὸ laboraret.eum adhuc iuuenem Fulbertus iam moriturus, spiritu diuino permotus, praedixit suturum veteris disciplinae & religionis immanem perturbatorem,&ideo
a tuo conspectit,ut cacodaemonem arceri
iubebat.eudem primum admonuit Adeumannus Episcopus Brixiensis doctissima epistola ad eum de Eucharistia scripta,rogans per Christum de veterem familiaritatem , communisq; praeceptoris sanctissumam memoriam,ne rebus nouis tantopere studeret,&Ecclesiae matri sanctiissimae perniciem pararet:obtestatur etiam,vi de Arrii,Manichaei,de si misium pestium horribili exitu, & execrabili memoria pertia mescat. At Berengarius his nihil permotus, sed scelere &superbia instammatus, doctissimos quosq; Episcopos ad certamen prouocat,de affulgente libi luce veritatis gloriatur,& sanctissimos viros Mum-bertum,Paschalium,Lans ancum, errore de stupiditate vulgi teneri clamat, cum ipse parum eruditus, ut Gui mundus eius aequalis testatur, dialecticis captiunculis deditu artium optimarum de ignarus, de osor acerrimus euet. Admonitus deinde Hugonis Lingoniensi cuius autoritas plurimum apud illum ponderis habitura putabatur, grauissimis, consilii ac doctrinae plenis literis, quibus de eius opinionem potenter expugnat, & catholica m sententia de praesentia corporis Christi in Euchari Ilia confirmat: priuatis etiam ac publicis 'congressibus saepe superatus, cum adhuc non desisteret Od ad schisma & seditione accenderetur magis valdθ eminenti in Eeclesia pulpito conitructo, unde noua illa oracula maiori cum plebis admirationes deret.
Lansrancus& Guit mundus ille Cam ς' iam tuarieu.in Anglia,hic Auersanus in Apulia Episcopus,& Paulo post Algerus, d ctillima contra eum scripta ediderunt.his autem ita sententiam illius confutant, ut magister impietatis, omnibus praelidiis destitutus, etiam discipulis caruisset, nisi homines impii,qui peccatorum potius, qua rationii ponden ruunt praecipites in haeresim,eum adhuc magisq; insanientem cosectati essent,ut ita Berengarij semetia, ad scelerum licentiam cosidia esse videatur. Cum igitur res ad manifestum schismaia r. spectaret, delata est ad sedem Apostolica,
ut summa autoritate, vel probaretur, vel damnaretur.sed tandem damnata est a septem ordine Pontificibus Leone,Victore, Stephano, Benedicto,Nicolao, Alexadro, Gregorio de ab hoc ultimo tempore etiaLeonis,dil putatione publica Turone habita,conuictus fuerat: vocabatur autem hie Gregorius VII .prius cum illum conuicit, Hildebrandus.Sed quia nec summo iudi- adhuc cedeba feo IX.conciliu Ue cellis congregat, cui praesidens, Berengarium , cum sua sententia & sectatoribus anathemate damnat, quo vocatus venire contempserat.cum vero adhuc per steret& in concilium & pontificem inueheretur:mortuo Leone aliud concilium Turo a z-- Lne iussu Victoris Papae coactum est, ubi praesens auditus,& conuictus, reiecta sua sententia catholicam complectitur, & c6cepto per sanctam & homousiam Trinitatem iuramento, se nunquam aliter docturum promittit.Sed vix a conspectu Concilii diseesserat,nihil moratus religionem sicramenti relabitur , partim causatus coactionem partim ambiguitatem verboru, partim alium sensu quem sua temeritate confinxerat.
8 Quare a Nicolao Π.Romam ad sene 3le conciliu us. Episcoporu vocatur. Ei cu , Ni acriter utrinq; dii putatu esset,aliquot etiaEpiscopis totu triduu aduertaria sentetia defendentibus, tandem Berengarius cum sua sectione veritati cessit, & cora Syn do,praetente Nicolao , sua manu libros, quos de sua lis res scripserat,combussit, de prius illud iuramentum renouauit, veram fidem apertius prostatis est, ut refertur, de conlecr.d.2.c.ego Beregarius. Sed adhuc terti 5 relapsus,& non tam, ut ita dica biurus,quam periurus,quarto &vltimo