장음표시 사용
61쪽
Comment . in D. Th. ter t. pari.
ciret incisioni , signacillima iustitiae e et fidei Et ideo in circu cisione con .serebatur gratia, li quantum erat
signum passionis Christi suturae, ut infra patebit. 'Sententiae & conclusiones.quaest.
Irati riun . quia Christi passio comu mcat sacramentis hanc im Instrumenis
Secunda f. arta Iacramentalis est 'ae formaluersanct kans, haber coniunctum diuinum auxilium, ad propriῶfacra menti essectum: quia sacramenticut lue ei proprias eiceZul, d iram spiritualem.
x ν, isseruimus degener.di sacramet Lyrum definitione, necesitate mamem, comparatione, caulis instituentibus, de minimis generaliter, resutatis opioniabus aduersariorum S Protestatium: deinceps de sacramenti, notis legis speciatim disserendum est:primu quidem de omniis bus in genere , deinde de singulis in specie. a Sacramentum igitur nout legis est sisnum cssicax gratis sanctificantis Signum quidem esse gratis sanctificanti commune est sacramentis notiis cum veteribu
eum hoc si ide ri, atque signum esse rei sacre,quet fuit generalis sacramenti definiatio, in i pio huius doctring proposita.Disseretia autem essentialis sacramentoru noue legis qua distinguntur 1 veteribus est enicacia gratie: de qua Meacia, est lite
sentetia catholica,recepta semper ab omnibus Patribus de Theologis. Sacramentana. .it a quam lignificant,essiciunt de c5tinenti uitiumentalitar ex Opere verat
Sensus illius est, Deus principalis & prima
gratis sanctificantis caula, ut:tur humanitate Christi Domini, ut in strumento coniuacto,ad eam instandendam animis nostri sacramentis aute a se institutis,ut instruniεέ, separatis ad eiusde grati ε insulionem:& cu ratio instrumenti polita sit in motu passivo,que instrumentum recipit , principali agente,& quo,exercendo propriis mactionem evehitur ad attingendam actionem & effectum principalis agiti , Ze de scit ipsius vim de emeac talem,ut ostendimus iup.q.8art.quacramentum non dicititur continere gratiam,secundum sunt litudinem speciei,ut causa univoca, neque secundum formam excellentiorem ad ag dum, ut causa squ.uoca, neque stabiliter& permanenter, tioria antillat in heren iem, quam ua .m tt..t in lubiectu recipiens sacra inentu, neq; 1 ut locus aut vas continet corpus ea virtute inibvinetali. qua habet cum mouetur , principali agete, ut omnis enectus dicitur esse in virtute & visue cause. Vt igitur Chrillus humanitate sibi coluncta,& inlim meta, separatili usus est, ad qualuis qu ilitates siue corporales siue spirituales inducenda ,sic modo sacramentis utitur ad infundenda aratiam lan-αficante Tactu fimbris ut instrumenti separati,exiuit virtus de corpore Christivi inmumento coniuncto Ide diuinitate ut principali causa,ad sananda hemorrousam Luc.8.4 actu sui corporis filium viii cu matri sit resuscitauit,Luc.7.Manu im
posita filii principis h nagoss,deverbo .ad
vita ea reuocaui Matth. 1.lut lotione, etco restituit visium. Ioa.9. Uerbo operat mo remitit poenam peccati mulieri adultere.Ioan.8.di Paralitico eodem inhumeato remisit peccatii.Organo vocis & flatu
dedit Apostolis Spiritum sanctu Ioan.vit. 3 Itaque quod nulla creatura vel perseipsam vel mota ab alia potest enicere, nepe supranaturalem effectum.& multo mi nus spiritualem & omnium maximu gratiam iustificantem:id mota a Deo emcere potest. Imo vero saepe utitur Deus ad huiusmodi effectus, his rebus , que minin Eapis sunt secudum suam natura iri,illis effectibus inducendis, c&plamque contra rus, , t vis illius euidentius demonstretur. Sic aqua lepram mundauiti li to dedit visum: in sacramentis vero similiti dine quide voluit esse in rebus x materia,
62쪽
eum essectibus quos ericiunt quamuis ex se nulla ui haberent eis ciam,&ea tota derivetur a Deo per humanitatem asesumstam. verbi gratia , ablutio baptismio per aquam,dum actione naturalem ablud di corpus peragit, test instituta, mota Scapplicata i Deo . fit verὸ instrumentalis
c usa gratie & remissionis peccatorum. n. --ia in Sic omnes sancti consentientes, hane sa-M Ira cramentorum nouae lepis etfcaciam ex D Iuo plicant. D.August. Tractati8o. in Ioannis eam aque vim esse ait, ut corpus tangat, di cor abluat. lib. i'. contra Faustum. cap. H.sacramentorum vis inenarrabiliter
valet plurimum, Ec cap. i' eiusdem lib. inquit, aqua α omnis illa actio corporalis , quae agitur tum cum baptizamus, fit& transit: virtus tamen quae per ista operatur, iugit cr manci de donum spirituale aeternum est. Eandem vim Chrysosto.& Beda agnoscunt in tertium cap. Lucae docentes, eam virtutem ex Christi ca ne baptismuin consecutum esse , ut eius aqua Christo pariat animas. Gregori de consecrat.distia cap. per aquam, illa aqua sanat animam, que habet gratiam Christi. D. Ambros. libr. de Poeniten. capa. Cyrillus elegantissime lib. 2. in Ioan. cap. '. quemadmodum vitibus, in li', ignis, intensius aqua calefacia, nor aliter urit
quam ipse ignis i sie Spiritus sancti operatione aqua, qua baptizata corPus aspergitur, reformatur ad diuinam viri tem,ti potentiam. Dominus etiam Ioan. 3, tranque causam comptu ctitur,cum inquit, illud totum unde cenasci nos oportet esse aqDam S spvitum , Paulus etiam,
Ephcss. Coniungit Christum, lauacrum aquae,& verbum viis, ad emundationem Ecclesiae. Ex cuius imitatione D.August.
Tractat.qo.in Ioann. totum sacramentum
appellat, aquam, verbum, di quod cre-δitur , idest secundum legitimum sensum formae, quem recta fides docet, vel secundum virtutem Dei, quae fide tantum per cipitur. His enim omnibus coniunctis, unus & idem effectus ab omnibus simul perficitur,vi in naturalibus sol &homo hominem generat.
r. . si ram Conilet igitur, ipsam rei sensibilissa
cramenti natura,quatenus eleuatur a Deo supra nature terminos, ad diuinum ess
- - 'Isis elum pratiae sanctificantis, esse & dici vir
Anu rinia, tutem lacramcnti, non quidem qualit
tem corporalem, que nihil ad hunc in ctum prodeget, neque spar ualeii , quae nulla ill s imprimitur, sed ipsum tantum moueri, dc applicari , Christo, ad talem l .gratiae effectum. Ideo intelligendum est de aliis instrumenis , assia mpti, a moad miracula emcunda, de reliquiis sanctorum, vestitas, quibus plerunque mira quedam i us Operatur. Horum enim natura, vi r Ora a Deo, fit instrumentum superitatualis effectus, di non per aliquam virtutem inhaerentem , operativam aut mediis, ad san tale essicienda, supematurali ri&miraculose. Si d excipere oportetnae Eucharistiam in qua realiter ii scorpus Christi, habct inhaerente vim vitii stativam, pcrimmanentem is ritum, d ς I. s. min. qua irtute,est illud Ioa. 6. Spiritus est qui H ν viviscat, caro non prodcst quicqua. Vnde, cum hoc sacramentum actu non san- . - -
vim operandi S sanctificandi. cum cetera non habeant, nili ipso usu & appli
3 E plicauimus quid sit gratiam effice
re de continere instruinental. ατ, quida tem sit ex opere operato, nunc explica
dum est. Hoc igitur verbum sopus ope ratum J licet ignotum veteribus Patribus, Fae
licet barbarum, nec Grammaticae coim R. εκειωὐι
rruens, cum passitie sumatur, usurpatum est ab hine quadringentis prope annis1b innocentio Tertio, lib.3.de myilcrio a...17M, Misse ,& quia Labet aperium senium in As pinum. sancta scripti ira & Patribus deinceps ab
omnibus Theoloris & Concit. I rident. I 1 r. an s. usurpatum est. Habct autem huc lentum, quod et seacia sacrament. nouς legis, non pendet ex fide, deuotione aut merito suscipientis aut conserentis sacramentum, tanquam cooperantibus instrumen taliis ter ad inducendam gritiam sed ex ipsa histitutioneti motione Dei:vt ipsum opus effectum a ministro in re sensibili , ut ablutio in aqua, sit tantum eiscax gratiae instrumentum , quatenus mouetur principali agente,atque ita ide est ex opore Operato,atq; ex vi ex efficacia actionis sacram entalis.Quamuis autem nihil susciapientis aut conferentis ministri , ad hae efficacia lacrameti propria cum alia si ministri propria instruinentaliter concurrat,no tamen haec vis operis operati, excidit dispositionem necessariana suscipietis imo
63쪽
-δ tequi fit in adultis. Dissinguitur igitur haec iacramentorum esticacia, ab hum is t. ει manis operibu, qua valorem consequunμα- tur ex hominis deintione,ut ieiuniu, elee- ρο mosyna. Dispositio es autem illas requiri testatur scriptura. t te, Marc. vltimo,de Ae o. 8.Poeniterauam, Act. r. inuocatione nominis Domini, Act Moxamen conscietae,i.Cor. u.de ila de aliis. Has vero dicimus causis disponentes, pastitas & materiales,ad effectum sacramentirecipiendum, non tamen meritorias aut effecti. s,quae suo concursu vim, es scaeam de valorem ipsi sacramento tribuant. lnlio mittiem autem sic affectum de dii positura, de non esticacia dispositionum,sacramen--- . - tum inducit suum eSctum. Olim quide fides sacramentis protestata perlecta ante Euangelium iustiticabat, nunc autem se erameta applicant es deacia passionis Christi ex se , t instrumenta non cooperatesdesed disponente. Quod si fides persecta iustificat line sacramento re ipsa fasceano, non tamen sine voto sacramenti: Iacramento autem operante, non concurrit
files sulcipienti,,ut cooperans lacrameto sed tantu i dispolitio ades .etu sacrameti.hic D. Aug.lib. .cotra Cresco. c.3 6. Oeet,non eoru meritis a quibus ministratur. nec eorum quibus ministratur, costare baptismum, sed propria veritate atque san-etitate, propter eum , quo institutus est: alde significanter, lib. q. contra Donatist. cap. r4. dicens, iacramentum ipsum perseipsum in paruulis valere plurimum. de lib a.de peccat.mer.& remit.totum hoc ' inquit fit in paruulis, xi sacramenti & ditiuinae gratiae,noc est,quod nos dicimus, ex
6 Ex hae sente e propositae explicatione constat,nullam nos emcientiam dctrali re de meriti & satisfactione atque institutione Christi quod nobis aduersarii obiiciunt cum tribuimus sacramentis cGscientiam ex opere oper: to .cum hoc t
tum si causae instrumentalis, cui proinde nos p aeponimus causam efficientem principalem, de ministerialem coniunctam human talis Christi t& esse inas sacramenti non relpondet instrumento, sed principali agenti, a quo est instrumenti virtus, cuproponat agens principale producere enfectum similem exemplari, quod in mente defixit, ut constat in omni artifice uten
ti instrumentis : de idcirco per gra iam Deo dicitur homo persimilis, iuxta illud
2. Petri,i. ut efficiamur diu nae naturi con
sacramenta nouae legis esse causam Πλ laetamento,ae sanctificantis sic ex sancta scriptura c. rum nouae cludamus. Ad Roma. 6. Sc ad Calati f. te testatur Paulus baptismo nobis applicari WChristum.& moriem eius, & ad Colost:.Cosepeliri Christo in baptismo, nos i
duere Christum:vnde cuidenter concluditur.Induere Christum incorporari Christo participem esse morti sepulturae,& resurrections est sitin nra gratia:sed hoc esucitur sacramento baptismi: lacra mentum itur confert gratiam: sed hoc essici ex tuo opere instrumental ter Pcuus expresist Acci. dicens Babii actur unusquisque vestrum, in remissione peccatorum. Ecce remisito peccatorinque no est line gratia, ipsius sacramenti est eam est, quo a vero ipsa actio exterior sacrametatis, i ablutio aquae in baptismo , id operetur, explicat Ananias Paulo Act. 22.cum ait, baptia are ablue peccata tua. Et ad Epire 3. ideme psonit Paulus, mun lans Ecclesia in lauacro aque in verbo vitiae: explicat enim actionem, nisu metum & effectum. Causa cuam instri mentalis particula sper Jdς-
claratur ad Tit. 3. cum inquit, lecundum suam misericordiam saluos nos fecit per lauacrum generat onis , Se renouatio nis.Sic & Petres i ritis. octo animi caruuae factae sunt in arca per aquam, εἰ quod nos nunc similis formae saluo; facit baptisma. Quod ii regenera 'o , renouatio, salus & ablutio peccatorum, a gratia pro ueniunt, & illa omnia a baptismo, dubitari non potest sacramentum esse causam Fatie.Cu autem p incipalis cause no ponsint ei se sacramenta ipsius gratiae,ut constat, reliquum est sane, ut sint instrum tarratiae:& idcirco in omnibus in his sere locis ad eundem esse tu coniungitur faciamentum cum principali agete,sicuti Diis
Ioann. . regeneratione attribuit aque&Spiritui lancio dices,nili quis renatus suerit ex aqua & Spiritu saneto non potest vi iri dere regnum Dei. Cum vero idem ensectus multis tribuitur causis sibi inuicem coherent bu sicuti uni negari no potest, sic neque alteri: quare si gratia renouati ni soc
64쪽
nis& regenerationis est effectus spiritus, erit etia aquae. Regenerationis etiam propria notio idem coismat: ut enim vita naturalis generationis naturalis terminus est generat.onis cause sint semen, calor& humor natituis in utero matris: sic baptismus est Ecclesie utems, in quo regeneramur in vitam spiritualem t obseruauerunt Ambrol.lib. 2.de sacramentis,cap. s. N Leo lyrimu serna. .de Natiuitate Domni .haacnus de ii aptismo.
8 De confirmatione est illud Act.8.ubi vidit Simon M.igus, quod per impositionem manus Apostolorum daretur Spiritus sanctus. De Eucharistia est illud Ioan.
6.Qui miducat me, vivet propter me,sc, Qui manducat meam carnem in me ma net,& e in eo:&. caro mea vere est ciubus,de sanguis meus vere est potus:quod Cyrillus accommodatit Sime explicat lib. Io.in Ioan . cap. illud et lam est apertissimum. .C .lo.Vbi tractio panis, de sun ptio calicis, appellatur communicatio cor i poris & sanguinis Domini, quae est iu mania gratia unionis cuiusque.membri cum Christo capite. unio etiam multarum imter se, illis verbis exprimitur: unum cor pus inulti lumus, omnes qui de uno pane participamus. De ordine est illudi. at mot. .ubi inquit gratiam datam cum impolitione manuum preSbyteri . idem colligitur aimo I. De poenitentia expres sum est Ioan. ro. quod remittat qua cunis
rue peccata. De unctione, Iacobi ultimoicitur quod saluat infirmum, & dimittit peceata. De Matrimonio idem etia conia
cluditur, quia per illud datur possessio
vasis sui, in lanctificatione de honore, &non in affectu concupiscentiae, quemadmodum gentes quae ignorant Deum. I.
Thess. ψ ais a. 43 9 Dcindet scripturis consentienter defiacam fari. . nitum est a Concilii sacramenta nouae le. n. . pis gratiam conserre,& non tantum significare,ut vetera. sie in Florent. in doctrina de sacrametis Se si .vltima.& Tridem. is. 7 Can.6.de 8.de sacramentis in genere: dilbnctorum adducta in pi scedentibus testimonia idem apertὶ confrinant: de quae ab illis de figuris quorundam sacramentorupoderata sunt in vet.leg D. Ambros lib. r. de sacramenti, aquae Iordanis mundanti lepra Naaman Suri, confert Baptismum. Pcrii milis est etiam aquae probaticae piscianae,quae ex opere operato sanabat languores omnes:vt Obseruauit Chrysos diomil. 2s .in Ioan.Emissen.serna.de 9. Blandina,
D. August. serm. de sancto Stephano, de
Laurentio. Sic etiam Dominus, Ioann. s.
Confert Manna cum sacra Eucharistia, dc Coloss. 1.Consertur baptismus circuncisioni.& D.Chrysostdib.f. de sacerd. comsere mynisterium sacerdotis in sacramen to Poenitentiae uiri sacerdote veti l .ma dante lepritan his autem omnibus comparationibus concluditur, multo persectius nostris sacrametis emci in anima,quod veteribus in corpore: c que eratolim iusti. catio carnis & purificatio per illa vetera sacra meta,quali ex opere operato : haec per nostra sacrameta est iustitieatio spiritus de innovatio, ut colligitur ex D. Pau. Fleb.9. Io Sunt etiam alia multa Patrum testimonia in eandem sententiam, Cy p. in serni. de bap.Christi Nazian.oratione in sancta Lumina vel lanctu baptisma,Chrys.lio 2s .in Ioan.& hom de Reliarrect. ad fine,
cramae . de baptismo:& lita .c.2. de Eutharae lib.de iis qui myst. initicis .August. lib.19 cotra Rius .c.I6.N tract. 8 . in Io1. alii vero Patres exponentes citata script
rae testimonia ni Pre fidem verδ essici mebra Cliristi dubitari non potest, si per informem quo l. luinodo& impersecth, cum per ea a Christo no derivetur vita gratie sed princi iiiv.quod est credere 3.p. q.8.a g. id 2. per fide autem formata simpliciter & pc feci , quatenus per ea applicatur nobis fructus pastionis Christi.S.S.E. Roma.'. Jpropositit Deus eropitiatorem per sdem
in Languine eius,sie aute nobis applicatur
tusio Christi,non solum secundum intelia
eiusta sed etia secudum affectum, sed in
hac fide continetur sacra menta in re vel invoco ea d.p. l. 49.ar. l.ad 3.&q. .art. q.
ad 1.ideo aliquado fidei, aliquando sacra- metis tribuitur iustificati ad R om. s. .de .sdei,sed e.6.tribuitur baptismo, nulla iacta fidei mention similiter in A Linquit PetruS: Baptizetur unusquisq; vestrii in romissionern peccatorum, de c. is.. itur fides corda puriscare, & ad Tit. de Ecclesia mund.in eam lauacro aquae in veribo vitae: quare ivllus non sollim ex s- de vivit sed etiam ex sacramentis, quod
si haec duo inter se conseras , fides 1 Ω-D cramento
65쪽
cramento perficitur & accipit vim iusti scandi, ut cum poenitentia ex attrito facit contritum per se , vel aliud sacramen- tu in ex accideti, & cum baptismus paruulo fidem viventem infundit, quae formaliter iustificatot sacramentum instrumentaliter. Cum vero iustificatur quis sine sacramento,ut Cometiti non tamen sine sacra meti voto:& deinde ipso sacramento amplius iustificatur,& cum eadem contriti ne qua quis sine sacramento in re iustificatur, ipso sacramento suscepto amplius iustificaretur: & si esset adultus ipso bapti simo omniu pecca torum poenῖ remittiatur, quod rarn per contritionem sine sacrameto re ipsa suscepto. Ir Quare vere de catholicὰ a Terimus, nos ira sacra mutata veteribus abrogatis excellitiora csse & nunquam mutanda e contra aduersarios, prisertim Caluinu, quisqualia constituunt noua sacra meta veteribus, asserentes non esie quod ex Euagello, vllam sacramentis nostris prerogatiua vendicemus:cum tame ostenderimus in his esse efficaciam instrum: tale sinctificandi in illis nrisuisse nisi significatione tantum. Preterea, ii testamen tu in nouu veteri prestat,
sicut persectum imperfecto, res ipsa pro missa, etiam nudς promissioni pristat: de sacramentis applicatur nobis hic persectio olim adsibrma, quia applicatur instrumentarie virtus meritorii Christi, quam vete ra omnia adumbrarunt: quis no videt perfectiora esse oportere nostra sacra meta veteribus ad Heb. i.Cliristus dicitur melioris testam et i sponsor.& c. 8. melioris testa menti mediator,quod in melioribus repromissionibus sancitu est.2. Cor. s. antithesi ministeriorum triusque testamenti dema pertius exprimitur. appellatur enim ministcrium vet. testamenti, litere, da nationis, mortis movi aute,spiritus,& vitae: quem locum eleganter pro excellentia nostrorum sacra metorum explicata Chrysost. lib.3. de sacerd. In eius de excellentie confirmatione multa Dionvs.c. s. de caelest.hierio cens statum nil. medium esse inter vetereleg. in qua tantum fuerunt umbrae, & caeleste patriam ubi nulla erunt symbola: de ideo dicitur Euan pelium, imago cilestia
lib.3. de Doct. Christ.c. i .epist. ad Ianuar. lib. I s.contra Faust.c.is. Vbi ait prima n-cramenta ablata sunt,quia impleta sunt,&alia instituta,virtute maiora, utilitate me liora,actu faciliora. 2 super tit Psal.73. In quit, sacra meta v.& n. t.no sunt ea de quia
alia sunt sacramenta dantia salute, alia promittetia tantiim Saluatore,& illa salubriora, reliciora, faciliora. Denique vetera sacra meta non ibitan sueris figuri Christi, sed etia nostrorum , in quibus proinde est veritis,iuxta illud Ioan. i.Gratia ge veritas
per Is s e M Christu facta est, de quo Au
pist.epi.36.&lib. I. coni. aduers.l. cap. i8.ec igitur sententia conuincit, nostra sacra meta mutanda non essesed terminatu
iri ad ipsam veritate aspectabile in celo,cotra Cataphrugas, Manicheu, Montanum, Priscilla,& alios qui sibi restauratione nostroru sacramentoru, ex promisso Spiritu sancto superbὸ vendicabant, ut colligitur
ra Restat ostendendu sacramenta n. o Disputotio ferre gratia exopere operato eo sensu que de sacram6. sutra explicauimus id vero perspicitur pri torum effiemo, in baptismo collato paruulis morioni- cientia. bus & stupidis,sine ulla suscipientis cooperatione & dispositione,cu eos sanctificati&ad stema vita admitti recta fides doceat ut in doctrina de bapti l mo conflabit. V de elegantissime in hunc sensum D. Aug.
hoc, inquit,in paruulis fit vi sacramenti de divine gratie. Ide est enim sex vi sacramenti Jatque quod nos dicimus, ex opere operato. Secundo idem constat, cum suscipietis lacramentum fides non est magna, deuotio laguescit. & contrititio de peccatis insufficiens existit huic enim poenitentiae sacramento dispositio illa perficitur,ut sat de attrito contritus,& gratia consequatur, ut est comunis & recepta Theologoru sententia.Tertio,ide opus operatu confirmam i l .
tur,in habentibus equalem dispositionem ad quod uis sacramentu suscipiendum, ut equalis v. p. sit pluriu de peccatis cossitio: Luscipienti enim sacramentu maior gratiacosertur, qua habenti Iactamentum in voto non certὸ ob aliam causam,quam ex visacramenti quς posita subiecti dispositione in adultis, maiore gratia tribui qua ipsisne susceptione sacramenti assequeretur. Ide est de gratia, qua quis assequitur actibus virtutu vel sacramentis: lite enim est yberior di persectior, ut constabit infra ex distinia
66쪽
distinctione gratiae sacramentalis a gratia
virtutum de donoru. Hoc aut e magis gloriosum est Deo & redemptori,qua nostris operationibus & dupolitionibus gratis insitionem tribuere: quia id totum quod instruitientis conceditur, cedit in gloria de dignitate principalis agentis, quod tantam virtute instrumentis a se institutis comunieauit .Quod sanῆ si pro sua dignitate ex γε datur,multu conuincit hereticos, qui alias etiam in hac pileipue materia, volat videri id, quibus diuiuus honor cordi,&curi sitii Sed de modo & ratione causis,qua saiacramenta n.l.estici ut gratia grauior&sub titor rest it disputatio catholicorum inter ipses: de hῖreticis aute qui omne cause ratione eisdem sacramentas negant, explorata vera sententia, de magis cosentanea verbo Dei comodius disseremus. Ut aut era
tio dubitandi ex ipsa gratie dipnitate & excellentia:quia cum ea nos esticiat diuinae nature consortes 2. Pet.r. atque ita Dei sormes,& non educatur de potentia naturali subiecti, supra omnem vim naturi ex stens,sed ex nihilo producatur, creationis aute & productionis ex nihilo, nulla crea tura murumentu esse possit, merito dubitatur, qua ratione sacramentum, cii sit aliquid creatu & eitactum, rati e producedε causa,aut instrumentu elle possit. Omnes quide Theologi scholastici consentietes, asseruerunt cum Magistro sent. princip'. sent.sacramenta n.L efficere gratia qua signiscat,ied modu efficiendi gratia,qui vere causs ratione haberet, no omnes attigeruliunus D. o.spiritu, ingenio,eruditione patru,prssertim D. Ausdonge omnibus antecellens idipsum attigit, quod postea Horct. Coc.&Tridet.definierin, & quodno solum verbis sed reipsa sit supra modus igni,& proprie habeat rationem causi esticientis. Omniu igitur sententias Theol sor eoru eua qui sunt de similia D. Th.
ad quinque reuocamus. Prina a asserit, sacramenta n.l. non producere gratiam immediate,ut calor caloremsed dispositiuri uia vim habet esses di in anima quamam dispositionem,quam statim gratia cosequitur hane dispositione dicunt esse.vel
charactere, vel quenda decorem, que o natu vocant, gratis suscipiendε accomnio data dis politionem: es licere preterea sacramenta,ut tollantur gratis impedimcta, somite concupiscenti de reliquias peccato-m imminuedo & utraq; ratione dici sacramenta n. Lpratiam eisc ere.Sed lisc sentctia facile reiicitur. Primo quia vera rati nem cause non tribuit sacra mentis ad gratia:Secundo,quia charactere non semper comitatur gratia,ut constat in eo qui exustes in peccato mortali baptiratur: 3e ornatus ille res fieta est, scripturs Je Ecclesiae
ignota. Tertio,quia redit eadem dubitatio de charactere de illo omatu, quomodo cust spiritualis, a sacra metis producatur.Deniq; remouere impedimetitu gratiae licet sit aliquid, non tame est efiicere gratiam, nisi sorte ex accidenti saeramentum autend.vere & per se efficit gratia m. is Altera lententia dicit sacramenta cosse sint .serre gratiam quia Deus sacramentis asi- - aist m. d.
stens ex pacto de institutione insundit . t.3. .. gratianusicut quidam Philosophi remouetes emcientiam a caulis secundis, Deum ad prssentiam earum dixeram omnia ess cere:& sicuti tu maleficorum, cause dici possunt eoru effectuu, quos demo ipsis allistes operatur.Sed lise lentetia ab omnibus reiicitur,quia nihil amplius tribuit nouisquam veteribus sacramentis , nempὰ quod sint gratiae sanctificantis signa. Tertia sententia facit sacramenta causas Tret a -- morales gratis,non habentes actionem aliqua gratiae productivam t ut pecunia est causa moralis redemptionis captiui,& me ' - - ritum est causa mercedis .& consilium seu persuasio est causa rei gerendae. Sed etiam bse sententia tollit veram rati Ecause e cientis: cum hqc omnia tantum sint occasione quibus excitatur vera causa ut agat deproducat effectum:ut ex com lsilio sequitur occisio & ex pecunia redem rptio:quo genere cause Christi passio me. ruit &procurauit nostra redemptionem,& preterea instrumentaliter,ut ostedimus
i 6 Quarta sentetia reiectis omnibus pre- et arta δε-- cedentibus, affirmat sacramenta nos esti rv .cere gratos Deo, gratiam tamen quae in-
landitur , & qua sumus se aliter grati iDeo, non efficere: sicuti apud nos fit homo homini chariis & fratus,line noua alicuius qualitatis productione.itaque sacra mentis detrahit efficientiam qualitatis leui gratiς quae producitur in suscipiente , de Itribuit et ficientiam grati hominis. Ouod, si liresententia praecelisset Viennense cilium, quod probabilius et se definiuit
67쪽
per baptismi, minsundi gratiam, virtutes de dona,& Tridentinum, quod ad repetilendam militiam imputatiuam lamelico rum desiniuit Sest 6.cap 7.dc Cala. II. Ne
minem iustiti cari etiam paruulum, nisi per iustitiam, vere animae inhaerentem, quae sit causi formalis iustificationis, vi duri posset probabilis: ut suit etiam aniate illa concilia probabilo gratiam non esse liab tum vel qualitatem insulam: sed post illa concilia allerere , esses homi nem per sacramenta gratum, ec non a pingere ipsius gratiae, per quam formal, ter est gratus,infusionem, minus solidum est, & nimis subtile, & desinitionibus. - Conciliorum non admodum consenta4. Ii neum. Sic ergo contra hanc sententiam concludi m :lacramenta siccundum eam
non attingunt formam, perquam homo. sit gratus, neque aliquam dispositionem: , . . ad earn sarmam: ergo non possunt esse vere de proprie causae , cur homo sit gratus Deo. od ii quis dicat esse causas di spositi uas , is non tribuit saeramentis ratione causae essicietis sed materialis, quod est alienum a ratione instrumenti quod in
senere causae enicientis ccintinetur.Quod si vero Patre, non meminerint graue huius, quatenus qualitas dicitur , nihil adiuuat. γ - I hanc iuntentiam , quia Meque etiam asi . . ruetunt sacramenta efficere homines gra-
tos Deo: id tamen asseruerunt,quod cum aroque parem vim habet, nempe sacramenta iustificar abluere animam , & sanare a peccatis, remittere peccata, dare vitam, incorporare Christo , pascere &mare animam. Denique haec sentene gratia, quod sit qualitas de forma iustificatis inhaerens, ex verba Dei de Patribus collecta est, de a posterioribus Conciliisexplicata: oportuit igitur post hanc
Cociliorum explicationem, e cientiam 'gratiae sacramentiti tribuere consormiter
17. Quinta lententia quae plane est D.
L. en.D.n. Thomae assirmat sacramenta esse causas
gratiae iustificantis. que vere dc propriel psius gratiae productionem attinsant: c iuς explicatio est. in gratiae inlusione duos iura, ipsa gratiae susceptio secitndum potentiam obedientialem, cum naturalis vis non possit esse ad donum supernati rite : de qualitatis susceptae dc insulae ex .
nihilo productio. Primum sacramenta incstrumentaliter attingunt, quatenus actio ne sacramentali affecto corpore, anima asscitur ad excipiendam grauam qui imiunditur : de huius mutationis animae ad recipiondam gratiam immutato corpore, res creata de producta instrumentum es.se potest : illud vero secundum Deus es. scit immediate, de nullum assumit instrumentum , quia creationis de producti nis exinihilo nullum potest esse. 18'Gratiam vem creari aut concreari plerique Thcologi negant. quod 'sat in subiccto , de creatio omne lubiectiam ex esudat, de quia cius desitio non sit anni hi Iat o. Sic Caiet. supra quaeli. g. artic. I ac
quaest.62. arti . cum creationi de conse uationi opponatur anni illatio. voeat a
tem grauae productionem mutarionem in Uritine gratuitorum. Quidam coprodu nem vocant, sicuti accidentis in subiecto acreatio autem tribuitur gratiae inscripuira sacra, secundum analogiam, ut sicut creatio tribuit nouum este, sic gratia diiunani innovationem. sic exponit Idi Thom. i. uaest. Iio .art. r. ad 3. Paulum Ephes. 2. 2.Corinth. . Galat. 6.Sed qui quid sit de ratione creationis , aut conia creationis propriae sumptae , certum est gratiam, cum qualitas sit, non fieri ex aliquo ut materia, de ideo ex nihilo: neque
anima subiectum in quo illius, habet vim
insitam de naturalem ad eam excipiendam, sed id accipit supernaturaliter ex dono Dei. An vero D. Tuom. priorem sermientiam 4. lentent. hie retractauerit, negant Palud. Capreol. Terrari en.as firmant Caiet.Can. t. de vect amrmant, ut deducit Caiet.neque aliter haec doctrina eo sentire potest, cu art.2.quaest.3 huius I. Itaque sacramentum nun imprimit disi Potitionem aliquam gratiae, sed motum, Deo principali agente, attingendo tua actione naturali corpus suscipientis secramentum , mouet & immutat animam, ut gratiam, effectam a Deo, recipiat Hoc est quod volunt Patres, ciuia dicunt in aqua baptismi esse vim resteneratiuat ecquod apertius D. Augusti de baptismo.
eam esse vim aquae, ut corpus tangat occor abluat: denique omnia illa testi in nia saerae scripturae, re primum, quae supra cit.ivamus, ad ostendendum sacramenta nouae legis esse causas instrumentales
68쪽
sratiae, hanc nostra m explicationem,quq ciui Thomae est, plane confirmant: & ratione sic confirmari potest . quialiscis
tentia tribuit sacramentis veram efficie
tiam instrumentalem, nempe quod mota a Deo principali agente, sua actione eleuentur ad productionem effectus principali agenti consorinis, ut supra explica uimus,quaest.is.de miraculis, est igitur lite
I9 Qua remis autem antiqua concilia tribuerint sacramentis nouae legis, ericientiam gratiae, sollim tamen Tridentinum expressit hanc efficientiam esse instrumentalem, cum ait Sess. s. cap. 7. Baptismum esse causam instrumentalem nostrae iustificationis. & hanc definit esse per insusi nem gratiae, qua formaliter iussi sumus,& ita concedit aperte baptismo gratiae es. scientiam instrumentalem. quod autem definit de bantismo, de caeteris etiam sacramentis nomis asserendum est, quia
omissi iustificant vel infundendo primam
gratiam, vel persciendo prlexilientem. Non igitur tribuimus aliquam virtutem permanentem sacramentis excepta E
charistia gratis productitiam, sed ipse motus ut est a principali agente dicitur,deest virtus instrumentalis, 1 qua dicitur i qui
busdam motus ille virtuosus, quia per ea eleuatur ad inducendum effetium primcipalis agentis: & ratione huius motu diu
cuntur sacramenta continere gratiam,&habere virtutem gratiae causativa in.Qua
uis enim virtus spiritualis in corpore non possit esse permanenter & compicia,cum
neque ab eo possit esse, supra illius vim,&naturam exiliens, neque in eo recipi,quia oportet esse ad modum rccipientis corporei: potest tamen esse virtus spiritualis instrumentalis, hoc est quatenus corpus
ab aliqua substantia spirituali moueri potest , ad effectum spiritualem inducem dum i vi in voce sensibili est vis spiritu
lis , ad excitandum intellectum alterius, quatenus procedit a conceptione nostri intellectus. Vnde haec virtus instrume talis, acquiritur instrumento, ex hoc ipso quod mouetur a principali agente: & similiter sacramentum , ex benedictione
Christi , & applicatione ministri ad usum
de administrationem sacramenti , cons quitur virtutem spiritualem , quatenus
οὐ motu principalis agentis, ad effectum spiritualem eleuatur.Vnde Diuus August. I. -- δε nec mirum quod aquam, hoe est substantiam corporalem ad purificandam animam peruenire dicimust peruenit plana& penetrat conscientiae uniuersa latibula. Quamuis enim ipsa sit subtilis & tenuis, benedictione tamen Christi facta iubil-
lior, occultans vitae causas, ad secreta mε tis subtiliora pertransit. quae omnia tantum continent, vim insumentalem es.se in aqua baptismi dimanantem a pri cipali agente Christo, ad animae rege
2o Sacramentu quide ex materia naturali& actione extema est res sensibilis si vero consideretur ex instituente, principali aste, effectu, habet virtutem supranat ratem & spiritualem,sed instrumentalem, quatenus eleuatur a Deo ad furematur leni effectum gratie spiritualis ipso motu, non autem sacramento impressa aliqua vi permanenti. Vnde sicut effectus in cauta continetur virtute, se sacramenta dicum tur gratiam continere, instrumentaliter, cum sint ad eam inducendam , ut causiad producendum suum effectum instruis mentalis. 21 Dicitur autem haec virtus causativa gratiae dimanare ex passione Christi qua- s. 'tenus in ea complet E meruit Christus Omnia pertinentia ad nostram salutem:&hoc meritum, nobis Per sacramenta adiplicatur secundum esticaciam. fuit etiam passio Christi, causa coniuncta instrumentalis iustitiae S gratiae, quam sacramenta conserunt, di plenissima etiam satisfactio, quae omnia per sacramenta nobis communicantur, ut ipsi etiam mereri & satisfacere possimus. Fluxus autem aquae & san - :guinis ex latere Christi monui in cruce, meritorius esse non potuit, clim mortest omne meritum completu, neque satis saetorius, fuit tamen instrumentalis ad vitam animae, quae nobis per sacramenta communicatur, sicuti sepultura, resurrectio, & omnis operatio Christi, ut ostendimus supra quist.8.in disputatione de efficacia operationum Christi ad nostram salutem. Significauit etiam fluxus ille sanguinis & aquae, quae specialiter pertinent ad duo potissima sacramenta,baptismum& eucharistiam di nam aqua est propria . , materia baptismi, de vino debet permisiceri in calice, quia coniunctas scintilia
69쪽
. . . cet per se, si urit ex latere Christi, inquit Conc.Floren de Eucharissia in doctrina de secrament. Sess. vltinia. Ex passione Adait s. Christi omnia sacramenta suam habere virtutem ad semificandum , tanquam' ratis, Me ex complemento totius meriti, & actio-
- - π ne persectissima, quae prosecta sit ab exi-,zat: '' charitate, ut ollandit Paulus ad R
' ' ma. . cum ait, commendat autem Deus suam cliaritatem in nobis, quod cum adhuc peccatores estemus, pro nobis mor.
tuus est. Dixi autem ex latere Christi mortui exisse aquam & sanguinem, quia se expressum est Ioan. l9. ut refutetur error asserentium neque effluxisse aqua, sed stegina , neque ex Chrillo mortuo, ct mortuum dixisse angelistam perrς- capitulationem.Sed hic error iam pridem damnatus est ab Innocentio Tertio, cap. in quadam de celeb. missi& in Clement. de summ. nit.& fide Catho. Aug.autes equenter illud usurpat sacra naenia fi xisse de latet e Domini , Tractat. I . in Ioannem. Psalm. 338. & sententia. 323. in libro excarptarum Prosperi , non ob alia cautam,quain quod linguis ille insacrificiu per passionem & morte tu effusus, vim vivificatiuam omnibus Ecclesiae sacra metis dederit:ita ut non statim a Deo ipso, sed ab hoc instrumento diuinitati coniuncto, ad effectus supernaturales moueatur, complete quidem & perfecte, tanquam termino omnis meriti, sed ab aliis omnibu, Christi actionibus meritori E etiam atque es iue, ut mediis ad eundem te minum di complementum, a sanguine autem & aqua lateris effective tantum, cum morte esset finitum C risti meritum. Ad Artic.1. xa Postquam ostendimus sacramenta moriae legis efficere gratiam sanctifica tem instrumentaliter , explicandum est
quid nam lit hae e gratia sacramentalis, id. est, effeci a pα sacramenta, & qua ratio- in. ne diuiserat a gratia virtutum & donorum,
ab Lia maia id est si alia quam consequi intur virtu-a -- ιμώ- tes&dona in potentiis , ad operandum conformiter ad ipsam gratiam: utrum sciti licet, sic eadem secundum speciem, vel potius, hoc quod est esse a sacramentis es- sectam, addat aliquid praeter virtutes &dona, quae omnem gratiam iustificantem
Ad MI M Est igitur utriusque gratii consensio, quia viraque persecte hominem iustiscat
& reddit gratum Deo , efficiens conse tem diuinae naturae, siue sanet & mundet
a peccato, &ideo sit prima, siue prs exibsentem sanitatem animae 5c gratiam a scat: utraque enim cit habitu anime inna rem , ut definitum est contra iustitiam imputatiuam in Trident. C. s. cap. 7.dcCan.II. Haru sunt de utraque gratia ccria fidei dogmata: secimdum vero meliorem Theologorum sententiam utraque est inessemia animae, Sc eandem in potentiis rasequuntur virtutes & dona Spiritus sancti, ut eliciantur operationes gratiae inherei
ii contentaneae. Disterentia autem utrius-quegratiae generalis est, quod ea qui dicitur Me virtutum & donorum, nihil a phus continet, aut certe non tam copi
se quam gratia sacramentalis , quae amplius aliquid continet: id veris est, auxiarium ad ipeciales quosdam effectus,ad salutem & iuuitiam hominis pertinentes, ut suscipiens sacramentum, recipiat de asi quatur sacramenti sinem, cuius graci institutum est. Id autem auxilium, non habitum gratiae diuersum esse volumus, sed diuinum auxilium actuale , extensivum
grauet habitualis ad ei Linim proprium sacramenti: atque ideo utraque in ratione gratiae habitualis consentit, sed ex hoc auxilio addito sacramentali, distimato specisca potest inter utranque constitui visit huius auxilii additio, quasi differ uti a gratiam sacramentalem consequens. Vnde quamuis gratia extra sacramentum collat per votum tamen sacramenti, habeat
ratione eius aliquid huius auxilii, id tamen copiosus donatur suscipieti actu sacrametum.Si enim sacramenta notis leg. gratia conserunt ex opere operato & habent speciales effemis, quibus inter sedistin turivi baptismus regenerat, Eucharistia pascit & reficit, necesse est asserere ipsam gratiam , sacramenti vi collata in , ad huiusmodi essectum inducendum esse occommodatam: cam vero accommodationem
Theologi exprimunt per huiusmodi auxilium , quo gratiam sacramentalem a gratia quae non confertur virtute sacramentorum, distingunt, & eam vocant don rum & virtutum, quia nihil aliud habet adiunctu m ad rectε operandum, quam vir tutes & dona in potentiis:cu praeterea gratia sacramentalis habeat adiunctum illud auxilium speciale. Dici etiam potest
70쪽
virtutum & donorum,quia talem gratiam merentur iustificati, cum actibus meritoriis virtutum, augmentum gratiae me
13 Exemplis erit hic disserentia notissima. Ad consessionem fidei de eonstantia operantur fides de sortitudo,datae homini
extra lacramenta:hoc tamen animi robur, excellentius consertur sacramento coim
firmationi ad hunc effectum peculiaritu instituto. Sic etiam anima pascitur di r scitur verbo Dei de contemplatione, sed excellentius sacra Eucharistia, ad eum finem instituta. Idem de fide coniugali de eastitate respectu gratiae quam matrim nium coser .dicendu est. Quare ut generaliter distinximus gratiam sacramentalem per huiusmodi auxilium, a gratia virtutu, ite de gratias singulorum sacramentorum inter se distinguere oportet:ut licet omnis gratia sacramentalis iustilicas, habitus sit, diuncto auxilio Dei ad speciales quosdasallitis nostrae effectus:habeat tame cuiusuque sacramenti gratia, ad propriu effectu speciale auxilium, d terminatu ad eunde effectum:quia aliter pratiae sacramentales non distinguerentur inter se , t Oportet distingui quia ipsa sacra menta distin umtur,de ad effectus lpeciales efficacia sunt.1 Ex hac generali dii serentia utrius quo pratiae, aliae speciales consequuntur. Primo quidem quia gratia virtutum id proprie agit in anima & eius secultatibus , ut nomo iuste de sancte operetur: sed gratia sacramentalis non solum hoc pistat, sed praeterea fert secum lingulare auxiliu contra naturae languorem de imbecillitatem ex originali peccato contractam: de ideo haec gratia vim habet peculiarem in peccata priterita Sc eorum causas, cum virtutes quoad presens de tuturum tantum, proprie peccatum excludant. Hine sunt duo sacramenta baptismus dc confirmatio, ad reatum tristeritoru peccatorii lbluendum baptismus de ad roboradas debilitatas ani-mfvires confirmatio:ad restauranda desectionem caloris spiritualis animae ex peccatis contractam, Eucharistis alimentum,& similiter in altis sacra mentis. quorum lingula non solum bonos 3c sanctos reddunt sulcipientes, sed etiam lingularem aliquam vim in pr cedentem nature aut perlone morbum exercentauius rei linoratione Lutherus impie asseruit, quod vera
poenitentia non est nisi noua vita non alia agnoscens interiorem animae innovatio nem , nec aliam moruin consormati
nem quam Philosophi, qui nihil prstenta
curauerunt, prosertim ad resarciendam
Dei offensam. Secundo potcst colligi alia differentia specialis utriusque gratie quod
ratia quae sacramentis comparatur certior est, quanquam de nulla gratia sit certitudo excludens omnem dubitationem etiam moralem sed certior dicatur secundum Christianas coniecturas probabiles, de maiorem in nobis spem silutis excitetiquia in operibus iustissimorum etiam h minum ij possint esse defectus, t aut non omnino, aut raro augmentum gratiae inereantur: auos tamen desectus de imperi Octiones ita supplet sacramentum, ut cum mediocri de sufficienti dii politione, ex opere operato amplillimam gratiam comserat. Sic etia imperfecta cotritio que satis est ad sacramentum ino satis eli per te e tra sacrament quia line sacramento per secta non est : nec ea deuotio extra sacramentum semper meretur in iustis gratiam , qui tamen sacramento coniuncta,
reddit suscipientem idoneum, ad recipienda m gratiam sacramenti.Ex quibus omnibus in promptu est deuotis mentihus c pitare, quid quantumque operetur Deus in nobis per sacramenta,quatcnus passii nis Christi inltrumenta et scacia sunt. quod autem hoc aut non credatur ab hε- reticis , aut non intelligatur a populo, aut non amplius diligatur ab his qui in telligunt, vetaemeter dolendum cst, de ut secus fiat, summopere laborandum. 23 Reliquum est ut firmiter constituta Disputatio veritate de partibus essentialibus sacra- crura her mento in nouae legis, dc eorum efficata ticos de sueta ad sanctificandum, repugnantes ad- & effectu sauersariorum errores refellamus. Veteres cramentorii enim de recentes heretici, volunt non est. φλ. sacramentorum formis pWscripta 3e ce ta verba, neque determinatas materias, ρυνata 3 e. quibus Deus colatur,de homines sanctifi- r. centur. Primo igitur obiiciunt non debe- π-ας 4. re hominem inferioribus alligari, de subtiaci ad colendum Deum, cum lit contra naturam superiora inferioribus lubiici.Sccu---i QMdo,quia hic cultus per creaturas est gen- m. . IAE. ιν tilium idololatrarum, cum preceptum sit, De ter. ir. populo Dei . ne in colendo Deo gentes imitetur. Tertio, quia per huiusmO-