Dissertationum ecclesiasticarum triga de sanctitate relativa, de veneratione sacra, de sortitione & alea. Quibus accednnt fragmenta sacra. A Josepho Medo, ... scripta

61쪽

De Veneratione sacra.

de reliquis nulla. Mihi vero hoc ipsum satis est, iquod de tempore sacro: cum haec sit Synecdo Che Decalogi propria 3 ut ex una specie intellia

Aeremus omnes ejusdem generis species et ex u- ara rersin sanctarum specie omnes omnino xes -

Et quidem particularis, propositio, rationem habens annexam aequipollet universali illi, quae foret integri Syllogisni Major. Ut Dies septimus est dies Domini: Dei tui: Ergo dies septimus est fulctificandus: thymema hoc si comptu ri yMajor erit, omne quod Dei est; id nobis sancte habendum est. Jam amunio ego, Non seium x Pus iacrum, sed omnes res iacrae, Pers .e, Rus, L a, Dei. sunt. Ergo unumquodq; l ruini estisancte, seu honorifice Se veneranter habendum,

c A P. III.

plius divisas de ea Nwιω. Venerationem sacram : sed N runiversie 3 nunc amplius vidiend*m, quis is

cierum habet, muras intendit, tum ex se,s Uvarietate sumendas. Per se dividitur, ut Omuniverse Veneratio, ita speciatim s ra

62쪽

De Remratio e sacra. - ω Externam: Quarum, quas supra finitionest hae ineuleare non est animus: sed adapta .re rei prxienti. inteream igitur hic dico, Cum interne, & animo rem sacram habemus peculiarem. disse rentem 6c siibliinem: Externam, Cua idi sum externe praestamus actu aliquo externo uenempe oris, Gestu, operis. Oris, cum honori-fiee M pro decoro sublimitatis sanctae loquimur, alloquimur: Gestus, cum corpus ipsum singulari S praecipuo quodam motu, situ, habitu quod intus est Venerationis inglai: Operis deniq, eum item praeeipuo tractamus modo, nec sanctis ut vulgaribus utimur, nec in ijsq uae vulgaria. De intema modica lis est 3 sertan nulla. ie-

quid sit, ibivunt ea quae ad mus ipsum dixi mneratim V suificiat igitur tantum posuisse, non ulterius evolvisse. De externa major iis .' tum an sit, tum quo modo sit habenda. illa nimis quam iniqua est,ia sine omni ratione, mae enim cogitare fas, 8c affectu intus concipere e cur non &pro re lieeret Ore, Gestu, Opere λ Certe quod istis ostentare & foras repraesentareneias .' etiam concipere, etiam cogitare impium. Argumentatio haec solida est M ae ibi in in sed rem porro praeceptis & exemplis evincam, cum specialitrivortuin fid-Lbeiis iactis 'as sitim asei quae incipue mihi in mimo, fateor eriti' phi uiri de Visei attolle cogitandi animus :nuhe in lociam, nec ita, ut pu- diu inda. it. Modo litem , qua

63쪽

De Veneratione jacra.39du Veneratio: eam quidem ancipitem agnosco, lia magis tenebris involutam , mihi quoque ut dissicilem, ita nec tutam explicatu. id enim λNaufragium hic multorum video: his Scyllae allisa ; illis Charybdi absorpta nave: dum hi Uenerationis praetextu idololatriam ; illi hujus fuga

contemptum Liducunt omnis res sacraeo adeo

specie tenus in multis ident in plerisquesimillimum

vii, quod externe apparet in Veneratione tam sa-ςxδ, quam religiosa: ut fines utriusq; incauta miscuit superstitio, & terminos movit ab antiquo positos. Quos ego aliquatenus dignoscendi ia re- 'nendi spe, age, navicula mea audebo p ei retum. Sed, ut Augures olim in Coelo sisnabant partesue ita ego species in Veneratione universa

ad augurium veri.

Omnis Externa Veneratio aut Persenalis est, aut scistis. Per naton hic vom, Quae .pura puta actione, id est, motu gestuve corporis absol'tur: Realam, quae praeter actionem ipso, rem ter agendum adhibet, aut aMndo incit: ut qui principem muneris oblatione honorat, Reali honore it, quia rem muneris adhibet intor honorandum. Prior harum Per alis per se indifferens est ad Deum & humana; M alterutris tribuitur recte, si mens 8c intentio recta venerantium. alis non item o quod multa hic sunt ingenio ad

Deum sblinii Getanti ue non autem indiffere ii ad Deum 8c Humana. Hujusmodi quae dico,

sunt omnia, quae aut de re, aut ad rem fiunt s

lius Dei propriam ue id est, de obiecto in status potestate&jure, aut ad finem ipsi soli peculia- , I a ron. l

64쪽

rem. Obiectum inintligo, de quo actio quocunquem do est, aut significando, aut mutando, aut et ficiendo ue s lioe enim in Dei solius jure fueris actio ipsa erit ad solum ipsum. In hoc genere est Consecratio quaevis. Est enim de re sacra iacienda: t hac solius Dei est, & ab respectu ad ipsum. Item sacrificium, quod ipsum quoq3 consecratio quaedam est, & praeterea de re animae quae subjecta soli Dco. Eodem pertinet Priinnaarum, Maliarum quarumcunque remita oblatio sive ἐυ coci pro frugum incremento, pro negotiorum succe u cassive -τι η pro exauditione precum: nain haec de rinus fiunt in solius ei potestate ad

conferendum. ι

Porro, qui externae Ucncrationis modus per ut dixi,& ad Deum referri potest, & ad ea duae alia sunt a Ueo: is, ψ ita manet, Vt est, indiffe- renue yes restringitur, causia vel Circumltantiae 'et Moris. Caussa circumstantiae. Dei rerum fiunt propria, quaecunque fiuntnter ipsa sacra. Ca umoris, Dei fiunt propria quae more & instituto lasitimo usurpantur erga lotu in D m : rerum itidem humanarum, Quae

in solis humanis rebus. λ' terna Veneratione

,- :. - m conspectum mentis. quid nefas,.siimihi cen-

1CIuras, Ita censeo.

selum Deum pronum, qui eatunsadia i ad externam venerationem, P Ius S proprie dictus Idololatra est;& tales asseve- sacrificant, qui consecrant, qui vota faciunt creaturas.

65쪽

a. QMam Venerationis ceremoniam vel omni-Mm gentium publicus, vel alicujus privatus mos L eo fecit proprium, extra Deum adhibere Sa-

cxilegium est Ejusmodi forsan est aliud in genia vix memini oculorum elevatio ad Caelum uestri minus, tales certe dixerim, istos Ecclesiasticae melodiae Psalmis Deo cantandisi peculiariter consecratos. An non ia organa quae vocant amplio. -3. QMod natura alioquin adlaphora, circumstantiae tamen causia fit rerum sacrarum proprium, qui circumstantia tali transfert adi res non sacras, prophanator est rei sacrae. Haec regula non tolerat salutationes, honoris delationes, & allocutiones civiles inter sacra Sc in loco sacro. Nam quae haec impietas est, cum ad Deum coeperis, ad

homines converti, misit, Deo λ Quodcunq; feceris i di loco, tali tempore, ad Deum tum faciendum, sive gestu, sive ore, sive opere. . Qso1 natura pariter & vsu indifferens est aut instituto humano privatim humanis datum, id falsi est Deo & sacris adhiberi : si tamen non bfuerit a decoro sacro. Ut si quae fuerit 'stus decori caeremonia in civilibus tantum adhuc usurpata, potest ea, si Ecclesiae videbitur, etiam Deo adorando adhiberi. Quamvis enim quae dei semel sunt, ii stra amplius non sunt, nec debent esse: qu, tan en adhuc sunt nostra, vel privatim, vel ,tcunq; cornmunia 3 ea sacrari possunt,& Deo fieri propria..

66쪽

De Veneratione sacra.

Altera disitso Vnierationis factae ex Objectis, in Ven rationem Persona , Nerum, Locorum Temporum. I Ungulis aliquid diversum, praefrtim de externis: M Imiter os essem.

ABiblvi de Divisione prima , insequor alteram, quae ex Obiectis: unde quadruplex mihi exit Ueneratio sacra, Perinarum,Rerum, LO-corum, Temporum. Nam in singulis horum, quae genere una, specie diversa est Veneratio, propter accommodationem diversam. Idque de Utraque veneratione verum. Suus enim internae est in affectu modus . Externae in essectumos venerandi. Virum Dei veneror ue etiam mensam Sc altare Dei verenter habeo, etiam alias res

sacras. Atqui lapis est, qui eodem affectu lapidem lignum colit, quo debuit personam. Idem de

Loco & Tempore cogita. Veruntamen non negabo,

in umeratione interna, ut non mileboimadverti, ita dissicissime explicari, quam dico differentiam:& cert' quanta quanta est, non aliunde eris diΩcemendo, quam ex mente recta, &re de reveneranda soam in vero externae Venerationis clara sunt discrimina. Ut enim in rebus naturalibus sermarum disserentias vix aut ne vix assequimur, materiarum oculis usurpamus: eadem

hic ratio: latet Dod intus est: quod seras prodit, varium se prodit & multiforme. Cui rei exemplo illustrandae ternae istae erunt, quas dedi, Parte

67쪽

i De Hem υι- saera. 63 partes huic Venerationi externae 3 o ris, Gestus, loperis. Ab oris Uenerati nie incipiam. Ea duplex est, Loquendi, & alloquendi. Loquendo, honoramus omnem rem sanctam 3 alloquendo, persenas tantum e honorifice enim loquimur de o i re sacra ue persenas tantum allCquimur honorifice. Gestus vero aut totius est corporis, aut partis. TOtius gestu, id est, incurvando aut procula bendΡ, gestu inquam, ipso, aut fallor, aut Personis lis exhibenda: Ueneratio, partis etiam, Ma re senis: vi manuum ablutione, quam Vetero Vsurparunt in lacris tractandis: aut pedum nudatione, quam in calcandis locis sacris. At tempori

honorando adhiberi gestum non dixerim, nisi λrte selenne illud festis diebus in vestitu & ornatu madium huc reserrem. Voneratio deniq; seu San. ctificatio operis, ea quidem, quod ad Persenas, tu officio sita hin erga persenas et nimirum aut ip-sbrum erga se, aut diorum erga ipses: q uod vero ad Raes, & reliqua Sacrorum genera, in Usu e rum sacro, nempe Rerum,Locorum,d emporum. At in omnibus hisce suus cuiq; generi proprius debetur usus, opus P prium. Personae simi sacris tractandis & administrandis. Res alendis per- nis, aut alias inserviendo ipsis; quarum abu-- sacrilegium dicitur: In Locis deniq3, & Tem poribus sectis sacra fiunt decore, fiunt ordinate.

68쪽

i CAP. Ri Neiquis omissis, Lotorum es Templorum Veneratio accuratiis disininus explicatur: eam dubrem les e ue Rei-Circumstantia rei : de utraq, dictum : sde precibus privatis, quat nuss quare in Loco sacro habendis. SE D omnia haec singillatim percurrere nec audeo, nec positim; Uuicam mihi seligam Loco. t rum & Templorum venerationem sacram 3 int quam altius penetrabo, & navigio meo, si possim,s transibo illud fretum. Primum autem. genera, quaedam ejus, seu modos monstrabo ue ut scias

quid tuebor: muniam deinde rationibus M autoritatibus,tani sacris quam ecclesiasticis. l.

Veneratio igitur Loci sacri alia Rei est alia Circumstantiae rei. illa est, cum res ipsa, seu id, i quod fit immediate, i fit in honorem loci. Haec, cum res ipsa Deo quidem fit A & in honorem solius Dei: i circula istanti, vero rei accommodatur in honorem Loci.Vel sic. Ueneratio a circumstantia est, cum actus quidem ipse Deum, eumq, sh-lum, spectat 3 circumstantia vero agendi honorem loci. Illius exemplum apud nostio; apud Orientales , praseartim j is os, nudatio pedum. Vel ideo, quod hae corporis partes videbantur maxime locis honorandis aptae, quibus ipsa loca insistimus Sc premimus 3 vel quia omnis reveretitia humiliatio quaedam est 3 hic autem ritus fuerit humiliationi significandae, ut apparet

69쪽

De Ren uisione jacra.

α. a Sam. i s. 3o. Ubi Davideser populus ciam ipso luxerunt, obvolutis seu opertis capitibus, &nudis pedibus. Vt ut sit, hunc ritum usurparunt etiam Deo monente, Mosses & 'fra: nec abnuit hodiernus, mos, nec ivialiumeticae blasphemiae ab Arabia. Posterioris modi exempla sunt preces, sacrificia, adoratio, ia quae his simi lia, sacra ossicia in Loco sacro, aut eo VersuS peragenda.

sum solum veneramur: circumstantia Vero pr

cum, quod hic loci fiunt, quod huc vel illo versus; id Loeo es: honori ίας, Deo equod Loca ea Loca Dei sunt, & propi ex Deum

honoranda.

Ut qui Calum versus orat aut ad 'rat, I nideo Caelum adorat, sed Dominum Caelio ita neq8 Locum, neq, Asensem Dei, aut mysticum Sacramentum, qui in, aut coram i liis orat, aut versus illa. Ut autem illic, gestus circumstantia, reliquis mundi partibus piaeferri Calum in honorem quendam expetit Cteso: idem hic puta, tum ii norifice & ex decoro sanistitatis haberi Loca &Mystcria sacra; cum in ipsis habentur, aut ad ipsa, quos Deo praestamus actus sacros. Cogita enim mihi tempus sacrum .' ut comparando invi-Cem illustriora evadant, quae velim. Uult Deus vi sancte habeatur, seu honoretur Dies septimus. At qui tandtin hoc aut melius fiat, aut magis ad LCgisJatoris mentem, quam Religionis exercitio

M Cialtu Dei publico. Sed nemo idcirco dixerit Dicim ipsum religiose coli, quinimo Deum in die:

Κ Colendi

70쪽

. De Veneratione sacra.

colendi vero circumstautia honorari ipsum diem. Id νn hic cense; Culiu ipse Deum, circumstantiarum ac modatione in cultv & ipsum honorari locum,& deberi honorari,quia Dei locus. Unde non immerito hic sententiar nimium severae reos gerim, qui superstitionis damnant omne precum privatarum studium in Locis facris. Mihi certe adco per se nihil superstitionis habet, ut Venerationis husus, quam jam ingero, partem diXerim,& hujusmodi ingredientibus Loca religiose assectandum. Non quod a loco accedit precibus eff-cacia, sed quod Loco honor a precibus. Actubus enim mere civilibus & alienis, etiam privatis, profanantur Tem pla : quidni ergo religiosis honorentur λ aod igitur Nuptijs conciones nuptiqes, quod Funeribus funebres, qnod Martyrum Gemiterijs Synaxes veterum Christianorum : id Loco sancto preces, singula, inquam honori singulis adjunctive c sic loquar non objective 3 non a re secta, sed a circumstantia seci

C A P. VI.

Esse Henerationens satran/, etiam externam facris tocis exhibendam, monstro ratione, praeceptis er exempbs tam sacris, suam ecclesiasticis. Dri de modis Venerationis Locorum. Jam assero ipsana argumenti; specialibus &privatis. Nam communibus feci ciunde Veneratione

dixi