장음표시 사용
211쪽
esse vi, sive potent Ia sese determinandi, & ideo nullum esse Oee .analium caasarum systema, aut mentem ipsam intrinseca agendi vi plane destitui, ac propterea humanam libertatem ab oecasionalidis conia velli penitus, Sc plane evertiis At erit fortasse , qui dicat , humanam mentem habere quidem vim determinandi motionem erga bonum in genere sibi a Deo impressam , 8c ideo non esse substantiam omnino inertem , sed activam 1 verum ea potentiae carere, qua corpus , cui juncta est, determinare ad motum possit , ac proinde quoad motus corporis esse causam tantum Measionalem quoad suas vero appetitiones v ram esscientis ea cla rationem habere.. Sed contra: quia, si virtus activa inest menti, qua possit appotitiones suas in se producere, seque ipsam ac λe modificare, nota est, cur illa quoque ei non insit virtus, qua & rerum ideas cuis dere queat, & corpus, cui jungitur, ad motus, qui voluntarii diacuntur, determinare. Par enim ratio est, ut satis patet ex dictis. Non inficior, ut etiam dicemus suo loco ,. latere modum, qu mens corpus moveat .. Verum,. si detur, mentem ipsana praeditam esse activa virtute , sive potentia operandi , . illegitime prorsus e ceo, quod in abdito sit modus , . quo corpus ad motum determinet , insertur,. vi movendi corpus eam omnino carere . Plura enirn sunt, . quae fiunt, licet modum, quo fiant , ignoremus
Expenditur sema barmoniae praestabilitae.
1εα H Ejecto octa tonalium eausarum systemte ,. quod eo uti imexplicando mutuo mentem inter atque corpus Comme cio,. neque deceat Philosophum, neque absit verbo inuidia viro catholico liceat, . celeberrima prolabilita harmonia hypothesis consideranda occurrit. Hanc primus omnium excogitavit Leibnitius, viri Malliesi, & Philosophia nulli eerte secundus . Sentiens His summη ct acuti mus, inquit CL Petrus de Crosa, nullas hucusque ad expli ιMionem conjunc Ionis mentis eam eoνρονe exeogitatas fuisse sepoth m, qua non premerentar suis diffiseuDMisus, saaque obscurisat/ , t-ta quastionis elaesistionem sagaestate sua digni fimam reparaux , sese ae-einxit ad eam pertraetandam, ct Uraeto rerum natura phanomenis per mactanteas causar explicandιν, venit in mentem, hominum anima1 totidem automata esse, suis singulas corporibus consonas. Placuit iuventu
212쪽
κου tale ct fingularitate summa sua, nec minur imposuit speeis quadans sabuemitatis. Virum paradoxas conelusoner e rea in lixis demonstrare assuetam non detorserant portentosa consequentia , quas forte as initia ne quidem ille vidit, a eonsequentiis, ingenio δεο dilecti um fatum impugnantibus di evertentibus, attent/onem animi detorquens suam. Gaiatico idismate scripsit THEODICEAM, multa continen 1 . qua β certo γο-dam sensu explicentar, providentiam Divinam tiberant ab objectionibus desumptis ex malo, quod eum sono peνmixtum orbis noster complectitur , HVisae ricti fama tanti Uiri permota , ejus verba in sensem eommodum interpretati sunt, quodque difficultatis supererat ejus hypothesbus , id omne di maloia sublimitati , ct Iingua etiam Auctori non vernacula imputaΥunt, ceteνum ebur eonatas,scopumque in propositum, quem vectumo sanam putabant, laudibus prosequente. Ηιs Hyro celeservimo anrmas erevit, inductusque est,ut 0pothe m a probabilitate ad eam certitudinem
evehere eniteretαν , quam concta nisus suis demonstrationes mathemati.
ea eoneViant: qua suscipientem ars ipsa sua fefellit, ct ad absurda non satis eireumspeeium, oec satis fit dissidentem adduxit a. . Iam ergo celebrem hypothesim accuratius, quo fieri a me potest , expendammodo, utque in ipsa discussione ab omni me invidia liberem, iisdem
ipsis verbis eam exponam , quibus ab uno illius Propugnatore acerrimo .Cl. VOlfio exhibetur.
χ61. Systema harmonia prastasPisa dicitur illud , 'quo commere umdnima , ct corporiι explicatur per seriem pereeptionum atque appetitionum in anima, o seriem motuum in corpore , qua per naturam anima , aceorporis harmoniea sunt, sta eo entiunt. Ita prastabilitam homoniam definit Cl. Volsius in sua ri hologia vationali nuper Veronae editas. 6 Ia. Τria ergo sunt, quorum distincta acquirenda est notio, ut hoc systema probe attinsatur. Primum est e quomodo habeatur series perinceptionum, ct appetitionum in anima. Secundum e quomodo eontingae series motuum in comore. Postremum e qua vatione sat, ut series pereeptionum , ct appetitionum, qua in m=re est, seriei motuum respondeat, qui fimal in corpore peraguntur 3 sve undenam proveniat , ut ista duaseries conveniant inteν se, fibique muιuo invisusili lege respondeant. Ex hoc enim postreuio habet haec harmonia, ut prastabilita dicatur.
213쪽
stantia illius naturae, ut naturali sua vi, independenter ab omni principio externo , hoc est, independenter ab omni motione , quae fiat in eorpore ex rerum sens bilium appulsu, producat in se omnes pereeptiones, & appetitiones, quas reipsa in se producit, adeo nempe ut pereeptiones, ct appetitiones in anima eodem, quo nune, modo eonis sequerentur, etiamsi corpus non existeret I consequenter anima eodem etiam, quo nxne, modo sibi repraesentaret hoc universum, etiams munis ris adsperii abitis non exί steret a . Perceptiones porro, & appetitiones producuntur in anima continua serie b), nimirum tali lege, ut una alteri succedat , quin ne minimum quidem detur temporis instans, in quo nulla perceptio, nullaque appetitio in anima habeatur. Dicitur propterea , etiam in somno rerum ideas a mente nostra produci, licet consulas atque obseuras sc)I cumque ex perceptione appetitio nascatur, sive ut ipse ait Volsus, quamprimum rem quamdam nobis veprafentamur tamquam bonam, eam appetamur sdst, & quampria
mum rem gaamdam nobis repraesentam ν tamquam malam, eam averis
semur se , si nunquam mens perceptionibus destituitur, eadem ipsa appetitionibus quoque nunquam caret, ac proinde sicuti percepistionum, ita appetitionum datur in anima, independenter ab omni extranea actione, sive determinante principio, nunquam interrupta series. Hine Leibnitius humanam mentem dixit substantiam, rabi pereeptiones, ct volitiones, numero innumera, per seriem non interruptam, interrumpi impossibilem, altera alteram sequitur f) , cumque haec non interrupta perceptionum & volitionum veluti evolutio contingat, ut diximus, in anima independenter ab omni externo dirigente prinis eipio, sed ipsa met anima si sola totius hujusce evolutionis causa sus iens to, idcirco mentem ipsam sPIRITUALE Au TOMATON vocavit idem Cl. Auctor, nempe quamdam veluti machinam, quae vi sua omniseciuis extrinseco movente, vel dirigente principio, suos motus peragit.
I 63. Quemadmodum mens producte vi sibi propria, independen.
214쪽
Iata est, suas pereeptiones, & appetitiones continua serie, ita corpus organicum, cui mens ipsa e junSitur, ponitur machina eo artifi- eis a Sapientissimo rerum omnium opifice elaborata, ut, indepenia denter ao anima, eos omnes peragat motus, quo in illo fieri depreuhendimus: omnes, inquam, nocest,'etiam eos , qui.voLntarii divicuntur. In s stemate harmonia prasiab Ilia, inquit Volfius, vi meehaianismi remoris ex Meio materiatibus sensibitium t nempe ex motibus, qui ex sensibilium rerum appulsu fiunt in cerebro nascuntων moes/ MILaionibus, ct appetitionuus anima respondentes, citra unam detominari nem extrinsecam immediatam sa) ab anima pendentem tb . Hine, sicuti perceptioneν , ct appetitioner eodem, quo nune, modo in anima consequearentur , etiamsi eouar non existeret sc), quia nimirum ,ut ille idem ait, vi Hi propria, eas mens producit s)r ira, quoniam motus is Dionina anιma νδpondenter in s stemate harmonia pr statuita , ia mechanismi eorporis, ex motibus ab impressionibur in argana sensoria factis,citra sLIam determinationem extrinsecam ab anima penderitem consequantaν, -- dem, quo nune, modo adhue eonsequeventar, etiam anima non eviseret in .
Propterea in θssemate Hrmania prasabilita supponisu ν , possibile esse
o pus , in quo serier quadam motuum per impressiones Hie Ioram extemnorum in organa sensoria eo ervari possit c D. Prosecto, eum machios construi ab hominibus possint, quae ita agant vi scilius mechanismi, ut Plures hominis actiones aemulentur, nemo Certe inficiabitur, machiis nam potuisse a Deo fieri, quae, vi solius itidem mechanismi, eos omisnes motus, operationesque perficiat, quae ab homine, totius vitae curiasu, peraguntur. Sicuti ergo mens spectatur in hoc systemate veIuti Au TOMATON sPIRITUALE, ita humanum corpus, tamquam AuTO. MATON MATERIALE, in eodem assumitur
Haec igitur duo tam dissimilia automra, animam scilicet rati nalem, & corpus organicum , ita simul junxit summus rerum opifex, ut eodem Volfio teste, singuli motus, qui, vi mechanismi,fiunt in corpore, consentiant fingasi, pereeptionibuι, atque appetitionibar, ct avevsationisas anima, eodem prorsus ordine sese im icem consequenter c motus corporis , quo anima modi rationes sese invicem excipiunt ig). Concipe, inquit e leberrimus Gravesandus, mentem, ct corpura qua conveniant inter se Phil. Μent. Tom. II.
215쪽
isa , ut hujus motar eam perceptionibur , ct determinationibu/ Iliaι x pondeant , ct habebri integrum unionis mentis eum, ςorpore aνeaianum. convenientiam hane voeant barmoniam praestasiaitam ca) . Ve. ram , ut totum hoc artificium clarius distinctiusque percipiatur, vo-ecte symbola, Algebristarum more, in subsidium liceat. Fingatur anima Petri separata ab illius corpore, eaque dicatur A , & corispus C. Anima illa a corpore seiuncta producat , tempore κ , vi i propria, perceptiones b, e, d. Eodem autem tempore, vi so-Ioia metaavi m , nant in cerebro illius corporis trςs motiones mn, p, non quidem simul, sed ita , ut una motio aIteram conseia quatur, sicuti & illae perceptiones ea lege ponantur in mente fieri, ut earum una alteri succedat. Modo unita fingantur haec duoautomata ea ratione, ut ipso eodem temporis momento, quo mens Foduete perceptionem b, contingat in corporis cerebro motus pn, .motus u , cum in anima emergit perceptio e , & motus p , cumserceptici im illa. efficitur . Tunc, certe habebitui machina Acxompositae ex. corpore, & spiritu, nempe ex duabus veluti machianis , dissimilibus quidem, verum ita consentientibus in operando, .ut earum actiones sint harmonicae , quemadmodum haec serm
esa - osendit: i Talis erso machina est homo in systemata
aarmenia nastasitita. Etenim, ipsa auctore Volso, in anima datur series perceptionum , di appetitionum vi propria prodactarum , eis raullam realem anima a roπσre dependentiam, ex in corpore datar se vies quadam motuum, vi meebanomi ex se invicem nascentium , ct ab impressionibus in organa sensoria a se bilibus factis pendentium, citra ullam dependentiam realem eorporis ab anima . Doniam earum una alteri constanter consentis, nulla in anima datur perceptis , vel appetitio , quin aliquis ipsi in serie motuum respondeat motus s nee vieissim aliquis in serie motuum datur motus , quin eidem in seris perceptionum, O appetitionum aliqua respondeat perceptio, di appetitio, utut naua supponatur anima, ac eorporis in se invicem actio ib) . En. igitur sua nativa sacie, suisque expressiam coloribus celeberrimum pet Zabiaisa harmonia systema. Unde patet, illud duobus inniti principiis, quae, ut facilius memori mandentur animo, paucis hic exis
ca) Introduct. ad Hios P. II. lib.
216쪽
16s. Primum est, hamanam mentem isa produeere,vi fisi propria, .ndependenter omnino a eorpore, cui eopulata est, seriem non interruptam pereeptionum di appetitionum, ut eandem 3psam seriem produceret,
eis eo eri non esset eopulata , neque adspectabitii Mundus reipsa οὐe
I 66. Alterum est, eorpus hamanum esse maehinam eo arti scis eo structam, ut omnes, qui m tuo eantingant motas, peragantur vi sol/ηβmechanismi, flve sira tura, fine ulla, ne minima quidem, retii δε -- dentia ab anima , sed sola pota impressione ex appassu rerum seu iliumrn externa r at organa 3 adeo nimirum , ut eadem ipsa motuum seriet in illo perageretaν, etiamsi rationalis anima in ea mequaquam existeret
c I 67. Quemadmodum ore anesista dicitur, qui commercium mentis cum corpore explicat per systema eausarum ore anasium, ita, qui in eodem commercio explicando praestabilita harmania utitur hyp Ithesi, barmonsa nuncupatur . Leiburtium porro quammaxime haris. manistam appellandum censet Cl. Volsius, propterea nimirum quia non istum mentem inter atque corpus prina, litam harmoniam νὴ Isuit, verum etiam quia harmoniam μα-am universalem omniam , istantiarum simpliciam, in Dibur est fons phaenameuoram rerum μισι Lum, eone piis is inter ipsum regnum gratia , atque regnum natum,
217쪽
ua potiva ratione osendi potes, humanam mentem deteris minatam adeo esse per suam essentiam ad eam produeenis is Mearum seriem, quam praducit, ut a nullo prorsus existerna determinante νeipsa dependeat I ae proinis ut in Me. .egotis veluti spirituais quod auromat om fumi atque
Prabarum. Si namque posset po*ive ostendi, humanam metristem in rerum ideis producendis independentem adeo esse ab. Omnet extrinseco determinante, ut hac in re sit veluti spirituale quoddam avitomaron, id vel a priori, vel a posteriori ostenderetur. Neutro auia rem modo id praestari potest. Non enim a priori: etenim, ut a pνiorito ostendatur, omnino perspecta nobis esse debet mentis humanae nata
eum. Patet autem, naturam mentis nostrae nobis non omnino con sta
re, alioquin nemo esset, qui de illius spiritualisate iure posset ambigeiam. Ergo automat ea mentis vis nequit a priori ostendi. Aode , tam Ionge esse a veritate,vim hujusmodi nobis a priori in anima esse peria spicuam , ut inter Philosophos ne quidem conveniat, an mens ipsa ideas rerum, vi sua , active producat pleri'ite scilicet contendentibus cum Cartesio&Μalebranchio, ut diximus supra, rerum ideas a no- his non fieri, sed occasione motuum, qui in corpore peraguntui, a Deo immediate menti communicari. At neque s posterior demonstraiari vis illa in anima potest. Τantu in quippe abest,ut a posteriret ostenis di queat, humanam mentem in rerum ideis producendisi se habere, tamquam spirituati quoddam axiomaron , quin contrarium potius ex hoe capite apertissime colligatur. Evidens est enim , nullius prorsus xei sensibilis ideam excirari in anima, nisi certa motio in organo sensorio ab ipsa re primo fiat, tum cerebro communicetur, tantamqu esse connexionem idearum, quae exei tantur in anima, cum determia natis quibusdam motibus organorum sensoriorum corporis, ut, si me in rerum ideis producendis se flee ab illis motibus, & ideo a corpore, dependeret, major esse non posset. Ergo neque a priori, neque a posterioνi potest ostendi, mentem nostram ideas rerum ita vi sua prod
cere, ut instar spiritualis astomatis sumi in hoc negotio , atque sp ctari Iesitime queat. Igitur
218쪽
rερ. Mentem humanam esse automaton spirituale, vel assumitur ici systemate harmonia pransilita, tamquam mera b Vpothesis I vel me eant harmonissa contra principium rationis sufetentir, si, rem ita re vera esse, arbitrentur. Nulla est enim sufficien1 ratio, cur hujuscemo. di natum mens ipsa ponatur.
et 7o. Suoniam, inquit Cl. Volfius, in sestemate harmonia pro ali.
Ata anima vi pvopria prodaeit omnes perceptiones, ct appetitiones inde pandenter ab omni principio externo, pνasentia idearum materialium in cerebro, earum scilicet motionum, quae ex sensibilium rerum actio. ne in illo excitantur ad eao eraducendas nihil prorsus confert , adeoqua perceptioner ct appetitiones in a ima eodem, quo nunc , modo eo Naeis Fentur, etiamsi corpus non misteret a . Verum scire optarem a Viro
Cl. , ubinam hanc humans mentis independentiam ipse evincat. Probavit quidem, mentem humanam praeditam esse vi sibi repraesentanis ei universum, se a Percipiendi Tes sensibiles tD, hancque vim ilIi esse assentialem te , & naturalem d). At nullibi, quod sciam, etsi integram suam Pheialogiam sesque deque percurrerim , ostensum ab eo est, mentem ipsam a corpore ne quidem ut ab extrinseco determinante in hoc exercitio dependere , adeoque tamquam spirituale automaton illam haberi jure ac merito posse. Imo tam longe. a veritate est, ut mentis a corpore independentiam in rebus percipiendis aliis cubi demonstraverit Vit1Cι, quin potius contrarium apertissime ab illo tradatur . Docet enim, animam sibi reprasentare hue univessum pro sita eorporis organici in uniυerso, convenienter mutationibus, quain.organis sensoriis eostingunt te9 i, atque hinc animam habere vim Insi νepraesentandi hoe universam limitatam materialiter situ eorporis or. ganici in universo s sermaliter eonstitutione organorum sensoriorum sis, nempe dependenter a mutationibus, quae fiunt in corpore ex senis
bilium rerum, ut ipsemet ibidem exponit, appulsu. Addit insuper, ab se tunc nou demonstrari, qaomodo vis illa sproducendi percepti nes ) a corpore pendeat, ut limitationis sus fundamentum in ea cognoscat. Phil. Μent. m. II. Ο 3 Tum
219쪽
Tum rimum, inquit, id facere licebit , uti in eommereia Inter inmistem atque eo us 1ntercerint ιν rat onem inquisverimus a . At eum
de hoe agens commercio, id non praestiterit, relinquitur, independe iam mentis ab omni externo principio in rebus per ipiendis, non .sse Cl. Volfio, nisi meram hypothesim . Nec enim eo adduci possim, ut credam, tantum Virum arbitratum fuisse, automaticam ilis Iam mentis vim ex eo recte colligi, quod vi pronia, ut ille dixerat, 'suas perceptiones appetitionesque mens ipsa producat b) ν mentem vero ideo producere is proprialomnes perceptiones appetitionesque suas, propterea quia eas producat convenienter mutationibus, quae in organis sensoriis contingunt sc9s adeoque a nullo externo principio illam dependere , sive spirituale esse automaton , quia vim habet sbi veprasentandi hoe univessum limitatam materialiter flua corporis organici inaniverso, formaliter constituιione organorum sensoriorum cd . Res namque si ita est, dicendum proculdubio videtur mentem huma. nam, Vol fit judicio, propterea esse an maton spirisaale a coropore, ut a principio determinante, ita operando dependet & ideo per id automaticam vim mentis ostendi, per quod, si expensum probe fuerit, contrarium potius demonstratur.
PUitiva aliqua ratione ostendi minime potest, corpu3 hvma.. num este reipsa talem machinam, qua vi solias methanismi isne omnino independenter ab animai omnes suos motus pro
. r7I. Probatur eodem modo, quo superiori loco ostensum est, nulla positiva ratione itidem evinci, animam rationalem esse spirituale automaton. Etenim neque a priori, neque a posterioνi id potest ostendi. Non enim a priori , cum interna humani corporis structura nemini adhuc perfectissime innotescat. Neque a posteνioris eum, si spectetur modus, quo corpus humanum eos motus peragit , qui volun eavii dicuntur, contrarium potius appareat. Videtur quippe corpus ipsum in illis peragendis motibus subiici animae imperio, ab eaque,
tamquam a determinante principio, realiter dependere s. IA . in . Ergo &c.
220쪽
COROLLARIUM. I a. Humanum corpus, vi solius mechanismi, Oinnes suos motu peragere, nequit assumi in II stemate harmonia prasiabilita , nisi ut pura hypothos . Etenim, si iecus, aliquid esset reipsa sine raιione suffcient ι, cur existat Potius, quam non existat. ANI M.tAbD U E R 2 I o J.
iii 3. Contrarium non sentit Cl. Volfius. Docet quippe, in syste male harmonia prolabilisa pro certo assumi , posmiae do eorpus , ineus series quadam motuum per impressones objectorum externorum in oris gana sensoria, conserυari potest, ut singuli continuo consentiant singulis perceptionibus, 4tque appetit onibus, ue aversationisur anima , eodem prorsus ordine sese inυιcem consequenter , quo anima modiscationes sese invicem exeψιunt a . Addit quoque, possibilitatem corporis , vi s has mechanismi sese moventis, demonstrari a priori ab eo tantum posisse, quι moιus istos , ct unius ex altero praexistente existentiam distinetissime exponere valet rad quod propιer mechanismum cerebri nobis ignotam, nee faesis cetegendum, nemo audere deber ch . Dixerat etiam paulo antea, ex motu in terebνst praeissiente nonnis probabiliser inferri mο- tum spirituam animatium in nervos motorios insuentium 3 eum demo. straji non possit, seu distiarite explicaνι nequeat, quomodo Di motur praeis xi istis, directio spirituum animalium ad incluxum in neνυos motorios
necessaria prodeat έ , idquc illud esse , cujus cognitio desideratur, at a posteriori demonstra τι possit corporis siusmodi possibilitas c d . Non enim aliud video eo loci ab ipso Viro Cl. observarum , ex quo , si
daretur, possibilitas corporis,ivi solius machinismi omnes suos moditus continua serie peragentis , posset a posteriori ostendi. Non negat demum, paradoxon videri, corpus tanto artifeio esse constructum , sed