장음표시 사용
231쪽
versi, qualem poscis momentum temporis, quo quis evigilat e Laa p,a. eario aluinuntar, perperam auegantur ratione eorum , qua sunt ca λHaec laudatus Auctor: quae tamen an vera sint, non est hujus loci inquirere. Ajo dumtaxat , me nescire, quonam jure Vir Cl. suos provocet Adversarios, ut ostendant, mutationi factae in organo sensorio inesse ea, per qua intelligi possit, cur anima producat ideam univeos cum ipse jam aperte docuerit, nec semel assumpserit tamquam certum indubitatumque principium, rationem sufficientem sensationum, sive perisceptionum rerum sensebitium, in mutationibus, qua ex rerum earum adipulsu in organis sensoriis fiunt, contineri ib)ι adeo nempe ut per illas
mutationes organorum reddatur ratio sufficien3, non solum cur, illis positis, existat sensatio in anima, verum etiam cur talis existat sc .
G humana mens in suis omnitur pereeptionibus θ' appetitis.
nisus producendir fit adeo a eorpore independens, ut eadem ipsa rerum perceptiones, ct appetitioner, qua in Hia exei. tantaν copulata corpori, eodem plane modo in ipsa continis gerent, si nultam corpus existeret, plura in ipsa mente eo tingere dicendum est, quin detur ratio sufficiens , eur contingant potius, quam non contingant. I 8s. Prolatur. Si namque humana mens ita vi propria, independenter omnino a corpore, suas omnes perceptiones , atque appetitiones producit, ut, quas producit copulata corpori, easdem, de quidem eodem plane modo, produceret, licet nullum , cui conjungeretur, corpus existeret, sequitur, perinde Omnino esse ad perceptionum
appetitionumque productionem in anima, qualiscunque sit corporis, cui illa iungitur, con stitui io. Ideo enim neque vitia, quibus corpus fatui hominis obnoxium est, impediunt, quominus mens viri dotii plura distincte nitideque cognoscat , neque persectio corporis viri sani prohibet, ne stulti mens res perturbate percipiat, pestimeque de iiDdem judicet , quia mens sapientis viri eodem modo operaretur, non existente corpore hominis fatui, quo agit, hujusce hominis corpore posito s & homo stultus non aliter ageret, ac agit modo , quamVis nullius sapientis viri corpus reipsa existeret. Jam vero si neque bona a neque rea corporis constitutio quidquam menti confert ad rerum
232쪽
notion8s, atque appetitiones producendas, plura in ipsa mente contingunt, quorum nulla penitus datur ratio subficiens. Hac enim facta hypothesi, nulla est ratio I. eur mens fretu in matris utero existen iis nullam vel ideam in se producat , saltem claram ct distinctam , nullum habeat rationis usum , nulla utatur libertate , neque sit sua-vum operationum eonscia. II. eur in iis etiam , qui alto sopore oppreses sunt, hae omnia contingant. III. eur mens non semper ideas clarat, atque distinctas produeat , aut vicissim cur non semper obscuras ct eonfiι-sar. IV. cur rerum se bilium nonnisi qualitates, atque modi a nobis eo gnoscantur . V. cur mens eaei nati nultam luminis colorisque notionem habeat. Similiter eur, gustus MI OIDeius Oetano imperito , nulla sap vis, odorisve idea in nobis exestetur et, ea vero pνoducatAr, quamprιmum illud impedimentum sublatum fuerit. VI. eur stulti θ delirantes mediis camentorum ope eurentur, fiat nempe, ut ordinate in illorum mente producantur idea, qua antea nonnisi tumultuaris , ct fine Iege exeitabantur. Nulla, inquam, sufficiens horum ratio est, nee esse potest, si humana mens sit tale automa, ut ad rerum notiones, appetitionesque pro ducendas nihil prorsus ei conserat eorporis structura & constitutio. Illa quippe ratio, hae facta hypothesi, debet esse talis, ut nullo penitus modo a corporis mutationibus, sed tota ab ipsa mentis natura, sive automattea vi derivetue, atque dependeat. Ergo M.
186. Posto prastabilita harmonia s stemate, dandum necessario est,
plura in humana mente eontingere, quin detur ratio sufficiens , eureontingant potiar, quam non contingant. Dandum est enim, me tem humanam esse spirituale automaton say. I 6 . . ANIMADUERSIo I. I 87. Rationem IV entem earum assectionum , quae in humana mente Observantur, ex corporis mutationibus de sumi debere, docet Cl. Volfius. Ait enim, ex vi representativa uniυes, stu eorporis orga. nisi in uniυerso materialiter, mutationibus organorum sensorium formaliter timitata,rationem reddi posse omnium eorum, qua de anima observam rur sa). Igitur falsum est, quod ille idem docet, mentem scilicet nostram ita vi propria producere omnes perceptiones , ct appetitiones independen-xer ab omni externo principio , nempe a corpore, ut perceptis 'D,
233쪽
ct appetitiones eodem, quo nunc, modo in ipsa anisa eonsequerentuν ἡ etiamsi eoνpus non existeret a . Non enim vi seo , quomodo, posita. illa perfecia mentis a corpore in suis lanctionibus exercendis inde- .pendentia, verum esse queat, Vim repraesentativam universi, seu proia ductivam perceptionum, ab iis mutationibus formatiter limitari, sive. determinari, quae ex rerum externarum appulsu in sensoriis corporis. organis peraguntur . Vis quippe illae ab hisce mutationibus determi. nati minime posse videtur, nisi ab ipsis quoque dependeat 3 ac propterea nisi . salsum sit, nullo prorsus modo mentem a corpore dependere , cum aperta iam sit doctissimi Viri sententia, rationem sustulentem determinatorum in determinationibus contineri s b) s & unumquo
que ab ea dependere , in quo susciens sui ratio comprehenditar sc)ANIMADUERs Io II.
x88. Docet Cl. Auctor , omnes mutationes , qwa in anima eonti mant, quoad omnes tutur facultates tam superiores , quam inferiores a sensatione originem ducere id . Cum igitur, ipse teste, vatia earum pereeptionum, qua sensationes Heuutur, in iis mutationibus eontineatur, qua in organis corporis nostri, qua talibur, contingunt; ut proinde sensatio sit pereeptio per misationem , qua fit in organo aliquo corporis nostri , qua tali, intelligibili modo explicabilis se , mutationes animae suam a sensationibus origi uem sumere haud posse videntur, quin sulficiens illarum omnium ratio in mutationibus organorum sensoriorum corporis comprehendatur ,& ideo quin mutationes mentis a mutationibus coris
poris, non secus atque principiatum a suo principio f), si eundem Voliasium audiamus, reipsa dependeant. Passione& itaque corporis aliquid ad mutationes animae reipsa conferunt , & fi quid conserunt , videat Vir summus, quomodo stare possit , prasentiam idearum mateis vialium, motionum scilicet, quae ex Immutatione organorum sensoriorum in cerebro excitantur, aa perceptiones, ct appetitionei pro .centas, nihia prorsus , ut ipsemet. alibi tradit, conferre g . ANIMA D v Ε R s I o IIT 289. Per systema, inquit, harmonia praestabilita definitur , vi iracmma non dirigi a priseipio externo, Pemadmodum in s siemate insu-
234쪽
αιν pisset, ct eausarum occasonalium fieri debet ,sed ἰ aminet animam eandem dirisere , itot sit totiur perceptionis , quam habet, causa sum
eiens ta), ex quo deinde colligit, humanam mentem independenter adeo ab omni externo principio suas Omnes perceptiones atque apis . petitiones producere, ut presentia idearum materialiam in reνebro ad eas producendas nihil prorsur eonferat b . Alibi vero docet, rationem .pereeptionum rerum materialium in mutationibus, qua in eoνpore nostro contingant, eontineri , atque hinc perceptiones rerum materialiam in mundo adspectabili a mutationibus in eorpore isto contingentibus depende-.- c . Haec autem quomodo simul vera esse possint, prorsus ignoro. Si enim mens in suis perceptionibus, atque appetitionibus producenis dis sit adeo a corpore independens, ut praesentia idearum materialium in cerebro ad eas producendas nihil prorsus conserat, sitque ipsa mens totius perceptionis ratio sussciens, falsum videtur , rationem pereeptionum rerum materialium in mutationibus corporis contineri satisque perceptiones ipsas ab hisce mutationibus dependere. Si autem ex adverso sussciens perceptionum ratio tu mutationibus corporis contineatur, videtur a veritate alienum, humanam mentem ita dirigere
suam vim perceptivam, ut ipsa sola sit omnium pereeptionum ratis
I uo. Memoria repetantur hoc loco, quae diximus .rgo. , videlicet dici non posse a Cl. Volfio, rationem susscientem sensationum , sive perceptionum rerum sensibilium, quae excitantur in anima, conti neri in mutationibus, quae ex rerum earum appulsu in organis senrisoriis fiunt, quatenus nempe series illarum perceptionum determitanata in ipsa mente a Deo fuerit ex serie mutationum, quam laturam in corpore Deus ipse praeviderit , ac propterea non posse ab eodem dici, perceptiones rerum sensibilium dependere a mutationibus organorum sensoriorum , non quidem prout existentibus reipsa, sed prout a Deo praevisis. ANIMADVERs Io IV. . . Is I. Fatetur Uolfius, memoriam a causis materialitur iadi posse, propterea nimirum quia , cum facilitas reproducendi ideas materiales in cerebro, quae sensitivae memoriae respondet, in actuali quadam Phia. Μent. Tom. II. P 3 m ιβ'
235쪽
restatione consistat, qua iterata idea materialis Husdem, adeoqae motus Viliis nerveis a sensibili in organo impressi, ct ad cerebrum propa.gati productione contrahitur , quauescunque tandem ea fuerit , a causa materiati pendet , seu talis est, ut motu eodem saepiuι repetito, substantiarerebri, seu friuis, eκ qui ur ea constat, nerveis induci pos t. Raamis
obrem tum , quod a causir materialibus benescio motus producitaν , aeausis quoque materialibus, eodem motu mediante, via prorsus defixi , viei ex parte tolli possit, quemadmodum id ad ortum, atque interitum verum attenti satis superque experimur s illa quoque eontvacta, ideast materiales reproducendi faciastas veI prorsus destrui, veI ex parte tolli potest ta). Similiter quoniam morbi acati, inquit Vir Cl. , motus irre gulares in eerebro proricunt, imo alii quoque morbi evisis idem faetant, ae senescente homine , nervis quoque , ct eonsequenter terebro induci mutatio solet, quamvis non eadem in hominibar singulis , mirum nomes, quod memoria, vi morborum acutorum, atque eapisis, imo ipsa sonectute, sapiu3 Ddatar tb . Memoria igitur, etiam Vol fit iudicio,
ab iis ideis materialibus necessario dependet, quae in cerebro elabo. rantur, eique inexistunt. Dependet autem, quatenus reproduction idearum materialium in cerebro opus est, ut ipsae itidem rerum perceptiones, quas antea habuimus, reproducantur. Ergo, sicuti reproductio perceptionum a reproductione idearum materialium, ita prima illarum productio a prima harum productione necessario dependet. Falsum est igitur, humanam mentem in rerum notionibus produricendis nullatenus a corpore dependere, nihilque prorsus ideas materi
Ies in cerebro ad notionum productionem, ut ipse ait Volfius, conse re M. ANIMADUERSIO V. Ista. De vationis usa verba faciens Cl. Auctor, eontendit, usia ρνmonis Dei sitari atque ampliscari asum rationis, quin imo absque sero
inonis usa rationia usum υ, concedi d . Igitur a corpore, cui jungitur, necessario dependet mens, ut ratione utatur, nimirum ut ex notionibus universalibus particulares ratiocinando colligat se . Nullus est enim, si Volsium audiamus, actus rationis in anima, si in corpore nullus ex iis motibus fiat, qui loquutione excitantur. Fallitur ergo Vir doctissimus, cum ait, animam rationalem producera iam nes suas perceptiones,& appetitiones ind*Pendenter a corpore, adeo ut a Psycol. ration. g. 298. N Ibidem β. 46t. M ibidem L asy. Ibidem 431.
236쪽
tit pere8ptiones ipsae, atque appetitiones eodem, qao nune , modo in illa consequerentur, etiamsi corpus non existeret ca . Errat quoque, cum docet, prasentiam idearum materialium ad pereeptiones, , appetitioneo predurendas othia prorsus eonferre M. Errat, inquam, cum verum es se nequeat, praesentiam idearum materialium in cerebro ad rerum perceptiones appetitionesque producendas nihil prorsus menti con. ferre, si verum sit, sine usu termonis non fieri, ut ratione mens linia utatur. Neque enim aliud praestat sermo, nisi ut ideae materiales Producantur in cerebro, quaeque productae jam in illo suerant, iterum excitentur. Quod si dicat Vir Cl. , praesentiam idearum materialium in cerebro nihil quidem conserre ad rerum notiones excitandas in aniama, conserre tamen ad ratiocinationem, contra est primo: quia si m tiones cerebri non requiruntur ad producendas rerum notiones , ne que ad ratiocinationem iisdem opus est 3 quippe quae a notionibus atrue iudiciis unice dependet . Secundo e quia si mens in ratiocinando ependet a corpore, falsum est, quod summus ipse harmonita assu mit, mentem scilicet in hoc sibi repraesentando universo independe tem adeo esse ab omni externo principio, ut eodem, quo nunc, modo fimbi repraesentaret hoe an versam , etiamfl mandus adspecialitis non exisseret sc=. Non unum quippe est naturae phoenomenon, quod, sublata ratiocinatione, nos prorsus Iateret. Adde, vitio verti posse viro Cl., quod palam nulli bi factum ab eo suerie, quomodo in systemate baromouia praestabitita mens quoad rationis usam a corpore dependeat.
ANIMADUERs Io VI. Ista. Superiori doctrinae hanc subiicit Cl. Auctor di facultater superiorer quas sepulta sunt ιt ne Bestigium quidem ipsarum appareat, quam diu nisi pre eommereium eiam hominilur aueis excitentur. Damobrem eum absque sermonis usu commeνeium istud propemodum nullum sit, absque eo facultater superiores ad agendum ne exeitantur quidem, nedum exer centur , quantum ad rationis usum sussit. tui ex antevioribus percepit,
quid proprie fini facultate/ mentis, is non mirabitur , iamini sibi unicae relicto, di ab omni eammereis hominum sejuncta tam parum prodesse animam rationalem, ita ut absque eadem vitam, quam degit, Vere posset , etiamsi facultatitur inferioribus tantummodo gauderet. Imo ubi inter hominer degit, magis ipsi prodessent saeuitatea sola inferiore sqηam inter animantia bruta commoranti prodesse possunt superiore .E ς
237쪽
him in prisνἰ easu multa non infeliciter imitatuν qua fine ratisηευsecuti non fuerant alii, in posteriori autem auxilio facultatum sv fio vam per se nibi I assequitur. Unaee patet, non naturam, sed seminem M.
minem Uscere rationalem s siquidem eum demum rationalis tisalo digna vi volueris, qui ratione utitur, quemadmodum eommunis fert usus loque
di, eis inconstanιiam loquendi rejicienter ab ea discesserimus. Citra laamjn inconstantiam loquendi dici potest, hominem escere, ut homo Maiatur ratione, θ ut eum rationalem esse appareat sa). Haec Volfius. Igi tur, judicio tanti Viri, I. Facultates anima superiores adeo dependent in suis stinctionibus exercendis a commercio eum hominitur, at, eo stibalato, non solum otiosa consisterent, verum ne quidem is ipfr mente exiseitarentur. II. Homo enutritur in symis, atque ab omni commereis eum hominibus segregatur, nihil prorsus per se ,superiorum facultatum auxilio, assequeretur. III. Non ipsa est natura, qua scit, ut homo ut aistav vatione , sed humanum commereium , ario nempe ut , Me sublato , nultas usus rationis in homine esset futurus. Vellem itaque scire a Viro doctissimo, quomodo, cum hac doctrina stare queat, humanam mentem in rerum perceptionibus atque appetitionibus producendis indeis pendentem adeo esse ab omni externo principio, ut, quemadmodum ipse docet, anima eodem, quo nunc, modo sibi reprasentaret Me uniυerissam, Miam mundus adspectabilis non existeret ib). Cum enim, non
existente mundo, nullum esset humanum commercium, videtur exeris citium superiorum facultatum animae ab humano commercio , usu
que sermonis dependere non posse , quin a mundi existentia ipsum itidem dependeat, ac proinde quin nullum suturum sit, si mundux nequaquam existat . Certum est autem , sine exercitio superiorum facultatum non posse animam hoc universum sibi repraesentare. Ergo haee mundi repraesentatio esse nequit in anima, nisi mundus reipsa existat. Aut igitur salsum est , exercitium superiorum facultatum animae, sive rationis usum, ab humano commercio dependere s aut non est verum , sere ut , etiam adspectabili non existente mundo, anima eodem, quo nunc, modo universum ipsum sibi repraesentaret. Ceterum an dandum sit Viro doctissimo, sublato humano commeriscio, nullum rationis usum in nobis esse futurum , viderint alii. Id enim inquirere, non est hujus loci. Moneo tantum, exemplum iuvenis inter ursos edueati , quod ad id probandum assumitur , nihil prorsus Vol fio favere. Si enim ideo nullus in illo fuit rationis usus,
quia eum jam de statu omegris Nit εnterrogaretur, ejus non magis veia cordabatur, quam nos eorum, qμμ οββ Dnt nobis in eunis vagienti
238쪽
Pars Secunda. a 33bus ta j, dicendum quoque est, secus ac Volsus ipse eontendit ibin;
mentem in somno non cogitarς ii quia vigilans cogitationis tunc habitae non recordatur . Adde , iuvenem inter gregem ursorum icaptum, ad quem Vir Cl. saepius provocat, non fiasse , ipso teste , nisi decem annorum , Vel circa , ac propterea illius nequaquam aetatis, qua necessario est opus, ut, habita ratione educationis , atque ciborum , quibus Vescebatur, dici certo possit, ipsum suisse aptum, ut ratione uteretur . . i
Immanam mentem ita vi propria producere notiones rerum omnium se Iilium , ut , quas producit eo ori eopulata ,εasdem, ct quidem eodem penitus modo produceret , quamvis neque ipsum eorpus, neque a pectabilis mundus ex m. r. fleret avet ideatismo.
Iρ . Probatur. Si enim mens eodem plane modo rerum omnium producit ideas juncta corpori, quo easdem produceret, si neque Coropus, cui copulata est , neque adspectabilis ipse mundus existeret, perinde omnino est tum ad illarum idearum productionem in anima, tum ad modum, quo producuntur, sive reipsa existant coriapora, sive non existant, adeo nimirum ut nihil prorsus ex hoc capite queat colligi, quo realis corporum existentia evineatur. Id autem iis savere , qui , rejecta reali existentia corporum , nonnisi de alem eorundem in mente admittunt, videtur perspicuum. Sequi. tur enim, lapsuum testimonio tam solemne delirium convelli nullatenus posse , eosque turpiter hallucinari, qui, ut corpora re ipsa extare demonstrent, ad sensuum experientiam provocant. Ergo sentenis xia, quae ponit, ad idearum productionem perinde esse animae, sive reipsa existant corpora, sive non existant, favet ideatismo. Confrmatuν. Favent idealismo, quicunque asserunt , realem adspectabilis mundi existentiam nulla posse naturali ratione probari, sed tantum credi. Hinc enim fit, ut, quid nullam habent fidem, nega re realem mundi existentiam possint, quin tanti erroris jure queant convinci . Posita autem illa independentia mentis a corpore in rerum notionibus producendis, nulla est amplius ratio naturalis, qua realis corporum existentia evincatur, cum omnis hujuscemodi ratio te stimonio sensuum innixa sit, ab eoque dependeat. Ergo tanta me Psychou rion. s. a L . M Ibidem in noti ad 1, Is . . Dihil irco by GO le
239쪽
tis a eorpore In produeendis rerum notionibus independentia ri ipsina plurimum favet, atque ad tam S ando Propugnandum delirium media lappeditat.
eur prine pium, quod viam ad idea mum sternit. Nullum est enitishoe systema, nisi hujuscemodi sit mens, ut quas m γ habet rerum notiones, easdem prorius haberet, quamvis adspectabilis mundus nequaquam existeret. ANIMADUERSI
xy6. Hane mentis a corpore in sensibilium rerum notionibus proia ducendis independentiam favere idealismo , non ignoravit Volfius. Postquam enim dixerat Vir summus, humanam mentem independenter adeo ab omni externo principio suas omnes perceptiones appetitionesque producere, ut eodem, quo us c, modo M. νeprasenis νeo Me unive6um, etiam mundux a pectabεών non exister et ca , haec habete iistat a Me pesicienter, di de distincte explicando eom. mereis anima, ct eorporis, imo is genere o de distinrita expliesioneae sonis corporam in se invitem, ac corpor m animam, ct anιma imeorpur desperantea, ideo negarunt, Mundum ad pectabilem, qaem antisma si re asemat, exsere. Iuemadmodum vero νn omnι errore inessaliquid veνi, ut iiso sapo error viam ad veritatem flernat , ata quoia
ae hποιbos ideaAstaram quidpiam Ueνι habet , hoc nempe supposito, quod insuxus phorus uultas fit. cartesius, γε perceptiones rerum senis
iueam a voluntate naminis derivavit, simititer W-υrt, Deum animam ita modificare posse, ut Mundum ad pectabιlem eodem , quo nune, modo bi veprasentet, utut is extra animam non existat, quemadmodum eis meditationibus ipsus inteVigitur, in quibus de eκistentia corporum dubia stat, eorumque existentia ex notione veritatis divιna demonstrare renais tar. In ipsius tamen s emate moraliter necessari a est ad pereeptiones anima, proptereaquod Deus non prodacit in anima perceptronem, nis auprasentiam idea materialis in eerebro secundum concursum Dum orae
240쪽
Alibi quoque satetur Vir eximius , sensuum experientia non posse .riatim jum delirium convelli. Ait enim; A non ad aIta pro eo, , ni F qaa sensu percipiuntur, ideolsa minime convinces eννοris Di s.cum ea, qua sensu percipiuntur , admittant, sed tamquam in anima repraesentata, non vero tamquam e tra se ere sientia ta , quatenus nempe juxta idealistar, phoenomena eodem modo ιn amma percipiuntur , aee fi Mundus materiatis revera existeret , ct in eo corpoa easdem mmrationea subirent, qua anima apparent tb a quod certe perinde est, ae si dixisset, ideatissas ex hoc capite minime posse erroris convincis quia, si harmonsas audiamus,nνceptionet, ct appetitiones in anima eodem, quo nunc, modo consequerentur, etiam fi coπηι non existeret ser anima eodem , quo nune , modo Mi reprasentareι hoc universum ,
etiams Mandus adspectabitis non existeret sc . ANIMADvERs Io II. Is 7. Ait Volfius, motus corporis, qui volitionibus animae responis
dent, ita fieri vi solius mechanismi citra ullam determinationem extri secam ab anima dependentem, ut eodem, quo nune, modo adhue eonis sequerentur, etiam fi anima non existeret, nisi quod nobis eorundem miniis me eo eii essemus id . Mens igitur non esset conscia eorum motuum, qui fiunt in corpore, si a corpore separata existeret. Modo vero e rundem conscia est, quia corpori unita. Ergo in ipsa unione continetur hujusce eonserenti a , sive apperceptionis, ut ipsius Vol fit verbotitar e , ratio suscien3 3 ac proinde, iuxta ejusdem Cl. Viri principia. dependet mens, ut illa conscientiam habeat, a sua unione cum corpore ι adeoque etiam ab ipso corpore t f . Falsum est ergo, quod ille
docet, mentem sellicet nostram ita vi propria producere omnes suas preceptiones independenteν as omni externo principio, ut 3IIa omnes eodem, quo nune, modo in ea consequerentur, etiam corpuι non existeret fg .
I98. Quoniam certissime constat, nos esse conscios eorum mo tuum , qui ad mentis nostrae nutum in corpore fiunt, certissima quoque res est, mentem nostram esse corpori copulatam, & ideo corpus ipsum existere 3 atque hinc existere etiam ea, eκ quorum appulsu mutationes quaedam in corpore excitantur. Enimvero, si ali