장음표시 사용
271쪽
ergo a divinam praescientiain ideo non offe- . sis Vl'ξ qui licet humanae actiones, si ad intuitum ρε ἡ, Myci . ighς 'ς 3Πζςςis riae, contingentes lainen sunt si his n yy di Vinum, sint tur: videlicet conran- quo possint, di non esse; propterea duris --ας Vise ν ζθς eX manet intrinsecus ad utrainque contradictioni, ou, Em is, ' 'M: 'μterminata ἱ unde necessitas, quae in humana, idi λ- - P i με '' 'ς scienti derivatur, est consequens , non his,,ἡ-ὰ .. νη - p ῆς
modi illa est, ut tota ex eo proVenili b. u Φsti
minis actiones adeo necessario, divina proestiendi eius '' ut potentia tum ad eas non ponendas.tum , R M sunt shomo careat. - , inquam , hiRt insoca Potentia, tum qua non ponere actiori. i P φεός ς' /- ν
modo ab harmonistis per corporis structus m a- pq'RRU rentia modo non habetur i indis
ni tus illi, antequam fiant, esse rata . . ..., Ut '
eo, quod per suam naturam determinarunt ad unant mod, est'
H Lib. V. de eonsola tione, prosa 6.
272쪽
Igitur necessitas externarum hominis actionum , causa divinae praeis scientiae , non consequens est , si harmonitur audiamus , sed antet
Fateor, nunquam sere, immo nec posse fieri, ut homo velit motus ab iis diversos, ad quos per mechanismum sui cordoris determinatus, ut ajunt harmonsa, modo est s propterea nimirum quia fieri nequeat, ut ipse velit, secus atque Deus voliturum ipsum esse praescivit. Hoc, inquam, fateor, & do libentissime. At unum quaero ab harmon stis, nimirum an re ipsa possit homo non agere illos motus, licet, ut eos non agat, nunquam sit futurum . Si enim potest re ipsa eos non age. rer ergo, contra ac ipsi velint, illius corpus non est per suam structuram ad eos agendos determinatum, nisi sorte ipsis placeat, cum physica inim pedibili determinatione ad unum stare potentiam ad Opis positum et quod prosecto, ut intelligatur, Delio quopiam natatore indiget. Si autem non potest: ergo motus ipsi adeo necessario suturi sunt, antequam fiant, ut, desectu intrinsecae potentiae, illorum omissio non sit possibilis, unde in illos ea non inest homini, quam vocant a necessitate, libertas. Nulla enim haec est, nis cum suturitione actionis, quantumvis infallibili, stet potentia ad oppositum. Demum considero hominem in signo priori ad divinam praescientiam, & quaero ab harmonistis, an homo in tali signo sit ad quemli-het motum, eiusque omissionem intrinsecus indifferens, num verost per suam naturam ad unam contradictionis partem determinatus.
Si primum: ergo talis quoque est homo, posita divina praescientia ,
eum haec, ut diximus ex Boetio , Sc docent Theologi, naturam rerum, proprietatemque non mutet sa). Sin alterum e ergo intrinseca determinatio corporis ad certam peragendam motuum 1eriem ex divina praescientia ab harmonistis falso desumitur. Dicent sorte, spectari non posse hominem in signo priori ad divinam praescientiam, propterea quia mechanisinus corporis, cui jungenda est anima, ut habeatur homo, a praescientia volitionum ipsius animae necessario dependeat. At contrae etenim vel repugnat corpus humanum ad nullam certam peragendam motuum seriem, vi sui mechanismi, determinatum, vel non repugnat. Si non repugnati ergo in signo priori ad divinam praescientiam spectari homo potest. Si autem repugnate ergo repugnat homo ad motus omnes natura sua indifferens s & ideo nequit esse quoad exteriores suas actiones intrinsecus liber. Praeterea aut volitiones motuum, quas Deus praevidit futuras in
273쪽
anima, modo sunt in illa physice determinatae , vel non . Si sunt determinatae rergo non sunt amplius liberae. Si non sunt determinaistae : ergo neque per corporis structuram determinati debent esse motus, qui volitionibus illis respondent. Etenim, sicuti physica determinatio volitionum suturarum in anima efficit, ut illae non sint libe.rae s ita physica determinatio motuum in corpore impedit, quom iis nus liberi motus ipsi merito optimoque jure dicantur . Alio ergo, quam ad divinam praescientiam, se vertere debent harmonista, ut numanam libertatem quoad exteriores actiones in tuto constituant. COROLLARIUM IV.
a 3. Prastabilita harmonia sistima, quoad exteriores hominis actionei, favet fatali ino. Sunt enim fatatista, qui omnia, quae in mundo contingunt, ne ipsis quidem exceptis humanis actionibus, inlin-
pedibili necessitati subiiciunt.
COROLLARIUM V. 2 q. Harmonistarum admissa hypothesi , frustra eum Apostolo clamat Ecclesiar morti cate membra vestra, qua sunt super terram stornicationem , immunditiam , tibidinem , concupiscentiam malam θavaritiam ta . Nullus quippe eorum motuum, ad quos corpus no strum per sitam structuram jam determinarum est, impediri a nobis potest, cumque in cujusvis hominis corpore sit jam certa motuum series per illius structuram determinata, honestam suadenti vitam respondere potest iniquus, iactam modo esse aleam: pessimos mores suos in impedibili sui corporis mechanismo reserendos esse acceptos, culpandamque ejusdem nune esse structuram, si motus, quos modo agit, humanis divinisque legibus adversentur: se quidem velle op rationes illas malas, quas nunc suum corpus exequitur, sed jam cer to scire, eas omnes, etiamsi nollet, esse futuras, ab harmonistis scilicet edoctum, tale esse cujusvis hominis corpus, ut, nisi illius mutetur structura , motus ab iis , quos agit , diversi in ipso non sint possibiles. Haec ille: cui sane quid hammon a reponere jure ac meri queat , ignoro . Non enim , mea sententia , satis ei Occurritur, si dicatur: sene agere pote, , si υeIis 3 quandoquidem , etiamsi , vellet, & quidem essicacissitne, minime posset sui corporis structuram
274쪽
mutare, atque hinc effcere, ut ii omnes in illo non sequantur motus, ad quos jam est vi sui mechanismi determinatum. COROLLARIUM VI.
2 3. Praestabilita demum harmonia admissa hypothesi, nullus motureo oris ita impiatari homini potest, ut, illius causa, dignus ipse sit,
qui vel commendetur, HI reprehendatur. Cum enim juxta praestabilira harmoniae systema, omnes motus humani corporis tantae modo necessitati sint obnoxii, ut nullus eorum libere impediri a nobis possit s3. et r.), nullus certe est vel laude, vel parna dignus. Unde Tullius, si causa , inquit, appetitas non est 'a in nobis , ne ipse quidem appetitus est in nostra potestate. Iuod F ita est, ne illa quidem, qua appetis a Usciuntur, sunt Ma in noἶis. Non sunt stitar neque absen-fones, neque aetiones in nogra potestates ex quo efficitur, ut nee lauis dationes iusta fint, nee viisserationes, nec honores, nec supplicia sal. Neque iuvat, voluntatem modo velle ipsos motus. Etenim non quaris libet libertas lassicit, ut actio praemium mereatur, vel parnam, sed requiritur libertas a necessitate. Profecto, si merito actionis non officeret intrinseca illius necessitas, sed id unum satis esset , ut actio ipsa , quamvis intrinsecus necessaria , a nobis sit volita, haud recte contra heterodoxos dicerent catholici, eam ob causam non sussicere ad meritum libertatem a coactione , quia tunc meritoria posset esse actio, licet intrinsecus necessaria, sive licet homo esset per suam naturam ad actionem ipsam perficiendam intrinsecus determinatus.
a s. De liberis hominis actionibus disserens Cl. Volfius , motus, inquit, corporir, quos anima vult', ct qui ad nutum ejus in eorpore eonsequuntur, ita eomparati sunt, ut corpu1 ad eos , atque ad on tor isdem a que dispositum deprehendatur. Ita per strueturam eoγονιν aisque possibile est, ut jam sedeam, quam ut stem, vel ambulem s ut os aperiam, vel elaudam, ut brachium extendam, υel ut 'immotum idem Hotiaeam tb . Ad nullum igitur eorum motuum, qui ad nutum animae fieri dicuntur, corpus per suam structuram determinatum est 3 sed ita eos omnes agit, ut, motus oppositi, salva ipsius corporis stru
ctura, sint in illo, etiam per Volfium, ex aequo possibiles. Sibi ergo
275쪽
non consentit Vir Cl. , cum , prastabilita harmonia tutandae causa, docer, in olus corporis, qui volitionibus animae respondent, ita fietivi solius mechanismi ipsius corporis, independenter ab omni determinatione extrinseca, quae animae imperio subjiciatur, ut motus i p. si eodem , quo nune , mori adhηc consequerentur , etiamsi anima non existeret sa). Fieri quippe minime polle videtur , ut omnes istiuis di motus vi solius mechanismi, independenter Omnino ab anima, peis pagantur, nisi corpus per suum mechanismuin, sive striicturam , itast ad eos determinatum, ut ad oppositos, ratione structurae suae, ex
aequo dispositum non existat. ANIMADUERSIO II. 2 7. Humani corporis mechanismus, ipso Auctore Volfio , talis est atque tantus, ut Archimedes tam sablimia inventa, quibat Geom ινiam ditavit, in libris suis exposuisset, Abrosque singulos eodem, quo conscripti sunt, modo scripsisset, etiamsi nulla ipsis isset anima. Unde concludit Vir Cl. , mechanismo eorporis persci posse, qua rationis opussans, o facultatibus anima immaterialibus originem debent b . Sicuti ergo dandum eidem puto, quamdiu mechanismus tantus, quantum θ-sema harmonia praestabilita postulat, impossibili; non demonstratur , pro possibili os in iram Dei scientiam, sapientiam, o potentiam a nobis esse habendum cc s ita non dubito , quin fateri & ipse Cl. Auctor nobiscum debeat, omnes prorsus motus, etiam qui volitionibus an mae respondent, non aliter in ipso corpore fieri, ac urinae secretio in renibus , cordisque systoles , atque diastoles , ceterique hujusmodi motus in eodem peragantur. Vi quippe mechanismi , sine ulla reali dependentia ab anima,& hi omnes fiunt. Secretio autem urinae in renibus, cordisque systoles atque diastoles ita fiunt vi solitra mechaonismi, ut per cordis, renumque structuram sint omnes, ut ipsemet ait Volfius, physice determinati s d). Ergo, si vi solius mectanismi, sine ulla reali dependentia ab anima, ii quoque motus perficiuntur,
qui animae volitionibus respondent, dubium esse nequit, quin & ipsi sint per corporis structuram physice decerminati s ac proinde quin sibium sit, corpus esse ad eos, atque ad oppositor iisdem , ut loquit cI. Auctor, aque GDositum tu . '
276쪽
ANIMADUERSIO di 8. volitiones, & nolitiones per animae essentiam non determi nari, ex eo demonstrat Vir Cl. , quod volitiones omnes , ae notitio nereontingenter fini in se, adeoque mutabiles, ct consequenter hujusmodi, ut, sama anima essentia , eidem non inesse possint ca). Ipso autem teste, non tantum volitiones,& nolitiones animae, sed in etiam motus eorporiι, a voluntate pendenter, eontingentes sunt in se ib). Ergo & hi quoque motus non sunt per corporis essentiam determinati. Essentia autem humani corporis, ut ipse docet Cl. Auctor, ab illius structura, sive mechanismo diversa non est sc). Ergo motus , volitionibus animae respondentes, non sunt per corporis structuram determinari. Videtur autem, eos ita non posse fieri vi solius mechanismi, sine u l. Ia reali dependentia ab anima, ut eodem, quo nune, modo adhue ineorpore eonsequerentur , etiamsi anima non existeret d), nisi omnes sint per ipsius corporis structuram , sive essentiam , determinati. Ergo aut per corporis structurim determinati ja in omnes sunt, aut vi solius mechanismi non peraguntur.
ANIMADVERs Io IV. α ρ. Permisso, motus corporis, qui volitionibus animae respon dent, non esse per ipsius corporis essentiam determinatos, quaero a Viro doctissimo, quodnam illud sit, a quo corpus ad unum potius, quam ad alium agendum motum modo physice determinetur . Nee enim dubito, quin, admissa intrinseca Corporis indifferentia, fateatur& ipse Volfius, nullum motum, nisi determinetur, agi ab ipso corpore
posse. Nimis quippe solemne tanto Viro est, nihil sine δε eienti να-
iovi a nobis esse admittendum se). Itaque aut corpus immediate determinatur ab anima, aut ab aliquo realiter ab ea distincto. Si iis injdiate determinatur ab anima: ergo motus , qui ad natum animae fiunt, ab illa dependent. Unumquodque enim, ipso Uolfio teste, ab eo dependet, a quo determinatur cf). Falsum est igitur, motar eor. poris υοώtionibur anima respondentes feri fine:ulla νeali dependentia ab anima, & quidem adeo ut eodem, quo nane , modo adhuc consequerenis
ιων, etiamsi anima non existeret cgin . Non enim video , quomodo,
277쪽
existente anima, determinari ipsum corpus ab anima posset. Mihi quoque in votis est, probe scire , quomodo in systemate harmonia
praestabilita, omnique propterea reali influxu animae in corpus pI ne rejecto, queat corpus ab anima determinari. Si autem hoc deterιIlinativum corporis sit ab anima distinctum , quaero a Volfio, an illud ab anima dependeat, num vero ab ea sit penitus independens. Si dicat, justiusmodi determinativum ab anima dependere , sibi contradicit, cum alibi doceat, motus volitionibus anima vesponaentes feri eitra uliam determinationem extrinsecam ab anima pendentem saxSi autem dicat, hoc extrinsecum, a quo corpus determinatur, esse ab anima independens ι igitur omnino independentes ab anima iiquoque omnes sunt motus, qui, posita illa determinatione, in corpore consequuntur, sibique propterea adversatur Vir. CI., cum alis motαι corporis , qui pendent a voluntate anima , voluntarios nuncupari b . Arbitror enim, voluntarios esse motus , qui volitionibus animae rein
spondent; ac proinde, si voluntarii sunt , qui ab animae voluntate dependent, ab eadem quoque dependere debere, qui illius volitionibus consentiunr, sive qui ad animε nutu in fieri in corpore dicuntur. ANIMADvΕRs Io V. a Io. Cum dicat Cl. Volfius, motus eorporis volitionibus anima respondentes, fieri vi m/ebanismi eονροVis ex motibus ab impresionibus in Oetana senseria factis cest, erit fortasse, qui velit, corpuβ ipsum,
Per lilam structuram ad omnes agendos motus aeque dispositum Aeriterminari ad unum ab impressionibus, quae ab externis rebus in oris ganis sensoriis fiunt I adeoque motus volitionibus animae respondentes, fieri posse, ut ait Cl. Auctor, vi solius mechanismi , quin ipsum corpus sit ad eos per suam structuram, ut antea diximus taeterminatum. Verum , praetermisso adhuc stare pugnantia tradi a Volfio, cum ait, motus voluntarios ab animae voluntate dependere,&simul eos fieri citra ullam dependentiam realem eorporis ab anima id , demonstrandum est, quomodo fiat, ut corpora duorum hominum sese mutuo colloquentium, in eodemque loco existentium, tam diversas ab externis iisdem rebus impressiones recipiant, ut ad agendos motus plane diversos simul ambo determinentur. Hanc certe dissicultatem& ipse agnovit Vir doctissimus si unde licet dixerit, motus corporis volitionibus animae respondentes fieri vi mechanismi ex motibus ab eri
278쪽
υνnis xebus in organis sensoriis factis, docet tamen ab hisce non de . terminari corpus, ut unum potius, quam alterum motum perficiat, sed tantum, ut eum agat, ad quem vi sui mechanismi jam determinatum est. Explicans enim, atque ostendens, in s emate harmonianastabilita mechanismum corporis esse nobis incomprehensibilem , haec habet: motuum liberorum ingens per omnem vitam est numerus, o volum rates di υersarum animarum adeo in diversa aseunt, ut, quod unaι appetit homo , idem aversetur alter, o quod unur aversatur, idem appetat aster. In 11stemate harmonia praestabilita motus isti producuntuν per
impνυmnes ab objectis sensilitibur in organa sensoria factas i atque
adeo eam idem objectum in idem organum sensorium duorum hom nu eodem modo agat, eadem rueressione s nota bene P diversi molos in di- ωersis stiloctis producuntur, imo in quibusdam nullus eadem impressisne
producituν motus voluntariux. Nexus vero rerum materialium latis esse
debet , ut tot per vitam hominis motus , dives quidem in diυὸν DHeeris ab eadem causa produci debeant. Nemo itaque hominum v I in uno corpore explicare distinete potest, quomodo motus si produeanta ν, etiam se exemplo M homo vita brevis. Cogitandum prateν ea est, quoniam homo cognitionis universalis eapax, ct ratiocinando ad discusva iudieia pervenit, praeterea operationibus intellectur rite usus, senescio rationis, veritates incognitas detegere, ct qua animo complexus est, aliis explica- νε taut i, in systemate harmonia praestabilita eorpus humanam hae omnia Ioquela oris proferret , etiamsi nulla eAseret anima , v. g. Archimederiam sabtimia inυenta, quibus Geometriam ditavit, in Iuris suis expο-
Disset, librosque singulor eodem, quo conscripti sunt , modo scripsisset , etiamsi naua ipsi fatet anima. Mechanismo igitur eorporis persci pose
sent, qua rationis opus sunt, ct facultatibus anima immaterialuus ον ginem debent sa). Motus igitur corporis, etiam qui volitionibus ani mae respondent, ita fiunt vi solius mechanismi, ut, licet reipsa producantur per impressiones ab objectis sensibilibus in organa sensoria facta, , ab hisce tamen, Volsi quoque judicio, non determinetur coriapus, sed per suam structuram ut jam ad eos physice determinatum. ANIMADvERsio VI.
asI. Ad libertatem actionum non animae solum , verum etiam corporis necessario requiri, ut actiones ipsae contingentes sint in se, hoc est hujusmodi, ut per animae corporisque naturam non sint physice determinatae, Cl. Vol fit aperta itidem sententia est. Diacet enim Phia. Μent.Tom.II. S pria
279쪽
primo, motus corporis, qui a voluntate dependent, contingentes esse in se sa), de ideo esse liberos. Actiones humanas, inquit, ad quar pertinent motus corporis a voluntate mentis pendentes, esse contingentes , jam monuimus not. 3. 29 . Ontol. . Cetertim hane aes ronum contingentiam ad Iibertatem requirit Aristoteles, ae quod id recte fiat, vi propos tionis prasentis patet ib). Docet secundo animam esse liberam , quatenus ad nuIIum eorum, quae possibilia sunt, ab eaque eligi possitne , per essentiam est determinata sc);& ne quis putet, de internis tantum action: bus, ipse in velle, ut hoc loco intelligatur, addi tr ad Iuertatem adeo νequirimus volitionum,maritionum, quar volumus, continge
tiam id). Terιio: post litam dixit, infantes vationis usu destinii, quia non habent, nisi quod ipsis connucitur se , ait, hinc rationem reddi ἡ cur infantes videantur sttilus brutorum stupidiores. Brutis enim paucissima sunt actiones , ad υicium quaerendam , se tuendum , ct geπerandam necessarrae , ad quas per methanismum torporis determinanιuν , nec universati opus halent cognitione. At hominis actiones multifaria sunt, qBarum determinatio in utramlibet contradidi ionis partem in ipstur po- restaie est , quar vero secundum rationem determinare debet . Unde homo haereve debet e rea determinationem istarum actionum, quamdiu nullas Abi acquisivιt notiones universales , vi quarum eaedem determinantur f).. Demum actiones, inquit, tam anima, quam corporis dicuntuν naturale , vel necessariae, quae per essentiam, o naturam animi , ct eorporis determinantur. Liberae autem a pellantuν , qua per essentiam , ct naturam anima, ac torporis non determinantur ,sed a libertate anima pen.
dent g). Nisi ergo Vir Cl. sibimetipsi adversari manifeste velit, sa.
Ieatur necesse est, nullam esse in homine actionem corporis liberam, si nullus in illo fiat motus, qui jam non sit per sui corporis structuram determinatus. Nullus est autem in nobis motus corporis, qui per illius structiiram non sit determinatus, si omnes, etiam qui v litionibus animae respondcnt, vi solius mechanismi, sine ulla pror sus reali dependentia ab anima, ut patet , peragantur . Ergo , si ii etiam motus, qui volitionibus animae consentiunt, fiunt vi solius mechanismi , nullus in nobis est motus corporis, qui, etiam juxta
Volsii principia, Iiber vere sit, & jure dici possit. Itaque nisi evincat Vir Cl. , motus omnes corporis fieri vi solius mechanismi, quin per corporis structuram jam sint determinati, alterutrum ab eo dandum nobis est, aut scilicet nullum in homine esse motum corporis libe-
280쪽
hberum, & ideo omnibus fecisse fucum, cum de mentis, corporis. que actionibus differens, eas in natur ales, atque Iiberas partitus est sa), aut, secus ac ipse net adeo aperte docet, intrinsecam corporis indifferentiam ad motuu in libertatem haudquaquam requiri. ' .. -
- asa. Necessitat motuum, qui apprtitionibus anima in eorpore vespanis dent, non ιouis tibertatem ιn anima, hoc est, minime obstat , ut ipseviit Cl. Auctor , quominur votitiones in anima fini Asera ib) . Certa gitur etiam Volsio res est, motus corporis, qui volitionibus anima respondent, esse necellarios. Eas autem corporis actiones necessarias ipse appellar, qua per essentiam , Me naturam corporιδ determinan. tuν ω . Ergo ii quoque motus corporis, qui volitionibus animae res. Pondent, per corporis essentiam, quae diversa ab illius structura noti est d), ipsi uis et quoque Uol fit sententia, determinantur . Dubium 4gitur esse nequit, quin motus corporis volitionibus animar respon- lantes ita fiant , etiam per Volfiuiti, vi solius inechanismi, ut corpus sit ad eos omnes per suam structuram phylice determinatum sacproinde quin laudatus celeberrimus Auctor sibi apertissime contradicat, cum a iv, motus corporis, quos anima vult, ct qui ad nutum ebur in eoupore consequuntur, ita comparatos esse , ut eorpus ad eos , atque a
213. Τanta est, si Volfium ipsum audiamus, necessitas motuum corporis, qui appetitionibus animae respondent, ut naturaIise diveris si esse non possint ab iis, qui actu eonsequuntur f . Eodem autem teste, motus ipsi, perinde prorsus atque animae volitiones & nolitio. nes, eontingentes sunt in se, ita nimirum ut motus oppositi sint in corpore aeque postibiles is). Ergo, nisi velit, eundem numero motum contingentem simul esse posse , ac necessavium , moleste ferre nequit
Vir Cl. , si quis dixerit, practabitita harmonia systema ne quidem ab ipso Volfio , quin pugnantia tradat , posse defendi. S a ANI-