장음표시 사용
291쪽
essentialiter, tamquam haretis 1 Iis censendus sal. COROLLARIuM III. 161. Praestabilita harmonia admisso lyssemate, ex anima vationati cteoνρονe nιquit seri unum per se composiιum. Nequit enim ex anima, Sceorpore fieri unum per se, Diii anima sit vere dc proprie forma coris potis. Quippe tunc solum actiones tam animae, quam corporis possunt homini , tamquam uni omnium principio, imputari.
2 66. Cum non appareat, ut diximus, cur etiam angelus non posis si corpori organico ita conjungi, ut motus corporis pereeptionibus de appetitionibus angeli harmonice consentiant, aut etiam ex angelo
de corpore constitui intrinsecus potest unum per se, aut neque hominonum per se compostam dici potuit. ANIMADUERSIO I. 267. Ex anima rationali, dccorpore fieri unum per se, quia istiusmodi substantiae a se mutuo in operando dependent , aperte fatetur
Uolfius Is enim postquam dixit, animam a carpore dependere quoa pereeptionum specifcaιιonem , θ' tempur, quo contingunt , eo ut vera dependere ab anima quoad spee cationem motuum voIuntariorum in eo pere, er tempus , quo iidem eontingunt b) , haec habet di quoniam ex mutua ina torpori , ct anima a se . invicem dependentia intelistitur eorpus illud ad animam, or animam ad hoc eorpus pertinere s consequenter respectu corporis hanc animam nostram appellamus, prout i hoc eorpus vespeeiu anima nostrum appeltare solemus, utrumque ent unam substantiam compostam eonstituere inferimus, ct ideo mentem eum eorpore unia
tam dicimus c . Ex anima igitur, atque corpore ideo, etiam Cl. Uiri sententia, fit unum per se compositum, quia ita simul unita sunt,
ut a se mutuo in operando dependeant. Quamobrem aut errat, Cum assuum, neque mentem a corpore sd), neque corpus a mente in suas
functionibus exercendis dependere se I aut fallitur, cum ait, ex anima atque corpore unam per se subst D tiatri fieri, quia mens a corpore
292쪽
pore quoad perceptionum specistationem , ct tempus , quo eontinguns,& eorpus ab anima quoad speciscationem motuum voluntariorum , di tempus , quo isdem contingunt, dependet. ANIMADVERSIO II. 268. Per regimen eorporit, quod triluitur anima , inquit Iaudatus Auctor, intenstituν facultar ex pluribur motibur voluntariis per structuram comoris posibilibus, libere determinandi eum, qui actum eo eis qui debet sa). Ut igitur anima regere corpus possit , necesse est, ut ipsum corpus sit ad oppositos motus per suam structuram aeque dis positum, sive ad nullum, ratione sui mechanismi, intrinsecus deter minatum. Posito autem praestabitita harmonia sustemate, motus coriaporis, qui volitionibus animae respondent, ita sunt necessarii, ut, etiam ipso teste Uolfio, naturaliter diversi esse non possint ab iis, qui tu eonsequuntur b). Ergo corpus, juxta hoc systema , regi ab anima nequaquam potest s M si non potest regi, neque potest unum per se compositum ex anima & corpore intrinsecus constitui.
Pluro, simul in uno homine existunt anima, si humana ment, atque corpus fini duo a se mutuo penitus independentia automata. 169. Probatur. Plures simul animae in uno homine existunt, materialis scilicet una , spiritualis altera , si plura in uno homine sint principia, a quorum uno habeantur operationes spirituales, ab alte ro eorporea , quin alterum ab altero in ipsis suis functionibus perfiaciendis aliquoreali modo dependeat. Evidens est autem, duo istius modi principia simul esse in uno homine, si humZna mens , atque corpus sint veluti duo automata, in suis peragendis motibus a se mutuo penitus independentia. Ergo, hae data hypothesi, plures simul animae in uno homine sunt admittenda . - Confirmatur. Si corpori, quoad omnes suos motus perficiendos, perinde omnino sit, sive in illo habeatur anima rationalis, sive non habeatur, vivit corpus ipsum, atque adeo est animatum , independenter ab anima rationali. Non enim externo agitur pulsu , sed se ipsum agitat, vique sua movetur; utque habet Tullius, inanimum est, quoa pulsu agitatur externo. Iuod autem es animale, id motu eie
293쪽
tax interiore , er suo ta) . Animatum autem nequit esse eorpus sine anima. Ergo, si in dependenter ab anima rationali est aliquod animatum, anima in illo existit, a rationali prorsus diversa; adeoque&e.
27o. Non ignoro, quosdam extitisse, qui dicerent cum Philone, esse in homine avas animas, alteram carnis , per quam homo animal sit, hanc esse ut in brutis sanguinem I alteram homin/s, qua homo est, hanc esse illud spiraculum incorporeum, Ieparabile aeternum b). Arbitror tamen, ingens esse hosce inter atque harmonsas discrimen. Illi eni in duas quidem in homine ponebant animas, verum ita, ut simul dicerent, immateriali corpoream subjici, sive hanc ab illa in iis agendis motibus, qui voluntarii dicuntur, realiter dependere. Contra vero dicendum est, haνmonsarum hypothesis si admittatur. Juxta hanc enim principium corporear m omnium functionum in homine, materialis scilicet anima, nullo reali modo, ut satis patet ex dictis, a rationali dependet. COROLLARIUM I. a I. Harmonistarum fi detur h'pothesis , plures simul anima in uno homine sunt admistenda . Hac enim hypothesi admissa dandum nece Liario est, omnes humani corporis motus tam naturales, quam vitales, & animales perfici vi solius mechanismi g. r66. . Hinc COROLLARIUM II.
a a. Posito praestabilita harmonia s emate , eerto cognosci natavalivatisne non potest, num in humanis cavoribus, a nostro distinctis, vationalis anima reipsa existat . Cum enim, hoc admisso systemate, omnes motus humani corporis, etiam qui consilio perfici dicuntur, ita sani sine ulla dependentia ab anima rationali, ut in illo essent futuri, licet anima rationalis in eo nequaquam existeret , non repu gnat, ut corpus ipsum suos omnes agat motus, rationali anima destitutum . Igitur ex eo, quod humanum corpus a nostro distinctum Vitaliter moveatur, motusque non animales solum, verum etiam rarionales exerceat, in serri certo nequit, rationalem animam in illo reipsa existeres adeoque &c.
294쪽
α 3. Non dubito, quin concedat El. Volfius, humanum eorpus, in systemate harmonia prolabilita, rectissime posse independenter ab anima rationali, inter viventia collocari . Hujuscemodi enim est, ipsiusmet etiam Cl. Viri judicio, ut sine ulla prorsus dependentia ab
anima rationali, humanas Omnes actiones, Omnesque vitae motus re apse perficiat. Cogitandum est , inquit Vir Cl. , quoniam homo cognitio. nis universaos capax , ct ratiocinando ad discur a judicia ρενυ nit, praeterea operationibus intelledius Tite usus, beneflcio rationis, Oeνitates incognitas detegere, o qua animo compleκην est, sitiis explicare υalet ,
in s limate harmonia praestabilita corpus humanum hae omnia Aquoia oris proferret , etiams nulla existeret anima is. 616. v. g. Archimedes tam sublimia inventa, quibus Geometriam ditavit, in libris Dis exposuisset , librosque fingulor eodem, qμο conscripti sunt, modo scripsisset , et Lam nulla io fuisset anima ta . Principium igitur, a quo omnes coriaporeae hominis aAiones proveniunt, est aliud, etiam per Volfium,
ab anima rationali s atque insuper tale ipsum est, ut a rationali ani ma nullo plane modo dependeat. Ceterum vellem scire a Viro do ctissimo, qua ratione naturali ab eo convinceretur erroris, qui contenderet, in Archimedso corpore animam rationalem nunquam suis.
commereium, quod mentem inter atque corpui est, philosophisa ab harmonisiis non explicatur. a 4. Prolatur. Non alia juxta harmonisus est ratio, eur humana mens, atque corpus sibi mutuo suis in actionibus consentiant , nisi quia Deus voluit, atque secit, ut haec duo, etsi apprime dissimilia, atiiomata sibi mutuo in operando harmonice responderent. Ideo enim, si haνmonsas audiamus, certae rerum notiones in anima respondent certis mutationibus corporis, & certi motus corporis quibusdam vo- Iitionibus mentis , quia haec duo gutomata eo modo simul juncta a Deo sunt, quo ipse novit vi praescientiae suae, certo fore , ut simul utrumque operaretur. Philosophice autem non explicatur, cur, uno posito in rerum natura, alterum itidem contingat, si id ex eo oriri dicatur, quod ita illa disposuerit Deus , ut , quamprimum accidit
Phic Ment. Tom. II. . , T unum, aὶ Psychol. ration. s. 637.
295쪽
tinum, & alterum fieret. Niliit quippe, quemadmodum ocea sonalistis objecimus suo loco, tam arduum, tamque explicatu dissicile occurrere nobis potest naturae phoenoin enon, quod a quovis, quantum. vis rudis ille sit di imperitus, exponi hac methodo nequeat & deis monstrari. Ergo commercium , quod mentem inter atque corpus est, philosophice ab harmonistis non explicatur. Consrmatur I. Cum enim humana mens, iuxta harmoni arum systema, independenter adeo a corpore suas omnes perceptiones, appetitionesque producat, ut non aliter operaretur,ac agit modo, etiam. si nullum corpus existeret g. corpus quoque sit automa, vi sui tantummodo mechanismi, sine ulla reali dependentia ab anima, omnes suos motus perficiens g. I 66. , nihil profecto, juxta hoc systema, est in anima, quod sit ratio, cur, quibusdam in ea positis volitionibus, certi in corpore motus fiant , nihilque in corpore est, quod sit ratio, cur, certis mutationibus ex rerum appulsu in illo saetis, certae rerum notiones in anima habeantur. Nulla igitur in rebus ipsis datur ratio, cur anima, & corpus sibi mutuo in operando consentiant. Quamobrem aue hujusce harmonici consensus ratio ex divina sapientia atque potentia unice derivanda est, aut dicendum, istiusmodi commercium omni prorsus ratione destitui . Hoc poliremum certe non dabunt harmonista. Ergo Deum vocare debent ex machina, ut causam tam eximii phoenomeni nobis exhibeant. Confirmatur a. Ponamus, globum terraqueum esse machinam eo artificio a Deo elaboratam, ut, vi solius mechanismi, quo instructa est, maris aqua bis singulis diebus fluat , bisque refluat. Ponamus quoque, Solem atque Lunam, vi solius mechanismi, sirum tam pe. riodicum, quam diurnum motum perficere. Ponamus postremo, terraqueum globum eo artificio collocatum in universi centro a Deo
fuisse, quo ipse praevidit, fore, ut effluat mare, cum Luna ad meridianum pervenit , refluat, cum illa prope horizontem existit. Hisce positis, quaero, an per hanc harmoniam inter terraqueum globum,& cslestia corpora a Deo praestabilitam, maris aestus explicari ita pollit, ut ipsa explicatio digna jure ac merito sit, quae inter philosophicas censeatur. Si haec explicatio ponatur Philosopho digna, miror, cur maris aestus adeo torserit olim , & modo etiam torqueat Philosophorum ingenia, eum tanta possit facilitate exponis mihique gratulor, quod omnium primus tam grande naturae arcanum in aperisto posuerim. Si vero maris aestus hoc modo nequaquam exponitur, Propterea nimirum quia principia, quae assumuntur , aeque nos lateant, ac phoenomenon ipsum, quod illorum ope explicatur, tota. que
296쪽
que insuper illius causa ex Divina sapientia derivetur di eandem ob
causani neque explicatio commercii mentis cum corpore, quam tra
dunt harmonisse, pro philosophica habenda est, sed, tamquam arbitrarium figmentum Plailosopho prorsus indignum, est reiicienda. ANIMADUERSIO I.
a s. Ideo praecise , iuxta harmonsarum systema, rerum notiones, quae excitantur in mente, certis mutationibus corporis respondere.&vicissim quosdam motus corporis volitionibus mentis barmoniae consentire, quia Deus haec duo automata, eo modo simul junxit , quo novit, certo sore, ut sibi mutuo harmonise in operando responderenti aperta etiam Cl. Via fit sententia est. Explicans enim Vir doctissimus, quomodo harmonia inter operationes mentis, & motus corporis praestabilita a Deo fuerit, manifeste docet, id fuisse factum, quatenus Deus anima junxit corpus , in quo existere potest series motuum pemeeptionιbus, ct appetitionibus anima consensientium , eum fecit r Tam materiaueam nexam, ut motu3 si ad aetum perducantur per coa tinuas in organa sensoria impressiones extrinsecus factar . Anima enim vi propria producit omnes, quas successive habet, perceptiones, ct a etiatrones I. 6I3. , eodem prorsus modo, quo nune sese inυicem excipiunt, consequuturas, etiamsi mundus hic adsperi alios, consequenter eorpus eidem juneium, non existeret s*.6Iq. . Est vero corpor aliquod possibile, iis quo series quadam motuum per impressioner 'ternar in organa sensoria
conservari potest, qui singuli perceptionibur fingulis, ct appethionibar
anima eonstanter consentiant Hoe igitur earpas Deuι anima junxit, utque motus in eodem eo ordine se inVicem acta consequantur, quo anima modiscationes sese excipiunt, nexum rerum materialium ea.
Iem escit, qualem requirunt externς in organa sensoria impressianes, quisus motuum series conservatur. Hac pacto Deus in systemate harmo.nia prassabirita estit, ut per essentiam,st naturam anima atque corporis, totiusque mundi materiatis, harmonia anima, ct eorporis sussi. stat s I. y39.2, eonsequenter harmoniam prsabilitat sa . Addit vero, ita demum intelligi, quid sibi velit harmonis pragabititis. Est ne et illius sunt verba γ a Inr Dei, quo egerit, ut harmania anima ct corporis sub stat, eisra instuxum realem uni ui substantia tu alteram , per sam utriusque essentiam, atque naturam tb . Non aliam itaque ob causam, etiam si Volfium ipsum audiamus, iuxta prassabilita harmonis systema, certae rerum notiones in anima respondent certis mu-Τ a ta in a Psychob ratio. I. 61 Q Ibidem in non
297쪽
tationibus corporis,& vicissim certi motus corporis volitionibus ani mae constanti lege consentiunt, nisi quia effecit Deus , ut illa duoautomata, anima scilicet, atque corpus, licet independentia a se mutuo te ipsa sint, ita simul juncta in uno homine existant , ut in suis functionibus exercendis sibi invicem harmonice responderent. ANIMADUERs Io II.
a 6. Suia ex θstemate harmoniς praestabilita , inquit Cl. Auctor,
per naturam anime, ae eorporis 1ntelogitur, cur deis materiatibus interebro tales perceptione1 in anima, ct appetitionisas anima tales moturvolantarii in corpore coexistant, in systemate harmonia praestabitita co-- mercium inter animam, ct corpus intercedens per ipsam anima, ct eo μνis naturam intelligibili modo explicatur sa) . At vim rationis nomcapio, qua ostendit Vir Cl. , per naturam anima, ct corporis intelisti in hoc systemate, cur ideir materialibus in eerebro pereeptiones in anima, ct appetitionibus anima taler motur in eorpore coexistant. Permi to , nurum in anima dari pereeptionem, veI appetitionem , quin aliquis ipsi in serie motuum respondeat motus , nee visi sim aliquem in serie motuum dari motam, quin eidem in serie pereeptionum , ct appetitionum aliqua νespondeat perceptio, o appetitio. Id enim, ipsa teste consciemtia, notum cuique est, neque aliud nomine malui eommercii mentis cum corpore, ut suo loco diximus, designatur. Uerum me ignor re , candide fateor , quonam iure per particulam illativam s atque adeo hinc inserat Vir doctissimus, per naturam, ct essentiam animae, O eorporis intelligi, eur pereeptioner , θ' appetitiones in anima , ct
motus quidam in corpore eodem tempore eontingant , ct consequenter in anima , cteorpore contineri rationem sufficientem continuitatis temporis, quo perceptiones, appetitione3 in anima, ct utrisque eonsenis ienter motus in eorpore contineant. Illationem hanc ,1 inquam , me
ignorare , fateor. Essentia animae talis est, ipso auctore Volfio, ut pro ueat seriem perceptionum, o appetitionum, vi propria, e tra ullam νealem iniu1 anima a eorpore dependentiam tb , adeoque ut eamdem perceptionum atque appetitionum seriem esset productura, etiamsi neque corpus , neque a peritabilis ipse mundus exseret 8 . Illius quoque naturae est humanum corpus, ut in ipso contingat series qugdam motuum ex se invicem nascentium vi solius mechanismi , citra ullam dependentiam reaism eorporis ab anima M), videlicet ea ratio
298쪽
ne, ut iidem Ipsi motus in illo consequerentur, qaamvis anima non existeret a . Ergo tantum abest, ut, hisce positis principiis, intelligi
queat per naturam animae, & corporis, cur perceptiones &appeti. tiones in anima, & motus quidam in corpore simul eodem tempore contingant, quin contrarium Potius dicendum videatur. Quomodo enim per essentiam corporis intelligi potest, cur operetur anima, &per naturam animae, cur moveatur corpus, si anima non aliter ope. raretur, nullo existente corpore , ac modo operatur, copulata coris pori; neque alios motus ageret corpus anima destitutum , nisi quos perficit anima praeditum Intumescit aqua maris, cum Luna ad meis ridianum pervenis, neque tamen per naturam maris intelligitur, cur Luna meridianum tunc assequatvrs neque per naturam Lunae, cur tune mare exundet. Si neque mens a corpore, neque corpus a mente, licet
eodem simul tempore suas operationes perficiant, aliquo reali modo dependet, quemadmodum nulla est nec mei a Volfio, nec Vol fit a me, etsi eodem scribamus tempore, in scribendo dependentia, certe aut etiam dandum est per mei naturam intelligi , cur Vir ille Cl. modo scribat, & per illius naturam, cur scribam ego ι aut negandum, intelligi per animae, corporisque naturam, cur perceptiones in anima respondeant mutationibus corporis, & motus corporis v litionibus mentis harminiae consentiant . Hisce porro iisdem momenistis e. itidem adducor, ut dicam, in systemate harmonis pustaldiseintelligibili modo non explicari , cur talibus mutationibur positis in avganis sensoriis. corporis, tales rerum Mes excisentur in anima , & viis eis sim eur villaionibus mentir hi potiur, quam alii in eo ore motus reis
mate intelligibili modo exponi, assumit, rationem socientem percepistionum in mutationibus coreoris , & s cientem rationem motuum eorporis in mentis volitionibus comprehendi. Sed, cum in hujuste demonstrationis limine veluti certum ponat, neque mentem a corpore in suis perceptionibus appetitionibusque producendis, neque corpus a mente in suis agendis motibus aliquo reali modo depende re, grave ne sit Viro doctissimo, si dixero, pugnantia videri, quae tradit, quaque utitur demonstratione, nihil prorsus concludi . . . . s
ANIMADVERs Io III. 177. Age, inquit Iaudatus Auctodest praerogativa s lematis harmonis
299쪽
prastabilita pra eueris, ut commercium scilicet mentis cum corpore per ipsam animam corporisque naturam intelligibili modo in illo explicetur. Etenim in s emate in xur .ph μι sumuntur, quorum nullam
habemur notionem, at inde expileemus commerciam inter amimam atqMeeorpus antercedens. In f emate causavum occasionatiam recurrisur ad potentiam Dei in itam, ut reddatar ratio eorum, qua in natura reνum occurrunt. Utrumque in Philosophia atias improbatur, qua non fert, ut in numerum causaram naturalium referantur qualitates occulta, O, neo glectis causis secundiι, ad causam primam provocetur, quando effectuum naturalitim quaerantur cqusa . Cetevum per propositionem praesentem redar.
guttar inorum error, qui, sibi persuadent, quas lawrania praestabilitasti. terminxs inanis, θ' qua eodem jure in numerum qualitatum occulta. Tum referri mereatur , quo odium naturale plantarum in Physica Scholasticorum in eundem referri solet. Di Dero ita sentiunt, non satis inteAtigere υidentur, quid fit harmonia praehliaita, neque intelligunt, qua
de nexu substantiarum citra instiκum νealem in mutationibassuis harmonicaram in genere demonstravimus sΑI., 42., 634 Cosmol. Redarguitur non minus per propositionem praesentem emor eorum, qui contendunt , in systemate harmonia praestas Ista non minus ad voluntatem Num nis provocari, quam in s emate eausarum occasionalium . diui enim ita sentiant, denuo non satis inteuigere videntur, quid fit harmonia proabitita, praestabilitione non rite intelia Ia sa). Haec itaque Volitus, Verum quo iure, non satis intelligo. Et quidem in primis, nisi Vird ctissimis aliter, atque factum ab eo fuerit, ostendat, in s emate
harmonis prastabilis a per naturam anima ae corporis intelligi, cur ideis materiatibus in eeνesro latis perceptiones in anima, ct appetitιonitur anι- ma tales motui voluntavit in Getardi coexistant, nunquam dabimus ,
quod inde ab illo infertur, eominereiam scilicet inter animam, o sor pμι intercedens p r ipsam animi ct corporis nataram intelligibili mori in hoc systemate explicari. Tantum enim abest, ut illud ostenderit Cl. Auctor, quin contrarium potius, sicuti vidimus, ex prasabilita harmonia principiis apertissime colligatur. Quae sit ergo prarogat Uasystematir harmonia prastasiaita pνς ωιενδε, plane non video. In θst male in xui physici, inquit ille, sumuntur, quorum nηllam habemuι notionem, videlicet animam .physice agere in corpus, S corpus inanim m. At etiam in proabit te harmonte systemate principia ad bibentur, quae penitius inspecta non minus, quam physicus ille mentis in corpus, & corporis in mentem influxus, eaptum superant. Intelligi nequit, quae sit physica illius influxus natura, Verum ecquis
a) Psyches. ratia. in not. ad s. 639.
300쪽
est, qui naturam animae, & eorporis, qualis ab harmonistis fingitur, possit mente complecti λ Humana mens iuxta harmonistas ejus est naturae, ut sibi eodem,.quo nune, modo repraesentaret hoc aniversum, etiamsi mundus adnectasilis non existeret in t videlicet etiamsi Deus, inquit Vir Cl. Petrus de Crosa, non condidisset corpora humana, evat tamen Adami mens tharmoni starum sententia in tale automaton , non quidem corporeum , sed spiritaale cujus nulla habetur idea , ut υἐautomatica sua dispositionis credidisset se iunctam coπον. in horto amgnissimo posito , fructibus ejus vescentem , nomina imponentem anima. Iibus, qua nusquam fuissent, aννipientela fractum vetitum, comedentem , qvs nequidem evant, inde tonterritam , lugentem, oe in veniam reineeptam , liberos postmodum suscipientem Humanum qitoque corpus illius ab harmonistis fingitur structurae, ut vi sui tantummodo mechanismi Omnes, quos agit, motus eodem, quo nune, modo adhue in inoconsequerentur, etiamsi anima non ex fleves sc), nempe si nulla fuissent mentes condite, inquit laudatus Petrus de Crosa, corpora, qua nunc ipsjuncta putantur , ct earum natibus salacere, saltem ex parte, compora illa nihilominas mente vacua, ct eum nulla mente relationem habentia, tamen scientiar excolitura fuisse, sotaetates institura, easdem l gibus ornatura, ct magistratibus cais lenisis, tum politicis Irmatura. Fsdera inter se principes maehinas omni inteia gen/ia destitatar initurarfuisse, letatos ad se invisem orationisus elegantibus oνe cst scripto repo-. Huros. Cnm reIlione excogitatas Academias pariter fuisse a meris corinporibus omni essitat one vacantilus instituendas. Oratores sacros ad Motum , ct poenitentiam hortantes, gemisus ex pectorisus, a quibus intelILgi non poterant, elicituros fuisse. Liμοι in sectas divisas machinas in se mutuo conscripturas fuisse, quorum versis sensum nultas ad Jceret. Inde in beua erupisse , peν instrumenta paeis sedanda. Machinar denique adeo pectum me auorum in monetas adductarum ita exarsuνas fuisse, ut nihil fit, quod non as eorum elato si per radios inde manantes actis, exigι non potuerit d . Neque arbitrandum, a tanto Viro harmonistis imponi. Summus quippe & ipse harmonissa Uolfius, talem atque tantum esse, ait, humani corporis mechanismum, ut Archimedes tam
subhmia inventa, quibus Geomeratam ditavit, in libris suis exposuisset, Γιν que fingulor eodem, quo ranscripti sunt, modo scripsisset, etiamsi nulla io fuisset anima se . Haec igitur sunt principia, quibus totum innixum est prolatilite harmonis systema. An autem captu faciliora