장음표시 사용
301쪽
sint, quam influxur physicus, illi videant, in quibus non tantum pomtest praejudicata opinio, ut sine ratione valeat auctoritas . Ego cer
te eolribere me non possum, quin dicam cum Iaudato Viro doctissimo Petro de Crosa a ct sunt, qui se non deridendos putant, cum irris dent, qui ejusmodi somnia mirari Gignantur ta)l 'Itaque moleste ne ferat Volfius, si iisdem serine vitiis obnoxium esse dixero ρνrstabiliis ha=mqnis systema, quorum tum inst xur physici, tum oee onatium causa νum hypotheses ipse accusat. Peccat, inquit, systema influxus phoei, quia hujusmodi insηxu nulla habetur notior ergo peccat haris,mois aram systema topponet insuκionsa quia humani corporis mechanismus, ipso judice Volfio, talis est, ut a nobis nequeat comprehendi my. Instuακι metuis in corpus, & corporis in mentem, auctore Volfio, inter occultas qualitater recenseri jure optimo debet, propinterea quia neque illius noscitur natura sc , neque existentia demonstratur id) r ergo etiam mechanismus humani cujusvis corporis inter qualitates occultar numerandus est, quia, ut .Volsus ipse fatoriar, neque comprehendi animo potest te), neque aliqua ratione oste di th. Non seri Philosophia, ut in numerum eatisarum naturalium referantur qualitates occulto. ergo neque serre poterit, ut ad explicandum mentis cum corpore commercium talis fingatur ipsius mentis corporisque natura, quam ne ipsi quidem harmonisii, possunt concipere. Qui vim attractriceni magnetis allegat tamquam causam motus femri ad magnetem, atque malua adissonis, dat, inquit Volfius, sine mente sonor g): ergo etiam qui automaticam quamdam vim sibi tum in anima, tum in corpore fingunt, ut harmonici consensus, qui hasce inter subis stantias est, rationem reὸ dant, sonantibus utuntur verbis, quae nos minime doctiores efficiunt. Qui dicunt, ait Cl. Auctor, harmoniam pra- flabilitam esse terminum inanem, non satis intelligere videntur, quod east. At ignoro, num jure id obiici illis etiam possit, qui fatentur, sequidem animo complecti, quid sit harmonis pristabilitio, at nullo modo ,ajunt , ab se intelligi, quodnam inter axiomaticam mentis corporisque vim, &facultatem aptνactricem magnetis discrimen habeatur. Pe cat oceasionestam causaram systema, quia in illo fit recursus ad potentiam Dei infinitam , ut naturae phoenomenon, mentis scilicet cum corpore commercium, apertum fiat: ergo prsabilitet harmonis systema itidem peecat, quia juxta harmonsas non alia quoque ejusdem
commercii ratio est , nisi eadem ipsa Dei potentia. Naturalis Philos phia.
302쪽
phia non patitur, ut , neglectis causis secundiν, ad eausam primm provocetur, quando esse tuum naturalium quaruntur causer ergo eadem ipsa non sinit, ut, omni sublata actione mentis in corpus, omnique corporis in mentem causalitate rejecta, sola Dei sapientia atque potentia factum fuisse dicatur, ut ideg sensuales ideis materialibus ita eoexistant , ae si eorpur in animam influeret, seu vi sua illas produceret; di vicissim motur voluntarii in corpore ita eoexsant volitionibus anime, ae si anima in eo ut insueret, seu vi sua motum eorporis produceret sa). Sciat velim, Uir doctissimus, eos, qui ajunt , in issemate harmonis prolabiliss non minus ad voluntatem numinis provocari, quam in sDiemate eausa νum occasionalium , harmoniae praestabilitionem animo comis prehen iam habere , at ignorare prorsus, quae sit ratio distincta a divina voluntate atque sapientia, propter quam anima, & corpus, licet . reipsa sint duo automata a se mutuo penitus independentia, ita harismonise in operando sibi mutuo consentiant, ut a se invicem suis in actionibus dependere videantur . Habent quidem & ipsi pro re comperta, ob omnimodam ereaturarum a Deo dependentiam fieri non posese, quin tandem ad Deum perveniatur. At ratum simul illis fixitinisque est, tunc solum Deo, tamquam universali causae, rerumque omnium moderatori optimo, naturales effectus reserendos esse accepistos, cum peculiares singulorum causae in ipsa rerum natura deterriminatae iam fuerint. Hanc exhibeat, inquiunt, Vir ipse doctiss. mus, cum ab illo quaeritur, cur rerum notiones in anima muta. tionibus corporis, & motus corporis volitionibus animae constanti lege respondeant, & tunc ei dabunt, harmonsas inter, atque ocea--nalistas latum esse discrimen. Caveat solum , ne tunc sibi contra. dicat, quippe qui iam dixerat, in tota rerum natura nihiI reperiri poste , per quod praestabilitio illa seri potuisse in euigatuν , consequenter in tota verum natura rationem sufficientem non haberi s & ideo praestabilitionem ipsam esse miraculum ib). Interim ergo ei non sit grave, si ipsi sublcribere nequeamus , cum ait , osteria harmonia pVastabilita admodum esse probabile sc) s eeterisque systematis explicandi commercium animς ct corporis ecte prcferendum cs.c PRG
303쪽
298 Metaphysices. PROPOSITIO XVI.
Prastabilita harmonia θstema neque dignum Philosopho est, neque a Tiro eat holico propugnari sine piaculo potest . 278. Probatur primo, hoc systema non esse dignum, quod ab inge nuo Philosopho admittatur. Etenim non arbitraria solum cII. I 69-27 . , verum etiam nobis penitus incomprehensibilia sunt principia, quibus innititur . 277.) ,eaque insuper hujuscemodi sunt, ut admitti
nequeant, quin plura ambigua prorsus, atque falsa pro veris habeantur. Hisce enim positis, dandum necessario est L nucueus pune natu νalis esse-fectus escientem causam eognosci per experientiam a nobis posse, eertoque determinari g. I76. . II. mentem ita semper egitare , ut ne quidem is alto hominis sopore a togitania eupet i g. I 8a. III. plura in ipsa mentσcontingere , quin ulti penitus eouum assinari a nobis queat ratio suseiensi g. 8ώ. . IV. realem corporum existentiam haud posse naturali ratione estntra idealistas evinci g. I s. . V. animar rationalex specie distinguἐέ g. 33.), rtoque eognoscί a nobis minime posse, num in humanιs eo ovibur , a nostro distinctis, rationalis an a vere exigat 9-272. - Tal demum est hoc systema, ut mutuum mentis cum corpore commercium
Philosophice illius ope non explicetur g. 27 - . Ergo dignum istiuia modi systema non est, quod ab ingenuo Philosopho admittatur. Probatur modo , pν astabilita havmania systema non posse a Vir 'satholico sine piaculo propugnari. Non enim hoc a nobis potest systema defendi, quin Catholicae fidei, quam profitemur, labes,& qui
dem maxima, inferatur. Etenim I. S. Seriptura atque Patribus aperte contrarium est s=.acio.)- II. ad inhoneste viυendum viam apertissma sterni g. a ro. . III. nuIIam esse ponit rencupiseentiam se qua dici/μr im ex carne s*. II . , quamque Theologi or g nali peccato acceptam referunt I 6.). IV. divionem anima in partem super orem, di in feriorem, quam ex S. Scriptura, ct Patνutis communi eatiuis tratant Theologi, omnino evertit g. 217. . U. maeerationes camir ad eam Debigendam spiritui inutiles exhibet g. a13. , datque ansam, ut, qμη - pori paenitentia tradit Aetola , veluti plane inutilia , rideant- g- q. - VI. hominis tum in suas perceptiones L. 229. , t m in motηνδεν corporis tibertatem, qua a noee tato dieitar g. a I. plane convel
iit, externar hominis actiones fato subjieit g. 2 3. , escitque, ut is-mini imputari jure illa non possisl cI. a s . . VII. ponit, frustra cum aristolo clamare Ecelesiam , ut tu externis corrigendis moribus suam
304쪽
.hν ianua popular diligentiam colo aqq. . VIII. ansam demam νVabji.disendi, secus ac Ecclesia de ierat, mentem humanam non 'eheeουον is formam 3. 263. pluresqηe o se mμφην independentes animas, in uno fimuI homine contineri g. 37Ι. . Igitur prasiabitita hoν Oniaiystema non solum indignum Philosopho est, verum etiam nequitune piaculo a Uiro catholico propugnari. ANIMADVERSIo I.
1 y. A qais hebetior fuerit, inquit Volfius, quam ut phia ob eam piantiam evere possi s vel in mors quam ut, in ensa pietate,' s ηὸinati harmonia praestabiota assentiatur , is hstema insuos ph fiet am- puctatur, ct s ema harmonia prastabilita, fi velit, damnet, modo μsi temperet a malitia. Etenim, qui habetior est , quam ut phiusiophisa sientiam eapere possit, is assentiri nequit ob rationum evidentiam , sed assensas ejus nititur rationibur extrinsecis, ct praejudiciis, qua a prima juυentute haUt, difficiatame eradicandis, atque idem passionisas anima obnoxias. Suamobrem, A vel maxima veritati assentitur, aut, quod est probabile , ei praefert, quos minus probabile 3 non tamen id ideo Diaeis, quod veritatem, qua talem agnoscat, θ' probabiaitatem intra pietat, sed siusmodi Wationibur adductus, qua, casu ita feren e , eundem perimo-ve poterant ad contrarium /rmiter tenendum, ct peditinaeiteν do
fondendum . Perinde igitην est , si e offensum suum praseae PHIosa phis, Me eundem deneget. AEquo igitur Philosophus ferre duet animodissensum eorum, quι hebetior sunt, qηam ut philosophisam seientia evexe possint s conseqgenter nec Vre fert , s systema in και pis R. ampoctantaν, ct s ema prastabit ια harmonia damnent, modo Hi amatilia temperent 3 quippe eum nemo ferre possi in altero stadium iso randi, sed unusquisque ipso natur iure si Perser vim aliorum sese de fondeme teneatav. sui νυrmior est, qηam ης, in ensa pietate , θώβὸmati haνmonia prassabilita ossentiatura is veretur, ne hae sepoth
f, fit impia, ct veligioni inimica, proptereaquod Mi semper persuast
ρφma influxus ph Ma rn Scriptura sacra probari, nee salva ejus a Gονitate ν6iei posse . Duamobrem cum ista io misas ab heleιudiis. inεntis prosciscatur, feri hau ηοqηam poterit, ut contrarium doceatari Suamobrem eum Philosophur aequo ferat animo, ut heletiores, qtiam ap
multo magis condonabit inprmioribην , quam ut, in ensa pieιate , IUGmati haνmonia prassabilita assentiantur, cum prastet, P n esse, quam
305쪽
eaeum hypothesi philosophica praebere astensum, ut hilemate infla cur pHasci pietatem fulciant , ct Mema hammonia prastabuita , si velint, damnent , modo caveant, ne telas in malitiam degeneret, qua eum pietati
adversa st, ferenda animo a quo non est ta . Pater ergo , quam honorifice de iis sentiat Volfius, quibus non arridet, quod ei summa v
ritas est, prcstabilite harmonig systema . Ad me in primis quod spectat, fateor ingenue, hebetioris me esse ingenii, quam ut philosophicam a tanto Viro traditam , prestabilite harmonis scientiam valeam cogitatione complectis tantaeque propterea infirmitatis i haec enim, ut ipse ait, ab hebetudine mentis proficiscitur , ut tam praeclato systemati, salva fide, quam corde & ore profiteor , assentiri neutiquam me posse putem. Non enim me parit, ut istos, fateri nescire, quod nesciam ib) , nec ego is sum, qui nihiI unquam fas approbem, qui nunquam assentiar, qui nihiI Uiner se . Certa dicent ii, qui cum tanto Viro ct percipi ea posse dicunt, O , cum commercii mentis cum corpore causa quaeritur, se sapientes esse prostentur id . Ceterum adeo apertum arbitror, praestabilita harmonia hypothesim fictitiis inniti principiis, nulla prorsus ratione ostendi , ejusque tutandae causa, non uno in loco Virum Cl. sibimetipsi adversari, ut, si ita milii fari cum Viro doctissimo liceat, pudeνet me dicere non intellia gere ,f ips intelligerent , qui hce ινactaνι ni se . Constans igitur mihi est, semperque, bona tanti Viri venia, erit opinio, systema harmonia prsabilitg neque dignum esse ingenuo Philosopho, neque a Vir catholico sine piaculo posse defendi . Hactenus de me . Quod vero ad alios spectat, qui huic systemati adversamur, miror, eos omnes inter habetiores, infirmioresque ab uno Volfio collocari. Latere quippe ipsum non debuit, quodnam Ualliseerii, Petri de Crosa, Grav sandi , Petri Bayle , aliorumque de hoe systemate judicium fuerit.
De viventium etenim geneνatisne disserens Cl. Valliseerius, postquam docuit contra Leibnitium, ipsumque adeo Volfium, rationales Omnium suturorum hominum animas initio temporis simul creatas a Deo non fuisse, neque suis corpusculis organicis , seu vermibus spermaticis, ut ille perperam opinabatur, tune suisse inclusas, haec habet de automatica facultate productrice id earum, quam in anima rationali finxit Leibnitius, ut praeesarum suum prsabulis harmon εsystema stabiliret: In quanti lare uoue, e travole, per Doler saper ινρο po, sono cadate anime iuustri, elette per altro a magnanime νmprese,
306쪽
A , quanto ingetnosa la nobil Theodicea det sudiatio υaonte Seris toresarebbe, se non avesse voluto penser troppo Iibero, e tentato penetrare trono addentro negIi areani profondissimi deIIa ereaeione 3 LueI υolere,' che ia nascere deue anime nostre fosse ane,' esso uno Diauno, e che tut- te ereale fossero in un sol eolpo , e ne suoi organetri rinthiuse , i quali rigandos eoi tempo, dassero eampo ancha ati' anima di strigarsi, an .eti che i pensieri stest, eis faeciamo , e tante nobili pro uadioni di mentes ero anch' esse tuite invitanate, e ebe di gisrno in giorno, conformeis occasioni, e i modi pian. plano Dilappania si vadano , da manter aiae nulla in questo Mondo, ne meno immateriale, si erei di nuoυo , ma
cujus quantum in naturae arcanis investigandis ingenium fuerit, praeclara tum naturalis Philosophiae, tum Medicinae opera ab eo edita manifeste ostendunt. Ita vero Petrus de Crosa Matheseos, ac Philosoplitae in Groningensi Academia Prosetar eximius: mrum eerte υ
detur, ei ad instar prodigii est, quod sestema prae stabi litae harmoniae adeo obscurum, supra quam dici potest , paradoxum, libertatem homini
eripiens, unde virtutes ejus decus suum trahunt, ct qua erepta, non
est quod eomus suum, in quod nullum imperium habet, Deo: erat,
Deo inane pet in victimam rationalem, non ex impetu, ex Causarum
.satali serie nato, sed ex animo Iibere Deo sese devmente s mirum est,hstema moralitatem tollen3, miracula, quibus Deut sese eognoscendum c pa*andum hominibus, tamquam natura Dominum supremum , furtiges a se positas pro arbitrio sum no suspendentem, flectensem, ct ve- sngentem, exhibet, miracula ad teriem litam fatalem reυoeant, praemiorum splendorem θ decentiam, poenarum justitiam , ct eoipso leguinaqMitatem, uno verbo, religionem Omnem , ct christianam proertim, qua satisfactionem tanti meriti ad peccatorum absolutionem agnoscit, fanditus evertens, tot habuerit , ct habeat assectar. Sed reputandum est, hominibus laboris impatientibus, quales plurimi fiunt, is examinis mole stiam fugientibus, dulce esie auetoritati acquiescere, quam fama, aut affsed ibas moti , Doctoritur suis imputare amant, Misae videntur ex parte in se accersere gloriam nominis illustris, a quo denominari eligunt. A que hue ipsos trahit suorum Magistrorum stitur, quo demonstrationes meras se dare professi, libros suos non in gratiam hominum inferioris ordinis scriptor, sed unice in utilitatem excelsi marum mentium edιιρε, monent, ct pradicant. Praterea dum, erebra repetistone, formula
ta) P. II. de ovis semin. vivip. cap. 24.
307쪽
ct hvo hos , familiarer fibi pr stiterunt, eo tandem deveniunt, ut non minas perspicuas eredant, quam familiarere qui error eerte est ex se. tioniffinis, in eoque isti tanto magis sibi plaudunt , quo ceteros de si l/Matis , quod clare a se teneri p tant , obseuritate eo aeri audiunt. Cois iis/ι θ illud θstema , unde animos hominum Mi coneltiet. Non de fati quippe liber esse, qui libertatir existentiam negat. Illa eτο DeuLtate, quoties lubet, utitur, illiusque usus suavitate incisur. As f μνιε veniat in mentem, se libertate sua abusum, contra eonscientia morsus, ινiliosque agitationes, ejusmodi persuasionem eomitari solitas, habet eonis alistio in sua hypothesi tutum perfugium . Male si vixerit, id uniae imis putandum videt seriei, cfur ipse nee auctor, nee dominus fuit, ct iis q. avi nihil potuit. Si sibi bene sit, iatatur . Sa quid iterum admiserit, quod hominibus illaudabile videri soleat, scit, quo fato fuerit peνιractur, nee sibi quiequam exprobrat . Nec leve pondus addunt assensui tanto, ct praJudieiis ab lapathesi ipsi dissentientesia Cum enim inter Theolo. gor Oecuνrant in Physicis, ct prasertim in Mathematicis parum admo.
dum exere tali, hos omnes contemnunt ceu homines, quorum vatis
exculta jacet. Maxime vero in istor sensus adducuntur, F quando, ut sis, eorum aliquor Uideant levibus argumentir in praelarissima, exqui in
iis a, fimulque solidi a Recentiorum inventa invehi, quasi non Disret summe absurdum, aliquem traducere tamquam nullius rei peritum, o de nulla judieare parem, quod omnia non assecutas fuerit. Certe Grammaticum interrogat vis mathematicus, eonsulit Historteum , eonsulit Opiscem, ct eum singulis pro arte sua respondentibus attendit , se vatione sua legitime uti existimat sa . Et infra idem Cl. Auctor sed quid mihi propono, aut quid sibi proponunt harmonia nastabilita
defensores In eorum sententiam venient quicunque fatali serie eo addurendi sunt i eam rejicient, quorum mechanismus erit eontvarius. Perie fructus omnium erilationum, O placidarum disputationum. NuHai esticharacteν veri , suam quisque amplectitur sententiam , ad quam am-psed endam per Fngularem sibi, aut eum aliis communem methanismum,
sed immutabilem sibi ct tuis, inducitur. Frustra disputatur de primo calculi differentialis auctore. II uis eam quastionem dirimet Necesstate fatali, cujusque partis principia io Munis eoava sunt, cujus motuxo esseIur alii oriri non possunt, quam oriuntur , nisi eo age Mundi
totus mutata, euius partes, ct motus omnex eoncatenatrone aterna te
nentur , di deυinciuntur , ad quam ponendam ct eonservandam Deus per necessitatem natura sua determ n t f it in V. Husmodi concaten
308쪽
noete duas arbores ex Indus auatas , Iusserit o euraverit plantari aIteram quidem an horto sagaci mi Britannι, alteram in horto acati iGermana. Inde dua gentes acerr/mis inter se pugnabunt scriptis Avaruarum arsorum ante mediam nodiem, qua post mediam, te a immissa fueraι Saprentra Hvina quis ignum censere poteris snsi faiaue is essitaιe ad Iudicium tale ferendum abripiatur automata condidi me. μmoυere, qua maximo cum tumultu, IiPore, atque odio talem coni . versam agitent. Ea vero, de qua litigatur , non minus vana est Exeausaram aterna, ct immutabili serie evenit, ut tandem cerebro luiti,aat ittitis certa quadam impressa fuerint nura , ct a manibus fasdem manarant certι quιdam eba cieres, qua Aura , qui motis, Ieharae eres parrier locam habuissent, in pasticum emanassent, etiam-s nuIta mens comes Disset taδεηm manuum , latiumque ceresrorum, qaorum e ectus naiaa rntelligentia direxit, nisi aterna sola omnium
automatum.ct automaticorum motuum orago, eaque necessaν a. Non est
igitur , quod laudemus, ct susc/piamus eos, quι nihiI fecerunt, sed auean. ιn se eadenter impressiones, quas decimare psis impossibile erat, necessario vecepeνant. Non est, quod eorum liberalitati, ct generositati pratras agamus pro luce communicata. Non est, quod de e rande , os , ιate, laconismo, ct rn undendis opibur parcimonia queramur se runt, quodcunque facere poterant, aut potius , eum nihia pol ne a causii externis adductι sunt eo, quo pervenere sa). Celeberrimus Grais vesandus, diversirum sententiarum de conjunctione mentis cum coruore comparatione Instituta,& aequa rationis lance expensis, oro que consideratis momentis, quibus singulae innituntur, ali ad hie
inquit, attendo, nuua ratro me movere potest, ut ad harmon Λ, ρν stabiδει am eonfugiam. Μιror magni Hirι, qui hane excogitavit, rnis genium; sed concluso mihι non vatida apparet, qua ex eo aratrone
sapeνιus memorata infert, non sapientia Divina dignum so Ula, ιιahstema. Cadente autem hoc fundamento , hypoιhetiea mihi Zδειαν harmonia prolabiAta ib). Petrus demum de Bayle tot affert sc nio tenta contra hanc hypothesim, ut dubium sit nemini , quin illi fuerit hostis ex animo. Neque enim ab amplectendo Leibnitiano
pra aὶ Differt. de mente humana Sect. III.
309쪽
ρνι stabilita harmonis systentate ipsum retraxit offendendae pietatis timor, cum, ut omnibus notum est, adeo in opinando ille sit liber, ut hac in parte nullis se limitibus coerceri patiatur . Itaque , si ipsum audiamus Volfium, dicendum est , Viros adeo eximios , quia eorum palato non arrisit prolabilita harmonia systema , hebetiores fuisse ingenio, quam ut philosophicam scientiam capere possent, eos non assentiri veritati ob rationum evidentiam, sed omnem ipsorum assensum niti rationibus extrinsecis, & praejudiciis, quae a prima hauserunt aetate, & si vel maximam veritatem fassi aliquando sunt, minusque probabili probabile praetulere, id non ideo contigisse, quod veritatem , qua talem , agnoverint , probabilitatemque introspexerint, sed quia talibus rationibus permoti adductique fuerunt, quae, casu ita ferente, eosdem ad contrarium firmiter tenendum , & pertinaciter defendendum poterant movere . Nihil quoque mirum, si arbitrati iidem fuerint, hoc systema, inoffensa pietate , haud posse defendi. Cum enim illi, si stemus Vol fili judicio, mente suerint heis heliores, quam ut philosophica veritas intelligi ab ipsis potuerit, non est, quod miremur, si infirmiores quoque suerint , quam ut, sine timore errandi in fidei morumque doctrina, tam eximio systematip tuerint patrocinari. Haec enim infirmitas, ut summus ille harmoniasta quasi ex tripode definit, ab hebetudine mentis proficiscitur. Tam honorificum ergo de Viris adeo eximiis serendum a nobis judicium est, si pro tutando prastalibi a balinonia systemate unum Volsum velimus audire, eiusque dCctrinam amplecti . Miretur tamen nemo,s , qui harmonistis adversantur, hebetiores, quam ut philosophicam scientiam capere possint, censeat Volfius. Hujusce quippe sententia,
qtiemadmodum extra Iimites evagari eenserentur Mathematici , qui res fidei ex Geometria confutandas aggrederentuν, ita non minus cancelia
egrediuntur Theologi , ct Coneionatores , qui de quaestionisus ad Selen. ι iam naturaism spectantibus, θ' Geometria, ac Optica ignarorum captum longe superantibus, ex Seriptura Saera, qua nihil earum νevum iacet, decretoriam sententiam PROTERVE pronuntiant . Et quasi haec tam praeclara doctrina non lassiceret ad ostendendam tanti Uiri indolem atque inodestiam singularem, addit: exemplo sunt Lact antius, atque Augustinus , quorum Hle de rotunditate tetiaris , his de antipodibus
PUERILITER ADM DuM locutus, etsi uterque Seviptura quadam verba
in favorem hypotheseor sua, oppido falsa, adduceret ca . Quam porro audax, atque falsum sit hoc VOlfii judicium, non est, cur dicam. Moneo soliun, eos, Omnes, qui eημιο omni pudore, dejicere Hagustinum de
310쪽
aequi ii splendoris, ct dignitatis culmine eonati sane , nou minusquam temerarior hucasque habitos merito esse , semperque sere , de jure quidem optimo, ut habeantur la .
ANIMADVERs Io II. 28o ostense, quomodo, qui hebetiores sunt infirmioresque , se
gerere debeant, cum de explicando mentis cum corpore commerciores illis est, doctrinam hanc suam, Kepleri auctoritate, ita confirmat illustris Auctor, Sequimur his, inquit, Keplerum, υ/rum sagacissimi ingenii, O acuminir prorsus sngularis, qui eum ιntroduenone ad Commentarios de motibus stella Martis causam copernici pro viriti egisset, ct s stema fur ab objectionibus vindicasset, quibus ab antagonistis onerasatur, tandem ita contiadit: Qui habetior est, quam ut astronomicam scientiam capere possit, vel infirmior, quam ut, inoffensa pietate, Copernico credat, ei suadeo, ut, missa schola astronomiea, damnatis etiam, si placet, Philosophorum quibuscunque Placitis, suas res agat, & ab hac peregrinatione mundana desistens, domum ad agellum suum excolendum se recipiat, oculisque, quibus solis videt, in hoc adspectabile coelum sublatis, toto pectore in gramtiarum actionem,& Iaudes Dei conditoris effundatur, certus se non minorem Deo cultu in praestare, quam Astronomum, cui Deus hoc dedit, ut meatis oculo perspicacius videat , quaeque invenit superiis Deum suum & ipse celebrare possit & velit. Hoe Kepleri monitum
tanto considentiuι inculco, quanto evidentior est identitas rationum, taranti-Copernieani θstema Copernieanum, ct ant Aharmonilia s siema harmonia prolatilita oppugnent. Sumunt enim vasto ante. Copernicani quietem teltaris, ct moram Solis e rea eandem, vitio subreptionis, tam . quam experientia consentanea , ct ideo Copernieanum sntima Scriptura adversum pronuntiant. Sumunt vero etiam antἱ-harmonsa insuxumpis ficum anima ae eorporis in se invicem, tamquam experientia consentientem, eodem vitio subreptionis, ct ideo versis Seriptura sacra sen sum notionibur suis respondemem tribuunt. Eadem igitur de causa antia Copernicant Copernicanos, er anti-Harmonista Harmonsas impietatis insimulant. Miraremuν vero, quod vitium subreptionis in systemate de motu Solis diurno agnoscentes, in idem tamen incidant in systemate να- βμπηι phini, nisi nobis abunde constaret, feri posse, ut in Meropis' ficis corcutiat, qui I nceus est in Mathematicis. Enimvero dum q ρε PHLMent. I. V ποι
. t a i Ludov. Antonius Muratorius in praesad opus de moderamine ingeniorum.