장음표시 사용
281쪽
ANIMADVERs Io IX. 2 sq. Motus corporis voluntarios definit Volfius, qui pendent a v
luntate. Dependere autem illos, ait, a voluntate , quatenus per eam
intelligitur, eur jam fiant, De quatenuι ratio ipseram est υolitio anima a). Suficiens itaque ratio motuum voluntariorum corporis in animae volitione posita est , ac propterea dependent isti tismodi motus ab anima eodem plane modo, quo principiatum a suo dependet principio, omnisque effectus a sua causa. Constat quippe, ipso a istore Volso, principiatum a suo principio, & effectum a causa deinpendere, quia sfficiens principiati ratis in principio est, & Ifficiens
vatis effectus in causa comprehenditur m). Realis est autem, ut cerintum puto, dependentia principiati a principio, & effectus a causa. Ergo realis quoque est dependentia motuum voluntariorum corporis ab anima , & ideo aut peccat Cl. Volfius, cum voluntarios motus a pellat, quorum sufficien 1 ratio in animae volitione posita est, aut si-himet adversatur, cum ait, motus, qui volitionibus animae respO
dent, nullatenus ab ipsa anima dependere Q. ANIMADvERsIO X. 23 S. Praeterea, cum ratio susciens motuum , qui per eorporis structiiram determinantur, in ipsa corporis structura posita sit c determinati quippe ratio, ut ipse docet Volfius d) , in determinante
est , si motus corporis necessarii per illius structuram determinantur, suffciens eorum ratio in ipsa corporis structura comprehenditur. Te.ste autem Volfio, motus corporis, qui volitionibus animae respoi dent, runt necessarii,& quidem tanta necessitate, ut naturailiter dein
versi esse ηεn posset ab ira, qui a tu eonsequκntκν se). Ergo, jux Vol fit principia , sussiciens horum motuum ratio ita ipsa structura corporis continetur. Docet autem Vir ille doctissimus, sussicientem
eorundem motuum rationem in animae volitione contineri ἱλ. Igitur aut animae volitio , simulque corporis structura, est ipsorum m tuum ratio suffciens, & ideo necessarii simul sunt, & contingentes , aut Volfiana motuum vel necessariorum, vel voluntariorum deis
finitio falsa est, aut demum tallitur Cl. Auctor, cum docet, in
282쪽
tus corporis, qui appetitionibus animae respondent, esse neeessarios: ANIMADVERSIO XI. 216. Motus corporis, qui volitionibus animae respondent, neque uni per corporis structuram det minari, quin omnes, juxta Volsit principia, ejus sint naturae, cujus sunt secretio urinae in renibus, eordis systoles, atque diastoles, ceterique motus hisce haud dissimi
Ies, ae proinde quin omne sint naturales , si ve quin nullus eorum mentis imperio subjiciatur , ab eaque dependeat. Naturales enim sunt, inquit Vir Cl. , actiones corporis, quae per essentiam corporis determinantur . Da steretis uνinc in renibus est actio naturalis , eum ali rιate anima miniane dependeat, sed per strueturam renum, O naaturam corporis determinata fit , ita ηt renes eandem secernant , I eanima vetit, five nolit, nec solo Nerio in secretione ista pro arbitrio
suo quicquam imm tare Paleat. Sιmtister motus eorris ae is naturalis
est, eum per strue Iuram cordis,di nataram corporis humani determinetur, ut eor moυeatur, si e homo velit , si noIit , nee quisquam
solo imperio in eodem pro arbitrio suo immutare possit anima a. . Pro. fecto, si talis est humani corporis mechanismus, ut Archimedes tam sublimia inventa, quibus Geometriam ditavit, in libris suis expostiisset, Iurosque singulos eodem, quo conscripti sunt, modo scripsisset, etiam nutu ipsi Disset anima ib), dubium esse nequit, quin omnes istius. modi motus Archimedaei corporis ita fuerint independentes ab illius
anima, quemadmodum independentes ab eadem erant secretio uri. nae in renibus, motus cordis, ceterique id genus alii. Hi autem omnes sunt natarales, istiusmodi nempe, ut voluntatis arbitrio nullatenus subjiciantur . Ergo hujuscemodi ii quoque omnes fuerunt, quibus summus ille Geometra tam praeclara invenit, suosque libroseonscripsit. Nullus itaoue in Archimede fuit motus corporis liber , ae propterea neque in nobis aliquis istiusmodi est, si omnes, uti in Ar ehimede, ita in nobis vi solius mechanismi peragantur . Miror porro, motum manus, quo unus alterum percutit , injuriam sibi illa tam vindicaturus , sicuti & vini haustum actionea corporis liberas a Viro Cl. appellari, contra vero naturales tum secretionem urinae in renibus, tum motum cordis . Etenim hae omnes actiones vel sunt per corporis structuram determinatae si & ideo omnes ex aequo sunt aut naturales, aut litera. Uel non sunt hoc modo determinatae s de tune Phil. Μent.Tom. II. S 3 m
283쪽
motus corporis, qui volitionibus animae respondent , non sunt necessarii.
ANIMADUERs Io XII. 237. Cl. Vol fit doctrina penitius inspecta, fatalis videtur esse ne
cessitas, cui omnes prorsus humani corporis actiones subjiciuntur . is quippe rerum nexus, si ipsum audiamus, constitutus a Deo est, ut fieri nequeat naturae viribus, quin in cujusvis hominis corpore ii omnes motus, ad quos per sua in structuram jam determinatum est, re ipsa contingant. Postquam enim dixit Uir ille doctissimus, in systemate harmonia praestabilita animam vi propria producere Omnes suas perceptiones, & appetitiones, eodem, quo nunc, modo consequu
turas, etiamsi mundus his adspectabilis, ct eouus in motibur suis in
harmonicum non existerem, motus harmonicos in corpore vi mechanismi produci , eodem , quo nune , modo producentis , etιari anima non existeret, concludit et mur igitur, qui poterat substantiam unam
pio ucere absque altera, corpus anima Itberrime jκnxit, quia ιn eo eκι- flere potest Ieries motuum perception/bus , θ' appetitionibus ansma consentientium, di eam fecit RERUM MATERIALIuM NExuM, αι motus isti per continuas in organa senserta extrinsecas facias impressiones aetu producantur ta). Et infra: supponitar, inquit, corpus istia modi possibile, in quo vi mechanisini motus eo ordιne produci possunt, qκales postulant volitiones anima , supponitur etiam pos litis istiusmo i RERuM MATERIALIUM NExus, quatis ad hoc requiritur, ut per impressiones in organa sensoria eonιιnuo factas, motas isti actu consequantur ib)Necessitas itaque motuum corporis, qui volitionibus animae consen. tiunt, oritur, juxta Volfium, tum ex mechaniimo ipsius corporis, tum ex certo rerum naturalium nexu, vi cujus necessario futuri sunt in ipso corpore ii omnes motus, ad quos per sitam structuram jam est determinatum. Fatalis est autem ea humanarum actionum neces.sitas, quae Qx causarum naturalium serie, a nobis in impedibili, derivatur. Est enim fatum, ut dicebant Stoici, vata stataque e sarum complexio, serres, sive ordo, ac veluti ductus, qui a nobis transgredi nullatenus potest 6. Ergo fatalis est illa necessitas, cui, juxta Volsi doctrinam, externae hominis actiones subiiciuntur.
284쪽
. Contendet non nemo, volitionem animae, non quidem ut rei pla exilientem, sed ut a Deo praevisam, esse rationem suffitaentem eorum motuum corporis, qui votantarii dicuntur : videlicet humanum corpus non fui sse ad eos motus, quos modo agit, per sua instructuram a Deo determinatum, nisi quatenus Deus ipse novit, vi praeicientiae suae , animam, quae illi copularetur, eos, & non alios eiale voIituram . Non inficior, id satis esse , ut animae volitio possit Isreren Voluntariorum motuum ratio nuncupari. Verum opinor anc responsionem a Cl. Volso adoptari non posse, quin sibimetipsi ἐκ quidem non uno in loco, nequaquam consentiat. Etenim primo concedere nequit Vir Cl. , humanum corpus jam esse ad certos aRendos motus per sitam struetiiram determinatum , quin fateatur. fal-umene, quod ipse docet, motus scilicet corporis a voluntate penden-re , contingentes esse in se , sive ita esse comparatos, ut corpus ad
eos atque ad oppositos iisdem H aque dispositum sa). Nec ipsum ju-at, nanc corporis determinationem ex praevisa mentis volitione deis V ς sinu cinctii idem, ut nulla modo sit contradictio, nulla mo-o edet ene physica eorporis determinatio. Secundo i quia, si corpus ad eos agendos motus determinatum a Deo suit, quos ipse jam n
vIt animam, illi copulandam, esse volituram , detur oportet jutta pratissam appetitionum seriem, corpus ipsum a Deo fuisse serma. i , i liis falsum est, quod ipse ait Cl. Auctor, videlicet neque eorpus essectum esse Iuxta seriem pereeptionum , ct appetitionum aniam , neque an/mam uxta seriem motuum eorporis s sed utramque sus-
namque Corpus juxta praevisam seriem volitionum mentis sermatum a Deo non est, me prorsus Iatet, quonam deinde jure dicatur. mo..is A .- 'φβ ςψ pQ i. ita dependere a praevisa mentis volitione, ut vot aO ipsa, quatenus a Deo praevisa, eorundem ratio su et s. h vh , 'ς 'δ' mut tiones organorum sensoriorum corpori,
285쪽
modum ipse docet Vir Cl. , ad pereeptioner produeendas alisu d mentἰ conferre cain, neque corpus in suis agendis motibus aliquo reali modo ab anima dependere b3. Si autem & ipsae organorum sensorio.
rum mutationes determinatae in corpore a Deo fuerunt, quia praevidit, quae rerii in notiones essent in anima sequuturae: ergo, sicuti s ciens ratio motuum voluntariorum corporis volitio animae est,
quia motus ipsi non fuerunt in corpore determinati, nisi dependenter a volitione ipsa praevisa, ita sussisiens ratio mutationum organi sensorii ex rerum notionibus, quae illis respondent, derivari debet, propterea nimirum quia determinatae in corporis organis ipsae itidem non fuerint, nisi dependenter a rerum notionibus, quas novit Deus stanc in anima sequuturas . Quamobrem fallitur Vir doctissimus, eum
docet, rationem sustentem perceptionum rerum materialiam in muritationibus , qua in sensorio corporis organo , qua tali , contingunt , eonιineri sc). Dicere siquidem debuit, notionem rei, quae excitatuet in anima, esse rationem susscientem mutationis, quae tunc in sensorio corporis accidit, & ideo hanc ab illa dependere, quemadmodum dixit, motus corporis voluntarios ab animae voluntate dependere, quia susciens illorum ratio in animae volitione comprehenditu ecd). Postremor quia scuti ex eo, quod praevisa animae volitio sit να-tio sufficiens motuum voluntariorum corporis, sequitur, recte dici posse, corpus ipsum aptatum a Deo fuisse ad animae volitiones, ita vicissim, ii se eiens ratio notionum, quae in anima excitantur, in illis mutationibus contineatur, quae ex sensibilium rerum appulsu iasensoriis corporis organis continuo peraguntur, Videtur dicendum, rerum notiones determinatas a Deo fuisse in anima ex praevisione mutationum, quas vi praescientiae suae novit in corpore sequuturas ,& ideo non corpus ad animam, sed animam ad corpus , quoad rerum perceptiones, aptatam a Deo suisset proindeque perperam eos carpi a Viro doctissimo, qui ajunt, harmoniam inter mentem &Corispus fuisse a Deo praestabilitam , quatenus anima pereeptioner, ct a' petitioner aptavit ad motus eorporis necessariors quique propterea
animam comparant eum eane ab auriga turrui alligato, qui una cum
eurru progredi tenetur, quo bis trahitur se). Quamvis enim perversa sit haec prastabilita harmonia notio quoad animae appetitiones, legutima tamen est quoad rerum perceptiones, si nimirum mutationes organorum sensoriorum corporis eo modo sint ra io su ciens percedi
286쪽
tionum animae, quo ejusdem volitiones suffic ent ratio motuum voluntariorum corporis ab ipso Uolfio dicuntur. Ceterum, nullatenus dici posse a Volfio, rerum ideas determinatas a Deo fuit se in anima ex praevisione mutationum suturarum in organis sensoriis corporis, satis manifeste, ut puto, F. I 8 o. demonstravitnus.
. . 2 o. Diximus, ad tutandam in praestabuita harmonia systemate externam hominis libertatem satis non elis , determinationem motuum voluntariorum in corpore ex divina praescientia derivare, proterea nimirum quia nihil rebus ex divina praescientia accedat , sed ujuscemodi intrinsecus ipsae sint, posita divina praescientia , cujusmodi essent, si divina praescientia non haberetur. Haec igitur etiam Cl. Vol fit sententia est. De potentia siquidem Dei, ejusque voluntate disserens Vir Cl. , docet, decretum Dei nihiI in re decreta malare s quia rei intrinsere, atque extrinsece pomisi nihil superaddit , nisi certiιudinem existendi a s unde infert, divino decreto nee contingentiam , nee 6 νtatem toltim). Docet quoque, prasentiam Dei in re pra-scisa nihia mutare sc); atque hinc praementiam Dei nee contingentiam, nee Meνtatem tollere d). Velit ergo, nolitve, dicat oportet Vir doctissimus, aut repugnare hominem, cujus corpus sit ad oppositos motus intrinsece indifferens s atque hinc repugnare hominem, in cujus potestate sint ii sui corporis motus, qui volantarii dicuntur, aut, si non repugnat homo, qui ad nullum motum sit per mechanismum sui corporis determinatus, talem quoque ipsum esse debere in signo posteriori ad divinam praescientiam, quippe quae, etiam illius iudicio, nihil in rebus mutat, & ideo stat, perperam determinationem motuum in corpore ex praescientia volitionum animae ab eo derivari, aut demum divinam praescientiam, iuxta prastabilita harmonia systeisma, ita laedere externam hominis libertatem, ut eam evertat prorsus atque convellat, sibique idcirco contradicere , cum ait , neque
decreto Dei, neque divina praescientia libertatem ipsam ne quidem levissime labefactari.
287쪽
a6o. Ostema harmonia praestabilita, inquit Cl. Volsius, Issor a i nono' adυενsam sa) , eademque in illo viget libertas , qua in s3stemate 3nsluxus phnici b . Quaero a Viro doctissimo, de quanam hominis liberistate hoc loco loquatur, nimirum an de interna tantum, de ea sciliiscet, quae interiores dumtaxat mentis appetitiones respicit; num vero eam etiam complectatur hoc loco , quae ad regulandos corporis motus sese extendit, hominemque dirigit exteriorem atque componit. Si de inteνna tantum libertate intelligat, non inficior, praestabia Ata harmonia systema humanae libertati non esse adversum, mente misque nostram aeque esse liberam in systemate harmonia pνastabilita , aest hujuscemodi in systemate influxus ph et i, cum in utroque systemate ad suas omnes appetitiones sit per suam essentiam ex aequo inodeterminata . Si vero etiam de externa hominis libertate velit intelligatur, parcat, si dixero, me haudquaquam ei posse assentiri. Satis quippe ex hactenus traditis perseectum esse puto, nullum in homine, harmonistarum systemate pomo, esse motum eorporis liberum, sed omnes physice necessarios, utpote omnes per corporis structuram determinatos. Ostendat Cl. Auctor, physicam hane determinationem non impedire , quominus motus corporis , qui volitionibus animae respondent, ita contingentes sint in se, ut oppositi, salva corporis structura, sint in illo ex aequo possibiles; simulque cum physica illa determinatione adhuc stare , ut nonnisi ad animae nutum motus ipsi peragantur,& tunc eidem dabimus, eandem, iuxta utrumque systema, vigere in homine libertatem. Evincit quidem Uir CI., necessitatem motuum , qui appetitionibus anima in eorpore vespondent, non tollere luertatem in anima c). At non demonstrat, libertatem ipsam in homine per illam motuum necessitatem nequaquam tolli. Ad animae libertatem satis est, ut appetitiones in illius sint potestate. Ad hominis vero libertatem requiritur, ut etiam motus corporis, quos ipsa vult, in illius potestate habeantur. Non enim anima solum, ted anima ,&corpus unus est homo. Appetitiones sunt in potestat animae, quia, ipso teste Volso, ad nullam earum appetitionum. quas elicit, per suam essentiam determinata est d). Ergo, ut etiam motus corporis sint in hominis potestate, neeessario est opus, ut ad nullum eorum, quos agit, sit homo per suam essentiam, scilicet per
288쪽
naturam animae, & structuram corporis, determinatus . Mirandum sane, Virum doctissimum totum fuisse in vindicanda animae liberta te, eam vero, quae hominis est, ne quidem memorasse. Latere proaei, dubio ipsum non debuit, quantum harmonistis intersit , disti iuste nitideque ostendere , ex prastabilita harmonia systemate nihil oosse legitime colligi, quod humanae libertati vel minimum officiat. 'Pro secto & ipse monet Vir Cl. , ut, quae de humanae mentis libertate tradita ab eo sunt, probe perpendantur, ne consequentiariis scilicet faeitim praebeant aurem , qui j et argumentum d Pile diseisi θ εhaad valent, dum tamquam pro aris ct focis pugnanter, per harmo..iam prastabili tam libertatem funditus everti, fatalem rerum omnium neevitatem introduci, ct omnem non modo christianam , veram etiam ethnicam religionem tolli , imo omnem justitiam e eiυitate vetio a Vielamant, ut hypothesim in se innocentem in odium ad ueant sa) . Veiarum an hoc argumentum recte discussu in a me fuerit viderint
qui in Vol fit verba nequaquam jurarunt. Interim falsum arbitror' quod ipse docet Cl. Auctor , in qηocunque nimirum s emate de eommercio inteν mentem, ct corpus libertatem ct defendi , ct n/σa-ji posse b)ι cum constans mihi opinio sit,& firma sententia, tamoeta'nalibus, quam harmonsas, humanae libertati , in hoc explicando commercio, Penitus adversari. ANIMADUERs Io XVI. 261. Si ii motus corporis, qui ad nutum animae fieri dicuntur humanas quoque inter actione F censean rur, nescio, quo jure dice te possit Cl. Volfius, in systemate harmonia praestabilita actiones homini
eodem jure imputari posse, quo in systemate influxur pis fici sc). Etenim
illius quoque est sententia, actiones naturales per se homini imputari non posse cd . Actiones autem tam animae , quam corporis vocat naturales, qua per essentiam, O naturam anima, ct eorpavis δειεν mi nantur se . Ergo actiones, quae per corporis naturam, sive structii ram determinatae sunt, neque per Uolfium possunt homini imputa. ri. Motus autem omnes corporis, etiam qui volitionibus animae res
pondent, per illius striicturam, iuxta praestabilita harmonia systema determinantur, ut jam ex ipsa itidem Vol fit doctrina demonstraVi mus. Ergo nullus illorum est homini imputabilis, ac proinde nulla est
289쪽
est externa hominis actio , quae, hoc admisso systen a te, homini impu tari jure ac merito possit. Praeterea illae tantum actiones, tit ipsemet do .cet Volfius, imputari possitiat homini , quae sunt liberae sa) , & quidem nonnis quatenus liberae, sunt homini imputabiles b). Ad actionum
autem libertatem opus necessario est, ut sint contingentes sc) . Ergo contingens debet esse actio, ut digna sit, quae homini imputetur . Motus autem corporis, qui volitionibus animae respondent , sunt neces Iarii, di ea quidem necessitate , ut diversi naturaliter esse non possint ab iis, qui adia consequuntur cf. Ergo, nisi idem motus possit sinuit esse necessarius,&contingens, motus corporis, qui volitionibus animae consen. tiunt, non sunt, juxta ipsius mel Vol fit doctrinam, homini imputabiles. Contra vero res se habet , si illi motus ab anima, ut a principio in eos reipsa influente, dependeant. Τunc enim & ipsi, non minus atque ininteriores appetitiones, libero animae arbitrio subiiciuntur. Concedo, ais ilionei humanas esse Iiberas, quatenus volitiones tibera sunt, oe os tibertatem anima in volendo, eidem imputavi, ut scilicet vel praemio , vel poena digna videantur , imputationis fundamento unice in anima , nequa- qtiam vero in corpore, harente se . At nisi ostenderit Vir Cl. , motu corporis, licet jam per illius structuram determinatos, ita ab animae libertate dependere, ut modo possent non esse, si modo eos nollet voluntas, libertas animae in volendo nihil prorsus ipsi sitffragatur.
Humana men1 non est eorporis forma, si neque ipsa a corpore in suis perceptionibus appetitionibusque producendis , neque eorpus in suit agendis motibus atiquo reali modo at ipsa
262. Prolatur. Si neque mens a corpore, neque corpus a me te aliquo reali modo in operando dependet, nulla persectio advenit corpori ex eo , quod anima illi copulata. sit , nihilque consequitur anima ex eo, quod corpori unita existat. Ergo neque mens forma humani corporis est, neque corpus est ipsius mentis subjectum. Nul la quippe tunc apparet ratio, cur illa dicatur θνma, hoc vero sub γmim nuncupetur. Et sane, hae admissa mentis a Corpore,& corporis a mente independentia . non aliter ipsa mens modo est in corpo
290쪽
re, atque angelus in illo esse possit. Uidetur enim, etiam angelum ita posse humano corpori conjungi, ut certi corporis motus perceptionibus ipsius angeli, ejusdemque appetitionibus harmonice conseniatiant . Omnium autem sententia, angelus neq iit ita esse in corpore, ut illius forma vere dici queat, idque non aliam ob causam, ni si quia in operando nequit angelus a corpore dependere. Ergo neque huma. na mens est forma corporis, si ita in illo sit, ut nullo plane modo ab eo in operando dependeat. Con maιar. Etenim, si perinde se habet anima quoad omnes suas perceptiones Se appetitiones copulata corpori, ac se haberet, si nullum, cui conjungeretur, corpus existeret, talis subitantia profecto ipsa non est, quae sua natura postulet corpori copulari. Similiter, si perinde sit corpori quoad suos omnes motus, sive in ipso existat ra. tionalis anima, sive non existat , humanum corpus non est tale, quod a rationali anima perfici, ut suos agat motus, intrinsecus requirat. Ergo neque anima habere vere potest rationem forma , neque corpus subjecti, adeoqtie &c. COROLLARI ubi I. 263. Nullam est prassabilisa harmonia ostema , fi humana menr pro
vera corporis forma haleatur . Corruit enim hoc systema , nisi mens humana , i plumque corpus, tamquam duo automata a se mutuo
in operando penitus independentia assumantur g. g. I F., I 66. . Quamobrem COROLLARIO M II. .
26 . Propagnari nequit praestabilita harmonia θstema , nisi Scelesia
donitionibus aperte refragemur. Opinio siquidem allerens, animam rationalem non esse vere & proprie formam humani corporis, damnata est, tamquam erronea, & veritati Catholicae fidei inimica, tuin in Concilio Viennensi sub Clemente V., tum in Concilio Lateranensi sub Leone X. Doctrinam omnem c ita Clemens U. seu positi nem temere asserentem, aut υertentem in dubium, quod substantia an ma rationalis, aut intelIectisa vere ct per se humani eorporis non sit forma, veluι erroneam, ae veritati Cathalisa Idei inimisam, saero approbante concilio, reprobamus, de ientes, ut, si quisquam deincept asserere, defendere , seu pertinaciter tenere prasampserit , quod ara ma