장음표시 사용
311쪽
nos puriemus habetioribus , ae in mioribus , nemo sanus inde eoiastet, quasi proprie eausa dis amus, o periculum systematis harmonia prasiabilita tacite consteamur . Dua enim , qvoo, consequentia id exscώθ ραν PhiIosophi non es fisi piacere, emenis cato eorum assensu, quos suo flare non posse judicio optime novit. Veritas enim non invisitudine idem sentientium, sed rationisas triumphat, juxta Hlud vulgatumr mutiisadinem errantium non parare errari patrocinium s a . Haec Volsio , ut praeclaro suo systemati auctoritatem conciliet, sed irrito prorsus eois natu . Non enim verbis, sed argumentis , ct rationibus oportet, inquit
Tullius, quare quidque ita fit, docere b). Misso propterea Kepleri mo inito, quod judicis cujusque in sua causa judicium sie suspectum , miror in primis, tanto confidentius id inculcari a Volfio , quanto evia dentιον, ait ipse, est Mentitas rationum, cur anti.Opernicani systema Copernicanum, ct anti. Harmonista s lima harmonte prassabiaita oppugnant. Miror, inquam 1 etenim nisi argumenta, quibus Solis quietem, & telluris motum Copernicani demonstrare nituntur, majoris sint ponderis, atque ea fint, quibus Uolfius prolabiaita harmonia hyliothesim ostendisse se putat, non est profecto , cur Copernicani deho systemate nimis glorientur . Tam longe quippe a vero est , ut pulsabititam haνmoniam demonstraverit Volfius, quin potius, ne quidem levissime eam suasisse, dicendum iure optimo videatur. Itaque dum harmonisiis, paritate ex systemate motae telluris desumta, pr desse vult Cl. Auctor, Cope micanis non parum ossicit, ansam scilicet praebens non nemini opinandi, sicuti harmonisurum, ita&C pernicanorum hypothesim dignam esse, quae inter aniles fabulas numeretur. Sumunt vkIgo anti Copernicani, ait ille, quietem teltaris, motum Soli1 eivea eanam, υisso μόνeptionis, tamquam experientia coninsentanea sct ideo Coeνnieanum sufema Scriptura adversum pronuntiant. Igitur, iudicio Vol fit, dubitandum non est amplius, quin sacra Scriptura, cum ait, Solem moveri,& terram quiescere, intelligenda sit non de motu & quiete reali, sed tantum apparenti. Falluntur enim,s ipsum audiamus, vitio subreptionis, qui Copernicanum systema
Scripturae adversum pronuntiant. Vellem itaque scire a tanto Viro, quonam loco ostensum ea evidentia ab ipso suerit, terram reipsa m Veri, & Solem quiescere, ut eius ratio digna iure ac merito sit, quae pro demonstratione adeo a Copemicanis optata, sed nondum inis venta, habeatur. Argumenta, quibus Copernicanum systema in suis Astronomia elementis evincere ille nititur μ), ea ipsa sunt, qui. bus
312쪽
bus etiam ante Volfium Copernicani utebantur. Haec autem non esse hujusmodi , ut nos cogant a literati divinarum Scripturarum sensu recedere, norunt omnes, qui verum amant, ipsumque candide fateri non dedignantur. Ergo perperam subreptionis vitio eos Peccare , ait Volfius, qui, Copernicanum systema divinar auctorita. ri adversari, contendunt. Unum hac super re ei oppono Sturmium. Isenini, licet ejusdem cum illo fidei, attamen nypothelim terrae quiescentis sacris literis consonantiorem esse testatur, quidquid in contrarium dicant, qui Copernicano systeinati viribus nervisque o .nnibus patrocinantur. Si Scripturam, inquit, his audiendam in eo ciem. ιia sua persuasui quis sis, is tutius ae prudentiar Tychontea υustat ori accedet, utpote Atera ipsi S. Codicis sine dubio consonantiorem, qui quid
etiam Copernicanorum nonnulii contradicant sa). Absit tamen, ut hae. reseos, vel impietatis notam Copernicanis inurendam velim. Non.
dum enim rem hanc definivit Ecclesia, ad quam divino iure spectat, de genuino S. Scripturae sensu iudicare. Id unum incinuisse, satis hac loco mihi est, nonnisi temere subreptionis vitio insimulari eos pol se, qui ajunt, demonstrationem, qua apertum plane fiat, ad vulgi captum loqui Scripturam, cum Solem moveri asserit , Sc terram quiescere, adhuc esse in votis s quemadmodum temeritatis culpa, meo itidem judicio, non vacat, quisquis sentit cum Volfio, pro infirmioribus eos esse habendos, quibus persuasum non est, a Deo per. mitti, at Scripturam in nonnulos non inlevigant , qui ad eam interpretandam Ecelesia prosciuntur ib). Pergit porro Cl. Auctor. Sumunt, inquit, anti harmonsa in luxum physicum animg, ae eorporis in se in.
vicem tamquam experientia eonsentientem eodem vitio fureptionis, sti eo versis Scriptura saera sensum notionibus suis respondentem tribuunt. Sed quam turpiter etiam hoc loco hallucinetur Vir Cl. , satis ex hactenus traditis apertum puto. Sumitur ab anti.harmoni iis, mentem a corpore, & corpus a mente in suis functionibus exercendis re ipsa dependere 3 quia tanta certitudine nobis constat, mentem passioni. bus corporis affici, & corpus, quoad plures suos motus, voluntatis imperio subjici, quanta notum cuique est , se cogitare , & vivere. Hoc unum est, quod tamquam experientiae consentaneum sumunt anti-harmonsa, quodque aiunt, etiam a divino sacrarum literarum oraculo apertissime tradi. Si vitio subreptionis tunc peccant, illis errorem auserat Volfius, demonstrando scilicet, neque mentem a
corpore, neque corpus a mente , licet contrarium experientia ipsa V a evino
313쪽
evincat, dependere. Sperant tamen, nunquam fore, ut demonstrationem hane exhibeat Cl. Auctor , quippe dependentia hae adeo obvia est, ipso teste 3 ut nemo eam in dubium vocare ausit a . Subreptionis itaque vitio eos peccare, qui ajunt harmonsarum systema divinis literis adversari, unus ipse sentiat Volfius. Mihi certa sententia est,& etit semper prastabilita harmonia hypothesim a Viro catholico, salva religione, non posse defendi. Contrarium non dicat tantum, sed rationibus quincat harmonista ille summus, eaque diluat, quae objecimus ipsi, & tunc candide ingenueque fatebimur , nos in hoc tam praeclaro damnando systemate subreptionis vitio peccasse . Additi miraremur, quod vitium subreptionis in s emate de motu Solis diuνas
agnoscenter, in idem tamen incidant in systemate insuxui phet fel , nisi nobis abunde constaret, feri posse, ut in Metaph cir ercutiat, qui I u-eetis est in Mathematicis. Verum, si non miratur Vir doctissimus, quod Copernicani damnent in Tychonicis illud ipsum subreptionis vitium,
in quod incidunt, cum de explicando inentis cum corpore comme cio res illis est; si, inquam, non miratur, propterea quia probe iam sciat, plerumque contingere, ut cincutiant in Metaphysicis, qui mathematicas, quantumvis abstrusas , veritates nitidissitne peripiciunt smirantur ex adverso, & quidem vehementer anti-harmonista, ipsum
Volfium in iis rebus, quas putat, profundius quam hucusque factum a nemine sit, se fuisse rimatum, tam enormiter coecutisse . Miram tur nempe, quod Vir adeo acutus non viderit, ne quidem probabiliter ab se ostensam fuisse hypothesim, quam perinde prorsus atque de coelo lapsam, luceque meridiana clariorem, mirifice supra cet
ras extollit adeo, atque commendat. Mirarentur tamen adhuc umhementius, nisi optime scirent, hoc vitium iis omnetbus esse commune, qui, ob nimis honorificam de se, suique ingenii praeeonceptam opinionem, sibi persuasum habent, omne3 ipsorum cogitationer , omnρον sententias esse tam elaras, tamque evidentes, ut illar proposuisse, a
κῆ or, inquit, nos pratemus hebetioritur ae infrmis , nemo sane inde
colliget, quas propria eausa diffidamur, ct perieulum s stematis harmonia
praestabilita tacite consteamur. At fallitur Uir doctissimus. Nemo erit,
qui hinc occasionem sumat ipsum irridendi , quasi videat & ipse, prasiabilita harmonia systema fictitiis inniti principiis , sufficienti r tione destitui, &, salva Catholica fide , stare non posse . Nullus est enim, qui ignoret, res suas quanti is faciat, qui nimis alte de seipso
314쪽
sentit. Certo tamen sciat, nullam nos ei gratiam habere, quod no. nis hebetioribus atque infirmis aequum, ut ait, sese praebuerit ι qui pisse et si aliter sese exhibuisset, dixissenuis adhuc cum laudato Viro Cl. Petro de Cresa: ct sunt, qui se non deri endos putant, eum irrident, ρ.i eiusmodi somnia praestabilitae scilicet harmoniae principia, ipsamque hypothesim mirari de ignamor i AEgro igitur ne ferat animo Cl. Auctor, si ipsum monuero, ut quod nescit,1e nescire fateatur , neque id, quod nondum ridicit, docere moliator ca . Ceterum, si quis hammon illarum fuerit, cui non plane grata haec sint, parcat machinae visui tantummodo mechanismi ita scribenti, neque secus scripturae, quamvis nullo administraretur consilio, nullaque ratione dirigeretur.
Ostenditur , quid de causa commercji mentis cum corpore
28 I. Uan v Is, ut egregie more suo advertit Tullius' b), faei-lius sit falsa convincere , quam vera invenire, idque potissimum, cum commercii, quod mentem inter atque corpiis est, causa quaeritur, non propterea inquisitionem hane praetermittere prorsiis debemus, aliorum hac super re opiniones impugnasse contenti. Eodem quippe teste Tullio , qurrendi defatigatio ιαν-pis est, cum id, quod quaritur, fit pulcherrimum sc), ct indagatio spasa rerum tum maximarum, tum etiam occultissimarum haset Moctatio. nem, adeo nimirum ut, s aliquid occurrat, quod verisimile videatαν, humanis a compleatur ariimu1 Muptate d . Dicam ergo, quae possit esse tam eximii phoenomeni causa. Dicam autem: sed ita, nihil ut inrmems qua ram omnia, dubitans pleramque, di mihi ipsi di jis, se). Neque enim inter nor , eos, qui se scire arbitrantur, quidquam interest, nisi εαοd tui non dubitant, quin ea vera fui, qua defendunt i nos probabi.
Ita malia habemus, qua sequi facile, Urmare vix possumus Itaque Expenditur, eur in rerum ideis producendisi humana mens a torpore d pendeat.
a81. Nonnulla hic, principiorum instar, assii mimus tamquam cer. Phil. Μent. Tom. II. V 3 ta,
a S. Augustin. lib. I. de anima, is ejus ω Lib. IV. sq. Aecarim. eam gr. origine num. 26. , alias cap. 16. e, Tullius lib. lI. de Divinati. ne cap. 3. η Lib. I. de natura Deorum cap. 32. Idam lib. Iv. qq. Academ. cap. a. o Lib. I. de Finibus cap. I.
315쪽
ta , quae , cum de idearum' origine res nobis erit, ostea demus.
α 83. Humana mens, vi sibi congenita, ita rerum omnium ideas in se producit , ut ad nullam prorius per suam essentiam sit determinata . Veritas hujusce hypotheseos satis etiam ex iis patet, quae contra automaticam mentis humanae vim harmonistis objecimus.. COROLLARIUM 284. Hinc humana mens extrinseco ndiget determinante , ut unius potius , quam alterius rei ideam in se produeat . Nihil est enim sine ratione suscienti, cur illud potius ponatur, quam non ponatur P.I.3. I 3 o. .
28s. Ex immutatione organorum sensoriorum corporis a rebus sensibilibus facta , producitur in cerebro certa quaedam motio , per quam, veluti per imaginem, res ipsa exprimitur. Patet ex Physica.
286. Imago rei sensibilis facta in cerebro ex organorum senseri rum immutatione, phantasma nuncupatur.
287. Quamdiu mens copulata est corpori, determinatur a phan lasmate, veluti ab objecto, ad unius potius, quam alterius rei senis bilis ideam producendam. COROLLARIUM I. 288. Cum nullius rei ideam producere queat mens, nisi determinetur j. 28 in , nullius vel sensibitis potest mens , quamdiu unita est corpori, ideam producere, nisi iratus rei imago, μe phantasma, in cer iro producata ν,veI quod antea productum fueuat, iterum excitetur. Hinc
316쪽
18 . Nullias sensibilis rei idea potest ab humans mente , quamd κωπονι copulata est , in se produci , nisi eeνta quetiam motio in eoesνorantingat. Etenim phantasma nihil est aliud, nisi motio quaedam facta in cerebro ex appulsu illius rei, quae per ipsum phantasma exprimitur c 3. 286. . COROLLARIUM III. et sto. Cum phantasma sit veluti imago illius rei, ex cuius appulsa producitur g. 286.), dependet mens a eorpore , quamdiae ilii jancta
est, in se bilium rerum ideis producendis , quatenης, coForis min isserto, prayo sunt menti ea rerum imagines, quarum ideas mens ipsa producit. Quamobrem COROLLARIuM IV.
as I. In senstilium rerum notionibus pro ucendis non dependet menea eorpore, nisi quatenus in hoe negotio dependet ab osse Io . Rerum quippe imagines, quae elaborantur in cerebro, gerunt vicem rerum ipsarum, atque adeo objecti. COROLLARIUM R292. Dependentia mentis a eorpore in producendis sensiliasum raramideir, non efficit, ut corporee natura emseri ipsa mens veI prolabiti. ter possit. Cum enim mens non dependeat a corpore in producendis
ideis rerum sensibilium, nisi quatenus dependet a rebus ipsis , sive ab objecto g. asI. , vel nulla substantia cogitans finita esset spiritualis, si mens humana ob hanc dependentiam censenda esset corporea, vel istiusmodi dependentia nullatenus impedit, quominus ipsa mens immaterialis naturae censeatur. Dixi, nullam substantiam cogitantem finitam fore spiritualem , si dependentia humanae mentis ab objecto corporeo in illius producenda idea prohibeat, ne sp i ritualis naturae censeri Iegitime possit. Arbitror enim , nullam esse substantiam cogitantem finitam, quae, ut sensibilis rei ideam prod cat, ab ipsa re, tamquam ab objecto, non dependeat.
317쪽
COROLLARIUM VI. 293. Dependentia mentis a torpore in sensibilium rerum ideis pνοώ.rendis , non evincit, mentem ipsam ejus esse natura, ut seiuncta a reris pore cogitare minime possis. Enimvero, cum mens non dependeat a
corpore, cui juncta est, in sensibilium rerum ideis producendis, Diti quia dependet ab objecto, quod, illius ministerio, ipsi menti praeis lens essicitur I. asI. , non alia potest esse ratio, cur illa dependentia impediat, quominus mens sejuncta a corpore cogitet , nisi quia sine cqrpore fieri nequeat, ut objectum, circa quod versetur, debite illi praesens existat. Falsum est autem, necessario requiri corpus, cui jungatur mens, ut ei debite praesens fiat objectum, quod percipiat. Sequeretur enim, nullam substantiam cogitantem finitam, nisi alicui corpori iungeretur , posse sensibilium rerum ideas producere 3
cum nulla nimirum sit, quae objecto opus nota habeat , ut cogitet. Ergo dependentia mentis humanae a corpore in producendis sensibilium rerum id eis, non evincit, mentem ipsam talis esse naturae, ut,
nisi corpori juncta sit, cogitare non possit. S c II ο L I Oas . Tantum abest, ut dependentia mentis a corpore evincat,ipissam, a corpore separatam, cogitare minime posse , quin potius, frpenitius inspecta res fuerit, coatrarium apertissime colligatur. Mens copulata corpori ideas rerum producit - quia rerum ipsarum imagi- dies in cerebro depictas attingit. Ergo potest attingere etiam res linsas in se, sive illarum ideas producere, si ipsae res eo modo praesei I-tes immediate eidem menti sani , quo illarum imagines in cerebro coram eadem existunt. Non enim huic ossicit rerum materialitas, cum scilicet materiales sint & ipsae imagines. Possunt autom res eo modo fieri ruenti immediate praesentes, quo eidem praesentes sunt rerum ipsarum imagines tu cerebro depictae . Ergo potest mens alti gere immediate, sive in se, res sensibiles, earumque producere ideas, quemadmodum percipere easdein potest mediate, sive in imagine, ac proinde nihil impedit, quominus mens cogitet separata a corpore, si nihil prohibet, quominus corporeas rerum imagines, duin corpori
juncta est, eadem ipsa percipiat. A TDisit ipso by GOoste
318쪽
ass. Cognitio reru:n incorporearum, & insensibilium , quam a quirit mens copulata corpori, a sensibilium cognitione ita dependet, ut illarum rerum notiones ex sensibilium ideis, praecisionis ope , derivet ipsa mens, ac veluti excerpat. COROLLA R. I p M. - 296. Hinc nullis 3 quoque inse bilis diei idea produei potest as humana mente, quamdiu eorpori juncia est , ns aliqua motio, fis nisi abρηοἱ phantasma in terebro excitetur, videlicet nisi excitetur imago tutus rei sensebilis, ex cujus notione idea ipsa νei insensibilis , praei onis ope, deria
Phantasma nihil reale produeis in anima, per quod sorinaliter ipsa mens ad rei ideam producendam determinetur. 297. Probatur. Si quid reale produceretur 'in humana mente apbantasmate, illud esset vel spirituale, vel eorporeum. Neutrius. autem naturae illud esse potest. Non enim potest essis spirituale, cum omis actio corporei agentis , adeoque etiam phantasmatis, si quam habet, in locali particularum motu posita sit , nihilque trisuale per localem motum corpusculorum , ut ex ipsis patet terminis , possit produci. Neque potest esse corpoream, cum repugnare videatur , ut corporeum recipiatur in spirituati, tamquam modu3 in re, sive tamquam accidenν in subjecto. Ergo phantasma nihil reale producit in anima, per quod ad producendas ideas mens formaliter determinetur .
as 8. Ea igitur est mentis hamana vir , ea potentia , atque natura aut ad promtiam corpores imagini 3 in eerebro depicta, ideam rei, quam illa imago refert, in se cudat, quin per actionem illius imaginis aliquod reale in ipsa mente producatur . PRO Disitirco by Corale
319쪽
Explicari nequit modus, quo ad presentiam comorer imaginis is cerebro depicts , humana mens eo ori juncta ideam vel , quet per illam imaginem exprimitur, in se euritia Probatur Explicari minime posse videtur, quomodo men videas rerum assi praesentiam phantasmatis in se producat, nisi mentis ipsius naturam omnino peripectam habeamus. Vis enim productiva idearum nihil est ab ipsa mentis natura distinctum, nobisque innotescere nequit modus, quo agit causa, nisi activam illius vim omnino perspectam habeamus. Natura autem mentis nostret non omnino nobis perspecta est. Ergo cognosci nequit, atque adeo nec explicari, quomodo menSad praesentiam phantasmatis ideas rerum in se producat. Expenditur , quomodo humanum corpus in iis agendis motibus, qui voluntarii dicuntur, mentis imperio subiiciatur
3o O. Motus corporigvoluntarii dicuntur illi, qui ad natum animr in nobis sunt. Ut enim habet Tullius, motus voluntarius eam naturam in se ipse continet, ut sit A nostra potestate, nobisque pareat sa). Sic deambulatio motus voluntarius-cum nonnisi imperante anima perficiaturisCOROLLARIUM, 3ΟI.. intus eorporis voluntarii Iani eontingentes. Sicuti enim eom tingenter anima vult, quod vult, ita contingens est ille motus corporis, qui ideo fit, quia ipsum animae imperatis L. E - Μ Μ Α-
Corpus humanum ad nultam peragendum motum voluntarium est per suam faeturam determ natum,3 oris Probatuν . Ut enim contra har momst demonstravimus β.237. , motus corporis, ad quos peragendo corpus ipsum per suam struct
320쪽
ram determinatum est, contingenter non sint, sed necessa ν i. Motuuautem corporis voluntarii sunt contrueuter f. 3o I. . Ergo nullus eorum est per corporis structuram .determinatus, adeoque dici COROLLARIUM.3o3. At quia admittendum necessario si quod ad volunta νῖos peragen is dos motus corpus nostrum p fice determinet. Eteni m,si secus, motus voltiviatariοι perficeret corpui sine ratione sufficienti, cur eos perficiat potius, quam non perficiat.
Principiam determinativum eorporis ad motus voluntarios ot homini intrinsociem. 3o . Prolatur. Nullum eorum entium, qu ae posita extra nos sunt, ita mentis nostrae imperio subjicitur, ut, quamprimum illa vult, moveatur, viresque suas, prout eidem placee, in nos exerceat. Ergo nullum eorum ita determinare Corpus nostrum ad motum potest, ut queat motus ipse nostrae mentis imperio acceptus reserri , ac proinde vel determinativum corporis ad motus voluntarior nobis extrinsecum non est, vel nullus in nobis est motus corporis Duuntarias.
corpus determinatur ab anima Tationali ad motus voluntavior peragendos.
3os. Probatur. Principium determinativum corporis ad motus υο- Iantarios est nobis intrinsecum f. 3oq. . Nihil est autem in homine, ab anima rationali diversum, ex quo determinatio ipsa corporis ad motus voluntarios desumi possit. Ergo &α Dises, determinari corpus a spiritibus animalibur, qui ex interiorieerebri substantia in musculos defluunt. . Contra: quia spiritus animaler vel indifferentes sunt ex se ad perficien. dos quoscunque motus corporis, Vel sunt ad certam agendam motuum seriem ex se determinati. Si primum: quaero, a quonam principio homini intrinseco ad unum potius, quam ad alium motum determinentur. Sin alterum: ergo motus corporis non sunt contingentes, sed necessarii, perinde prorsus ac si essent per ipsam corporis structuram determinati.