장음표시 사용
391쪽
non fuit ex ignorantia , cum haec non praecesserit culpam , sed ex pura malitia, scilicet a voluntate neque illecta ab appetitu sensitivo, neque a ratione errante decepta. Atia enim, teste S. Augustino, sunt peceata infrmitatis, alia imperiti , alia malis a . Neque o me it, errare, qui operantur mal m s errant quippe, qui a regula sibi praeis fixa recedunt, ac proinde ra in intellectus errare potest , quam voluntas, ille scilicet recedendo a vero, haec a bono deflecton do . Ceterum, cum doceat Scriptura, peccatum esse seienti sonam faeeVe, di non facienti, manifeste apparet, iuXra divinam Scripturam fieri peccatum posse, quin error In intellectu habeatur.
4 I. π TActenus de Ateiaectu, & volantaee, nune de memoria diiscendum est. Ea est autem huiusce facultatis praestantia, ut nihil utilius, nihilque ad eruditionem aptius collatum homini videatur. Parum certe referret, multa a nobis legi, audiri , animadverti, si memori illa mandare animo minime valeremus. DEFINITI . 42. Est igitur memoria ea vis animae, qua, independenter a3 omni prorsus extranorum organorum immatatione , prateriis vel notitiam ita, quampνimum vult, mens ipsa veproducit, ut, rem eamdem antea ab se fause cognitam, simul fit conscia. Circa Praeterita enim, prout praeterita, quemadmodum norunt omnes, versatur memoria , sicuti circa praesentia, prout praesentia sunt, tam sensus, quam intellectus
4 3. Requiritur ad memoriam primo, ut praeteritae rei notio reproinducatur in anima, quin aliqua vel minima mutatio in externis sensoriis tunc contingat. Si enim sensoria iterum immutentur, rei perinceptio, quae hinc oritur, non memoria est , sed , perinde atque antea, vera sensatio. Requiritur secundo, ut Conscia ut mens, rem, cuisius notionem reproducit, ab se su i ta cognitam. Secus namque, re- productio illius eognitionis non est memor . sed re-mscentia. Reis. H Lib. LXXXIII. Quaestionum q. 16. Disitiroc by Gorale
392쪽
Hamana men/ juncta e pori nequis pusteriis veI notionem reis pro reve, nψ rua eadem in cerebro iterum exestetur motio , qua facta in eodem fuit, cum rean s. sana mens primo novit.
.. 446. . Nullius sive sensibilis, sive insen Vis rei notionem
in te producere potest mens uncta corpori, nili certa in cerebro motio contingat, ut ex iis, quae de mutuo utriusque substantiae commercio dicta sunt , satis patet. Ergo nullius quoque rei n tionem reproducere mens ipsa potest , nisi illa eadem motio librum in cerebro peragatur . Eadem enim ratio utrobique est , ut xem, attento e pendenti animo perspieuum fiet. C ROLLA INM I. s . Nequit igitur Amana mem , quamdia Iuncta est eorpori rem antea ab se cognitam , memoriam revocare, nis in eoebro δώιιreum motio excitetur , qua po acta in eodem fuit, eum ipsa Mamenta ρνι- innotuit. Revocatur enim res in memoriam, cum ilisllus nGIIo reproducitur is. a. . 'COROLLARIUM II. M. Quoniam porro ad memoνiam necesse est, ut rei notio reis producatur In anima, quin externa senseria vel levissime immu. tentur cf. a. , relinquitur , opar quoque esse ad memoriam , ut, quin is rasdem sensνιιι afiqua mutatio contingat, ilia eadem motiosteram eae cerebro excitetur, qu dependenter ab organorum sensoriovam immutatione tu eodem peracta fuit, eum ustionem rei, quam . memoriam revocat, meus primo produxis . . D
393쪽
Memoria humane mentis, quamdiu eorpori juncta est , netessario dependet a mechanica quadam Furarum terebri af-ctione , ex prima vel notitia ab ilii3 eontracta , vatιone cujus ad nutum so Itur anima moveri deinde pinni eodem modo , eodemque ordine, quo movebantur, eum rem prateritam men; ipsa pr/ino noυιt. 4 7. Probatur. Mens humana, quamdiu corpori iuncta est, nullam rem revocare in memoriam potest, nisi ea iterum in cerebro exiscitetur motio, quae facta in eodem suit, cum res illa menti primo innotuit I. - . . Necesse est autem, ut illa motio ita ad nutum solius animae iterum in cerebro fiat, ut externa sensoria tunc nullain tenus immutenturo 6 6. Ergo necesse est ad memoriam, ut alti quid ex prima rei cognitione relictum in cerebro fuerit, ratione cujus moveri illius fibrae, ut antea, quam primum vult anima, iterum
possint. Id autem non potest esse, nisi mechanica quaedam affectio ex prima rei cognitione ab ipss fibris contracta. Ergo dic. S c II O L I O N.
648. Nemo ex me quaerat, ut mechanicam hane affectionem in fibris cerebri ex prima rei cognitione , memoriae gratia , relictam physice explicem. Id enim palam fieri ab eo tantum potest, qui no . scit optime, quomodo ipsae fibrae, cum ideam rei mens primo Pr
Memoria phoenomena ereplicata. 4 9. Exercitio memoria augetar, plurimumque perficitur . Cum enim per exercitium ea in cerebro saepe fiat motio, cui idea Fesin anima respondet, illius fibrae, spirituum animalium iterata a. ctione, sive impulsu, ita expeditae fiunt ad motionem ipsam concipiendam, ut, sola accedente voluntate, eam deinde arripiant. εἴ aDisitiroo by Corale
394쪽
4so. Facilias revorantur in memoriam, q- actιone externovam sen. saum, quam qua solius imaginationis ope attinguntur. Validius enim in externa, quam in interna sensatione fibrae cerebri commoventur, unde facilius quoque motum in externa sensatione peractum inuamis primum vult anima , iterum concipiunt. Hinc aegre eorum , quae somniantes vidimus, recordamur, facile vero eorum, quae vigilanates percepimus. i III. s I. Iuvenes melioris sunt memoria, quam aut pueri, aut senes. Pumrorum quippe cerebrum mollius est, quam ut illius fibrae receptam in prima rei cognitione impressionem servare possint . In senibus umro cerebri fibrae, utpote nimis rigidae, nullam ferme impressionem ex illo spirituum animalium motu, cui prima rei notio respondet, recipiunt. At fibrae iuvenilis cerebri, utpote neque nimis rigidae , neque nimis laxae , impressionem ex motu spirituum animalium &recipiunt facile, & diu servant.
s x. Di memori animo facile ver mandare Iolent, earundem fa-iale Γυι untur . Contra vero diuturna memoria sunt , qui aegre, μώ discant , illi eommittunt. Fibrae enim cerebri eam impresso. nem amittunt facile, quam facile recipiunt. Illa vero aegre pri .vantur, quae nonnisi eum dissicultate in ipsis emitui.
433. Tam nimia rerebri feritas, quam nimia eiusdem humiditar plurimum memoνia incit. Illa enim impedit, quominus ipsius cerebri fibrae impressionem ex eo spirituum animalium motu recipiant , qui in cerebro excitatur, cum res percipitur. Haec vero essicit, ut recep tam impressionem nequaquam servent.
395쪽
sunt ab illis destrui eae impressiones factae in fibris cerebri, a quibus, ut ostensum est , memoria dependet et, verum etiam quia potest ab iisdem causis fieri, ut ipsae fibrae ineptae deinde sint ad eas impresso. nes vel recipiendas, vel Conservandas, quatenus nempe reddi possunt vel nimis rigidae, vel nitaris laxae. Sic morbi acutis di quidem p tissimum qui in capite sedem habent, ita plerumque memomia olhciunt, ut eam plane extinguant. Irregulatas siquidem morus tunc fiunt iii cerebro,&quidem adeo vehementes, ut mechanicam fibra. rum cerebri dispositionem penitus mutent. Samiliter, senescente ho. mine, memoria sensim perit, quia cum, ineunte aetave, fibrae cerebri rigidiores fiant, ineptae paulatim redduntur ad ea S motiones, quamis primum vult anima, iterum concipiendas, quibus praeteritae rerum notiones responderant. Ceterum mirum ne videatur, a causis mateiaxialibus memoriam laedi. Ut enim recte observat Cl. Volfius, non ma- Μν est disseultas. in disruetione oemovia per laus cs materiales admitte da, quam qua esse potest, ubi a mittere deber, hominem , artis Disanis di peratum, fractιι eruνιbus', non pυsse saltare ampbur: quod enim in pollex ori easti minus percipiatur, quam in priori, causa non alia subest, quam quia motus MaιIIaram neνυ νum m pr duetione triarum materialiam, ct earum Iasio non aque in sensu intuyrae , Ψη-a δώ- moistus pedum, eruris fracIura in stati a-o sa). Sicuti porro memoria labefactari potest a causis materialibus, ita potest ab iisdem perfici. Fibrae siquidem cerebri eam tempetiem, medicamentorum ope , tibistinere queunt , qua opus est , ut illam impressionem ex spirituum animalium motu facito recipiant, & Optime servent, a qua memovia mentis nostrae, quamdiu iuncta manet corpori, necessario dependet. Quae autem si ut ea, i quibus memoνia melior, majorque it, non est Metaphysici determinare.
396쪽
. Hilos hiar, ut egregie more suo observat s. Augustinus, duplex potissimum quaestio est:
una de anima, altera de Deo. Prima incit, ut nosmetipsos noverimus, altera ut originem uois stram. IIIa nobis dulcior, ista earior . Illa nos
t dignos beata vita , beatos hae fae t. Prima est illa distentibus, ista jam rictis tu. De prima
satis, ut arbitror, quinimo fortasse plusquam satis, actum est. Remanet ergo, ut de altera, quantum ad MetaphIsicum attinet, agamus. Solet autem haec Meta. physicae pars naturalis Theologia nomine designari. Theologia dicitur quia circa Deum, veluti circa proprium objectum, tota versatur InaturaΓr, quia sola naturali ratione in eo considerando procedit. Duas ergo Dissertationes haec postrema Metaphysicae pars complectetur. Altera erit de exigentia Dei , ejusque prsipuis aιtrisulis. Altera depνου dentia, deque divino ad omnes creaturarum actiones concursu, ipsarumque creaturarum ad agendum pramotione ..
sa) Lib. II. de ordine num. s.
397쪽
m existentia Dei , ejusque praecipuis attributis.
T E Deo, quantum ad Μetaphysicum stactat, acturi, expend mus primo, an ratione naturali possit illius existentia ostendis tum divinae essentiae attributa praecipua considerabimus.
I. A Ttius dicitur, qui supremi Numidiis existentiam inficiaturo ac plane reiicit. Nonnullos fuisse olim,& sorte esse etiam modo, qui nullum eatare Deum putent, turpisetque contendant, videtur citra dubium. Pauci inveniuntur tota impietatis , inquit S. Augustinus, ut impleatur in eis, quod scriptum est . dixit stultus in corde suo: NON EST DEus. Insania Ha paucoram est ' . Itaque i ter atheor numerat Sextus Empiricus ibin Diagoram Melium . odi- eum Ceum, Euhemerum, Critiam, Theodorum, Protagoram A, deritem, & Epicurum, quorum aliqui etiam a Tullio memorantur sc . Epicurus porro , elu videatur verbis reliquisse Deos , eos t men, ne quid, ut idem TulIius ait id , invidiae subiret, aut crim nis, re plane sustulit. Dicebat quippe, pνater aniversam, nihia esse
quod in id ingressum , mutationem operaretur se s atque ex atomiS effeetum ess Num atque terram, nulla cogente aeatura, sed estneursu ενο-dam fartuito cfI. Epicurum imitatus nuper est Benedictus Spinosa, natione Iudaeus, nomine , non fide Christianus, natus Amstelod mi anno I 632., denatus Hagae Comitum anno I 677., aetatis suae S. Perinde quippe, ac Epicurus, quod alimet quidem ad vastum , vel fuit Deum s quod vero spectat ad revam naturam, .equaquam g . Docet enim, unam esse eandemque Dei, mundique substantiam , cujus du Iuni Prodrietates, magnitudo.& intelligentias unde quaecunque ii mundo runt, sive corporeae, sive intelligentis naturae, non aliud esse,aiis
398쪽
nisi totidem Divinae essentiae modos, eosque omnes, nempe, singula, quae fiunt in mundo, eae necessitate contingere. Duo, inquit Vir docti gimus, quantum ego intelών, Din ano in systemate pracipue spectanda sunt. Primum dem e praclyuum , unam dumtaxat, Spinosa sententia, esse in rerum nat ro D stantiam, quam Deum nominae , tu. jusque proprieιate pr mar AE, seu attributa, sunt eogitatio, di exto Mad quas particularer re1, --φι modi , sequuntur 1 qua proinde in D/ο sunt, ut in immanente causa. Alter m est, Deum ex solis sua natura Ietibus, Me est, ex absoluta natura sua agere necessitate sa . Deum a materia prima minime differre, David quoque de Dinando: ut re. fert S. Thomas b , impie olim contenderat. Contra hos itaque omnes videndum modo, an, supremum aliquod extare Numen ''possit naturali ratione ostendi. δDEν INITI .
a. De nomine intelligitur eur a se, atque adeo Meessaris exsens, plenum mationis, atque consilii, a qη. adspectabilis mundus, quae ae ia Io sunt, eondita fuerint , ct facIa regantur. Haec definitio nominalis est. In ea tamen consentire Omnes, arbitror inficiari posse neminem. Ut enim habet Cicero , Deus, qui intelligitur a nobis, non alio modo istelligi potest, nisi menν soruta gurdam di libera, segregata ab omni eoneνetione mortali, omnia seu im/ ct moveor , Uaque pνgrita motu sempiteruo c .
Midenr est , evidentia phfica, Deum existere.
3. Loquor de evidentia phfica , nempe de ea , quae licet non sit omnium maxima, sufficit tamen ad extorquendum assensum constan tem atque firmum , si non a protervo, deque omnibus dubitante certe a viro docili, veritatisque amatore ingenuo. Rem quippe eum iis agere, in animo mihi non est hoc loco, qui adeo inficiantur om nia, ut ne ipsa quidem prima cognitionis principia, etsi evidentissi ma sint, pro veris sine dubiratione admittant.
399쪽
. Deum itaque existeret, ex perpetuo constantique omnium nationum, populorumque consensu in primis ostenditur . Hujus autem argumenti quantum sit pondus, quanta vis, nemo cordatus nescit. Ut enim praeclare animadvertit Guillelmus Parisiensis, quod natura universaliter . ct naturaliter eonstetur, necesse est, verum esse . Natu ram enim naturaliter , ct uniυersaliter mentiri , impossibile est ca . Omnes porro gentes, nationes omnes, quantumvis feras ac barbaras, in id pFrpetuo consensisse, ut supremum aliquod Numen admitterent, adeo apertum est, ut negari ab eo tantum possit, qui in histo, riis plane hospes fuerit. Nulla gens est , inquit Tullius , neque tam immansueta, neque tam fera, qua non, etiamsi ignoret, qualem habere Deum deceat, tamen bybendam seiae cba Nee vero id, eodem Tullio teste , colloquutio hominem, aut eonsensus escit. Non institutis Uinio est confirmata , non Iegibus cc ι sed ipst di istitati reserendum est acceptum: dicendum nempe, Divinae naturae eam qsse vina, ut creaturs rationali Iam ratione utenti, non omnino ae penitus pos abscon di s d) . Et sane , nisi id cognitum . eomprehensumque animis habere mην , non tam μώθ iι , inquit laudatus Romanae eloqWentiae Prin-cζps. ν. in o permaneret , nee confrmaretur dius urnitate tempori , nec una sηm saeculii atratibusque hominuin inveterare potuisset . Etenim viadem ι , ceteras opiniones fetas atque vanar diuturnitate extabaisse . Abir enim hippotent auram fuisse , aut ehimaram parat δ quave anu tam eXcori inυeniri potest, qua ista, qua quondam eredebantur apud inferos portenta, extimescat f Opinionum enim commenta delet Her,n tura Iudicia eo rmat se . Non ossicit autem, quosdam fuisse olim, & sorte esse etiam modo, qui nullum extare Deum putent quippe, ut egregie observat Grotius, paueitas ipsa, ct quod statim, intelle iis argamantis, re eera aniυεν m est eorum opinio , ollendit,
ρη provenire Me ex usu recta rationis , qua homιnibus communiν est , sed aut ex studio nouitatis, quati tenuatur , qui nivem atram esse contendebat δ aut ex mente eorrupta , sicut vitιato patito re s
a) L b. de vistate Cap. 2. b) Lib. I. de legibus cap. g. M Lib. l. qq. rusic.I. cap. 13. d, S. August. Tract. in Ioan. CVI. num. 4. 6 Lib. IL de natura Deorum cap. a.
400쪽
oceant , quo quisque fuit probior , eo diligentias ab ino custodis am
rum.interest , ne quis fit Deus, idest,hamanaram aci tonam juvex, venire hane a tam recepta antiquitus sementia dissensionem , υeI.hinc apparet , qaia ροι uis in. pan/ως - sis generum successionem ab uatitio pν σνdio, De atomorum conc Uum, spe abad quidias , id non minares, s mora majores, habere difficultater, negae eo, qMd veteptum est, muιa esse credιόiae, calvis ad rem mediocriter vitredenti satu
S. Ceterum notionem Dei, quam habemus, inter infantiae praejudicia, ut atheus scitiasse contendet, nonnisi falso ac temere posisse constitvi, patebit ad evidentiam, si palam fiat , opinionem de existentia. suine mi alicisius Numinis Constanti eorum omnium v iustissimorum Philosophorum firmatam esse consensu, . qui maxumo in pretio ante actis temporibus habiti sunt, & nunc etiam 'merita optimoque jure habentur. Neque enim sine maxima tem Gritatis nota contendere aliquis potest , praejudicatam opinionem adeo tu illis valuisse, ut prohibuerit prorsus, ne verum in re tanisti momenti eorum aliquis viderit . Itaque b Herine te Tritaeo sto , qui uetustissimira omnium est , exordrum sumo . Porro lata praeclare is de Deo scripsit , divinamque naturam adeo eIeganter expressit , ut suam ab Moyse dominam hausiste uideatur . Go,ia omnium Deus, inquit Vir Iummus, diυinum, divina natura, primcip/am universinum Deus, men , natura, acta , nece fitar, μιν , θνenovatis b . Uniυersum mundam verbo, non manibus,fabricatus es opifex. IUum vero se cogita, tuum prpsemem semper, agentem omisnia, Deum unicum voluntate sua euneta consti Iaantem Ou on m 6kι eo us est, non tangabsis, non vi bile , non dimensum , non distans, nee attextus cujusquam fimiae. Nam nec ignis, nee aqua, nee aer, neest Distius visam ab eo har pendent omnia. Bonum vera ita est, ut
Mi soli id remptiua te . Post Hermerem occurrin Thales Mi Iesus, ιυ- e septem e cai sex veliqum i eome isse primas ferunt id . Hic in . ter plura ab eo egregie tradita illud, Laertio teste, solemne habuit , -tiqui sim um eWum omnium, qua sunt, DEUS s ingenitus enim. Puishmximum Mundus , a Deo enim factus est se) Thaleti mirifice