장음표시 사용
101쪽
LIB. II hoc imicis benefacere, huic inimicis malefacere: quippe quae icontrari' moribus prosci cantur. ex quo perspicuo est eidem data esse multa contraria. huic enim benefacere, duo sunt contraria, uidelicet amisis malefacere,et inimicis benefacere an unaqua que eLaconiugatione simili modo fit. erit igitur imhiciendum ex quo ex utrisque oratio nostra consimmetur,et ex quo infirmetur, ut quidam ait:hic amiacos dilot,etenim inimicos quoque odit: uel, etenim inimicos quoque diligit,accidens is confirmat. infimmat ueros amicos amado,uel eis malefacit,uel innmicis benefacit. Qui enim non cognoscitur dum iniamicum odit,quon- modo in amico amando dignoscetur'Si praeterea aliquod coibarium accidenti sit, considerandum erit an subieecta res illim si capax. nam se illius capax no fueris,neque etiam accaden-ris capax erilsed si illius, confirmabitur quoq; huius capacem fore:non tamen quod ei rei acciderit, sed quod accidere possit ac res illud Ucipere queatrueluti dicat quis iam uirtute albam esse, propterea quod candor pt nigrori contrarius. nam uirtus capax nigroris non esit: neque igitur alba erit. Alius aiebat hunc lapidem album esse. Iapis nigroris quidem capax est ed non ob ea causam albus erit:.uerum probabitur tantummodo candoris esse capacem. Ex contrari s etiam sumuntur argumenta cet
102쪽
si scientia vinio est: quod sub scientium cadit, vi nabili est quod sit illud non si neque hoc erit.Id ex
se est quae cum aliquo conferuntur. Ex aduersu -- . rem hoc modo:Si bonum utile est malum noxiu est.
si illud non est, neque hoc quoque. Ex priuationibus habitibus hoc paelis: si Getitas nobis maculam inurit, peditas laudem tribuit. sed sit neque caecitas dedecus,neque a1 e bus ornamentis affert. Ex aientibus m negantibus Mic. si discere bonum est, non distere non bonum e t. quod si istud non sit, neque
hoc erit. A cohuiugatris casibus. Coniugata dicuntur,qIae orta ab uno,uarie comulantur,ut iustus --βtia,et ius tu. casus uerὸ ennucte. fori is ortitudo, sorte.casus ortirer i igitur iustitia bona est,iustus quoque tu tum in tu te bona erunt quod Isi illa non si neque haec erili:atque id reciprocatur. SLmli quoque modo in fortitudine o aliis uirtutibus liquet e se faciendum. Ducuntur etiam argumeta ab
ortu interitu rerum, oe ex causis Οιcientibus, corrumpentibus. quari; enim ortus in bonis e Leae etiam in bonis sunt.quarum uerὰ interitus in bonis fili res ipse in malis erunt. atq; id retro dicitur. si res ipse in bonis sint, earum origo in bonis erit ι ipse in malis sint, oe earum euersio in bonu erit. Si uerὰ ipsae sint in bonis, obitus Ο causae evertentes m malis sunt numerandae. Ex his possumus accidens tormare
103쪽
rens are, infirmare:ut si dicat quil iam, ut
tin mala es t Urmandum id erit, ut uirtus non mala esse dicatur: nam eim ortus in bonis est. efecto enim bonorum,uirtutis e t origo. deinde addemus uirtutis efficienti 'postea uirtutem non malam esse dicemus, propterea quod uirtutis occasus meuerso atq; obitω,in malis habentur. e tenim ui tutis interitus,malorum esse hυ.virtutem uero corrumpunt malorum hominum familiaritates. atque
horum confirmatio erit malorum hominum dei i- cientia, Opterea quod haec est familiaritaris internrusi eorum quae bona uitiant, euersio. est enim studium interitus contemptionis,m deturbant illud fudium bona uerba, oe adhortationes bonorum uirorsi. A smilibus hoc modos una scientia muLrorum est,ut medicina, quae oe aegritudinis, m bonae ualetudinis est scienti una quoque opinio mul- rori; est cogitat enim aliquis uerum falpum,quae multa sunt. Valet id quoque ad confutandum si una non sit contrariorum scientia, neq; una erit contrariorum opinio.s cientia enim oe opinio quandam similitudinem habent. utraeque enim animi a spe hones sunt, cognitionis hum nobis suppeditant. Ex maiore item oe minore sumuntur argumeta untq;
ex maiore quatuor loci. Vnus, fi maius ex maiore
sis cssequens, implexque simplici subiectis accidati
104쪽
iues id sit istud etiam: ut si maiorem inire; βω-
re maius malum e Linsimpliciter iniuriam secere impliciter malum erit. Alter locus e t,cum unus res ex duabus dicitur subiectis. infirmabitur enim ex maiori, m ex minori confirmabitur:ut rario malaudanda est,quim diuitiae.si ratio celebrari laudibus ης debeat, nec multo magis diuitiae. Ex minori uerὰ confirmabitur sic: si diuitia laudandae sunt,
multo mos laudiua ratio.Tertius est cum duae res cm una conferuntur, ut ratio magis probanda Lqu ad animam utilissique proband non est, id quod ad animam utile e L multo magis probandum non erit que utilis propter animam si, muruto magis lauiada erit. Detremus locus est, cum duae
res duabud comparantur: ut uirtus magis utilis eit,
quam oratio laudanda sit Verum se neq; uirtus ut lis sit,neque oratio laudanda erit si uerὰ laudanda
erit oratis,longe maiorem utilitatem uirtus affereti Ab ijs quae eodem modo conueniunt, tribus modis argumenta eliciuntur, prout exposui de locis quos ex maiore poterius assumi dixi.Vel enim unum aliquid accidens duobus eodem modo conueniet,eritq; alterum uel refellens, uel confirmans: ut laudabile rationi uirtuti eodem modo conueniet, uel magis conuenire uidebitur.quod si unt,etiam alteri. si uerὰ unam laudabile non soηeque glierum erit. Aci
105쪽
LIs et II t. s. duo accidentia uni subiedissimiliter conueni seroe sit alterum couenie etiam reliquum. quod sati
rerum non conuenia ne alterum quidem conueniet:
ut ratio inbona et utilissimiliter nidetur. sit bona, etiam utilissique utilis,etiam bona.quod si bona nosiit, ne utilis quidem erit. pique utilis non fit,nec eliziis bonis habebimr.Vel duo accidentia duobus eodemodo conuenientiuntque alterum s conueniat, retaqV m quoque reliquo coueniet. quod si alterum uni
non conveniat, reliquum etiam reliquo non conu niet:ut orationi laus, uirtuti usitatas couenire uia
detur oratis laudanda sit,uirtus quos utilis erit. sque uirtus utilis si, oratio itidem laudanda erit. quod si oratio non sit laudanda, nec uirtus quidem utilis erit.acs uirtus nullam utilitatem afferas,or
rio quoque nullis laudes merebitur. T O PICO RVM LIB. III. De comparativis quaesionibus.
cidentibus constitu vi qmdopta bibus,diuitiae ne, an oratio' quid uenerabilius eneditas infana, an iuuentus prudens': caetera generis ei de quorum hi loci sunt. Acprimum qu dem diuturniora breuioribus Vteponenda suuri At
106쪽
A a fatuarum uictoribus,qualia sunt apud pim
durum. Item quod prudentes,aut uiri bom,aut leges refcte anteponant, magdis erit eligendum: ut loquendi norma magis eligenda sit,quam licentia.Deinde anteponenda sunt ea qliae in genere fluo in fiunt, ijs quae non sunt,ut iustitia iusti uiro.iustitia enim in genere bonorum est,iussus autem uir non e L QEdetia propter se expetitur,eo quod propter aliud,anteponitur, ut ualetudo uenae incisioni, quoniam illa
propter st,haec propter aliud expeteda est. Et quod propter se, eo quod casu: ut amicos iustos esse, huic, inimicos iustos esse. nam amicos iustos esse per se, optamus sunt enim amici,quibus omnia bona cupiamus euenire.inimicos uero ob aliud quippiam tu los esse optamus, ut uidelicet ne nobis noceant. Magis etiam eligendum erit quod in re meliore inest, ut in homine uirtus, ' in equo cursus.uirtus igitur cum
se praestatior 6t,propterea quod homo est equo longe melior.Fines item ijs quae ad inem conducunt,ut ualetudo medicamentis.nam ex duobus,quod ad senem propius accedi anteponedum est. Ea enim quae
ad inem pertinent, partim propinqua fiunt, partim longinqua, ut in ist quae purgationem praecedunt,eti s medicinis liquido apparet. medicina igitur ijs qua purgationem praecedunt, praeponetur. que ψd uitae sinem pertinent, ijs quae ad alium aliquem,' praeponenda
107쪽
prvinendaseunt: ut uirtus diuiti'. Beatitudo enim humanae uitae finis est,ad quam uiram refertur, A uitiae uero ad uagam uolubilem ue fortunam. Eu duobus etiam efficientibus, cutim finis melior Isit,aderit prae tantius.medicamentum enim bonae ualet dinis est iciens ect, P exercitatio firmae corporis assectionis maque corporis asseclis ualetudine molior ent, , exercitatio medicamento melior erit. Qicientibus moibim proportione concludendument siccύfnis pluribu partibus Oi praestat, quam ille suae ejicienti causa: ut si beatitas pluribus par
tibim ualetudinem superet, quam ualetudo id quod ualens e t equitur ut sicientia beatitudinis ualentia o salubria uincant. habeat enim beatitudo ad bonum partes duodecim, beatitudinis autem escies odio partes ad bonum habeat: partes boni beatitudinis, partium boni escientis beatitudinem, erunt
sesquialterae. ualetudo quoque sex boni parteis habeat quὀds finis ad finem, beatitudoque ad ual
tudinem comparetur, bonum ex ratione duplu erit.
icies praeterea ualetudinis, hoc e alubris cibus quatuor boni partes contineat,ita ut ualetudo sit effcietis sesquialtera. comparamus uero ualetudinem ad beatitudinem essiciens. cumque beatitudo pluriabus partibus ualetudinem, Ois sne, qVam ipsa beatitudo propris; efficies superet obuius enim erat
108쪽
rudinis erit ualetudine melius.IΔὸ etiam magu eligendum est,quod maim bonu consequitu Mnam rimrutem fortitudo, opinio Orationem sequitum uiserus igitur magis eligenda est,quim oratio Quod ite per omne repus aetatis plus potest,eo quod aliquando utilius estut panis peponibu . siquidem pepones in hyeme inutiles sunt. Quod mugis insigne e Lmianus in ignibus anteponitur,ui diuitist ratio. Anteponsitur etiΞ ea quae disticulter paraturiista enim sunt nobis chariora,quae no Iacile acquirimus. sui; quoq; communibus ei praestantius, ut diuitiae, uel opinio,
uel ratio fortitudine in bello. haec taim magis propria sunt si uerὰ sbrenue in bello segerat qui1 iam,
id habebit forsitan commune cum multis. aes cuamicis communicare licet, ijs quae non licet. QN mamicos praestare madi cupimu , ijs quae in queuis, ut Osficiosi esse, bene mereri ab amicis optamus, qu siciosii uideri, et bene mereri. Non necessaricaseims necessarist meliora, o quandoque magis
expetetida.nam bene uiuere prae at, quam uiuere, propterea quod bene uiuere necessariu non est, uiuere necessariu.Interdum etiamebora non magis
expetuntur. non enim F quid melius, propterea id necesse sit magis esse expetendu philosophors; enim uita cum eo genere uita cuius omne opus es in pe-
109쪽
cunys qMerendis,est mestor:ei tame cui res ad necessari e no sup perunt,no e imagis expeteta. Nonecessarias sicum rerum necessariarum suppetis copia in aba praeterea quaedam honesta comparanrur. Acforte quidem necessaria magis eligeta sunt, ' non necessaria uero meliora.Q item sine alijs emperi possunt js quae nisi alijs coniuncta non expetitatur:quemadmota uires corporis sine prudentia non expetuntur, prudentiaque sine uiribus expetitur. Ω e duobus unum in bis se disiimulemus, ut alis νύ in nobis uideatuis esse,illud erispraeponeta,quod in nobis esse uideri uelimus: ut negamus nos esse tiboriosos,ut bono ingenio praediti esse uideamur. Exist quae in eodem genere sunt,quod propriam uirtu- etem habetialteri quod ea caret, anteponitum,uis reus gladiu ei qui inauratus si quise non ut o sere incι dat. Ex ijs aut em quibus utrisique inest, i in quo maior est uirtus. Q bonum ess ciunt eum inq'o sim ijs quae ηοη efficiunt:ut calidius id est quod calyacit, eo quod non calfaciti Ratio quoque diuitise anteponenda est quine quae meliorem eum in quo est,esciat,quim diuitiae. nam distitiae eos in quibus sunt,eν iniuriosos, m perpugnaces essiciunt. Ex casibus etiam Ο Uibu aestionibus , operibus lici fumutur,et quae ab illis orta sunt,cocluduntur: ut
110쪽
Υo 3ICORVM fortitudini praeponeturisii ae usius atqueas fio huim melior sit,id erit hoc mebin, pie ragladio,propterea quod picturae opim est inpingendo, glad' uero in trucidando. Diuisio etiam rerum expetendarum nobis argumentandi copiam suppe ditabit:ut res omnes utilitatis uel honestutis uel uoluptatis causa expetendas esse. quibus enim ad plura utimur,ijs quae ad unu utimur, aliteponeta punt: ut potio medicinae dulcis potioni amarae praeponitur.
De quaestionibu qua adgenus pertinent. Vae Iliones de quibus disseruimus
earumque confirmationes oe infirmationes ex accidente sunt.d inceps eo quae ad genus pertianent, ac quomodo reprehendat tur oe confirmentur,dicemus. Primum omnium cognata ei quod dictum sit,uidenda sunt,an de aliquo eorum genim coni titutum non icatur.nam si de illo non dicaturigenus non erit: si uero de illo dicatur, genus erit iuud quidem ,sed in quaestisne qua quid fit res exquiritur, non dicetur: ut quidam uolupi tisgenus bonum constituit: quod si aliqua uoluptas non sit in bonis,certe uoluptatis bonum non e t g