장음표시 사용
91쪽
aihil ue proprium babere dicitur: quemadmodum
poculum vitreum, S ussis aenelim nominatur.At quae
ex forma elicitur, propria est illa quidem, sed non explicat id ex quo sinis efficiatur. demum ex
utrisque sumitur, et persecta est,stultio caret. Ea autem, quae t materia nascitur auxilio illius quae iforma erit,dems intratur,haecque est demon beationis conclusio. Qt uero i forma traditur,est demο-st, attonis principium,non tamen demon tratio ropterea quod haec ab ea non confirmatur quae a mi
teria 'quemadmodum ea quae t materia sumitur, ab ea probatur quae H ecie et t. Nemo enim probat hunc esse nauium esses icem proptere quod in i gnis uersetur, edpotius eam in lignis uersari, quod nautis efficiat. Ea re fit, ut definitio quae ex forma sumitur,m medio uacans, demon bationis stprincipium: quae t materia, conclusio demo linationis existat. quae ex utrisque,demo tratios prο- positionum tamen distositione disserat: uelut in ira uideri pote t. ira e t sanguinis ardor in corde. haec definitio i materia traditur. nam ille sanguinis feruor in corde,perlate patet.communis enim est irato, aegroto,currenti, ulis saturato, ' ei qui in hyeme
friget.Tum,ira est ulciscendi libido.haecque definiario es t ex forma, - soli ei conuenit qui est iracum dia incitatus. post δ, ira es t feruor sanguinis iu
92쪽
P o s T. R E s o D, pter Ibidium puniendis atque haec est ex utri sique definitis. At quomodo haec de initio demos atm est collocatione disserens 'propterea quod inde initione prius ponitur materia, deinde forma ita enim dictam,sanguinis feruor in corde propter uia escendi libidinem.In demotis,atione uero cumforma coni brutas materia postea ponetur. et ob hanc causam ordine dissert i demoni beatione, in qua ita dicitur, iratus ulcisci ardet. eius qui ulcisci ardet,
sanguis in corde ebullit. irati igitur sanguis in corde ebullit. ita dis Ositio diuersi escitur. Quod si dixeris, irati sanguis in corde esseruescit: qui habet sanguinem in corde esseruescentem, ulcisci desiit rati fal dixeris, eo quod omnis qui in corde hi beat esse, uestentem saguinem, non im ulcisci δε- meret. st enim ille sanguinis feruor multis etiam
alijs de causis. Nec quenquam moueat, quod in ratiocinationis expositione in redis castu dixerim, iratus ulcisci desiderat,in propositione: dixerim in conclutione, iratisanguis in corde esseruestit, in s
eundo casu: quoniam etsi habemus Di mandatis ut terminos in recto exponamus, in complexione tamen ratiocinationu pronunciandi sunt ita, ut locut is concinnit postulat. TOPICORUM
93쪽
v AE cum dixerimus eqvitur ut de ratiocinatione dia lectica, in qua omnes humanae res in disceptationem uenire possunt, perinde acciviles in dicendi rationem, diseramus. Dialedfica argumentatio ex probab liabus coluditur. Probabile est, quod uel omnibu ueI quamplurimi uel sapientibus,hisque uel omnibus,
uel plurimis, uel ist quorum spe fata est et peripectu sapientia, probatur: ut sit dicat quil iam ratio
bona e t,gloria uitae utilitatem assert. De his uerὀdisserimus, quae ita 'secus se habere possunt nemo enim dii utandum proponit, utrum aequum fit Deum colere, neque utrum sol clarus sit. quod, squis fortasse faceret, puniendus esset, ac sensu indigeret. Quaestio i propositione ratione quada intem est na si dixeris hoc puella,Anima intelligetia praedita eLan non'quaestionem seceris,des ea sermone habebis.si uerὰ sic,Igitur anima intelligetia praedira est: propostione esseceris, ex qua alia quandam quaestionem firmabis nam propositio alterius cuiusdam quaestionis cause profertur. res enim de qua habetur oratis,quaestio e t. Instrumeta quibus utimur in dissutiat et isquedi rat 'ne uni quatuor.Prim ,
94쪽
ut propositiones assumamus. sunt ista dialias
propositiones probabiles m uerisimiles. Secundio ut ea quae ambiguitatem habent, cognoscamus, ne alter afferens de quadam re loquatur,alter de aliares ondeat: quemadmodum siquis de cane pisce loquens dica canis latrat net alter de terreno cane intelligens, etiam, res ondeat. Interrogandum igitur erit in ambivis, quo de quis loquatur, ut de eodem respondere possimus. Terrasi e Lut unamquanque cui que disserentiam cognitam habeamus, ut quid sensus Ucientia disserat, sensium uidelicet ex js esse, quae nobisium nascuntur,scientiam vero cum tepore acquiri imi is uiris.atque scietiam,s amises scrursus compararisensium semel amissum, non posse: pensumque insitum esse m innatum, scis
etiam acquiri. wrtum e t, ut similitudines intelligamus,ut res inter se coniungere coparare possimus: uisciamus tranquillitate placationi similem esse.utraeque enim ad requiem referuntur: sed ait ra in mari, altera in aere intelligitur. in alijs etiam
De quatuor dialecticis quaestionibus.
QVAEsTION Es dia lecticaequatuor sunt Definitiva, quae ad definitionem pertinet. Generis, quae in generibus uersatur. Propria,quae ea qκα ad proprium
95쪽
proprium Dectant,assumit. Accidentis, qua de recidentibus disseritur. Ac praeterea quaestiones quae ui. terius sunt,cum definitiuu coniunguntur.nam bi definitio probata sit, idem quoque confirmatum eris:
quia F demonstratum sit definiti em istud ipsum
est e, iure hoc idem quod illud esse demonstrabitur. id tamen non reciprocabitur ita,ut si demon beatumst hoc idem cum illo esse, continuo hoc definitio itibus sit: propterea quod multa sint quae eadem inter se existunt, non tamen statim o definitis res definita eadem sunt.gaudiu enim idem est quod ianuased nequegaudium latiuiae, neq; laetitiaga dν desitio est. in confutatione uero id vitifim re tro commeat. aenim si fuerit con utatum hoc cum illo idem non esse, hoc quoque illius definitione non esse probatum erit verum se sublatum fit hoc illitud nitionem non esse, statim hoc cum illo idem non esse,non tollemus, propterea quia decorum non est . hone ii definitis,ide tame est. idem tripartito diserributum est. Aut enim genere idem soliti sumus dicere,ut omnia animalia eadem inter se esse generis ratione dicuntur.Vel Decie,ut omnes homines eiusdem Jeciei punt.Vel numero, ut socrates cum eius desinitione, uel cum suo proprio, uel suo accidente. Aqua enim quae ab eodem fonte manat, eadem genere non eriis in duobus uasis cernatur. quinetiam
96쪽
TopICORVM LILI. eadem numero non erit. quod si numero eadem esset, equeretur, eum qui ex una unius uasis bibisset, ex altera quoq; adbiisse. erit uero potius eiusdem
1 mei sed ea ab alijs quae eadem .specie sunt, infiser quὀd ma mam habeat similitudinem, quemadmodum n ulli homines ijdem specie multam si mibtudinem habent,oe similes sunt in omnibus. - Q snt dialecticae quaestiones. Cap. III.
est,cum scilicet quaerimus hoc si necne ab genere con 'tuuntur: m ipse quas nesgeneris appel-tur. Ea sunt,quando propositae rei genus inquiritur, utrum hosian hoc st. 1tiones uero comparativae ad accidens referuntur, ueluti utrum magis eligendas Aria,an ratis: γ utrum maiore honore diagnior sitsenectus,an iuuentus prudens. reducuntis enim comparativae ad accidens, propterea quod .mnes amplificantur imminuuntur, accidentias contentionem oe remissionem capiant. In una im-
.ris quaque qua hone loci disserentes insent: quo conficitur, ut hic liber, in quo de .rasione disserendi agitur, Topica inscribatur,atque hac dialenca uel . exercitationem uel ui ctoriam finem habet: inues gatque oe perstratatur omnia. Topi CORVM
97쪽
De q lambiu accidentis. Vaestiones partim comines sunt,sic tim singulinum' propria. Communes sunt hae: Omnis uoluptas in bonis erit, Nulla uoluptas in bonis ent. Propriae uolutas in bonis e t: Q dam uoluptas non e t in bonis.Vniuersae autem confirmant et infirmansim utrunque qκae bonum gemu uniue sis cώtinetur: propterea quod si docuerimus aliquid in totum genita cadere, etiam in aliqua partem cadere demon' auerimus tque in nullam rem cadere , demon batum quoque erit non in totum genus conuenire. At illae quae singularum rerum sunt, non refellunt uel aiunt, nunquam in uniuersis dicuntur. Infirmatur igitur accidens, si aliud ex duobus fuerit uel genu , uel proprium. potius genus tanquam accidens tradiderit. sit enim in natura inaestaganda dicatur, uel soli speciei in sit, oe reciprocetur,accidens non erit uero non seli in sitiet in quas ne qua inquiritur qualitas, dicatur, aptumque exigat ut sit uel non si accides confirmabitur. Deinde inspiciendum erit,in quibuscunque inesse dica
tur, quod si nulli insit, tollitur accidens. si omnibus
uel alicui,confirmatur accidens,uelati dicitur, cien-
98쪽
T OPICORUM ita mala est, cui nomini si Nulla adiungatur, in i matur. ι Omnis, uel Abqua cientia mala esse a sti . matur. Tum conseiderare debemus de instiones a ridentis, o eius rei cui accidit ut sit quis dicar ph
Iosephum inuidum esse, ω quid philosophim,
quid inuidus sit, explanet i que altera definitio cum
altera non conueniat, accidens sublatum erilsi conuenia confirmabitur. Praeterea ambiguis i obscura sint, utendum erit. sique in aliqua re conueniant,
accidens confirmabitur: si in aliquibus minimec eniant,infirmabitur:ut si dicat quis iam tragoedias scribere suave e t. hoc enim uerbum Vαγ-nῖν ambiguum etit, quippe quod canere,plorare,ac tragoedias scribere significet.is uero qui confirmabit, uti debebit ea illius uerbi significatio ne, qua multi utuntur. qui uero infirmabit, ea qua utuntur dod hoe intelligentes uiri. Eris praeterea in notius nomen commutandum, affirmandumque,atque iussemandum. dicat enim aliqui uoluptas commoda erit, commutabitur commoda,'utilis dicetur: deindes inciderit, refellendum erit:sin minus,confirmandum. Agenere item formis accidentis refut mus,'confirmamim: ut ij dixerit quil iam animam molier motus ueluti quoddam accritionis diminutionis, immutationisq;, ac loci mutationi gem si ponatur. quod F nulla moueatur, tollitur accidensa
99쪽
demsi quadam, aut omηis, confirmatur.Temporis etiam ruris est habenda,propterea quod si in aliqua eius parte no conueniat, infirmabitur si in omni cog et, confirmabitur: quemadmodum si dicatur, id quod nutritur, augetur. nisi enim rationibus assim metur,id quod alitur, aflgescere, nasenes nutriun rur issi quidem ed non augentur infirmabitur ps ra quacunque nutriuntur, augeri demonstratum sit,accidens confirmabitur. Iam uero omnis qui . quiduis dixerit, multa quodammodo complexus en .sunt igitur haec animaduertenda. Refellemus e
nim si aliquibus non infit, confirmabimus si inst.
quippe qui hominem dixit, animal quoque, rationis compos, et ridens dixit. Quod se proposita es haec non habeat omnia,quod dictum esse, refellitur:
se habeat, Frmabitur: uelutis aurum bonum se dicat quis iam, utile quoque is frugiferumet alia
multa dixerit. si itaq; haec, uel ex eis nonusta inesse fuerit demonstrati accidens confirmatures demon- ratum non sit, infirmatur. Ex nomine etiam in
orationem mutato ducuntur regumenta, rman
turque, infirmantur: ut squis alat regnum stlix esse, o regem stlicem,nomen in definitionem commutabimus, oe Ρlix id esse dicemim,cuius animus bonus,et bonae fortunae particeps sit.in regno autem accidens confutatur, quod nullum animum regnum
100쪽
TOPICOR vu habeat:at in rege co matur, eo quὀd rex animum habeat. Cum praeterea res aliae necessario eueniant, abae plerunque, abae raro, abae prout sors tulerit, in accidentis infirmatione uidedam erit,si quis ea quae raro eueniun pleroque feri ponat, uel contra: uel
s necessario fieri:ut si quis inglorios necessario m
Ios esse dicere .non enim necessario mali hi sunt, sed
plerunq;.alius etiam dicat eos qui uerberantur,do
lere: plerunque id fieri ponet, quod necessario sti
itemque alius dicat eos qui meditationibus operam innauat,ut plurimum laetari: illud dixeris,quod ra ro in paucis euenit.haec autem omnia ad accides infirmandum pertinenti Si uero proprio modo acciadens ad rem adiungatur,magnum ad confirmatam asseret adiumentum. Quoniam autem aduersa se modis coiringuntur,quatuorsolum modis landiu repugnantia Iaciunt nam amicis benefacere, et inimiacis male,aduersoru numero non habetur. sunt enim
haec humani ingenij,mansuetiq; animi ossicia.unum enim ρο ide haec habebit. nec illud de inimicis mali mereri, huic repugnat, bene de inimicis mereri. eunde enim haec stilum decentiet unus atq; idem mist sese exercebit sed illud de amicis bene mereri,illi contrariu est,ia inimicis bene mereri. hocp am cis malefacere, huic inimicis malefacere. atque hoc amicis benefacere,huic amicis malefacere.po, bremo